VỘI VÀNG
XUÂN DIỆU
I. TÌM HIỂU CHUNG
Vội vàng
Xuân Diệu
1. Tác giả
- Xuân Diệu ( 1916- 1985), Bút danh khác: Trảo Nha.
- Quê: Cha: Hà Tĩnh
Mẹ: Bình Định
- Tham gia Mặt trận Việt Minh từ trước Cách mạng tháng Tám - 1945.
- Cuộc đời ông gắn bó với nền văn học dân tộc.
- Tác phẩm:
Thơ: + Thơ thơ (1938)
+ Gửi hương cho gió(1945)
+ Riêng chung (1960)
+ Hai đợt sóng (1967)...
Văn xuôi: + Phấn thông vàng (1939)
+ Trường ca (1945)
Tiểu luận phê bình:
+ Những bước đường tư tưởng của tôi (1958)
+Các nhà thơ cổ điển Việt Nam (1981, 1982)
+ Công việc làm thơ (1984)
=> sự nghiệp lớn, thể loại phong phú
Xuân Diệu
Vội vàng
Nét đặc sắc thơ Xuân Diệu
Sự kết hợp hai yếu tố cổ điển và hiện đại nhưng trong đó đậm nét hơn vẫn là chất hiện đại.
- Yêu cuộc sống, khao khát tận hưởng cuộc sống, luôn sợ thiếu thời gian cho tình yêu sống, đó là nét đặc sắc trong cảm hứng thơ XD.
Vị trí của Xuân Diệu trong nền văn học Việt Nam hiện đại
- Xuân Diệu được coi là nhà thơ “mới nhất trong những nhà thơ mới”. Hoài Thanh từng nhận xét: “XD là một nguồn sống dào dạt chưa từng thấy...XD say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quít, muốn tận hưởng cuộc đời ngắn ngủi của mình”.
=> Ông là một nhà thơ lớn, một nghệ sĩ lớn, nhà văn hóa lớn. Năm 1996, Ông được Nhà nước tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật.
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
Xuân Diệu
Vội vàng
II. ĐỌC –HIỂU
1. Mười ba dòng thơ đầu:
4 dòng thơ đầu
Ước muốn “tắt nắng, buộc gió: phi lí, muốn đoạt quyền tạo hóa - để nâng nưu, níu giữ hương sắc cuộc đời
Điệp “Tôi muốn”, cho, đừng
Câu thơ 5 chữ, sóng đôi
Nhấn mạnh ước muốn, giọng điệu van nài khẩn khoản muốn gìn gữ vể đẹp cuộc sống
Tuyên bố dõng dạc, giọng điệu chắc nịch
Hé mở tình yêu cuộc sống mãnh liệt , cháy bỏng của thi sĩ
Xuân Diệu
Vội vàng
7 dòng tiếp theo
Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi buổi sớm thần Vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Xuân Diệu
Vội vàng
7 dòng tiếp theo
Bức tranh thiên nhiên mùa xuân
HÌNH ẢNH, ÂM THANH
Ong bướm…tuần tháng mật
- Hoa đồng nội…xanh rì;
- Lá... cành tơ phơ phất;
- Yến anh. .. khúc tình si;
- Ánh sáng. ..chớp hàng mi;
- Mỗi buổi sớm thần Vui ….gõ cửa;
- Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
NGHỆ THUẬT
Liệt kê
So sánh
Ẩn dụ
Điệp từ
Câu thơ dài
Thiên nhiên như mảnh vườn tình ái, một bữa tiệc trần gian, một người tình đầy quyến rũ, đắm say.
Thiên nhiên được gợi tả và hình dung trong quan hệ như với người đang yêu, như tình yêu đôi lứa của tuổi trẻ, đắm say và hạnh phúc.
Xuân Diệu
Vội vàng
Câu 12, 13
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
Tâm trạng mừa mâu thuẫn nhưng cũng vừa thống nhất: sung sướng- vội vàng
Dấu chấm giữa dòng như một nốt lặng đột ngột thể hiện trạng thái sững sờ, hẫng hụt
Tâm hồn tác giả nhạy cảm trước sự vận động của thời gian: Trong niềm vui đã nảy nở nỗi buồn lo, trong cái còn đã thấy cái mất
Lời giãi bày tâm trạng và cũng là lời tuyên bố về lẽ sống “vội vàng” của nhà thơ
Hết tiết 1
Xuân Diệu
Xuân Diệu
Vội vàng
2. Mười bảy câu thơ tiếp theo
Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất
- Nghệ thuật ẩn dụ (xuân),cách định nghĩa, các cặp từ đối lập (tới- qua, non- già): nhấn mạnh chiều tuyến tính của thời gian, của tuổi trẻ và tốc độ trôi rất nhanh của nó.
