ĐỀ THI HSG HÓA 9_có đáp án

Câu 1.   (6,5 điểm)

1. Khi cho bột nhôm tác dụng với dung dịch NaOH đun nóng thu được dung dịch X1 và khí X2. Thêm vào X1 một ít tinh thể NH4Cl rồi tiếp tục đun nóng thấy tạo thành kết tủa X3 và có khí X4 thoát ra. Xác định X1, X2 , X3 , X4. Viết phương trình hoá học biểu diễn các phản ứng xảy ra.             

2. Xác định các chất A, B, C, D, E, F, H và hoàn thành sơ đồ biến hóa sau:

                     + NaOH       C     + E             

 A B           +NaOH       +HCl          H         Biết rằng H là thành phần chính của đá phấn; B là khí                       

                               + NaOH         D      +F              dùng nạp cho các bình chữa cháy(dập tắt lửa).   

3. a. Bằng phương pháp hóa học hãy tách SO2 ra khỏi hỗn hợp gồm các khí SO2 , SO3 , O2.

    b. Bằng phương pháp hóa học hãy tách riêng từng kim loại ra khỏi hỗn hợp gồm Mg, Al, Fe, Cu.

4. Có 5 chất rắn: BaCl2 , Na2SO4 , CaCO3 , Na2CO3 , CaSO4.2H2O đựng trong 5 lọ riêng biệt. Hãy tự chọn 2 chất dùng làm thuốc thử để nhận biết các chất rắn đựng trong mỗi lọ.

Câu 2:     (5,5 điểm)

1. Viết công thức cấu tạo các đồng phân ứng với công thức phân tử: C2H4O2 , C3H8O, C5H10 .

2. Chất A có công thức phân tử C4H6. Xác định công thức cấu tạo của A, B, C, D và hoàn thành phương trình hóa học biểu diễn các phản ứng theo sơ đồ:

                                          +Cl2                dd NaOH           +H2                H2SO4đđ             t0,xt,p

                           A                B            C              D              A          Cao su

                                             1:1                                     Ni,t0             1700C

3. Hỗn hợp khí gồm CO, CO2, C2H4 và C2H2. Trình bày phương pháp dùng để tách từng khí ra khỏi hỗn hợp

Câu3: (4,0 điểm)

        Có hai dung dịch; H2SO4 (dung dịch A), và NaOH (dung dịch B). Trộn 0,2 lít dung dịch A với 0,3 lít dung dịch B được 0,5 lít dung dịch C.

       Lấy 20 ml dung dịch C, thêm một ít quì tím vào, thấy có màu xanh. Sau đó thêm từ từ dung dịch HCl 0,05M tới khi quì tím đổi thành màu tím thấy hết 40 ml dung dịch axit.

       Trộn 0,3 lít A với 0,2 lít B được 0,5 lít dung dịch D. Lấy 20 ml dung dịch D, thêm một ít quì tím vào thấy có màu đỏ. Sau đó thêm từ từ dung dịch NaOH 0,1M tới khi quì tím đổi thành màu tím thấy hết 80 ml dung dịch NaOH.

      a. Tính nồng độ mol/l của 2 dung dịch A và B.

      b. Trộn VB lít dung dịch NaOH vào VA lít dung dịch H2SO4 ở trên ta thu được dung dịch E. Lấy V ml dung dịch E cho tác dụng với 100 ml dung dịch BaCl2 0,15 M được kết tủa F. Mặt khác lấy V ml dung dịch E cho tác dụng với 100 ml dung dịch AlCl3 1M được kết tủa G. Nung F hoặc G ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thì đều thu được 3,262gam chất rắn. Tính tỉ lệ VB:VA

Câu 4: (4,0 điểm)

         Đốt cháy hoàn toàn 3,24 gam hỗn hợp X gồm hai chất hữu cơ A và B khác dãy đồng đẳng và cùng loại hợp chất, trong đó A hơn B một nguyên tử cacbon, người ta chỉ thu được nước và 9,24 gam CO2. Biết tỉ khối hơi của X đối với H2 là 13,5.

a. Tìm công thức cấu tạo của A, B và tính thành phần trăm theo khối lượng của mỗi chất trong hỗn hợp X.

b. Từ B viết sơ đồ phản ứng điều chế CH3COOCH3 và CH3COO –CH -- CH3

                                                                                                         CH3       

(Cho: O=16, H=1, C=12,  Ca=40, Ba=137, Na=23,  S=32, Cl=35,5 )

---------------------------------------------  Hết -----------------------------------------------

Lưu ý: Học sinh được sử dụng máy tính thông thường, không được sử dụng bất kì tài

liệu gì (kể cả bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học).

