TIEÁT 19

BAØI 18:   BIEÁN DAÏNG CUÛA THAÂN

 

  1.      MUÏC TIEÂU BAØI HOÏC:
  1. Kieán thöùc:
  • Nhaän bieát ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm chuû yeáu veà hình thaùi phuø hôïp vôùi chöùc naêng cuûa moät soá loaïi thaân bieán daïng qua quan saùt vaät maãu, tranh aûnh.
  • Nhaän daïng ñöôïc moät soá loaïi thaân bieán daïng trong thieân nhieân.
  1. Kyõ naêng:

Reøn kyõ naêng quan saùt maãu thaät, nhaän bieát kieán thöùc qua quan saùt so saùnh.

  1. Thaùi ñoä:

Giaùo duïc loøng say meâ moân hoïc, yeâu thieân nhieân vaø baûo veä thieân nhieân.

  1.      CHUAÅN BÒ:

-       Tranh phoùng to H.18.1 vaø H.18.2 SGK

-       Vaät maãu : moät soá loaïi thaân bieán daïng.

  1.     HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC:
  1. OÅn ñònh lôùp: kieåm tra sæ soá HS.
  2. Kieåm tra baøi cuõ:

+ Haõy moâ taû laïi thí nghieäm chöùng minh maïch goã cuûa thaân vaän chuyeån nöôùc vaø muoái khoaùng.

+ Maïch raây coù chöùc naêng gì? Taïi sao em bieát?

  1. Baøi môùi:
  •   Giôùi thieäu: chuùng ta ñaõ bieát chöùc naêng chính cuûa thaân laø vaän chuyeån caùc chaát ñi nuoâi cô theå nhöng moät soá thaân caây laïi bieán daïng ñeå laøm chöùc naêng khaùc. Ta haõy quan saùt moät soá thaân bieán daïng vaø tìm hieåu chöùc naêng cuûa chuùng qua baøi 18.
  •   Caùc hoaït ñoäng:

HOAÏT ÑOÄNG 1: Quan saùt vaø ghi laïi nhöõng thoâng tin veà moät soá loaïi thaân bieán daïng

-GV höôùng daãn HS mang caùc loaïi maãu vaät ñeå treân tôø bìa ñaët leân baøn.

-GV treo tranh H.18.1, yeâu caàu kieåm tra caùc loaïi cuû xem chuùng coù nhöõng ñaëc ñieåm gì chöùng toû laø thaân? Chuùng coù choài ngoïn, choài naùch, laù khoâng?

-Thaûo luaän:

+Thaân cuû coù ñaëc ñieåm gì? Chöùc naêng cuûa thaân cuû ñoái vôùi caây?

+Keå teân 1 soá caây thuoäc loaïi thaân cuû vaø coâng duïng cuûa chuùng?

+Thaân reã coù ñaëc ñieåm gì? Chöùc naêng cuûa thaân reã ñoái vôùi caây?

+Keå teân 1 soá caây thuoäc loaïi thaân reã vaø neâu coâng duïng, taùc haïi cuûa chuùng?

 

 

-Caùc nhoùm HS mang caùc loaïi maãu : cuû khoai taây, cuû su haøo, cuû göøng, cuû dong ta…ra quan saùt ñoái chieáu vôùi tranh, traû lôøi.

 

-Quan saùt caùc loaïi cuû, tìm nhöõng ñaëc ñieåm chöùng toû chuùng laø thaân.

 

+Thaân cuû: to, troøn, gioáng cuû, chöùa chaát döï tröõ.

 

+Khoai taây, su haøo, cuû deàn, cuû chuoái, khoai moân… laøm thöùc aên cho ngöôøi.

+Thaân reã: hình daïng gioáng reã. Chöùa chaát döï tröõ.

+Cuû göøng, cuû ngheä, cuû rieàng, dong ta…. Laøm gia vò, laøm thuoác, laøm thöùc aên cho ngöôøi vaø gia suùc. Coû cuù, coû tranh….laøm thuoác chöõa beänh. Tuy nhieân, caùc loaïi coû thöôøng khoù dieät, tranh giaønh chaát dinh döôõng cuûa caây troàng.


