Nguyễn Tất Trung—vocalcords

ĐT:05002461803

 

 

 

 

 

      NHẬN BIẾT CHẤT

       TRANG 22:MỘT SỐ PP GIẢI NHANH HỮU CƠ

       Trang 32:PP GIẢI NHANH VÔ CƠ

       Trang 41: cá pp giải nhanh các chất dựa vào các pt pư cháy                                và công thức hữu cơ

            TRANG 70: TỔNG HỢP CÁ PTPU                        

NHẬN BIẾT CÁC ION VÔ CƠ

 BẢNG TÓM TẮT:

  Chất  nhận  biết cần         

      thuốc   thử             

         hiện  tượng                                                   

 Li

đốt cháy

ngọn lữa màu đỏ tía

K

đốt cháy

ngọn lữa màu tím

Na

đốt cháy

ngọn lữa màu vàng

Ca

đốt cháy

ngọn lữa màu đỏ da cam

Ba

đốt cháy

ngọn lữa màu vàng lục

Be

Zn

Pb

Al

Cr

d d

tan +

các kim laọi tứ Mg ----> Pb

d d

tan +

Cu

đặc nóng

tan+ d d màu xanh+ màunâu bay lên

Ag

đặc nóng sau đó cho NaCl vào d d

tan+ +kết tủa trắng

Au

hỗn hợp d d đặc và HCl đặc chộn theo tỉ lệ thẻ tích 1:3

tan+NO

I2(màu tím đen)

hồ tinh bột

hồ tinh bột chuyển thanh màu xanh

S( màu vàng)

đót trong

có khí mùi hắc bay lên

P(màu đỏ hoặc trắng)

đốt , sản phẩm hòa tan vào nước(thử quỳ tím)

quỳ hóa đỏ

C( màu đen)

đót cháy

bay lên làm đục nước vôi trong

nước Br(màu nâu)

nhạtàu

Cu(đỏ) ,nhiệt đọ

 hóa đen(CuO)

CuO(đen), nhiệt đọ

hóa đỏ(Cu)

 

 

 

 

A. ION DƯƠNG

1. Ion

Cách 1 : Tẩm thuốc thử lên một dây platin sạch, đem đi đốt trên đèn khí : ngọn lửa màu đỏ tía

Cách 2 : Quan sát màu quang phổ, cho quang phổ vạch màu đỏ 671 nm

 

2. Ion

Cách 1 : Tẩm thuốc thử lên một dây platin sạch, đem đi đốt trên đèn khí : ngọn lửa màu vàng

 

Cách 2 : phản ứng với uranyl kẽm acetat, cho kết tủa vàng nhạt :


- MT không nên cho có độ acid quá cao

-Các ion khác như phản ứng ở nồng độ cao là 0,1M

 

- Khi có các chất tạo phức mạnh thì dùng dư thuốc thử

 

3. Ion

Cách 1 : Tẩm thuốc thử lên một dây platin sạch, đem đi đốt trên đèn khí : ngọn lửa tím

Cách 2 : Phản ứng với natri cobalt tinitrit cho kết tủa vàng


 


 


- Dung dịch có MT acid yếu, trung tính

- Khi có mặt các chất oxi hóa mạnh hay các chất khử mạnh, cần dùng dư thuốc thử

- Các ion cản trở phản ứng, cần che

bằng EDTA

 

4. Ion

Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, đun nóng. Sau đó, lấy một giấy thử, tẩm một ít phenolphtalein và đưa lại gần miệng ống nghiệm (tránh đụng vào miệng ống). Giấy chuyển sang màu hồng :

Cách 2 : Phản ứng với thuốc thử Nestler (là dung dịch kiềm của muối kali iodomecuriat

 
 

 
 

 

5. Ion

Cách 1 : Cho kết tủa trắng với dung dịch chứa ion :


 

 

Cách 2 : dùng , cho kết tủa vàng :

 

 

- pH trong khoảng 4-5

- Thực tế, thường dùng MT đệm acetat

 

6. Ion

Cách 1 : Cho kết tủa trắng với dung dịch chứa ion :


 

 

Cách 2 : dùng , cho kết tủa trắng :

 

 

Cho vài giọt HCl vào kết tủa (sau khi li tâm), kết tủa tan ra

 

7. Ion

Cách 1 : Cho kết tủa trắng với dung dịch chứa ion :


 

 

Cách 2 : dùng , cho kết tủa trắng :

 

 

Cho vài giọt HCl vào kết tủa (sau khi li tâm), kết tủa tan ra

 

8. Ion

dùng dung dịch HCl hay dung dịch muối chứa ion clorur, sẽ cho kết tủa trắng :

 

9. Ion

Cách 1 : Dùng dung dịch HCl, cho kết tủa trắng, tan trong nước sôi.

 

Cách 2 : cũng như cách 1, khi đun sôi, kết tủa tan ra. Thêm vào dung dịch bão hòa này một ít KI thì sẽ có kết tủa màu vàng :

 

 

10. Ion

Cho phản ứng với dung dịch HCl, cho kết tủa trắng, hóa đen khi cho tác dụng với dung dịch :

 

 

11. Ion

Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa trắng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)

 
 

 
Cách 2 : Phản ứng với (cho kết tủa trắng) hay với (cho kết tủa trắng)


 

 
 

 

12. Ion

Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa trắng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)

 
 

 
 

 

Cách 2 :

Cho phản ứng với aluminon (acid aurin tricacbocylic) hay Alizarin đỏ S, cùng cho hợp chất nội phức màu đỏ

- Thực hiện trong MT acid yếu, pH từ 4-5

- Tùy nồng độ ion nhôm, sẽ cho kết tủa hay dung dịch màu đỏ

 

13. Ion

Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa xám, dạng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)

 

 

Cách 2 :

Oxi hóa ion bởi trong MT kiềm sẽ được ion có màu vàng. Để kiểm tra sực có mặt của , cho

tác dụng với trong MT trung tính hay acid yếu để tạo thành màu đỏ

gạch hay oxi hóa bằng khi có rượu amylic trong MT để tạo thành màu xanh. không bền, bị

phân hủy thành xanh lục :




 

 

14. Ion

Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa trắng :

Cách 2 : Phản ứng với cho kết tủa tinh thể :

- Phản ứng thực hiện trong MT pH > 7

- Cần thêm (không quá dư)

 

15. Ion

Cách 1 : Cho tác dụng với dung dịch NaOH. lúc đầu, thấy có kết tủa trắng keo. Nếu dùng dư NaOH, kết tủa tan dần cho đến hết (khi lắc nhẹ)

Cách 2 :

- Phản ứng với Morin (trong dung dịch kiềm) cho huỳnh quang màu vàng

- Phản ứng với acetyl aceton cho kết tủa tinh thể trắng

 

16. Ion

Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa xanh :

 

Cách 2 :

- Phản ứng với cho phức amin màu xanh đậm rất đặc trưng

- Phản ứng với cho kết tủa màu nâu :

 

 

- Phản ứng với cho kết tủa xanh

 

17. Ion

Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa trắng xanh :

 

Cách 2 :

- tác dụng với cho kết tủa xanh :

 

- tác dụng với dimetylglioxim HDim (trong dung dịch đệm amoni / amoniac) cho phức chất màu đỏ, nhạt dần khi để trong KK

 

18. Ion

Cách 1 : Dùng dung dịch kiềm, cho kết tủa nâu đỏ :

 

Cách 2 :

- tác dụng với cho kết tủa xanh :

 

Cần thực hiện phản ứng ở pH < 7, tránh dùng dư thuốc thử

- tác dụng với KSCN cho phức màu đỏ máu trong MT acid :

 

19. Ion

Oxi hóa bằng cho màu nâu và Ag màu xám :


 

 

20. Ion

Trong MT kiềm, stanit khử Bi(III) tạo thành Bi kim loại màu đen

 

21. Ion

Dùng thuốc thử cho kết tủa CdS màu vàng :

 

22. Ion

- Tạo phức màu xanh với SCN^ -

- Phản ứng với cho kết tủa màu xanh

 

23. Ion

Phản ứng với dimetylglioxim tạo hợp chất nội phức ít tan màu đỏ

 

B. ION ÂM

1. Ion

Phản ứng làm mất màu đỏ của phức Sắt (III) thiocyanat :

 

2. Ion , ,

- Phản ứng tạo thành muối bạc halogenur : AgCl trắng, AgBr trắng ngà, AgI vàng nhạt

- Oxi hóa ion bằng ion :

 

 

3. Ion

- Phản ứng với dung dịch HCl cho khí mùi trứng thối

 

- Phản ứng với dung dịch cho kết tủa màu đen :

 

4. Ion thiosulfat

Phản ứng với dung dịch có một ít 0,1 g/lít cho kết

tủa vàng

 

5. Ion sulfit
- Phản ứng với các acid cho khí mùi xốc

 

 

- Làm mất màu nước Fusin ở pH = 7,0

 

6. Ion

Phản ứng với ion Bari cho kết tủa trắng :

 

7. Ion persulfat

Trong MT trung tính, ion persulfat oxi hóa Benzidine tạo thành hợp chất màu xanh

 

8. Ion carbonat

Phản ứng với các acid. Sau đó dùng nước vôi trong nhận ra do có kết tủa trắng

 
 

 

9. Ion cyanur

Hòa tan CuS :

 

10. Ion thiocyanat

Tạo phức với ion cho phức màu đỏ máu :

 

 

11. Ion acetat

Tạo phức với ion cho phức màu đỏ. Khi đun nóng, xuất hiện kết tủa đỏ

nâu acetat base

 

12. Ion ocalat

Phản ứng với dung dịch thuốc tím (làm mất màu), đun nóng sẽ cho bọt khí :

 

13. Ion

Phản ứng với thuốc thử Griess (là hỗn hợp acid sulfanilic

và alpha-naphtylamin ) cho màu đỏ của hợp chất azo

 

14. Ion

Phản ứng với Cu và đặc, cho khí màu nâu

 

15. Ion phosphat

Phản ứng với amoni molipdat cho kết tủa vàng amoni

phosphomolipdat :

 

16. Ion

Khi acid hóa các dung dịch silicat sẽ cho kết tủa trắng keo

 

 

 

 

I- Mét sè ph­¬ng ph¸p gi¶i nhanh tr¾c nghiÖm ho¸ h÷u c¬

 

  1. Dựa và cách tính số nguyên tử C và số nguyên tử C trung bình hoặc khối lượng mol trung bình…

+ Khối lượng mol trung bình của hỗn hợp:           

 

 Chú Ý :  số mol ankan =số mol H2O – số mol CO2  Như vậy khi tính được số mol của hợp chất ta dễ dang áp dung công thức:  Từ đó suy ra một vài điều lí thú nữa   (tự tìm hiểu nha!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!)

Ngoài ra cần tìm hiểutỉ số với Oxi

+ Số nguyên tử C:    

+ Số nguyên tử C trung bình:            ;  

Trong đó:  n1, n2 là số nguyên tử C của chất 1, chất 2

                  a, b là số mol của chất 1, chất 2

+ Khi số nguyên tử C trung bình bằng trung bình cộng của 2 số nguyên tử C thì 2 chất có số mol bằng nhau.

 

Ví dụ 1: Hỗn hợp 2 ankan là đồng đẳng liên tiếp có khối lượng là 24,8g. Thể tích tương ứng của hỗn hợp là 11,2 lít (đktc). Công thức phân tử ankan là:

A. CH4, C2H6                                                          B. C2H6, C3H8

   B. C3H8, C4H10                                                                        D. C4H10, C5H12

     Suy luận:

                       ;

     2 hidrocacbon là C3H8 và C4H10.