Họ và tên:  .............................................Số báo danh:....................................................

  Sở Giáo dục và Đào tạo                      Hướng dẫn chấm bài  Thi

                                                                học sinh giỏi lớp 9 THCS

                                                                                       Môn : Hoá học

Chú ý khi chấm thi:

- Trong các phương trình hóa học nếu viết sai công thức hóa học thì không cho điểm,

nếu không viết điều kiện phản ứng  hoặc không cân bằng phương trình hoặckhông ghi trạng thái các chất phản ứng hoặc  cả ba  thì cho 1/2 số điểm của phương trình đó.

- Nếu làm các cách khác mà đúng vẫn cho điểm tối đa ứng với mỗi ý, câu của đề ra.    

Câu 1 : (6 điểm)

1- Cho biết tổng số hạt proton, nơtron, electron trong 2 nguyên tử của nguyên tố A và B là 78, trong đó số hạt mang điện nhiều hơn số hạt không mang điện là 26 hạt. Số hạt mang điện của A nhiều hơn số hạt mang điện của B là 28 hạt. Hỏi A, B là nguyên tố gì ?

Cho biết điện tích hạt nhân của một số nguyên tố sau :

ZN = 7 ;  ZNa = 11;  ZCa = 20 ;  ZFe = 26 ;  ZCu = 29 ; ZC = 6 ; ZS = 16. 

2 - Hợp chất của A và D khi hoà tan trong nước cho một dung dịch có tính kiềm. Hợp chất của B và D khi hoà tan trong nước cho dung dịch E có tính axit yếu. Hợp chất A, B, D không tan trong nước nhưng tan trong dung dịch E. Xác định hợp chất tạo bởi A và D; B và D; A,B,D. Viết phương trình phản ứng.

3 - Một số nguyên nhân của sự hình thành canxicacbonat trong thạch nhũ ở các hang động đá vôi tuỳ thuộc vào thực tế vì canxihiđrocacbonat là :

a, Chất kết tinh và có thể sủi bọt khí.

b, Có thể tan và không bền.

c, Dễ bay hơi và có thể chảy rữa.

d, Chất kết tinh và không tan.

Câu 2 : (4 điểm)

1 - Tìm các chất A,B,C,D,E (hợp chất của Cu) trong sơ đồ sau và viết phương trình hoá học :

A                 B                    C                    D

B                  C                    A                  E

2 - Chỉ dùng thêm nước hãy nhận biết 4 chất rắn : Na2O, Al2O3, Fe2O3, Al chứa trong các lọ riêng biệt. Viết các phương trình phản ứng.

Câu 3 : (4 điểm)

Cho 27,4 g Ba vào 400 g dung dịch CuSO4  3,2 % thu được khí A, kết tủa B và dung dịch C.

a, Tính thể tích khí A (đktc).

b, Nung kết tủa B ở nhiệt độ cao đến khối lượng không đổi thì thu được bao nhiêu gam chất rắn ?

c, Tính nồng độ phần trăm của chất tan trong dung dịch C.

Câu 4 : (6 điểm)

A là hỗn hợp gồm rượu Etylic và 2 axit hữu cơ kế tiếp nhau có dạng CnH2n+1COOH và Cn+1H2n+3COOH. Cho 1/2 hỗn hợp A tác dụng hết với Na thoát ra 3,92 lít H2 (đktc). Đốt 1/2 hỗn hợp A cháy hoàn toàn, sản phẩm cháy được hấp thụ hết vào dung dịch Ba(OH)2 dư thì có 147,75g kết tủa và khối lượng bình Ba(OH)2 tăng 50,1 g .

a, Tìm công thức 2 axit trên .

b, Tìm thành phần hỗn hợp A.

