Bài 37. Vấn đề khai thác thế mạnh ở Tây Nguyên

HOẠT ĐỘNG CỦA HS,GV

NỘI DUNG CHÍNH

Bước 1:  gv Treo bản đồ/ Sử dụng Atlat địa lí Việt Nam

- Xác định vị trí của Tây Nguyên.

- Đánh giá ý nghĩa vị trí địa lí đối với phát triển KTXH của vùng.

Bước 2:  hs trình bày

Bước 3:  gv nhắc lại kiến thức

I. KHÁI QUÁT CHUNG

- Gồm 5 tỉnh: Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lăk, Đắc Nông, Lâm Đồng => Không giáp biển.

- Diện tích: 54,7 nghìn km2 = 16,5% diện tích cả nước.

- Tiếp giáp: Lào, CPC, ĐNB, DHNTB

=> Thuận lợi quan hệ các vùng,các nước bằng đường bộ, có vị trí chiến lược về an ninh quốc phòng.

+ Giáp Lào – CPC: Chú ý bảo vệ quốc phòng

+ Giáp ĐNB: Vùng kinh tế phát triển

+ Giáp DHNTB: => cửa ngõ giao thông biển

HOẠT ĐỘNG CỦA HS,GV

NỘI DUNG CHÍNH

- Bước 1: Chia  nhóm, giao nhiệm vụ:

II. KHAI THÁC THẾ MẠNH TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ

+ Nhóm 1: Phát triển cây CN lâu năm: điều kiện, hiện trạng phát triển và phân bố, biện pháp, ý nghĩa.

Trả lời câu hỏi SGK

+ Nhóm 2: Khai thác và chế biến lâm sản: điểu kiện, hiện trạng,

+ Nhóm 3: Khai thác thủy năng kết hợp thủy lợi: điều kiện, hiện trạng, ý nghĩa

- Bước 2: Thảo luận nhóm 5 phút. đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nhận xet, bổ sung.

Bước 3: GV chuẩn KT, nhận xét tinh thàn làm việc nhóm

1. Phát triển cây công nghiệp lâu năm

- Điều kiện phát triển

+ Đất đỏ badan, cao nguyên xếp tầng… phát triển vùng chuyên canh cây công nghiệp quy mô lớn.

+ Khí hậu cận xích đạo 2 mùa: trên cao lạnh => phát triển cây cận nhiệt.

+ Chính sách phân bố lại lao động => thu hút lao động

+ CNCB ngày càng phát triển, thị trường rộng.

- Hiện trạng phát triển và phân bố.

+ Cây cà phê: Là cây quan trọng số 1. Diện tích 450.000ha =4/5 diện tích cà phê cả nước. Phân bố: chủ yếu ở Đắc Lắc; Gia Lai- Kon Tum, Lâm Đồng.

+ Chè: Trồng trên các cao nguyên cao: Lâm Đồng; Gia Lai; Chế biến ở Biển Hồ - Gia Lai.

+ Cao su: Diện tích đứng thứ 2 sau ĐNB: Trồng ở Gia Lai, Đắc Lắc.

- Biện pháp:

+ Hoàn thiện quy hoạch vùng chuyên canh: Mở rộng diện tích đi đôi bảo vệ rừng và phát triển thủy lợi.

+ Đa dạng hóa cây CN.

+ Phát triển công nghiệp chế biến

- ý nghĩa: KT, MT, XH

2. Khai thác và chế biến lâm sản

- Thế mạnh:

+ Diện tích rừng = 36% DT cả nước độ che phủ đứng đầu cả nước; sản lượng gỗ có thể khai thác = 52% cả nước.

+ Rừng có nhiều gỗ quý, thú quý

- Hiện trạng phát triển: diện tích rừng giảm => sản lượng gỗ giảm.

Hiện SL: 200 – 300.000m3/ năm.

+ CNCB ít => gỗ khai thác chủ yếu gỗ tròn => gỗ cành, ngọn chưa tận thu.

- Hậu quả:

+ Giảm lớp phủ thực vật

+ Mức nước ngầm hạ thấp

+ Nơi sống của động vật bị đe dọa

- Biện pháp: Khai thác đi đôi với bảo vệ

3. Khai thác thủy năng kết hợp thủy lợi

- Tiềm năng: thứ 2 sau TTMN bắc bộ, trên các sông lớn

- Hiện trạng:

1. Phát triển cây công nghiệp lâu năm

- Điều kiện phát triển

- Hiện trạng phát triển và phân bố.

- Biện pháp:

ý nghĩa:

2. Khai thác và chế biến lâm sản

- Thế mạnh:

- Hiện trạng phát triển:

- Hậu quả:

- Biện pháp:

3. Khai thác thủy năng kết hợp thủy lợi

- Tiềm năng:

- Hiện trạng:kể tên các nhà máy đang hoạt động hoặc đang xây dựng. Ý nghĩa

HOẠT ĐỘNG CỦA HS, GV

NỘI DUNG CHÍNH

GV: yêu cầu HS đọc đề bài xác định nôi dung sau:

- Xác định dạng biểu đồ theo yêu cầu

- Các bước tiến hành

+ Cách xử lí số liệu

+ Cách vẽ

HS: lần lượt trả lời và làm

GV: Chuẩn xác KT

Nhóm

B1: GV chia nhóm thảo luận

Yêu cầu mục b

B2: Các nhóm thảo luận

B3:: GV chuẩn xác kiến thức

1, Bài tập 1

a, Vẽ biểu đồ.

-  Xử lí số liệu:

+ Tính cơ cấu cây CN năm 2005 (%)

+ Tính quy mô và bán kính

Quy mô: TDMNBB = 1; => TN = 7,7 ;=> Cả nước   = 17,95

Bán kính: TN = 1cm; TDMNBB = 2,64cm; Cả nước = 14,05cm.

- Vẽ biểu đồ: Vẽ 3 vòng tròn theo bán kính tính

b, Nhận xét – giải thích sự giống , khác nhau cây công nghiệp

* Giống nhau:

- Về quy mô: là hai vùng chuyên canh cây CN lớn

- Hướng CN hóa: Tập trung chủ yếu cây CN lâu năm đạt hiệu quả kinh tế cao.

- Điều kiện phát triển: Đất, nước, khí hậu thuận lợi phát triển cây CN

- Dân cư có kinh nghiệm sản xuất.

* Khác nhau:

* Giải thích: Do điều kiện tự nhiên, khí hậu khác nhau=> cây công nghiệp khác nhau; do tập quán sản xuất khác nhau.

* Hoạt động 2: Bài tập 2

Cá nhân

GV hướng dẫn cách làm

HS tự làm

GV chuẩn xác KT

2, Bài tập 2

a, Tính tỉ trọng trâu bò 2 vùng và cả nước trong tổng trâu bò

b, Giải thích:

- Hai vùng có diện tích đồng cỏ, cao nguyên và đồi rộng lớn; khí hậu nhiệt đới ẩm

- Hai vùng: số lượng trâu bò khác nhau

TN: khí hậu nóng khô – phù hợp bò

TDMNBB: khí hậu lạnh ẩm – trâu dễ thích nghi

HOẠT ĐỘNG CỦA HS, GV

NỘI DUNG CHÍNH

Bước 1:

Dựa vào Atlat địa lí trang 29, hoặc hình 39-SGK Địa lí 12.

I.KHÁI QUÁT CHUNG

- Gồm: 6 tỉnh, thành phố

- Là vùng có diện tích hẹp

- Kể tên các tỉnh của vùng Đông Nam Bộ?

- Nêu đặc điểm vì trí địa lí của vùng? Ảnh hưởng của vị trí đối với phát triển kinh tế vùng?

Bước 2:Gọi HS trả lời

Bước 3:GV chuẩn kiến thức

- Ví trí dịa lí:

+ Giáp ĐB sông Cửu Long, Tây Nguyên, DH Nam Trung Bộ  giao lưu với các vùng

+ Giáp Campuchia, Biển Đông  giao lưu quốc tế thông qua các cửa khẩu, cảng biển.

- Đứng đầu cả nước về GDP, giá trị sản lượng CN, giá trị về xuất khẩu.

- Số dự án đầu tư của nước ngoài và vốn đầu tư nước ngoài cao.

=> Phát triển kinh tế theo chiều sâu

GV giới thiệu cho HS đọc SGK

II. NHỮNG THẾ MẠNH VÀ HẠN CHẾ CỦA VÙNG (Giảm tải)

* Hoạt động 2: Tìm hiểu vấn đê khai thác lãnh thổ theo chiều sâu – 27 phút

+ Hình thức: nhóm

+ Phương pháp: Dạy học hợp tác, nêu và giải quyết vấn đề, đàm thoại.

- Bước 1: Chia nhóm, giao nhiệm vụ

+ Nhóm 1: tìm hiểu phát triển công nghiệp theo chiều sâu: điểm nổi bật, Hướng phát triển, trả lwoif câu hỏi trong SGK.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu phát triển dịch vụ: điểm nổi bật, Hướng phát triển.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu vấn đề Nông – lâm – ngư nghiệp: điểm nổi bật, Hướng phát triển.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu phát triển tổng hợp kinh tế biển: điểm nổi bật, Hướng phát triển.

Bước 2: Các nhóm tiến hành tìm hiểu, thảo luận.

Bước 3:: GV chuẩn xác kiến thức

* Khó khăn:

- Thiếu nguồn năng lượng

- Dân số đông, diện tích hẹp => ô nhiễm

III. VẤN ĐỀ KHAI THÁC LÃNH THỔ THEO CHIỀU SÂU

1, Về công nghiệp

a. Đặc điểm

- Là vùng chiếm tỉ trọng công nghiệp – GTSLCN cả nước (55,6%)

- Cơ cấu ngành hoàn chỉnh nổi bật các ngành có trình độ công nghệ cao: luyện kim, điện tử, chế tạo máy, tin học, hóa chất, chế biến lương thực thực phẩm.

b. Hướng phát triển:

- Giải quyết vấn đề năng lượng cho vùng

+ Xây dựng nhà máy thủy điện trong vùng

+ Chuyển điện từ Hòa Bình vào

+ Phát triển điện tuốc bin khí

+ Phát triển nhà máy điện chạy bằng dầu.

- Xây dựng cơ cấu ngành công nghiệp đa dạng

- Mở rộng quan hệ hợp tác => thu hút đầu tư

- Chú ý vấn đề ô nhiễm môi trường

2, Về dịch vụ

a. Đặc điểm

- Là ngành chiếm tỉ trọng cao nhất trong cơ cấu ngành kinh tế vùng.

- Hoạt động dịch vụ: đa dạng: thương mai, ngân hàng, tín dụng, .....

- Đứng đầu cả nước về phát triển nhanh và đầu tư có hiệu quả.

b. Hướng phát triển:

- Hoàn thiện cơ sở hạ tầng

- Đa dạng hóa các loại hình dịch vụ

- Thu hút đầu tư nước ngoài

3. Về nông – lâm – ngư nghiệp

a. Đặc điểm

- là vùng chuyên canh cây công nghiệp số 1

- Tài nguyên rừng có ý nghĩa lớn

b. Hướng phát triển:

- Phát triển thủy lợi là biện pháp có ý nghĩa hàng đầu => nhiều công trình đã xây dựng: Hồ Dầu Tiếng – Phước Hòa--> tăng diện tích đất trồng trọt,tăng hệ số dử dụng đất và đảm bảo khả năng lương thực.

- Thay đổi cơ cấu cay trồng đăng nâng cao hơn vị trí của vùng: Mở rộng diện tích, thay đổi giống cây trồng, chọn các giống cây tròng năng suất cao, phù hợp.

- Bảo vệ tài nguyên rừng: rừng đàu nguồn, rùng ngập mặn, VQG, khu dự trữ sinh quyển.

4. Phát triển tổng hợp kinh tế biển

- Vùng biển và bờ biển có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế biển.

- Việc khai thác dầu khí với quy mô ngày càng lớn đã tác động mạnh đến sự phát triển của vùng, nhất là ở Bà rịa – Vũng Tàu.

- Việc phát triển CN lọc hóa dầu và các ngành dịch vụ khai thác dầu khí thúc đẩy mạnh mẽ về cơ cấu kinh tế và sự phân hóa lãnh thổ của vùng.

- Cần dặc biệt chú ý giải quyết vấn đề ô nhiễm môi trường trong quá trình khai thác, vận chuyển và chế biến dầu mỏ

=> Thay đổi cơ cấu ngành, cơ cấu lãnh thổ