Bài 15. Công dân với một số vấn đề cấp thiết của nhân loại

TG

Hoạt động của GV -  HS

Nội dung kiến thức cần đạt

- GV cho Hs tiến hành thảo luận nhóm

- GV chia lớp thành 4 nhóm và giao câu hỏi cho các nhóm.

Nhóm 1:  Dựa vào kiến thức đã học của môn Địa Lý em hãy cho biết môi trường là gì? Em có nhận xét gì về thực trạng tài nguyên môi trường ở nước ta hiện nay ?

Nhóm 2:  Theo em nguyên nhân nào dẫn tới môi trường bị ô nhiễm? Dựa vào kiến thức môn hóa học, em hãy cho biết các chất nào gây ra ô nhiễm môi trường ?

Nhóm 3: Liên hệ thực tế ở địa phương Nguyên Bình, người dân vẫn thường có những hành vi nào làm cho môi trường bị ô nhiễm? Em hãy nêu một số hoạt động của học sinh trường THPT Nguyên Bình góp phần bảo vệ môi trường ?

Nhóm 4: Là công dân học sinh, các em cần có trách nhiệm gì trong việc bảo vệ môi trường ? Liên hệ với tình hình bảo vệ môi trường của HS trường THPT Nguyên Bình?

- HS các nhóm thảo luận

- GV quan sát và hướng dẫn học sinh thảo luận

- HS cử đại diện nhóm trình bày

- GV nhận xét, bổ sung và kết luận:

Nhóm 1:

* Tích hợp kiến thức môn Địa Lý:

Môi trường là không gian bao quanh Trái Đất, có quan hệ trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người

- GV cho HS quan sát một số hình ảnh về tình hình ô nhiễm môi trường và thực trạng ô nhiễm môi trường ở nước ta hiện nay.

- HS quan sát hình ảnh.

Nhóm 2 :

* Tích hợp kiến thức môn Địa lí, Hóa học : GV cung cấp thêm kiến thức của môn Địa lý và môn Hóa học về nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường và các chất gây ô nhiễm môi trường.

(Kiến thức môn Địa lí :

+ Sự gia tăng dân số quá nhanh.

+ Khai thác tài nguyên thiên nhiên không hợp lí

+ Do ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường của con người còn hạn chế.

+ Do sự phát triển của ngành công nghiệp)

 (Kiến thức môn Hóa học : Các chất gây ô nhiễm môi trường:

+ Chất khí: CO2 gây hiệu ứng nhà kính làm trái đất nóng lên. SO2, NO2 các động cơ gây mưa axit phá hủy mùa màng, các tượng bằng thạch cao, kim loại.

Khí CO từ các lò than gây ô nhiễm môi trường, khí sunfua từ miệng núi lửa....

+ Thuốc bảo vệ thực vật, thuốc trừ sâu gây ô nhiễm nguồn đất, nước......

+ Do tác nhân phóng xạ

+ Do sinh vật gây bệnh

+ Do các chất thải rắn)

- GV cho hs quan sát một số hình ảnh.

Nhóm 3:

- GV nhận xét, bổ sung thêm một số thông tin của địa phương Nguyên Bình :Vẫn còn hiện tượng lén lút khai thác tài nguyên khoáng sản, lén lút chặt phá rừng . một số người dân chưa ăn ở vệ sinh, chuồng gia súc để gần nhà, gần nguồn nước  dẫn đến có nguy cơ lũ lụt, hạn hán, đất đai bị xói mòn, dòng sông bị ô nhiễm … ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của con người.

- GV chuyển ý :

- GV nêu câu hỏi :

? Bảo vệ môi trường là gì ?là thanh niên học sinh em cần phải có trách nhiệm gì trong việc bảo vệ môi trường ?

- HS suy nghĩ trả lời

- GV nhận xét, kết luận

- GV bổ sung thêm cho HS về trách nhiệm của thanh niên học sinh trong việc bảo vệ môi trường.

- HS suy nghĩ trả lời

- GV nhận xét, kết luận

- GV cho HS quan sát một số hình ảnh về hoạt động bảo vệ môi trường của công dân học sinh.

