Đề cương ôn tập thi học kì môn ngữ văn lớp 8

                         PhÇn v¨n häc vµ tËp lµm v¨n   lớp 8

I. C©u hái t¸i hiÖn kiÕn thøc:

 1. * Nh÷ng v¨n b¶n kh«ng ph¶i lµ v¨n b¶n nhËt dông vµ v¨n b¶n nghÞ luËn:

ChuyÖn cò trong phñ chóa TrÞnh; Trong lßng mÑ; T«i ®i häc.

 2. Nhan ®Ò truyÖn ng¾n “ChiÕc l¸ cuèi cïng”(O’ Hen ri) cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn nh÷ng chi tiÕt NT trong t¸c phÈm:

=> Nhan ®Ò truyÖn cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn 2 chi tiÕt trong t¸c phÈm:

+ ChiÕc l¸ cuèi cïng cña c©y th­êng xu©n ®· rông trong ®ªm m­a b·o...

+ ChiÕc l¸ “kiÖt t¸c cña cô B¬men” ®­îc vÏ trªn bøc t­êng vµ nhê ®ã ®· cøu sèng Gi«n xi...

3. Tãm t¾t ng¾n gän “ChuyÖn ng­­êi con g¸i Nam X­­¬ng”:

=> Vò ThÞ ThiÕt, ng­êi con g¸i quª ë Nam X­¬ng tÝnh t×nh thuú mÞ, nÕt na, xinh ®Ñp ®­îc Tr­¬ng Sinh c­íi vÒ lµm vî. Tr­¬ng Sinh lµ con nhµ hµo phó nh­ng Ýt häc, cã tÝnh ®a nghi, hay ghen. GiÆc ®Õn, Tr­¬ng Sinh bÞ triÒu ®×nh b¾t ®i lÝnh. Vò N­¬ng ë nhµ sinh con trai, ch¨m sãc mÑ chång ®au èm. Khi mÑ chång mÊt, nµng hÕt lßng th­¬ng xãt, lo liÖu ma chay tÕ lÔ chu ®¸o nh­ víi cha mÑ ®Î.

GiÆc tan, Tr­¬ng Sinh trë vÒ, nh©n nghe lêi nãi th¬ ng©y cña ®øa con trai 3 tuæi liÒn nghi ngê vî kh«ng chung thuû, mét mùc m¾ng nhiÕc, ruång bá vî. Vò N­¬ng bÞ oan, kh«ng thÓ thanh minh, bÌn gieo m×nh xuèng s«ng Hoµng Giang tù vÉn. Mét ®ªm, TS  cïng con trai ngåi bªn ®Ìn, ®øa trÎ chØ chiÕc bãng trªn t­êng vµ nãi ®ã lµ ng­êi hay ®Õn víi mÑ mçi ®ªm. Chµng Tr­¬ng hiÓu ra sù thËt, biÕt vî m×nh bÞ oan.

Phan Lang, ng­êi cïng lµng bÞ n¹n d¹t ®Õn thuû cung, t×nh cê gÆp l¹i Vò N­¬ng. Khi Phan lang trë vÒ trÇn gian, Vò N­¬ng göi chiÕc hoa vµng cïng lêi nh¾n cho Tr­¬ng Sinh. Chµng Tr­¬ng liÒn lËp ®µn trµng gi¶i oan bªn bê s«ng Hoµng Giang, nh­ng Vò N­¬ng chØ hiÖn vÒ trªn chiÕc kiÖu hoa ®øng ë gi÷a dßng s«ng, nãi lêi tõ biÖt råi biÕn mÊt.

4. NhËn xÐt vÒ c¸ch thøc vµ t¸c dông cña c¸c yÕu tè k× ¶o vµo t¸c phÈm “ChuyÖn ng­­êi con g¸i Nam X­­¬ng”:

* C¸ch thøc: C¸c yÕu tè truyÒn k× ®­îc khÐo lÐo kÕt hîp xen kÏ víi nh÷ng yÕu tè thùc.

* T¸c dông:  

+ C¸c yÕu tè k× ¶o trong truyÖn cã t¸c dông lµm hoµn chØnh thªm nh÷ng nÐt ®Ñp cña nv VN. MÆc dï nµng ®· chÕt nh­ng nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp vÉn cßn. Nµng vÉ nÆng lßng th­¬ng nhí quª h­¬ng, phÇn mé tæ tiªn, nhí th­¬ng chång con da diÕt vµ kh¸t khao ®­îc tr¶ l¹i danh dù.

+ T¹o nªn mét kÕt thóc cã hËu, gi¶m tÝnh bi kÞch cho t¸c phÈm. §ång thêi thÓ hiÖn ­íc m¬ cña nh©n d©n vÒ sù c«ng b»ng trong cuéc ®êi, vÒ sù chiÕn th¾ng gi÷a cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c.

+ Chi tiÕt k× ¶o cuèi cïng cã t¸c dông lµm næi bËt gi¸ trÞ hiÖn thùc cña t¸c phÈm vµ cã ý nghÜa thøc tØnh ng­êi ®äc: Vò N­¬ng trë vÒ d­¬ng thÕ, nh­ng chØ thÊp tho¸ng, lóc Èn lóc hiÖn trong chèc l¸t gi÷a dßng s«ng råi biÕn mÊt. Ng­êi ®· chÕt, h¹nh phóc ®· tan vì, chia l×a lµ vÜnh viÔn. §ã lµ hiÖn thùc cay ®¾ng kh«ng thÓ  thay ®æi hoÆc phñ nhËn. TÊt c¶ mäi sù tèt ®Ñp trªn chØ lµ ¶o ¶nh bëi ng­êi ®· chÕt, h¹nh phóc ®· tan vì th× kh«ng cã c¸ch g× cã thÓ hµn g¾n ®­îc n÷a. V× thÕ s¾c th¸i bi ®¸t vÉn hµm Èn trong c¸i lung linh huyÒn ¶o cña truyÒn k×. C©u chuyÖn tr­íc sau vÉn lµ bi kÞch vÒ cuéc ®êi, sè phËn cña ng­êi phô n÷ ®øc h¹nh trong x· héi phong kiÕn x­a.

7. Ph©n tÝch ng¾n gän nh÷ng yÕu tè gãp phÇn lµm nªn thiªn tµi v¨n häc NguyÔn Du.

+ Gia ®×nh NDu lµ 1 gia ®×nh ®¹i quý téc, nhiÒu ®êi lµm quan vµ cã truyÒn thèng vÒ v¨n ch­¬ng (Cha ®ç tiÕn sÜ tõng lµm tÓ t­íng; anh cïng cha kh¸c mÑ tõng lµm quan to vµ say mª NT).

