Bài 12. Công dân với tình yêu, hôn nhân và gia đình

Hoạt động GV

Hoạt động HS

Nội dung bài học

Hoạt động 1: ĐÀM THOẠI TÌM HIỂU KHÁI NIỆM TÌNH YÊU ( 10 phút )

1. Tình yêu

a. Tình yêu là gì?

- Là tình cảm đặc biệt.

- Là sự rung cảm và quyến luyến sâu sắc giữa hai người khác giới.

- Ở họ có sự phù hợp với nhau về nhiều mặt...

- Có nhu cầu gần gũi, gắn bó, tự nguyện sống vì nhau và sẵn sàng hiến dâng cho nhau cuộc sống của mình.

- Tình yêu luôn luôn mang tính xã hội.

- Xã hội không can thiệp đến tình yêu cá nhân nhưng có trách nhiệm hướng dẫn mọi người có quan niệm đúng đắn về tình yêu, đặc biệt là ở những người bắt đầu bước sang tuổi thanh niên.

-GV dẫn dắt:                                                                                                                                                                                                                                Trong đời sống của mỗi cá nhân, tình yêu giữ một vị trí quan trọng. Nó không chỉ điều chỉnh hành vi của con người mà còn bộc lộ những phẩm chất đạo đức cá nhân. Tình yêu có nội dung rất rộng nhưng ở bài học này, chỉ đề cập đến tình yêu nam nữ.

- GV: Em hãy nêu một số câu thơ, ca dao, tục ngữ nói về tình yêu mà em biết?

- GV nhận xét, kết luận:

“ sóng bắt đầu từ gió

Gió bắt đầu từ đâu?

Em cũng không biết nữa

Khi nào ta yêu nhau” ( Sóng – Xuân Quỳnh)

“Anh bỗng nhớ em như đông về nhớ rét
Tình yêu ta như cánh kiến hoa vàng,
Như xuân đến chim rừng lông trở biếc
Tình yêu làm đất lạ hoá quê hương.” ( Tiếng hát con tàu – Chế Lan Viên)

“ Làm sao sống được mà không yêu,
Không nhớ không thương một kẻ nào?
Hãy đốt đời ta muôn thứ lửa
Cho bừng tia mắt đọ tia sao!” ( Bài thơ tuổi nhỏ – Xuân Diệu).

- GV: Qua những câu thơ, ca dao tục ngữ, tình yêu có những biểu hiện gì?

- GV nhận xét, kết luận: Đó là tình cảm quyến luyến, là sự nhớ nhung tha thiết, mãnh liệt…

GV: Quả vậy, ta có thể dễ dàng  nhận thấy một tình yêu nồng nàn cháy bỏng, một khao khát, đam mê mãnh liệt trong thơ Xuân Diệu mà khi nhắc đến chắc ai cũng biết:

“Yêu là chết trong lòng một ít

Vì mấy khi yêu mà đã được yêu

Cho rất nhiều nhưng nhận chẳng bao nhiêu

Người ta phụ hoặc thờ ơ chẳng biết”

Hoặc

“Anh xin làm sóng biếc

Hôn mãi cát vàng em

Hôn thật khẽ, thật êm

Hôn êm đềm mãi mãi

Đã hôn rồi, hôn lại

Cho đến mãi muôn đời

Đến tan cả đất trời

Anh mới thôi dào dạt”

- GV: đọc bài thơ “Nhớ” của Nguyễn Đình Thi.

- GV hỏi: Em có suy nghĩ gì về bài thơ nay?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV: Tình yêu tuỳ vào sự cảm nhận của mỗi người mà có cách nhìn nhận riêng.

 + Trong mắt nhà thơ:

“Đố ai định nghĩa được tình yêu

Có khó gì đâu một buổi chiều

Nó chiếm hồn ta  bằng nắng nhạt

Băng mây nhè nhẹ gió hiu hiu”

+ Tình yêu qua lăng kính các nhà khoa học:

“ Bạn sẽ ngạc nhiên khi biết rằng tình yêu có sức ảnh hưởng đến não không khác một chất gây nghiện nó làm cho con người cảm thấy phấn chấn dễ chịu hơn”.

+ Theo triết học: tình yêu là một loại tình cảm giữa người và người, hướng con người đến Chân, Thiện, Mỹ.

- GV: như vậy chúng ta có thể hiểu

+ Là tình cảm đặc biệt

+ Là sự rung cảm và quyến luyến sâu sắc giữa hai người khác giới.

