Bài 13: Công dân với cộng đồng

Lớp

Ngày giảng

Sĩ số

HS nghỉ

10A1

10A2

10A3

10A4

Hoạt động của GV và HS

Nội dung kiến thức cần đạt

Hoạt động 1: Thuyết trình, đàm thoại giúp HS hiểu về cộng đồng. (11')

GV: Giải thích cho HS hiểu về cụm từ "cộng đồng".

- "Cộng" là sự kết hợp, là gộp vào, thêm vào.

- "Đồng" là cùng nhau, cùng một lúc, cùng một nơi, cùng làm, cùng sống với nhau.

Trong đời sống hàng ngày ta thường gặp những từ đồng nghĩa và gần nghĩa với cộng đồng như: đồng bào, đồng chí...

GV: yêu cầu học sinh kể tên một số ví dụ về cộng đồng, từ đó hướng dẫn học sinh khái quát thành khái niệm cộng đồng.

GV? Em hãy nêu ví dụ về cộng đồng mà em được biết?

HS: Phát biểu ý kiến

GV: Nhận xét, bổ sung:

VD về cộng đồng: Cộng đồng gia đình, dân cư, làng xã, người Việt Nam ở nước ngoài, quốc gia, dân tộc...

GV? Vậy em hiểu cộng đồng là gì?

HS: Trả lời

GVKl

HS: Ghi bài

GV?Con người có thể tham gia nhiều cộng đồng không?

HS: trả lời

GV: Nhận xét, bổ sung: Con người có thể tham gia nhiều cộng đồng. Ví dụ: Gia đình là nền tảng đầu tiên. Con người tiếp nhận giáo dục xã hôi thông qua cộng đồng trường học( tổ, nhóm, lớp, trường). Khi làm việc lao động con người tham gia cộng đồng mang tính nghề nghiệp. mỗi người có nhu cầu tham gia cộng đồng văn hóa, tư tưởng. Nơi cư trú con người tham gia cộng đồng dân cư.

GV?Em hãy nêu những đặc điểm của cộng đồng?

HS: Trả lời

GVKL:

GV? Điều gì sẽ xảy ra nếu như con người sống tách biệt với cộng đồng?

HS: Trả lời

GV: Nhận xét, bổ sung: Muốn duy trì cuộc sống của mình, con người phải lao động và liên hệ với những người khác, với cộng đồng. Không ai có thể sống bên ngoài cộng đồng và xã hội. Nên C.Mác nói “Trong tính hiện thức của nó, bản chất con người là tổng hòa các mối quan hệ xã hội”

GV? Cộng động có vai trò như thế nào đối với cuộc sống của con người?

HS: Phát biểu ý kiến

GVKL:

HS: Ghi bài

Hoạt động 2: Thảo luận nhóm giúp HS hiểu được trách nhiệm của công dân đối với cộng đồng. (8')

GV: Đặt vấn đề: Mỗi cộng đồng đều có chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử riêng và mỗi cá nhân sống trong đó phải có nghĩa vụ tuân thủ. Nhân nghĩa, hòa hợp, hợp tác là những chuẩn mực đạo đức quan trọng nhất mà công dân hiện nay phải có.

GV: Yêu cầu HS đọc và giải thích ý nghĩa hai câu tục ngữ

GV?Em hãy cho biết ý nghĩa của các câu tục ngữ dưới đây ?

      - Thương người như thể thương thân

      - Lá lành đùm lá rách

HS: Đọc và phát biểu ý kiến

GV: Nhận xét, bổ sung: hai câu tục ngữ trên là một chân lý lớn lao về truyền thống đoàn kết của đồng bào ta. Đó là chúng ta phải biết yêu thương, chia sẻ, đùm bọc những người có hoàn cảnh éo le, cuộc sống đau khổ...

