ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HKII (năm học 2012-2013)

Môn Ngữ Văn khối 7

 

Phần I: Văn-Tiếng Việt:

1/ Tục ngữ là gì ? Em hiểu gì về câu tục ngữ “ Một mặt người bằng mười mặt của”, “Tấc đất tấc vàng”.

2/ Hãy nêu cách lập luận trong văn bản: Tinh thần yêu nước của nhân dân ta”- Hồ Chí Minh. Nêu nội dung và nghệ thuật của văn bản .

3/ Theo Hoài Thanh, nguồn gốc cốt yếu của văn chương bắt nguồn từ đâu ?   Nêu dẫn chứng.

4/ Hãy kể tên ba văn bản nghị luận mà em đã được học (trong chương trình lớp 7, tập 2) có kèm theo tác giả. 

5/ Nêu nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn “ Sống chết mặc bay” của Phạm Duy Tốn.

6/ Hai mặt tương phản trong truyện ngắn “ Sống chết mặc bay” của Phạm Duy Tốn là gì ?

7/ Ca Huế bắt nguồn từ đâu ? Có đặc điểm gì ?

8/ Phân biệt câu bình thường, câu rút gọn và câu đặc biệt. Lấy dẫ chứng minh họa.

9/ Trạng ngữ được thêm vào câu để làm gì ? Cho ví dụ đồng thời gạch chân và nêu ý nghĩa của trạng ngữ đó.

10/ Tìm trạng ngữ trong câu sau và cho biết vai trò của trạng ngữ đó trong câu: Vào buổi sáng, trên cánh đồng, các bác nông dân đang hăng say gặt lúa.

11/ Liệt kê là gì ? Vẽ sơ đồ phân loại các kiểu liệt kê . Đặt câu có sử dụng phép liệt kê  và gạch chân phép liệt kê đó.

12/ Nêu công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy. Đặt câu nói về ca Huế trên sông Hương có dùng dấu chấm lửng và một câu có dùng dấu chấm phẩy.

Phần II: Tập làm văn

Đề 1: Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.

Đề 2: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ : “ Có chí thì nên”.

Đề 3: Hãy giải thích ý nghĩa của câu nói: Thất bại là mẹ thành công.

Hướng dẫn cách làm

1/- Định nghĩa về tục ngữ ( sgk/3-tập2)

   - Một …của : * So sánh : người-của , đối lập: một>

* Coi trọng con người hơn quí hơn của cải vật chất vì: người làm ra của chứ của không làm ra người.

* Phê phán hiện tượng coi của hơn người

- Tấc đất tấc vàng

* So sánh đất-vàng

* Đề cao giá trị của đất vì đất là nơi trồng ra cây lương thực nuôi sống con người. Vàng có giá trị thật đấy nhưng có lúc không giải quyết cho con người khi đói nhất .

2/ Cách lập luận:

- Đưa ra luận điểm chính: “ Dân ta…của ta”.

- Để chứng minh cho “ Dân ta…của ta”, bài viết đã đưa ra luận điểm phụ:

* Lòng yêu nước có trong lịch sử

* Lòng yêu nước có ở ngày nay

* Bổn phận của chúng ta là làm cho tinh thần yêu nước được phát huy mạnh mẽ.

- Nội dung và nghệ thuật ( ghi nhớ sgh/27) 

3/ - Nguồn gốc cốt yếu của văn chương bắt nguồn từ lòng thương người rộng ra là thương cả muôn vật muôn loài.


- Dẫn chứng ( Đoạn đầu “ Một nhà thi sĩ….thi ca”)

4/ Ba văn bản nghị luận đã học

* Tinh thần….                         -  HCM

* Đức tính….                          - Phạm Văn Đồng

* Ý nghĩa….                            - Hoài Thanh

5/ Nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn “ Sống chết mặc bay” của Phạm Duy Tốn. ( SGK/83)

 

6/ Hai mặt tương phản trong truyện ngắn “ Sống chết mặc bay” của Phạm Duy Tốn là:

*Mặt tương phản thứ nhất

Gần 1 giờ đêm, nước sông dâng cao, đê úng thế.