+ Ở họ có sự phù hợp với nhau về nhiều mặt...

+ Có nhu cầu gần gũi, gắn bó, tự nguyện sống vì nhau và sẵn sàng hiến dâng cho nhau cuộc sống của mình

- GV: Qua sự phân tích trên, hãy cho thầy biết tình yêu là gì?

- GV: nhận xét, kết luận.

- GV giải thích thêm để HS hiểu:

+ Tình cảm giữa hai người cùng giới không phải là tình yêu mà là một biểu hiện của bệnh sinh lí.

+ Sự phù hợp nhiều mặt ở đây có thể là những sở thích, ước mơ, hoài bão, quan niệm sống…

+ Theo em, “hiến dâng” ở đây có phải là cho đi tất cả hay không?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV: Em có biết ngày lễ tình nhân là ngày nào không?

- GV: Em có biết trong ngày đó những người yêu nhau thường tặng cho nhau quà gì không?

- GV nhận xét, kết luận: Những đôi trai gái của tháp Effiel thường tặng nhau hoa hồng và sôcôla trong ngày lễ tình nhân. Hoa hồng tượng trưng cho một tình yêu nồng nàn và cháy bỏng. Còn sôcôla thể hiện sự ngọt ngào và dịu dàng.

- GV nêu tình huống để HS cùng trao đổi: Em có đồng ý với quan điểm “tình yêu là chuyện riêng tư, thầm kín của mỗi người, không liên quan gì đến người khác”?

- GV nhận xét, kết luận: Tình yêu là tình cảm thiêng liêng của mỗi cá nhân nhưng nó không hoàn toàn là việc riêng tư của mỗi người. Tình yêu luôn mang tính xã hội. Tình yêu bắt nguồn và bị chi phối bởi những quan niệm khác nhau trong thời đại khác nhau, mặt khác tình yêu đặt ra những vấn đề mà xã hội quan tâm như: kết hôn, xây dựng gia đình hạnh phúc, li hôn, bạo lực gia đình…

Xã hội không can thiệp đến tình yêu cá nhân nhưng có trách nhiệm hướng dẫn mọi người có quan niệm đúng đắn về tình yêu, đặc biệt là ở những người bắt đầu bước sang tuổi thanh niên.

GV chuyển ý: Theo em, ở mỗi thời đại khác nhau, quan niệm về tình yêu có khác nhau không? Cụ thể hãy nêu quan niệm về tình yêu trong xã hội phong kiến và xã hội hiện nay.

GV kết luận.

- Vậy, thế nào là một tình yêu chân chính và biểu hiện của tình yêu chân chính là gi? Chúng ta cùng tìm hiểu phần b: Thế nào là một tình yêu chân chính

- HS: chú ý lắng nghe

- HS:

*   Yêu em anh biết để đâu

Để vào tay áo lâu lâu lại dòm

* Nhớ ai bổi hồi bồi hồi

Như đứng đống lửa như ngồi đống than

* Gió đâu gió mát sau lưng

Bụng đâu bụng nhớ người dưng thế này

* Đố ai quét sạch lá rừng

Để anh khuyên gió, gió đừng rung cây

Rung cây, rung cỗi, rung cành

Rung sao cho chuyển lòng anh với nàng…

- HS: thương, nhớ, quyến luyến….

- HS: Bài thơ thể hiện tình yêu của người chiến sĩ trong thời kỳ kháng chiến. Tình cảm anh giành cho người mình yêu cũng lớn lao và thiêng liêng như tình yêu anh giành cho đất nước. Chính tình yêu ấy sưởi ấm lòng anh những đêm hành quân, đã tiếp thêm sức mạnh cho anh chiến đấu giành độc lập tự do cho Tổ quốc.

- Là sự rung cảm và quyến luyến sâu sắc giữa hai người khác giới. Ở họ có sự phù hợp với nhau về nhiều mặt... Có nhu cầu gần gũi, gắn bó, tự nguyện sống vì nhau và sẵn sàng hiến dâng cho nhau cuộc sống của mình.

- HS: Sẵn sàng hiến dâng cho nhau cuộc sống của mình ở đây không phải là cho đi tất cả mà là sự chia sẻ, quan tâm chăm sóc cho nhau, sẵn sàng bỏ qua những quyền lợi bản thân để dành cho người mình yêu những gì tốt nhất, đó là sự hi sinh cao cả vì người yêu.

