`PHẦN MỘT

LỊCH SỬ THẾ GIỚI HIỆN ĐẠI TỪ 1945 ĐẾN NAY

CHƯƠNG I

LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ SAU

CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ HAI

BÀI 1

LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ SAU NĂM 1945

ĐẾN GIỮA NHỮNG  NĂM 70 CỦA THẾ KỈ XX

A. Kiến thức cơ bản

I. Công cuộc khôi phục kinh tế sau chiến tranh ( 1945-1950)

 - Tình hình đất nước sau Chiến tranh

 + Khó khăn: - Chịu hậu quả nặng nề do Chiến tranh thế giới thứ hai gây ra.

 - Bên ngoài các nước đế quốc phát động “chiến tranh lạnh” bao vây kinh tế, cô lập về chính trị...chống Liên xô và các nước xã hội chủ nghĩa.

 + Thuận lợi: Dưới sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước Xô Viết, nhân dân Liên Xô đã lao động quên mình để xây dựng lại đất nước.

 - Thành tựu:

 + Hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ tư, vượt mức trước thời hạn 9 tháng.

 + Đến năm 1950 sản xuất công nghiệp tăng 73% so với trước chiến tranh.

 + Sản xuất nông nghiệp cũng vượt mức trước chiến tranh.

 + Đời sống nhân dân được cải thiện.

 + Năm 1949 chế tạo thành công bom nguyên tử.

1. Tiếp tục công cuộc xây dựng cơ sở vật chất-kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội ( từ năm 1950 đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX )

 - Hoàn cảnh lịch sử:

 + Luôn bị các nước tư bản phương Tây chống phá về kinh tế, chính trị, quân sự.

 + Phải chịu chi phí lớn cho quốc phòng, để bảo vệ nền an ninh và thành quả của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội.

 - Những thành tựu cơ bản :

 + Kinh tế : Liên Xô là cường quốc công nghiệp đứng hàng thứ hai trên thế giới (sau Mĩ). Giữa thập niên 70 chiếm gần 20% tổng sản lượng công nghiệp thế giới.

 + Khoa học-kĩ thuật: Chiếm lĩnh nhiều đỉnh cao của khoa học-kĩ thuật thế giới, đặc biệt ngành khoa học vũ trụ, mở đầu kỉ nguyên chinh phục vũ trụ của loài người

 + Đối ngoại: Liên Xô thực hiện chính sách đối ngoại hoà bình, tích cực ủng hộ cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa thực dân, giành độc lập tự do cho các dân tộc. Là nước xã hội chủ nghĩa hùng mạnh nhất sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Liên xô được coi là thành trì của hoà bình thế giới và chỗ dựa của cách mạng thế giới.

II. Đông Âu

1. Sự ra đời của các nước dân chủ nhân dân Đông Âu

 - Hoàn cảnh lịch sử và quá trình ra đời của các nước dân chủ nhân dân Đông Âu: Những năm 1944-1945, lợi dụng thời cơ Hồng quân Liên xô  tiến quân truy kích quân đội phát xít Đức qua lãnh thổ Đông Âu, nhân dân và các lực lượng vũ trang các nước Đông Âu đã nổi dậy phối hợp với Hồng quân tiêu diệt bọn phát xít, giành chính quyền, thành lập các nước dân chủ nhân dân.

 - Trong thời kì 1945-1949, các nước Đông Âu hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ của cuộc cách mạng dân chủ nhân dân mà ngày nay thường gọi là cách mạng dân tộc dân chủ :

 + Xây dựng bộ máy chính quyền dân chủ nhân dân.

 + Tiến hành cải cách ruộng đất.

 + Quốc hữu hoá các xí nghiệp lớn của chủ tư bản.

 + Ban hành các quyền tự do dân chủ.

2. Tiến hành xây dựng chủ nghĩa xã hội ( từ năm 1950 đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX )

 - Công cuộc xây dựng xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu diễn ra trong điều kiện khó khăn phức tạp:

 + Cơ sở vật chất-kĩ thuật nghèo nàn, lạc hậu.

 + Bị các thế lực phản động trong và ngoài nước tìm cách chống phá.

 - Nhờ sự hỗ trợ của Liên xô và sự nổ lực của nhân dân trong nước, các nước Đông Âu đã đạt nhiều thành tựu to lớn trong sự nghiệp xây dựng CNXH, bộ mặt đất nước ngày càng thay đổi, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được tăng lên, mọi âm mưu phá hoại bị dập tắt.

 - Công cuộc xây dựng XHCN ở Đông Âu cũng phạm một số thiếu sót và sai lầm...

III. Sự hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa

 - Những cơ sở để hình thành sự hợp tác về chính trị và kinh tế giữa Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu.

 + Đều do Đảng Cộng sản lãnh đạo, lấy chủ nghĩa Mác-Lê nin làm nền tảng tư tưởng.

 + Đều có mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa.

 - Với sự ra đời của Hội đồng tương trợ kinh tế ( SEV ) năm 1949 và Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va ( 1955 ) đã hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa.

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Liên Xô dựa vào thuận lợi nào là chủ yếu để xây dựng lại đất nước ?

a. Những thành tựu từ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội trước chiến tranh.

b. Sự ủng hộ của phong trào cách mạng thế giới.

c. Tính ưu việt của CNXH và nhiệt tình của nhân dân sau ngày chiến thắng.

d. Lãnh thổ lớn và tài nguyên phong phú.

Câu 2.Thành tựu nào quan trọng nhất mà Liên Xô đạt được sau chiến tranh?

a. Năm 1949, Liên Xô chế tạo thành công bom nguyên tử .

b. Năm 1957, Liên Xô là nước đầu tiên phóng thành công vệ tinh nhân tạo của trái đất.

c. Năm 1961, Liên Xô là nước đầu tiên phóng thành công tàu vũ trụ có người lái.

 d. Đến thập kỉ 60 (thế kỉ XX), Liên Xô trở thành cường quốc công nghiệp đứng thứ hai trên thế giới (sau Mĩ). 

Câu 3.Trong quá trình xây dựng CNXH ở Liên Xô (từ 1950 đến nửa đầu những năm 70 của thế kỉ XX), số liệu nào sau đây có ý nghĩa nhất ?

a. Nếu năm 1950, Liên Xô sản xuất được 27,3 triệu tấn thép thì đến năm 1970 sản xuất được115,9 triệu tấn.

b. Năm 1950, tổng sản lượng công nghiệp của Liên Xô tăng 73% so với trước chiến tranh.

c. Từ năm 1951 đến 1975, mức tăng trưởng của Liên Xô hàng năm đạt 9,6%.

d. Từ giữa thập niên 70, sản xuất công nghiệp của Liên Xô đạt khoảng 20% sản lượng công nghiệp của toàn thế giới.

Câu 4. Chiến lược phát triển kinh tế của Liên Xô sau Chiến tranh thế giới hai chú trọng vào:

a. phát triển nền công nghiệp nhẹ.

b. phát triển nền công nghiệp truyền thống.

c. phát triển kinh tế công-nông- thương nghiệp.

d. phát triển công nghiệp nặng.

Câu 5. Đến đầu những năm 70 của thế kỉ XX, Liên Xô đã đạt được thành tựu cơ bản gì ?

a. Thế cân bằng về sức mạnh kinh tế.

b. Thế cân bằng chiến lược về sức mạnh quân sự nói chung và sức mạnh về hạt nhân nói riêng

c.Thế cân bằng về sức mạnh quốc phòng.

d. Cả 3 câu trên đều đúng.

Câu 6. Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, cuộc khôi phục và phát triển kinh tế nông nghiệp  của Liên Xô được tiến hành trên cơ sở nào ?

a. Sự quan tâm đến lợi ích vật chất đối với người dân.

b. Những thành tựu của công nghiệp.

c. Các biện pháp hành chính.

d. Cả a, b, c đều đúng.

Câu7 . Trong tiến trình Chiến tranh thế giới thứ hai Hồng quân Liên Xô tiến vào các nước Đông Âu nhằm mục đích gì ?

a. Xâm lược các nước này.

b. Tạo điều kiện cho nhân dân các nước này nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền, thành lập chế độ tư bản.

c. Tạo điều kiện cho nhân dân các nước này nổi dậy khởi nghĩa giành chính quyền, thành lập chế độ dân chủ nhân dân.

d. b và c đều đúng.

Câu 8 . Chính sách đối ngoại của Liên Xô từ năm 1945 đến nửa đầu những năm 70 thế kỉ XX là gì ?

a. Muốn làm bạn với tất cả các nước.

b. Chỉ quan hệ với các nước lớn.

c. Hòa bình và tích cực ủng hộ cách mạng thế giới.

d. Chỉ làm bạn với các nước xã hội chủ nghĩa.

Câu 9. Nhiệm vụ của cách mạng dân chủ nhân dân ở các nước Đông Âu là gì ?

a. Xây dựng chính quyền dân chủ nhân dân, ban hành các quyền tự do dân chủ.

b. Tiến hành cải cách ruộng đất.

c. Quốc hữu hóa những xí nghiệp lớn của tư bản.

d. Cả 3 câu trên đều đúng.

Câu10 . Cách mạng dân chủ nhân dân ở các nước Đông Âu đã làm gì để xóa bỏ sự bóc lột của địa chủ phong kiến đối với nông dân ?

a. Triệt phá âm mưu lật đổ chính quyền cách mạng của bọn phản động.

b. Cải cách ruộng đất.

c. Quốc hữu hóa xí nghiệp của tư bản.

d. Thực hiện các quyền tự do dân chủ cho nhân dân.

Câu11 . Lý do nào là chủ yếu nhất để chứng minh sự thắng lợi của cách mạng dân chủ nhân dân các nước Đông Âu có ý nghĩa quốc tế ?

a. Cải thiện một bước đời sống nhân dân.

b. Thực hiện một số quyền tự do dân chủ cho nhân dân.

c. Tạo điều kiện để Đông Âu bước vào giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội.

d. Tăng cường sức mạnh bảo vệ hòa bình thế giới và góp phần hình thành hệ thống xã hội chủ nghĩa từ năm 1949.

Câu12 . Sau khi hoàn thành cách mạng dân chủ nhân dân, các nước Đông Âu đã làm gì ?

a. Tiến lên chế độ xã hội chủ nghĩa.

b. Tiến lên chế độ tư bản chủ nghĩa.

c. Một số nước tiến lên xã hội chủ nghĩa, một số nước tiến lên tư bản chủ nghĩa.

d. Một số nước thực hiện chế độ trung lập.

Câu13. Chỗ dựa chủ yếu của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở các nước Đông Âu là:

a. Thành quả của cách mạng dân chủ nhân dân (1946 -1949) và nhiệt tình của nhân dân.

b. Sự hoạt động và hợp tác của Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV).

c. Sự giúp đỡ của Liên Xô.

      d. Sự hợp tác giữa các nước Đông Âu.

Câu 14.Mục đích của việc thành lập Hội đồng tương trợ kinh tế là gì ?

a. Cần có sự hợp tác nhiều bên.

b. Sự phân công và chuyên môn hóa trong sản xuất giữa các nước XHCN nhằm nâng cao năng suất lao động và xóa bỏ tình trạng chênh lệch về trình độ.

c. Tăng thêm sức mạnh trong việc đối phó với chính sách bao vây kinh tế của các nước Phương Tây.

d. Cả 3 câu trên đều đúng.

Câu15 . Tổ chức Hiệp ước phòng thủ Vác- sa-va mang tính chất:

a. Một tổ chức kinh tế của các nước XHCN ở châu Âu.

b. Một tổ chức liên minh phòng thủ về quân sự của các nước XHCN ở châu Âu.

c. Một tổ chức liên minh chính trị của các nước XHCNở châu Âu .

d. Một tổ chức liên minh phòng thủ về chính trị và quân sự của các nước XHCN ở châu Âu.

BÀI 2

LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN ĐẦU NHỮNG NĂM 90 CỦA THẾ KỈ XX

A. Kiến thức cơ bản

I. Sự khủng hoảng và tan rã của Liên bang Xô viết

 * Bối cảnh, nguyên nhân làm cho Liên xô lâm vào tình trạng “trì trệ” dẫn đến khủng hoảng.

 * Kinh tế: Lâm vào khủng hoảng.

 - Công nghiệp trì trệ, nông nghiệp sa sút.

 - Hàng hoá, lương thực, thực phẩm khan hiếm.

 * Chính trị xã hội: Những vi phạm về pháp chế, thiếu dân chủ, các tệ nạn quan liêu, tham nhũng ngày càng trầm trọng.

 - Đất nước lâm vào khủng hoảng toàn diện.

 - Goóc-ba-chốp đề ra đường lối cải cách năm 1985.

 * Nội dung công cuộc cải tổ của Goóc-ba-chốp:

 - Về chính trị: Thực hiện chế độ tổng thống, đa nguyên về chính trị, xoá bỏ chế độ một đảng.

 - Về kinh tế : Thực hiện nền kinh tế thị trường nhưng trong thực tế chưa thực hiện được.

  Thực chất:- Từ bỏ, phá vỡ chủ nghĩa xã hội.

 - Làm cho nền kinh tế thêm suy sụp, kéo theo sự rối loạn về chính trị và xã hội.

 + Cuộc đảo chính ngày 19-8-1991 thất bại, đưa lại hậu quả nghiêm trọng cho đất nước Xô Viết, Đảng cộng sản Liên Xô bị đình chỉ hoạt động.

 + 11 nước cộng hoà tách khỏi Liên bang, Liên bang Xô Viết tan rã.

 Đó là Liên bang Nga và các nước cộng hoà U-Crai-Na, Bê-lô-rút-xi-a, Ca-dắc-xtan, Môn-đô-va, Ác-mê-ni-a, A-déc-bai-gian, Tuốc-mê-ni-xtan, U-dơ-bê-ki-xtan và Tát-gi-ki-xtan.

 + Ngày 25-12-1991, Tổng thống Goóc-ba-chốp từ chức, chấm dứt chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô.

II. Cuộc khủng hoảng và tan rã của chế độ xã hội chủ nghĩa ở các nước Đông Âu

 - Từ đầu những năm 80 của thế kỷ XX, các nước Đông Âu lâm vào khủng hoảng toàn diện, với mức độ gay gắt; bắt đầu từ Ba Lan rồi lan sang các nước Đông Âu.

 - Những nhà lãnh đạo đất nước quan liêu, bảo thủ, tham nhũng.

 - Bị các nước đế quốc bên ngoài kích động, quần chúng biểu tình, đòi thi hành cải cách kinh tế chính trị, thực hiện chế độ đa nguyên về chính trị, tổng tuyển cử tự do. Đảng và nhà nước các nước Đông Âu phải chấp nhận những yêu cầu trên: Kết quả: Các thế lực chống CNXH thắng cử lên nắm chính quyền. Cuối năm 1989 chế độ XHCN bị sụp đổ hầu hết ở Đông Âu.

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Vì sao Liên Xô tiến hành công cuộc cải tổ đất nước trong những năm 80 của thế kỉ XX ?

a. Đất nước lâm vào tình trạng "trì trệ" khủng hoảng

b. Đất nước đã phát triển nhưng chưa bằng Tây Âu và Mĩ

c. Phải cải tổ để sớm áp dụng thành tựu khoa học kỹ thuật đang phát triển của thế giới.

 d. Tất cả các lý do trên

Câu 2. Nội dung cơ bản của công cuộc "cải tổ" của Liên Xô là gì?

a. Cải tổ kinh tế triệt để, đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng về kinh tế.

b. Cải tổ hệ thống chính trị.

c. Cải tổ xã hội.

 d. Cải tổ kinh tế và xã hội.

Câu 3. Nguyên nhân cơ bản nào làm cho chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ?

a. Các thế lực chống CNXH trong và ngoài nước chống phá.

b. Chậm sửa chữa những sai lầm.

c. Nhà nước nhân dân Xô viết, nhận thấy CNXH không tiến bộ nên muốn thay đổi chế độ.

d. Xây dựng mô hình chủ nghĩa xã hội không phù hợp.

