BÀI CA NGẮN ĐI TRÊN BÃI CÁT
(Sa hành đoản ca)
Cao Bá Quát
Đọc văn
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Cao Bá Quát (1809? – 1855), tự Chu Thần, hiệu Cúc Đường, Mẫn Hiên.
- Quê quán: Phú Thị, huyện Gia Lâm, Bắc Ninh (nay là Long Biên, Hà Nội).
- Thi đỗ cử nhân(1831)
- Hi sinh trong cuộc khởi nghĩa chống nhà Nguyễn.
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Cao Bá Quát (1809?-1855)
Con người thông
minh, tài hoa, có
chí lớn, giàu tâm
huyết với đời.
Cuộc đời gặp
nhiều lận đận,
trắc trở, nhất
là đường công
danh.
Tính cách
cương trực,
mạnh mẽ
phóng túng.
Để lại dấu ấn đậm nét
trong thơ văn
Sự
nghiệp
văn
chương
- Khoảng
1400 bài thơ.
- Trên 20 bài
văn xuôi.
- Một số bài
phú, hát nói
câu đối…
Tình cảm tha thiết với
quê hương, xứ sở, với
con người.
Phê phán chế độ PK
bảo thủ, trì trệ.
Chứa đựng tư tưởng
canh tân, phản ánh
nhu cầu đổi mới của
xh Việt Nam thế kỷ XIX
Người đời suy tôn ông là “Thánh Quát”
1. Tác giả
2.Tác phẩm
Hoàn cảnh sáng tác
Bài thơ được viết trong những lần Cao Bá Quát
đi thi Hội qua những tỉnh miềnTrung đầy cát
trắng.
Thể loại:
Ca hành
Có nguồn gốc từ
Trung Quốc.
Khá tự do, phóng túng,
không bị gò bó bởi
niêm luật.
Có
khả năng
biểu đạt
phong phú
Chữ Hán
2. Phân tích
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Đọc
2. 1 . Hình ảnh bãi cát
Bãi cát
Xuất hiện xuyên
suốt bài thơ
Dài dặc
Nối tiếp vô tận
Ấn tượng
không gian
bãi cát mịt
mờ, vô định,
mênh mông.
Ý nghĩa
Tả
thực
Những bãi cát trải dài bao
la của thiên nhiên Miền
Trung khắc nghiệt và dữ
dội.
Biểu
tượng
Con đường công danh xa
xôi, mịt mù cát bụi.
Con đường đời nhiều gập
ghềnh, trắc trở trong xã
hội PK trì trệ.
Hình tượng
nghệ thuật
sáng tạo
mới mẻ,
độc đáo
Bãi cát
Đi trên bãi cát cuộc đời ấy tác giả còn mang rất nhiều tâm sự
2.2. Hình ảnh người đi trên bãi cát
a.Hoàn
cảnh,
tâm
trạng
Không
gian
Thời
gian
Tình
thế
Bãi cát dài lại bãi cát dài
Mặt trời đã lặn
- Đi một bước như
lùi một bước
- chưa dừng được
- nước mắt rơi
Đi trên
con đường
vô định,
khó nhọc,
tăm tối,
cô đơn
-Tâm trạng
mệt mỏi,
buồn bã.
b.Suy ngẫm về con đường danh lợi
Oán thán tình cảnh của mình:
Không học được tiên ông phép ngủ,
Trèo non, lội suối, giận khôn vơi!
=> giận mình bất lực trước thời cuộc mà vẫn phải tự hành hạ bản thân, chán nản mệt mỏi vì đeo đuổi công danh. Đó là nỗi ngao ngán của kẻ sĩ đi tìm chân lí giữa cuộc đời mờ mịt.
Khao khát được giải thoát khỏi con đường danh lợi mà chưa biết phải làm sao
Chán ngán trước thực tế xã hội
Xưa nay, phường danh lợi,
Tất tả trên đường đời.
Đầu gió hơi men thơm quán rượu,
Người say vô số, tỉnh bao người?
-Đường danh lợi vất vả, nhọc nhằn (tất tả)
-Danh lợi có sức cám dỗ khó cưỡng (hơi men thơm)
-Danh lợi khiến người ta say sưa, không tỉnh táo -> tác giả tự vấn bản thân và lay tỉnh những người trí thức
=> Ông đã nhận ra tính chất vô nghĩa của lối học khoa cử, con đường công danh đương thời vô vị, tầm thường.
c.Sự hoang mang, bế tắc, tuyệt vọng
Bãi cát dài, bãi cát dài ơi!
Tính sao đây? Đường bằng mờ mịt,
Đường ghê sợ còn nhiều, đâu ít?
Hãy nghe ta hát khúc "đường cùng",
Phía bắc núi Bắc, núi muôn trùng,
Phía nam núi Nam, sóng dào dạt.
Anh đứng làm chi trên bãi cát?
một loạt câu hỏi tu từ -> nỗi băn khoăn, trăn trở, day dứt , sự hoang mang, bế tắc, tuyệt vọng khi chưa thể đưa ra sự lựa chọn
Đi tiếp: + đường mờ mịt, ghê sợ
+đường cùng (phía Nam, phía Bắc)
Anh đứng làm chi trên bãi cát?
- > câu hỏi mang tính chất giục giã
Hỏi kẻ sĩ
Hỏi thời đại,
xã hội
Hỏi chính
bản thân
=>Hình ảnh kẻ sĩ cô độc, lẻ loi đầy trăn trở, day dứt
=>Lời thức tỉnh, giục giã vừa quả quyết vừa tuyệt vọng
phải quyết định dứt khoát, tìm một con đường đi mới
cho cuộc đời.
=>Thể hiện khát vọng đổi mới của nhà thơ
III. Tổng kết
Nội dung
- Thể thơ cổ phong khá tự do về kết cấu, vần, nhịp .
- Hình tượng nghệ thuật độc đáo.
- Kết cấu đầu cuối hô ứng, nghệ thuật trùng điệp, nghệ thuật đối và sử dụng điển cố một cách sáng tạo.
Nghệ thuật
Bài thơ là khúc bi ca
mang đậm tính nhân
văn của một
con người cô đơn,
tuyệt vọng trên đường
đời khi chưa
tìm được lối đi
nguon VI OLET
