2
. Bản chất dòng điện trong không khí
Trong điều kiện thường, chất khí hầu như chỉ gồm những nguyên tử, phân tử trung hòa về điện.
Chất khí là điện môi.
Khi ta đốt nóng chất khí bằng tác nhân ion hóa (tia tử ngoại, tia Ronghen) thì một số nguyên tử hoặc
+
phân tử khí mất bớt electron và trở thành ion dương. Đó là sự ion hóa chất khí.
Một số electron mới tạo thành do sự ion hóa đã kết hợp với phân tử, nguyên tử trung hòa thành
ion âm.
Trong khi chuyển động nhiệt hỗn loạn, các electron kết hợp lại với ion dương, ion âm tạo thành phân
tử trung hòa. Đó gọi là sự tái hợp.
Bình thường ion dương, ion âm, electron chuyển động nhiệt hỗn loạn nên trong chất khí không có
dòng điện.
+
Khi ta đặt một hiệu điện thế vào khối khí đã bị ion hóa, khi đó các ion và electron dịch chuyển có hướng
dưới tác dụng của điện trường. Electron và ion âm dịch chuyển về phía cực dương (anot), ion dương chuyển
động về phía cực âm (catot), tạo ra dòng điện trong chất khí.
Dòng điện trong chất khí là dòng dịch chuyển có hướng của các ion dương theo chiều điện trường
và các ion âm, electron ngược chiều điện trường.
3
. Tia lửa điện – sét
a. Tia lửa điện
Khi hiệu điện thế giữa hai điện cực trong không khí có trị số lớn, tạo ra một điện trường rất mạnh
6
(
có cường độ trên 3.10 V/m) thì phát sinh tia lửa điện.
Tia lửa điện không có hình dạng nhất định. Tia lửa điện là một tia sáng gián đoạn, không liên tục.
Tia lửa điện thường kèm theo tiếng nổ, trong không khí sinh ra ozon có mùi khét.
b. Sét
Sét là tia lửa điện khổng lồ phát sinh do sự phóng điện giữa các đám mây tích điện trái dấu hoặc giữa
một đám mây tích điện với mặt đất.
4
Hiệu điện thế gây ra sét có thể đạt tới 10 V – 10 V, cường độ dòng điện trong sét có thể đạt đến 10
8
9
5
A – 5.10 A.
Sét thường gây ra tiếng nổ (tiếng sấm) hoặc tiếng sét.
Để tránh tác hại của sét, người ta làm các cột chống sét.
4
. Hồ quang điện
Đặt vào hai đầu thanh than một hiệu điện thế khoảng 40 V – 50 V. Đầu tiên cho hai đầu thanh than
chạm vào nhau, sau đó tách ra một khoảng ngắn. Khi đó ta thấy giữa hai đầu thanh than phát ra ánh sáng
chói, đó là hồ quang điện.
Qua quan sát người ta thấy phần lớn ánh sáng chói phát ra từ hai đầu than tức là từ cực dương và cực
âm của hồ quang. Trong đó cực dương bị ăn mòn và hơi lõm vào. Cường độ dòng điện trong mạch khoảng
vài chục ampe.
0
Hồ quang có thể xuất hiện giữa các điện cực bằng kim loại. Nhiệt độ rất cao, khoảng 2500 C đến
000 C.
0
8
Hồ quang được ứng dụng để hàn điện, luyện kim, nguồn phát sáng, …
B. CÂU HỎI LÝ THUYẾT
. Bản chất dòng điện trong chất khí là gì ?
Dòng điện trong chất khí là dòng dịch chuyển có hướng của các ion dương theo chiều điện trường
và các ion âm, electron ngược chiều điện trường.
. So sánh sự dẫn điện của chất khí và của chất điện phân?
1
2