- Không khí: nhốn nháo, căng thẳng (tiếng tù và, tiếng người xao xác gọi nhau hộ đê, vừa sôi động vừa lộn xộn).

- Sự bất lực của sức người trước sức trời, sự yếu kém của thế đê trước thế nước.

- Đê vỡ người dân rơi vào cảnh sầu thảm.

  *Mặt tương phản thứ hai

- Trong đình vững chãi.

- Không khí: “Tĩnh mịch”, “trang nghiêm”, “đường bệ”,  “nguy nga”.

- Đồ dùng: sang trọng, cuộc sống quý phái.

- Dáng ngồi: oai vệ, đường bệ.

- Giọng nói: hách dịch, độc đoán.

- Niềm vui phi nhân tính khi tên quan phủ: “Ù! Thông tôm,chi chi nảy”

- Cảnh tượng: người hầu, kẻ hạ, khúm núm, sợ sệt.

 

Đối lập hoàn toàn giữa cuộc sống cực khổ, vất vã của người dân và cảnh ăn chơi sa đọa của bọn quan lại

7/ - Ca Huế bắt nguồn từ ca nhạc dân gian và  nhạc cung đình

    - Đặc điểm: vừa sôi nổi tươi vui vừa trang trọng uy nghi.

8/ Phân biệt câu bình thường, câu rút gọn và câu đặc biệt. Lấy dẫn chứng minh họa.

        Câu bình thường

Câu đặc biệt

   Câu rút gọn

- Có CN-VN

- Mẹ đã về .

- Không có cấu tạo theo mô hình CN-VN.

- Mưa.

 

-Có thể có CN hoặc VN

Nhưng bị lược bỏ và phục hồi được.

- Bạn có đi học không ?

- Có.--> Rút gọn cn lẫn vn

9/ Trạng ngữ được thêm vào câu để làm gì ? Cho ví dụ đồng thời gạch chân và nêu ý nghĩa của trạng ngữ đó

- Mục đích của trạng ngữ thêm vào câu ( sgk/39)

- Đặt câu và xác định đúng trạng ngữ: vd: Ngoài sân, ….

10/ Tìm trạng ngữ trong câu sau và cho biết vai trò của trạng ngữ đó trong câu: Vào buổi sáng,/ trên cánh đồng, các bác nông dân đang hăng say gặt lúa.

- Vào buổi sáng: TN xác định thời gian

- trên cánh đồng: TN xác định nơi chốn

11/ Liệt kê là gì ? Vẽ sơ đồ phân loại các kiểu liệt kê . Đặt câu có sử dụng phép liệt kê  và gạch chân phép liệt kê đó.

- Định nghĩa về phép liệt kê ( sgk/105)

- Vẽ sơ đồ tuy duy về cấu tạo của phép liệt kê.

- Đặt đúng, hay vd: Hôm nay, mẹ em đi chợ mua đủ thứ: cá, lươn, ếch, toàn những thứ mà em rất thích.


12/ Nêu công dụng của dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy. Đặt câu nói về ca Huế trên sông Hương có dùng dấu chấm lửng và một câu có dùng dấu chấm phẩy.

- Nêu công dụng của dấu chấm lửng ( sgk/121)

- Nêu công dụng của dấu chấm phẩy( sgk/122)

- Đặt câu: vd:  Diệu hò của dân ca Huế có: hò lơ, hò ô, hò xay lúa, hò giã gạo…diệu nào cũng làm xao động tận đáy hồn người.

- Đặt câu: Xứ Huế vốn nổi tiếng với các điệu hò: hò lơ, hò ô, hò xay lúa, hò giã ; điệu lí: lí con sáo, lí hoài xuân, lí hoài nam.

 

 

Đề 1: Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí “ Uống nước nhớ nguồn”, “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây”.

Dàn ý

* Mở bài

Nêu luận điểm: Sống có đạo lí, có nghĩa tình, thủy chung là đạo lí của nhân dân ta từ xưa đến naydẫn hai câu tục ngữ.

* Thân bài

- Giải thích nghĩa qua nghĩa đen của hai câu tục ngữ.