- HS: Ngày 14 – 2

- HS: Hoa hồng, Socola,…

- HS: tình yêu là tình cảm sâu sắc, đáng trân trọng của cá nhân, tuy nhiên không nên cho rằng đó chỉ là việc riêng tư của mỗi người. Tình yêu mang tính xã hội

- HS: mỗi thời đại khác nhau, quan niệm về tình yêu cũng khác nhau.

* Trong xã hội phong kiến: Nam nữ thụ thụ bất tương thân, Môn đăng hộ đối, Cha mẹ đặt đâu con ngồi đấy…

  * Trong xã hội hiện nay: Tự do yêu đương. Tụ do hôn nhân nhưng theo khuôn khổ của pháp luật. Phù hợp với quan niệm đạo đức tiến bộ đó là tình yêu chân chính.

Hoạt động 2:  THUYẾT TRÌNH KẾT HỢP VỚI GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG TÌM HIỂU KHÁI NIỆM, BIỂU HIỆN TÌNH YÊU CHÂN CHÍNH ( 10 phút )

b. Thế nào là một tình yêu chân chính?

- Tình yêu chân chính là tình cảm trong sáng, lành mạnh, phù hợp với các quan niệm đạo đức tiến bộ của xã hội.

Biểu hiên:

* Chân thực, gắn bó sâu sắc giữa hai người khác giới

* Quan tâm, không vụ lợi

* Sự tin cậy, tôn trọng

* Lòng vị tha, thông cảm.

-GV: Đưa ra tình huống cho học sinh thảo luận.

  Tình huống: Nam là con trai tỉnh lẻ ra HN học, là anh chàng hát hay, đẹp trai. Thủy là cô gái Hà Thành, có bố mẹ là quan chức Nhà nước, Thủy rất hâm mộ tài năng của Nam và đem lòng yêu Nam tha thiết mặc cho sự can ngăn của gia đình. Nam tuy không yêu Thủy  nhưng vì muốn nhận cơ hội để được ở lại thành phố nên cũng tỏ ra yêu cô và khi ra trường Nam đã có được một công việc ổn định. Tuy nhiên, được một thời gan sau thì Nam dần bộc lộ những bản chất của mình, Thủy rất đau khổ và quan hệ giữa họ xảy ra rạn nứt, xung đột.

     1.Em có nhận xét gì về tình yêu giữa Nam và Thủy?

     2. Em rút ra bài học gì cho bản thân?

- GV: nhận xét, kết luận.

- GV: Vậy em hiểu thế nào là tình yêu chân chính?

- GV: nhận xét, kết luận.

- GV: Vì sao trong tình yêu nếu không có sự chân thành, tin cậy từ hai phía thì tình yêu sẽ không tồn tại?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV: Theo em vì sao nói lòng vị tha thông cảm là ngọn lửa hồng đem hơi ấm cho tình yêu ngọt ngào?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV: Vậy tình yêu chân chính có những biểu hiện nào?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV củng cố: Tình yêu chân chính là một tình cảm cao đẹp, sẽ để lại trong ta những khoảng khắc sâu lắng giúp cho con người trưởng thành và hoàn thiện hơn. Và đó cũng là bí quyết thứ nhất để tình yêu có thể mang lại sự thành công và giàu sang cho các em sau này.

- GV: Người xưa đã từng nói: “Nhân nào quả ấy”. Trong tình yêu cũng vậy nếu chúng ta yêu chân chính thì chúng ta sẽ có một yêu ngọt ngào, nhưng nếu làm ngược lại thì chúng ta sẽ nếm vị đắng của tình yêu mang lại. Để giúp các em không gặp phải vị đắng của tình yêu cô và các em cùng tìm hiểu mục c: Một số điều nên tránh trong tình yêu anm nữ thanh niên

- HS: chú ý lắng nghe.

- Đây không phải là tình yêu đích thực mà là sự hâm mộ và vì lợi ích cá nhân nên họ mới yêu nhau, không nên vội vàng yêu một người mà mình chỉ hâm mộ và vì lợi ích riêng mà phải yêu thật lòng.

- HS: Tình yêu chân chính là tình cảm trong sáng, lành mạnh, phù hợp với các quan niệm đạo đức tiến bộ của xã hội.

-HS: Thiếu sự chân thành, tin cậy từ hai phía tức là đánh mất lòng tin lẫn nhau  không hiểu về nhau, không san sẻ quan tâm lẫn nhau  tình yêu mờ nhạt và tan vỡ.