+ NguyÔn Du sinh tr­ëng trong 1 thêi ®¹i lÞch sö cã nhiÒu biÕn ®éng x· héi d÷ déi: Xhéi phong kiÕn VN b­íc vµo thêi k× khñng ho¶ng s©u s¾c (Phong trµo n«ng d©n k/n næ ra liªn tôc mµ ®Ønh cao lµ k/n T©y S¬n. Råi phong trµo T©y S¬m thÊt b¹i, chÕ ®é pk triÒu NguyÔn ®­îc thiÕt lËp. Nh÷ng thay ®æi kinh thiªn ®éng ®Þa Êy ®· t¸c ®éng m¹nh tíi t­ t­ëng, t/c, nhËn thøc cña «ng ®Ó «ng h­íng ngßi bót vµo hiÖn thùc.

+ NDu lµ ng­êi tõng ®i nhiÒu n¬i (L­u l¹c nhiÒu n¨m; §i sø sang Trung Quèc) cã hiÓu biÕt s©u réng, vèn sèng phong phó.

+ NguyÔn Du lµ con ng­êi cã tµi n¨ng thiªn bÈm kÕt tinh ë mét tr¸i tim giµu yªu th­¬ng con ng­êi.

8. * Giíi thiÖu nguån gèc cña “TruyÖn KiÒu”:

+ §­îc viÕt dùa theo cèt truyÖn “Kim V©n KiÒu truyÖn” cña Thanh T©m Tµi Nh©n (Trung Quèc). Nh­ng Ndu ®· cã nhiÒu s¸ng t¹o lín vÒ NT : ng«n ng÷, thæi hån vµo nv qua miªu t¶ ngo¹i h×nh, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nv, lêi nãi, cö chØ, hµnh ®éng…=> ChÝnh ®iÒu nµy ®· quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ cña TruyÖn KiÒu.

+ §­îc viÕt kho¶ng ®Çu TK XIX (1805 – 1809) lóc ®Çu cã tªn lµ “ §o¹n tr­êng t©n thanh”

 ( TiÕng kªu míi vÒ nçi ®au ®øt ruét)

* Gi¸ trÞ c¬ b¶n cña t¸c phÈm “TruyÖn KiÒu”:

+ Gi¸ trÞ hiÖn thùc: Ph¶n ¸nh xhpk (x· héi ®ång tiÒn) tµn b¹o, bÊt c«ng, thèi n¸t ®· chµ ®¹p lªn quyÒn sèng con ng­êi, ®Æc biÖt lµ víi ng­êi phô n÷.

+ Gi¸ trÞ nh©n ®¹o: C¶m th­¬ng víi nçi ®au khæ cña con ng­êi. Tr©n träng vµ ®Ò cao, ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp vµ nh÷ng ­íc m¬, kh¸t väng sèng cña con ng­êi: T×nh yªu, lßng hiÕu th¶o, c«ng lÝ…. §ång thêi lªn ¸n nh÷ng thÕ lùc ®en tèi tµn b¹o, bÊt c«ng.

+ Gi¸ trÞ NT: Sö dông thÓ truyÖn th¬ N«m víi thÓ lôc b¸t, ng«n ng÷ ®¹t tíi ®iªu luyÖn. §i s©u miªu t¶ néi t©m, t©m lÝ nv. NT t¶ c¶nh TN, t¶ c¶nh ngô t×nh ®Æc s¾c; NT mt¶ ngo¹i h×nh, kh¾c ho¹ tÝnh c¸ch nv.

9. Trong “TruyÖn KiÒu” – “Ngßi bót cña ®¹i thi hµo ND hÕt søc tinh tÕ khi t¶ c¶nh còng nh­­ khi ngô t×nh”.

  a. NT t¶ c¶nh vµ ngô t×nh:

  * Gièng nhau: §Òu miªu t¶ c¶nh TN.

  * Kh¸c nhau:

+ T¶ c¶nh: ChØ lµ t¶ c¶nh thiªn nhiªn th«ng th­êng.

+ T¶ c¶nh ngô t×nh: Th«ng qua viÖc t¶ c¶nh ®Ó t¸i hiÖn t©m tr¹ng, kÝn ®¸o göi g¾m vµ béc lé gi¸n tiÕp t©m sù, nçi lßng, t©m tr¹ng con ng­êi.

  b. ChÐp thuéc lßng 1 ®o¹n th¬ t¶ c¶nh ngô t×nh(4 – 6 c©u) trong “TruyÖn KiÒu” em ®· ®­­îc häc: “ Buån tr«ng cöa bÓ chiÒu h«m……..Çm Çm tiÕng sãng kªu quanh ghÕ ngåi”.

  c. Bèn c©u th¬ ®Çu ®o¹n trÝch “C¶nh ngµy xu©n” lµ ®o¹n th¬ miªu t¶ c¶nh TN.

10. Trong truyÖn “Lôc V©n Tiªn”:

  *Nh©n vËt LVT vµ nv «ng Ng­­ cã quan niÖm sèng lµ:

+ S½n sµng lµm viÖc nghÜa, coi nh©n nghÜa lµ lÏ sèng.

+ Lµm viÖc nghÜa mét c¸ch tù nguyÖn, v« t­, hµo hiÖp.

  * ChÐp l¹i c¸c c©u th¬ thÓ hiÖn quan niÖm sèng ®ã:

     + “ Nhí c©u kiÕn ng·i bÊt vi – Lµm ng­êi thÕ Êy còng phi anh hïng”.

     + “ V©n Tiªn nghe nãi liÒn c­êi – Lµm ¬n h¸ dÔ tr«ng ng­êi tr¶ ¬n”.

     12.  * Hoµn c¶nh s¸ng t¸c cña bµi th¬ “Mïa xu©n nho nhá”: Bµi th¬ ®­îc ra ®êi th¸ng 11/1980 trong mét hoµn c¶nh rÊt ®Æc biÖt khi nhµ th¬ ®ang n»m trªn g­êng bÖnh, khi kh«ng bao l©u sau nhµ th¬ qua ®êi (15/12/1980).

       * ý nghÜa nhan ®Ò bµi th¬: Nhan ®Ò bµi th¬ cã hai líp nghÜa.

+ NghÜa thùc: G¾n víi mïa xu©n cña TN, ®Êt trêi, s«ng nói, ®Êt n­íc.

+ NghÜa Èn dô: Tªn bµi th¬ ®· phÇn nµo thÓ hiÖn ®øc tÝnh khiªm nh­êng cña nhµ th¬. “ Mïa xu©n nho nhá”  lµ h/a Èn dô t­îng tr­ng cho kh¸t väng sèng, lÝ t­ëng sèng ®Ñp ®Ï, cao quý cña nhµ th¬: Muèn d©ng hiÕn nh÷ng g× cao ®Ñp nhÊt cña cuéc ®êi m×nh ®Ó gãp phÇn lµm nªn nh÷ng mïa xu©n lín cña cuéc ®êi.

13. Bµi th¬ “ViÕng l¨ng B¸c”:

  * ChÐp nh÷ng c©u th¬ cã h/a c©y tre vµ gi¶i thÝch ng¾n gän ý nghÜa cña h/a c©y tre:

+ ¤i hµng tre xanh xanh ViÖt Nam

   B·o t¸p m­a sa ®øng th¼ng hµng.

