Hiểu một cách tổng quát, quan điểm một nhà nước của dân, do dân, vì dân trong tư
tưởng Hồ Chí Minh gồm những nội dung sau:
Nhà nước của dân:
Hồ Chí Minh khẳng định rõ ràng và ngay từ đầu là: “Nước Việt Nam là một
-
nước dân chủ cộng hòa. Tất cả quyền bính trong nước là của toàn thể nhân dân Việt Nam,
không phân biệt nòi giống, gái trai, giàu nghèo, giai cấp, tôn giáo” (Điều thứ 1, Hiến pháp
năm 1946).
-
Quyền quyết định của nhân dân về các vấn đề liên quan đến vận mệnh quốc
gia: “Những việc quan hệ đến vận mệnh quốc gia sẽ đưa ra nhân dân phúc quyết” (Điều
thứ 32 - Hiến pháp năm 1946).
-
Nhân dân có quyền kiểm tra, giám sát hoạt động của Nhà nước; có quyền bãi
miễn đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân nếu những đại biểu ấy tỏ ra không
xứng đáng với sự tín nhiệm của nhân dân, các vị đại diện của dân, do dân cử ra, chỉ là thừa
ủy quyền của dân, chỉ là “công bộc của dân”.
-
Người dân được hưởng mọi quyền dân chủ, có quyền làm bất cứ việc gì pháp
luật không cấm, và có nghĩa vụ tuân theo pháp luật.
Nhà nước do dân:
-
-
Nhà nước do dân lựa chọn, bầu ra những đại biểu của mình.
Nhà nước đó do dân ủng hộ, giúp đỡ, đóng thuế để Nhà nước chi tiêu, hoạt
động.
-
Nhà nước do dân phê bình, xây dựng, giúp đỡ. Hồ Chí Minh yêu cầu: Tất cả
các cơ quan nhà nước là phải dựa vào nhân dân, liên hệ chặt chẽ với nhân dân, lắng nghe ý
kiến và sự kiểm soát của nhân dân.
Nhà nước vì dân.
Hồ Chí Minh khẳng định: chỉ có Nhà nước thực sự của dân, do dân tổ chức,
xây dựng và kiểm soát mới có thể là nhà nước vì dân.
-
-
Nhà nước vì dân là nhà nước phục vụ lợi ích và nguyện vọng của nhân dân,
không có đặc quyền lợi, thật sự trong sạch, cần kiệm liêm chính. Hồ Chí Minh yêu cầu:
“Việc gì lợi cho dân, ta phải hết sức làm
Việc gì hại cho dân, ta phải hết sức tránh...”
-
Cán bộ Nhà nước phải là đầy tớ của dân, đồng thời là người lãnh đạo hướng
dẫn nhân dân. Đầy tớ thì phải trung thành, tận tụy, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, lo
trước thiên hạ, vui sau thiên hạ. Người lãnh đạo phải trí tuệ hơn người, minh mẫn, sáng
suốt, nhìn xa, trông rộng, gần gũi nhân dân, trọng dụng hiền tài. Như vậy, “Người thay mặt
dân phải đủ cả đức và tài, vừa hiền lại vừa minh”.
15