VÝ dô 2: Cho 14g hỗn hợp 2 anken là đồng đẳng liên tiếp đi qua dung dịch nước Br2 thấy làm mất màu vừa đủ dd chứa 64g Br2.

  1. Công thức phân tử của các anken là:

A. C2H4, C3H6                                                           B. C3H8, C4H10

   C. C4H10, C5H12                                                         D. C5H10, C6H12

Suy luận:

 

  ;

Đó là : C2H4 và C3H6

Ví dụ 3: Cho 10,2g hỗn hợp khí A gồm CH4 và anken đồng đẳng liên tiếp đi qua dd nước brom dư, thấy khối lượng bình tăng 7g, đồng thời thể tích hỗn hợp giảm đi một nửa.

  1. Công thức phân tử các anken là:

A. C2H4, C3H6                                                             B. C3H6, C4H10

   C. C4H8, C5H10­                                                            D. C5H10, C6H12

2. Phần trăm thể tích các anken là:

   A. 15%, 35%                                                                B. 20%, 30%

      C. 25%, 25%                                                                D. 40%. 10%

     Suy luận:

      1.

       ; ; . Hai     anken là C2H4 và C3H6.

 

2. Vì  trung bình cộng nên số mol 2 anken bằng nhau. Vì ở cùng điều kiện %n = %V.

→ %V = 25%.

Ví dụ 4: Đốt cháy 2 hidrocacbon thể khí kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng thu được 48,4g CO2 và 28,8g H2O. Phần trăm thể tích mỗi hidrocacbon là:

A. 90%, 10%                                                               B. 85%. 15%

        C. 80%, 20%                                                                D. 75%. 25%

2. Dựa và phản ứng tráng gương:   cho tỉ lệ nHCHO : nAg = 1 : 4

                                                                          nR-CHO : nAg = 1 : 2.

Ví dụ 1 : Cho hỗn hợp HCHO và H2 đi qua ống đựng bột nung nóng. Dẫn toàn bộ hỗn hợp thu đượu sau phản ứng vào bình nước lạnh để ngưng tụ hơi chất lỏng và hoa tan các chất có thể tan được , thấy khối lượng bình tăng 11,8g.

Lấy dd trong bình cho tác dụng với dd AgNO3/NH3 thu được 21,6g Ag. Khối lượng CH3OH tạo ra trong phản ứng hợp H2 của HCHO là:

A. 8,3g                  B. 9,3g               

C. 10,3g                             D. 1,03g

Suy luận: H-CHO   +   H2  CH3OH

() chưa phản ứng là 11,8g.

         HCHO   +  2Ag2  CO2   +  H2O  +  4 Ag

.

MHCHO = 0,05.30 = 1,5g ;

Ví dụ 2: Cho hỗn hợp gồm 0,1 mol HCOOH và 0,2 mol HCHO tác dụng hết với dd AgNO3/NH3 thì khối lượng Ag thu được là:

A. 108g                   B. 10,8g                  

C. 216g                        D. 21,6g

 

Suy luận: 0,1 mol HCOOH → 0,2 mol Ag

                0,2 mol HCHO    → 0,8 mol Ag

→ Đáp án A.

 

3. Dựa vào phương pháp tăng giảm khối lượng:

Nguyên tắc: Dựa vào sự tăng giảm khối lượng khi chuyển từ chất này sang chất khác để xác định khối lượng 1 hỗn hợp hay 1 chất.

Cụ thể: Dựa vào pt tìm sự thay đổi về khối lượng của 1 mol A → 1mol B hoặc chuyển từ x mol A → y mol B (với x, y là tỉ lệ cân bằng phản ứng).

Tìm sự thay đỏi khối lượng (A→B) theo bài ở z mol các chất tham gia phản ứng chuyển thành sản phẩm. Từ đó tính được số mol các chất tham gia phản ứng và ngược lại.

Đối với rượu: Xét phản ứng của rượu với K:

   

  Hoặc ROH + K → ROK  +  H2

Theo pt ta thấy: cứ 1 mol rượu tác dụng với K tạo ra 1 mol muối ancolat thì khối lượng tăng: 39 – 1 = 38g.

Vậy nếu đề cho khối lượng của rượu và khối lượng của muối ancolat thì ta có thể tính được số mol của rượu, H2 và từ đó xác định CTPT rươụ.

Đối với anđehit: xét phản ứng tráng gương của anđehit

      R – CHO   +   Ag2O   R – COOH  +  2Ag

Theo pt ta thấy: cứ 1mol anđehit đem tráng gương → 1 mol axit

m =  45 – 29 = 16g. Vậy nếu đề cho manđehit, maxit → nanđehit, nAg → CTPT anđehit.

Đối với axit: Xét phản ứng với kiềm

 

R(COOH)x   +  xNaOH   →   R(COONa)x   +  xH2O

Hoặc RCOOH  +  NaOH  → RCOONa   +  H2O

            1 mol          →                  1 mol                           → m = 22g

Đối với este: xét phản ứng xà phòng hóa

         RCOOR   +   NaOH    →  RCOONa   +    ROH

            1 mol          →                  1 mol                           → m = 23 – MR

Đối với aminoaxit: xét phản ứng với HCl

      HOOC-R-NH2   +   HCl     →  HOOC-R-NH3Cl

            1 mol          →                      1mol                        → m = 36,5g

Thí dụ 1: Cho 20,15g hỗn hợp 2 axit no đơn chức tác dụng vừa đủ với dd Na2CO3 thì thu được V lít CO2 (đktc) và dd muối.Cô cạn dd thì thu được 28,96g muối. Giá trị của V là:

A. 4,84 lít           B. 4,48 lít        

C. 2,24 lít               D. 2,42 lít      

Suy luận: Gọi công thức trung bình của 2 axit là: 

Ptpu:    2 +  Na2CO3  →   2  +   CO2 +   H2O

Theo pt:   2 mol                   →                2 mol               1 mol

        m = 2.(23 - 11) = 44g

Theo đề bài: Khối lượng tăng 28,96 – 20,15 = 8,81g.

→ Số mol CO2 = → Thể tích CO2: V = 0,2.22,4 = 4,48 lít

Thí dụ 2: Cho 10g hỗn hợp 2 rượu no đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng vừa đủ với Na kim loại tạo ra 14,4g chất rắn và V lít khí H2­ (đktc). V có giá trị là:

A. 1,12 lít                 B. 2,24 lít                  

C. 3,36 lít                  D. 4,48 lít

 

 

Suy luận: Theo ptpu: 1 mol rượu phản ứng → 1mol ancolat  + 0,5 mol H2 thì khối lượng tăng: 23 -1 = 22g

Vậy theo đầu bài: 1 mol muối ancolat và 0,5mol H2 bay ra thì tăng

14,4 – 10 = 4,4g.  →  Số mol H2 =

→ Thể tích H2: V = 0,1.22,4= 2,24 lít.

Thí dụ 3: Khi thủy phân hoàn toàn 0,05 mol este của 1 axit đơn chức với 1 rượu đơn chức tiêu tốn hết 5,6g KOH. Mặt khác, khi thủy phân 5,475g este đó thì tiêu tốn hết 4,2g KOH và thu được 6,225g muối. Vậy CTCT este là:

A. (COOC2H5)2                                                      B. (COOCH3)2

  C. (COOCH2CH2CH3)2                                          D. Kết quả khác

Suy luận: Vì nKOH = 2neste → este 2 chức tạo ra từ axit 2 chức và rượu đơn chức.

Đặt công thức tổng quát của este là R(COOR)2 :

     R(COOR)2      +      2KOH       →      R(COOK)2          +       2ROH    

      1 mol                      2 mol         →       1 mol  thì m = (39,2 – 2R)g

0,0375 mol            0.075 mol   →       0,0375 mol thì m = 6,225 – 5,475 = 0,75g.

→ 0,0375(78 – 2R) = 0,75 → R = 29 → R = C2H5-

Meste =   →  MR + (44 + 29)2 = 146 → MR = 0

Vậy công thức đúng của este là: (COOC2H5)2

4.  Dựa vào ĐLBTNT và ĐLBTKL:

 

 

- Trong các phản ứng hóa học, tổng khối lượng các chất tham gia phản ứng bằng tổng khối lượng của các sản phẩm tạo thành.

   A  +  B  → C  +  D

Thì mA + mB = mC + m D

-          Gọi mT là tổng khối lượng các chất trước phản ứng

            MS là tổng khối lượng các chất sau phản ứng

Dù phản ứng vừa đủ hay còn chất dư ta vẫn có: mT = mS

- Sử dụng bảo toàn nguyên tố trong phản ứng cháy:

Khi đốt cháy 1 hợp chất A (C, H) thì

Giả sử khi đốt cháy hợp chất hữu cơ A (C, H, O)

A + O2 → CO2 + H2O

Ta có:  Với mA = mC + mH + mO

Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp Y: C2H6, C3H4, C4H8 thì thu được 12,98g CO2 và 5,76g H2O. Tính giá trị m?  (Đáp số: 4,18g)

Thí dụ 2: cho 2,83g hỗn hợp 2 rượu đơn chức tác dụng vừa đủ với Na thì thoát ra 0,896 lít H2 (đktc) và m gam muối khan. Giá trị của m là:

A. 5,49g              B. 4,95g                  C. 5,94g                 D. 4,59g

Thí dụ 3: Cho 4,2g hỗn hợp gồm rượu etylic, phenol, axit fomic tác dụng vừa đủ với Na thấy thoát ra 0,672 lít H2 (đktc) và 1dd. Cô cạn dd thu được hỗn hợp rắn X. Khối lượng của X là:

A. 2,55g          B. 5,52g                    C. 5,25g               D. 5,05g

Suy luận: Cả 3 hợp chất trên đều có 1 nguyên tử H linh động → Số mol Na = 2nH2 = 2.0,03 = 0.06 mol

Áp dụng ĐLBTKL:

→ mX = 4,2 + 0,06(23 - 1) = 5,52g.  

