Giáo án chất lượng hay hay 2018

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

- Em hiÓu thÕ nµo lµ tæng quan v¨n häc ViÖt Nam?

- Yªu cÇu häc sinh ®äc mÊy dßng ®Çu cña SGK: “Tr¶i qua hµng…tinh thÇn Êy”.

- Néi dung cña phÇn nµy? Theo em ®ã lµ phÇn g× cña bµi tæng quan v¨n häc.

 I. C¸c bé phËn hîp thµnh cña v¨n häc Viªt Nam.

- C¸ch nh×n nhËn, ®¸nh go¸ mét c¸ch tæng qu¸t nh÷ng nÐt lín cña v¨n häc ViÖt Nam

  + Néi dung SGK: Tr¶i qua qu¸ tr×nh lao ®éng, chiÕn ®Êy x©y dùng b¶o vÖ ®Êt n­íc, nh©n d©n ta ®· s¸ng t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn. V¨n häc ViÖt Nam lµ b¨ng chøng cho sù s¸ng t¹o tinh thÇn Êy. §©y lµ phÇn ®Æt vÊn ®Ò cña bµi tæng quan v¨n häc ViÖt Nam.

- Yªu cÇu h/s ®äc phÇnI (SGK)

Tõ: “V¨n häc ViÖt Nam bao gåm “V¨n häc viÕt”

+V¨n häc VN gåm mÊy bé phËn lín?

1.V¨n häc d©n gian (HS ®äc tõ Vhdg-> céng ®ång)

Tr×nh bµy nh÷ng nÐt lín cña Vhdg(Tãm t¾t nh÷ng nÐt lín cña SGK)

2.V¨n häc viÕt

HS ®äc SGK tõ Vh viÕt ®Õn kÞch nãi

SGK tr×nh bµy néi dung g×?h·y tr×nh bµy KQ tõng néi dung ®ã?

II. TiÕn tr×nh lÞch sö Vh VN

LÇn l­ît gäi tõng hs ®äc râ tõng phÇn

V¨n häc ViÖt Nam gåm 2 bé phËn lín:

*V¨n häc d©n gian

*V¨n häc viÕt

   +Kh¸i niÖm v¨n häc d©n gian: Lµ nh÷ng s¸ng t¸c tËp thÓ cña nh©n d©n lao ®éng ®­îc truyÒn miÖng tõ ®êi nµy sang ®êi kh¸c. Nh÷ng trÝ thøc cã thÓ tham gia s¸ng t¸c. Song nh÷ng s¸ng t¸c ®ã ph¶i tu©n thñ ®Æc tr­ng cña v¨n häc d©n gian vµ trë thµnh tiÕng nãi, t×nh c¶m chung cña nh©n d©n.

   +C¸c thÓ lo¹i cña v¨n häc d©n gian: truyÖn cæ d©n gian bao gåm: ThÇn tho¹i, sö thi, truyÒn  thuyÕt, truyÖn cæ tÝch, truyÖn c­êi, truyÖn ngô ng«n. Th¬ ca d©n gian bao gåm tôc ng÷, c©u ®è, ca dao, vÌ, truyÖn th¬, s©n khÊu d©n gian bao gåm: chÌo , tuång, c¶i l­¬ng.

  +§Æc tr­ng cña v¨n häc d©n gian lµ tÝnh truyÒn miÖng, tÝnh tËp thÓ vµ tÝnh thùc hµnh trong c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau cña ®êi sèng céng ®ång

- Kh¸i niÖm vÒ v¨n häc viÕt: Lµ s¸ng t¸c cña tri thøc ®­îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt lµ s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, v¨n häc viÕt mang dÊu Ên cña t¸c gi¶.

- H×nh thøc v¨n tù cña v¨n häc viÕt ®­îc ghi l¹i b»ng 3 thø ch÷: H¸n, N«m, Quèc ng÷. Mét sè Ýt b»ng ch÷ Ph¸p. Ch÷ N«m dùa vµo ch÷ H¸n mµ ®Æt ra. Ch÷ Quèc ng÷ sö dông ch÷ c¸i La tinh ®Ó ghi ©m tiÕng ViÖt. Tõ TK XX trë l¹i®©y v¨n häc ViÖt Nam chñ yÕu b»ng ch÷ Quèc ng÷.

