VËN DôNG MèI LI£N HÖ KH¸I QU¸T GI÷A C¸C §¹I L¦îNG §Ó GI¶I NHANH BµI TËP TR¾C NGHIÖM ho¸ häc.

                   L£ V¡N Quý

          Tr­êng thpt h­¬ng k-huyÖn H­¬ng Khª

         TØnh Hµ TÜnh

T

rong ®Ò thi tuyÓn sinh §¹i häc-Cao ®¼ng, víi cÊu tróc 50 c©u tr¾c nghiÖm kh¸ch quan th× cã h¬n n÷a sè c©u trong ®ã lµ c¸c bµi tËp tÝnh to¸n ®ßi hái thÝ sinh ph¶i nhËn d¹ng nhanh vµ vËn dông thµnh th¹o c¸c ph­¬ng ph¸p gi¶i bµi tËp nh­: b¶o toµn electron; b¶o toµn khèi l­îng; t¨ng gi¶m khèi l­îng; nhãm c¸c ph­¬ng ph¸p trung b×nh; dïng ph­¬ng tr×nh ion thu gän, c¸c b¸n ph¶n øng… c¸c d¹ng bµi tËp nµy th­êng cho sè liÖu cô thÓ, ®¸p sè còng th­êng lµ con sè cô thÓ vµ ®· kh¸ quen thuéc víi b¹n ®äc. Riªng d¹ng bµi tËp vËn dông mèi liªn hÖ kh¸i qu¸t gi÷a c¸c ®¹i l­îng th× kh¸ míi mÎ ®èi víi c¸c thÝ sinh nh­ng l¹i xuÊt hiÖn víi tÇn suÊt kh¸ cao trong ®Ò thi tuyÓn sinh §H-C§ mÊy n¨m gÇn ®©y. Sau ®©y xin giíi thiÖu mét sè bµi thuéc d¹ng nµy.

  VÝ dô 1: Hçn hîp X gåm Na vµ Al. Cho m gam X vµo mét l­îng d­ n­íc th× tho¸t ra V lÝt khÝ. NÕu còng cho m gam X vµo dung dÞch NaOH (d­) th× ®­îc 1,75V lÝt khÝ. Thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi l­îng cña Na trong X lµ (biÕt c¸c thÓ tÝch khÝ ®o ë cïng ®iÒu kiÖn, cho Na = 23, Al = 27)

   A. 39,87%.                     B. 29,87%.                   C. 49,87%.                      D. 77,31%.

( C©u 34-§Ò TS§H-C§ khèi B 2007- M§ 948)

Gi¶i: Gäi x,y lÇn l­ît lµ sè mol cña Na, Al trong m gam X. Ta cã: m = 23x + 27y.

C¸c ph¶n øng x¶y ra:

    2Na  +  2H2O 2NaOH  +  H2                               (1)

  x mol                    x mol       x/2 mol

          2Al   +   2NaOH  +   2H2O   2NaAlO2  +  3H2    (2)

x mol            x mol        3x/2 mol     (TNo1)

        ( y mol      3y/2 mol)   (TNo2)

Tõ gi¶ thiÕt ë TNo1, trong p.­ (2): Al d­, NaOH hÕt nH2 (TNo1) = x/2 + 3x/2 = 2x.

                         ë TNo2, trong p.­ (2): Al hÕt, NaOH d­ nH2 (TNo2) = x/2 + 3y/2.      Mµ theo ®Ò bµi ta cã: nH2 (TNo2) = 1,75nH2(TNo1) x/2 + 3y/2 = 1,75.2x y = 2x.

%Na = 23x/(23x + 27y) .100% = 23x/(23x + 54x).100% = 29,87% §¸p ¸n B.       

VÝ dô 2: Hçn hîp A gåm Cu, Fe cã tØ lÖ vÒ khèi l­îng lµ mCu : mFe = 7 : 3. LÊy m gam A cho ph¶n øng hoµn toµn víi 44,1 gam HNO3 trong dung dÞch thu ®­îc 0,75m gam chÊt r¾n, dung dÞch B vµ 5,6 lÝt khÝ C gåm NO vµ NO2 ( ë ®ktc). Gi¸ trÞ cña m lµ (cho H = 1; N = 14; O = 16; Fe = 56; Cu = 64)                                                                                          A. 67,2 .                  B. 33,6 .                    C. 50,4 .                         D. 22,4. 

Gi¶i: V× ta cã tØ lÖ mCu : mFe = 7 : 3 nªn trong m gam hçn hîp A cã:

mFe = 0,3m (g);          mCu = 0,7m (g)

Sau ph¶n øng cßn 0,75m gam chÊt r¾n chØ cã 0,25m gam chÊt r¾n bÞ hoµ tan. V× Fe ho¹t ®éng h¬n Cu nªn chÊt r¾n bÞ hoµ tan ®ã chØ cã Fe víi khèi l­îng lµ: mFe P¦ = 0,25m gam.

