Lµm thÓ nµo ®Ó

d¹y tiÕt luyÖn tËp ®¹i sè cã hiÖu qu¶

I/. §Æt vÊn ®Ò:

§æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, mét c«ng viÖc chóng ta ®· thùc hiÖn tõ nhiÒu n¨m nay. NÐt ®Æc tr­ng cña PPDH míi lµ ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh. §iÒu ®ã ®­îc mçi gi¸o viªn chóng ta thÊm nhuÇn vµ thÓ hiÖn trong mçi tiÕt lªn líp. Môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc sau mçi bµi häc lµ mçi häc sinh ph¶i n¾m v÷ng kiÕn thøc ®­îc tr×nh bµy trong mçi bµi häc ®ã vµ vËn dông thµnh th¹o vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c bµi tËp cã liªn quan.

Th«ng qua tiÕt luyÖn tËp, chóng ta sÏ thÊy râ møc ®é tiÕp thu, kh¶ n¨ng vËn dông cña häc sinh. Tõ ®ã mµ tù ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ tiÕt d¹y cña chÝnh m×nh, ph¶i thÊy ®­îc c¸i g× ®· ®¹t ®ù¬c, cÇn ph¸t huy c¸i g× ch­a ®¹t ®­îc, cÇn ®iÒu chØnh vµ bæ sung trong c¸c tiÕt tiÕp theo hoÆc cã thÓ bæ sung ngay kÞp thêi trong tiÕt ®ã.

II/. Néi dung :

Qua qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y, t«i nhËn thÊy: §Ó cã mét tiÕt luyÖn tËp ®¹i sè ®¹t hiÖu qu¶ cao ph¶i cã sù ®Çu t­ trong nhiÒu ho¹t ®éng.

-         VÒ néi dung:

Ph¶i cã sù chuÈn bÞ chu ®¸o, cã ®Þnh h­íng ngay tõ tiÕt d¹y lý thuyÕt, dù kiÕn bµi tËp ra vÒ nhµ , bµi tËp trªn líp vµ bµi tËp vËn dông sau tiÕt luyÖn tËp .

-         VÒ ph­¬ng ph¸p:

Ph¶i lùa chän ph­¬ng ph¸p phï hîp, gióp häc sinh hoµn thµnh c«ng viÖc           mµ vÉn c¶m thÊy tho¶i m¸i, nhÑ nhµng, t¹o høng thó ®Ó häc sinh lµm tèt c«ng viÖc ®­îc giao.

Cô thÓ :

1. C«ng viÖc chuÈn bÞ:

Trong tiÕt d¹y lý thuyÕt, sau khi nghiªn cøu bµi häc, x¸c ®Þnh kiÕn thøc c¬ b¶n, träng t©m, kü n¨ng cÇn ®¹t ®­îc, gi¸o viªn cßn ph¶i nghiªn cøu thªm phÇn bµi tËp víi 2 môc ®Ých:

- Thø nhÊt: Ph¸t hiÖn xem cã kü n¨ng nµo trong phÇn bµi tËp yªu cÇu mµ ë bµi häc ta ch­a x¸c ®Þnh ®óng møc. N¾m ®­îc yªu cÇu cña phÇn bµi tËp th× bµi lý thuyÕt sÏ ®i ®óng h­íng, ®óng träng t©m h¬n.

Thø hai: Lùa chän ®­îc nh÷ng bµi tËp cÇn thiÕt ®Ó giao cho häc sinh. Bëi chóng ta kh«ng thÓ giao toµn bé bµi tËp cã trong SGK, trong SBT cho häc sinh lµm mét lÇn mµ chØ giao mét l­îng võa ph¶i. V× thÕ ph¶i lùc chän ®Ó ®¶m b¶o bµi tËp ®­îc giao ®ñ c¸c d¹ng sau:

. Bµi tËp vËn dông kiÕn thøc c¬ b¶n, thuÇn tóy nh»m cñng cè, kh¾c s©u phÇn lý thuyÕt.