 

Thí dụ 4: Chia hỗn hợp 2 anđehit no đơn chức làm 2 phần bằng nhau:

P1: Đem đốt cháy hoàn toàn thu được 1,08g H2O

P2: tác dụng với H2 dư (Ni, t0) thì thu hỗn hợp A. Đem A đốt cháy hoàn toàn thì thể tích CO2 (đktc) thu được là:

A. 1,434 lít             B. 1,443 lít               C. 1,344 lít                   D. 1,444 lít

Suy luận: Vì anđehit no đơn chức nên số mol CO2 = sô mol H2O = 0,06 mol

Theo BTNT và BTKL ta có:  

lít

5. Đốt cháy ankin: nCO2 > nH2O và nankin (cháy) = nCO2 – nH2O

Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon liên tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 22,4 lít CO2(đktc) và 25,2g H2O. Hai hidrocacbon đó là:

A. C2H6 và C3H8                                                       B. C3H8 và C4H10

   C. C4H10 và C5H12                                                    D. C5H12 và C6H14

 

Suy luận: nH2O = = 1,4 mol ; nCO2 = 1mol

nH2O > nCO2  2 chất thuộc dãy ankan. Gọi n là số nguyên tử C trung bình:

 

O2    CO2  +  H2O

                         

Ta có:      →  = 2,5     →             

 

 

 

Thí dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn V lít (đktc) 1 ankin thu được 10,8g H2O. Nếu cho tất cả sản phẩm cháy hấp thụ hết vào bình đựng nước vôi trong thì khối lượng bình tăng 50,4g. V có giá trị là:

A. 3,36 lít          B. 2,24 lít                   C. 6,72 lít                D. 4,48 lít

Suy luận: Nước vôi trong hấp thu cả CO2 và H2O

mCO2 + mH2O = 50,4g ; mCO2 = 50,4 – 10,8 = 39,6g

 

nCO2 = 0,9 mol

nankin = nCO2 – nH2O = 0,3 mol

 

 

II- Mét sè ph­¬ng ph¸p gi¶i nhanh tr¾c nghiÖm ho¸ v« c¬

1. Bảo toàn khối lượng:-Nguyên tắc:
+Trong PUHH thì tổng khối lượng các sản phẩm bằng tổng khối lượng các chất tham gia PU.
+Khi cô cạn dung dịch thì khối lượng hỗn hợp muối thu được bằng tổng khối lượng các cation kim loạianion gốc axit.
Ví dụ 1: Cho từ từ một luồng khí CO qua ống sứ đựng m gam hỗn hợp Fe và các oxit của Fe đun nóng thu được 64 gam Fe, khi đi ra sau PU tạo 40 gam kết tủa với dung dịch Ca(OH)2 dư. Tính m.

A. 7,04 g      B. 74,2 g

C. 70,4 g      D. 74 g
Giải
 

 

Ta có: nCO2 = nCaCO3 = 40/100 = 0,4 mol
mCO + m = mFe + mCO2
mà nCO pu = nCO2 = 0,4 nên:
m = mFe + mCO2 - mCO = 64 + 0,4.44 - 0,4.28 = 70,4 g
Ví dụ 2: Một dung dịch chứa 0,1 mol , 0,2 mol Al3+, x mol Cl- và y molTính x,y biết rằng cô cạn dung dịch thu được 46,9 gam chất rắn khan.

A. x = 0,2 y = 0,3     B. x = 0,1 y = 0,3

C. x = 0,3 y = 0,2     D. x = 0,2 y = 0,2
Giải
Theo định luật bảo toàn khối lượng: 56.0,1 + 27.0,2 + 35,5x + 96y = 46,9
Theo định luật bảo toàn điện tích: 0,1.2 + 0,2.3 = x + 2y
Giải hệ phương trình ---> x = 0,2 y = 0,3

VËy ®¸p ¸n ®óng lµ ®¸p ¸n A
Ví dụ 3: Đun 132,8 gam hỗn hợp 3 ancol no, đơn chức với H2SO4 đặc thu dược 111,2 g. Hỗn hợp 6 ete có số mol bằng nhau. Tính số mol mçi ete.

A. 0,2 mol     B. 0,1 mol

C. 0,3 mol     D. 0,25 mol
Giải
Theo ĐLBT khối lượng: m ancol = m (ete) + mH2O
---> mH2O = m(rượu) - m(ete) = 132,5 - 111,2 = 21,6 g
trong PU ete hóa thì: nete = nH2O = 21,6/18 = 1,2 mol
---> Số mol mỗi ete là 1,2/6 = 0,2 mol
 

 

Ví dụ 4: Hòa tan hoàn toàn 23,8 gam hỗn hợp hai muối cacbonat của kim loại hóa trị I và II vào dung dịch HCl đủ thu được 0,2 mol CO2. Tính khối lượng muối mới thu dược.

A. 7g       B. 74g

C. 24 g      D. 26 g
Giải
Trong các PU của HCl với muối cacbonat thì nCO2 = nH2O = nHCl/2
mà nCO2 = 0,2 mol ---> nH2O = 0,2 mol và nHCl = 0,4 mol
theo ĐLBT khối lượng: 23,8 + 0,4.36,5 = m + 44.0,2 + 18.0,2
---> m = 26 g
2. Bảo toàn electron:
-Nguyên tắc: Đây là trường hợp riêng của bảo toàn điện tích, chỉ áp dụng cho các PU oxi hóa khử. Khi đó ne cho = ne nhận.
-Các ví dụ:
Ví dụ 1: Trộn 60 gam bột Fe với 30 gam bột S rồi đun nóng trong điều kiện không có không khí thu được chất rắn A. Hòa tan A bằng HCl dư thu được hỗn hợp khí B. Đốt cháy hoàn toàn B cần bao nhiêu lit Ò ở đktc.

A. 22,4 lÝt      B. 32,928 lÝt

C. 6.72,4 lÝt     D. 32,928 lÝt

Giải
Ta thấy nFe = 60/56 > nS = 30/32 nên Fe dư, S hết. Khí B là hỗn hợp H2, H2S. Đốt B thu được SO2, H2O
Phân tích:
-S nhận một phần e của Fe để tạo và không thay đổi trong PU với HCl

 

(vẫn là trong H2S), cuối cùng nó nhường lại toàn bộ e do Fe đã cho và e do nó vốn có để tạo SO2 trong PU với O2.
-Fe nhường một phần e cho S để tạo (FeS) và cuối cùng lượng e này lại đẩy sang cho O2 (theo trên). Phần Fe dư còn lại nhường e cho H+ để tạo H2, sau đó H2 lại trả số e này cho O2 trong PU cháy tạo H2O
---> Như vậy, một cách gián tiếp thì toàn bộ e do Fe nhường và S nhường đã được O2 thu nhận.
Vậy: ne cho = 2nFe + 4nS = 5,89 mol.
---> nO2 = 5,89/4 = 1,47 mol
V O2 = 1,47.22,4 = 32,928 lit.
Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm hai kim loại A,B có hóa trị không đổi, chúng đều không PU với nước và mạnh hơn Cu. / X tác dụng hoàn toàn với CuSO4 dư, lấy Cu thu được cho PU hoàn toàn với HNO3 dư thấy thoát ra 1,12 lit NO ở đktc. Nếu cho lượng X trên PU hoàn toàn với HNO3 thì thu được bao nhiêu lit N2 ở đktc.

A. 0,224 lÝt      B. 0,928 lÝt

C. 6.72,4 lÝt     D. 0,336 lÝt

Giải : Phân tích: nhận a mol e của A,B để tạo Cu, Cu lại nhường lại a mol e cho N5+  để tạo NO.                            N5+ + 3e ---> N2+
=> nNO = a/3 = 1,12/22,4 = 0,05 mol --> a = 0,15 mol
Ở thí nghiệm sau, A,B nhường a mol e cho N5+ để tạo N2:
         2N +5 + 2.5e ---> N2
---> nN2 = 0,15/10 = 0,015 mol
--> V N2 = 0,015.22.4 = 0,336 lit
Ví dụ 3. Cho 1,35 gam hỗn hợp Cu,Mg,Al tác dụng hết với HNO3 thu được 0,01 mol NO và 0,04 mol NO2. Tính khối lượng muối tạo ra?

A. 5,7g       B. 7,4g

C. 0,24 g       D. 5,69 g
Giải
Đặt số mol Mg,Al,Cu lần lượt là a,b,c
--->Số mol e nhường = 2a + 3b + 2c = nNO3- trong muối.
Số mol e nhận = 3nNO + nNO2 = 0,07 mol = 2a + 3b + 2c
Vậy: m = 1,35 + 0,07.62 = 5,69 gam
Chú ý: Số mol HNO3 làm môi trường = số mol HNO3 tạo muối = số mol e cho = số mol e nhận. Số mol HNO3 oxi hóa tính được theo số mol các SP khử, tù đó ta tính được số mol HNO3 phản ứng

3. Ph­¬ng ph¸p t¨ng gi¶m khèi l­îng:

VÝ dô 1 : Hoµ tan hoµn toµn 4,86 gam kim lo¹i R ho¸ trÞ II b»ng dung dÞch HCl thu ®­îc dung dÞch X vµ 4,48 lÝt khÝ H2 ( ®ktc). Khèi l­îng muèi cã trong dung dÞch X

A. 5,7g       B.17,4g

C. 19,24 g       D. 19,06 g
Suy luËn : R + HCl --------> RCl2 + H2

Cø  1 mol R chuyÓn thµnh RCl2 khèi l­îng t¨ng 2 x 35,5 = 71g vµ cã 1 mol H2 bay ra. Theo bµi  ra th× cã 4,48/ 22,4 = 0,2 molH2 bay ra. Nh­ vËy khãi l­îng t¨ng = 0,2 x 71 = 14,2 g => Tæng khèi l­îng muèi  = 4,86 + 14,2 = 19,06 gam
VËy ®¸p ¸n ®ómg lµ ®¸p ¸n D.

VÝ dô 2: Cho 4,3 gam hçn hîp BaCl2 vµ CaCl2 vµ 1 lÝt dung dÞch hçn hîp Na2CO3 0,1 M vµ (NH4)2CO3 0,25 M thu ®­îc 39,7 gam kÕt tña X. TÝnh phÇn tr¨m khèi l­îng c¸c chÊt ttrong X.

A. 42,62% vµ 53,38%     B. 40,70% vµ 50,30%

C. 60% vµ 40%       D. 70,80% vµ 20,20%

Gii:  CO32- + Ba2+ ---> BaCO3

CO32- + Ca2+ ---> CaCO3

Khi chuyÓn 1 mol  muèi BaCl2 hay CaCl2 thµnh BaCO3 hay CaCO3  khèi l­îng bÞ gi¶m ®i  : 71-6o = 11 gam. Nh­ vËy tæng sè mol  2 muèi  cacbonat =                      = 0,3 mol.

Cßn sè mol cña CO22- = 0,1+0,25= 0,35 mol.

§Æt x, y lµ sè mol  cña BaCO3 , CaCO3  trong X ta cã hÖ pt:

x+y = 0,3

197x + 100y = 39,7   Gi¶ ra ®­îc x= 0,1; y= 0,2

VËy % BaCO3  =                                    = 49,62% vµ % CaCO3 = 50,38%

VËy ®¸p ¸n A lµ ®¸p ¸n ®óng.
4.  Tính khối lượng sản phẩm của 1 quá trình phản ứng: chỉ quan tâm vào chất đầu và chất cuối, bỏ qua các chất trung gian.

VD1: Hòa tan hoàn toàn hỗn hợp gồm 0,2 mol Fe và 0,1 mol vào HCl dư được dung dịch X. Cho X tác dụng với NaOH dư được kết tủa. Lọc kết tủa, rửa sạch và nung trong không khí đến khối lượng không đổi được m(g) chất rắn. Vậy m =?

A. 22g.        B. 32g                          C.42g                                     D.52g

Cách giải thông thường: viết lần lượt từng phản ứng rồi tính toán ---> mất thời gian.  Nhẩm: Lượng Fe ban đầu trong hỗn hợp vẫn không hề thay đổi khi quá trình kết thúc. Chất rắn sau phản ứng là do đó ta tính số mol Fe trong hỗn hợp ban đầu : 0,2+0,1. 2 = 0,4 (mol)

---> 

Vậy đáp án là B.

5. Khử oxit kim loại bằng các chất khử như thì chất khử lấy oxi của oxit để tạo . Biết số mol  ta tính được lượng oxi trong oxit --> lượng kim loại sau phản ứng.