GV: Tổ chức cho HS thảo luận nhóm để tìm hiểu về nhân nghĩa

GV: Chia lớp thành 4 nhóm

GV: Giao câu hỏi cho từng nhóm và định thời gian thảo luận

Nhóm 1: Thế nào là nhân nghiã? Cho ví dụ?

Nhóm 2: Em hãy cho biết biểu hiện của truyền thống nhân nghĩa Việt Nam ?

Nhóm 3: Vì sao nhân nghĩa lại là một yêu cầu về mặt đạo đức của người công dân trong quan hệ với cộng đồng ?

Nhóm 4: Học sinh cần làm gì để kế thừa và phát huy truyền thống nhân nghĩa của dân tộc ?

HS: Các nhóm cùng thảo luận

HS: Đại diện trình bày câu hỏi thảo luận của nhóm mình

HS: Các nhóm khác bổ sung

GV: Nhận xét, bổ sung ý kiến cho từng nhóm

HS: Ghi bài

Nhóm 1: GV lấy thêm một vài ví dụ thể hiện nhân nghĩa:

- HS dâng hương, hoa lên mộ liệt sĩ

- Chủ tịch nước thăm và tặng quà mẹ VNAH

- Phong trào "Góp bút cùng bạn đến trường" do công ty Thiên long tổ chức

Nhóm 2: Biểu hiện của truyền thống nhân nghĩa.

Ví dụ:

- Lễ phép với thầy cô

- Ủng hộ đồng bào miền trung bị lũ lụt

- Ủng hộ trẻ em chất độc màu da cam

- Cụ bà Huỳnh Thị Diệp ở thành phố Huế 81 tuổi được coi là người mẹ của sinh viên nghèo bởi suốt 23 năm qua bà luôn cho các học trò xa nhà ở trọ không lấy tiền

GV: Cho HS cả lớp sưu tầm một số câu ca dao, tục ngữ nói về nhân nghĩa

HS: Trả lời ý kiến

GVKL:

1. Cộng đồng và vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người.

a. Cộng đồng là gì ?

Cộng đồng là toàn thể những người cùng chung sống, có những đặc điểm giống nhau, gắn bó thành một khối trong sinh hoạt xã hội.

* Đặc điểm của cộng đồng :

- Giống nhau: nguồn gốc, tiếng nói, chữ viết, đời sống, phong tục tập quán

- Khác nhau: Về quy mô, loại hình, tổ chức, hoạt động.

b. Vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người.

- Chăm lo cuộc sống của cá nhân

- Đảm bảo cho mọi người có điều kiện phát triển.

- Cộng đồng giải quyết hợp lý mối quan hệ lợi ích chung và riêng, giữa lợi ích và trách nhiệm, giữa quyền và nghĩa vụ.

- Cá nhân phát triển trong cộng đồng từ đó tạo nên sức mạnh của cộng đồng.

2. Trách nhiệm của công dân đối với cộng đồng.

a. Nhân nghĩa.

- Nhân là lòng thương người

- Nghĩa là hợp với lẽ phải

- Như vậy : Nhân nghĩa là lòng thương người và đối xử với người theo lẽ phải.

- Biểu hiện :

+ Nhân ái, thương yêu, giúp đỡ nhau.

+ Nhường nhịn, đùm bọc lẫn nhau.

+ Vị tha, bao dung, độ lượng.

- Nhân nghĩa là yêu cầu về mặt đạo đức vì : Làm cho quan hệ giữa các thành viên trong cộng đồng thêm gần gũi, gắn bó, cuộc sống trở lên tốt đẹp và ý nghĩa hơn.

- Mỗi  học sinh cần phải :

+ Kính trọng, biết ơn, hiếu thảo với cha mẹ, ông bà.

+ Quan tâm giúp đõ mọi người.

+ Cảm thông, bao dung, độ lượng, vị tha.

+ Tích cực tham gia các hoạt động: Uống nước nhớ nguồn, đền ơn đáp nghĩa

+ Kính trọng biết ơn các vị anh hùng dân tộc.

+ Tôn trọng giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc.