§Ò thi häc sinh giái m«n sinh häc 8
C©u 1. H·y chøng minh tÕ bµo lµ ®¬n vÞ cÊu t¹o, chøc n¨ng cña c¬ thÓ sèng.
C©u 2. So s¸nh vßng tuÇn hoµn lín vßng tuÇn hoµn nhá cña c¬ thÓ ngêi.
C©u 3. H·y ph©n tÝch qu¸ tr×nh tiªu hãa Gluxit (vÒ mÆt hãa häc) trong tõng giai
®o¹n kh¸c nhau cña èng tiªu hãa.
C©u 4. V× sao gäi lµ phÇn trung ¬ng thÇn kinh vµ phÇn ngo¹i biªn? Nªu sù kh¸c nhau gi÷a hai bé phËn nµy.
C©u 5. Ph©n tÝch c¸c ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña da phï hîp víi chøc n¨ng b¶o vÖ c¬ thÓ, bµi tiÕt.
®¸p ¸n thi häc sinh giái sinh häc 8
C©u1.(3®)
a.Chøng minh tÕ bµo lµ ®¬n vÞ cÊu t¹o cña c¬ thÓ.(1.5®)
- C¬ thÓ ®îc cÊu t¹o tõ nhiÒu hÖ c¬ quan, mçi hÖ c¬ quan do nhiÒu c¬ quan hîp l¹i, mçi c¬ quan tËp hîp bëi nhiÒu m« cã chøc n¨ng gièng nhau, mçi m« do nhiÒu tÕ bµo cã h×nh d¹ng, cÊu t¹o, chøc n¨ng gièng nhau hîp thµnh.
- TÊt c¶ mäi tÕ bµo trong c¬ thÓ ®Òu cã thÓ thøc cÊu t¹o rÊt gièng nhau bao gåm:
+ Mµng sinh chÊt.
+ ChÊt tÕ bµo víi c¸c bµo quan nh: ti thÓ, bé m¸y G«ngi, líi néi chÊt, rib«x«m, trung thÓ.
+ Nh©n tÕ bµo gåm mµng nh©n, nhiÔm s¾c thÓ, nh©n con.
V× vËy tÕ bµo ®îc xem lµ ®¬n vÞ cÊu t¹o cña c¬ thÓ.
b. Chøng minh tÕ bµo lµ ®¬n vÞ chøc n¨ng.(1.5®)
TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng sèng cña c¬ thÓ ®Òu x¶y ra ë tÕ bµo nh:
- Mµng sinh chÊt (mµng tÕ bµo) gióp thùc hiÖn trao ®æi chÊt gi÷a tÕ bµo vµ m«i trêng.
- ChÊt tÕ bµo lµ n¬i x¶y ra c¸c ho¹t ®éng sèng nh:
+ Ti thÓ lµ n¬i t¹o ra n¨ng lîng cho ho¹t ®éng cña tÕ bµo vµ c¬ thÓ.
+ Rib«x«m lµ n¬i tæng hîp pr«tªin.
+Bé m¸y G«ngi: thùc hiÖn chøc n¨ng bµi tiÕt.
+ Trung thÓ tham gia vµo qu¸ tr×nh ph©n chia vµ sinh s¶n cña tÕ bµo.
+ Líi néi chÊt: ®¶m b¶o sù liªn hÖ gi÷a c¸c bµo quan.
TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng sèng trªn lµm c¬ së cho sù sèng, sù lín lªn, sinh s¶n cña c¬ thÓ, gióp c¬ thÓ ph¶n øng chÝnh x¸c víi c¸c t¸c ®éng cña m«i trêng.
V× vËy tÕ bµo ®îc xem lµ ®¬n vÞ chøc n¨ng vµ lµ ®¬n vÞ cña sù sèng c¬ thÓ.
C©u 2.(2®)
a. Gièng nhau.(0.5®)
- §Òu lµ qu¸ tr×nh vËn chuyÓn m¸u trong hÖ m¹ch mang tÝnh chu k×.
