Uy-lít-xơ trở về
Trích sử thi "Ô-đi-xê"
HÔ-ME-RƠ
Di tích đền Parthenon thờ các vị thần trên đỉnh Olympia
Thủ đô Athens
Bức tượng nổi tiếng “Lực sĩ ném đĩa” của Myron xuất hiện từ thế kỷ thứ V TCN mô tả một môn thể thao cổ đại, tôn vinh sức mạnh thể chất của con người.
I. TIỂU DẪN
1. Tác giả Hô – me – rơ
- Hô – me – rơ là nhà thơ mù có thật, 11 thành phố của Hi Lạp đều tự nhận là quê hương của ông.
- Ông sống vào khoảng thế kỉ IX – VIII TCN, xuất thân từ một gia đình nghèo bên dòng sông Mê – lét.
- Là người có công sưu tầm và chỉnh lí những bài ca truyền thuyết về cuộc chiến thành Tơ – roa (Troy) tác giả hai bộ sử thi I-li-at và Ô-đi-xê huyền thoại
Ông đi khắp nơi để sưu tầm và kể lại những câu chuyện về cuộc chiến tranh thành Tơ-roa
2. SỬ THI Ô-ĐI-XÊ
a. Nguồn gốc, đề tài
Bắt nguồn từ truyền thuyết về cuộc chiến tranh thành Tơ roa
Iliat kể về cuộc chiến tranh thành Tơ-roa trong 10 năm đặc biệt là 50 ngày cuối cùng
Ô đi xê là sự tiếp nối, sau khi hạ thành quân Hi Lạp lên đường trở về. Hành trình kéo dài 10 năm với bao gian nan ,thử thách
b. TÓM TẮT:
Gồm : 12.110 câu thơ, chia 24 khúc ca; thuộc thể loại sử thi anh hùng.
Tóm tắt : SGK –trang 47 .
Tác phẩm kể về hành trình suốt hai mươi năm xa cách quê hương của Uy-lit-xơ. (10 năm đánh thành Tơ-roa và 10 năm trôi dạt lênh đênh). Cuối cùng Uy-lit-xơ đã được trở về quê hương. Và chàng lại đối mặt với một nguy hiểm mới. Đó là bọn cầu hôn xảo quyệt, hung hãn đang rắp tâm chiếm đoạt tài sản gia đình. Uy-lit-xơ đã cùng con trai và gia nhân lập mưu trừng trị bọn chúng. Chàng vượt qua thử thách của người vợ kiên trinh, chung thủy – nàng Pê-nê-lốp. Gia đình đoàn tụ. Cuộc sống mới bắt đầu trên xứ sở I-tác, quê hương yêu dấu của Uy-lit-xơ.
Chủ đề : + Chinh phục thiên nhiên
+ Đấu tranh bảo vệ hạnh phúc gia đình .
3. Văn bản (đoạn trích)
a. Vị trí và nội dung đoạn trích
- Thuộc khúc ca thứ XXIII.
- Nội dung: Đoạn trích kể lại cảnh gặp gỡ, đoàn tụ giữa hai vợ chồng Uy-lit-xơ sau hai mươi năm xa cách.
b. Bố cục: Có thể chia hai đoạn:
- P1: Từ đầu đến "người kém gan dạ": Cuộc đối thoại giữa các nhân vật: Pê-nê-lốp, nhủ mẫu Ơ-ri-clê, và Tê-lê-mác
- P2: Còn lại: Cuộc đối thoại giữa Pê-nê-lốp và Uy-lít-xơ.
Uy-lit-xơ và gã khổng lồ một mắt Pô-ly-phem
Uy-lit-xơ vào nhà
mụ phù thủy Circe
Uy-lit-xơ lạc vào thế giới của những linh hồn
Uy-lit-xơ gặp các nàng tiên cá
ở Xi-ren
Uy-lit-xơ về đến quê hương I-tác
Trừng trị bọn cầu hôn và vượt qua thử thách của pê-nê- lốp đoàn tụ gia đình
II. PHÂN TÍCH VĂN BẢN:
1/ Nhân vật Pê-nê-lôp
+ Bặt tin chồng suốt 20 năm.