. Bµi tËp vËn dông cã s¸ng t¹o hoÆc bæ sung kiÕn thøc míi.

. Bµi tËp n©ng cao.

2. TiÕn tr×nh trªn líp:

1. PhÇn bµi cò:

Ph¶i kiÓm tra l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n nhÊt cña bµi häc, kiÓm tra l¹i kiÕn thøc cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn bµi tËp cÇn gi¶i quyÕt. Cã thÓ vËn dông  c¸c kiÕn thøc ngay ®ã ®Ó gi¶i nhanh mét bµi tËp t­¬ng ®èi ®¬n gi¶n.

2. PhÇn luyÖn tËp:

C¸c d¹ng bµi tËp luyÖn tËp trªn líp ph¶i lùa chän ®¹t c¸c yªu cÇu ®· nªu ë trªn.

HiÖu qu¶ cña c¸c tiÕt häc phô thuéc chñ yÕu vµo ph­¬ng ph¸p lªn líp cña gi¸o viªn. Ph¶i kÕt hîp linh ho¹t, nhuÇn nhuyÔn c¸c ph­¬ng ph¸p thÓ hiÖn ®­îc ®Æc tr­ng bé m«n. §èi víi mçi bµi tËp, ph¶i tïy theo tr×nh ®é cña häc sinh tõng líp, tïy theo thùc tÕ cña tõng tiÕt d¹y ®Ó cã thÓ gäi häc sinh tr¶ lêi nhanh, cã thÓ cho cho häc sinh tù tr×nh bµy, cã thÓ h­íng dÉn tõng b­íc ®Ó häc sinh thùc hiÖn, cã khi ph¶i cã bµi gi¶i mÉu, bµi chuÈn ®Ó cho häc sinh ®èi chiÕu víi bµi lµm cña m×nh. Gi¸o viªn ph¶i lu«n cã th¸i ®é ®éng viªn, khuyÕn khÝch häc sinh tÝch cùc lµm bµi. X©y dùng ®­îc t×nh ®oµn kÕt th©n ¸i, gióp ®ì lÉn nhau, tÝnh céng ®ång tr¸ch nhiÖm th«ng qua ho¹t ®éng nhãm. Ho¹t ®éng nhãm ngoµi nh÷ng tÝnh chÊt trªn cßn cã t¸c dông thay ®æi kh«ng khÝ häc tËp, t¹o høng thó ®Ó häc sinh thi ®ua, t×m tßi s¸ng t¹o. Mét ph­¬ng tiÖn hç trî ®¾c lùc cho gi¸o viªn sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt 45 phót trªn líp lµ ®Ìn chiÕu, b¶ng phô... Nhê cã ®Ìn chiÕu, b¶ng phô mµ gi¸o viªn tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu thêi gian ®Ó häc sinh ®­îc t¨ng c­êng luyÖn tËp.

c. PhÇn cñng cè:

§èi víi tiÕt luyÖn tËp, viÖc cñng cè cã thÓ kÕt hîp trong tiÕt luyÖn tËp hoÆc hÖ thèng l¹i c¸c d¹ng bµi tËp cã thÓ gÆp vµ c¸ch gi¶i cho mçi lo¹i.

d. PhÇn h­íng dÉn vÒ nhµ:

Tïy theo ®èi t­îng häc sinh ®Ó cã thÓ h­íng dÉn rÌn luyÖn thªm kü n¨ng c¬ b¶n, bµi tËp t­¬ng tù hay giao thªm bµi tËp s¸ng t¹o, bµi tËp n©ng cao.

III/ Bµi d¹y minh häa:

* Bµi 1:

                         TiÕt 26:  LuyÖn tËp               (§¹i sè 9)

Bµi luyÖn tËp sau bµi “§­êng th¼ng song song vµ ®­êng th¼ng c¾t nhau”.