Hướng dẫn chấm đề thi học sinh giỏi môn Hoá học 9

Câu 1 : (6 điểm)

1 -  (3 điểm)

Gọi Z, N, E và Z', N', E' là số hạt proton, nơtron, electron của hai nguyên tử A, B. Ta có các phương trình :                                           (0,5 điểm)

              Z + N + E + Z' + N' + E' = 78 .            

hay :      (2Z + 2Z' ) + (N + N')     = 78      (1)       (0,5 điểm)

               (2Z + 2Z' ) - (N + N')     = 26       (2)                         (0,5 điểm)

                (2Z -  2Z' )    = 28                     

hay :          (Z -  Z' )     = 14                        (3)                         (0,5 điểm)

Lấy (1) + (2) sau đó kết hợp với (3) ta có : Z = 20 và Z' = 6   (0,5 điểm)

Vậy các nguyên tố đó là : A là Ca ; B là C .                         (0,5 điểm)

 2 - (2 điểm)

Hợp chất của A và D hoà tan trong nước cho một dung dịch có tính kiềm : Hợp chất của A và D là CaO .                                                                           (0,25 điểm)

Hợp chất của B và D khi tan trong nước cho dung dịch E có tính axit yếu : Hợp chất của B và D là CO2 .                                                                           (0,25 điểm)

Hợp chất A, B, D không tan trong nước nhưng tan trong dung dịch E. Vậy hợp chất đó là CaCO3 .                                                                                    (0,5 điểm)

PTHH : CaO + H2O   Ca(OH)2

               (r)         (l)           (dd)

              CO2 + H2O             H2CO3

               (k)      (l)                (dd)

              CaCO3 + CO2 + H2O        Ca(HCO3)2

                 (r)         (k)      (l)                   (dd)

3 - (1 điểm)

Do Ca(HCO3)2 có thể tan được dễ bị phân huỷ cho CO2. Do đó câu trả lời đúng là b.                                                                                          (1 điểm)

Câu 2 : (4 điểm)

1 - (2 điểm)

Chọn đúng chất, phù hợp với yêu cầu đề bài.                       (0,5 điểm)

Viết đúng các phương trình :                                                 (1,5 điểm)

Học sinh làm đúng theo sơ đồ khác vẫn cho điểm tối đa .

A - Cu(OH)2           B- CuCl2      C - Cu(NO3)2        D- CuO       E - CuSO4

                  (1)                    (2)                    (3)                         (4)

Cu(OH)2              CuCl2              Cu(NO3)2              CuO

   (5)   (6)          (7)             (8)   

CuCl2             Cu(NO3)2             Cu(OH)2              CuSO4

(1) Cu(OH)2  + 2 HCl   CuCl2 + 2 H2O

(2) CuCl2 + 2AgNO3      2AgCl + Cu(NO3)2

                                      t0

(3)    2Cu(NO3)2                 2CuO + 4 NO2 + O2

                                      t0

(4) CuO + H2                    Cu + H2O

(5) CuCl2 + 2AgNO3          2AgCl + Cu(NO3)2

(6) Cu(NO3)2 + 2 NaOH          Cu(OH)2  + 2 NaNO3

(7) Cu(OH)2   + H2SO4              CuSO4 + 2H2O

(8)  Fe + CuSO4 FeSO4 + Cu .

Các chất trong PTHH phải ghi đầy đủ trạng thái chất mới cho điểm tối đa.

2 - Lấy một ít mỗi chất rắn cho vào từng ống nghiệm chứa nước.

Chất rắn nào tan là Na2O

   Na2O + H2O 2NaOH

    (r)        (l)            (dd)

* Lấy một ít mỗi chất rắn còn lại cho vào từng ống nghiệm chứa dung dịch NaOH thu được ở trên :

Chất nào tan và có bọt khí thoát ra là Al .

  2Al + 2NaOH + 2H2O   2NaAlO2 + 3H2

                      (r)        (dd)          (l)                (dd)      (k)

Chất nào chỉ tan là Al2O3

  Al2O3 + 2NaOH 2NaAlO2 + H2O

                        (r)         (dd)             (dd)          (l)

Chất nào không tan là Fe2O3 .

Nhận biết được mỗi chất 0,5 điểm.

Câu 3 : (4 điểm)

Các phương trình ghi đầy đủ trạng thái chất mới cho điểm tối đa .