+ Muèn lµm c©y tre trung hiÕu chèn nµy.

=> H×nh ¶nh c©y tre trong bµi th¬ lµ mét h/a Èn dô ®éc ®¸o. C©y tre ®· trë thµnh biÓu t­îng cho con ng­êi VN, d©n téc VN víi nh÷ng phÈm chÊt cao quÝ: VÎ ®Ñp méc m¹c, gi¶n dÞ; Søc sèng dÎo dai, bÒn bØ, kiªn c­êng, bÊt khuÊt.

   * Bµi th¬ kh¸c viÕt vÒ h/a c©y tre. §ã lµ bµi “C©y tre ViÖt Nam” (ThÐp Míi) ; Bµi “Tre ViÖt Nam” (NguyÔn Duy)…

14. ChÐp l¹i nh÷ng c©u th¬ cã tõ “h¸t” trong bµi th¬ “§oµn thuyÒn ®¸nh c¸” (Huy CËn)

+ C©u h¸t c¨ng buåm víi giã kh¬i.

+ H¸t r»ng c¸ b¹c biÓn §«ng lÆng.

+ H¸t gi÷a m©y cao víi biÓn b»ng.

+ Ta h¸t bµi ca gäi c¸ vµo.

 15. Hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬ “¸nh tr¨ng” vµ t¸c ®éng cña h/c ®ã tíi nh÷ng ®iÒu mµ t¸c gi¶ göi g¾m trong bµi th¬:

=> NguyÔn Duy sinh n¨m 1948, quª ë Qu¶ng X¸ - §«ng VÖ- TP Thanh Ho¸. ¤ng lµ nhµ th¬ tiªu biÓu trong thêi k× k/c chèng Mü.

Bµi th¬ ®­îc viÕt n¨m 1978 khi mµ cuéc k/c ®· giµnh th¾ng lîi hoµn toµn, khi mµ kh«ng ph¶i ai còng cßn nhí nh÷ng gian khæ vµ nh÷ng nghÜa t×nh trong chiÕn tranh. Bµi th¬ lµ lêi göi g¾m mét nâi niÒm t©m sù ®ång thêi lµ lêi nh¾n nhñ ch©n t×nh víi chÝnh b¶n th©n m×nh vµ víi mäi ng­êi vÒ lÏ sèng chung thuû, nghÜa t×nh.

17. ChÐp l¹i chÝnh x¸c bµi th¬ “Sang thu” (H÷u ThØnh):

  * Hai c©u th¬ cã sö dông phÐp nh©n ho¸ vµ ph©n tÝch ng¾n gän ý nghÜa:

  “S«ng ®­îc lóc dÒnh dµng – Chim b¾t ®Çu véi v·”.

       Mïa thu ®­îc c¶m nhËn b»ng mét kh«ng gian réng lín, nhiÒu tÇng bËc vµ râ rÖt h¬n. §ã lµ tõ c¸c c¶nh vËt lóc sang thu. B¾t ®Çu tõ dßng s«ng vµ nh÷ng c¸nh chim trêi:         

                   “S«ng ®­îc lóc dÒnh dµng

                            Chim b¾t ®Çu véi v·”.

Con s«ng quª h­¬ng còng nh­ ®ang dÒnh dµng chê n­íc mïa thu. Tõ l¸y “dÒnh dµng” vµ phÐp nh©n ho¸ ®· gîi t¶ dßng s«ng mïa thu ªm ®Òm th­ th¸i. Con s«ng quª kh«ng cßn n­íc ch¶y cuån cuén ®á ngÇu phï sa mµ trë nªn c¹n h¬n, trong v¾t ªm ®Òm tr«i. §èi lËp víi con s«ng quª lµ nh÷ng c¸nh chim trêi ®ang véi v·. Mïa thu víi nh÷ng ngän giã heo may, se l¹nh lµm chóng ph¶i bay vÒ ph­¬ng Nam tr¸nh rÐt. PhÐp nh©n ho¸ vµ tõ l¸y t­îng h×nh kÕt hîp côm tõ “ B¾t ®Çu véi v·” lµ nh÷ng c¶m nhËn ®éc ®¸o chØ cã thÓ thÊy ®­îc ë mét t©m hån ®a c¶m, tinh tÕ cña ng­êi nghÖ sÜ. TÊt c¶ v¹n vËt nh­ ®ang hèi h¶, x«n xao khi mïa thu vÒ.Thu ®· vÒ trªn bê ®ª, ngâ xãm, trªn nh÷ng dßng s«ng vµ c¶ nh÷ng c¸nh chim trêi ®ang nhuèm s¾c thu.

18. * ChÐp chÝnh x¸c 10 c©u th¬ tiÕp theo bµi th¬ “Nãi víi con” (Y Ph­¬ng)

      * Nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp cña ng­­êi ®ång m×nh :

+ PhÈm chÊt cao ®Ñp cña ng­êi ®ång m×nh cßn thÓ hiÖn ë lèi sèng thuû chung trµn ®Çy niÒm tin cña ng­êi ®ång m×nh:

                            “DÉu lµm sao th× cha vÉn muèn

                              Sèng trªn ®¸ kh«ng chª ®¸ gËp ghÒnh

                              Sèng trong thung kh«ng chª thung nghÌo ®ãi

                              Sèng nh­ s«ng, nh­ suèi

                              Lªn th¸c xuèng ghÒnh

                              Kh«ng lo cùc nhäc”.

§ã còng lµ ­íc muèn cña ng­êi cha dï hoµn c¶nh ntn, cuéc sèng ra sao, trªn ®­êng ®êi dÉu chiÕn th¾ng hay thÊt b¹i th× con ph¶i biÕt chÊp nhËn vµ kh«ng bao giê gôc ng·. Con h·y sèng xøng ®¸ng víi ng­êi ®ång m×nh bëi ng­êi ®ång m×nh kh«ng bao giê sî gian khæ, sî nghÌo ®ãi. Sù chÊp nhËn vµ ®­¬ng ®Çu víi gian khæ ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c ®iÖp ng÷ “ kh«ng chª, kh«ng lo” vµ còng lµ lêi nh¾c nhë ch©n t×nh mµ cha muèn truyÒn d¹y cho con bµi häc ®¹o lý lµm ng­êi: Con ph¶i biÕt g¾n bã víi quª h­¬ng xø së. Ba tõ “sèng” ®­îc ®Æt ë dÇu c©u cïng víi phÐp so s¸nh ®· trë thµnh lêi nh¾c nhë con vÒ lÏ sèng ë ®êi. B»ng c¸c h×nh ¶nh Èn dô, so s¸nh,  thµnh ng÷ d©n gian “Lªn th¸c xuèng ghÒnh” kÕt hîp c¸c ®iÖp tõ “sèng” vang lªn, ®o¹n th¬ ®· kh¶ng ®Þnh 1 t©m thÕ, 1 b¶n lÜnh sèng, 1 d¸ng ®øng cña ng­êi ®ång m×nh vµ ®ã còng lµ ®iÒu mµ ng­êi cha hy väng con h·y sèng sao cho xøng ®¸ng víi quª h­¬ng.

