Tuần 21. Vội vàng

Tiết 81 . Đọc văn.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
“Xuân khứ bách hoa lạc
Xuân đáo bách hoa khai”
(Mãn Giác thiền sư)
“Cái bay không đợi cái trôi
Từ tôi phút trước, sang tôi phút này”
(Trích: Đi thuyền – Xuân Diệu)
“Tuổi đã rách vá gì cho kịp”
(Trích: Về Kinh Bắc -Hoàng Cầm)
Tiết 81 Đọc văn.
CẤU TRÚC BÀI HỌC
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả Xuân Diệu
2. Bài thơ “Vội vàng”
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
a. Niềm ngất ngây yêu đời trước cảnh sắc trần gian, nêu lên lí lẽ sống vội vàng.
a1. Ước muốn kì lạ của thi nhân
a2. Phát hiện và say sưa ca ngợi thiên nhiên như thiên đường trên mặt đất.
a3. Tâm trạng mâu thuẫn nhưng thống nhất
III. LUYỆN TẬP
IV. VẬN DỤNG
V. TÌM TÒI MỞ RỘNG
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
(Xuân Diệu)
VỘI VÀNG

I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả Xuân Diệu (1916-1985)
Phần trình bày của học sinh
(Nguồn:http://vanhocnghethuathatinh.org.vn/vi/news/Chan-dung-Van-nghe-si/Nha-tho-XUAN-DIEU-70/)
Xuân Diệu
CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN ĐẾN VỚI PHẦN TÌM HIỂU TÁC GIẢ XUÂN DIỆU
NGƯỜI THỰC HIỆN:
NHÓM TRƯỞNG:NGUYỄN HOÀNG LAN
THÀNH VIÊN: NGUYỄN THỊ BẢO PHƯƠNG
1.Tác giả Xuân Diệu (1916- 1985)
Bút danh Trảo Nha
- Là nhà thơ “ mới nhất trong các
nhà thơ mới” (Hoài Thanh)
- Là nhà thơ của tình yêu, của mùa
xuân và tuổi trẻ.
- Là cây bút có sức sáng tạo dồi dào,
bền bỉ, có đóng góp lớn cho nền văn
học Việt Nam hiện đại.
Sự nghiệp sáng tác chia thành hai
giai đoan: trước và sau Cách mạng
tháng Tám
=> Xuân Diệu là một nhà thơ lớn,
một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hoá
lớn của dân tộc.
Xuân Diệu, Thế Lữ
và các nhà Thơ mới
Một
Số
Tác
Phẩm

CẢM ƠN MỌI NGƯỜI ĐÃ LẮNG NGHE CHÚC MỌI NGƯỜI CÓ MỘT TIẾT HỌC THẬT VUI VẺ.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1. Tác giả Xuân Diệu (1916-1985)
Xuân Diệu là nhà thơ “mới nhất trong các nhà thơ mới” (Hoài Thanh), một nghệ sĩ lớn, một nhà văn hoá lớn có sức sáng tạo mãnh liệt, bền bỉ và sự nghiệp văn học phong phú.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả Xuân Diệu
2. Tác phẩm
a. Xuất xứ:
b. Thể thơ:
rút từ tập Thơ thơ (1938), tập thơ đầu tay cũng là tập thơ khẳng định vị trí của Xuân Diệu – thi sĩ “mới nhất trong các nhà thơ mới”
thơ trữ tình, tự do
c. Bố cục
13 câu đầu: Niềm say mê, ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và nêu lí lẽ vì sao phải sống vội vàng; 16 câu tiếp: Nỗi băn khoăn về sự ngắn ngủi của kiếp người và sự trôi chảy của thời gian; phần còn lại: nêu cách “thực hành” vội vàng.





VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
muốn đoạt quyền năng của tạo hóa, chế ngự, níu giữ thời gian.
Giữ mãi hương sắc trần gian, bất tử hóa cái đẹp vì sợ thời gian trôi chảy (Sự khẳng định cái tôi).
Tôi muốn
tắt nắng
buộc gió
Cho
màu đừng nhạt
hương đừng bay
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
a. Phần 1: (13 câu đầu) Niềm say mê, ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và nêu lí lẽ vì sao phải sống vội vàng
a1. Ước muốn của nhà thơ
Ở bốn câu thơ đầu, ta bắt gặp ước muốn gì của nhà thơ? Ước muốn đó nhằm để giữ lại điều gì?
* Nghệ thuật: điệp ngữ, lặp cú pháp, câu cầu khiến…-> khẳng định, nhấn mạnh khát vọng táo bạo, mãnh liệt



TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
Niềm say mê, ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và nêu lí lẽ vì sao phải sống vội vàng
a1. Ước muốn của nhà thơ


VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
a2. Phát hiện và say sưa ca ngợi bức tranh thiên nhiên như thiên đường trên mặt đất
Thảo luận của học sinh
Nhóm 1: Tìm hình ảnh, âm thanh khắc họa bức tranh thiên nhiên mùa xuân ở 7 câu tiếp theo. Những hình ảnh này thể hiện sức sống mùa xuân như thế nào?
Nhóm 2: Trong 7 câu thơ tiếp theo, nhà thơ đã dùng những giác quan nào đã cảm nhận thiên nhiên? Em có nhận xét gì về cách cảm nhận ấy?
Nhóm 3: Em có nhận xét gì về cách chọn thời gian của nhà thơ trong 7 câu thơ tiếp theo? (thời gian cho một ngày, một tuần, một tháng, một năm). Cách chọn thời gian ấy giúp ta liên tưởng đến khoảng thời gian nào của con người?
Nhóm 4: Trong 7 câu thơ tiếp theo, những câu thơ nào thể hiện sự liên tưởng, so sánh giữa thiên nhiên với vẻ đẹp con người? Trong đó câu thơ nào thể hiện cái hay, cái mới, sự táo bạo của nhà thơ?


NGHỆ THUẬT
Nhân hóa, ẩn dụ, so sánh, cách chọn thời điểm…
Cảm nhận bằng nhiều giác quan (tương giao)
Điệp từ ngữ, lặp cú pháp, liệt kê...
Bức tranh thiên nhiên mùa xuân
Thiên nhiên đầy hình ảnh, màu sắc tươi đẹp, âm thanh rộn rã, giao hòa, tươi non, trẻ trung, tràn sức sống, đầy hạnh phúc như thiên đường trên mặt đất
Quan niệm mới: trong thế giới này đẹp nhất, quyến rũ nhất là con người giữa tuổi trẻ và tình yêu
VỘI VÀNG (Xuân Diệu)
HÌNH ẢNH, ÂM THANH, MÀU SẮC
(Xuân Diệu)
VỘI VÀNG
Cụ thể hóa thời gian (hay nhất)
Cảm nhận thiên nhiên bằng vị giác (táo bạo nhất)
Lấy con người làm chuẩn mực của cái đẹp (mới nhất)
Tháng giêng
ngon
= như
một cặp môi gần
Quan điểm thẩm mĩ của Xuân Diệu: lấy cái đẹp của con người giữa tuổi trẻ và tình yêu làm chuẩn mực cho cái đẹp của thiên nhiên.
a3. Tâm trạng vừa mâu thuẫn vừa thống nhất
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nữa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
a1+ a2 +a3 = Sự vội vàng xuất phát từ nhận thức, quan niệm mới về hạnh phúc trần gian, thời gian và tuổi trẻ
mạch cảm xúc + mạch triết luận
“Anh không cần em phải hiền ngoan
Em hãy đẹp! Và hãy buồn! Đầy nước mắt”
Baudelaire (Tình buồn)
Những nguồn ảnh hưởng đến nhân sinh quan
của Xuân Diệu là :
?1
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
Câu thơ "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần" cho thấy quan niệm thẩm mĩ mới của Xuân Diệu như thế nào?
?2
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
CÂU HỎI TÍCH HỢP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
Từ những cảm nhận của nhà thơ về mùa xuân, cuộc đời, tuổi trẻ, tình yêu, anh/chị lựa chọn lối sống nào cho cá nhân mình?
?3
HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
“Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”
(Chủ tịch Hồ Chí Minh)