- Nghĩa bóng: Lòng biết ơn đối với những người đã làm ra thành quả cho mình hưởng thụ.( dẫn chứng)

+ Lòng biết ơn đối với ông bà, cha mẹ, thầy cô giáo, những người có công với đất nước...

+ Lòng biết ơn không phải là lời nói suông mà phải thể hiện bằng những hành động cụ thể: chăm học, ngoan, biết giúp đỡ mọi người …thăm các thầy cô vào Ngày 20-11. Ngày thương binh, liệt sĩ 27-7, Ngày giỗ tổ Hùng Vương…

- Liên hệ bản thân.

* Kết bài

Khẳng định đạo lí và lòng biết ơn đã trở thành truyền thống của người VN.

                           -----------------------------------------------

Đề 2: Hãy giải thích ý nghĩa của câu nói: Thất bại là mẹ thành công.

*Mở bài: Nêu luận điểm: Muốn thành công phải qua nhiều thất bại, mỗi lần thất bại là bài học để mình trưởng thành hơn. Giàu kinh nghiệm hơn.. Dẫn câu nói

*Thân bài: Giaỉ thích nội dung của câu nói

- Trong cuộc sống ai cũng có ước mơ, lí tưởng nhưng mấy ai được thành công vì khi bị thất bại người ta thường hay chán nản, bỏ cuộc.

- Vì sao thất bại lại là mẹ của thành công:

- Giải thích câu nói: so sánh “ thất bại “- “thành công”

+ Thất bại: là kết quả xấu là thiệt hại, hư hỏng.

+ “ Mẹ”: có ý là lớn, là hiệu lực

- Đây chính là lời khuyên cho mọi người cần vững chí, bền lòng, kiên trì trước những khó khăn, không được chán nản mà rút ra bài học từ “thất bại”

+ Rút ra bài học

+ Có ý chí vươn lên

+ Dẫn chứng : Lần đầu tiên tập đi…., tập nói ….

+ Trong bất cứ việc gì đúng, sai đều có nguyên nhân

+ Cần tìm tòi, học hỏi để lần sau làm tốt hơn

*Kết bài: - Vậy xin bạn chớ lo thất bại

                - Lời khuyên chúng ta cần vững vàng hơn


 

 

MA TRẬN ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II -  MÔN NGỮ VĂN LỚP 7

NĂM HỌC 2012 - 2013

 

Tên chủ đề

Nhận biết

Thông hiểu

Vận dụng

Cộng

 

Thấp

  Cao

Chủ đề  1

Văn học

- VH dân gian

-VH hiện đại

 

Nhớ được giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Sống chết mặc bay.

 

Hiểu được ý nghĩa của câu tục ngữ Tấc đất tấc vàng  .

 

 

 

Số câu

Số điểm

%

1 (C2)

1,0

                    10%

1(C1)

1,0

                10%

 

 

2

2,0

         20%

Chủ đề 2

Tiếng Việt

- Trạng ngữ

- Liệt kê           

Nhận biết được trạng ngữ và vai trò của trạng ngữ trong câu.

- Hiểu và vẽ được sơ đồ các kiểu liệt kê. Đặt được câu có dùng phép liệt kê.

 

 

 

Số câu

Số điểm

%

1(C3)

           1,0

                     10%

1(C4)

      1,0

               10%

 

 

 2

    2,0

           2.0

Chủ đề 3:

Tập làm văn

Văn bản nghị luận

 

 

 

 

 

 

 

Tạo lập văn bản nghị luận chứng minh

 

 

Số câu

Số điểm

%

 

 

 

 1

  6,0

60%

1

6,0

60%

Tổng số câu

Tổng số điểm

%

2

           2,0

                    20%

 

2

        2,0

               20%

 

 

1

     6,0

         60%

5

     10

        100%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II -  MÔN NGỮ VĂN LỚP 7

NĂM HỌC 2012 - 2013

THỜI GIAN: 90 PHÚT

 

 

I. Câu hỏi ( 4,0 điểm )

Câu 1: Em hiểu gì về câu tục ngữ  Tấc đất tấc vàng ?( 1,0 điểm )

Câu 2: Trình bày giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn. (1,0 điểm)

