Tuần 1. Từ đồng nghĩa

Luyện từ và câu
Lớp: 5/13
GV: Bùi Thị Huyền.
TRƯỜNG TIỂU HỌC PHƯỚC TÂN
TỪ ĐỒNG NGHĨA
I. Nhận xét:
1. So sánh nghĩa của các từ in đậm trong mỗi ví dụ sau:
a) Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều. Hồ Chí Minh
b) Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng.
Tô Hoài
*Em hãy nhắc lại các từ in nghiêng trong 2 đoạn văn trên.
Đoạn a. Xây dựng - kiến thiết
Đoạn b. Vàng xuộm - vàng hoe - vàng lịm
TỪ ĐỒNG NGHĨA
Luyện từ và câu
I. Nhận xét:
*Bạn hãy nêu nghĩa của mỗi từ.
+ Xây dựng:
Xây nên công trình kiến trúc theo một kế hoạch nhất định.
+ Kiến thiết:
Xây dựng theo qui mô lớn.
Vàng xuộm: chỉ màu vàng đậm của lúa chín.
Vàng hoe: màu vàng nhạt, tươi, ánh lên.
Vàng lịm: màu vàng của quả chín, gợi cảm giác rất ngọt.
Nghĩa của các từ trong mỗi ý trên giống nhau hay khác nhau?
Xây dựng - kiến thiết
Vàng xuộm - vàng hoe - vàng lịm
Dựa vào nghĩa ta thấy:
a) xây dựng, kiến thiết
b) vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm
Nghĩa giống nhau
Nghĩa gần giống nhau
I. Nhận xét:
a) xây dựng, kiến thiết
b) vàng xuộm, vàng hoe,
vàng lịm
Nghĩa giống nhau
Nghĩa gần giống nhau
Từ
đồng
nghĩa
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau .
2. Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau rồi rút ra nhận xét: Những từ nào thay thế được cho nhau? Những từ nào không thay thế được cho nhau? Vì sao?
Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo kịp các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong chờ đợi ở các em rất nhiều.

kiến thiết
xây dựng
Từ xây dựng và kiến thiết có thể thay thế cho nhau được vì nghĩa của các từ ấy giống nhau hoàn toàn (làm nên một công trình kiến trúc, hình thành một tổ chức hay một chế độ chính trị, xã hội, kinh tế).

b) Màu lúa chín dưới đồng vàng xuộm lại. Nắng nhạt ngả màu vàng hoe. Trong vườn, lắc lư những chùm quả xoan vàng lịm không trông thấy cuống, như những chuỗi tràng hạt bồ đề treo lơ lửng.
Vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm không thể thay thế cho nhau vì nghĩa của chúng không giống nhau hoàn toàn.
Vàng xuộm chỉ màu vàng đậm của lúa chín.
Vàng hoe chỉ màu vàng nhạt, tươi, ánh lên.
Còn vàng lịm chỉ màu vàng của quả chín, gợi cảm giác rất ngọt.
vàng lịm
vàng xuộm
vàng hoe
2. Thay những từ in đậm trong mỗi ví dụ trên cho nhau rồi rút ra nhận xét. Những từ nào thay thế được cho nhau ? Những từ nào không thay thế được cho nhau ? Vì sao ?
a) xây dựng, kiến thiết
b) vàng xuộm, vàng hoe, vàng lịm
Nghĩa
giống nhau
Nghĩa gần
giống nhau
Từ đồng nghĩa
hoàn toàn
Từ đồng nghĩa
không hoàn toàn
+ Từ đồng nghĩa là gì?
Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
+ Có mấy kiểu từ đồng nghĩa? Là những loại nào?
Từ đồng nghĩa hoàn toàn.
Từ đồng nghĩa không hoàn toàn.
? Thế nào là từ đồng nghĩa hoàn toàn?
Là những từ có nghĩa giống nhau. Có thể thay thế cho nhau trong lời nói.
VD: - lợn, heo … ;
- má, mẹ, u, bầm …;
- trái, quả …
? Thế nào là từ đồng nghĩa không hoàn toàn?
Là những từ có nghĩa gần giống nhau. Khi dùng những từ này, ta cần phải cân nhắc để lựa chọn cho đúng.
VD: - ăn, xơi, chén, ….
- mang, khiêng, vác, ...
1. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc gần giống nhau.
VD: siêng năng, chăm chỉ, cần cù, …
2. Có những từ đồng nghĩa hoàn toàn, có thể thay thế cho nhau trong lời nói.VD: hổ, cọp, hùm, …
3. Có những từ đồng nghĩa không hoàn toàn. Khi dùng những từ này, ta phải cân nhắc để lựa chọn cho đúng. VD:
- Ăn, xơi, chén, … (biểu thị những thái độ, tình cảm khác nhau đối với người đối thoại hoặc điều được nói đến).
- Mang, khiêng, vác, … (biểu thị những cách thức hành động khác nhau).

Bài 1: Xếp những từ in đậm thành từng nhóm đồng nghĩa:
Sau 80 năm giời nô lệ làm cho nước nhà bị yếu hèn, ngày nay chúng ta cần phải xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên đã để lại cho chúng ta, làm sao cho chúng ta theo các nước khác trên hoàn cầu. Trong công cuộc kiến thiết đó, nước nhà trông mong ở các em rất nhiều. Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp được hay không, dân tộc Việt nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai cùng với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em.
Hồ Chí Minh
+Nhóm 1: nước nhà - non sông
+Nhóm 2: hoàn cầu - năm châu
Bài 1: Xếp những từ in đậm thành từng nhóm từ đồng nghĩa
Bài 2: Tìm những từ đồng nghĩa với những từ sau đây: đẹp, to lớn, học tập.
M: đẹp-xinh
Đẹp:
đẹp đẽ,
đèm đẹp,
xinh xắn,
xinh tươi,
tươi đẹp,
mĩ lệ,
xinh, …
To lớn:
to,
to đùng,
to tướng,
to kềnh,
vĩ đại,
khổng lồ,
lớn, …
Học tập:
học,
học hành,
học hỏi, …
Bài 3: Đặt câu với một cặp từ đồng nghĩa em vừa tìm được ở bài tập 2 .
M: - Quê hương em rất đẹp.
- Bé Hà rất xinh.
Phong cảnh nơi đây thật mĩ lệ. /Cuộc sống mỗi ngày một tươi đẹp.
Em bắt được một chú cua to kềnh. / Còn Nam bắt được một chú ếch to sụ.
Chúng em rất chăm học hành. /Ai cũng thích học hỏi những điều hay từ bạn bè.
Chọn A, hoặc B, hoặc C.
Em hãy chọn ý đúng nhất.
Câu 1
A. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau.
B. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa gần giống nhau.
C. Từ đồng nghĩa là những từ có nghĩa giống nhau hoặc
gần giống nhau.
Rung Chuông Vàng
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Chọn A, hoặc B, hoặc C, hoặc D
Dòng nào dưới đây là những từ đồng nghĩa?
Câu 2
A. hồng, đỏ, thẫm.
B. đen đúa, xanh đen, xanh hồ thủy.
C. mang, vác, đi, đứng.
D. Biếu, tặng, cho, bán.
Rung Chuông Vàng
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Chào tạm biệt!
Hẹn gặp lại vào 6 giờ 45 phút tối mai.