Trong xã hội hiện đại, phần đông thế hệ trẻ Việt Nam có thái độ sống “vội vàng” một cách tích cực : biết tận dụng thời gian, chủ động, và đạt nhiều thành công trong học tập, trong cuộc sống; khát khao cống hiến, muốn góp tài năng, trí tuệ của mình để đưa Việt Nam sánh vai các cường quốc trên thế giới.
Cử nhân trong lễ tốt nghiệp
Trao giải cho 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2015
Kình ngư Nguyễn Thị Ánh Viên
Tuy nhiên, một bộ phận giới trẻ có thái độ sống “vội vàng” tiêu cực: sống gấp, sống hưởng thụ, không lí tưởng, hoài bão, sống tầm thường, nhàn nhạt, trung bình chủ nghĩa…
Ăn chơi trong vũ trường
Đua xe trái phép
Sống ảo
HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG: (về nhà)
1. Viết đoạn văn cảm nhận về bức tranh mùa xuân trong bài thơ
2. Từ đoạn thơ đã học cùng với những hiểu biết về đoạn còn lại, anh/ chị hãy cho biết ý nghĩa nhan đề
HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI MỞ RỘNG
CỦNG CỐ, DẶN DÒ
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

1. Nội dung
Niềm say mê, ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và nêu lí lẽ vì sao phải sống vội vàng
+ Điệp ngữ “Tôi muốn”
nhấn mạnh cái “tôi” cá nhân tự tin và tự tôn
+ Lặp cấu trúc câu:
“Tôi muốn + cụm động từ
Cho + danh từ + đừng + cụm động từ/ cụm tính từ”
+ Câu cầu khiến: yêu cầu, van xin, ra lệnh
+ Thể thơ 5 chữ ngắn gọn, cô nén cảm xúc và ý tưởng
Nhấn mạnh ước muốn, khát vọng của nhà thơ.





VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Ước muốn táo bạo, mãnh liệt : muốn đoạt quyền năng của tạo hóa, chế ngự, níu giữ ngưng đọng thời gian.
Giữ mãi hương sắc xuân anh cho cuộc đời, bất tử hóa cái đẹp vì sợ thời gian trôi chảy (Sự khẳng định cái tôi bằng cách khắc đậm dấu ấn vào vũ trụ).
Tôi muốn
tắt nắng
buộc gió
Cho
màu đừng nhạt
hương đừng bay
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
a. Niềm say mê, ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và nêu lí lẽ vì sao phải sống vội vàng
a1. Ước muốn của nhà thơ
Ở bốn câu thơ đầu, ta bắt gặp ước muốn gì của nhà thơ? Ước muốn đó nhằm để giữ lại điều gì?
“Thơ Xuân Diệu còn là một nguồn sống rào rạt chưa từng thấy ở chốn nước non lặng lẽ này. Xuân Diệu say đắm tình yêu, say đắm cảnh trời, sống vội vàng, sống cuống quít, muốn tận hưởng cuộc sống ngắn ngủi của mình. Khi vui cũng như khi buồn, người đều nồng nàn, tha thiết.” (Hoài Thanh)
“
Hình ảnh về xứ Nghệ
Hình ảnh về Bình Định
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
1. Tác giả Xuân Diệu (1916-1985)
2. Bài thơ “Vội vàng”
- Xuất xứ :
- Đọc diễn cảm :
- Thể loại :
Thể thơ trữ tình, tự do.
- Giải thích nhan đề “Vội vàng” :
+ Nghĩa gốc : “Vội vàng” là tính từ chỉ trạng thái vội vã, cuống quýt, hối hả.
+ Nhan đề bài thơ : “Vội vàng” vừa chứa đựng tâm thế sống, vừa khẳng định
triết lí sống.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
1. Tác giả Xuân Diệu (1916-1985)
2. Bài thơ “Vội vàng”
- Xuất xứ :
- Đọc diễn cảm :
- Thể loại :
- Giải thích nhan đề “Vội vàng” :
- Bố cục :
+ 4 câu đầu (Tôi muốn…bay đi) :
Ước muốn kì lạ của thi nhân.
+ 9 câu tiếp (Của ong bướm…hoài xuân) :
Cảm nhận thiên đường trên mặt đất.
+ 16 câu tiếp (Xuân đương tới…Chẳng bao giờ nữa…) :
Quan niệm mới mẻ về thời gian.
+ 10 câu cuối (Mau đi thôi…cắn vào ngươi) :
Lời giục giã hãy sống vội vàng.



TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Nội dung
a. Niềm say mê, ngất ngây trước cảnh sắc trần gian và nêu lí lẽ vì sao phải sống vội vàng


VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
* Nghệ thuật :
+ Điệp ngữ “Tôi muốn” : nhấn mạnh cái “tôi” cá nhân tự tin và tự tôn.
+ Lặp cấu trúc câu:
“Tôi muốn + cụm động từ
Cho + danh từ + đừng + cụm động từ/ cụm tính từ”
+ Câu cầu khiến: yêu cầu, van xin, ra lệnh
+ Thể thơ 5 chữ ngắn gọn, cô nén cảm xúc và ý tưởng
Nhấn mạnh ước muốn, khát vọng của nhà thơ.
Trong bốn câu thơ, biện pháp tu từ và loại câu nào được sử dụng chủ yếu? (câu chia theo mục đích nói)
Bốn câu thơ đầu bài "Vội vàng" thể hiện ảo tưởng ngông cuồng của nhân vật trữ tình, đúng hay sai ?
Đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Không đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Bạn đã trả lời đúng.
Câu trả lời của bạn là :
Câu trả lời đúng là :
Bạn chưa hoàn thành câu hỏi này.
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục.
?
Những nguồn ảnh hưởng đến nhân sinh quan
của Xuân Diệu là :
?
Ghép nối cột A với cột B sao cho đúng để thấy cái nhìn tình tứ, đắm say của Xuân Diệu khi miêu tả vẻ đẹp của cõi thế :
CỘT A
CỘT B
Đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Không đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Bạn đã trả lời đúng.
Câu trả lời của bạn là :
Câu trả lời đúng là :
Bạn chưa hoàn thành câu hỏi này.
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục.
?
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)

I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Ước muốn kì lạ của thi nhân (câu 1 - 4)


“Của ong bướm này đây tuần tháng mật ;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì ;
Này đây lá của cành tơ phơ phất ;
Của yến anh này đây khúc tình si ;
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi,
Mỗi buổi sớm, thần Vui hằng gõ cửa;”

2. Cảm nhận thiên đường trên mặt đất (câu 5 - 13)

NGHỆ THUẬT
Liệt kê
Nhân hóa
Ẩn dụ
Điệp từ, điệp ngữ
Câu thơ dài
Bức tranh thiên nhiên mùa xuân
HÌNH ẢNH, ÂM THANH
- Ong bướm…tuần tháng mật;
- Hoa của đồng nội xanh rì;
- Lá... cành tơ phơ phất;
- Yến anh... khúc tình si;
- Ánh sáng...chớp hàng mi;
- Mỗi buổi sớm thần Vui …gõ cửa;
Như đếm, giới thiệu, mời mọi người đến thưởng thức vườn xuân đẹp đẽ.
Thiên nhiên tươi đẹp, rộn rã, trẻ trung, căng tràn sức sống.
(Xuân Diệu)
VỘI VÀNG
Cụ thể hóa thời gian (hay nhất)
Cảm nhận thiên nhiên bằng vị giác (táo bạo nhất)
Lấy con người làm chuẩn mực của cái đẹp (mới nhất)
Tháng giêng
ngon
=
một cặp môi gần
- Gợi liên tưởng mạnh về tình yêu, hạnh phúc.
- Mùa xuân tươi đẹp như một cô gái kiều diễm, tình tứ.
- Cảm xúc trần thế nồng nàn, say đắm của thi nhân.
- Quan điểm mĩ học của Xuân Diệu : lấy cái đẹp của con người giữa tuổi trẻ và tình yêu làm chuẩn mực cho cái đẹp của tự nhiên.
Của ong bướm này đây tuần tháng mật
Thiên nhiên tràn ngập xuân tình
Này đây hoa của đồng nội xanh rì
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Câu thơ "Tháng giêng ngon như một cặp môi gần" cho thấy quan niệm thẩm mĩ mới của Xuân Diệu như thế nào ?
?
(Xuân Diệu)
VỘI VÀNG
Đơn vị thời gian trừu tượng
Vị giác
Từ so sánh
Bộ phận cơ thể người trẻ tuổi
Tháng giêng
ngon
như
một cặp môi gần
- Gợi liên tưởng mạnh về tình yêu, hạnh phúc.
- Mùa xuân tươi đẹp như một cô gái kiều diễm, tình tứ.
- Cảm xúc trần thế nồng nàn, say đắm của thi nhân.
- Quan điểm mĩ học của Xuân Diệu : lấy cái đẹp của con người giữa tuổi trẻ và tình yêu làm chuẩn mực cho cái đẹp của tự nhiên.
“Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa :
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.”
Tâm trạng vừa mâu thuẫn nhưng cũng vừa thống nhất: sung sướng - vội vàng.
Dấu chấm giữa dòng như một nốt lặng đột ngột thể hiện trạng thái sững sờ, hẫng hụt.
Tâm hồn tác giả nhạy cảm
trước sự vận động của thời gian :
Trong niềm vui đã nảy nở nỗi buồn lo,
trong cái còn đã thấy cái mất.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
TIỂU KẾT
Nghệ thuật
Nội dung
Xuân Diệu quan niệm như thế nào về thời gian ?
Đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Không đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Bạn đã trả lời đúng.
Câu trả lời của bạn là :
Câu trả lời đúng là :
Bạn chưa hoàn thành câu hỏi này.
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục.
?
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)