VD2: Cho 0,6 mol phản ứng nhiệt nhôm tạo ra 81,6g . Công thức oxi sắt là:

A. FeO.       B.      C.        D.Không xác định được.

Nhẩm: Al lấy oxi trong oxit sắt nên số mol nguyên tử O trong 2 oxit là bằng nhau

--->

Vậy đáp án là C.

VÝ dô 3:

Nung 100 gam hh Na2CO3 NaHCO3 đÕn khối lượng không đổi dược 69 gam chất rắn. Xác định % từng chất trong hh.

Giải
Bài toán có thể giải theo PP đại số. Đây là PP khác.

2 NaHCO3 -------------> Na2CO3 + CO2 + H2O
2 x 84 (g) ----------> Giảm: 44 + 18 = 62 g
........x (g) ----------> Giảm: 100 - 69 = 31 g
---> x = 84 g ---> = 16%

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

B. HIDROCACBON:

CT chung: CxHy (x1, y2x+2). Nếu là chất khí ở đk thường hoặc đk chuẩn: x4.

Hoặc: CnH2n+2-2k, với k là số liên kết, k 0.

I- DẠNG 1: Hỗn hợp gồm nhiều hidrocacbon thuộc cùng một dãy đồng đẳng.

PP1: Gọi CT chung của các hidrocacbon (cùng dãy đồng đẳng nên k giống nhau)

- Viết phương trình phản ứng

- Lập hệ PT giải , k.

- Gọi CTTQ của các hidrocacbon lần lượt là ... và số mol lần lần lượt là a1,a2….

Ta có:  +

+ a1+a2+… =nhh

Ta có đk: n12 n1<2.

Thí dụ : + Nếu hh là hai chất đồng đẳng liên tiếp và =1,5

     Thì n1<1,52=n1+1 0,51<1,5 n1=1, n2=2.

+ Nếu hh là đđ không liên tiếp, giả sử có M cách nhau 28 đvC (2 nhóm –CH2-)

      Thì n1<=1,52=n1+2 n1=1, n2=3.

PP2 : - gọi CT chung của hai hidrocacbon.

- Tương tự như trên

- Tách ra CTTQ mỗi hidrocacbon

Ta có: x1<2, tương tự như trên x1,x2.

y1 < 2; ĐK: y1,y2 là số chẳn.

nếu là đồng đẳng liên tiếp thì y2=y1+2. thí dụ=3,5

y1<3,52=y1+2  1,51<3,5 ; y1 là số chẳn y1=2, y2=4

nếu là đđ không kế tiếp thì ta thay ĐK : y2=y1+2 bằng đk y2=y1+2k (với k là hiệu số nguyên tử cacbon).

Cho vài thí dụ:

II. DẠNG 2: Tìm CTPT của hidrocacbon khi biết KL phân tử:

Phương pháp: + Gọi CTTQ của hidrocacbon là CxHy; Đk: x1, y2x+2, y chẳn.

+ Ta có 12x+ y=M

+ Do y>0 12xx< (chặn trên) (1)

+ y2x+2 M-12x 2x+2 x(chặn dưới) (2)

Kết hợp (1) và (2) x và từ đó y.

Thí dụ : KLPT của hydrocacbon CxHy = 58

Ta có 12x+y=58

+ Do y>o 12x<58 x<4,8  và  do y 2x+2 58-12x 2x+2 x 4

x=4 ; y=10 CTPT hydrocacbon là C4H10.

III. DẠNG 3 : GIẢI BÀI TOÁN HỖN HỢP

Khi giải bài toán hh nhiều hydrocacbon ta có thể có nhiều cách gọi :

- Cách 1 : Gọi riêng lẻ, cách này giải ban đầu đơn giản nhưng về sau khó giải, dài, tốn thời gian.

- Cách 2: Gọi chung thành một công thức hoặc (Do các hydrocacbon khác dãy đồng đẳng nên k khác nhau)

Phương pháp: Gọi Ct chung của các hydrocacbon trong hh là (nếu chỉ đốt cháy hh) hoặc (nếu vừa đốt cháy vừa cộng hợp H2, Br2, HX…)

- Gọi số mol hh.

- Viết các ptpứ xảy ra, lập hệ phương trình, giải hệ phương trình

+ Nếu là ta tách các hydrocacbon lần lượt là

Ta có: a1+a2+… =nhh

Nhớ ghi điều kiện của x1,y1

+ x1 1 nếu là ankan; x1 2 nếu là anken, ankin; x1 3 nếu là ankadien…

Chú ý: + Chỉ có 1 hydrocacbon duy nhất có số nguyên tử C=1 nó là CH4 (x1=1; y1=4)

+ Chỉ có 1 hydrocacbon duy nhất có số nguyên tử H=2 nó là C2H2 (y2=4) (không học đối với C4H2).

Các ví dụ:

IV. CÁC PHẢN ỨNG DẠNG TỔNG QUÁT:

1. Gọi CT chung của các hydrocacbon là

a.Phản ứng với H2 dư (Ni,to) (Hs=100%)

+H2 hỗn hợp sau phản ứng có ankan và H2

Chú ý: Phản ứng với H2 (Hs=100%) không biết H2 dư hay hydrocacbon dư thì có thể dựa vào của hh sau phản ứng. Nếu <26 hh sau phản ứng có H2 dư và hydrocacbon chưa no phản ứng hết

b.Phản ứng với Br2 dư:

+Br2

c. Phản ứng với HX

+HX

d.Phản ứng với Cl2 (a's'k't')

+Cl2

e.Phản ứng với AgNO3/NH3

2+xAg2O x

2) Đối với ankan:

CnH2n+2 + xCl2 CnH2n+2-xClx + xHCl    ĐK: 1 x 2n+2

CnH2n+2 CmH2m+2 + CxH2x          ĐK: m+x=n; m 2, x 2, n 3.

3) Đối với anken:

+ Phản ứng với H2, Br2, HX đều tuân theo tỉ lệ mol 1:1

+ Chú ý phản ứng thế với Cl2 ở cacbon

 CH3-CH=CH2 + Cl2 ClCH2-CH=CH2 + HCl

4) Đối với ankin:

+ Phản ứng với H2, Br2, HX đều tuân theo tỉ lệ mol 1:2

VD: CnH2n-2 + 2H2 CnH2n+2

+ Phản ứng với dd AgNO3/NH3

2CnH2n-2 + xAg2O 2CnH2n-2-xAgx + xH2O

ĐK: 0 x 2    

* Nếu x=0 hydrocacbon là ankin ankin-1

* Nếu x=1 hydrocacbon là ankin-1

* Nếu x= 2 hydrocacbon là C2H2.

5) Đối với aren và đồng đẳng:

+ Cách xác định số liên kết ngoài vòng benzen.

Phản ứng với dd Br2       là số liên kết ngoài vòng benzen.

+ Cách xác định số lk trong vòng:

Phản ứng với H2 (Ni,to):    

* với là số lk nằm ngoài vòng benzen

* là số lk trong vòng benzen.

Ngoài ra còn có 1 lk tạo vòng benzen số lk tổng là ++1.

VD: hydrocacbon có 5 trong đó có 1 lk tạo vòng benzen, 1lk ngoài vòng, 3 lk trong vòng. Vậy nó có k=5 CTTQ là CnH2n+2-k với k=5 CTTQ là CnH2n-8

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN 

VÍ DỤ 1 :Đốt cháy 0,1 mol hỗn hợp 2 ankan là đồng đẳng kế tiếp ,thu được 3,36 lít CO2(ĐKTC).Hai ankan trong hỗn hợp là:

Giải : số nt cacbon trung bình= số mol CO2 : số mol 2 ankan ---> CTPT

VD 2 :Đốt cháy 6,72 lít khí (ở đktc) hai hiđrocacbon cùng dãy đồng đẳng tạo thành 39,6 gam CO2 và 10,8 gam H2O.

a)Công thức chung của dãy đồng đẳng là:

b) Công thức phân tử mỗi hiđrocacbon là:

Giải :Do chúng ở thể khí, số mol CO2> số mol H2O  --->là ankin hoặc ankadien

số mol 2 chất là :nCO2- n H2O = 0,3 ---> Số ntử cacbon trung bình là : nCO2 :n 2HC=3

---> n1=2 ,n2 =4  ---> TCPT là C2H2 và C4H6

VD 3 :Cho 4,6 gam hỗn hợp 2 anken là đồng đẳng kế tiếp qua dung dịch brôm dư,thấy

có 16 brôm phản ứng.Hai anken là

Giải:n Br2= 0,1 =n 2anken ---->số nguyên tử cacbon trung bình = =3,3

    CTPT 2anken là: C3H6 và C4H8

VD 4:Khi đốt cháy 1hh gồm:0,1 mol C2H4 và 1 hydrocacbon A,thu được 0,5 mol CO2

và 0,6 mol H2O.CTPT của hydrocacbon A là:

Giải:nH2O > nCO2 ---> A là ankan

Số mol A= nH2O  - nCO2 =0,1---> n =(0,5 – 0,1.2): 0,1 =2--->CTPT của A là:C2H6

VD 5:Khi đốt cháy 0,2 mol hh gồm: C2H2 và 1 hydrocacbon A,thu được:

số mol CO2 =số mol H2O =0,5 mol.CTPT của hydrocacbon A là ?

Giải:nH2O = nCO2 ---> A là ankan --> nC2H2 =n A= 0,1---> số nguyên tử cacbon trong Alà:

(0,5 –0,1.2): 0,1 =3 ---> ctpt của A là: C3H8

V- MỘT SỐ DẠNG BIỆN LUẬN KHI BIẾT MỘT SỐ TÍNH CHẤT

PHƯƠNG PHÁP:

+ Ban đầu đưa về dạng phân tử

+ Sau đó đưa về dạng tổng quát (có nhóm chức, nếu có)

+ Dựa vào điều kiện để biện luận.

VD1: Biện luận xác định CTPT của (C2H5)n CT có dạng: C2nH5n

Ta có điều kiện: + Số nguyên tử H 2 số nguyên tử C +2

5n 2.2n+2 n 2

+ Số nguyên tử H là số chẳn n=2 CTPT: C4H10

VD2: Biện luận xác định CTPT (CH2Cl)n CT có dạng: CnH2nCln

Ta có ĐK:  + Số nguyên tử H 2 số nguyên tử C + 2 - số nhóm chức

2n 2.2n+2-n n 2.

+ 2n+n là số chẳn n chẳn n=2 CTPT là: C2H4Cl2.

VD3: Biện luận xác định CTPT (C4H5)n, biết nó không làm mất màu nước brom.

CT có dạng: C4nH5n, nó không làm mất màu nước brom nó là ankan loại vì 5n<2.4n+2 hoặc aren.

ĐK aren: Số nguyên tử H =2số C -6 5n =2.4n-6 n=2. Vậy CTPT của aren là C8H10.

Chú ý các qui tắc:

+ Thế halogen vào ankan: ưu tiên thế vào H ở C bậc cao.

+ Cộng theo Maccôpnhicôp vào anken

+ Cộng H2, Br2, HX theo tỷ lệ 1:1 vào ankađien.

+ Phản ứng thế Ag2O/NH3 vào ankin.

+ Quy luật thế vào vòng benzen

+ Phản ứng tách HX tuân theo quy tắc Zaixep.

 

C. NHÓM CHỨC

I- RƯỢU:

1) Khi đốt cháy rượu: rượu này no, mạch hở.

2) Khi tách nước rượu tạo ra olefin rượu này no đơn chức, hở.

3) Khi tách nước rượu A đơn chức tạo ra chất B.

