Bài 36. Phát triển ở thực vật có hoa theo mau Tra Vinh

Hoạt động GV &HS

Nội dung chính

- GV yêu cầu HS đọc phần I.

- GV kiểm tra kiến thức:

H: Phát triển ở thực vật là gì?

H: Mối liên quan giữa ST và PT?

- GV tiếp tục sử dụng tranh 36 phóng to. Giới thiệu về mối tương tác giữ hai quá trình ST và PT.

- Cá nhân HS đọc thông tin, trả lời.

+ Phát triển bao gồm 3 quá trình liên quan với nhau: ST, phân hoá và phát sinh hình thái tạo nên các cơ quan của cơ thể.

- HS quan sát hình 36. Nắm vững mối tương tác lẫn nhau của hai quá trình này trong chu trình sống của TV.

- Đọc thông tin sgk.

I. Khái niệm phát triển:

- Phát triển: quá trình biến đổi về chất lượng cấu trúc và chức năng sinh hóa của  tế bào, mô, cơ quan làm cây ra hoa, kết quả, tạo hạt.

- Mối liên quan giữa ST và PT:

+ Hai quá trình liên tiếp xen kẽ nhau.

+ Sự biến đổi về số lượng của ST ở rễ, thân, lá → thay đổi về chất lượng hoa, quả, hạt.

- TV có hạt 1 năm chu kì sinh trưởng và sinh sản bắt đầu từ hạt nảy mầm → tạo hạt mới.

- 1 – 2 HS phân tích trên tranh, các HS khác bổ sung.

+ Phát triển bao gồm ba quá trình: Sinh trưởng, phân hoá tế bào, hình thành cơ quan mới. 

Hoạt động GV &HS

Nội dung chính

- GV yêu cầu HS quan sát H.36 trang 143 SGK + đọc thông tin mục II, thảo luận nhóm, trả lời câu hỏi :

H: Có những nhân tố nào chi phối sự ra hoa ở TV?

H: Tuổi cây liên quan đến sự ra hoa như thế nào? Cho ví dụ?

H: Những điều kiện ngoại cảnh nào ảnh hưởng đến sự ST và PT ở TV? Cho VD cụ thể?

H: Xuân hoá là gì? Ứng dụng.

xcH: Thế nào là quang chu kì ?

- GV: Thực tế, nhiều loài đến tuổi ra hoa (đủ số lá) vẫn không ra hoa nếu điều kiện nhiệt độ hoặc ánh sáng chưa thích hợp.

H: Dựa theo quang chu kì, chia TV thành mấy nhóm ?

H: Phân tích sự ra hoa của chúng?

H: Yếu tố quyết định quang chu kì?

H: Phytocrôm có liên quan gì đến sự nở hoa?

- GV giới thiệu nhanh: Phytocrôm tồn tại ở hai dạng:

+ Pđ (hấp thụ ánh sáng đỏ có bước sóng 660nm).

+ Pđx (hấp thụ ánh sáng đỏ xa có bước

II. Những nhân tố chi phối sự ra hoa.

1. Tuổi cây.

- Ở thực vật điều tiết sự ra hoa phụ thuộc vào tuôỉ cây.

- Mỗi loài cây có tuổi ra hoa xác định.

2. Nhiệt độ thấp và quang chu kì.

a, Nhiệt độ thấp.

- Một số loài cây chỉ ra hoa kết hạt sau khi trải qua mùa đông lạnh gọi là cây mùa đông.

- Hiện tượng cây ra hoa phụ thuộc vào nhiệt độ thấp gọi là xuân hoá.

b. Quang chu kì.

- Sự ra hoa của thực vật phụ thuộc vào tương quan độ dài ngày đên gọi là quang chu kì.

- Cây chỉ ra hoa trong điều kiện ngày ngắn gọi là cây ngày ngắn, VD cà phê chè, lúa….

- Cây chỉ ra hoa trong điều kiện ngày dài gọi là cây ngày dài, VD: Lúa mì, đại mạch…

- Một số cây ra hoa không phụ thuộc vào quang chu kì gọi là cây trung tính, VD: Cây hướng dương…

c. Phitôcrôm.

- Phitôcrôm là sắc tố cảm nhận quang chu kì và là sắc tố cảm nhận ánh sáng trong

sóng 730nm). Hai dạng này chuyển hoá thuận nghịch.

H: Cơ chế nào chuyển cây từ trạng thái sinh dưỡng sang trạng thái ra hoa khi cây ở điều kiện quang chu kì thích hợp?

H: Nêu bản chất và tác dụng của hocmon ra hoa?

H: Hoocmôn ra hoa là gì? hình thành ở đâu ? tác dụng thế nào?

các loại hạt nảy mầm cần ánh sáng.

- Vai trò: Phitôcrôm có khả năng hấp thụ ánh sáng đỏ và đỏ xa quyết định đến sự nảy mầm, ra hoa, mở khí khổng. Từ đó quyết định đến  phản ứng quang chu kì của thực vật.

3. Hoocmôn ra hoa.

- Trong điều kiện quang chu kì thích hợp trong lá cây hình thành hoocmôn ra hoa ( Fliorigen) làm cho cây ra hoa.

- Bản chất: Gibêrelin + Antêzin.

- Tác động: Lá tiếp nhận ánh sáng và sản sinh florigen kích thích ra hoa.

* Quá trình tác động diễn ra theo sơ đồ: Nhân tố môi trường → Hocmôn thực vật → bộ máy di truyền → giới tính (đực, cái).

Hoạt động GV &HS

Nội dung chính

GV cho HS thảo luận, vận dụng kiến thức thực tế, trả lời :

H: Nêu các ứng dụng trong thực tiễn trồng trọt bằng các ví dụ cụ thể minh họa ?

Trong thực tế nông nghiệp, trồng cây dựa vào yêu cầu ánh sáng cho phép nhập nội, chuyển vùng trồng cây với điều kiện quang hợp nhân tạo.

III. Mối quan hệ  sinh trưởng – phát triển:

- Giữa sinh trưởng và phát triển có mối quan hệ mật thiết, liên tiếp và xen kẽ nhau trong đời sống thực vật. Sự biến đổi về số lượng rễ, thân, lá dẫn đến sự thay đổi về chất lượng ở hoa, quả, hạt.

IV. Ứng dụng sinh trưởng – phát triển:

+ Nông nghiệp: dùng giberelin thúc hạt, củ nảy mầm sớm; kích thích cây ra hoa,.. ; dùng ánh sáng nhân tạo → cây ra hoa trái vụ,….Auxin/ Xitokinin: nuôi cấy mô → gây dựng lại 1 số giống lan quý; ngừng tưới nước cho Xoài khi đâm chồi để chồi bung ra thành chồi hoa.

+ Lâm nghiệp: điều tiết ST cây trong

rừng…

+ Trong công nghệ rượu bia: Sử dụng giberelin để tăng quá trình phân giải tinh bột thành mạch nha.

* Ứng dụng kiến thức về phát triển.

- Xuân hoá: biến lúa mùa đông thành lúa mùa xuân → tiết kiệm thời gian, tăng năng suất.

- Quang kì, phitôcrôm: ra hoa trái vụ.