HÖ thèng thÓ lo¹i: ph¸t  triÓn theo tõng thêi k×:

* Tõ thÕ kØ X ®Ðn thÕ kØ XIX gåm v¨n xu«i tù sù (truyÖn kÝ, v¨n chÝnh luËn, tiÓu thuyÕt ch­¬ng håi). Th¬ gåm th¬ cæ phong, ®­êng luËt, tõ khóc. V¨n biÒn ngÉu gåm phó,c¸o, v¨n tÕ.

* Ch÷ N«m: cã th¬ N«m ®­êng luËt, truyÖn th¬, ng©m khóc, h¸t nãi.

* Tõ thÕ kØ XX trë l¹i ®©y ranh giíi râ rµng. Tù sù cã: TruyÖn ng¾n tiÓu thuyÕt, kÝ (Bót kÝ, nhËt kÝ, tuú bót, phãng sù). Tr÷ t×nh cã: Th¬, tr­êng ca. KÞch cã: kÞch nãi.

Nh×n tæng qu¸t Vh VN cã mÊy thêi k× ph¸t triÓn?

NÐt lín cña Vh VN lµ g×?

1.Thêi k× Vh trung ®¹i

-Tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX nÒn v¨n häc VN cã g× ®¸ng chó ý?

(H/s ®äc tµi liÖu tham kh¶o)

-V× sao v¨n häc thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX cã sù ¶nh h­ëng cña v¨n häc TQ?

(H/s ®äc SGK)

-H·y chØ ra nh÷ng t¸c phÈm vµ t¸c gi¶ tiªu biÓu cña v¨n häc trung ®¹i.

-H·y kÓ tªn nh÷ng t¸c phÈm cña v¨n häc trung ®¹i viÕt b»ng ch÷ N«m.

  + V¨n häc ViÖt Nam cã hai thêi k× ph¸t triÓn. Tõ thÕ kØ X ®Õn hÕt thÕ kØ XIX lµ v¨n häc trung ®¹i. NÒn v¨n häc nµy h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn theo mèi quan hÖ cña v¨n häc khu vùc §«ng ¸ vµ §«ng Nam ¸, cã mèi quan hÖ víi v¨n häc Trung Quèc…

  + V¨n häc hiÖn ®¹i h×nh thµnh tõ thÕ kØ XX vµ vËn ®éng ph¸t triÓn tíi ngµy nay. Nã ph¸t triÓn trong mèi quan hÖ vµ giao l­u quèc tÕ. V¨n häc ViÖt Nam chÞu ¶nh h­ëng cña v¨n häc ¢u- MÜ.

+ TruyÒn thèng v¨n häc ViÖt Nam thÓ hiÖn hai nÐt lín: ®ã lµ chñ nghÜa nh©n ®¹o vµ chñ nghÜa yªu n­íc.

- Tõ thÕ kØ X ®Õn thÓ kØ XIX v¨n häc VN cã ®iÓm ®¸ng chó ý lµ: §©y lµ nÒn v¨n häc viÕt b»ng ch÷ H¸n vµ ch÷ N«m.

- Nã ¶nh h­ëng cña nÒn v¨n häc trung ®¹i t­¬ng øng. §ã lµ v¨n häc trung ®¹i Trung Quèc.

- V× c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn ph­¬ng B¾c lÇn l­ît sang x©m l­îc n­íc ta. §©y còng lµ lÝ do ®Ó quyÕt ®Þnh v¨n häc viÕt b»ng ch÷ H¸n.

- “Th¸nh T«ng di th¶o” cña Lª Th¸nh T«ng

- “TruyÒn k× m¹n lôc” cña NguyÔn D÷

- “ViÖt ®iÖn u linh tËp” cña LÝ TÕ Xuyªn.

- “Th­îng kinh kÝ sù” cña H¶i Th­îng L·n ¤ng

- “Vò trung tuú bót” cña Ph¹m §×nh Hæ (kÝ)

- “Nam triÒu c«ng nghiÖp” cña NguyÔn Khoa Chiªm.

- “Hoµng Lª nhÊt thèng chÝ” cña Ng« gia v¨n ph¸i: tiÓu thuyÕt ch­¬ng håi.

- VÒ th¬ ch÷ H¸n:

  +NguyÔn Tr·i víi “øc trai thi tËp”

- NguyÔn BØnh Khiªm víi “B¹ch V©n thi tËp”

- NguyÔn Du víi “B¾c hµnh t¹p lôc”

- “Nam trung t¹p ng©m”

- VÒ th¬ ch÷ H¸n cña Cao B¸ Qu¸t.

- NguyÔn Tr·i víi “Quèc ©m thi tËp”

- NguyÔn BØnh Khiªm víi “B¹ch V©n quèc ng÷ thi tËp”

- Lª Th¸nh T«ng víi “H«ng §øc quèc ©m thi tËp”.

- Th¬ N«m ®­êng luËt cña Hå Xu©n H­¬ng, Bµ HuyÖn Thanh Quan.

- “TruyÖn KiÒu” cña NguyÔn Du.

Em cã suy nghÜ g× vÒ sù ph¸t triÓn cña th¬ N«m v¨n häc trung ®¹i?

2.Thêi k× v¨n häc hiÖn ®¹i(tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn nay)

-V¨n häc thêi k× nµy ®­îc chia lµm mÊy giai ®o¹n vµ cã ®Æc ®iÓm g×?

-Gäi häc sinh thay nhau ®äc SGK.

  +Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1930.

  +Tõ 1930 ®Õn 1945

  +Tõ 1945 ®Õn 1975

  +Tõ 1975 ®Õn nay.

Mçi phÇn cho h/s tr¶ lêi:

-Nªu ®Æc ®iÓm v¨n häc cña thêi k× võa ®äc (nh÷ng nÐt lín)

-Giai ®o¹n sau so víi giai ®o¹n tr­íc cã g× kh¸c biÖt?

VÒ thÓ lo¹i v¨n häc VN tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn nay cã g× kh¸c ®¸ng chó ý?

Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn 1975

Tõ 1975 ®Õn nay vÒ thÓ lo¹i cña v¨n häc cã g× ®¸ng chó ý?

Nh×n mét c¸ch kh¸i qu¸t ta rót ra nh÷ng quy luËt g× vÒ v¨n häc VN

- “S¬ kÝnh t©n trang” cña Ph¹m Th¸i.

- NhiÒu truyÖn N«m khuyÕt danh nh­: “Ph¹m T¶i Ngäc Hoa”, “Tèng Tr©n Cóc Hoa”, “Ph¹m C«ng Cóc Hoa”…

*Sù ph¸t triÓn cña th¬ N«m g¾n liÒn víi sù tr­ëng thµnh vµ nh÷ng nÐt truyÒn thèng cña v¨n häc trung ®¹i. §ã lµ lßng yªu n­íc, tinh thÇn nh©n ®¹o vµ hiÖn thùc. Nã thÓ hiÖn tinh thÇn ý thøc d©n téc ®· ph¸t triÓn cao.

-V¨n häc tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn nay ®­îc gäi lµ nÒn v¨n häc hiÖn ®¹i. Së dÜ cã tªn nh­ vËy v× nã ph¸t triÓn trong thêi ®¹i mµ quan hÖ s¶n xuÊt chñ yÕu dùa vµo hiÖn ®¹i ho¸. MÆt kh¸c nh÷ng lu«ng t­ t­ëng tiÕn bé nh­ nh÷ng luång giã míi thæi vµo ViÖt Nam lµm thay ®æi nhËn thøc,c¸ch nghÜ, c¸ch c¶m vµ c¶ c¸ch nãi cña con ng­êi VÞªt Nam. Nã chÞu ¶nh h­ëng cña v¨n häc ph­¬ng T©y.

- V¨n häc thêi k× nµy ®­îc chia lµm 4 giai ®o¹n:

  +Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1930.

  +Tõ 1930 ®Õn 1945

  +Tõ 1945 ®Õn 1975

  +Tõ 1975 ®Õn nay.

-§Æc ®iÓm cña v¨n häc ViÖt Nam ë tõng thêi k× cã kh¸c nhau.