- B là hydrocacbon chưa no (nếu là rượu no thì B là anken).

- B là ete.

4)  - Oxi hóa rượu bậc 1 tạo ra andehit hoặc axit mạch hở.

R-CH2OH R-CH=O hoặc R-COOH

- Oxi hóa rượu bậc 2 thì tạo ra xeton:

R-CHOH-R' R-CO-R'

- Rượu bậc ba không phản ứng (do không có H)

5) Tách nước từ rượu no đơn chức tạo ra anken tuân theo quy tắc zaixep: Tách -OH và H ở C có bậc cao hơn

6)  - Rượu no đa chức có nhóm -OH nằm ở cacbon kế cận mới có phản ứng với Cu(OH)2 tạo ra dd màu xanh lam.

- 2,3 nhóm -OH liên kết trên cùng một C sẽkhông bền, dễ dàng tách nước tạo ra anđehit, xeton hoặc axit cacboxylic.

- Nhóm -OH liên kết trên cacbon mang nối đôi sẽ không bền, nó đồng phân hóa tạo thành anđehit hoặc xeton.

CH2=CHOH CH3-CHO

CH2=COH-CH3 CH3-CO-CH3.

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN 

Rượu no

  1. Khi đốt cháy rượu :         

   

      Nếu là hổn hợp rượu cùng dãy đồng đẳng thì số nguyên tử Cacbon trung bình.

VD : = 1,6  n1<=1,6   phải có 1 rượu là CH3OH

b.     x là số nhóm chức rượu ( tương tự với axít)

  1. rượu đơn chức no (A) tách nước tạo chất (B) (xúc tác : H2SO4 đđ)

. dB/A  < 1     B là olêfin

. dB/A  > 1    A là ete

  1. + oxi hóa rượu bậc 1 tạo anđehit : R-CHO  R- CH= O

+ oxi hóa rượu bậc 2 tạo xeton : R- CH – R’   O     R – C – R’

                                                                 OH                        O

      + rượu bậc 3 không bị oxi hóa.

 

II. PHENOL:

- Nhóm OH liên kết trực tiếp trên nhân benzen, nên liên kết giữa O và H phân cực mạch vì vậy hợp chất của chúng thể hiện tính axit (phản ứng được với dd bazơ)

            

 

 

 

- Nhóm -OH liên kết trên nhánh (không liên kết trực tiếp trên nhân benzen) không thể hiện tính axit.

 

 

 

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN 

a/ Hợp chất HC: A + Na H2    x là số nguyên tử H linh động trong – OH hoặc         -COOH.

b/ Hợp chất HC: A + Na muối + H2 y là số nhóm chức phản ứng với NaOH là – OH liên kết trên nhân hoặc – COOH và cũng  là số nguyên tử H linh động phản ứng với NaOH.

VD : .  A có 2 nguyên tử H linh động phản ứng Natri

         . A có 1 nguyên tử H linh động phản ứng NaOH

         . nếu A có 2 nguyên tử Oxi

A có 2 nhóm OH ( 2H linh động phản ứng Na) trong đó có 1 nhóm –OH nằm trên nhân thơm ( H linh động phản ứng NaOH) và 1 nhóm OH liên kết trên nhánh như

HO-C6H4-CH2-OH

 

III. AMIN:

- Nhóm  hút e làm giảm tính bazơ của amin.

- Nhóm  đẩy e làm tăng tính bazơ của amin.

VD: C6H5-NH2 33-NH22H5NH2<(CH3)2NH2 (tính bazơ tăng dần)

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN 

    x là số nhóm chức amin

VD: nH+ : namin = 1 :1 amin này đơn chức

    CT của amin no đơn chức là CnH2n+3N   (n 1)

         . Khi đốt cháy nH2O > nCO2 nH2O – nCO2 = 1,5 namin

             . số nguyên tử cacbon

  • Bậc của amin : -NH2 bậc 1 ; -NH-  bậc 2  ;  -N - bậc 3

 

IV. ANĐEHIT :

1. Phản ứng tráng gương và với Cu(OH)2 (to)

R-CH=O +Ag2O R-COOH + 2Ag

R-CH=O + 2Cu(OH)2 R-COOH + Cu2O+2H2O

Nếu R là Hydro, Ag2O dư, Cu(OH)2 dư:

H-CHO + 2Ag2O H2O + CO2 + 4Ag

H-CH=O + 4Cu(OH)2 5H2O + CO2 + 2Cu2O

Các chất: H-COOH, muối của axit fomic, este của axit fomic cũng cho được phản ứng tráng gương.

HCOOH + Ag2O H2O + CO2+2Ag

HCOONa + Ag2O NaHCO3 + 2Ag

H-COOR + Ag2O ROH + CO2 + 2Ag

Anđehit vừa đóng vai trò chất khử, vừa đóng vai trò chất oxi hóa:

+ Chất khử: Khi phản ứng với O2, Ag2O/NH3, Cu(OH)2(to)

+ Chất oxi hóa khi tác dụng với H2 (Ni, to)

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN 

       a.

           + Trường hợp đặc biệt : H-CH = O phản ứng Ag2O tạo 4mol Ag nhưng %O = 53,33%

     + 1 nhóm andehyt ( - CH = O ) có 1 liên kết đôi C = O andehyt no đơn chức chỉ có 1 liên kết nên khi đốt cháy ( và ngược lại)

           + andehyt A có 2 liên kết có 2 khả năng : andehyt no 2 chức ( 2 ở C = O) hoặc andehyt không no có 1 liên kết đôi ( 1 trong C = O, 1 trong C = C).

  1. +

      +

      +

V. AXIT CACBOXYLIC:

+ Khi cân bằng phản ứng cháy nhớ tính cacbon trong nhóm chức.

VD: CnH2n+1COOH + O2(n+1)CO2 + (n+1)H2O

+ Riêng axit fomic tráng gương, phản ứng với Cu(OH)2 tạo đỏ gạch.

  Chú ý axit phản ứng với Cu(OH)2 tạo ra dd màu xanh do có ion Cu2+

+ Cộng HX của axit acrylic, axit metacrylic, andehit acrylic nó trái với quy tắc cộng Maccopnhicop:

VD: CH2=CH-COOH + HCl ClCH2-CH2-COOH

+ Khi giải toán về muối của axit cacboxylic khi đốt cháy trong O2 cho ra CO2, H2O và Na2CO3

VD : CxHyOzNat +            O2 CO2 + H2O + Na2CO3

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN 

         

  • Chí có axít fomic ( H-COOH) tham gia phản ứng tráng gương
  • Đốt axít :

        Ta có :

      

       Lưu ý khi giải toán :

+ Số mol Na (trong muối hữu cơ) = số mol Na (trong Na2CO3) (bảo toàn nguyên tố Na)

+ Số mol C (trong Muối hữu cơ) = số mol C (trong CO2) + Số mol C (trong Na2CO3) (bảo toàn nguyên tố C)

So sánh tính axit : Gốc hút e làm tăng tính axit, gốc đẩy e làm giảm tính acit của axit cacboxylic.

VI. ESTE :

  cách viết CT của một este bất kì :

Este do axit x chức và rưỡu y chức :   Ry(COO)x.yR’x .

Nhân chéo x cho gốc hidrocacbon của rượu và y cho gốc hdrocacbon của axit.

x.y là số nhóm chức este.

VD :  - Axit đơn chức + rượu 3 chức : (RCOO)3R’

- Axit 3 chức + rượu đơn chức : R(COO-R’)3

1. ESTE ĐƠN CHỨC :

  Este + NaOH Muối + rượu

Este + NaOH 1 muối + 1 anđehit este này khi phản ứng với dd NaOH tạo ra rượu có nhóm -OH liên kết trên cacbon mang nối đôi bậc 1, không bền đồng phân hóa tạo ra anđehit.

VD: R-COOCH=CH2 + NaOH R-COONa + CH2=CH-OH

 

 

Este + NaOH 1 muối + 1 xeton  este này khi phản ứng tạo rượu có nhóm --OH liên kết trên cacbon mang nối đôi bậc 2 không bền đồng phân hóa tạo xeton.

+ NaOH R-COONa + CH2=CHOH-CH3  

                                

 

Este + NaOH 2muối +H2O Este này có gốc rượu là đồng đđẳng của phenol hoặc phenol..

VD :

        + 2NaOH RCOONa + C6H5ONa + H2O

        ( do phenol có tính axit nên phản ứng tiếp với NaOH tạo ra muối và H2O)

   Este + NaOH 1 sản phẩm duy nhất Este đơn chức 1 vòng

       

+NaOH

 

 

CÁCH XÁC ĐỊNH SỐ NHÓM CHỨC ESTE :

là số nhóm chức este (trừ trường hợp este của phenol và đồng đẳng của nó)

nNaOHcần <2neste(este phản ứng hết) Este này đơn chứcvà NaOH còn dư.

Este đơn chức có CTPT là : CxHyO2 R-COOR’ ĐK : y2x

Ta có 12x+y+32 = R + R’ + 44.

Khi giải bài toán về este ta thường sử dụng cả hai công thức trên.

+ Ct CxHyO2 dùng để đốt cháy cho phù hợp.

+ CT R-COOR’ dùng để phản ứng với NaOH CT cấu tạo của este.

Hỗn hợp este đơn chức khi phản ứng với NaOH tạo 1 muối + 2 rượu đơn chức

2 este này cùng gốc axit và do hai rượu khác nhau tạo nên.

Vậy công thức 2 este là R-COO giải R,R’ ; ĐK : R1<CT

Hỗn hợp este đơn chức khi phản ứng với NaOH tạo ra 3 muối + 1 rượu 3 este này cùng gốc rượu và do 3 axit tạo nên.

CT 3 este là COOR’ CT 3este

Hỗn hợp este khi phản ứng với NaOH 3 muối + 2 rượu đều đơn chức

CTCT của 3este là COO (trong đó 2 este cùng gốc rượu)

CT 3este là:    

Hỗn hợp 2 chất hữu cơ đơn chức khi phản ứng với NaOH thu được 1 muối + 1 rượu : Có 3 trường hợp xảy ra :

+ TH1 : 1 axit + 1 rượu      

+ TH2 : 1 axit + 1 este (cùng gốc axit)                

+ TH3 : 1 rượu + 1 este (cùng gốc rượu)

Hỗn hợp hai chất hữu cơ khi phản ứng với dd NaOH thu được hai muối + 1 rượu (đều đơn chức). Có hai trường hợp :

+ TH1 : 1 axit + 1 este

+ TH2 : 2 este (cùng gốc rượu) : RCOO.

Hỗn hợp hai chất hữu cơ đơn chức khi phản ứng với dd NaOH thu được 1 muối + 2 rượu. Có hai trường hợp :

+ TH1 : 1 rượu + 1 este

+ TH 2 : 2 este cùng gốc axit

Lưu ý : Nếu giả thiết cho các hợp chất hữu cơ đồng chức thì mỗi phần trên chỉ có 1 trường hợp là hh 2 este (cùng gốc rượu hoặc cùng gốc axit).

2. ESTE ĐA CHỨC :

a) - Do axit đa chức + rượu đơn chức : R(COOR’)x (x 2)

- Nếu este này do axit đa chức + rượu đơn chức (nhiều rượu) : R(COO )x

- Nếu este đa chức + NaOH 1 muối+2rượu đơn chức este này có tối thiểu hai chức.