PTHH :

Ba + 2H2O Ba(OH)2 + H2           (1)                       

Ba(OH)2 + CuSO4 BaSO4 + Cu(OH)2       (2)                      

                    t0

BaSO4        BaSO4

                   t0

Cu(OH)2     CuO + H2O                           (3)                      

nBa = = 0,2 mol

 nCuSO4 =  = 0,08 mol 

Từ   (1) ta có:

VH2 = VA = 0,2 x22,4 = 4,48 lít .                                             (0,5 điểm)

Từ (2) và (3) chất rắn gồm BaSO4 và CuO vì Ba(OH)2 dư nên: 

 nBaSO4  = nCu(OH)2 = nCuO = 0,08 mol

 m chất rắn = 0,08.233 + 0,08. 80  = 25,04 (g)                  (1 điểm)

Trong dung dịch C chỉ còn Ba(OH)2

mdd =  400 + 27,4 -  0,2 . 2 -  0,08 .233  - 0,08 .98  = 400,52 (g)

C% Ba(OH)2 = 5,12 %                          (1 điểm)

Câu 4: (6 điểm)

Điểm viết đúng các phương trình hoá học là 1,5 điểm.

 nH2 = = 0,175 (mol)

PT phản ứng :

 2C2H5OH + 2Na 2C2H5ONa + H2    (1)

 2CnH2n+1 COOH +2Na 2CnH 2n+1COONa + H2    (2)

2Cn+1H2n+3 COOH +2Na 2Cn+1H2n+3COONa + H2         (3)

Biện luận theo trị số trung bình .

Tổng số mol 3 chất trong 1/2 hỗn hợp = 0,175.2= 0,35 (mol)  (0,5 điểm)

                            t0 

C2H6O + 3O2       2CO2 + 3H2O               (4)

                                  t0

CxH2xO2 + O2 xCO2 + xH2O           (5)

Chất kết tủa là BaCO3 nBaCO3 = = 0,75 (mol)

PT : CO2 + Ba(OH)2 BaCO3 + H2O (6)

Theo PT (6) ta có : nCO2 = nBaCO3 = 0,75 (mol)

mCO2 = 0,75 x44 = 33(g)                                                   (0,5 điểm)

mH2O = m tăng - mCO2

mH2O = 50,1 - 33 = 17,1 (g)

nH2O = = 0,95 (mol)                                                    (0,5 điểm)

Từ PT  (4) ta thấy ngay :

Số mol rượu C2H5OH = 0,95 - 0,75 = 0,2 ( mol)                       (0,5 điểm)

Theo PT (4) ta thấy số mol CO2 tạo ra là

nCO2  =  2.nC2H5OH  = 2.0,2 = 0,4 (mol)

Suy ra : 2 a xít cháy tạo ra  0,75 - 0,4 = 0,35  (mol CO2)          (0,5 điểm)

Từ PT (4) ta thấy nH2O = 3.nC2H5OH = 3.0,2 = 0,6 (mol)

Suy ra 2 axit cháy tạo ra : 0,95 - 0,6 = 0,35 mol H2O               (0,5 điểm)

Với số mol 2axit = 0,35 - 0,2 = 0,15 x = 0,35 : 0,15 = 2,33

(x là số mol trung bình giữa n+1 và n+2) 2 axit là CH3COOH và C2H5COOH.                                                                                                          (0,5 điểm)

Gọi số mol CH3COOH, C2H5COOH trong 1/2 A là a, b .   

Theo phương trình đốt cháy ta có :

n2 axit = 0,15mol = a + b .

nCO2 sinh ra = 2a + 3 b = 0,35 . Giải ra ta có : a = 0,1; b = 0,05 .

Vậy hỗn hợp có 0,2 mol CH3COOH là 12 g và 0,10 mol C2H5COOH là  7,4g

                                                                                                                       (1điểm)

Học sinh làm cách khác đúng vẫn cho điểm tối đa.

C = 12 ; H= 1 ; S = 32 ; Cu = 64 ; O = 16 ; Ba = 137.

Thí sinh được sử dụng máy tính và hệ thống tuần hoàn khi làm bài.

 (Đề thi gồm 2 trang, đáp án gồm 4 trang )

Tài liệu tham khảo:

- 150 câu hỏi trắc nghiệm và 350 bài tập Hoá học chọn lọc dùng cho học sinh THCS.

- Bồi dưỡng hoá học THCS .

- Đề thi HS giỏi Hoá học các tỉnh năm 1998 .