+ PhÈm chÊt cao ®Ñp cña ng­êi ®ång m×nh cßn ®­îc nhµ th¬ thÓ hiÖn b»ng c¸ch nãi rÊt cô thÓ cña bµ con d©n téc Tµy, kh«ng hÒ biÕt nãi hay, nãi khÐo:

                         “ Ng­êi ®ång m×nh th« s¬ da thÞt

                            Ch¼ng mÊy ai nhá bÐ ®©u con”.

§ã lµ vÎ ®Ñp cña t©m hån cao th­îng, cña nh©n c¸ch lµm ng­êi ®­îc diÔn t¶ qua c¸ch nãi t­¬ng ph¶n ®èi lËp gi÷a h×nh thøc vµ phÈm chÊt bªn trong. Dï méc m¹c, gi¶n dÞ nh­ c©y cá th× còng kh«ng ®­îc sèng tÇm th­¬ng mµ ph¶i ngÈng cao ®Çu. Béc lé nh÷ng suy nghÜ vÒ ng­êi d©n quª h­¬ng, ng­êi cha nh­  nh¾n nhñ con ph¶i biÕt g¾n bã, qói träng n¬i sinh thµnh; tr©n träng yªu mÕn con ng­êi quª h­¬ng.

+ ChÝnh vÎ ®Ñp Êy mµ ng­êi ®ång m×nh sèng rÊt thuû chung, nh©n hËu:

                       “ Ng­êi ®ång m×nh tù ®ôc ®¸ kª cao quª h­¬ng

                         Cßn quª h­¬ng th× lµm phong tôc”.

Ng­êi ®ång m×nh kiªn tr×, bÒn bØ trong c«ng cuéc lao ®éng ®Ó vun ®¾p, x©y dùng xãm lµng, biÕt dÖt lªn nh÷ng phong tôc ®Ó t«n vinh quª h­¬ng. Víi c¸ch nãi cô thÓ “ ®ôc ®¸ kª cao quª h­¬ng” - Nhµ th¬ ®· sö dông h/a Èn dô thËt ®äc ®¸o ®Ó ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp cña hä nh­ cÇn cï, ch¨m chØ, chÞu khã vµ ý thøc tù t«n d©n téc, ý thøc b¶o vÖ céi nguån.

19. * Tãm t¾t truyÖn ng¾n “Lµng” (Kim L©n)

=> ¤ng Hai lµ mét n«ng d©n hiÒn lµnh, thËt thµ, chÊt ph¸c, chÞu khã vµ rÊt yªu lµng chî DÇu. Khi k/c bïng næ, «ng ph¶i ®­a gia ®×nh ®i t¶n c­. Xa lµng «ng th­êng khoe vÒ lµng ®Ó v¬i ®i nçi nhí lµng. ¤ng v« cïng ®au xãt, bµng hoµng khi nghe tin lµng Chî DÇu theo T©y lµm ViÖt gian. Khi nghe ®­îc tin c¶i chÝnh, «ng h¶ hª, vui s­íng tét cïng.

      * Ng«i kÓ vµ t¸c dông cña ng«i kÓ :

=> TruyÖn ®­îc kÓ b»ng ng«i kÓ T3 qua ®iÓm nh×n cña t¸c gi¶. Ng­êi kÓ chuyÖn giÊu mÆt song l¹i lµ ng­êi cã mÆt ë kh¾p mäi n¬i trong truyÖn, am hiÓu diÔn biÕn c¸c sù viÖc vµ t©m lÝ cña c¸c nh©n vËt.

Sö dông ng«i kÓ nµy sÏ gióp cho c©u chuyÖn trë nªn kh¸ch quan h¬n, t¹o ra c¸i nh×n ®a chiÒu, sinh ®éng vµ hÊp dÉn víi ng­êi ®äc, ng­êi nghe.

20. * Nh÷ng t×nh huèng ®Æc s¾c trong truyÖn ng¾n “BÕn quª” (NguyÔn Minh Ch©u):

+ T×nh huèng 1: NhÜ vèn lµ mét con ng­êi “ ®· ®i  tíi kh«ng sãt mét xã xØnh nµo trªn tr¸i ®Êt”, nh­ng cuèi ®êi l¹i bÞ mét c¨n bÖnh qu¸i ¸c cét chÆt vµo gi­êng bÖnh, kh«ng thÓ tù dÞch chuyÓn b¶n th©n ®­îc. V× vËy anh chØ mong muèn ®­îc ®Æt ch©n lªn b·i båi bªn kia s«ng Hång ®èi diÖn khung cöa sæ nhµ m×nh.

+ T×nh huèng 2: Khi NhÜ ph¸t hiÖn ra vÎ ®Ñp l¹ lïng, míi mÎ cña b·i båi bªn kia s«ng th× còng lµ lóc anh kh«ng thÓ ®Æt ch©n ®Õn ®ã ®­îc n÷a, anh nhê con trai m×nh sang s«ng thùc hiÖn gióp m×nh mong ­íc cuèi cïng Êy. Nh­ng anh con trai l¹i sa vµo mét ®¸m ch¬i ph¸ cê thÕ trªn hÌ phè, ®Ó lì mÊt chuyÕn ®ß duy nhÊt trong ngµy. T×nh huèng nµy khiÕn NhÜ nhËn ra mét sù thËt: Con ng­êi ta trªn ®­êng ®êi thËt khã tr¸nh ®­îc nh÷ng ®iÒu vßng vÌo hoÆc chïng ch×nh.

      * S¸ng t¹o nh÷ng t×nh huèng cã tÝnh chiªm nghiÖm, triÕt lÝ Êy, t¸c gi¶ muèn göi g¾m ®Õn ng­êi ®äc nh÷ng bµi häc s©u s¾c trªn ®­êng ®êi:

+ H·y biÕt kh¸m ph¸, n©ng niu, yªu quÝ vµ tr©n träng nh÷ng vÎ ®Ñp, nh÷ng gi¸ trÞ b×nh dÞ, gÇn gòi cña quª h­¬ng, gia ®×nh. Con ®ß n­¬ng tùa cuèi cïng cña ®êi ta chÝnh lµ quª h­¬ng vµ gia ®×nh.

+ Cuéc ®êi con ng­êi cã rÊt nhiÒu ®iÒu vßng vÌo…

21.

 a. §ã lµ v¨n b¶n “Sang thu” (H÷u ThØnh) víi hai c©u th¬ còng sö dông thµnh c«ng tõ “chïng ch×nh”: “ S­¬ng chïng ch×nh qua ngâ – H×nh nh­­ thu ®· vÒ”.

  b. Gi¶i nghÜa tõ “chïng ch×nh”: Cè t×nh ®i chËm l¹i.

22. Ng«i trÇn thuËt trong truyÖn ng¾n “Nh÷ng ng«i sao xa x«i”(Ng«i T1, qua lêi kÓ cña Ph­¬ng §Þnh)

=> T¸c dông:

+ Ng­êi kÓ trùc tiÕp tham gia vµo c©u chuyÖn nªn lµ ng­êi chøng kiÕn c¸c sù viÖc, nªn kÓ l¹i chuyÖn mét c¸ch ch©n thùc, chi tiÕt, phï hîp ®Ó t¶ l¹i hiÖn thùc cuéc chiÕn ®Êu trªn träng ®iÓm ë tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n.

+ ViÖc lùa chän ng«i kÓ T1 ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi gióp t¸c gi¶ tËp trung mt¶ thÕ giíi néi t©m phong phó cña nv chÝnh vµ kh¾c ho¹ vÎ ®Ñp cña c¸c nv kh¸c.

23. Nh÷ng trß ch¬i mµ em bÐ trong “M©y vµ sãng” tù s¸ng t¹o ra: Em bÐ ®· s¸ng t¹o ra 2 trß ch¬i “ m©y vµ sãng” ®Ó vui ch¬i cïng mÑ. ë trß ch¬i T1, em lµm m©y vµ mÑ lµm tr¨ng: “ Hai bµn tay con «m lÊy mÑ, vµ m¸i nhµ ta sÏ lµ bÇu trêi xanh th¼m”. Cßn ë trß ch¬i T2 , em lµ sãng vµ mÑ lµ bÕn bê : “ Con l¨n, l¨n, l¨n m·i råi sÏ c­êi vang vµ vì tan vµo lßng mÑ”.

=> Miªu t¶ nh÷ng trß ch¬i Êy, t¸c gi¶ muèn h­­íng con ng­êi ®Õn sù hoµ hîp cña nh÷ng t/c lín lao. §ã lµ:

+ Em bÐ ®· thùc hiÖn ®­îc mong ­íc kh¸m ph¸ thÕ giíi vµ ®­îc sèng trong t×nh yªu th­¬ng cña mÑ, trë thµnh nguån vui cña mÑ...

+ §ã còng lµ sù hoµ hîp gi÷a nh÷ng t×nh c¶m lín : T/y TN, ­íc mong kh¸m ph¸ thÕ giíi vµ t/y mÑ, yªu cuéc ®êi… trong mét t©m hån trÎ th¬.

Ii. C©u hái kiÓm tra kÜ n¨ng ®äc – hiÓu vµ t¹o lËp v¨n b¶n:

 1. HiÖn nay cã kh«ng Ýt c¸c b¹n chän c¸ch “häc tñ”. Em h·y viÕt bµi v¨n ng¾n tr×nh bµy suy nghÜ vÒ vÊn ®Ò nµy.

a. Më bµi:

- Giíi thiÖu t×nh tr¹ng häc tñ – mét vÊn ®Ò kh¸ phæ biÕn trong giíi häc sinh.

- CÇn ph¶i cã sù nh×n nhËn ®óng ®¾n, nghiªm tóc vÒ vÊn ®Ò nµy.

b. Th©n bµi:

*Gi¶i thÝch kh¸i niÖm: ThÕ nµo lµ häc tñ?(Häc tñ lµ chØ häc phÇn kiÕn thøc mµ m×nh ®o¸n sÏ cã trong ®Ò kiÓm tra)

* Bµn luËn vÒ t×nh tr¹ng häc tñ:

+ Nguyªn nh©n: T©m lÝ häc tñ n¶y sinh tõ nh÷ng nguyªn nh©n  nh­: ViÖc häc tËp kh«ng cã kÕ ho¹ch, ph­¬ng ph¸p, do l­êi biÕng, chñ quan nªn khi k× thi tíi th× “n­íc ®Õn ch©n míi nh¶y”, lùa chän bõa lÊy vµi vÊn ®Ò víi hy väng ¨n may...)

+ HËu qu¶: Häc sinh chØ lµm chñ ®­îc mét phÇn KT nhá nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng hæng KT. NÕu tróng tñ, ®­îc ®iÓm cao dÔ sinh ra chñ quan, l¬ lµ häc tËp. NÕu kh«ng tróng tñ th× võa ph¶i nhËn kÕt qu¶ kÐm võa ®¸nh mÊt c¬ héi tÝch luü KT.

+ BiÖn ph¸p ®Ó lo¹i bá t×nh tr¹ng häc tñ: VÒ phÝa häc sinh cÇn cã ý thøc x¸c ®Þnh ®éng c¬, môc tiªu häc tËp ®óng ®¾n, cÇn cã sù nç lùc cña b¶n th©n vµ cã pp häc tËp khoa häc. VÒ phÝa nhµ tr­êng cÇn cã c¸c biÖn ph¸p kiÓm tra, chÊm ®iÓm y/c c¸c em ph¶i huy ®éng KT toµn diÖn...

* Liªn hÖ thùc tÕ:

+ B¶n th©n em cã bao giê häc tñ kh«ng?

+ Bµn vÒ hiÖn tr¹ng nµy cã thÓ gióp em tù rót ra nh÷ng bµi häc nhËn thøc vµ hµnh ®éng nµo?

c. KÕt bµi: Häc tñ t¹o thµnh mét thãi quen xÊu, g©y nh÷ng t¸c h¹i trong häc tËp còng nh­ trong ®êi sèng. V× vËy häc sinh cÇn ph¶i lo¹i bá c¸ch häc kh«ng ®óng nµy.

2. B¹o lùc häc ®­­êng ®ang lµ mét vÊn n¹n ®­­îc x· héi quan t©m. Em h·y viÕt bµi v¨n ng¾n tr×nh bµy suy nghÜ cña m×nh vÒ vÊn ®Ò nµy.

a. Më bµi: Giíi thiÖu t×nh tr¹ng b¹o lùc häc ®­êng hiÖn nay ®ang gia t¨ng mét c¸ch ®¸ng lo ng¹i trong thêi gian gÇn ®©y.

b. Th©n bµi:

* Gi¶i thÝch hiÖn t­îng: B¹o lùc häc ®­êng lµ g×? (Lµ hiÖn t­îng häc sinh, sinh viªn cè t×nh vi ph¹m, xóc ph¹m nh©n phÈm, søc khoÎ cña ng­êi kh¸c)

* Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò hiÖn nay ra sao? (Sè l­îng, møc ®é, kh«ng chØ cã chuyÖn häc sinh ®¸nh nhau mµ cßn cã nh÷ng häc sinh th¶n nhiªn chøng kiÕn, thËm chÝ v« c¶m ghi h×nh…)

* Nguyªn nh©n: Do nhËn thøc sai lÇm, lÖch l¹c vÒ b¶n lÜnh; coi th­êng nh©n phÈm vµ søc khoÎ, tÝnh m¹ng ng­êi kh¸c; Do thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt; Do thiÕu sù qu¶n lÝ vµ gi¸o dôc cña gia ®×nh, nhµ tr­êng..