- Cách đồng nhất “xuân hết- tôi mất “: quan niệm cuộc đời ý nghĩa nhất là tuổi trẻ (tuổi trẻ là thước đo cuộc đời)
Nghệ thuật đối lập “tôi”/ “thiên nhiên”: nỗi xót xa cho sự hữu hạn của kiếp người và khẳng định qui luật nghiệt ngã “xuân bất tái lai” của con người.
- Cách dùng từ sáng tạo: mùi tháng năm, rớm vị, thời tươi: cảm nhận mới về thời gian
- Nghệ thuật liệt kê kết hợp với nhân hóa: nỗi ám ảnh về sự li biệt, chia phôi dưới tác động của thời gian.
Xuân Diệu
Vội vàng
2. Mười bảy câu thơ tiếp theo
Quan niệm và cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu
Thời gian tuyến tính, một đi không trở lại
Thước đo thời gian là mùa xuân, tuổi trẻ
Thời gian có hương vị (mùi tháng năm…vị chia phôi
Thời gian chỉ có hai thì: thời tươi (vạn vật thắm sắc) và thời phai( vạn vật úa tàn, phai nhạt)
Mới mẻ, tích cực
Nhìn thiên nhiên, cuộc sống
Mùi tháng năm rớm vị chia phôi, Sông núi than thầm tiễn biêt, con gió xinh…hờn vì phải bay đi,….độ phai tàn sắp sửa
Tất cả đều mang mầm li biệt . Mỗi sự vật trong vũ trụ đang từng giây, từng phút ngậm ngùi tiễn biệt 1 phần đời của mình.
Xuân Diệu
Vội vàng
Hai câu cuối phần 2: Chẳng bao giờ, ôi chảng bao giờ nữa
Mau đi thôi mùa chưa ngả chiều hôm
Cảm xúc
Giải pháp
Điệp ngữ “chẳng bao giờ”, thán từ “ôi”
Câu trúc cầu khiến: mau đi thôi…
Lời thở than tiếc nuối, tựa như tiếng nức nở, nghẹn ngào
Sắc thái giục giã, cuống quít
Hệ quả của ước muốn và cách cảm nhận thời gian đặc biệt của tác giả.
2. Mười bảy câu thơ tiếp theo
Điệp ngữ
Động từ tăng tiến
Liệt kê
Ta muốn
ôm riết say thâu
cắn
cả sự sống mơn mởn
mây đưa, gió lượn
cánh bướm với tình yêu
cái hôn nhiều, non nước, cây, cỏ rạng
xuân hồng
Nhấn mạnh khát vọng mãnh liệt của niềm yêu
3. Chín câu cuối
Thái độ vồ vập cuộc sống mỗi lúc một mãnh liệt hơn.
Những vẻ đẹp bất tận, gợi cảm của cuộc đời
- Điệp từ và, cho kết hợp với các từ láy chếnh choáng, no nê, đã đầy… đã diễn tả nỗi khát thèm tham lam vô tận độ và cảm giác tận hưởng mãn nguyện của thi nhân.
Xuân Diệu
Vội vàng
Nghệ thuật nhân hóa và chuyển đổi cảm giác, động từ “cắn” táo bạo
Câu kết: Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi
Cụ thể hóa khái niệm trừu tượng (thời gian). Mùa xuân hiện ra như một sinh thể với sắc tươi thắm ngọt ngào, quyến rũ và căng tràn sức sống, khơi gợi cảm xúc say mê và niềm khát khao chiếm lĩnh của một thái độ sống vồ vập cuộc đời.
3. Chín câu cuối
Xuân Diệu
Vội vàng
3. Chín câu cuối
Đã thể hiện mãnh liệt niềm khát khao tận hưởng cuộc sống tươi đẹp nơi trần thế của một trái tim khát khao giao cảm với đời.
Vì cuộc đời tươi đẹp nhưng thời gian trôi nhanh, mùa xuân , tuổi trẻ lại ngắn ngủi vô cùng.( say đắm- lo âu)
Là chạy đua với thời gian để tân hưởng cuộc sống trần thế tươi đẹp bằng mọi giác quan (giục giã –khát khao)
Thính giác
Thị giác
Vị giác
Xúc giác
Khứu giác
Triết lí sống- Quan niệm nhân sinh, mới mẻ, độc đáo
VỘI VÀNG
Kết hợp mạch trữ tình và luận lí
Quan niệm mới mẻ về cuộc sống:
tuổi trẻ, tình yêu, hạnh phúc
Niềm khao khát tận hưởng cuộc đời
Nội dung
Kết hợp nhuần nhị mạch cảm xúc
và mạch lí luận
Sáng tạo độc đáo về ngôn từ,
hình ảnh thơ
Nghệ thuật
Giọng điệu say mê, sôi nổi
Vội vàng
III. TỔNG KẾT
Xuân Diệu
Vội vàng
nguon VI OLET