I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Ước muốn kì lạ của thi nhân (câu 1 - 4)
2. Cảm nhận thiên đường trên mặt đất (câu 5 - 13)


3. Quan niệm mới mẻ về thời gian (câu 14 - 29)



“Xuân vẫn tuần hoàn”



- Thời gian tuần hoàn, bốn mùa đắp đổi, xuân, hạ, thu, đông.
- Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn tĩnh tại, lấy sinh mệnh vũ trụ làm thước đo thời gian.
- Con người luôn an nhiên, tự tại, không lo lắng.
“Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua”
Xuân : Tới - qua, non - già, hết…

Tôi : cũng mất, tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại, chẳng còn tôi mãi…
- Thời gian tuyến tính.

- Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn động, lấy sinh mệnh cá nhân, tuổi trẻ làm thước đo thời gian.
- Con người vội vàng, cuống quýt, tiếc nuối thời gian.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

Nghệ thuật :
+ Câu định nghĩa : ...nghĩa là...
+ Từ ngữ tương phản : tới > < già.
+ Từ đồng nghĩa : hết – mất.
+ Giọng thơ tranh luận, biện bác.
Khẳng định quan niệm thời gian tuyến tính, một đi không trở lại; khám phá những biến thái tinh vi của thời gian.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại!
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Lòng tôi rộng >< lượng trời cứ chật
Tuổi trẻ chẳng hai lần >< xuân tuần hoàn
Chẳng còn tôi >< còn trời đất
+ Nghệ thuật đối lập  sự đối kháng giữa thiên nhiên và con người.
+ Giọng thơ hờn dỗi, ngậm ngùi trước quy luật nghiệt ngã của thời gian.
Tâm trạng bâng khuâng, tiếc nuối, bất lực của thi nhân khi ý thức
được sự hữu hạn của cuộc đời.
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt…
Con gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Cảm nhận đầy tính lạ hóa về thời gian :
Mùi tháng năm…
rớm
vị chia phôi
Khứu giác
Thị giác
Vị giác
Vạn vật trong không gian ngậm ngùi chia li, tiễn biệt một phần đời của mình : sông núi tham thầm; gió xinh thì thào, hờn; chim đứt tiếng reo thi, sợ…
Nỗi ám ảnh về sự tàn phai, li biệt.
Cảm nhận thời gian mang tính mất mát.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Chẳng bao giờ, ôi ! Chẳng bao giờ nữa…
Điệp ngữ “chẳng bao giờ”, thán từ “ôi”
Lời thở than tiếc nuối, tưởng chừng như tuyệt vọng.
Hệ quả của ước muốn và cách cảm nhận thời gian đặc biệt của tác giả.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Quan niệm về thời gian của Xuân Diệu
Thời gian tuyến tính, một đi không trở lại.
Thước đo thời gian là mùa xuân, tuổi trẻ.
Thời gian có hương vị chia phôi.
Thời gian chỉ có hai thì: thời tươi (vạn vật thắm sắc) và thời phai (vạn vật úa tàn, phai nhạt).
- Khát khao được sống mãi trong tuổi trẻ, tình yêu và mùa xuân.
- Do sự thức tỉnh sâu sắc về cái “tôi” cá nhân.
TIỂU KẾT
Trích đoạn ngâm thơ “Vội vàng” (Xuân Diệu)
(Nguồn:http://truonghocketnoi.edu.vn/data/thuvien/thuvien.01/hoclieu_108919_1436690888.mp4)
Trong khổ thơ cuối, để chiến thắng dòng thời gian bất tận, Xuân Diệu đã tìm ra triết lí sống nào ?
Đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Không đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Bạn đã trả lời đúng.
Câu trả lời của bạn là :
Câu trả lời đúng là :
Bạn chưa hoàn thành câu hỏi này.
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục.
?


