Tiết 3. SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trog văn bản thuyết minh
1. Ôn tập về văn thuyết minh
- Cung cấp tri thức khách quan về đặc điểm, tính chất, nguyên của các sự vật hiện tượng
- Các phương pháp thuyết minh:
+ Nêu đn, giải thích
+ So sánh.
+ Liệt kê.
+ Dùng số liệu.
+ Nêu vd.
+ Phân tích, phân loại.
Tiết 3. SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
a. xét vd(sgk)
Văn bản: Hạ Long- Đá và nước
- Văn bản thuyết minh vấn đề: Sự kì lạ vô tận của Hạ Long.
- Phương pháp thuyết minh: giải thích, liệt kê, phân tích
HẠ LONG – ĐÁ VÀ NƯỚC
Sự kì lạ của Hạ Long là vô tận. Chính là do tài thông minh của Tạo Hoá biết dùng đúng chất liệu hay nhất cho cuộc sáng tạo của mình: Nước. Chính Nước làm cho đá sống dậy, làm cho Đá vốn bất động và vô tri bỗng trở nên linh hoạt, có thể động đến vô tận, và có tri giác, có tâm hồn.
Nước tạo nên sự di chuyển. Và di chuyển theo mọi cách. Có thể mặc cho con thuyền của ta mỏng như lá tre tự nó bập bềnh lên xuống theo cho triều; có thể thả trôi theo chiều gió, theo các dòng chảy quanh co phức tạp giữa các đảo; cũng có thể thong thả khua khẽ mái chèo mà lướt đi, trượt nhẹ và êm trên sóng; có thể nhanh tay hơn một chút để tạo một cảm giác xê dịch thanh thoát; có thể bơi nhanh hơn bẳng thuyền buồm, nhanh hơn nữa bằng thuyền máy, cũng như bay trên các ngọn sóng lượn vun vút giữa các đảo trên canô cao tốc; có thể thả sức phóng nhanh hàng giờ, hàng buổi, hàng ngày khắp các trận đồ bát quái đá trộn với nước này. Mà cũng có thể, một người bộ hành tuỳ hứng, lúc đi lúc dừng, lúc nhanh lúc chậm, lúc tiến lúc lùi, thẳng tắp hay quanh co, lao ra những quãng trống hay len lỏi qua các khe hẹp giữa các đảo đá…. Và cái thập loại chúng sinh chen chúc khắp vịnh Hạ Long kia, già đi, tre lại, trang nghiêm hơn hay bỗng nhiên nhí nhảnh tinh nghịch hơn, buồn hơn hay vui hơn,… hoá thân không ngừng.
Tuỳ theo góc độ và tốc độ di chuyển của ta trên mặt nước quanh chúng, hoặc độ xa gần và hướng ta tiến đến chúng hay rời xa chúng. Còn tuỳ theo cả hướng ánh sáng rọi vào chúng, hoặc đột nhiên khiến cho mái đầu một nhân vật đá trẻ trung ta chừng đã quen lắm bỗng bạc xoá lên, rõ ràng trước mắt ta là một bậc tiên ông không còn có tuổi. Ánh sáng hắt lên từ mặt nước lung linh chảy khiến những con người bằng đá vây quanh ta trên mặt vịnh càng lung linh, xao động, như đang đi lại, đang tụ lại cùng nhau, hay đang toả ra. Hoặc cũng rất có thể, khi đêm đã xuống, dưới ánh sao chi chít trên bầu trời và chi chít xao động dưới cả mặt nước bí ẩn nữa, sẽ có cuộc họp của cả thế giới người bằng đã sống động đó, biết đâu…!
[…] Để rồi, khi chân trời đằng đông vừa ửng tím nhạt, rồi từ từ chuyển sang hồng… thì tất cả bọn người đá ấy lại hối hả trở về vị trí của họ. Mà vẫn còn nóng hổi hơi thở cuộc sống đêm chưa muốn dứt.