  Câu 3: Tìm trạng ngữ trong câu sau và cho biết vai trò của trạng ngữ đó trong câu: Vào buổi sáng, trên cánh đồng, các bác nông dân đang hăng say gặt lúa. (1,0 điểm)

  Câu 4: Vẽ sơ đồ phân loại các kiểu liệt kê ? Đặt 1 câu có sử dụng phép liệt . ( 1,0 điểm )

II.Làm văn ( 6,0 điểm )

        Chứng minh rằng nhân dân ta từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí Uống nước nhớ nguồn.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


HƯỚNG DẪN CHẤM VÀ BIỂU ĐIỂM

ĐỀ KIỂM TRA HỌC KÌ II -  MÔN NGỮ VĂN LỚP 7

NĂM HỌC 2012 - 2013

ĐÁP ÁN

BIỂU ĐIỂM

I. Câu hỏi

Câu 1 (1,0 điểm):

Câu tục ngữ Tấc đất tấc vàng:

* So sánh đất - vàng

* Đề cao giá trị của đất vì đất là nơi trồng ra cây lương thực nuôi sống con người. Vàng có giá trị thật đấy nhưng có lúc không giải quyết cho con người khi đói nhất .

Câu 2 (1,0 điểm):

Truyện ngắn Sống chết mặc bay của Phạm Duy Tốn:

- Nội dung: Truyện ngắn lên án gay gắt tên quan phủ “lòng lang dạ thú” và bày tỏ niềm cảm thương trước cảnh “nghìn sầu muôn thảm” của nhân dân do thiên tai và cũng do thái độ vô trách nhiệm của kẻ cầm quyền gây ra.

- Nghệ thuật: lời văn cụ thể, sinh động, sự khéo léo vận dụng kết hợp hai phép tương phản và tăng cấp.

Câu 3 (1,0 điểm):

- Vào buổi sáng Trạng ngữ  xác định thời gian .                                                     - trên cánh đồng Trạng ngữ  xác định nơi chốn.

Câu 4 (1,0 điểm):

-Vẽ sơ đồ phân loại các kiểu liệt kê :  - đủ 4 kiểu                                                                               

                                                             - Vẽ đẹp

 

-  Đặt câu có sử dụng phép liệt kê:     - Đúng ngữ pháp

                                                            - Ý nghĩa đúng

  II. Làm văn: (6 điểm) :

- HS biết vận dụng kiến thức và kĩ năng vào bài nghị luận chứng minh . Bài viết có bố cục đầy đủ, rõ ràng, dùng từ, đặt câu chính xác, diễn đạt trôi chảy, kết hợp lí lẽ và dẫn chứng, đảm bảo liên kết…

* Mở bài: Giới thiệu khái quát về câu tục ngữ Uống nước nhớ nguồn.

*Thân bài:

- Giải thích nghĩa đen (uống nước nhớ nguồn), nghĩa bóng ( cội nguồn, lòng biết ơn ông bà, cha mẹ, thầy cô, các vị anh hùng…) của câu tục ngữ.

- Làm sáng tỏ ý nghĩa câu tục ngữ bằng các dẫn chứng thực tế của nhân dân ta: các lễ hội tưởng nhớ các vị tổ tiên, Ngày thương binh, liệt sĩ, Ngày Nhà giáo Việt nam, Ngày Quốc tế phụ nữ, Ngày thầy thuốc Việt nam, các ngày cúng giỗ trong gia đình…

*Kết bài: Khẳng định giá trị của câu tục ngữ. Suy nghĩ bản thân.

   Lưu ý:

    - Điểm trừ tối đa với bài viết không đảm bảo bố cục của bài văn nghị luận là 2 điểm.

    - Điểm trừ tối đa với bài mắc nhiều lỗi lập luận là 1 điểm.

    - Điểm trừ tối đa với bài viết có nhiều lỗi diễn đạt, chính tả là 1 điểm.

 

 

 

 

0,25

0,75

 

 

 

0,5

 

 

 

0,5

 

 

0,5

0,5

 

0,5

 

 

0,5

 

6,0

 

 

 

 

 

  Duyệt của tổ trưởng                                                    Giáo viên ra đề

   

                   Nguyễn Thị Mai                                                         Lê Thị Hợp

nguon VI OLET