VD :                                            (3 chức este mà chỉ thu được 2 rượu)              

 

- Nếu este này có 5 nguyên tử oxi este này tối đa hai chức este (do 1 chức este có tối đa hai nguyên tử oxi)

b) - Do axit đơn + rượu đa : (RCOO)yR’ (y 2)

+ Tương tự như phần a.

c) Este do axit đa + rượu đa : Ry(COO)x.yR’x (ĐK : x,y 2)

nếu x=y CT : R(COO)xR’

Khi cho este phản ứng với dd NaOH ta gọi Ct este là RCOOR’ nhưng khi đốt ta nên gọi CTPT là CxHyO2 (y 2x) vì vậy ta phải có phương pháp đổi từ CTCT sang CTPT để dễ giải.

VD : este 3 chức do rượu no 3 chức + 3 axit đơn chức (có 1 axit no, iaxit có 1 nối đôi, 1 axit có một nối ba) (este này mạch hở)

Phương pháp giải : + este này 3 chức Pt có 6 nguyên tử Oxi

+ Số lkết  : có 3 nhóm –COO- mỗi nhóm có 1 lk 3 .

+ Số lk trong gốc hydrocacbon không no là 3 ( 1 trong axit có 1 nối đôi, 2 trong axit có 1 nối ba)

CT có dạng : CnH2n+2-2kO6 với k=6 CT : CnH2n-10O6.

+ Gọi CTCT là :  

  Cm+x+y+a+3H2m+2x+2y+2a-4O6

 

Đặt : n=m+x+y+a+3  

CnH2n-10O6

  Chú ý : Phản ứng este hóa giữa axit và rượu : (phản ứng không hoàn toàn)

+ Rượu đa chức + axit đơn chức :

xRCOOH + R’(OH)n             (RCOO)xR’(OH)(n-x) + xH2Điều kiện : 1 x n

+ Rượu đơn + axit đa :

 

R(COOH)n + xR’OH                                                      + xH2O

Điều kiện : 1 x n

 

  Ngoài ra còn những este đăc biệt khác :


Este do rượu đa, axit đa và axit đơn :

VD :     

Khi phản ứng với NaOH tạo ra R(COONa)2, R’COONa và R’’(OH)3

 

Hoặc este + NaOH muối của axit đa + rượu đa và rượu đơn

 

VD : 

 

khi cho phản ứng với NaOH cho R(COONa)3 + R’(OH)2 + R’’OH                                                       

 

Este do axit tạp chức tạo nên :

VD : R-COO-R’-COO-R’’ khi phản ứng NaOh tạo : R-COONa,        và R’’OH

 

VD :

 

khi phản ứng với NaOH tạo :

 

 

CHÚ Ý KHI GIẢI TOÁN :

  • Este + NaOH muối + nước

 

VD: CH3 – COOC6H5 + NaOHCH3 – COONa + C6H5ONa + H2O

         Đốt cháy este :

 

VII. BIỆN LUẬN XÁC ĐỊNH CÔNG THỨC CỦA HỢP CHẤT HỮU CƠ CÓ NHÓM CHỨC 

 

CT chung : CnH2n+2-x-2kXx với X là nhóm chức hóa học : -OH, -CHO, -COOH, -NH2

Giả thiết cho CT dạng phân tử và một số tính chất của hợp chất hữu cơ.

Phương pháp :- Đưa CTPT về dạng CTCT có nhóm chức của nó.

- Đặt điều kiện theo công thức chung :

+ Nếu no : k=0 thì ta luôn có số nguyên tử H = 2 số nguyên tử C + 2 – số nhóm chức.

+ Nếu không cho no thì ta có : số nguyên tử H 2 số nguyên tử C + 2 – số nhóm chức.

VD1 : Một rượu no có công thức là (C2H5O)n. Biện luận để xác định CTPTcủa rượu đó.

+ Đưa CT trên về dạng cấu tạo : (C2H5O)n C2nH4n(OH)n

+ Đặt ĐK : số nguyên tử H = 2 số nguyên tử C + 2 – số nhóm chức

4n=2.2n+2-n n=2 Ct rượu là C4H8(OH)2

VD2 : Một axit hữu cơ có CTPT là (C4H3O2)n, biết rằng axit hữu cơ này không làm mất màu dd nước brom. Xác định CTCT của axit ?

+ Đưa về dạng cấu tạo : (C4H3O2)n C4nH3nO2n C3nH2n(COOH)n

+ Do axit hữu cơ này không làm mất màu nước brom nên có 2 trường hợp :

Axit này no : (k=0) loại vì theo ĐK : H=2C+2-số nhóm chức 2n=6n+2-n n<0.

Axit này thơm : k=4 (do 3 lk tạo 3 lk đôi C=C và một lk tạo vòng benzen)

ĐK : H=2C+2-2k-số nhóm chức 2n=6n+2-8-n n=2. Vậy Ct của axit là C6H4(COOH)2 (vẽ CTCT : có 3 CT).

 

 


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Phương Pháp Giải Nhanh Trắc Nghiệm Hóa Hữu cơ

 

  1. Dựa trên công thức tổng quát của hiđrocacbon

Thí dụ: Công thức tổng quát của hiđrocacbonA có dạng (CnH2n+1)m. A thuộc dãy đồng đẳng nào?

A) Ankan            B) Anken               C) Ankin                D) Aren

 

Suy luận: CnH2n+1 là gốc hidrocacbon hóa trị I. Vậy phân tử chỉ có thể do 2 gốc hydrocacbon hóa trị I liên kết với nhau, vậy m = 2 và A thuộc dãy ankan: C2nH2n+4.

  1. Khi đốt cháy hidrocacbon thì cacbon tạo ra CO2 vầ hidro tạo ra H2O. Tổng khối lượng C và H trong CO2 và H2O phải bằng khối lượng của hidrocacbon.

Thí dụ: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp gồm CH4, C3H6 và C4H10 thu được 17,6g CO2 và 10,8g H2O. m có giá trị là:

A) 2g                     B) 4g                    C) 6g                       D) 8g.

 

Suy luận: Mhỗn hợp = m­C + mH = .

  1. Khi đốt cháy ankan thu được nCO­2 > nH2O và số mol ankan cháy bằng hiệu số của số mol H2O và số mol CO2.

CnH2n+2   +  nCO2   +   (n + 1) H2O

Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn 0,15 mol hỗn hợp 2 ankan thu được 9,45g H2O. Cho sản phẩm cháy vào dung dịch Ca(OH)2 dư thì khối lượng kết tủa thu được là:

A. 37,5g                 B. 52,5g                     C. 15g                      D. 42,5g

Đáp án: A

Suy luận:

nankan = nCO2  -  nCO2 → nCO2 = nH2O - nankan

nCO2 = = 0,15 = 0,375 mol

CO2    +    Ca(OH)2     →    CaCO3   +    H2O

nCaCO3 = CO2 = 0,375 mol

mCaCO3 = 0,375.100 = 37,5g

Thí dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon liên tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 11,2 lít CO2 (đktc) và 12,6g H2O. Hai hidrocacbon đó thuộc dãy đồng đẳng nào?

A. Ankan                B. Anken                    C. Ankin                  D. Aren

Suy luận:

                  nH2O = = 0.7 > 0,5. Vậy đó là ankan

Thí dụ 3: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon liêm tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 22,4 lít CO2(đktc) và 25,2g H2O. Hai hidrocacbon đó là:

A. C2H6 và C3H8                                                       B. C3H8 và C4H10

   C. C4H10 và C5H12                                                    D. C5H12 và C6H14

 

Suy luận: nH2O = = 1,4 mol ; nCO2 = 1mol

nH2O > nCO2  2 chất thuộc dãy ankan. Gọi n là số nguyên tử C trung bình:

 

O2    CO2  +  H2O

                         

Ta có:      →  = 2,5     →             

 

 Thí dụ 4: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp gồm 1 ankan và 1 anken. Cho sản phẩm cháy lần lượt đi qua bình 1 đựng P2O5 dư và bình 2 đựng KOH rắn, dư thấy bình 1 tăng 4,14g, bình 2 tăng 6,16g. Số mol ankan có trong hỗn hợp là:

A. 0,06                       B. 0,09                      C. 0,03                       D. 0,045

 

Suy luận: nH2O = = 0,23 ; nCO2 = = 0,14

nankan =  nH2O – nCO2 = 0,23 – 0,14 = 0,09 mol

Thí dụ 5: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol hỗn hợp gồm CH4, C4H10 và C2H4 thu được 0,14 mol CO2 và 0,23 mol H2O. Số mol ankan và anken có trong hỗn hợp lần lượt là:

A. 0,09 và 0,01                                                     B. 0,01 và 0,09

   C. 0,08 và 0,02                                                     D. 0,02 và 0,08

Suy luận: nankan = 0,23 – 0,14 = 0,09 ; nanken = 0,1 – 0,09 mol

  1. Dựa vào phản ứng cộng của anken với Br2 có tỉ lệ mol 1: 1.

Thí dụ: Cho hỗn hợp 2 anken đi qua bình đựng nước Br2 thấy làm mất màu vừa đủ dung dịch chứa 8g Br2. Tổng số mol 2 anken là:

A. 0,1                  B. 0,05                      C. 0,025                   D. 0,005

 

Suy luận: nanken = nBr2 = = 0,05 mol

  1. Dựa vào phản ứng cháy của ankan mạch hở cho nCO2 = nH2O

Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon mạch hở trong cùng dãy đồng đẳng thu được 11,2 lít CO2 (đktc) và 9g H2O. Hai hidrocacbon đó thuộc dãy đồng đẳng nào?

A. Ankan              B. Anken                 C. Ankin                 D, Aren

 

Suy luận:  nCO2 = mol ; nH2O =

  nH2O = nCO2

Vậy 2 hidrocacbon thuộc dãy anken.

Thí dụ 2: Một hỗm hợp khí gồm 1 ankan và 1 anken có cùng số nguyên tử C trong phân tử và có cùng số mol. Lấy m gam hỗn hợp này thì làm mất màu vừa đủ 80g dung dịch 20% Br2trong dung môi CCl4. Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp đó thu được 0,6 mol CO2. Ankan và anken đó có công thức phân tử là:

A. C2H6, C2H4                                                    B. C3H8, C3H6

C. C4H10, C4H8                                                      D. C5H12, C5H10

 

Suy luận: nanken = nBr2 = 0,1 mol

 

CnH2n      +      O2  →  n CO2  +   n H2O

0,1                                     0,1n

 

Ta có: 0,1n = 0,3   n = 3 C3H6.

  1. Đốt cháy ankin: nCO2 > nH2O và nankin (cháy) = nCO2 – nH2O

Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn V lít (đktc) một ankin thể khí thu được CO2 và H2O có tổng khối lượng 25,2g. Nếu cho sản phẩm cháy đi qua dd Ca(OH)2 dư thu được 45g kết tủa.