-         Môc tiªu:

+ Häc sinh ®­îc cñng cè ®iÒu kiÖn ®Ó hai ®­êng th¼ng y = ax + b (a0) vµ y = a’x + b’ (a’ 0) c¾t nhau, song song, trïng nhau.

+ Häc sinh biÕt x¸c ®Þnh c¸c hÖ sè a, b trong bµi to¸n cô thÓ. RÌn kü n¨ng vÏ ®å thÞ hµm sè bËc nhÊt. X¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ cña c¸c tham sè ®· cho trong c¸c hµm sè bËc nhÊt sao cho ®å thÞ cña chóng lµ hai ®­êng th¼ng c¾t nhau, song song, trïng nhau.

-         ChuÈn bÞ:

+ GV: B¶ng phô ghi ®Ò bµi to¸n, ghi bµi gi¶i mÉu.

+ HS: B¶ng phô nhãm, bót viÕt b¶ng.

-         TiÕn tr×nh d¹y häc:

H§1: Bµi cò:

KiÓm tra ®iÒu kiÖn ®Ó 2 ®­êng th¼ng y = ax + b vµ y = a’x + b’ (ao, a’o) c¾t nhau, song song, trïng nhau, ¸p dông lµm bµi tËp 22a.

H§2: LuyÖn tËp:

1. Bµi 23/55 - SGK: c©u a.häc sinh tr¶ lêi miÖng

                                c©u b. lµm lªn b¶ng

2. Bµi 24/55 SGK: H§ nhãm - §Ò bµi ®­a lªn b¶ng phô 1. Cã bµi gi¶i mÉu ®Ó häc sinh ®èi chiÕu ë b¶ng phô 2.

3. Bµi 25: c©u a. c¶ líp cïng vÏ ®å thÞ. Gäi häc sinh lªn b¶ng vÏ

                c©u b. gi¸o viªn h­íng dÉn ®Ó häc sinh thùc hiÖn

4. Bµi tËp 23/60:- SBT

* C¸c bµi tËp 22a - 23 - 24 - 25a: VËn dông kiÕn thøc c¬ b¶n

Bµi 25b: VËn dông cã s¸ng t¹o

Bµi 23/SBT: Bµi tËp n©ng cao

H§3: Cñng cè

H§4: H­íng dÉn vÒ nhµ

*Bµi 2:         TiÕt 27         luyÖn tËp       (§¹i sè 8):

Bµi luyÖn tËp sau bµi “ Quy ®ång mÊu thøc nhiÒu ph©n thøc”

-         Môc tiªu:

+ RÌn luyÖn kü n¨ng quy ®ång mÊu thøc cña nhiÒu ph©n thøc.

+ RÌn luyÖn t­ duy ph©n tÝch.

-         ChuÈn bÞ:

+ GV : §Ìn chiÕu, giÊy trong cã ghi bµi tËp, bµi gi¶i mÉu

+ HS : GiÊy trong, bót viÕt trªn giÊy trong.

-         TiÕn tr×nh d¹y häc:

H§1: Bµi cò:

KiÓm tra kh¸i niÖm quy ®ång mÉu thøc cña nhiÒu ph©n thøc. C¸ch quy ®ång mÉu nhiÒu ph©n thøc.

H§2: LuyÖn tËp:

1. Bµi tËp 18/43 - SGK: Häc sinh tr×nh bµy b¶ng.

Bµi 14c/18 - SBT                   (H§ nhãm - LÇn 1)

2. Bµi 19b/43 - SGK

c. GV h­íng dÉn häc sinh tr×nh bµy

3. Bµi tËp ra thªm: Quy ®ång mÉu thøc hai ph©n thøc:

      vµ                 (H§ nhãm - LÇn 2)

4. Bµi 20/44 - SGK : Cho HS nªu c¸ch lµm sau ®ã c¸c em tù lµm.

-         NÕu cßn thêi gian cã thÓ ®­a thªm bµi 17/43 - SGK.