* HËu qu¶:  G©y nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng (Tæn th­¬ng vÒ v/c, tinh thÇn; Lµ mÇm mèng ®Ó ph¸t triÓn thµnh téi ph¹m; ¶nh h­ëng tíi m«i tr­êng nhµ tr­êng vµ x· héi)

* Gi¶i ph¸p: CÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ó chÊm døt c¶nh b¹o lùc Êy (Tr¸ch nhiÖm cña häc sinh trong viÖc häc tËp, trau dåi ®¹o ®øc; Sù quan t©m ®Þnh h­íng cña gia ®×nh, nhµ tr­êng; M«i tr­êng x· héi cÇn cã ®Ó c¸c em ®Þnh h­íng ®­îc nh©n c¸ch…)

c. KÕt bµi:

3. Trong cuéc sèng, cã nhiÒu ng­­êi quan niÖm giµnh chiÕn th¾ng lµ môc ®Ých cao nhÊt cña cuéc ®êi. H·y ®äc kü c©u chuyÖn vµ viÕt ®o¹n v¨n ng¾n kho¶ng 15 c©u cho biÕt em ®· c¶m nhËn ®ư­îc ®iÒu g× qua ND c©u chuyÖn?

“T¹i thÕ vËn héi ®Æc biÖt Seatte (Dµnh cho nh÷ng ng­êi tµn tËt) cã chÝn vËn ®éng viªn ®Òu bÞ tæn th­­¬ng vÒ thÓ chÊt hoÆc tinh thÇn, hä cïng tËp trung ë tr­­íc v¹ch xuÊt ph¸t ®Ó tham dù cuéc ®ua ch¹y cù li 100 m.

Khi sóng hiÖu næ, tÊt c¶ cïng lao ®i víi quyÕt t©m chiÕn th¾ng. Trõ mét cËu bÐ. CËu cø vÊp ng· liªn tôc trªn ®­­êng ®ua. Vµ cËu bËt khãc. T¸m ng­­êi kia nghe tiÕng khãc, gi¶m tèc ®é, ngo¸i nh×n l¹i. Råi hä quay trë l¹i. TÊt c¶, kh«ng thiÕu mét ai. Mét c« g¸i bÞ héi chøng ®ao dÞu dµng cói xuèng h«n cËu bÐ:

- Nh­ thÕ nµy, em sÏ thÊy tèt h¬n.

C« g¸i nãi xong, c¶ chÝn ng­­êi cïng kho¸c tay nhau s¸nh b­­íc vÒ v¹ch ®Ých.                      (Theo “Quµ tÆng cña cuéc sèng”) 

=> C©u chuyÖn diÔn ra ë mét thÕ vËn héi cña nh÷ng ng­êi khuyÕt tËt – N¬i con ng­êi lu«n kh¸t khao chiÕn th¾ng ®Ó tù kh¶ng ®Þnh m×nh, xo¸ ®i mÆc c¶m lµ ng­êi tµn phÕ, ®Ó tõ ®ã cã thªm niÒm tin vµ nghÞ lùc sèng. T¸m con ng­êi Êy lµ 8 hoµn c¶nh, 8 nçi ®au tËt nguyÒn nh­ng hä ®Òu cã chung mét tÊm lßng c¶m th«ng, yªu th­¬ng, s½n sµng hi sinh chiÕn th¾ng cña m×nh v× ng­êi kh¸c.

+ C« bÐ bÞ bÖnh ®ao t­ëng nh­ sÏ khiÕm khuyÕt nhÊt vÒ trÝ tuÖ ®· cã nh÷ng lêi nãi thËt dÞu dµng, yªu th­¬ng, ®éng viªn cËu bÐ bÊt h¹nh, gióp cËu chiÕn th¾ng nçi buån, sù mÆc c¶m.

+ C©u chuyÖn göi ®Õn ng­êi ®äc mét th«ng ®iÖp : H·y biÕt c¶m th«ng, chia sÎ, biÕt hi sinh v× mäi ng­êi. §ã lµ chiÕn th¾ng lín nhÊt trong cuéc ®êi mçi con ng­êi: ChiÕn th¾ng sù Ých kØ.

+ ChiÕn th¾ng kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶. Cuéc sèng chØ thùc sù cã ý nghÜa khi ta biÕt gióp ®ì ng­êi kh¸c cïng chiÕn th¾ng dï ta cã ph¶i chËm mét b­íc.

5. Bµn vÒ NT ®Æc s¾c cña bµi “Nhí rõng” (ThÕ L÷), cã ý kiÕn cho r»ng: “T¸c gi¶ ®· s¸ng t¹o nh÷ng h/a biÓu t­îng rÊt thÝch hîp vµ ®Ñp ®Ó thÓ hiÖn chñ ®Ò bµi th¬”.

ChØ ra vµ ph©n tÝch ý nghÜa biÓu t­­îng cña c¸c h/a ®ã?

=> + H×nh ¶nh con hæ ®Ñp oai hïng , víi uy quyÒn cña chóa tÓ, nay sa c¬ bÞ giam cÇm, tï h·m trong còi s¾t, lµ biÓu t­îng rÊt thÝch hîp cho ng­êi anh hïng chiÕn b¹i mang niÒm t©m sù u uÊt.

+ C¶nh rõng ®¹i ngµn hoang vu, nÝu non hïng vÜ, víi nh÷ng h×nh ¶nh lín lao, d÷ déi, phi th­êng – Giang s¬n cña chóa s¬n l©m, lµ biÓu t­îng ®Ñp vÒ thÕ giíi réng lín, kho¸ng ®¹t, thÕ giíi cña tù do.

+ V­ên b¸ch thó víi còi s¾t, c¶nh rõng suèi nh©n t¹o, c¶nh vËt bÞ söa sang, ®¬n ®iÖu, nhµm ch¸n, buån tÎ, “kh«ng ®êi nµo thay ®æi” lµ biÓu t­îng cña thùc t¹i tï tóng, gi¶ dèi, tÇm th­íng, quÈn quanh.

Víi nh÷ng h×nh ¶nh giµu ý nghÜa biÓu t­îng Êy, nhµ th¬ ®· kÝn ®¸o thÓ hiÖn ®­îc nèi niÒm t©m sù cña c¶ mét thÕ hÖ: Kh¸t väng tù do m·nh liÖt, nçi tiÕc nhí kh«n ngu«i qu¸ khø oai hïng, th¸i ®é ch¸n ghÐt s©­ s¾c thùc t¹i tï tóng, tÇm th­êng, gi¶ dèi.

14. H÷u ThØnh sö dông rÊt nhiÒu h/a ®Æc tr­­ng cho mïa thu ®ång b»ng B¾c Bé trong bµi “Sang thu”. H·y chØ ra c¸c h/a Êy vµ nªu c¶m nhËn vÒ mét h/a mµ em yªu thÝch.