  1. V có giá trị là:

A. 6,72 lít                 B. 2,24 lít                  C. 4,48 lít               B. 3,36 lít

 

Suy luận: nCO2 = nCaCO3 = 0,45 mol

 

nH2O = 0,3 mol

nankin = nCO2 – nH2O = 0,45 – 0,3 = 0,15 mol

Vankin = 0,15.22,4 = 3,36 lít

  1. Công thức phân tử của ankin là:

A. C2H2                 B. C3H4                C. C4H6                          D. C5H8

nCO2 = 3nankin. Vậy ankin có 3 nguyên tử C3H4

Thí dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn V lít (đktc) 1 ankin thu được 10,8g H2O. Nếu cho tất cả sản phẩm cháy hấp thụ hết vào bình đựng nước vôi trong thì khối lượng bình tăng 50,4g. V có giá trị là:

A. 3,36 lít          B. 2,24 lít                   C. 6,72 lít                D. 4,48 lít

Suy luận: Nước vôi trong hấp thu cả CO2 và H2O

mCO2 + mH2O = 50,4g ; mCO2 = 50,4 – 10,8 = 39,6g

 

nCO2 = 0,9 mol

nankin = nCO2 – nH2O = 0,3 mol

  1. Đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon không no được bao nhiêu mol CO2 thì sau đó hidro hóa hoàn toàn rồi đốt cháy hỗn hợp các hidrocacbon không no đó sẽ thu được bấy nhiêu mol CO2. Đó là do khi hidro hóa thì số nguyên tử C không thay đổi và số mol hidrocacbon no thu được luôn bằng số mol hidrocacbon không no.

Thí dụ: Chia hỗn hợp gồm C3H6, C2H4, C2H2, thành 2 phần đều nhau:

-          Đốt cháy phần 1 thu được 2,24 lít CO2 (đktc).

-          Hidro hóa phần 2 rồi đốt cháy hết sản phẩm thì thể tích CO2 thu được là:

A. 2,24 lít                B. 1,12 lít                   C. 3,36 lít               D. 4,48 lít

8. Sau khi hidro hóa hoàn toàn hidrocacbon không no rồi đốt cháy thì thu được số mol H2O nhiều hơn so với khi đốt lúc chưa hidro hóa. Số mol H2­O trội hơn chính bằng số mol H2 đã tham gia phản ứng hidro hóa.

Thí dụ: Đốt cháy hoàn toàn 0,1 mol ankin thu được 0,2 mol H2O. Nếu hidro hóa honaf toàn 0,1 mol ankin này rồi đốt cháy thì số mol H2O thu được là:

A. 0,3                       B. 0,4                      C. 0,5                       D. 0,6

Suy luận: Ankin cộng hợp với H2 theo tỉ lệ mol 1:2. Khi cộng hợp có 0,2 mol H2 phản ứng nên số mol H2O thu được thêm cũng là 0,2 mol , do đó số mol H2O thu được là 0,4 mol

  1. Dựa và cách tính số nguyên tử C và số nguyên tử C trung bình hoặc khối lượng mol trung bình…

+ Khối lượng mol trung bình của hỗn hợp:          

 

 

+ Số nguyên tử C:    

+ Số nguyên tử C trung bình:            ;  

Trong đó:  n1, n2 là số nguyên tử C của chất 1, chất 2

                  a, b là số mol của chất 1, chất 2

+ Khi số nguyên tử C trung bình bằng trung bình cộng của 2 số nguyên tử C thì 2 chất có số mol bằng nhau.

Ví dụ 1: Hỗn hợp 2 ankan là đồng đẳng liên tiếp có khối lượng là 24,8g. Thể tích tương ứng của hỗn hợp là 11,2 lít (đktc). Công thức phân tử ankan là:

A. CH4, C2H6                                                          B. C2H6, C3H8

  B. C3H8, C4H10                                                                        D. C4H10, C5H12

     Suy luận:

                       ;

     2 hidrocacbon là C3H8 và C4H10.

Ví dụ 2: Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 hidrocacbon mạch hở, liên tiếp trong dãy đồng đẳng thu được 22,4 lít CO2 (đktc) và 25,2g H2O. Công thức phân tử 2 hidrocacbon là:

A. CH4, C2H6                                                           B. C2H6, C3H8

C. C3H8, C4H10                                                            D. C4H10, C5H12

Ví dụ 3: Cho 14g hỗn hợp 2 anken là đồng đẳng liên tiếp đi qua dung dịch nước Br2 thấy làm mất màu vừa đủ dd chứa 64g Br2.

  1. Công thức phân tử của các anken là:

A. C2H4, C3H6                                                           B. C3H8, C4H10

   C. C4H10, C5H12                                                         D. C5H10, C6H12

2. Tỷ lệ số mol 2 anken trong hỗn hợp là:

A. 1:2               B. 2:1                        C. 2:3                        D. 1:1

Suy luận:

1.

  ;

Đó là : C2H4 và C3H6

Thí dụ 4: Cho 10,2g hỗn hợp khí A gồm CH4 và anken đồng đẳng liên tiếp đi qua dd nước brom dư, thấy khối lượng bình tăng 7g, đồng thời thể tích hỗn hợp giảm đi một nửa.

  1. Công thức phân tử các anken là:

A. C2H4, C3H6                                                             B. C3H6, C4H10

   C. C4H8, C5H10­                                                            D. C5H10, C6H12

2. Phần trăm thể tích các anken là:

   A. 15%, 35%                                                                B. 20%, 30%

     C. 25%, 25%                                                                D. 40%. 10%

     Suy luận:

      1.

       ; ; . Hai     anken là C2H4 và C3H6.

  1. Vì  trung bình cộng nên số mol 2 anken bằng nhau. Vì ở cùng điều kiện %n = %V.

→ %V = 25%.

Thí dụ 5: Đốt cháy 2 hidrocacbon thể khí kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng thu được 48,4g CO2 và 28,8g H2O. Phần trăm thể tích mỗi hidrocacbon là:

A. 90%, 10%                                                               B. 85%. 15%

       C. 80%, 20%                                                                D. 75%. 25%

Thí dụ 6: A, B là 2 rượu no đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng. Cho hỗn hợp gồm 1,6g A và 2,3g B tác dụng hết với
Na thu được 1,12 lít H2 (đktc). Công thức phân tử 2 rượu là:

A. CH3OH, C2H5OH                                                  B. C2H5OH, C3H7OH

   C. C3H7OH, C4H9OH                                                 D. C4H9OH, C5H11OH

10. Dựa trên phản ứng tách nước của rượu no đơn chức thành ankennrượu và sô nguyên tử C không thay đổi. Vì vậy đốt rượu và đốt anken tương ứng cho số mol CO2 như nhau.

Thí dụ: Chia a gam ancol etylic thành 2 phần đều nhau.

Phần 1: mang đốt cháy hoàn toàn → 2,24 lít CO2 (đktc)

Phần 2: mang tách nước hoàn toàn thành etylen, Đốt cháy hoàn toàn lượng etylen → m gam H2O. m có giá trị là:

A. 1,6g              B. 1,8g                     C. 1,4g                      D. 1,5g

Suy luận: Đốt cháy được 0,1 mol CO2 thì đốt cháy tương ứng cũng được 0,1 mol CO2. Nhưng đốt anken cho mol CO2 bằng mol H2O.

Vậy m = 0,1.18 = 1,8.

11. Đốt 2 chất hữu cơ, phân tử có cùng số nguyên tử C, được cùng số mol CO2 thì 2 chất hữu cơ mang đốt cháy cùng số mol.

Thí dụ: Đốt cháy a gam C2H5OH được 0,2 mol CO2. Đốt cháy 6g C2H5COOH được 0,2 mol CO2.

Cho a gam C2H5OH tác dụng với 6g CH3COOH (có H2SO  xt, t0 Giả sử H = 100%) được c gam este. C có giá trị là:

A. 4,4g                  B. 8,8g                     13,2g                        D. 17,6g

Suy luận:

              = 0,1 mol.

             

12. Dựa trên phản ứng đốt cháy anđehit no, đơn chức cho số mol CO2 = số mol H2O. Anđehit rượu cũng cho số mol CO2 bằng số mol CO2 khi đốt anđehit còn số mol H2O của rượu thì nhiều hơn. Số mol H2O trội hơn bằng số mol H2 đã cộng vào anddeehit.

Thí dụ: Đốt cháy hỗn hợp 2 anđehit no, đơn chức thu được 0,4 mol CO2. Hidro hóa hoàn toàn 2 anđehit này cần 0,2 mol H2 thu được hỗn hợp 2 rượu no, dơn chức. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 rượu thì số mol H2O thu được là:

A. 0,4 mol           B. 0,6mol                   C. 0,8 mol                 D. 0,3 mol

Suy luận: Đốt cháy hỗn hợp 2 anđehit được 0,4 mol CO2 thì cũng được 0,4 mol  H2O. Hidro hóa anđehit đã nhận thêm 0,2 mol H2 thì số mol của rượu trội hơn của anđehit là 0,2 mol. Vậy số mol H2O tạo ra khi đốt cháy rượu là 0,4 + 0,2 = 0,6 mol.

13. Dựa và phản ứng tráng gương: cho tỉ lệ nHCHO : nAg = 1 : 4

                                                                          nR-CHO : nAg = 1 : 2.

Thí dụ: Cho hỗn hợp HCHO và H2 đi qua ống đựng bột nung nóng. Dẫn toàn bộ hỗn hợp thu đượu sau phản ứng vào bình nước lạnh để ngưng tụ hơi chất lỏng và hoa tan các chất có thể tan được , thấy khối lượng bình tăng 11,8g.

Lấy dd trong bình cho tác dụng với dd AgNO3/NH3 thu được 21,6g Ag. Khối lượng CH3OH tạo ra trong phản ứng hợp H2 của HCHO là:

A. 8,3g              B. 9,3g                C. 10,3g                          D. 1,03g

Suy luận: H-CHO   +   H2  CH3OH

() chưa phản ứng là 11,8g.

         HCHO   +  2Ag2  CO2   +  H2O  +  4 Ag

.

MHCHO = 0,05.30 = 1,5g ;

Thí dụ 2: Cho hỗn hợp gồm 0,1 mol HCOOH và 0,2 mol HCHO tác dụng hết với dd AgNO3/NH3 thì khối lượng Ag thu được là:

A. 108g               B. 10,8g                   C. 216g                     D. 21,6g

Suy luận: 0,1 mol HCOOH → 0,2 mol Ag

                0,2 mol HCHO    → 0,8 mol Ag

→ Đáp án A.

Thí dụ 3: Chất hữu cơ X thành phần gồm C, H, O trong đó  %O: 53,3 khối lượng. Khi thực hiện phản ứng trang gương, từ 1 mol X → 4 mol Ag. CTPT X là:

A. HCHO           B. (CHO)2              C. CH2(CHO)2            D. C2H4(CHO)2

11. Dựa vào công thức tính số ete tao ra từ hỗn hợp rượu hoặc dựa vào ĐLBTKL.

Thí dụ 1: Đun hỗn hợp 5 rượu no đơn chức với H2SO , 1400C thì số ete thu được là:

A. 10                      B. 12                       C. 15                             D. 17

 

Suy luận: Áp dụng công thức :  ete  → thu được 15 ete.

Thí dụ 2: Đun 132,8 hỗn hợp gồm 3 rượu đơn chức với H2SO4 đặc, 1400C → hỗn hợp các ete có số mol bằng nhau và có khối lượng là 111,2g. Số mol ete là:

A. 0,1 mol           B. 0,2 mol                C. 0,3 mol                       D. 0,4 mol

Suy luận: Đun hỗn hợp 3 rượu tạo ra 6 ete.

Theo ĐLBTKL: mrượu = mete

= 132,8 – 111,2 = 21,6g

Do nmỗi ete = .

12. Dựa vào phương pháp tăng giảm khối lượng:

Nguyên tắc: Dựa vào sự tăng giảm khối lượng khi chuyển từ chất này sang chất khác để xác định khối lượng 1 hỗn hợp hay 1 chất.