  * Tõ ®Çu thÕ kØ XX ®Õn n¨m 1945, v¨n häc ViÖt Nam ®· b­íc vµo quü ®¹o cña v¨n häc thÕ giíi hiÖn ®¹i, cô thÓ tiÕp xóc víi v¨n häc ch©u ¢u. §ã lµ nÒn  v¨n häc tiÕng ViÖt viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷. Do ®ã nã cã nhiÒu c«ng chóng b¹n ®äc. Nh÷ng t¸c gi¶ tiªu biÓu lµ: T¶n §µ, Hoµng Ngäc Ph¸ch, Ph¹m Duy Tèn

*Tõ 1930-1945 xuÊt hiÖn nhiÒu tªn tuæi lín nh­ TL,XD

NT…V¨n häc thêi k× nµy võa kÕ thõa tinh hoa cña v¨n häc truyÒn thèng võa tiÕp nhËn hiÖn ®¹i ho¸

*Tõ 1945-1975 lÞch sö vÜ ®¹i ®· më ra nhiÒu triÓn väng cho v¨n häc nhiÒu nhµ v¨n nhµ th¬ c/m ®i theo kh¸ng chiÕn thµnh tùu chñ yÕu giµnh cho dßng v¨n häc y/n &c/m g¾n liÒn víi tªn tuæi cña c¸c nhµ v¨n nhµ th¬ chiÕn sÜ

III.Mét sè néi dung chñ yÕu cña v¨n häc VN

-Gäi häc sinh ®äc phÇn më ®Çuvµ 1 SGK

+Mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi víi thÕ giíi tù nhiªn ®­îc con ng­êi thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?

2.Ph¶n ¸nh mèi quan hÖ quèc gia d©n téc

+Mèi quan hÖ gi÷a con gn­êi víi quèc gia d©n téc ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?

3.Ph¶n ¸nh quan hÖ x· héi.

- Tõ 75 -> nay ph¶n ¸nh c«ng cuéc xd CNXH nh÷ng vÊn ®Ò míi cña thêi më cöa héi nhËp quèc tÕ

- V¨n häc VN ®Æt ®­îc ®Æc s¾c vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt

*Víi thÕ giíi tù nhiªn

- KÓ l¹i qt nhËn thøc chinh phôc thiªn nhiªn

- Thiªn nhiªn lµ ng­êi b¹n th©n thiÕt nhÊt víi con ng­êi

t×nh yªu thiªn nhiªn ®· trë thµnh néi dung quan träng cña vh VN

- Thiªn nhiªn mang nh÷ng d¸ng vÎ riªng cña tõng vïng miÒn

- Trong s¸ng t¸c cña dßng vh trung ®¹i thiªn nhiªn g¾n víi nh÷ng lÝ t­ëng ®¹o ®øc thÈm mÜ

*Víi quèc gia d©n téc

-Vh y/n cã gi¸ trÞ nh©n v¨n s©u s¾c xuyªn suèt lsö VN

- Trong XH cã G/c ®èi kh¸ng Vh VN ®· lªn ¸n c¸c thÕ lùc chuyªn quyÒn ®ång c¶m chia sÎ víi ng­êi bÞ ¸p bøc

- Ghi l¹i qt ®Êu tranh trong chÝnh t©m hån con ng­êi ®Ó v­¬n tíi c¸i thiÖn .

Cñng cè:

-C¸c bé phËn hîp thµnh vh VN

- TiÕn tr×nh lÞch sö vh VN

-Néi dung

-Nh÷ng thµnh t­ô vµ t¸c gi¶ tiªu biÓu trong tõng thêi k×

E.Tham kh¶o:

*NguyÔn kh¸nh Toµn- Lêi tùa tæng tËp vh VN tËp1 NXBKHXH,H,1980

*Huúnh LÝ- LÞch sö Vh VN TËp 1 NXBKHXH,H 1980

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. T×m hiÓu ng÷ liÖu

  1.Gäi häc sinh ®äc vµ nh¾c c¶ líp theo dâi phÇn v¨n b¶n SGK

a. C¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo tham gia trong ho¹t ®éng giao tiÕp? Hai bªn cã c­¬ng vÞ vµ quan hÖ víi nhau nh­ thÕ nµo?

b. Ng­êi nãi nhê ng«n ng÷ biÓu ®¹t néi dung t­ t­ëng t×nh c¶m cña m×nh th× ng­êi ®èi tho¹i lµm g× ®Ó lÜnh héi ®­îc néi dung ®ã? Hai bªn lÇn l­ît ®æi vai giao tiÕp cho nhau nh­ thÕ nµo?