=> “Bçng nhËn ra h­¬ng æi

       Ph¶ vµo trong giã se

       S­¬ng chïng ch×nh qua ngâ

       H×nh nh­ thu ®· vÒ”

=> C¶m nhËn vÒ nh÷ng tÝn hiÖu ®Çu tiªn cña mïa thu ®Õn ®ét ngét, bÊt ngê: “Bçng nhËn ra h­¬ng æi – Ph¶ vµo trong giã se” . §©y lµ sù c¶m nhËn rÊt ®éc ®¸o, rÊt riªng cña HT. Nhµ th¬ c¶m nhËn mïa thu b»ng khøu gi¸c b¾t ®Çu tõ mét mïi h­¬ng “h­¬ng æi”. H­¬ng æi chÝn th¬m lõng ph¶ vµo trong nh÷ng c¬n giã se se l¹nh mµ «ng ®ét ngét nhËn ra. Tõ “Bçng” trong c©u th¬ cho ta thÊy mét c¶m gi¸c bÊt ngê, ®ét ngét ®Õn ®é ng¹c nhiªn. §éng tõ “ph¶” võa gîi c¶m gi¸c bÊt chît võa gîi sù vËn ®éng nhÑ nhµng cña lµn giã. C¸i mïi h­¬ng ®Æc tr­ng cña mïa thu tõ æi th¬m lõng kh«ng gian lµ h­¬ng vÞ cña ®ång quª méc m¹c, d©n d· cø v­¬ng vÊn m·i. Nhµ th¬ cßn c¶m nhËn ®­îc s­¬ng thu: “ S­¬ng chïng ch×nh qua ngâ”. LÇn nµy lµ sù c¶m nhËn b»ng thÞ gi¸c, chïng ch×nh lµ tõ l¸y t­îng h×nh cïng NT nh©n ho¸ gîi ra sù lay ®éng cña l¸ c©y vµ nh÷ng h¹t s­¬ng mai ­ít mÒm m¹i ®ang gi¨ng gi¨ng qua ngâ nhá. Mïa thu ®· vÒ cã h­¬ng æi, cã giã se, cã s­¬ng thu chïng ch×nh.

VËy mµ nhµ th¬ l¹i hái: “H×nh nh­ thu ®· vÒ”. Mïa thu ®­îc c¶m nhËn b»ng lý trÝ. “H×nh nh­” lµ mét chót nghi hoÆc, b©ng khu©ng, bèi rèi. Mïa thu ®Õn tõ bao giê? Tõ h­¬ng æi? Tõ giã? Tõ s­¬ng? Mét c¶m xóc ngì ngµng, bÊt chît trong c¶m nhËn. Thu ®· vÒ trªn quª h­¬ng, ®ã lµ c¶m xóc trong thêi ®iÓm giao mïa. ChØ cã nh÷ng con ng­êi thùc sù yªu mïa thu, g¾n bã víi quª h­¬ng ®Êt n­íc th× míi cã nh÷ng c¶m xóc tinh tÕ ®Õn vËy.

17. §äc truyÖn ng¾n “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” (Lª Minh Khuª), em cã suy nghÜ ntn vÒ tuæi trÎ VN trong cuéc k/c chèng MÜ cøu n­­íc?

=>

18. Nªu vµ ph©n tÝch ng¾n gän ý nghÜa cña nh÷ng h/a biÓu t­­îng trong truyÖn ng¾n “BÕn quª”.

* C¶nh vËt bÕn quª: T­îng tr­ng cho vÎ ®Ñp b×nh dÞ vµ quen thuéc cña quª h­¬ng.

* B·i båi bªn kia s«ng Hång: VÎ ®Ñp th©n quen, méc m¹c mµ l¹i v« cïng xa l¹, míi mÎ.

* Bê ®Êt lë dèc: T­îng tr­ng cho phÇn thiÕu hôt cña cuéc ®êi mçi con ng­êi.

* H×nh ¶nh cËu con trai sa vµo ®¸m ch¬i ph¸ cê thÕ: Cuéc ®êi khã tr¸nh khái nh÷ng ®iÒu vßng vÌo, chïng ch×nh mµ ®«i khi nã v­ît ra khái c¶ nh÷ng hiÓu biÕt, nh÷ng dù ®Þnh vµ nh÷ng tÝnh to¸n cña con ng­êi.

III. Bµi tËp tæng hîp:

2. Mét trong nh÷ng thµnh c«ng næi bËt cña NDu trong ®o¹n “ChÞ em Thuý KiÒu” lµ sö dông bót ph¸p ­­íc lÖ ®Ó mt¶ nv chÝnh diÖn.

a. ThÕ nµo lµ bót ph¸p ­íc lÖ?

=> §©y mét bót ph¸p thuéc v¨n häc cæ ®iÓn, lµ lÊy nh÷ng vÎ ®Ñp cña thiªn nhiªn ®Ó so s¸nh víi vÎ ®Ñp cña con ng­êi.

b. T×m trong ®o¹n trÝch vµ chÐp l¹i chÝnh x¸c hai dßng th¬ t¶ Thuý V©n, dßng th¬ t¶ Thuý KiÒu cã h×nh ¶nh ­­íc lÖ.

=> + T¶ V©n:                Hoa c­êi ngäc thèt ®oan trang

                               M©y thua n­íc tãc, tuyÕt nh­êng mµu da.

     + T¶ KiÒu:               Lµn thu thuû, nÐt xu©n s¬n

                               Hoa ghen thua th¾m, liÔu hên kÐm xanh.

c. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ph©n tÝch tµi nghÖ mt¶ ngo¹i h×nh nv cña NDu trong ®o¹n trÝch nµy?

=>

7. Më ®Çu bµi “Mïa ..”- Thanh H¶i viÕt: “Mäc gi÷a dßng s«ng xanh – Mét b«ng hoa tÝm biÕc”.

a. C©u th¬ trªn sö dông BPTT g×? H·y nªu hiÖu qu¶ NT cña BPTT Êy trong v¨n c¶nh.

=> B»ng 2 nÐt chÊm ph¸: Dßng s«ng xanh, b«ng hoa tÝm  nhµ th¬ ®· kh¾c ho¹ c¶nh mïa xu©n t­¬i ®Ñp trµn ®Çy søc sèng. Nhµ th¬ ®· vÏ ra mét kh«ng gian cao réng víi mµu s¾c t­¬i th¾m cña dßng s«ng xanh, mµu tÝm méc m¹c cña b«ng hoa lôc b×nh. Hai c©u th¬ ®Çu, ta gÆp 1 c¸ch viÕt rÊt l¹. T¸c gi¶ ®¶o trËt tù có ph¸p: §T “ Mäc” ®­îc ®¶o lªn tr­íc CN, ®Çu ®o¹n, ®Çu bµi th¬ ®· t¹o ra Ên t­îng ®ét ngét, bÊt ngê, sèng ®éng vÒ h×nh ¶nh 1 b«ng hoa ®ang tõ tõ xoÌ në trªn dßng s«ng nh­ hiÖn dÇn ra tr­íc m¾t ng­êi ®äc. Hai c©u th¬ ®Çu ®· cho ta c¶m nhËn vÒ 1 bøc tranh mïa xu©n trong s¸ng, ®»m th¾m.

b. ChÐp l¹i 4 dßng th¬ tiÕp theo ®Ó hoµn thiÖn khæ th¬ ®Çu.