-Yeâu caàu HS chia cuû thaønh nhieàu nhoùm döïa vaøo hình daïng vaø vò trí cuûa chuùng so vôùi maët ñaátø.

-Thaûo luaän tìm ra ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa caùc loaïi cuû: dong ta, khoai taây , su haøo?

-GV boùc voû cuû dong ta, göøng… tìm doïc cuû coù nhöõng maét nhoû, ñoù laø choài naùch, coøn caùc voû            (vaûy) chính laø laù.

-GV cho HS so saùnh:cuû khoai taây vaø cuû khoai lang. Vì sao khoai taây goïi laø thaân, khoai lang goïi laø reã.

-GV phaân tích: cuû khoai lang do nhöõng reã beân cuûa daây khoai lang ñaâm xuoáng ñaát, luùc ñaàu nhoû sau to daàn do tích luõy tinh boät maø thaønh, coøn cuû khoai taây coù nhöõng caønh ôû gaàn goác khi bò vuøi xuoáng ñaát seõ phaùt trieån thaønh cuû. Neáu cuû khoai taây bò loä ra treân maët ñaát, chuùng seõ coù maøu xanh do coù chaát dieäp luïc nhö caønh vaø thaân caây.

*Lieân heä thöïc teá: caùc loaïi cuû keå treân duøng laøm thöïc phaåm raát ña daïng trong ñôøi soáng con ngöôøi. Ngoaøi ra coøn coù theå duøng laøm thuoác chöõa beänh, laøm thöùc aên cho gia suùc…

 

 

-Ñaïi dieän nhoùm traû lôøi, nhoùm khaùc nhaän xeùt:

+Ñieåm gioáng nhau: ñeàu laø nhöõng loaïi thaân bieán daïng vaø ñeàu chöùa chaát döï tröõ cho caây.

+Ñieåm khaùc nhau:

. Cuû dong ta laø daïng thaân reã naèm ôû döôùi maët ñaát.

. Cuû khoai taây: laø daïng thaân cuû, naèm döôùi maët ñaát.

. Cuû su haøo: laø daïng thaân cuû, naèm treân maët ñaát.

Keát luaän: Moät soá loaïi thaân bieán daïng laøm chöùc naêng khaùc cuûa caây nhö: thaân cuû (khoai taây, su haøo…), thaân reã (göøng, rieàng, dong ta…) chöùa chaát döï tröõ cho caây duøng khi ra hoa taïo quaû.

HOAÏT ÑOÄNG 2: Tìm hieåu thaân moïng nöôùc: Thaân caây xöông roàng

-GV höôùng daãn caùc nhoùm mang caønh xöông roàng ñeå leân baøn. Quan saùt thaân, gai, choài ngoïn, traû lôøi caâu hoûi:

+Thaân caây xöông roàng chöùa nhieàu nöôùc coù taùc duïng gì?

 

+Soáng trong ñieàu kieän naøo laù xöông roàng bieán thaønh gai?

+Caây xöông roàng thöôøng soáng ôû ñaâu?

+Keå teân moät soá caây moïng nöôùc?

-GV giaûi thích: caây moïng nöôùc laø nhöõng caây maø thaân chöùa nhieàu nöôùc, coù theå gaëp ôû nhieàu hoï thöïc vaät khaùc nhau nhöng chuùng ñeàu soáng trong ñieàu kieän khoâ haïn. Nöôùc caàn hieåu theo nghóa roäng goàm caùc chaát dinh döôõng coù chöùa nöôùc vaø caùc chaát höõu cô hoaëc voâ cô, coù maøu hoaëc khoâng maøu.

-GV môû roäng: Caây chuoái coù phaûi laø thaân bieán daïng khoâng?

-GV nhaän xeùt: Caây chuoái coù thaân cuû naèm döôùi maët ñaát, thaân caây chuoái treân maët ñaát thöïc chaát laø thaân giaû goàm caùc beï laù moïng nöôùc. thaân caây chuoái laø thaân bieán daïng: thaân cuû coù chöùa chaát döï tröõ.

-HS quan saùt thaân, gai,choài ngoïn cuûa thaân caây xöông roàng 3 caïnh, thaûo luaänñeå traû lôøi.

-Ñaïi dieän nhoùm traû lôøi, nhoùm khaùc nhaän xeùt.