- GV cho Hs quan sát một số hình ảnh về hoạt động bảo vệ môi trường của giáo viên và học sinh trường THPT Nguyên Bình.

- GV chuyển ý :

*Tích hợp kiến thức môn Địa lí :

? Dựa vào kiến thức của môn Địa lý em hãy cho biết đặc điểm dân số của thế giới và hai nhóm nước phát triển và đang phát triển ?

- HS  trả lời

- GV cung cấp kiến thức môn Địa lý.

+ Bùng nổ dân số ở các nước đang phát triển.

+ Già hóa dân số ở các nước phát triển

? Thế nào là bùng nổ dân số ?

?Hậu quả của dân số tăng nhanh ?

- Hs trả lời

- GV bổ sung thêm kiến thức của môn Địa lý.

 (Gợi ý trả lời : Dân số tăng nhanh gây hậu quả lớn đến kinh tế, xã hội  và môi trường.

+ Về kinh tế: Khả năng tích lũy hạn chế; Khó đáp ứng nhu cầu tiêu dùng.

 + Xã hội: Giải quyết việc làm; nâng cao chất lượng cuộc sống; chăm sóc người già và trẻ em.

+ Môi trường: TNTN bị cạn kiệt; Ô nhiễm môi trường; Khônggian sống bị thu hẹp.

- GV cho HS quan sát một số hình ảnh về hậu quả của bùng nổ dân số như ùn tắc giao thông ; ô nhiễm môi trường, gia tăng các tệ nạn xã hội ;.......

? Là công dân chúng ta cần phải làm gì để hạn chế sự bùng nổ dân số ?

- HS trình bày

- GV bổ sung

- GV yêu cầu HS liên hệ trách nhiệm của bản thân trog việc hạn chế sự bùng nổ dân số.  

- HS tự liên hệ

- GV bổ sung

Tham gia tuyên truyền chính sách dân số, không tảo hôn, có con ở tuổi vị thành niên, không quan hệ tình dục bừa bãi....

- GV cho HS quan sát một số hình ảnh về việc thực hiện chính sách dân số.

- GV chuyển ý :

? Em hãy nêu các đại dịch có mức độ nguy hiểm trên toàn cầu hiện nay ?

- GV cung cấp cho HS một số thông tin về đại dịch HIV/AIDS, dịch SARS, dịch cúm gia cầm và yêu cầu HS nêu ý kiến về sự nguy hiểm và tác hại của dịch bệnh đối với cuộc sống con người và đời sống xã hội.

* Tích hợp kiến thức bộ môn sinh học để giải thích một số dịch bệnh hiểm nghèo.

VD : - HIV là virut gây suy giảm miễn dịch ở người, khi bị virut HIV xâm nhập, virut phá hủy hồng cầu, bạch cầu, sức đề kháng của cơ thể không có sức chống lại, làm cơ thể yếu dần. Người nhiễm HIV vẫn sống cuộc sống bình thường, cơ thể cảm giác khỏe mạnh, không có dấu hiệu mắc bệnh.

– AIDS (hay còn gọi là SIDA) là hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải, khi cơ thể không còn khả năng miễn dịch chống lại các bệnh khác, cơ thể dễ mắc các bệnh thông thường nhưng cơ thể không có sức chống lại bệnh tật, người bệnh chết vì mắc các bệnh thông thường đó như lở loét da, tiêu chảy, ho.

-Bệnh H5N1: lây lan vi rút từ ăn gà bị bệnh, chăn nuôi chuồng trại  chưa vệ sinh, thức ăn chăn nuôi có những chất độc hại... 

- GV cho HS quan sát một số hình ảnh về các dịch bệnh.

* Tích hợp kiến thức môn Địa lí, hóa học :

? Nguyên nhân gây ra các dịch bệnh hiểm nghèo ?

- HS trả lời 

+ Do môi trường sống ô nhiễm.

+ Người dân và nhà nước ít quan tâm và đề phòng dịch bệnh.