Câu 4. Quốc hội Cộng hòa Dân chủ Đức quyết định gia nhập Cộng hòa Liên bang Đức vào năm nào ?

a. 1989.  b. 1990. 

c. 1991.  d. 1992.

Câu 5. Sự sụp đổ của Liên Xô và Đông Âu là :

a. Sự sụp đổ của chế độ XHCN.

b. Sự sụp đổ của mô hình XHCN chưa khoa học.

c. Sự sụp đổ của một đường lối sai lầm.

d. Sự sụp đổ của tư tưởng chủ quan, nóng vội.

Câu 6. Công cuộc xây dựng XHCN của các nước Đông Âu đã mắc phải một số thiếu sót và sai lầm là :

a. Ưu tiên phát triển công nghiệp nặng.

b. Tập thể hóa nông nghiệp.

c. Thực hiện chế độ bao cấp về kinh tế.

d. Rập khuôn, cứng nhắc mô hình xây dựng XHCN ở Liên Xô trong khi hoàn cảnh và điều kiện đất nước mình khác biệt.

Câu 7. Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) giải thể vào năm nào ?

a. 1989  b. 1990 

c. 1991  d. 1992

Câu 8. Tổ chức Hiệp ước phòng thủ Vac-sa- va giải thể năm nào ?

a. 1989  b.1990 

c. 1991  d. 1992

Câu 9. Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) bị giải thể do nguyên nhân nào ?

a. Do "khép kín" cửa trong hoạt động.

b. Do không đủ sức cạnh tranh với Mĩ và Tây Âu.

c. Do sự lạc hậu về phương thức sản xuất.

d. Do sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu.

Câu 10. Hãy nối các niên đại ở cột A cho phù hợp với sự kiện ở cột B

CHƯƠNG II

CÁC NƯỚC Á, PHI, MỸ LA-TINH TỪ NĂM 1945 ĐẾN NAY

BÀI 3

QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA PHONG TRÀO GIẢI PHÓNG

DÂN TỘC VÀ SỰ TAN RÃ CỦA HỆ THỐNG THUỘC ĐỊA

A. Kiến thức cơ bản

I. Giai đoạn từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX

 - Cuộc đấu tranh giải phóng của các dân tộc nhằm đập tan hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, nhấn mạnh nơi khởi đầu là Đông Nam Á, trong đó tiêu biểu là các nước In-đô-nê-xia, Việt nam, Lào thành lập chính quyền cách mạng, tuyên bố độc lập trong năm 1945.

 - Phong trào đã lan rộng sang Nam Á và Bắc Phi, nhiều nước đã giành được độc lập.

 - Năm 1960 được gọi là “ Năm Châu Phi” : 17nước tuyên bố độc lập, sau đó nhiều nước được trao trả độc lập.

 - Ở Mỹ La-Tinh, ngày 1-1-1959, cách mạng Cu Ba thành công, chế độ độc tài, thân Mỹ bị lật đỗ. - Tới giữa những năm 60, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc thực dân về cơ bản đã bị sụp đổ. Lúc này, hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc chỉ còn tồn  tại ở các nước thuộc địa của Bồ Đào Nha và ở miền Nam Châu Phi.

II. Giai đoạn từ những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX

 Tiêu biểu là phong trào đấu tranh giành độc lập của nhân dân Ăng-gô-la, Mô-dăm-bích, Ghi-nê Bít-xao đấu tranh nhằm lật đổ ách thống trị của Bồ Đào Nha.

III. Giai đoạn từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX

 - Nội dung chủ yếu của giai đoạn này là đấu tranh nhằm xóa bỏ chế độ phân biệt chủng tộc ( Hay còn gọi là chế độ A-pác-thai ). Cộng hoà Nam Phi, Dim-ba-bu-ê và Na-mi-bi-a là những nơi mà chế độ phân biệt chủng tộc đã từng tồn tại, nhân dân các nước Nam phi đã đứng lên đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc.