+ Thaân caây xöông roàng chöùa nhieàu nöôùc coù taùc

duïng döï tröõ nöôùc cho caây duøng trong ñieàu kieän

khoâ haïn.

+ Soáng trong ñieàu kieän khoâ haïn laù caây xöông

roàng bieán thaønh gai.

+ Caây xöông roàng thöôøng soáng ôû nôi khoâ haïn.

+ Moät soá caây coù thaân moïng nöôùc nhö: caây nha ñam, caây söøng höôu, caây thanh long…

Keát luaän: Caùc loaïi caây nhö xöông roàng, caønh giao, nha ñam…thöôøng soáng ôû nôi khoâ haïn, neân thaân cuûa chuùng döï tröõ nöôùc, ñoù laø thaân moïng nöôùc.

 

 

-HS traû lôøi. HS khaùc nhaän xeùt.


 

 

HOAÏT ÑOÄNG 3: HS töï ruùt ra Ñaëc ñieåm, chöùc naêng cuûa moät soá loaïi thaân bieán daïng.

-GV höôùng daãn HS lieät keâ nhöõng ñaëc ñieåm cuûa caùc loaïi thaân bieán daïng ñaõ tìm hieåu ñöôïc vaøo baûng döôùi ñaây.

-Haõy choïn nhöõng töø phuø hôïp sau ñeå goïi ñuùng teân nhöõng thaân bieán daïng ñoù: thaân cuû, thaân reã, thaân moïng nöôùc.

Teân vaät maãu

Ñaëc ñieåm bieán daïng cuûa thaân

Chöùc naêng ñoái vôùi caây

Teân thaân bieán daïng

Su haøo

Thaân cuû naèm treân maët ñaát

Döï tröõ chaát dinh döôõng

Thaân cuû

Cuû khoai taây

Thaân cuû naèm döôùi maët ñaát

Döï tröõ chaát dinh döôõng

Thaân cuû

Cuû göøng

Thaân reã naèm trong ñaát

Döï tröõ chaát dinh döôõng

Thaân reã

Cuû dong ta

Thaân reã naèm trong ñaát

Döï tröõ chaát dinh döôõng

Thaân reã

Xöông roàng

Thaân moïng nöôùc, moïc treân maët ñaát

Döï tröõ nöôùc.

Quang hôïp.

Thaân moïng nöôùc

  1. Cuûng coá:
  • Tìm nhöõng ñieåm gioáng vaø khaùc nhau giöõa caùc cuû: dong ta, khoai taây, su haøo?
  • Caây haønh, toûi, heï, kieäu…coù phaûi laø thaân bieán daïng khoâng?

Traû lôøi : Haønh, toûi,heï, kieäu… thaân cuûa chuùng coù hình ñóa, hôi phoàng leân, phía treân coù caùc beï laù phình to chöùa chaát döï tröõ, keõ caùc beï laù laø choài naùch; phía döôùi coù heä reã chuøm phaùt trieån. Chuùng laø thaân bieán daïng: thaân haønh.

  • Haõy ñaùnh daáu vaøo oâ vuoâng ñaàu caâu traû lôøi ñuùng:

Caâu 1: Trong nhöõng nhoùm caây sau ñaây, nhoùm naøo goàm toaøn caây coù thaân reã:

  1. Caây su haøo, caây toûi, caây caø roát.
  2. Caây dong ta, caây su haøo, caây göøng.
  3. Caây khoai taây, caây khoai lang, caây caûi cuû.
  4. Caây coû tranh, caây ngheä, caây dong ta.

Caâu 2: Trong nhöõng nhoùm caây sau ñaây, nhoùm naøo goàm toaøn caây coù thaân moïng nöôùc:

  1. Caây xöông roàng, caây nha ñam, caây söøng höôu.
  2. Caây mít, caây nhaõn, caây xöông roàng.
  3. Caây giaù, caây tröôøng sinh, caây baøng.

d.              Caây nhaõn, caây caûi, caây su haøo.

  1. Daën doø:
  • Hoïc baøi, traû lôøi caâu hoûi.
  • Ñoïc phaàn “Em coù bieát?”
  • Chuaån bò oân taäp.

 

nguon VI OLET