- HS: Trong cuộc sống không ai hoàn thiện, có lòng vị tha và thông cảm cho nhau sẽ hiểu nhau hơn và bỏ qua những lỗi lầm trong cuộc sống…

- HS: * Chân thực, gắn bó sâu sắc giữa hai người khác giới

* Quan tâm, không vụ lợi

* Sự tin cậy, tôn trọng

* Lòng vị tha, thông cảm.

Hoạt động 3: NÊU VẤN ĐỀ ĐỂ LÀM RÕ NHỮNG ĐIỀU CẦN TRÁNH TRONG TÌNH YÊU ( 11 phút)

 c. Một số điều cần tránh trong tình yêu

* Yêu đương quá sớm, nhầm lẫn tình bạn với tình yêu.

* Yêu cùng một lúc nhiều người, yêu để chứng tỏ khả năng chinh phục bạn khác giới hoặc yêu đương vì mục đích vụ lợi.

* Có quan hệ tình dục trước hôn nhân.

 GV: Nêu vấn đề:

  * Hiện nay tình trạng HS yêu quá sớm đang là một vấn đề đáng quan tâm và là mối quan tâm của biết bao biêu phụ huynh. Yêu quá sớm nên dẫn đến việc học tập chây lười và kết qủa học tập giảm sút một cách nghiêm trọng. Kéo theo đó là tỷ lệ nạo phá thai ngày càng tăng cao. Theo bộ y tế : Tuổi trung bình nạo phá thái từ 19 tuổi năm 2000 tăng lên 14,5 tuổi năm 2005 (số liệu của Bộ Y tế).

- Có những bà mẹ mới chỉ tròn 13 tuổi, khi còn đang tuổi THCS.

- GV: Hãy nêu suy nghĩ của mình về những thông tin trên?

- GV nhận xét, kết luận.

- GV Vậy, những điều nền tránh trong tình yêu là gì?

- Tại sao, không nên yêu đương quá sớm?

GV nhận xét, kết luận.

GV: Khi hai người yêu nhau và một trong hai người có quan hệ tình cảm yêu đương với người thứ ba thì tình cảm của họ có bền vững không?

Vậy, điều cần tránh trong tình yêu là?

- GV nhận xét, kết luận: Bản chất của tình yêu là không thể chia sẻ. Tình yêu là tình cảm đẹp đẽ và thiêng liêng của con người và nó trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống bởi vậy cần cần trân trọng và không nên đùa cợt với tình yêu.

- GV: Hậu quả của quan hệ tình dục trước hôn nhân là gì?

- GV nhận xét, kết luận: Đối với mỗi chúng ta-những HS đang trong độ trưởng thành cần phải làm gì, trách nhiệm của chúng ta như thế nào để có được tình yêu trong sáng, đẹp và cao thượng? Chúng ta cần phải không ngừng học tập và rèn luyện, xây dựng những mối quan hệ bạn bè tốt đẹp, lành mành, trong sáng. Hãy để tình yêu đến với chúng ta theo đúng nghĩa của một tình yêu chân chính.

- HS: chú ý lắng nghe.

- HS: tình trạng yêu đương quá sớm đã dẫn đến nhiều hệ lụy dẫn đến những điều không mong muốn xảy ra. Do đó cần tránh yêu đương quá sớm.

- HS: Yêu đương quá sớm, nhầm lẫn tình bạn với tình yêu. Yêu cùng một lúc nhiều người, yêu để chứng tỏ khả năng chinh phục bạn khác giới hoặc yêu đương vì mục đích vụ lợi. Có quan hệ tình dục trước hôn nhân.

- HS: Khi chưa thực sự trưởng thành thì không  nên yêu đương, bởi vì độ tuổi từ 15 đến 17 vẫn đang trong quá trình phát triển để hoàn thiện, chưa ổn định về mặt nhận thức, đây là độ tuổi còn non nớt và bồng bột, yêu sớm thường sao nhãng học tập, dễ có những quyết định mà bản thân chưa có quyền hoặc chưa đủ khả năng để giải quyết.

- HS: sẽ không bền vững ở họ tình cảm đã không còn như trước mà đã có sự thay đổi một trong hai. Điều cần tránh trong tình yêu là: yêu cùng một lúc nhiều người, yêu để chứng tỏ khả năng chinh phục bạn khác giới hoặc yêu đương vì mục đích vụ lợi

- HS: trả lời