- §Òu x¶y ra qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ trong tuÇn hoµn m¸u.
b. Kh¸c nhau (1.5®)
Vßng tuÇn hoµn lín
|
Vßng tuÇn hoµn nhá
|
- XuÊt ph¸t tõ t©m thÊt tr¸i
- M¸u rêi tim lµ m¸u ®á t¬i(giµu oxi) theo ®éng m¹ch chñ ®Õn c¸c c¬ quan
|
- XuÊt ph¸t tõ t©m thÊt ph¶i
- M¸u rêi tim lµ m¸u ®á thÉm(nghÌo «xi) theo ®éng m¹ch ®Õn phæi
|
Sù trao ®æi khÝ x¶y ra gi÷a m¸u vµ tÕ bµo
|
Sù trao ®æi khÝ x¶y ra gi÷a m¸u vµ phÕ nang
|
Sau trao ®æi khÝ, m¸u trë nªn nghÌo oxi ®æ vÒ tim ë t©m nhÜ ph¶i
|
Sau trao ®æi khÝ, m¸u trë nªn giµu «xi vÒ tim ë t©m nhÜ tr¸i
|
Vai trß cung cÊp «xi cho tÕ bµo mang «xi ra khái tÕ bµo
|
Vai trß ®a khÝ CO2 tõ m¸u qua phÕ nang ®Ó ®µo th¶i vµ nhËn khÝ «xi cho m¸u
|
C©u3. (2®)
a. ë miÖng.(0.5®)
Enzim amilaza cña dÞch níc bät tiªu hãa rÊt yÕu mét lîng nhá tinh bét thµnh ®êng mant«z¬.
b. ë d¹ dµy(0.5®).
Gluxit kh«ng ®îc tiªu hãa v× trong dÞch vÞ do d¹ dµy tiÕt ra kh«ng cã enzim tiªu hãa gluixit
c. ë ruét non.(0.5®)
Ngo¹i trõ xenlul«z¬ toµn bé gluxit cã trong thøc ¨n kÓ c¶ ®êng mantoz¬ ®îc t¹o tõ sù tiªu hãa thøc ¨n ë khoang miÖng ®Òu ®îc enzim ë ruét non lµm biÕn ®æi thµnh c¸c ®êng ®¬n.
d. ë ruét giµ (0.5®)
ChÊt duy nhÊt thuéc lo¹i gluxit lµ xenlul«z¬ kh«ng ®îc biÕn ®æi hãa häc ë c¸c giai ®o¹n tríc ë èng tiªu hãa. T¹i ruét giµ xenluloz¬ ®îc mét sè vi khuÈn lªn men thèi lµm biÕn ®æi t¹o thµnh khÝ CO2 vµ níc.
C©u 4.(2®)
a. Trung ¬ng thÇn kinh vµ thÇn kinh ngo¹i biªn.(1®)
- Gäi lµ trung ¬ng thÇn kinh v× ®©y lµ n¬i ®ãng vai trß ®iÒu khiÓn, thµnh phÇn chñ yÕu gåm n·o vµ tñy sèng.
- Gäi lµ thÇn kinh ngo¹i biªn v× ®©y lµ n¬i n»m ngoµi trung ¬ng thùc hiÖn chøc n¨ng dÉn truuyÒn, tËp trung chñ yÕu bëi c¸c d©y thÇn kinh vµ mét sè h¹ch thÇn kinh.
b. Sù kh¸c nhau(1®)
Trung ¬ng thÇn kinh
|
ThÇn kinh ngo¹i biªn
|
- CÊu t¹o bëi n·o vµ tñy sèng
- §îc b¶o vÖ trong khoang x¬ng (nh hép sä chøa n·o èng x¬ng sèng chøa tñy)
- Chøc n¨ng ®iÒu khiÓn c¸c ho¹t ®éng sèng
|
- CÊu t¹o bëi c¸c d©y thÇn kinh vµ c¸c h¹ch thÇn kinh
- N»m bªn ngoµi bé phËn trung ¬ng
- Chøc n¨ng dÉn truyÒn c¸c xung thÇn kinh
|
C©u 5.(1®)
a.§Æc ®iÓm cÊu t¹o cña da phï hîp víi chøc n¨ng b¶o vÖ.(0.5®)
- Líp biÓu b× cã:
+ TÇng sõng cã c¸c tÕ bµo chÕt thêng xuyªn bong ra cã t¸c dông ®Èy bôi vµ vi khuÈn b¸m trªn bÒ mÆt cña líp nµy ra ngoµi.
+ C¸c s¾c tè t¹o mµu cho da, cã t¸c dông b¶o vÖ da ng¨n chÆn sù x©m nhËp cña c¸c tia bøc x¹ trong ¸nh s¸ng mÆt trêi
- Mãng: gãp phÇn b¶o vÖ ®Çu ngãn tay, ngãn ch©n.