Ta cã:  nNO3- = nHNO3 P¦ = 44,1/63 = 0,7 mol. 

 nNO3-bÞ khö = nNO + nNO2 = 5,6/22,4 = 0,25 mol.

nNO3tao muèi = 0,7 – 0,25 = 0,45 mol.

V× sau p.­ cßn d­ c¶ Fe vµ Cu nªn dung dÞch B lµ dung dÞch muèi Fe(NO3)2:

Fe Fe3+ + 3e ;   råi     2Fe3+ + Fe 3Fe2+

Tãm l¹i:   Fe                             Fe2+       +        2e

          0.25m/56 mol            0,25m/56 mol

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn ®iÖn tÝch ta cã:  2. 0,25m/56  =  0,45 m = 50,4§¸p ¸n C.

VÝ dô 3: Khi ®èt ch¸y hoµn toµn mét este no, ®¬n chøc th× sè mol CO2 sinh ra b»ng sè mol O2 ®· ph¶n øng. Tªn gäi cña este lµ

A. metyl fomiat.          B. etyl axetat.         C. metyl axetat.          D. n-propyl axetat.

      ( C©u 8-§Ò TS§H-C§ khèi B 2008-M§ 402 )

 Gi¶i: Este no, ®¬n chøc cã CTPT tæng qu¸t lµ: CnH2nO2 ( n 2, n nguyªn).

Ta cã PTP¦ ch¸y: CnH2nO2   +   O2       nCO2           nH2O.

Theo gi¶ thiÕt: nCO2 = nO2 p.­ n = n = 2 CTPT : C2H4O2

CTCT: HCOOCH3 : metyl fomiat §¸p ¸n A.

VÝ dô 4:  Nung mét hçn hîp r¾n gåm a mol FeCO3 vµ b mol FeS2 trong b×nh kÝn chøa kh«ng khÝ (d­). Sau khi c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, ®­a b×nh vÒ nhiÖt ®é ban ®Çu, thu ®­îc chÊt r¾n duy nhÊt lµ Fe

 


 

2O3 vµ hçn hîp khÝ. BiÕt ¸p suÊt khÝ trong b×nh tr­íc vµ sau ph¶n øng b»ng nhau, mèi liªn hÖ gi÷a a vµ b lµ (biÕt sau c¸c ph¶n øng, l­u huúnh ë møc oxi ho¸ +4, thÓ tÝch c¸c chÊt r¾ lµ kh«ng ®¸ng kÓ)

  A. a = 4b.  B. a = 2b.  C. a = b.  D. a = 0,5b.

      ( C©u 35-§Ò TS§H-C§ Khèi B 2008-M§ 402 ) 

Gi¶i: C¸c ph¶n øng x¶y ra:

  FeCO3     FeO   +   CO2.                        (1)

  a mol       a mol        a mol  

  4FeO       +       O2  2Fe2O3 .    (2)

  A mol           a/4 mol

  4FeS2     +         11O2       2Fe2O3    +   8SO2   (3)  

  b mol            11b/4 mol           2b mol

V× ph¶n øng thùc hiÖn trong b×nh kÝn, nhiÖt ®é vµ ¸p suÊt trong b×nh tr­íc vµ sau ph¶n øng nh­ nhau nªn ta tæng sè mol khÝ tr­íc p.­ = tæng sè mol khÝ sau p.­

= nO2 p.­     a + 2b = a/4   +  11b/4    a = b §¸p ¸n C.

VÝ dô 5Axit cacboxylic no, m¹ch hë X cã c«ng thøc thùc nghiÖm (C3H4O3)n, vËy c«ng thøc ph©n tö cña X lµ

A. C9H12O9 .   B. C12H16O12 .  C. C6H8O6 .   D. C3H4O3 .

 ( C©u 36-§Ò TS§H-C§ Khèi B 2008-M§ 402 )

Gi¶i: Tõ gi¶ thiÕt CTPT cña X cã d¹ng: C3nH4nO3n .

Nh­ vËy, X lµ mét axit ®a chøc, no, m¹ch hë nªn

sè liªn kÕt trong X = sè nhãm COOH = sè nguyªn tö O/2 .   (1)

Víi CTPT C3nH4nO3n th×: sè liªn kÕt trong X =   =   n - 1          (2).

Sè nguyªn tö O/2 =         (3)

Tõ (1), (2) vµ (3) n - 1 =   n = 2 CTPT cña X lµ C6H8O6 §¸p ¸n C.

VÝ dô 6: Cho 16,32 gam hçn hîp nh«m cacbua vµ canxi cacbua vµo n­íc (d­). Sau khi c¸c ph¶n øng x¶y ra hoµn toµn, thu ®­îc dung dÞch chØ chøa mét chÊt tan duy nhÊt vµ V lÝt hçn hîp khÝ (ë ®ktc). Gi¸ trÞ cña V lµ:

A. 3,36 .   B. 1,12 .   C. 2,24 .   D. 6,72 .

Gi¶i: C¸c ph¶n øng x¶y ra:

 Al4C3    +       12H2O        4Al(OH)3   +     3CH4  (1)

Mol:    x     2x     1,5x

 CaC2     +       2H2O           Ca(OH)2     +      C2H2  (2)

Mol   x     x      x

 Ca(OH)2   +   2Al(OH)3   Ca(AlO2)2     +      6H2O  (3)

Mol      x        2x

V× sau ph¶n øng thu ®­îc dung dÞch chØ chøa mét chÊt tan duy nhÊttrong p.­ (3), c¸c chÊt ph¶n øng võa ®ñ víi nhau.

§Æt nCa(OH)2 p.­ 3 = x mol nAl(OH)3 = 2x mol.

Theo (1): nCH­4 = nAl(OH)3 = .2x = 1,5x mol;   nAl4C3 = nAl(OH)3 = mol.

Theo (2): nC2H2 = nCaC2 = nCa(OH)2 = nCa(OH)2 dù p.­ (3)  = x mol.

khÝ = x + 1,5x = 2,5x mol.

MÆt kh¸c, theo gt: mAl4C3  +   mCaC2 = 16,32 (g) 144. + 64.x = 16,32 x = 0,12

khÝ = 2,5 . 0,12 = 0,3 mol  V = 0,3 .22,4 = 6,72 lÝt  §¸p ¸n D.

VÝ dô 7: Hçn hîp gåm hi®rocacbon X vµ oxi cã tØ lÖ sè mol t­¬ng øng lµ 1:10. §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp trªn thu ®­îc hçn hîp khÝ Y. Cho Y qua dung dÞch H2SO4 ®Æc, thu ®­îc hçn hîp khÝ Z cã tØ khèi ®èi víi hi®ro b»ng 19. C«ng thøc ph©n tö cña X lµ:

A. C3H8 .   B. C3H6 .  C. C4H8 .  D. C3H4 .

    ( C©u 48- §Ò TS§H-C§ kh«i A 2007-M§ 182 )

Gi¶i:   Tõ gi¶ thiÕt O2 d­, hçn hîp Z gåm CO2 vµ O2 d­. Ta cã Z = 19.2 = 38 (g/mol).

 


 

¸p dông s¬ ®å ®­êng chÐo, dÔ dµng t×m ®­îc: nCO2 = nO2. 

§Æt CTPT cña X lµ CxHy , ta cã PTP¦ ch¸y:   CxHy ( x + ) O2    xCO2   +   H2O     

      1 mol ( x + ) mol    x mol

Sau p.­ : nO2 d­  = 10 - ( x + )  =  x = nCO2 2x + = 10 x = 4; y = 8 C4H8 §¸p ¸n C.

VÝ dô 8: Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp X gåm Fe vµ Mg b»ng mét l­îng võa ®ñ dung dÞch HCl 20% thu ®­îc dung dÞch Y. Nång ®é cña FeCl2 trong dung dÞch Y lµ 15,76 %. Nång ®é cña MgCl2 trong dung dÞch Y lµ ( cho H = 1; Mg = 24; Cl = 35,5; Fe = 56 )

 A. 24,24% .  B. 11,79% .  C. 28,21% .  D. 15,76%.

     ( TrÝch §Ò TS C§ Khèi A n¨m 2007 )

Gi¶i: Gäi x, y lÇn l­ît lµ sè mol cña Mg, Fe trong hçn hîp X. C¸c ph¶n óng x¶y ra:

   Mg + 2HCl MgCl2 + H2

   x mol  2x mol          x mol                  x mol 

   Fe + 2HCl FeCl2 + H2

   y mol   2y mol          y mol                  y mol

V× p.­ võa ®ñ nªn ta cã: mHCl = 2.(x+y). 36,5 = 73(x+y) (g) mdd HCl 20% = 73.(x+y).100/20 = 365(x+y)

mdd sau p.­ = mKL + mdd HCl - mH= (24x + 56y) + 365(x+y) – 2(x+y) = 387x + 419y (gam).

Tõ gi¶ thiÕt: C% FeCl = . 100% = 15,76% y = x

  C% MgCl = . 100% = . 100% = 11,79% §¸p ¸n B.

VÝ dô 9: Khi ®èt ch¸y hoµn toµn c¸c ®ång ®¼ng cña metyl amin, tØ lÖ thÓ tÝch T = VCO: VHO (h¬i) biÕn ®æi nh­ thÕ nµo theo sè l­îng nguyªn tö cacbon trong ph©n tö?

A. 0,4 < T < 1,2.  B. 0,75 < T < 1,0.              C. 0,8 < T < 2,5.     D. 0,4 .

Gi¶i:   CnH2n+1NH2   +   O2   nCO2    +   H2O   +    N2          ( Víi n, n N ).

T = = ===

Víi Víi nn N  th× 1 + > 1 T < 1 .    (1)

MÆt kh¸c, khi n min th× T min Tmin = > 0,4  (2)

Tõ (1) vµ (2) 0,4 < T < 1 §¸p ¸n D.

VÝ dô 10:  §èt ch¸y hoµn toµn hçn hîp gåm 4 ankan ë thÓ khÝ, thu ®­îc s¶n phÈm gåm a mol H2O vµ b mol CO2. Khèi l­îng mol trung b×nh cña hçn hîp ((g/mol)) ®­îc tÝnh b»ng biÓu thøc nµo sau ®©y?

A. .      B. = .  

C. = .      D. =

Gi¶i:  Ta cã:  =  (1). 

V× ®èt hçn hîp 4 ankan ( hi®rocacbon no) nªn theo ®Þnh luËt b¶o toµn nguyªn tè

mhh = mC + mH = 12nCO + 2nHO = 12b + 2a   (gam).    (2)

§èt ch¸y1 ankan hay hçn hîp c¸c ankan lu«n cã:  nankan  =  nHO  -  nCO

                          nhh = a – b   (mol)  (3)

 


 

Tõ (1), (2) vµ (3)   =   §¸p ¸n B .

 

 

Mét sè bµi tËp tr¾c nghiÖm t­¬ng tù (B¹n ®äc tù gi¶i).

Bµi 1: CxHyO4 lµ axit no, m¹ch hë, 2 chøc khi :

A. y = 2x+2 .  B. y=2x .  C. y = 2x-2 .  D . y=x .

Bµi 2: Cho m gam hçn hîp bét Zn vµ Fe vµo l­îng d­ dung dÞch CuSO4 . Sau khi kÕt thóc c¸c ph¶n øng, läc bá phÇn dung dÞchthu ®­îc m gam bét r¾n. Thµnh phÇn phÇn tr¨m theo khèi l­îng cña Zn trong hçn hîp ®Çu lµ ( cho Fe = 56; Cu = 64; Zn = 65 )

A. 12,67% .   B. 85,30% .   C. 90,27% .   D. 82,20% .

      (C©u 45-§Ò TS§H- Khèi B 2007-M§ 948)

Bµi 3: Hçn hîp X gåm Fe vµ Cu víi tØ lÖ t­¬ng øng 4:7 vÒ khèi l­îng. §Ó hoµ tan hoµn toµn 24,64 gam X cÇn dïng tèi thiÓu: V1 lÝt dung dÞch HNO3 nång ®é aM (nÕu s¶n phÈm khö lµ khÝ NO2); V2 lÝt dung dÞch HNO3 nång ®é aM (nÕu s¶n phÈm khö lµ khÝ NO). Khi ®ã, tØ sè T = cã gi¸ trÞ nµo sau ®©y?

      A. T = 1,5 .  B. 1 T < 1,5.  C. T = 2 .  D. 1,5 < T < 2.

Bµi 4: Khi hoµ tan hi®roxit kim lo¹i M(OH)2 b»ng mét l­îng võa ®ñ dung dÞch H2SO4 20% thu ®­îc dung dÞch muèi trung hoµ cã nång ®é 27,21%. Kim lo¹i M lµ ( cho H =1; O = 16; Mg = 24; Fe = 56; Cu = 64; Zn = 65)

      A. Cu .   B. Zn .   C. Fe .   D. Mg

(§Ò TSC§ Khèi A-2007)

Bµi 5: Khi hoµ tan mét oxit kim lo¹i ho¸ trÞ II b»ng mét l­îng võa ®ñ dung dÞch H2SO4 9,8% th× thu ®­îc mét dung dÞch muèi cã nång ®é 14,8%. C«ng thøc ph©n tö cña oxit kim lo¹i lµ (cho Mg = 24;

Ca = 40; Cu = 64; Ba = 137)

A. CaO .  B. CuO .  C. MgO .   D. Ba .

Bµi 6: Polime A ®­îc t¹o ra do ph¶n øng ®ång trïng hîp gi÷a Stiren vµ Buta-1,3-®ien. Cø 6,234 gam A ph¶n øng võa hÕt víi 3,807 gam Br«m. TØ lÖ sè m¾t xÝch Buta®ien vµ Stiren (®Æt b»ng T) trong polime A cã gi¶ trÞ lµ:

A. T = 2 : 3 .  B. T = 1 : 3 .  C. T =  1 : 1 .  D. T = 1 : 2 .

 

nguon VI OLET