+Trình độ khoa học chưa phát triển  dịch bệnh lan truyền nhanh và khó kiểm soát.

+ Kinh tế kém phát triển do vậy khó đề phòng và ngăn chặn dịch bệnh.

- GV bổ sung kiến thức :

+ Kiến thức hóa học :Các ô nhiễm từ rác vô cơ và rác hữu cơ làm cho đất bị chai đi, mất cấu trúc, biến đổi tính chất tự nhiên, dẫn đến việc giảm năng suất sinh học và cung cấp nhiều nhân tố độc hại cho môi trường sống, tác động đến chuỗi thức ăn của con người. Phân hóa học, thuốc trừ sâu, diệt cỏ gây độc hại cả trước mắt lẫn lâu dài

+Kiến thức địa lí : Dân cư càng đông thì nước càng thiếu, chất lượng không đảm bảo. Mỗi năm nhiều tấn rác được đổ ra biển. Số chất thải đổ ra hồ, ao, sông ngòi... lớn hơn gấp nhiều lần, gây ô nhiễm nguồn nước. Nước ngầm gần các bãi rác cũng chứa một lượng chất độc và vi sinh vật rất lớn và gây các dịch bệnh đường tiêu hóa.

? Mỗi công dân cần phải làm gì để góp phần phòng ngừa, đẩy lùi các dịch bệnh hiểm nghèo ?

- GV yêu cầu HS tự liên hệ bản thân

- HS tự liên hệ bản thân như : cần phải tích cực rèn luyện thân thể, giữ gìn vệ sinh ; sông lành mạnh, tham gia tuyên truyền cho mọi người dân biết phòng tránh các dịch bệnh hiểm nghèo.

- GV cho HS quan sát một số hình ảnh về trách nhiệm của công dân trong việc phòng chống dịch bệnh hiểm nghèo.

- GV chốt lại kiến thức :

1. Ô nhiễm môi trường và trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường

a, Ô nhiễm môi trường

- Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân tạo quan hệ mật thiết với nhau bao quanh con người như đất, nước, khí quyển, các loại tài nguyên trong lòng đất, dưới biển, trên rừng…có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.

- Thực trạng tài nguyên môi trường ở nước ta hiện nay:

+ Môi trường đất, nước, khí quyển đều bị ô nhiễm nặng nề.

+ Tài nguyên rừng, biển, khoáng sản, các giống loài động thực vật ngày một cạn kiệt do khai thác bừa bãi.

+ Thời tiết, khí hậu thay đổi thất thường, hạn hán kéo dài.

+ Mưa lớn, bão lụt bất ngờ ập xuống, trái đất có xu hướng nóng dần lên.

b, Trách nhiệm của công dân trong việc bảo vệ môi trường

- Bảo vệ môi trường thực chất là khăc phục mâu thuẫn nảy sinh trong quan hệ giữa con người với tự nhiên, làm thế nào để hoạt động của con người không phá vỡ các yếu tố cân bằng của tự nhiên.

- Là thanh niên học sinh chúng ta có nghĩa vụ phải thực hiện tốt luật pháp và các chính sách của Nhà nước ta về bảo vệ môi trường, cụ thể:

+ Giữ gìn trật tự, vệ sinh lớp học, trường học, nơi ở và nơi công cộng, không vứt rác, xả nước thải bừa bãi.Tích cực tham gia tổng vệ sinh trường, lớp, nơi ở, đường làng, ngõ xóm, tích cực tham gia trồng cây, trồng rừng phủ xanh đất trống, đồi trọc.

+ Bảo vệ và sử dụng tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên, bảo vệ nguồn nước, các giống loài động thực vật, không đốt phá rừng

+ Cần lên án đối với các hành vi làm ảnh hưởng không tốt đến môi trường, phát hiện tố cáo những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.

2. Sự bùng nổ về dân số va trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế sự bùng nổ về dân số.

a, Sự bùng nổ về dân số

- Bùng nổ dân số là sự gia tăng dân số quá nhanh trong một thời gian ngắn gây ảnh hưởng tiêu cực đến mọi mặt của đời sống xã hội.