I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
1. Ước muốn kì lạ của thi nhân (câu 1 - 4)
2. Cảm nhận thiên đường trên mặt đất (câu 5 - 13)
3. Quan niệm mới mẻ về thời gian (câu 14 - 29)

VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
4. Lời giục giã hãy sống vội vàng (câu 30 - hết)
Mau đi thôi ! Mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn;
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Nhấn mạnh khát vọng mãnh liệt của thi sĩ
Thái độ vồ vập cuộc sống mỗi lúc một mãnh liệt hơn
Những vẻ đẹp bất tận, gợi cảm của cuộc đời
Điệp từ và, cho kết hợp với các từ láy chỉ mức độ tận cùng chếnh choáng, đã đầy, no nê … diễn tả nỗi khát thèm vô biên và cảm giác tận hưởng mãn nguyện của thi nhân.
ôm
riết
say
thâu
cắn
cả sự sống mơn mởn
mây đưa, gió lượn
cánh bướm với tình yêu
cái hôn nhiều, non nước, cây, cỏ rạng
xuân hồng
Ta muốn
Điệp ngữ
Động từ tăng tiến
Liệt kê
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
Nghệ thuật nhân hóa và ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, động từ “cắn” táo bạo
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi !
- Cụ thể hóa khái niệm trừu tượng (thời gian) : Mùa xuân hiện ra như một sinh thể với sắc tươi thắm ngọt ngào, quyến rũ và căng tràn sức sống. - Sự mê đắm cuồng nhiệt và khát khao giao cảm của thi nhân.
VỘI VÀNG
Cuộc đời tươi đẹp nhưng thời gian trôi nhanh, mùa xuân, tuổi trẻ ngắn ngủi vô cùng (say đắm – lo âu)
Chạy đua với thời gian, tận hưởng cuộc sống trần thế tươi đẹp bằng mọi giác quan (giục giã – khát khao)
Thị giác
Thính giác
Khứu giác
Vị giác
Xúc giác
Triết lí sống – Quan niệm nhân sinh mới mẻ, độc đáo, tích cực và đầy tính nhân văn

Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Băn khoăn,
tiếc nuối
thời gian,
tuổi trẻ
Giục giã
tận hưởng
cuộc sống
Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Băn khoăn,
tiếc nuối
thời gian,
tuổi trẻ
Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Băn khoăn,
tiếc nuối
thời gian,
tuổi trẻ
Tình yêu
cuộc sống
thiết tha
Giục giã
tận hưởng
cuộc sống
Mạch luận lí của bài thơ
Mạch cảm xúc của bài thơ
Mạch cảm xúc của bài thơ
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
NGHỆ THUẬT :
- Thể thơ : tự do, câu thơ vắt dòng.
- Kết hợp nhuần nhị mạch cảm xúc và mạch luận lí.
- Giọng điệu say mê, sôi nổi.
- Sáng tạo độc đáo về ngôn từ, hình ảnh thơ.
- Các biện pháp nghệ thuật : so sánh, nhân hóa, ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, liệt kê, điệp từ, điệp ngữ, các động từ mạnh…
NỘI DUNG :
- Tình yêu cuộc sống tha thiết, nồng nàn.
- Quan niệm mới mẻ về thời gian, tuổi trẻ, tình yêu, hạnh phúc.
- Lời giục giã hãy sống mãnh liệt, sống hết mình, quý trọng thời gian…
VỘI VÀNG
Xuân
Diệu
-
“Nhà
thơ
mới
nhất
trong
các
nhà
thơ
mới”
I. TÌM HIỂU CHUNG
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
III. TỔNG KẾT
MỘT SỐ LỜI BÌNH
VỀ BÀI THƠ “VỘI VÀNG” (XUÂN DIỆU)