+ Đối mặt với âm mưu của 108 kẻ cầu hôn.
+ Cha mẹ đẻ thúc giục tái giá.
* Hoàn cảnh của Pê-nê-lôp
1/ Nhân vật Pê-nê-lốp
a. Trong cuộc trò chuyện với nhũ mẫu Ơ –ri -clê
Nhũ mẫu dẫn dấu hiệu vết sẹo và thề thốt
Không tin, trấn an nhũ mẫu nhưng vẫn xuống nhà xem xét
- Tự chủ, tỉnh táo, khôn ngoan và lí trí
Cho rằng đây là vị thần còn Uy-lit-xơ đã chết rồi
Nhũ mẫu báo tin Uy-lit-xơ đã trở về
SỰ VIỆC
TÂM TRẠNG THÁI ĐỘ
TÍNH CÁCH
1/ Nhân vật Pê-nê-lốp
b. Xuống gặp người hành khất chiến thắng
SỰ VIỆC
TÂM TRẠNG THÁI ĐỘ
TÍNH CÁCH
Ngồi cách xa, phân vân, giằng co giữa sự xúc động yêu thương với cảm giác xa lạ trước bộ dạng rách mướp của người hành khất
Gặp người hành khất chiến thắng
- Dành tình yêu thiết tha cho Uy-lit-xơ nhưng vẫn cẩn trọng giữ mình
1. Nhân vật Pê-nê-lốp
c. Đối thoại với Tê-lê-mác
SỰ VIỆC
TÂM TRẠNG THÁI ĐỘ
TÍNH CÁCH
Trả lời từ tốn:
+ Giãi bày sự kinh ngạc của mình
+ Trấn an con trai nếu thực sự người hành khất là Uy-lit-xơ hẳn sẽ có cách để nhận ra nhau
Tê-lê-mác trách mẹ lạnh lùng, độc ác với những lời lẽ gay gắt
- Chủ động, bình tĩnh, tế nhị và khéo léo
1/ Nhân vật Pê-nê-lốp
d. Thử thách Uy-lit-xơ
SỰ VIỆC
TÂM TRẠNG - THÁI ĐỘ
TÍNH CÁCH
Khéo léo thử thách bằng bí mật của chiếc giường cưới chỉ có Uy-lit-xơ và Pê-nê-lốp, cách thử thách tưởng thật tình cờ mà lại rất tự nhiên, hợp lý.
Uy-lit-xơ trách Pê-nê-lốp có trái tim sắt đá, đòi kê giường ngủ riêng
Ý chí vững vàng, trí tuệ sắc bén
Trái tim chan chứa yêu thương, chung thủy, sắt son
Uy-lit-xơ nói lên bí mật của chiếc giường Pê-nê-lôp nhận ra chồng
Bủn rủn chân tay, chạy lại, ôm lấy cổ chồng, nước mắt chan hòa, hôn lên trán chồng
Giải thích xin chồng đừng trách giận
Tâm trạng của Pê – nê – lốp ở đoạn kết:
“Dịu hiền thay mặt đất, khi nó hiện lên trước mắt những người đi biển bị Pô-dê-i-đông đánh tan thuyền trong sóng cả gió to, họ bơi, nhưng rất ít người thoát khỏi biển khơi trắng xoá mà vào được đến bờ; mình đầy bọt nước, những người sống sót mừng rỡ bước lên đất liền mong đợi; Pê-nê-lốp cũng vậy, được gặp lại chồng, nàng sung sướng xiết bao, nàng nhìn chồng không chán mắt và hai cánh tay trắng muốt của nàng cứ ôm lấy cổ chồng không nỡ buông rời”.
+ Tác sử dụng nghệ thuật so sánh dài mở rộng nhiều tầng bậc (thường được sử dụng trong sử thi): Uy – lít – xơ giống như “ mặt đất liền”; Pê – nê – lốp giống như “người đi biển bị đắm thuyền trong sóng cả gió to, thoát khỏi biển khơi trắng xoá mà vào được đến bờ, mừng rỡ bước lên đất liền mong đợi”.
