Tuần 6. Thực hành về thành ngữ, điển cố

Bài 3: (SGK/66)
Giường kia treo cũng hững hờ,
Đàn kia gảy cũng ngẩn ngơ tiếng đàn.
Nguyễn Khuyến, “Khóc Dương Khuê”
Thực hành về điển cố
-Giường kia: câu chuyện về Trần Phồn đời Hậu Hán dành riêng cho bạn là Tử Trĩ một chiếc giường khi bạn tới, khi bạn về thì treo lên.

-Đàn kia: câu chuyện về Chung Tử Kì khi nghe tiếng đàn của Bá Nha mà hiểu được bạn mình đang nghĩ gì. Tử Kì mất, Bá Nha không đánh đàn nữa.
ĐIỂN CỐ LÀ GÌ ?
Điển cố là gì ?
-Điển cố là dùng những sự kiện , sự tích cụ thể trong văn học , lịch sử từ xưa để nói lên những điều mang ý nghĩa triết lí , khái quát trong cuộc sống .
-Cấu tạo ngắn gọn (một từ, cụm từ nhắc lại sự kiện cũ ), nội dung rất hàm súc , sâu xa.
Bài 4: (SGK/67)

-Sầu đong càng lắc càng đầy,
Ba thu dọn lại một ngày dài ghê.

=> Trích từ Kinh Thi câu “Nhất nhật bất kiến như tam thu hề” (một ngày không gặp nhau dài như ba mùa thu.)


-Nhớ ơn chín chữ cao sâu,
Một ngày một ngả bóng dâu tà tà.
=> Kinh Thi kể 9 chữ nói về công ơn của cha mẹ đối với con cái: sinh, cúc, phủ, súc, trưởng, dục, cố, phục, phúc.
- Khi về hỏi liễu Chương Đài,
Cành xuân đã bẻ cho người chuyên tay.
=> Gợi chuyện xưa của người đi làm quan xa nhà gửi thư về thăm vợ có câu: Chương Đài Liễu! Chương Đài Liễu!
Tích nhật thanh thanh kim tại phủ?
Túng sử trường điều tự cựu thùy,
Dã ưng phan chiết tha nhân thủ.
(Liễu ơi, hỡi Liễu Chương Đài,
Ngày xưa xanh biếc, hỏi nay có còn?
Ví tơ buông vẫn xanh rờn,
Hay vào tay khác, khó còn nguyên xưa!)



- Bấy lâu nghe tiếng má đào,
Mắt xanh chẳng để ai vào có không?
Nguyễn Du, “Truyện Kiều”
=> Nguyễn Tịch đời Tấn quý ai thì khi gặp mắt xanh lên, không ưa ai thì phô màu mắt trắng.
ĐĂC ĐIỂM VÀ TÁC DỤNG CỦA ĐIỂN CỐ
Đặc điểm:
-Hình thức ngắn gọn (cụm từ)
-Không có hình thức cố định
Tác dụng:
-Có tính biểu cảm, chứa hàm ý
-Đem lại cho câu văn sự thâm thúy
=> Đòi hỏi người dùng có vốn hiểu biết về văn hóa.
TRÚC XANH
ĐẼO CÀY GIỮA ĐƯỜNG
SỨC TRAI PHÙ ĐỔNG
GƯƠNG VỠ LẠI LÀNH
NGƯU LANG CHỨC NỮ
CÁO MƯỢN OAI HÙM
DÂY TƠ HỒNG
CON NGỰA THÀNH TƠROA
CÔNG DÃ TRÀNG
ÔNG TƠ BÀ NGUYỆT
ĐƠN PHƯƠNG ĐỘC MÃ
HÒN VỌNG PHU
NGHIÊNG NƯỚC NGHIÊNG THÀNH