“Vội vàng là bài thơ rất Xuân Diệu. Xuân Diệu ở trái tim sôi sục, ở cặp mắt xanh non háo hức, ở sự khẳng định cái tôi trong quan hệ gắn bó với đời, ở nhịp thơ hăm hở, cuống quýt, ở hình ảnh rất bạo, đầy rẫy cảm giác và có tính sắc dục, ở cú pháp theo lối phương Tây, theo lối qua hàng hết sức thoải mái…” (Nguyễn Đăng Mạnh)

“Vội vàng là dòng cảm xúc bồng bột, dào dạt cuốn theo bao hình ảnh thi ca như gấm thêu hoa dệt của cảnh sắc trần gian nhưng đó cũng là bản tuyên ngôn bằng thơ, trình bày một quan niệm nhân sinh về lẽ sống vội vàng. Có lẽ không phải thơ đang minh họa cho triết học mà chính là minh triết của một hồn thơ…” (Chu Văn Sơn)

“Vội vàng chất chứa một tình yêu cuộc sống chằm bặp, thiết tha, qua đó thể hiện một quan niệm nhân sinh mới mẻ chưa từng thấy trong thơ ca truyền thống. Cái cuống quýt vội vàng trong cách cảm, cách nghĩ mà Xuân Diệu thể hiện trong bài thơ không phải là lối sống hưởng thụ cá nhân, mà là sống hết mình, là dành tất cả cho cuộc đời.” (Nguyễn Trọng Hoàn)
CÂU HỎI TÍCH HỢP GIÁO DỤC KĨ NĂNG SỐNG
Từ thái độ sống "vội vàng" của Xuân Diệu trong bài thơ
cùng tên, anh/chị lựa chọn lối sống nào cho cá nhân mình ?
Đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Không đúng - Click bất cứ đâu để tiếp tục
Bạn đã trả lời đúng.
Câu trả lời của bạn là :
Câu trả lời đúng là :
Bạn chưa hoàn thành câu hỏi này.
Bạn phải trả lời câu hỏi này trước khi tiếp tục.
?
“Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội”
(Chủ tịch Hồ Chí Minh)

Trong xã hội hiện đại, phần đông thế hệ trẻ Việt Nam có thái độ sống “vội vàng” một cách tích cực : biết tận dụng thời gian, chủ động, và đạt nhiều thành công trong học tập, trong cuộc sống; khát khao cống hiến, muốn góp tài năng, trí tuệ của mình để đưa Việt Nam sánh vai các cường quốc trên thế giới.
Cử nhân trong lễ tốt nghiệp
Trao giải cho 10 Gương mặt trẻ Việt Nam tiêu biểu năm 2015
Kình ngư Nguyễn Thị Ánh Viên
Tuy nhiên, một bộ phận giới trẻ có thái độ sống “vội vàng” tiêu cực: sống gấp, sống hưởng thụ, không lí tưởng, hoài bão, sống tầm thường, nhàn nhạt, trung bình chủ nghĩa…
Ăn chơi trong vũ trường
Đua xe trái phép
Sống ảo
I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM
1. Tác giả Xuân Diệu (1916-1985)
2. Bài thơ “Vội vàng”
- Xuất xứ :
In trong tập “Thơ thơ” (1938).
- Đọc diễn cảm :
Giọng đọc thể hiện cảm xúc nồng nàn, tha thiết của chủ thể trữ tình :
+ 4 câu đầu : chậm rãi, ngẫm ngợi.
+ 9 câu tiếp : sung sướng, hân hoan.
+ 16 câu tiếp : tranh biện, nuối tiếc.
+ 10 câu còn lại : sôi nổi, gấp gáp, cuống quýt.
(Xuân Diệu)
VỘI VÀNG
CUỘC SỐNG
rất
NGẮN NGỦI


Thà
một
phút
huy
hoàng
rồi
chợt
tối,


Còn
hơn
buồn
le
lói
suốt
trăm
năm.
 