- Vua vµ c¸c b« l·o trong héi nghÞ lµ nh©n vËt tham gia giao tiÕp. Mçi bªn cã c­¬ng vÞ kh¸c nhau. Vua cai qu¶n ®Êt n­íc, ch¨n d¾t tr¨m hä. C¸c b« l·o lµ ng­êi cã tuæi ®· tõng gi÷ träng tr¸ch nay vÒ nghØ, hoÆc ®­îc vua mêi ®Õn tham dù héi nghÞ.

- Ng­êi tham gia giao tiÕp ë ®©y ph¶i ®äc hoÆc nghe xem ng­êi nãi, nãi nh÷ng g× ®Ó lÜnh héi néi dung mµ ng­êi nãi ph¸t ra.C¸c b« l·o nghe vua Nh©n T«ng hái, néi dung hái: LiÖu tÝnh nh­ thÕ nµo khi qu©n M«ng Cæ trµn ®Õn. Hai bªn lÇn l­ît ®æi vai giao tiÕp. C¸c b« l·o x«n xao tranh nhau nãi. Lóc Êy vua l¹i lµ ng­êi nghe.

c.Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? (ë ®©u?vµo lóc nµo?khi ®ã ë n­íc ta sù kiÖn l/s, x/h g×?).

d. Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã h­íng vµo néi dung g×? §Ò cËp tíi vÊn ®Ò g×?

e. Môc ®Ých cña giao tiÕp lµ g×? Cuéc giao tiÕp ®ã ®¹t ®­îc môc ®Ých ®ã kh«ng?

2. Qua bµi “Tæng quan vÒ v¨n häc ViÖt Nam”, h·y cho biÕt:

   a. C¸c nh©n vËt giao tiÕp qua bµi nµy?

   b. Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo?

  c.Néi dung giao tiÕp? VÒ ®Ò tµi g×? Bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nµo?

d. Môc ®Ých cña giao tiÕp?

- Ph­¬ng tiÖn giao tiÕp ®­îc thÓ hiÖn nh­ thÕ nµo?

II. Cñng cè

-Ho¹t ®éng giao tiÕp diÔn ra ë §iÖn Diªn Hång. Lóc nµy qu©n Nguyªn M«ng kÐo 50 v¹n qu©n å ¹t sang x©m l­îc n­íc ta.

-Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã h­íng vµo néi dung: Hoµ hay ®¸nh, nã ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò hÖ träng cßn hay mÊt cña quèc gia d©n téc, m¹ng sèng cña con ng­êi.

- Môc ®Ých giao tiÕp: LÊy ý kiÕn cña mäi ng­êi, th¨m dß lßng d©n ®Ó h¹ ®¹t mÖnh lÖnh quyÕt t©m gi÷ g×n ®Êt n­íc trong hoµn c¶nh l©m nguy. Cuéc giao tiÐp ®ã ®· ®¹t ®­îc môc ®Ých.

- Ng­êi viÕt SGK vµ gi¸o viªn, häc sinh toµn quèc ®Òu tham gia giao tiÕp. Hä cã ®é tuæi tõ 65 trë xuèng ®Õn 15 tuæi. Tõ gi¸o s­ , tiÕn sÜ xuèng ®Õn häc sinh líp 10 PTTH.

- Hoµn c¶nh tæ chøc gi¸o dôc, ch­¬ng tr×nh quy ®Þnh chung hÖ thèng tr­êng phæ th«ng.

- C¸c bé phËn cÊu thµnh cña v¨n häc ViÖt Nam. §ång thêi ph¸c ho¹ tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö v¨n häc, thµnh tùu cña nã.V¨n b¶n giao tiÕp cßn nhËn ra nh÷ng nÐt lín vÒ néi dung vµ nghÖ thuËt cña v¨n häc VN

- Ng­êi so¹n s¸ch muèn cung cÊp tri thøc cÇn thiÕt cho ng­êi häc. Ng­êi häc nhê v¨n b¶n giao tiÕp ®ã hiÓu ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n cña nÒn v¨n häc VN.

- Sö dông ng«n ng÷ cña cña v¨n b¶n khoa häc. §ã lµ khoa häc gi¸o khoa. V¨n b¶n cã bè côc râ rµng. Nh÷ng ®Ò môc cã hÖ thèng. LÝ lÏ dÉn chøng tiªu biÓu.

- Qua nh÷ng bµi nµy rÝt ra mÊy kÕt luËn:

   1. Ho¹t ®éng giao tiÕp ph¶i cã nh©n vËt giao tiÕp hoµn c¶nh giao tiÕp vµ ph­¬ng tiÖn giao tiÕp.

  2. Giao tiÕp ph¶i thùc hiÖn môc ®Ých nhÊt ®Þnh.

  3. Mçi ho¹t ®éng giao tiÕp gåm hai qu¸ tr×nh. Mét lµ t¹o lËp v¨n b¶n, hai lµ thùc hiÖn lÜnh héi v¨n b¶n.

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

II.LuyÖn tËp

  1. Ph©n tÝch c¸c nh©n tè giao tiÕp thÓ hiÓn trong c©u ca dao.

“§ªm tr¨ng thanh anh míi hái nµng

Tre non ®ñ l¸ ®an sµng nªn ch¨ng”

a. Nh©n vËt giao tiÕp ë ®©y lµ nh÷ng ng­êi nh­ thÕ nµo?

b. Ho¹t ®éng giao tiÕp diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo?

c. Nh©n vËt anh nãi vÒ ®iÒu g× nh»m môc ®Ých g×?

+Nh©n vËt giao tiÕp lµ chµng trao vµ c« g¸i trong cuéc. Løa tuæi võa 18 vµ 20 hä kh¸t khao t×nh yªu.

+ §ªm tr¨ng s¸ng vµ thanh v¾ng. Hoµn c¶nh Êy míi phï hîp víi c©u chuyÖn t×nh cña nh÷ng ®«i løa yªu nhau.

d.C¸ch nãi Êy cña nh©n vËt anh cã phï hîp víi néi dung vµ môc ®Ých giao tiÕp kh«ng?

e. Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch nãi Êy cña chµng trai?

2. §äc ®o¹n v¨n (SGK) vµ tr¶ lêi c©u hái

a. Trong cuéc giao tiÕp trªn ®©y, c¸c nh©n vËt ®· thùc hiÖn b»ng ng«n ng÷, nh÷ng hµnh ®éng nãi cô thÓ nµo? Nh»m môc ®Ých g×?

b. Trong lêi «ng giµ c¶ 3 c©u ®Òu cã h×nh thøc c©u hái, nh­ng c¶ 3 c©u dïng ®Ó hái hay kh«ng?

c. Lêi nãi cña nh©n vËt ®· béc lé t×nh c¶m th¸i ®é vµ quan hÖ trong giao tiÕp nh­ thÕ nµo?

3. §äc bµi th¬ “B¸nh tr«i n­íc” cña Hå Xu©n H­¬ng vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái.

- Hå Xu©n H­¬ng giao tiÕp víi ng­êi ®äc vÒ vÊn ®Ò g×? Nh»m môc ®Ých g×? B»ng ph­¬ng tiÖn tõ ng÷, h×nh ¶nh nh­ thÕ nµo?

- Ng­êi ®äc c¨n cø vµo ®©u ®Ó t×m hiÓu vµ c¶m nhËn bµi th¬?

4.ViÕt 1 ®o¹n th«ng b¸o ng¾n cho c¸c b¹n häc sinh toµn tr­êng biÕt vÒ ho¹t ®éng lµm s¹ch m«i tr­êng nh©n ngµy m«i tr­êng thÕ giíi (häc sinh vÒ nhµ lµm).

+ Nh©n vËt anh nãi vÒ “Tre non ®ñ l¸” ®Ó tÝnh ®Õn chuyÖn “®an sang” ®©u ph¶i chuyÖn tre non ®an sµng mµ cã ngô ý: Hä ®· ®Õn tuæi tr­ëng thµnh nªn tÝnh chuyÖn kÕt duyªn. Chµng trai tá t×nh víi c« g¸i.