+ Phép so sánh diễn tả chân thực tâm trạng mong mỏi, khát khao và niềm hạnh phúc của Pê – nên – lốp khi thực sự được đoàn tụ cùng chồng.
-> Lối kể chuyện hấp dẫn.
- Nghệ thuật:
+ Pê-nê-lốp thận trọng nói
+ Pê-nê-lốp thận trọng đáp
( lặp lại 3, 4 lần)
=> Sự lặp lại mang dụng ý nghệ thuật, nhằm khắc họa đậm nét hình ảnh Pê – nê – lốp rất mực thủy chung.
- Hô-me-rơ miêu tả tâm lí nhân vật thông qua miêu tả dáng điệu, cử chỉ, ứng xử, xây dựng những đối thoại giữa các nhân vật.
Người vợ vô cùng chung thủy.
Người phụ nữ thông minh, giàu nghị lực và đặc biệt đề cao tính thận trọng.
Pê-nê-lốp trở thành hình tượng nhân vật điển hình của người phụ nữ Hi Lạp cổ đại
Thái độ tác giả:
Thấu hiểu những diễn biến tâm trạng của Pê – nê – lốp.
Ca ngợi phẩm chất thủy chung và trí tuệ của nàng.
Trân trọng khát vọng hạnh phúc gia đình của Pê – nê – lốp.
2. Nhân vật Uy-lít-xơ
a. Hoàn cảnh của Uy-lít-xơ
- Sau 20 năm xa cách gặp lại vợ con, Uy-lít-xơ đã đánh tan 108 kẻ cầu hôn Pê-nê-lốp, trừng trị bọn gia nô phản bội.
- Gặp lại Pê-nê-lốp trong bộ dạng người hành khất bẩn thỉu, rách rưới.
b. Phẩm chất của Uy-lít-xơ
Uy-lít-xơ cao quý và nhẫn nại
Uy-lít-xơ nói những lời có cánh
Khắc họa đặc điểm, tính cách nhân vật
Thể hiện Uy-lít-xơ là người bản lĩnh, tài trí
Trò chuyện với Tê-lê-mác cũng chính là ngầm trò chuyện với vợ.
Vừa trách móc, vừa thanh minh khi Pê-nê-lốp vẫn lạnh lùng
Tế nhị và khôn khéo
Yêu và tin tưởng vợ, cảm động trước lòng thủy chung của vợ
Pha chút hờn dỗi của một con người giàu tình yêu thương dành cho vợ
Sự bình tĩnh, kiên nhẫn.
Chứng tỏ tình yêu thủy chung, trọn vẹn
Giải mã được thử thách của Pê-nê-lốp
- Chàng hạnh phúc tột đỉnh "Ôm lấy người vợ xiết bao thân yêu, người bạn đời chung thủy của mình mà khóc dầm dề ". Đó là nước mắt của niềm vui và hạnh phúc.
b. Phẩm chất của Uy-lít-xơ
Uy-lít-xơ là hình ảnh lí tưởng về người anh hùng, người chồng, người cha dũng cảm, mưu trí, độ lượng, thủy chung, yêu quê hương, đất nước
Thái độ tác giả: Ngợi ca trí tuệ , lòng dũng cảm và khát vọng hạnh phúc gia đình.
Đặc sắc nghệ thuật miêu tả: Lối kể chuyện hấp dẫn, nghệ thuật đối thoại, lời lẽ sắc sảo, so sánh…
UY – LÍT – XƠ TRỞ VỀ
III. TỔNG KẾT
Đề cao và khẳng định vẻ đẹp trí tuệ, tâm hồn và tài năng của con người Hi Lạp
Miêu tả tâm lí thông qua so sánh, liên tưởng, đối thoại
Sử dụng ngôn ngữ tinh tế, giàu hình ảnh
Nội dung
Nghệ thuật
nguon VI OLET