 - Sau nhiều năm đấu tranh bền bỉ và gian khổ, người da đen đã giành được thắng lợi thông qua các cuộc bầu cử với việc thành lập chính quyền của người da đen. Đó là một thắng lợi có ý nghĩa lịch sử.

 - Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc bị sụp đổ hoàn toàn.

B. Câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1. Quá trình tan rã của hệ thống thuộc địa thế giới vào khoảng thời gian nào ?

a. Từ năm 1945 đến giữa những năm 60 của thế kỉ XX.

b. Từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70 của thế kỉ XX.

c. Từ giữa những năm 70 đến giữa những năm 90 của thế kỉ XX.

 d. Cả 3 câu trên đều đúng

Câu 2. Ngay sau khi Chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc phong trào giải phóng dân tộc đã nổ ra mạnh mẽ nhất ở các nước nào ?

a. In-đô-nê-xi-a, Việt Nam, Lào. 

b. Việt Nam, Mi-an-ma, Lào.

c. In-đô-nê-xi-a, Xin-ga-po, Thái Lan. 

d. Phi-lip-pin, Việt Nam, Ma-lai-xi-a.

Câu 3. Hãy nối các niên đại ở cột A phù hợp với sự kiện ở cột B.

Câu 4. Năm 1960 đã đi vào lịch sử với tên gọi là "Năm châu Phi", vì sao ?

a. Có nhiều nước ở châu Phi được trao trả độc lập.

b. Châu Phi là châu có phong trào giải phóng dân tộc phát triển sớm nhất, mạnh nhất.

c. Có 17 nước ở châu Phi tuyên bố độc lập.

d. Châu Phi là "Lục địa mới trỗi dậy".

Câu 5. Phong trào đấu tranh giành độc lập của Ăng-gô-la ,Mô-dăm-bich, Ghi-nê Bit-Xao nhằm đánh đổ ách thống trị của :

a. Phát xít Nhật. b. Phát xít I-ta-li-a.

c. Thực dân Tây Ban Nha. d. Thực dân Bồ Đào Nha.

Câu 6. Từ cuối những năm 70 của thế kỉ XX, chủ nghĩa thực dân chỉ còn tồn tại dưới hình thức nào ?

a. Chủ nghĩa thực dân kiểu cũ. b. Chủ nghĩa thực dân kiểu mới.

c. Chế độ phân biệt chủng tộc. d. Chế độ thực dân.

Câu 7. Khởi đầu của phong trào giải phóng dân tộc diễn ra ở châu nào?

 a. Châu Phi. b. Mĩ La-tinh.

 c. Đông Nam Á. d. Cả 3 ý trên.

Câu 8. Cuộc đấu tranh chống chế độ phân biệt chủng tộc thắng lợi vào thời gian nào?

 a. Giữa những năm 60. b. Giữa những năm 70.

 c. Giữa những năm 80. d. Giữa những năm 90.

BÀI 4

CÁC NƯỚC CHÂU Á

A. Kiến thức cơ bản

I. Tình hình chung

 - Châu Á là lục địa rộng lớn, đông dân nhất thế giới, có nhiều nguồn tài nguyên phong phú, có nhiều tôn giáo dân tộc khác nhau.

 - Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, các nước Châu Á đều bị các nước tư bản phương Tây nô dịch, bóc lột.

 - Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, phần lớn các nước Châu Á đã giành được độc lập.

 - Sau khi giành được độc lập, nhiều nước đã đạt được sự tăng trưởng nhanh chóng về kinh tế. ( vị trí và những thành tựu phát triển của Ấn Độ ).

 - Tuy nhiên, suốt nữa thế kỷ XX, tình hình Châu Á không ổn định vì những cuộc Chiến tranh xâm lượt của các nước đế quốc, hoặc những cuộc xung đột tranh chấp biên giới, lãnh thổ.

II. Trung Quốc

1. Sự ra đời của nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa

 - Sau thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Nhật, ở Trung Quốc đã diễn ra cuộc nội chiến kéo dài tới 3 năm ( 1946-1949 ) giữa Quốc dân đảng (Tưởng Giới Thạch) và Đảng Cộng sản Trung Quốc.

 - Cuối cùng Đảng Cộng sản Trung Quốc đã thắng lợi. Ngày 1-10-1949, nước Cộng Hoà Nhân dân Trung Hoa tuyên bố chính thức thành lập.

 - Ý nghĩa của thắng lợi:

 + Kết thúc hơn 100 năm nô dịch của Đế quốc, phong kiến, đưa Trung Quốc bước vào kỉ nguyên độc lập.

 + Hệ thống xã hội chủ nghĩa đã được nối liền từ châu Âu sang châu Á.

2. Mười năm đầu xây dựng chế độ mới ( 1949-1959 )

 - Hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế ( 1949-1959 )

 - Hoàn thành kế hoạch 5 năm lần thứ nhất ( 1953-1957 )

 - Sau 10 năm đầu xây dựng chế độ mới (1949-1959), nền kinh tế, văn hoá giáo dục Trung Quốc đạt được những thành tựu quan trọng.

 - Về đối ngoại : Thi hành chính sách đối ngoại tích cực nhằm củng cố hoà bình và thúc đẩy phong  trào cách mạng thế giới.

3. Đất nước trong thời kì biến động: ( 1959-1978 )

 - Năm 1959, Trung Quốc thực hiện đường lối “Ba ngọn cờ hồng”, đường lối chung, Đại nhảy vọt, Công xã nhân dân.

 + Đường lối chung: Là “Dốc hết sức lực vươn lên xây dựng CNXH nhiều, nhanh, tốt, rẻ” (Đại hội lần thứ VIII Đảng Cộng sản Trung Quốc-1958 ).

 + Đại nhảy vọt: Phong trào “toàn dân làm gang thép”, để trong thời gian 15năm, Trung Quốc sẽ vượt sang Anh về sản lượng thép và những sản phẩm công nghiệp khác ( như Chủ tịch Mao Trạch Đông tuyên bố vào cuối năm 1957).

 + Công xã nhân dân : Một hình thức tổ chức liên hiệp nhiều hợp tác xã nông nghiệp cấp cao ở nông thôn Trung Quốc giai đoạn này. Về phương diên kinh tế , công xã nhân dân là một đơn vị sở hữu, thống nhất quản lý sản xuất, điều hành lao động, phân phối sản phẩm. Làm cho nền kinh tế lâm vào tình trạng hỗn loạn, đời sống nhân dân điêu đứng.

 - Trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc đã diễn ra những bất đồng về đường lối, tranh chấp về quyền lực. Đỉnh cao của tranh giành quyền lực là cuộc “Đại cách mạng văn hoá vô sản” Điều này đã gây ra thảm hoạ nghiêm trọng cho đất nước và người dân Trung Quốc.

4. Công cuộc cải cách-mở cửa ( từ năm 1978 đến nay )

 - Tháng 12-1987, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề ra đường lối đổi mới đất nước.

 - Đường lối đổi mới: Chủ trương xây dựng chủ nghĩa mang màu sắc Trung Quốc, lấy phát triển kinh tế làm trung tâm thực hiện cải cách và mở cửa nhằm mục tiêu hiện đại hoá đất nước, để Trung Quốc trở thành quốc gia giàu mạnh, văn minh.

 - Về đối ngoại: Mở rộng quan hệ hữu nghị, hợp tác với các nước trên thế giới, góp sức giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế.

B. Bài tập trắc nghiệm

Câu 1. Biến đổi lớn nhất của các nước châu Á sau Chiến tranh thế giới thứ hai là gì ?

a. Các nước châu Á đã giành độc lập.

b. Các nước châu Á đã gia nhập ASEAN.

c. Các nước châu Á đã trở thành trung tâm kinh tế tài chính thế giới.

d. Tất cả các câu trên.

Câu 2. Cuộc cách mạng dân tộc dân chủ Trung Quốc mang tính chất gì ?

a. Một cuộc cách mạng tư sản do giai cấp vô sản lãnh đạo.

b. Một cuộc cách mạng vô sản do giai cấp vô sản lãnh đạo.

c. Một cuộc cách mạng giải phóng dân tộc.

d. Một cuộc nội chiến.

Câu 3.  Nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa ra đời (1949) đánh dấu Trung Quốc đã :

a. Hoàn thành công cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.

b. Hoàn thành cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa.

c. Hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ tiến lên xây dựng chủ nghĩa xã hội.

d. Chuẩn bị hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân.

Câu 4. Mười năm đầu xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa (1949 - 1950) ,Trung Quốc đã thi hành chính sách đối ngoại gì ?

a. Chống Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa.

b. Chống Mĩ và các nước tư bản chủ nghĩa.

c. Thi hành một chính sách đối ngoại tích cực nhằm củng cố hòa bình và thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới.

d. Quan hệ thân thiện với Mĩ và các nước tư bản chủ nghĩa khác.

Câu 5. Chủ trương nào của Đảng Cộng sản Trung Quốc từ sau 1959 đã gây nên tình trạng khủng hoảng và trì trệ của xã hội Trung Quốc ?

a. Xây dựng "Công xã nhân dân".

b. Thực hiện đường lối "Đại nhảy vọt".

c. Thực hiện cuộc "Đại cách mạng hóa vô sản".

d. Tất cả đều đúng.

Câu 6. Thực chất của "Đại cách mạng văn hóa vô sản" (1966 - 1968) là gì ?

a. Để sửa chữa sai lầm.

b. Để xây dựng tư tưởng XHCN.

c. Để tranh chấp quyền lực.

d. Để xây dựng và củng cố bộ máy nhà nước.

Câu 7. Đường lối đổi mới trong chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội mang màu sắc Trung Quốc có đặc điểm gì ?

a. Lấy cải tổ chính trị làm trọng tâm.

b. Lấy phát triển kinh tế làm trọng tâm.

c. Lấy phát triển kinh tế, chính trị làm trọng tâm.

d. Lấy phát triển văn hóa làm trọng tâm.

Câu 8. Từ sau 1987, đường lối của Đảng Cộng sản Trung Quốc có gì mới so với trước ?

a. Kiên trì con đường xã hội chủ nghĩa.

b. Kiên trì cải cách dân chủ nhân dân.

c. Kiên trì sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Trung Quốc.

d. Thực hiện cải cách mở cửa.

Câu 9. Sau 20 năm cải cách mở cửa (1979 - 1998) nền kinh tế Trung Quốc đã :

a. Ổn định và phát triển mạnh.

b. Phát triển nhanh chóng đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất thế giới.

c. Không ổn định và bị chững lại.

d. Bị cạnh tranh gay gắt.

Câu 10. Hãy nối các sự kiện ở cột B cho phù hợp với niên đại ở cột A.

BÀI 5

CÁC NƯỚC ĐÔNG NAM Á

A. Kiến thức cơ bản

I. Tình hình Đông Nam Á trước và sau năm 1945

 - Trước Chiến tranh thế giới thứ hai, hầu hết các nước Đông Nam Á là thuộc địa của các đế quốc thực dân phương Tây.

 - Tháng 8-1945 khi phát xít Nhật đầu hàng đồng minh, các nước Đông Nam Á đã nỗi dậy chống ách thống trị thực dân, giành chính quyền.

 - Ngay sau đó, các nước đế quốc phương Tây lại tiến hành xâm lượt trở lại Đông Nam Á. Nhân dân Đông Nam Á đã đứng lên đấu tranh cực kỳ gian khổ, đến những năm 40 mới giành lại được độc lập.

 - Đông Nam Á thời kì “ Chiến tranh lạnh” ( từ giữa những năm 50 của thế kỷ XX ). Nét nổi bật của Đông Nam Á thời kì chiến tranh lạnh là: Mỹ đã can thiệp vào Đông Nam Á lập nên khối quân sự Đông Nam Á (SEATO) để đẩy lùi cách mạng ở Đông Nam Á ( trong đó Thái Lan và Phi-lip-pin có tham gia vào tổ chức này ). Tình hình Đông Nam Á trở nên đối đầu căng thẳng khi Mỹ tiến hành xâm lượt Việt Nam và mở rộng chiến tranh sang Lào và Cam-pu-chia.