Hạ Long vậy đó, cho ta một bài học, sơ đẳng mà cao sâu: Trên thế gian này, chẳng có gì là vô tri cả. Cho đến cả đá. Ở đây Tạo Hoá đã chọn đá làm một trong hai nguyên liệu chủ yếu và duy nhất của Người để bày nên bản phác thảo của Sự Sống. Chính là Người có ý tứ sâu xa đấy: Người chọn lấy cái vẫn được coi là trơ lì, vô tri nhất để thể hiện cái hồn ríu rít của sự sống. Thiên nhiên bao giờ cũng thông minh đến bất ngờ; nó tạo nên thế giới bằng những nghịch lí đến lạ lùng…
Tiết 3. SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
a. xét vd(sgk)
Văn bản: Hạ Long- Đá và nước
- Văn bản thuyết minh vấn đề: Sự kì lạ vô tận của Hạ Long.
- Phương pháp thuyết minh: giải thích, liệt kê, phân tích
- Biện pháp nghệ thuật: tưởng tượng, liên tưởng, nhân hóa, so sánh…
Tiết 3. SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I. Tìm hiểu việc sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh
2. Viết văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ thuật
a. xét vd(sgk)
Văn bản: Hạ Long- Đá và nước
b. Kết luận
- Muốn bài văn thuyết minh sinh động, hấp dẫn người ta vận dụng thêm một số biện pháp nghệ thuật: kể chuyện, tự thuật theo lối ẩn dụ, nhân hóa hoặc các hình thức vè, diễn ca…
- Các biện pháp nghệ thuật cần được sử dụng thích hợp, góp phần làm nổi bật đặc điểm của đối tượng và gây hứng thú cho người đọc.
II. Luyện tập
Văn bản có tính chất thuyết minh.
- Thể hiện:
+ Nêu chủng loại: Ruồi trâu, ruồi xanh, ruồi giấm, ruồi vàng.
+ Nêu ra nơi ở : Bất kì chỗ nào có thức ăn đều làm nơi sinh sống.
+ Tác hại : "Bên ngoài mang 6 triệu vi khuẩn", "trong ruột chứa đến 28 triệu vi khuẩn. Chúng gieo rắc bệnh tả, kiết lị, thương hàn, viêm gan B"
+ Đặc điểm tiêu biểu: "mắt ruồi như lưới", "chân ruồi có thể tiết ra chất dính làm cho nó đậu được trên mặt kính mà không trượt chân".
1. Bài tập 1
- Phương pháp thuyết minh: giải thích, nêu số liệu, so sánh, phân loại
II. Luyện tập
b. Văn bản thuyết minh này đặc biệt ở chỗ:
+ Về hình thức: Giống như văn bản tường thuật như một phiên tòa.
+ Về cấu trúc: Giống một cuộc tranh luận về mặt pháp lý.
+ Về nội dung: Giống một câu chuyện kể về loài ruồi.
- Biện pháp nghệ thuật: kể chuyện, ẩn dụ, miêu tả.
1. Bài tập 1
c. Tác dụng: gây hứng thú và làm nổi bật nội dung cần thuyết minh.
Bà tôi thường kể cho tôi nghe rằng chim cú kêu là có ma tới. Tôi hỏi vì sao thì bà giải thích: “ Thế cháu không nghe tiếng chim cú kêu thường vọng từ bãi tha ma đến hay sao?”. Sau này học môn Sinh học tôi mới biết là không phải như vậy. Chim Cú là loài chim ăn thịt, thường ăn thịt lũ chuột đồng , kẻ phá hoại mùa màng. Chim cú là giống vật có lợi, là bạn của nhà nông. Sở dĩ chim cú thường lui tới bãi tha ma là vì ở đó có lũ chuột đồng đào hang. Bây giờ mỗi lần nghe tiếng chim cú, tôi chẳng những không sợ mà còn vui vì biết rằng người bạn của nhà nông đang hoạt động.
là bạn của nhà nông
người bạn của nhà nông
Biện pháp kể chuyện kết hợp so sánh, nhân hóa
II. Luyện tập
1. Bài tập 2
nguon VI OLET