+C¸ch nãi cña nh©n vËt anh rÊt phï hîp víi hoµn c¶nh vµ môc ®Ých giao tiÕp. §ªm s¸ng tr¨ng l¹i thanh v¾ng, hä ë løa tuæi yªu ®­¬ng, tuæi tr­ëng thµnh. KÕt duyªn gi÷a hä lµ phï hîp.

+Chµng trai thËt tÕ nhÞ. C¸ch nãi lµm duyªn v× cã hµnh ¶nh l¹i ®Ëm ®µ t×nh c¶m dÔ ®i vµo lßng ng­êi trong cuéc.

- Trong cuéc giao tiÕp gi÷a A cæ vµ «ng trong c¸c nh©n vËt giao tiÕp ®· thùc hiÖn hµnh ®éng giao tiÕp cô thÓ lµ:

  + Chµo (Ch¸u chµo «ng ¹!)

  + Chµo ®¸p l¹i (A Cæ h¶?)

  + Khen (lín t­íng råi nhØ?)

  + Hái (Bè ch¸u cã göi pin ®µi lªn cho «ng kh«ng?)

  + Tr¶ lêi ( th­a «ng, cã ¹!)

- C¶ 3 c©u cña «ng giµ chØ cã 1 c©u hái “Bè ch¸u cã göi pin ®µi lªn cho «ng kh«ng?”. C¸c c©u cßn l¹i ®Ó chµo vµ khen.

- Lêi nãi cña 2 nh©n vËt giao tiÕp béc lé t×nh c¶m gi÷a «ng vµ ch¸u. Ch¸u tá th¸i ®é kÝnh mÕn qua c¸c tõ: th­a, ¹ cßn «ng lµ t×nh c¶m quý yªu tr×u mÕn ®èi víi ch¸u.

- N÷ sÜ Hå Xu©n H­¬ng ®· miªu t¶, giíi thiÖu b¸nh tr«i n­íc víi mäi ng­êi. Nh­ng môc ®Ých chÝnh lµ giíi thiÖu th©n phËn næi ch×m cña m×nh. Con ng­êi cã h×nh thÓ ®Çy quyÕn rò l¹i cã sè phËn bÊt h¹nh, kh«ng chñ ®éng quyÕt ®Þnh ®­îc h¹nh phóc. Song trong bÊt cø hoµng c¶nh nµo vÉn gi÷ tÊm lßng trong tr¾ng,phÈm chÊt cña m×nh, tÊt c¶ diÔn t¶ b»ng ng«n ng÷ giµu h×nh ¶nh (tr¾ng, trßn, b¶y næi ba ch×m, lßng son).

- C¨n cø vµo cuéc ®êi cña n÷ sÜ Hå Xu©n H­¬ng ®Ó hiÓu vµ c¶m bµi th¬ nµy. Xu©n H­¬ng cã tµi, cã t×nh nh­ng sè phËn trí trªu ®· dµnh cho bµ sù bÊt h¹nh. Hai lÇn lÊy chång th× c¶ hai lÇn “Cè ®Êm ¨n x«i x«i l¹i hÈm”. Rót côc cè NguyÖt §­êng (n¬i bµ ë) vÉn l¹nh tanh kh«ng h­¬ng s¾c. §iÒu ®¸ng c¶m phôc ë bµ dï trong hoµn c¶nh nµo vÉn gi÷ g×n phÈm chÊt cña m×nh.

- Yªu cÇu viÕt th«ng b¸o ng¾n, song ph¶i cã më ®Çu, kÕt thóc.

5. TrÝch bøc th­ cña B¸c Hå göi häc sinh c¶ n­íc nh©n ngµy khai gi¶ng n¨m häc ®Çu tiªn th¸ng 9/1945 cña n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ (häc sinh ®äc).

  a. Th­ viÕt cho ai? Ng­êi viÕt cã t­ c¸ch vµ quan hÖ nh­ thÕ nµo víi ng­êi nhËn?

b. Hoµn c¶nh cña ng­êi viÕt vµ ng­êi nhËn th­ khi ®ã nh­ thÕ nµo?

c. Th­ viÕt vÒ chuyÖn g×? Néi dung g×?

d. Th­ viÕt ®Ó lµm g×?

e. ViÕt nh­ thÕ nµo?