Cụ thể: Dựa vào pt tìm sự thay đổi về khối lượng của 1 mol A → 1mol B hoặc chuyển từ x mol A → y mol B (với x, y là tỉ lệ cân bằng phản ứng).

Tìm sự thay đỏi khối lượng (A→B) theo bài ở z mol các chất tham gia phản ứng chuyển thành sản phẩm. Từ đó tính được số mol các chất tham gia phản ứng và ngược lại.

Đối với rượu: Xét phản ứng của rượu với K:

   

  Hoặc ROH + K → ROK  +  H2

Theo pt ta thấy: cứ 1 mol rượu tác dụng với K tạo ra 1 mol muối ancolat thì khối lượng tăng: 39 – 1 = 38g.

Vậy nếu đề cho khối lượng của rượu và khối lượng của muối ancolat thì ta có thể tính được số mol của rượu, H2 và từ đó xác định CTPT rươụ.

Đối với anđehit: xét phản ứng tráng gương của anđehit

      R – CHO   +   Ag2O   R – COOH  +  2Ag

Theo pt ta thấy: cứ 1mol anđehit đem tráng gương → 1 mol axit

m =  45 – 29 = 16g. Vậy nếu đề cho manđehit, maxit → nanđehit, nAg → CTPT anđehit.

Đối với axit: Xét phản ứng với kiềm

    R(COOH)x   +  xNaOH   →   R(COONa)x   +  xH2O

Hoặc RCOOH  +  NaOH  → RCOONa   +  H2O

            1 mol          →                  1 mol                           → m = 22g

Đối với este: xét phản ứng xà phòng hóa

         RCOOR   +   NaOH    →  RCOONa   +    ROH

            1 mol          →                  1 mol                           → m = 23 – MR

Đối với aminoaxit: xét phản ứng với HCl

      HOOC-R-NH2   +   HCl     →  HOOC-R-NH3Cl

            1 mol          →                      1mol                        → m = 36,5g

Thí dụ 1: Cho 20,15g hỗn hợp 2 axit no đơn chức tác dụng vừa đủ với dd Na2CO3 thì thu được V lít CO2 (đktc) và dd muối.Cô cạn dd thì thu được 28,96g muối. Giá trị của V là:

A. 4,84 lít      B. 4,48 lít      C. 2,24 lít          D. 2,42 lít       E. Kết quả khác.

Suy luận: Gọi công thức trung bình của 2 axit là: 

Ptpu:    2 +  Na2CO3  →   2  +   CO2 +   H2O

Theo pt:   2 mol                   →                2 mol               1 mol

        m = 2.(23 - 11) = 44g

Theo đề bài: Khối lượng tăng 28,96 – 20,15 = 8,81g.

→ Số mol CO2 = → Thể tích CO2: V = 0,2.22,4 = 4,48 lít

Thí dụ 2: Cho 10g hỗn hợp 2 rượu no đơn chức kế tiếp nhau trong dãy đồng đẳng tác dụng vừa đủ với Na kim loại tạo ra 14,4g chất rắn và V lít khí H2­ (đktc). V có giá trị là:

A. 1,12 lít              B. 2,24 lít                   C. 3,36 lít                D. 4,48 lít

Suy luận: Theo ptpu: 1 mol rượu phản ứng → 1mol ancolat  + 0,5 mol H2 thì khối lượng tăng: 23 -1 = 22g

Vậy theo đầu bài: 1 mol muối ancolat và 0,5mol H2 bay ra thì tăng

14,4 – 10 = 4,4g.  →  Số mol H2 =

→ Thể tích H2: V = 0,1.22,4= 2,24 lít.

Thí dụ 3: Khi thủy phân hoàn toàn 0,05 mol este của 1 axit đơn chức với 1 rượu đơn chức tiêu tốn hết 5,6g KOH. Mặt khác, khi thủy phân 5,475g este đó thì tiêu tốn hết 4,2g KOH và thu được 6,225g muối. Vậy CTCT este là:

A. (COOC2H5)2                                                      B. (COOCH3)2

   C. (COOCH2CH2CH3)2                                          D. Kết quả khác

Suy luận: Vì nKOH = 2neste → este 2 chức tạo ra từ axit 2 chức và rượu đơn chức.

Đặt công thức tổng quát của este là R(COOR)2 :

     R(COOR)2      +      2KOH       →      R(COOK)2          +       2ROH    

      1 mol                      2 mol         →       1 mol  thì m = (39,2 – 2R)g

0,0375 mol            0.075 mol   →       0,0375 mol thì m = 6,225 – 5,475 = 0,75g.

→ 0,0375(78 – 2R) = 0,75 → R = 29 → R = C2H5-

Meste =   →  MR + (44 + 29)2 = 146 → MR = 0

Vậy công thức đúng của este là: (COOC2H5)2

13. Dựa vào ĐLBTNT và ĐLBTKL:

- Trong các phản ứng hóa học, tổng khối lượng các chất tham gia phản ứng bằng tổng khối lượng của các sản phẩm tạo thành.

   A  +  B  → C  +  D

Thì mA + mB = mC + m D

-          Gọi mT là tổng khối lượng các chất trước phản ứng

            MS là tổng khối lượng các chất sau phản ứng

Dù phản ứng vừa đủ hay còn chất dư ta vẫn có: mT = mS

- Sử dụng bảo toàn nguyên tố trong phản ứng cháy:

Khi đốt cháy 1 hợp chất A (C, H) thì

Giả sử khi đốt cháy hợp chất hữu cơ A (C, H, O)

A + O2 → CO2 + H2O

Ta có:  Với mA = mC + mH + mO

Thí dụ 1: Đốt cháy hoàn toàn m gam hỗn hợp Y: C2H6, C3H4, C4H8 thì thu được 12,98g CO2 và 5,76g H2O. Tính giá trị m?  (Đáp số: 4,18g)

Thí dụ 2: cho 2,83g hỗn hợp 2 rượu đơn chức tác dụng vừa đủ với Na thì thoát ra 0,896 lít H2 (đktc) và m gam muối khan. Giá trị của m là:

A. 5,49g              B. 4,95g                  C. 5,94g                 D. 4,59g

Thí dụ 3: Cho 4,2g hỗn hợp gồm rượu etylic, phenol, axit fomic tác dụng vừa đủ với Na thấy thoát ra 0,672 lít H2 (đktc) và 1dd. Cô cạn dd thu được hỗn hợp rắn X. Khối lượng của X là:

A. 2,55g          B. 5,52g                    C. 5,25g               D. 5,05g

Suy luận: Cả 3 hợp chất trên đều có 1 nguyên tử H linh động → Số mol Na = 2nH2 = 2.0,03 = 0.06 mol

Áp dụng ĐLBTKL:

→ mX = 4,2 + 0,06(23 - 1) = 5,52g.  

Thí dụ 4: Chia hỗn hợp 2 anđehit no đơn chức làm 2 phần bằng nhau:

P1: Đem đốt cháy hoàn toàn thu được 1,08g H2O

P2: tác dụng với H2 dư (Ni, t0) thì thu hỗn hợp A. Đem A đốt cháy hoàn toàn thì thể tích CO2 (đktc) thu được là:

A. 1,434 lít             B. 1,443 lít               C. 1,344 lít                   D. 1,444 lít

Suy luận: Vì anđehit no đơn chức nên số mol CO2 = sô mol H2O = 0,06 mol

Theo BTNT và BTKL ta có:  

lít

Thí dụ 4: Tách nước hoàn toàn từ hỗn hợp Y gồm 2 rượu A, B ta được hỗn hợp X gồm các olefin. Nếu đốt cháy hoàn toàn Y thì thu được 0,66g CO2. Vậy khi đốt cháy hoàn toàn X thì tổng khối lượng CO2 và H2O là:

A. 0,903g              B. 0,39g                     C. 0,94g                D. 0,93g

14. Phương pháp nhóm nguyên tử trung bình:

Nhóm ở đây có thể là số nhóm  -OH, -NH2, NO2

Thí dụ1: Nitro hóa benzen thu được 14,1g hỗn hợp gồm 2 chất nitro có khối lượng phân tử hơn kém nhau 45 đvc. Đốt cháy hoàn toàn hỗn hợp 2 chất nitro này được 0,07mol N2. Hai chất nitro đó là:

  1. C6H5NO2 và C6H4(NO2)2
  2. C6H4(NO2)2 và C6H3(OH)3
  3. C6H3(NO2)3 và C6H2(NO2)4
  4. C6H2(NO2)4 vàC6H(NO2)5

Suy luận: Gọi là số nhóm NO2 trung bình trong 2 hợp chất nitro.

Ta có CTPT tương đương của 2 hợp chất nitro: 

(n < < n = n +1)

   → 

  1 mol          →          mol

     →        0,07 mol

→  , n = 1, n = 2 → Đáp án A.

Ví dụ 2: Hỗn hợp X gồm 2 rượu no có số nguyên tử bằng nhau. Đốt cháy hoàn toàn 0,25 mol X thu được 11,2 lít CO2 (đktc). Mặt khác 0,25 mol X đem tác dụng với Na dư thấy thoát ra 3,92 lít H2 (đktc). Các rượu của X là:

  1. C3H7OH và C3H6(OH)2
  2. C4H9OH và C4H8(OH)2
  3. C2H5OH và C2H4(OH)2
  4. C3H7OH và C3H5(OH)3

Đáp án: C

 

 

 

 

 

 

 

 

 

         

 

 

 

 

BAØI TAÄP VEÀ ANKAN

 4. 

 5. 

6. 

7. 

8. 

  

9. 

10. 

11. 

12. 

13. 

14. 

15. 

 

16. 

17. 

18. 

19. 

20. 

21. 

 

22. 

23. 

24. 

25. 

26. 

27. 

28. 

 

29. 

30. 

31. 

32. 

33. 

34. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAØI TAÄP VEÀ ANKEN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAØI TAÄP VEÀ AREN

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

BAØI TAÄP VEÀ RÖÔÏU

 

Hay

 3. 

 4. 

 5. 

 6. 

 7. 

  

 8. 

  Hoaëc

 9. 

  Hoaëc

  Hoaëc

  Hoaëc

  

 10. 

 11. 

 12. 

 13. 

 14. 

 15. 

 16. 

 17. 

  

 18. 

 19. 

 20. 

 21. 

 22. 

  Hoaëc

 23. 

 24. 

  

 25. 

 26. 

 27. 

 28. 

 29. 

 30. 

 31. 

 32. 

 33. 

 34. 

 35. 

 36. 

  

 37. 

 38. 

 39. 

 40. 

 41. 

 42. 

 43. 

 44. 

 45. 

 

 

 

 

 

 

 

 

NHƯ VẬY THEO TÔI ĐỂ HỌC TỐT HÓA HỮU CƠ CẦN:

        TRƯỚC HẾT : Là học các ptpu

                                  Chú ý nhớ khối lượng của một số chất

                                  Biết phân biệt các chất dựa trên màu or kết tủa

                                  Chú ý các pt có hệ số cân bănng như tạo bac………………

 

 

 

 

BÀI VIẾT CÓ SỬ DỤNG NHIỀU TÀI LIỆU KHÁC VÀ KINH NGHIỆM CỦA TÁC GIẢ NÊN CÒN SAI SÓT .XIN CHO Ý KIẾN PHẢN HỒI 

Yahoo:  tat_trung151

 

nguon VI OLET