- Hậu quả của bùng nổ dân số:

+ Làm phá vỡ các yếu tố cân bằng của tự nhiên, xã hội.

+ Làm cạn kiệt tài nguyên, suy thoái trầm trọng về kinh tế.

+ Gây ra nạn đói, dịch bệnh, thất nghiệp, suy thoái nòi giống, gây ô nhiễm môi trường, uy hiếp trực tiếp đến sự tồn tại của loài người.

b, Trách nhiệm của công dân trong việc hạn chế sự bùng nổ dân số.

- Nghiêm chỉnh thực hiện Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình của nhà nước.

- Tích cực tuyên truyền, vận động gia đình và mọi người xung quanh thực hiện tốt Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 và chính sách dân số kế hoạch hóa gia đình của Nhà nước.

3. Những dịch bểnh hiểm nghèo và trách nhiệm của công dân trong việc phòng ngừa, đẩy lùi những dịch bệnh hiểm nghèo.

a, Những dịch bệnh hiểm nghèo:

Gồm những bệnh sau: lao, sốt rét, dịch tả, tim mạch, huyết áp, cúm gia cầm, thủy đậu, H5N1, H1N1, đặc biệt là AIDS, ưng thư.........

b, Trách nhiệm của công dân trong việc tham gia và đẩy lùi những dịch bệnh hiểm nghèo.

- Tích cực rèn luyện thân thể, tập luyện thể dục thể thao, ăn uống điều độ, giữ gìn vệ sinh, bảo vệ sức khỏe.

- Sống an toàn lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội, tránh xa các hành vi có thể gây hại cho cuộc sống của bản thân và gia đình.

- Tích cực tham gia tuyên truyền phòng tránh các dịch bệnh hiểm nghèo, phòng chống ma túy.

A. Làm khí hậu toàn cầu thay đổi theo hướng nóng dần lên

B. Làm tăng hiện tượng mưa axit ở khắp nơi trên thế giới

C. Về lâu dài hủy diệt sự sống, trước hết là gây ra nhiều căn bệnh ngoài da

D. Làm giảm lượng mưa trên bề mặt đất

A. Chặt cây rừng

B. Dùng nhiên liệu hóa thạch để tạo ra năng lượng

C. Xả rác bừa bãi

D. Cả ba việc làm trên

A. Sự gia tăng nhanh dẫn đến bùng nổ dân số.

B. Sự biến đổi môi trường theo hướng tiêu cực

C. Vấn đề phòng ngừa, ngăn chặn chiến tranh và dịch bệnh hiểm nghèo

D. Tất cả các ý trên.

A. Hạn chế giao tiếp với mọi người xung quanh

B.Có cuộc sống lành mạnh, tránh xa các tệ nạn xã hội

C. Chỉ cần giữ gìn vệ sinh trong gia đình là được.

D. Sử dụng nhiều thực phẩm chế biến sẵn để tăng cường sức đề kháng

A. Bổ sung thêm nguồn nhân lực dồi dào

B. Tạo tiểm lực kinh tế lớn

C. Gây sức ép về kinh tế, giáo dục, y tế.

D. Tạo tiềm lực bảo đảm quốc phòng vững chắc

A. Trọng nam khinh nữ

B. Con đàn cháu đống mới là gia đình hạnh phúc

C. Có con trai mới có người nối dõi tông đường

D. Nam nữ bình đẳng

A. Các chính phủ

B. Các tổ chức môi trường

C. Các tổ chức an ninh

D. Tất cả mọi người

A. Do ý thức của con người

B. Do pháp luật nước ta chưa xử lí nghiêm

C. Do bùng nổ dân số

D. Tất cả các đáp án trên.

A. Tảo hôn

B. Ma túy

C. Bùng nổ dân số

D. Mại dâm

A. Luật bảo vệ tài nguyên môi trường

B. Luật phòng chống Ma túy

C. Luật bảo vệ và phát triền rừng

D. Luật thủy sản