Chuyên Đề Sinh 9. Bài Tập Trắc Nghiệm

CHUYÊN ĐỀ SINH HỌC 9: HƯỚNG DẪN HỌC SINH MỘT SỐ THỦ THUẬT KHI LÀM BÀI THI TRẮC NGHIỆM MÔN SINH

A-MỞ ĐẦU

D¹y häc sinh häc ë tr­êng THCS lµ mét  vÊn ®Ò  cã ý nghÜa vµ tÇm quan träng rÊt lín  ®èi víi nghÒ nghiÖp vµ t­¬ng lai cña mçi ng­êi vµ toµn x· héi.

Lµ ng­êi ai còng muèn m×nh ®­îc mäi ng­êi t«n vinh, kÝnh träng, ai còng muèn m×nh lµ niÒm tin lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho häc sinh (HS) cña m×nh, ai còng muèn häc sinh ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao, vËn dông tèt nh÷ng kiÕn thøc cña bé m«n m×nh gi¶ng d¹y, vËn dông vµ thùc tiÔn cuéc sèng.

§Æc biÖt ®èi víi m«n sinh häc – M«n khoa häc thùc nghiÖm, mét khoa häc më, lu«n lu«n míi vµ rÊt trõu t­îng. Mçi mét tiÕt häc, mét kiÓu bµi lªn líp ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau, phï hîp víi môc tiªu, yªu cÇu cña bµi. Lµm sao ®Ó ph¸t huy ®­îc tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh, lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh cã thÓ ®¹t ®iÓm cao trong c¸c bµi thi?

Qua thùc tÕ gi¶ng d¹y m«n sinh häc 9 t«i xin ghi l¹i mét vµi nÐt cã thÓ coi lµ s¸ng kiÕn, kinh nghiÖm ®Ó b¹n bÌ, ®ång nghiÖp cïng tham kh¶o vµ ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó chuyªn ®Ò ®¹t kÕt qu¶ cao vµ gióp häc sinh vËn dông trong nh÷ng k× thi .

§Ých cuèi cïng cña chóng ta lµ lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh  nhËn thøc vµ vËn dông tèt kiÕn thøc vµo lµm bµi thi ®Ó cã mét kÕt qu¶ tèt nhÊt trong c¸c bµi thi. V× vËy mµ t«i lùa chän chuyªn ®Ò nµy

B.NỘI DUNG

I/ Lý do chän ®Ò tµi

1. C¬ së khoa häc lÝ luËn:

NhiÖm vô ë tr­êng THCS lµ båi d­ìng thÕ hÖ trÎ trë thµnh nh÷ng ng­êi lµm chñ ®Êt n­íc trong t­¬ng lai. §©y lµ nh÷ng chñ nh©n t­¬ng lai ®­îc gi¸c ngé lÝ t­ëng c¸ch m¹ng, lÝ t­ëng XHCN, cã tr×nh ®é v¨n ho¸, khoa häc kü thuËt toµn diÖn, cã søc khoÎ, sù th«ng minh, cÇn cï, s¸ng t¹o  ®Ó x©y dùng XHCN.

§Ó cã ®­îc ®iÒu ®ã cÇn ®Õn vai trß rÊt quan trän cña ng­êi thÇy. ThÇy ph¶i lµ ng­êi cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô v÷ng vµng, cã lßng nhiÖt t×nh, t©m huyÕt nghÒ nghiÖp, bªn c¹nh ®ã thÇy ph¶i biÕt vËn phï hîp c¸c ph­¬ng ph¸p  d¹y – häc (PPDH)  víi tõng kiÓu bµi, tõng néi dung kiÕn thøc ®Ó gióp HS vËn dông tèt kiÕn thøc ®· häc ®Ó lµm c¸c bµi thi tr¾c nghiÖm mét c¸ch tèt nhÊt

  §ã lµ c¬ së lý luËn khiÕn t«i chän vÊn ®Ò nghiªn cøu nµy.

2. C¬ së thùc tiÔn.

Lµ mét gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y m«n sinh häc  trong nhiÒu n¨m liÒn t«i nhËn thÊy viÖc vËn dông c¸c kiÕn thøc ®· häc ®Ó gi¶i lµm bµi thi lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Ngoµi viÖc biÕt vËn dông kiÕn thøc ®· häc vµo lµm bµi th× kÜ n¨ng vµ ph­¬ng ph¸p lµm bµi ®Ó ®¹t kÕt qu¶ cao trong bµi thi lµ hÕt søc cÇn thiÕt

§ã lµ c¬ së thùc tiÔn,  lµ lÝ do chñ quan th«i thóc t«i  quan t©m, tr¨n trë lùa chän nghiªn cøu vÊn ®Ò nµy.

II/ Ph¹m vi, ®èi t­îng, môc ®Ých nghiªn cøu.

1.Ph¹m vi vµ ®èi t­îng nghiªn cøu.

Ph¹m vi nghiªn cøu: C¸c ph­¬ng ph¸p lµm bµi thi tr¾c nghiÖm m«n sinh häc 9

§èi t­îng nhËn thøc ë ®©y lµ HS  líp 9A – B  cña tr­êng THCS B¾c S¬n do t«i trùc tiÕp gi¶ng d¹y.

2.Môc ®Ých nghiªn cøu:

Qua nghiªn cøu t«i muèn nªu lªn vÊn ®Ò lµ gióp HS tho¸t khái nh÷ng khã kh¨n v­íng m¾c  khi lµm c¸c bµi thi tr¾c nghiÖm, Hs cã ®­îc c¸c thñ thuËt ®Ó lµm bµi thi tr¾c nghiÖm bõa tiÕt kiÖm thêi gian, võa mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh lµm c¸c bµi thi tr¾c nghiÖm. V× vËy, qua nghiªn cøu t«i muèn nªu ra mét vµi  kinh nghiÖm cña b¶n th©n trong qu¸ tr×nh lµm bµi thi tr¾c nghiÖm. §ã lµ môc ®Ých nghiªn cøu cña ®Ò tµi.             

III/ Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. 

Bài thi trắc nghiệm môn sinh có một phương pháp làm bài phổ biến là phương pháp “xoay vòng”, tuy nhiên, các em học sinh cũng cần lưu ý một số thủ thuật làm bài thi trắc nghiệm sinh học như sau:

– Đọc lướt qua một lần tất cả các câu hỏi.  Câu dễ, dạng câu quen thuộc hoặc câu nắm vững kiến thức chọn làm trước. Câu khó, chưa vững kiến thức hoặc dạng câu chưa gặp bao giờ thì làm sau.

– Để làm bài thi trắc nghiệm môn sinh tốt các em nên chú ý đến những câu có thông tin mang tính chủ đề, chủ điểm đã được học. Lúc này nên vận dụng khả năng nhận xét thì sẽ có lợi thế hơn, vì những câu hỏi này thường đơn giản, và mang tính đo lường trí nhớ.

– Khi làm bài thi trắc nghiệm môn sinh không nên dành quá nhiều thời gian cho một câu nào đó, nếu câu chưa giải quyết được ngay thì chuyển sang câu khác, lần lượt làm đến hết, sau đó mới quay lại nếu còn thời gian. Đừng để tình trạng vướng vào câu khó mình không biết mà bỏ qua cơ hội giành điểm ở những câu khác có thể trả lời được tốt ở phía sau (vì các câu trong trắc nghiệm điểm như nhau, không kể dễ hay khó).

– Nếu câu nào còn đang phân vân đáp án đúng thì ta loại bỏ các phương án sai trước, sau đó cân nhắc các phương án còn lại, như vậy việc lựa chọn sẽ nhanh hơn và xác suất trả lời đúng sẽ cao hơn.

– Kinh nghiệm làm bài thi trắc nghiệm môn sinh để đạt điểm cao là tuyệt đối không bỏ một câu nào, kể cả câu không thể trả lời được cũng nên chọn một trong các phương án đã cho. Nếu may mắn thí sinh có thể trả lời đúng, còn nếu sai cũng không sao vì không bị trừ điểm.

– Phần bài tập: Chủ yếu là Sinh học phân tử, Sinh học tế bào, Quy luật di truyền, Di truyền quần thể và bài tập Tích hợp, toán xác suất kết hợp với toán phả hệ và các loại toán khác (là phần khó nhất trong đề thi mấy năm nay).

Mẹo làm bài thi trắc nghiệm môn sinh được điểm cao thí sinh cần đọc kỹ để xác định đúng câu hỏi, gạch chân các từ “đúng”, “sai”, “không”… Có rất nhiều “bẫy” trong phần này. Nếu đọc không kỹ chắc chắn sẽ dễ “sập bẫy”.

Nếu yêu cầu tìm phương án “đúng” và nếu chưa xác định được chắc chắn câu hỏi, thí sinh (TS) nên dùng “phép loại trừ các câu sai” để chọn đáp án (ĐA) chính xác và ngược lại, phải loại trừ các câu “đúng” để tìm một câu “sai” phù hợp với đề.

