BÀI 7A.
CON NGƯỜI LÀ BẠN CỦA THIÊN NHIÊN
(TIẾT 2)
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HƯNG
Tiếng Việt
Hướng dẫn học trang 70
BÀI 7A. CON NGƯỜI LÀ BẠN CỦA THIÊN NHIÊN (tiết 2)
TRƯỜNG TIỂU HỌC MINH KHAI
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HƯNG
Chuẩn bị sẵn sàng đồ dùng học tập, sách Hướng dẫn học Tiếng Việt 5 quyển 1.
Tập trung lắng nghe và làm theo yêu cầu của cô giáo.
Hoàn thành bài tập cô giao.
NHỮNG ĐIỀU CẦN LƯU Ý
KHỞI ĐỘNG
Em hiểu thế nào là từ nhiều nghĩa?
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
GHI NHỚ
Trong các câu sau, câu nào có từ “ngọt” mang nghĩa gốc?
a. Tiếng đàn thật ngọt.
b. Cô ấy nói rất ngọt.
c. Cam đầu mùa rất ngọt.
d. Trời hôm nay rét ngọt.
c. Cam đầu mùa rất ngọt.
Gạch dưới từ ngữ chứa từ được dùng với nghĩa gốc có trong mỗi dòng sau:
a, chân ghế, chân bàn, đau chân, chân tường, chân đê.
b, lá phiếu, lá bàng, lá phổi, lá gan, lá bài, hoa lá.
Gạch dưới từ ngữ chứa từ được dùng với nghĩa gốc có trong mỗi dòng sau:
a, chân ghế, chân bàn, đau chân, chân tường, chân đê.
b, lá phiếu, lá bàng, lá phổi, lá gan, lá bài, hoa lá.
Xác định các từ gạch dưới trong các câu sau được dùng theo nghĩa nào?(nghĩa gốc hay nghĩa chuyển)
Bạn Bảo Yến lớp em rất cao.
Mẹ tôi thường mua hàng Việt Nam chất lượng cao.
Xuân về, hoa đào khoe sắc.
Ông tôi đã ngoài 70 xuân.
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
Nghĩa gốc
Nghĩa chuyển
PHẦN THƯỞNG CỦA CÁC EM LÀ MỘT TRÀNG VỖ TAY THẬT LỚN.
CHÚC MỪNG CÁC EM!
CÔ CẢM ƠN
CÁC EM !
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HƯNG
Thứ Hai, ngày 18 tháng 10 năm 2021
Tiếng Việt
BÀI 7A. CON NGƯỜI LÀ BẠN CỦA THIÊN NHIÊN (tiết 2)
Hướng dẫn học trang 70
MỤC TIÊU
Nhận biết nghĩa gốc và nghĩa chuyển của từ nhiều nghĩa. Tìm ví dụ về sự chuyển nghĩa của một số danh từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật.
HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN
7. Trong những câu nào dưới đây, các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc và trong những câu nào, chúng mang nghĩa chuyển.
a) Mắt
- Đôi mắt của bé mở to.
- Quả na mở mắt.
b) Chân
- Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
- Bé đau chân.
c) Đầu
- Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
- Nước suối đầu nguồn rất trong.
- Các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa gốc ở các câu:
+ Đôi mắt của bé mở to.
+ Bé đau chân.
+ Khi viết, em đừng ngoẹo đầu.
→ Các từ mắt, chân, đầu trong các câu trên được dùng với nghĩa gốc bởi vì nghĩa của chúng trong câu là để chỉ các bộ phận mắt, chân, đầu của con người.
- Các từ mắt, chân, đầu mang nghĩa chuyển ở các câu:
+ Quả na mở mắt.
+ Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
+ Nước suối đầu nguồn rất trong.
→ Các từ mắt, chân, đầu trong các câu trên được dùng với nghĩa chuyển bởi chúng không được dùng để chỉ một bộ phận nào đó của con người mà là vì chúng có một số nét tương đồng so với nghĩa gốc.
HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH
1. Nghĩa của các từ được in đậm màu đỏ trong đoạn thơ sau là nghĩa gốc hay nghĩa chuyển?
Răng của chiếc cào
Làm sao nhai được?
Mũi thuyền rẽ nước
Thì ngửi cái gì?
Cái ấm không nghe
Sao tai lại mọc? ...