*Bµi tËp 18: VËn dông kiÕn thøc c¬ b¶n

      Bµi tËp 14c/SBT, 19bc/SGK: VËn dông cã s¸ng t¹o.

     Bµi tËp ra thªm: Bµi tËp n©ng cao

     Bµi 20: Cñng cè kh¸i niÖm mÉu thøc chung

     Bµi 17( NÕu ®­îc): Mét chó ý khi t×m mÉu thøc chung.

H§3: Cñng cè.

H§4: H­íng dÉn vÒ nhµ.

IV/ KÕt luËn:

Khi d¹y mét tiÕt luyÖn tËp ®¹i sè cã thÓ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh­ sau:

1. KiÓm tra bµi cò:

KiÓm tra kiÕn thøc cÇn thiÕt cã liªn quan ®Õn bµi luyÖn tËp. Nªn ghi tãm t¾t l¹i c¸c kiÕn thøc ®ã ë mét vÞ trÝ thÝch hîp trªn b¶ng.

2. LuyÖn tËp:

Chän tõ 2 ®Õn 3 bµi cã d¹ng kh¸c nhau, tiªu biÓu, ®Æc tr­ng cho kiÕn thøc cÇn rÌn luyÖn.

X¸c ®Þnh râ  trong c¸c bµi tËp ®ã bµi nµo ch÷a nhanh, bµi nµo ch÷a kü, bµi nµo chØ h­íng dÉn.

Bµi ch÷a kü lµ bµi gi¶i mÉu ®Ó häc sinh häc tËp, chñ yÕu lµ bµi vËn dông s¸t lý thuyÕt.

Khi gi¶i mét bµi nªn theo quy tr×nh:

-         Nªu c¸ch gi¶i

-         Tr×nh bµy bµi gi¶i.

Cã thÓ cho häc sinh lªn b¶ng tr×nh bµy bµi gi¶i nÕu ®ã lµ bµi tËp giao vÒ nhµ. Bµi tËp giao trªn líp ph¶i dµnh thêi gian thÝch hîp ®Ó häc sinh lµm bµi. NÕu bµi qu¸ khã nªn cho häc sinh ho¹t ®éng nhãm. Ho¹t ®éng nhãm nªn cã nh­ng kh«ng qu¸ nhiÒu, tèi ®a lµ hai lÇn trong mét tiÕt. Khi nhËn xÐt bµi lµm cña c¸c nhãm kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nhËn xÐt hÕt c¸c nhãm. ­u tiªn thêi gian ®Ó tËp trung rÌn luyÖn kü n¨ng cña tõng häc sinh.

-         Sau mçi bµi tËp ph¶i rót ra c¸ch gi¶i chung cho d¹ng bµi ®ã.

3.   Cñng cè:

Cã thÓ kÕt hîp lu«n trong phÇn luyÖn tËp.

4.   H­íng dÉn vÒ nhµ:

Giao thªm c¸c bµi tËp bæ sung tïy theo møc ®é tiÕp thu cña häc sinh.

* §Ó d¹y mét tiÕt luyÖn tËp ®¹i sè cã hiÖu qu¶, ®èi víi gi¸o viªn, ngoµi viÖc chuÈn bÞ t«t néi dung th× ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. PPDH míi thÓ hiÖn râ ë viÖc tæ chøc häc sinh ho¹t ®éng vµ ph­¬ng tiÖn phôc vô d¹y häc. V× thÕ, trong mçi tiÕt lªn líp chóng ta ph¶i chó ý tæ chøc tèt cho häc sinh ho¹t ®éng c¸ nh©n, ho¹t déng tËp thÓ. Ph¶i sö dông tèt c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i (nÕu cã) vµ ph¶i biÕt tù t¹o ra ph­¬ng tiÖn trong ®iÒu kiÖn cã thÓ ®Ó tiÕt häc ®¹t kÕt qu¶ tèt nhÊt.

Mai ho¸, Th¸ng 5 n¨m 2009

Ng­êi thùc hiÖn

Ng« Sü C­êng