III. Cñng cè: Qua 5 bµi tËp chóng ta rót ra ®­îc nh÷ng g× khi thùc hiÖn giao tiÕp?

- §èi t­îng giao tiÕp lµ häc sinh toµn tr­êng.

- Néi dung giao tiÕp lµ lµm s¹ch m«i tr­êng.

- Hoµn c¶nh giao tiÕp lµ hoµn c¶nh nhµ tr­êng vµ ngµy m«i tr­êng thÕ giíi.

- B¸c Hå víi t­ c¸ch lµ chñ tÞch n­íc viÕt th­ göi häc sinh toµn quèc. Ng­êi nhËn lµ häc sinh thÕ hÖ chñ nh©n t­¬ng lai cña n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ.

- §Êt n­íc míi giµnh ®­îc ®éc lËp. Häc sinh lÇn ®Çu tiªn ®ãn nhËn mét nÒn gi¸o dôc hoµn toµn ViÖt Nam. V× vËy ng­êi viÕt giao nhiÖm vô, kh¼ng ®Þnh quyÒn lîi cho häc sinh.

- Néi dung giao tiÕp:

   + Béc lé niÒm vui s­íng v× häc sinh thÕ hÖ t­¬ng lai ®­îc h­ëng cuéc sèng ®éc lËp.

   + NhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña häc sinh ®èi víi ®Êt n­íc.

   + Sau cïng lµ lêi chóc cña B¸c ®èi víi häc sinh.

- §©y lµ môc ®Ých cña giao tiÕp. Chóc mõng häc sinh nh©n ngµy tùu tr­êng ®Çu tiªn cñ n­íc ViÖt Nam d©n chñ céng hoµ. Tõ ®ã x¸c ®Þnh nhiÖm vô n»ng nÒ nh­ng vÎ vang cña häc sinh.

- Ng¾n gän: Lêi lÏ ch©n t×nh Êm ¸p, thÓ hiÖn sù gÇn gòi ch¨m lo, song lêi lÏ trong bøc th­ còng rÊt nghiªm tóc khi x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cho häc sinh.

- Khi tham gia vµo bÊt cø ho¹t ®éng giao tiÕp nµo (nãi hoÆc viÕt) ta ph¶i chó ý:

  + Nh©n vËt, ®èi t­îng giao tiÕp (nãi,viÕt cho ai?)

  + Môc ®Ých giao tiÕp (viÕt, nãi ®Ó c¸i g×)

  + Néi dung giao tiÕp (viÕt, nãi vÒ c¸i g×)

  + Giao tiÕp b»ng c¸ch nµo (viÕt, nãi nh­ thÕ nµo)

Chó ý: PhÇn ghi nhí SGK

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS

Yªu cÇu cÇn ®¹t

I. Kh¸i niÖm v¨n b¶n

  - V¨n b¶n lµ g×? (gäi häc sinh ®äc lÇn l­ît c¸c v¨n b¶n)

1. Mçi v¨n b¶n ®­îc ng­êi nãi t¹o ra trong ho¹t ®éng nµo? §Ó ®¸p øng nhu cÇu g×? Sè c©u (dung l­îng) ë mçi v¨n b¶n nh­ thÕ nµo?

- Lµ s¶n phÈm ®­îc t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ vµ th­êng cã nhiÒu c©u.

- V¨n b¶n mét t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp chung. §©y lµ kinh nghiÖm cña nhiÒu ng­êi víi mäi ng­êi. §¸p øng nhu cÇu truyÒn cho nhau kinh nghiÖm cuéc sèng. §ã lµ mèi quan hÖ gi÷a con ng­êi vµ con ng­êi, gÇn ng­êi tèt th× ¶nh h­ëng c¸i tèt vµ ng­îc l¹i quan hÖ víi ng­êi xÊu sÏ ¶nh h­ëng c¸i xÊu. Sö dông mét c©u.

- V¨n b¶n hai t¹o ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp gi÷a c« g¸i vµ mäi ng­êi. Nã lµ lêi than th©n cña c« g¸i, gåm 4 c©u.