Tuần 1. Từ đồng nghĩa

LUYỆN TỪ VÀ CÂU - lỚp 5

TỪ ĐỒNG NGHĨA
PHÒNG GD&ĐT HUYỆN CHƯ PĂH
TRƯỜNG TIỂU HỌC THỊ TRẤN PHÚ HÒA
GV: Lê Thị Nguyên
Mục tiêu của bài học này chúng ta cần nắm được:
1. Thế nào là từ đồng nghĩa, đồng nghĩa hoàn toàn và đồng nghĩa không hoàn toàn.

2. Em tìm được từ đồng nghĩa với các từ cho trước.

3. Em biết đặt câu với các từ đồng nghĩa.
I/ Nhận xét.
Bài 1:
So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
a/ Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu.Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều
Hồ Chí Minh

b/ Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngã màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng.
Tô Hoài

*Tràng hạt bồ đề: chuỗi hạt mà người theo đạo Phật dùng để lần từng hạt khi tụng kinh, niệm Phật
Xây dựng là làm nên một công trình kiến trúc
Kiến thiết là xây dựng theo quy mô lớn
Vậy xây dựng và kiến thiết đều có nghĩa là xây dựng nên là từ đồng nghĩa
Vàng xuộm là màu vàng đậm của lúa chín
Vàng hoe là màu vàng nhạt của nắng
Vàng lịm là màu của quả xoan chín, tạo cảm giác có vị ngọt
vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm cũng là từ đồng nghĩa vì cùng chỉ một màu sắc
Vậy những từ có nghĩa giống nhau như vậy là các từ đồng nghĩa.
Bài 2: Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau rồi rút ra nhận xét:
Những từ nào thay thế được cho nhau? Những từ nào không thay thế được cho nhau? Vì sao?
a/Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải kiến thiết lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu.Trong công cuộc xây dựng đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều
Ta thấy Xây dựng và kiến thiết có thể thay thế được cho nhau. Vì nghĩa của các từ ấy giống nhau hoàn toàn, nó không làm thay đổi ý nghĩa của đoạn văn. Vậy Xây dựng và kiến thiết là từ đồng nghĩa hoàn toàn.
b/Màu lúa chín dưới đồng vàng lịm lại. Nắng nhạt ngã màu vàng xuộm. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng hoe không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng.
Ta thấy mỗi từ ấy miêu tả một sự vật khác nhau, nếu thay thế, nó sẽ làm cho đoạn văn miêu tả không còn chính xác nữa.
Vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm không thể thay thế cho nhau. Vì nghĩa của chúng không giống nhau hoàn toàn. Vậy Vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm là từ đồng nghĩa không hoàn toàn.
Ta có ghi nhớ:
1/Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
2/Có những từ đồng nghĩa hoàn toàn, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.
3/Có những từ đồng nghĩa không hoàn toàn. Khi dùng những từ này, ta phải cân nhắc để lựa chọn cho đúng.
Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu.
Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em.
Hồ Chí Minh
Bài 1: Xếp những từ in đậm thành những nhóm đồng nghĩa.
LUYỆN TẬP:
nước nhà ; non sông
Bài 1: Xếp những từ in đậm thành những nhóm đồng nghĩa.
hoàn cầu ; năm châu
Bài 2: Tìm những từ đồng nghĩa với mỗi từ sau đây: đẹp, to lớn, học tập
đẹp đẽ, đèm đẹp, xinh, xinh xắn, xinh đẹp, xinh tươi, mĩ lệ…
to, lớn, to đùng, to tướng, to kềnh, vĩ đại, khổng lồ…
học, học hành, học hỏi…
a. Đẹp:
b. To lớn:
c. Học tập:
Bài 3: Đặt câu với một cặp từ đồng nghĩa em vừa tìm được ở bài tập 2 .
Ví dụ cô đặt câu với cặp từ đồng nghĩa đẹp và xinh như sau:
Quê hương em rất đẹp.
Bé Hà rất xinh.
Lưu ý: Khi đặt câu các em nhớ viết hoa đầu câu và chấm cuối câu nhé.
Sửa bài tập 3:
Bố em bắt được con cua đồng to kềnh.
Mấy chú voi to đùng đang làm xiếc thật hay.
Bé Hà rất ham học hỏi.
Các em học trực tuyến trên máy tính.
Các em học thuộc ghi nhớ và làm các bài tập vào vở nhé.
Cô chào các em.