=> “ ¬i con chim chiÒn chiÖn

        Hãt chi mµ vang trêi

        Tõng giät long lanh r¬i

        T«i ®­a tay t«i høng”.

C©u 1: Em h·y viÕt 1 ®o¹n v¨n nªu nhËn xÐt cña m×nh vÒ c¸ch sö dông tõ ng÷ cña NguyÔn Du trong viÖc miªu t¶ ngo¹i h×nh hai chÞ em KiÒu trong ®o¹n trÝch “ChÞ em Thuý KiÒu”.

=> C¸ch miªu t¶ ch©n dung 2 chÞ em KiÒu cña ®¹i thi hµo d©n téc Ndu thËt lµ ®iªu luyÖn. ¤ng sö dông bót ph¸p truyÒn thèng trong cña v¨n häc cæ ®iÓn lµ NT ­íc lÖ, t­îng tr­ng. C¸ch sö dông tõ ng÷ miªu t¶ hai chÞ em còng ®­îc nhµ th¬ lùa chän kh¸c nhau. NDu khÐo lÐo sö dông NT ®ßn bÈy, t¶ V©n tr­íc KiÒu sau ®Ó n©ng KiÒu lªn ®Õn chç tuyÖt vêi. Víi V©n th× dïng tõ “ Thua, nh­êng” cßn víi KiÒu th× dïng tõ “ Ghen, hên”. Nhµ th¬ thiªn tµi Êy ®· dïng nh÷ng c¸ch miªu t¶ thËt tµi t×nh ®Ó dù b¸o sè phËn, t­¬ng lai cña hai ng­êi. V©n th× b×nh lÆng, ªm ¶, su«n sÎ- KiÒu th× sãng giã, bÊt tr¾c.

C©u 2: Nªu c©u chñ ®Ò cña truyÖn ng¾n “LÆng lÏ Sa Pa”.

=>  TruyÖn ng¾n “LÆng lÏ Sa Pa” cña nhµ v¨n NTLong ca ngîi nh÷ng con ng­êi lao ®éng b×nh dÞ, lÆng lÏ ©m thÇm cèng hiÕn cho ®Êt n­íc.

1. VËn dông KT ®· häc vÒ BPTT tõ vùng ®Ó ph©n tÝch c©u th¬ sau:

                           “ Cá xanh nh­ khãi bÕn xu©n t­¬i

                               L¹i cã m­a xu©n n­íc vç trêi” (NguyÔn Tr·i).

=> Hai c©u th¬ cña NTr·i miªu t¶ bøc tranh mïa xu©n thËt ®Ñp. C©u th¬ T1 sö dông h×nh ¶nh so s¸nh ®éc ®¸o. Cá xanh ®­îc so s¸nh nh­ khãi gîi ra mét c¸i nh×n h­ ¶o cña mµu xanh qua líp m­a bôi bay. C¸ch so s¸nh Êy gîi ra mét kh«ng gian võa thùc võa h­ rÊt kú ¶o. C¸i hay cña c©u th¬ T2 “ L¹i cã m­a xu©n n­íc vç trêi” l¹i lµ ®iÓm nh×n ®Ó t¶ c¶nh. Ph¶i ®øng ë gÇn s¸t mÐp n­íc míi cã thÓ c¶m nhËn ®­îc ©m thanh cña tiÕng n­íc nh­ thÕ. Hai c©u th¬ lµ bøc tranh mïa xu©n ë bÕn s«ng thËt kú l¹.

C©u 9: H×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong bµi th¬ “Bµi th¬ vÒ tiÓu ®éi xe kh«ng kÝnh”(Ph¹m TiÕn DuËt) vµ h×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong bµi th¬ “ §ång chÝ” (ChÝnh H÷u) cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c nhau?

=> * Gièng: H×nh ¶nh ng­êi lÝnh trong 2 bµi th¬ ®Òu lµ nh÷ng ng­êi chiÕn sÜ CM – Nh÷ng anh bé ®éi cô Hå. Hä cã ®Çy ®ñ nh÷ng phÈm chÊt cao ®Ñp cña ng­êi lÝnh : Yªu Tæ Quèc tha thiÕt, s½n sµng hy sinh tuæi xu©n cho sù nghiÖp gi¶i phãng ®Êt n­íc. C¸c anh ®Òu lµ nh÷ng con ng­êi dòng c¶m, v­ît lªn trªn mäi khã kh¨n, gian khæ, hiÓm nguy ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô. Trong chiÕn ®Êu vµ cuéc sèng sinh ho¹t, hä ®Òu cã t×nh ®/c ®ång ®éi g¾n bã keo s¬n. C¸c anh ®Òu cã tinh thÇn l¹c quan yªu ®êi.

* Kh¸c: Cuéc sèng chiÕn ®Êu cña hä ë 2 g/® lÞch sö kh¸cnhau (Chèng TD Ph¸p vµ chèng ®Õ quèc MÜ).

C©u 10: ViÕt 1 ®o¹n v¨n nªu hiÓu biÕt cña em vÒ NguyÔn §×nh ChiÓu.

TiÓu sö vµ sù nghiÖp (sgk trang 112)

=> + ¤ng lµ con ng­êi cã nghÞ lùc phi th­êng, ®¹o ®øc s¸ng ngêi,

     + Lµ con ng­êi cã tinh thÇn yªu n­íc nång nµn; Kiªn c­êng, bÊt khuÊt chèng TD Ph¸p vµ ®­îc x­ng tông lµ th­ sinh giÕt giÆc b»ng bót: “ Chë bao nhiªu ®¹o thuyÒn kh«ng kh¼m - §©m mÊy th»ng gian bót ch¼ng tµ”.

C©u 11: Tãm t¾t ND truyÖn “Nh÷ng ng«i sao xa x«i” (Lª Minh Khuª) b»ng mét ®o¹n v¨n ng¾n.

=> TruyÖn “ Nh÷ng ng«i sao xa x«i” cña Lª Minh Khuª kÓ vÒ 3 n÷ thanh niªn xung phong lµm thµnh “ Tæ trinh s¸t mÆt ®­êng” t¹i 1 träng ®iÓm tªn tuyÕn ®­êng Tr­êng S¬n. NhiÖm vô cña hä lµ quan s¸t vµ ph¸ nh÷ng qu¶ bom ch­a næ, ®o khèi l­îng ®Êt ®¸ ®Ó lÊp hè bom. C«ng viÖc vµ cuéc sèng cña hä hÕt søc nguy hiÓm. Hµng ngµy hµng giê c¸c c« ph¶i ®èi mÆt víi c¸i chÕt. Cuéc sèng rÊt kh¾c nghiÖt nh­ng hä vÉn hån nhiªn, yªu ®êi, dòng c¶m vµ cã t×nh th­¬ng ®ång chÝ ®ång ®éi. Ph­¬ng §Þnh lµ nv chÝnh cña truyÖn, c« cã nhiÒu phÈm chÊt tèt ®Ñp ®­îc thÓ hiÖn qua mét lÇn ph¸ bom.