BÀI HỌC VỀ QUAN ĐIỂM SỐNG
TỪ THI PHẨM “VỘI VÀNG” (XUÂN DIỆU)

“Vội vàng” để tăng chất lượng cuộc sống chứ không phải là sống gấp, sống hưởng thụ vị kỉ. Sống tận hưởng phải gắn với tận hiến.
Xác định lí tưởng sống đúng đắn, không sống gấp, sống hưởng thụ, cá nhân chủ nghĩa.
Cần có thái độ sống tích cực, chủ động, biết quý trọng thời gian, tuổi trẻ, tận dụng thời gian để học tập, làm việc, không phung phí thời gian vào những việc vô bổ, vô nghĩa vì như thế là tự hủy hoại cuộc đời mình.
Cống hiến cho đất nước, tạo ra được nhiều điều ý nghĩa cho cuộc sống.
Sống vội vàng để theo kịp với tốc độ , sự phát triển của nhịp sống hiện đại, để không bị tụt hậu.
Chúng ta cần một lối sống nhiệt huyết, năng động, hối hả nhưng cũng cần cả những khoảng lặng bình yên; cần phải biết cân bằng giữa sống nhanh và sống chậm, để không quá căng thẳng, dồn dập mà vẫn không quá chậm rãi, kém hiệu quả.

CỦNG CỐ - LUYỆN TẬP


Theo anh/chị, liệu có thể đặt cho bài thơ “Vội vàng” một nhan đề khác ?
Lựa chọn và trình bày cảm nhận của anh/chị về một số câu thơ đặc sắc trong bài thơ “Vội vàng”.
Xuân Diệu được đánh giá là “nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới”. Anh/chị hãy chỉ ra những điểm “mới nhất” đó trong bài thơ “Vội vàng”.
Xuân Diệu giãi bày về tập “Thơ thơ” : “Đây là hồn tôi vừa lúc vang ngân; đây là lòng tôi đương thời sôi nổi; đây là tuổi xuân của tôi và đây là sự sống của tôi nữa”. Theo anh/chị, những ý tưởng thi ca đó in dấu ấn như thế nào trong bài thơ “Vội vàng” ?
Trong “Nhà văn hiện đại”, nhà phê bình, nghiên cứu văn học Vũ Ngọc Phan đã viết : “Với những nguồn cảm hứng mới : yêu đương và tuổi xuân, dù lúc vui hay lúc buồn, Xuân Diệu cũng ru thanh niên bằng giọng yêu đời thấm thía”. Qua phân tích bài thơ “Vội vàng”, anh/chị hãy làm sáng tỏ nhận định trên.
Tiết 79-80. Đọc văn.
MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. Kiến thức
Cảm nhận được niềm khao khát sống mãnh liệt, sống hết mình, quan niệm về thời gian, tuổi trẻ và hạnh phúc của Xuân Diệu được thể hiện qua bài thơ.
Thấy được sự kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc mãnh liệt, dồi dào và mạch luận lí chặt chẽ, cùng với những sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nhà thơ.
2. Kĩ năng
Đọc – hiểu một tác phẩm trữ tình theo đặc trưng thể loại.
Phân tích một bài thơ mới.
3. Tư duy, thái độ
Biết quý trọng thời gian, tuổi trẻ, yêu cuộc sống, góp phần làm cho cuộc sống thêm tươi đẹp, ý nghĩa.
VỘI VÀNG
(Xuân Diệu)
TƯ LIỆU THAM KHẢO

Phan Trọng Luận (chủ biên), Sách giáo viên Ngữ văn 11, tập hai, NXB Giáo dục, 2012.
Phan Trọng Luận (chủ biên), Thiết kế bài giảng Ngữ văn 11, tập hai, NXB Giáo dục, 2011.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hướng dẫn thực hiện chuẩn kiến thức , kĩ năng Ngữ văn 11, NXB Giáo dục, 2011.
Trương Dĩnh, Thiết kế dạy học Ngữ văn 11 theo hướng tích hợp, tập 2, NXB Giáo dục, 2010.
Lê Bảo, Cảm nhận vẻ đẹp tác phẩm văn học Ngữ văn 11, NXB Giáo dục, 2011.
Nguyễn Kim Phong (chủ biên), Kĩ năng đọc – hiểu văn bản Ngữ văn 11, NXB Giáo dục 2012.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Giáo dục kĩ năng sống trong môn Ngữ văn ở trường trung học phổ thông, NXB Giáo dục, 2010.
Lê Xuân Soan, 100 bài làm văn hay lớp mười một, NXB Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh, 2010.
Các tài liệu tham khảo từ internet…
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN !
Những nguồn ảnh hưởng đến nhân sinh quan
của Xuân Diệu là :
?