(Quang Huy)
Các từ "răng", "mũi", "tai" trong đoạn thơ trên là nghĩa chuyển:
Răng của chiếc cào: gồm các thanh sắt thẳng, dài, được làm thành hàng ngang, rắn chắc giống hàm răng người, nhưng chúng không dùng để nhai như răng của người hay động vật.
Mũi của chiếc thuyền: có hình dạng nhô ra ở phía trước thuyền như chiếc mũi nhưng chúng không thể ngửi được như mũi của người hay động vật.
Tai của chiếc ấm: giống tai người và động vật ở chỗ đều mọc và chìa ra hai bên nhưng chúng không thể nghe được như tai người và động vật.
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
- Từ miệng (nghĩa gốc) chỉ bộ phận có dạng hình tròn của con người hoặc động vật, dùng để đưa thức ăn dẫn vào cơ thể bên trong.
- Từ lưỡi (nghĩa gốc) chỉ bộ phận của người hoặc động vật có dạng thon nhọn dùng để nếm mùi vị.
- Từ cổ (nghĩa gốc) chỉ bộ phận của người hoặc động vật có dạng thon dài, nằm giữa đầu với thân thể.
- Từ tay (nghĩa gốc) chỉ bộ phận của người hoặc động vật, dùng để cầm, nắm,…
- Từ lưng (nghĩa gốc) chỉ bộ phận của người hoặc động vật nằm ở phần giữa cơ thể.
EM CẦN BIẾT
2. Các từ chỉ bộ phận cơ thể người và động vật thường là từ nhiều nghĩa. Hãy tìm một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của những từ sau: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của các từ: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Lưỡi: lưỡi cày, lưỡi liềm, lưỡi dao, lưỡi cưa, lưỡi câu, ...
Miệng: miệng hố, miệng giếng, miệng hang, miệng túi, miệng chén, ...
Cổ: cổ tay, cổ chân, cổ chai, cổ lọ, cổ bình, ...
Tay: tay áo, tay ghế, tay chơi, tay quay, tay tre, tay buôn, tay bóng bàn, ...
Lưng: lưng núi, lưng đèo, lưng đồi, lưng đê, lưng trời, ...
3.Viết các ví dụ mà em và các bạn vừa tìm được vào vở.
Một số ví dụ về sự chuyển nghĩa của các từ: lưỡi, miệng, cổ, tay, lưng.
Lưỡi: lưỡi cày, lưỡi liềm, lưỡi dao, lưỡi cưa, lưỡi câu, ...
Miệng: miệng hố, miệng giếng, miệng hang, miệng túi, miệng chén, ...
Cổ: cổ tay, cổ chân, cổ chai, cổ lọ, cổ bình, ...
Tay: tay áo, tay ghế, tay chơi, tay quay, tay tre, tay buôn, tay bóng bàn, ...
Lưng: lưng núi, lưng đèo, lưng đồi, lưng đê, lưng trời, ...
- Miệng hố được che đậy rất kĩ càng, đây chính là cái bẫy để bắt thú dữ.
- Môi vừa chạm vào miệng chén, anh ta đã vội dừng lại vì phát hiện ra bên trong chén toàn là rượu nặng.
- Lưỡi dao này rất sắc, cẩn thận kẻo bị đứt tay.
- Mặt trăng cong cong hình lưỡi liềm.
- Hoạ tiết trên cổ chai rượu thật đẹp.
- Chiếc đồng hồ được đeo ở cổ tay bạn ấy là thiết kế mới ra đầu năm nay.
- Mới leo tới lưng đèo cô ấy đã muốn bỏ cuộc vì quá mệt.
- Anh ấy mới ăn được lưng bát cơm đã đứng dậy.
ĐẶT CÂU
KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ
Từ nhiều nghĩa là từ có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển. Các nghĩa của từ nhiều nghĩa bao giờ cũng có mối liên hệ với nhau.
DẶN DÒ
Học kĩ phần Ghi nhớ .
Chuẩn bị bài sau.
TIẾT HỌC KẾT THÚC TẠI ĐÂY !
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HƯNG
CÁC EM NHỚ THỰC HỆN TỐT
PHÒNG, CHỐNG COVID-19 NHÉ!
CÔ CẢM ƠN
CÁC EM !
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HƯNG
CHÚC CÁC EM:
CHĂM NGOAN, HỌC TỐT!
CHÀO TẠM BIỆT
CÁC EM!
GIÁO VIÊN: NGUYỄN THỊ HƯNG
nguon VI OLET