– Với những câu vận dụng tính toán, giải bài tập: thường các thông tin trong đề ra rất dài phải đọc nhanh để chọn lọc ra những dữ kiện cần tính nhanh và chính xác (bấm máy tính vài lần để tránh trục trặc kỹ thuật). Mẹo làm bài thi trắc nghiệm môn sinh đó là nháp bài nhanh và không cần qua các bước như bài tự luận. Chú ý học thuộc một số công thức cơ bản để giải nhanh và chính xác. (Ví dụ như công thức toán phân tử, tế bào, di truyền, di truyền quần thể, công

thức tính số kiểu gen, số phép lai) nếu không làm được thì dựa vào đáp án đã cho coi như đã có kết quả thay bằng các dữ kiện để thử ra đáp án đúng.

Ví dụ: Noãn cầu bình thường của một hạt kín có 12 nhiễm sắc thể (NST). Hợp tử chính ở noãn đã thụ tinh ở cây này là 28 NST. Bộ nhiễm sắc thể của bộ đó thuộc dạng đột biến nào?

A: 2n+1     B: 2n+1+1    C: 2n+2       D: 2n +2+2.

Nếu liên hệ được hiện tượng thụ tinh kép, học sinh sẽ biết noãn cầu chứa

n=12 NST để suy ra được 2n =24+4 thì nhận ra được đáp án đúng là D: 2n+2+2.

Để thuận lợi hơn trong quá trình ôn tập trắc nghiệm môn sinh học các em có thể lập một sơ đồ hình cây, hình tháp, lập các bảng so sánh những phần kiến thức khác nhau.

Ví dụ: Khi học và ôn tập về bài Đột biến gen, các bạn có thể liệt kê các khái niệm gồm: Đột biến; thể đột biến; các dạng đột biến gen; mất, thêm, thay thế, đảo, vị trí một hay nhiều cặp nucleotit (Nu); đột biến giao tử; đột biến xooma; đột biến tiền phôi; thể khảm; đột biến trội; đột biến lặn… => Cơ chế phát sinh đột biến gen: phân biệt với cơ chế nhân đôi AND, cơ chế đột biến nhiễm sắc thể (NST) => Kiến thức thực tiễn: đột biến gen gây chết ở lợn, thể đột biến bạch tạng ở câu lúa, thể đột biến thân lùn ở lúa…

Các bạn cũng cần thiết lập một hệ thống hóa kiến thức bằng sơ đồ phân loại các dạng đột biến:

Sơ đồ đột biến gen –Kinh nghiệm ôn thi trắc nghiệm môn sinh học

Học sinh cũng cần lưu ý rằng khi ôn luyện và làm bài thi trắc nghiệm môn sinh học không chỉ chọn phương án đúng mà còn phải tập giải thích ngắn gọn tại sao

không chọn các phương án còn lại. Điều này sẽ giúp cho các em nhớ lâu hơn các kiến thức và những phương án trả lời.

Tóm lại, Học sinh cần biết và hiểu được những kiến thức lý thuyết căn bản của môn học. Biết hệ thống các khái niệm, quá trình, qui luật sinh học. Bên cạnh đó học sinh cũng cần phải biết và hiểu được những ứng dụng của các dạng bài tập hay lý thuyết vào ứng dụng cuộc sống. Đó chính là những bí quyết làm bài thi trắc nghiệm môn sinh cực kỳ hiệu quả.

IV. ÁP DỤNG:

Câu 1.yếu tố trung gian trong mối quan hệ giữa gen và prôtêin là:

a. tARN  .  b. mARN.       c. rARN.                  d. Cả a, b, c.

câu 2. Quy luật phân li có nội dung là:

 a. Khi lai hai cơ thể bố mẹ khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn.

 b. Khi lai hai cơ thể khác nhau về một hoặc một vài tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng bố hoặc mẹ, còn F2 có sự phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội : 1 lặn.

 c. Khi lai hai cơ thể khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 hoa đỏ về tính trạng của bố hoặc mẹ còn F2 thì tỉ lệ là 3 trội : 1 lặn.

 d. Trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li và giữ nguyên bản chất như là ở cơ thể thuần chủng P

Câu 3. Lai phân tích nhằm mục đích:

 a. Nhằm kiểm tra kiểu gen.

 b. Nhằm kiểm tra kiểu hình của cá thể mang tính trạng trội.

 c. Xác định kiểu gen của cá thể mang tính trạng trội.

 d. Kiểm tra kiểu gen, kiểu hình của cá thể mang tính trạng trội

Câu4. F2 của lai hai cặp tính trạng tạo được 16 tổ hợp là vì:

 a. Do lai hai cặp tính trạng tương phản.

 b. Do biến dị tổ hợp nếu F2 xuất hiện nhiều kiểu hình khác P.

 c. Do sự kết hợp ngẫu nhiên qua thụ tinh của 4 loại giao tử đực với4 loại giao tử cái.

 d. Do tích các tỉ lệ tính trạng hợp thành chúng.

Câu 5. Tính đặc trưng của bộ NST ở mỗi loài thể hiện là:

 a. Đặc trưng về hình thái, kích thước.

 b. Đặc trưng về nguồn gốc từ bố và nguồn gốc từ mẹ.

 c. Đặc trưng về số lượng

 d. a và c

Câu 6. Trong quá trình phân chia tế bào hình thái NST điển hình ở kì nào ?

a. Kì đầu               .b. Kì giữa.                       c. Kì sau.                           d. Kì cuối.

Câu 7. Nguyên nhân làm cho NST nhân đôi là:

 a. Do sự phân chia tế bào làm số NST nhân đôi.

 b. Do NST nhân đôi theo chu kì tế bào.

 c. Do NST luôn ở trạng thái kép.

 d. Sự tự sao của ADN đưa đến sự nhân đôi của NST

Câu 8. Giảm phân diễn ra ở tế bào của cơ quan nào trong cơ thể ?

 a. Cơ quan sinh dưỡng.

 b. Cơ quan sinh dục.

 c. Cơ quan sinh dưỡng hoặc cơ quan  sinh dục.

 d. Cả cơ quan sinh dưỡng và cơ quan sinh dục

Câu 9. Đặc điểm cơ bản về cách sắp xếp NST ở kì giữa của lần phân bào 2 là:

 a. Các NST kép xếp 2 hàng ở mặt phẳng xích đạo của tơ vô sắc .

 b. NST kép xếp thành 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của thoi phân bào.

 c. Các cặp NST đơn 1 hàng ở mặt phẳng xích đạo của tơ vô sắc .

 d. cả a ,b, c

Câu 10. Sự kiện quan trọng nhất trong quá trình thụ tinh là:

 a. Sự kết hợp tế bào chất của  giao tử đực với một giao tử cái.

 b. Sự hình thành một cơ thể mới.

 c. Sự kết hợp của 2 bộ nhân đơn bội (n NST) tạo ra bộ nhân lưỡng bội (2n NST) ở hợp tử.

 d. Sự tổ hợp ngẫu nhiên giữa một giao tử đực với một giao tử cái.

Câu 11. Con gái phải nhận loại tinh trùng  mang NST giới tính nào từ bố?

a. Y                 b. X                  c.  XX                   d. XY.

Câu 12. Nguyên nhân tạo tính đa dạng của ADN là:

 a. Do trình tự sắp xếp khác nhau của 4 loại nuclêôtit

 b. Do số lượng các nuclêôtit

 c. Do thành phần các nuclêôtit.

 d. Cả a,b,c

Câu 13. Nguyên tắc bổ sung là:

 a. Các nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp A liên kết với T, G liên kết với X.

 b.. Các nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau thành từng cặp A liên kết với G, T liên kết với X.

 c.Tỉ lệ A +G = T + X và tỉ số A+T /G +X là khác nhau

 d. Các nuclêôtit giữa 2 mạch đơn liên kết với nhau bằng liên kết Hyđro.tạo thành từng cặp

Câu 14. Số mạch đơn và đơn phân của ARN khác so với số mạch đơn và đơn phân của ADN là vì:

 a. ARN có 2 mạch và 4 đơn phân là A, U, G, X.

 b. ARN có 1 mạch và 4 đơn phân là A, U, G, X.

 c. ARN có 1 mạch và 4 đơn phân là A, T, G, X.

 d. ARN có 2 mạch và 4 đơn phân là A, T, G, X.

Câu 15: Cã 1 ph©n tö ADN tù nh©n ®«i 3 lÇn th× sè ph©n tö ADN ®­îc t¹o ra sau qu¸ tr×nh  nh©n ®«i b»ng:

a. 5                               b. 6                            c. 7                              d. 8

ĐÁP ÁN