Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

Ngày soạn: 03/ 4/ 2011

Ngày dạy: ..... /....../ 20 .......

Tiết: 50

TÊN BÀI DẠY - BÀI 46:   CƠ CHẾ  ĐIỀU HÒA SINH SẢN

I.  Mục tiêu: Sau khi dạy xong bài này, học sinh phải:

1. Kiến thức:

- Nêu được cơ chế điều hòa sinh tinh trùng.

- Nêu được cơ chế điều hòa sinh trứng.

- Nêu được ảnh hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá trình sinh tinh và sinh trng.

2. Kỹ năng:

- Quan sát, tư duy, so sánh khái quát hóa

- Hoạt động nhóm

- Vận dụng kiến thức 

3. Thái đ: Tự giác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe v thành niên hiệu quả .

II. Trọng tâm:Vai trò của hoocmôn trong cơ chế điều hòa sinh  tinh và sinh trứng .

III.  Phương pháp:  - Trực quan, so sánh

           - Thảo luận nhóm

            -  Đàm thoại

IV. Chuẩn bị:

1. Giáo viên:   - Hình 46.1, 46.2  SGK phóng to

  - Sơ đồ cơ chế điều hòa sinh tinh

  - Sơ đồ cơ chế điều hòa sinh trứng              

- PHT: (số 1,2) theo mẫu

2.  Học sinh:  Tự nghiên cứu SGK bài mới

V. Tiến trình  lên lớp:

1. Ổn định lớp: (1-2 phút)Kiểm tra sĩ số HS

2. Kiểm tra bài cũ( 3-5 phút)

Câu hỏi: Nêu ưu và nhược điểm của sinh sản hữu tính động vật?

     3 . Bài mới ( 38 phút):

  * ĐVĐ: Tại sao sinh sản ở động vật diễn ra một cách bình th­ường theo chu kì? Đó là nhờ cơ chế điều hoà sinh sản chủ yếu là cơ chế điều hoà sản sinh tinh trùng và sinh trứng. Trong đó HTK, môi trư­ờng và đặc biệt là hoocmôn đóng vai trò quan trọng.           

 * Vào bài:

* Hoạt động I: Tìm hiểu cơ chế điều hoà sinh tinh và sinh trứng( 20 phút)

 Hoạt động của GV 

Hoạt động của HS

Nội dung ghi bảng

Cho HS quan sát hình 46.1 SGK, đọc thông tin trong mục I..1. Trả lời các câu hỏi:

-Mô tả cơ chế sản sinh tinh trùng?

-Tên các loại hoocmôn và tác dụng của chúng, nơi sản sinh ra hoocmôn? bằng cách hoàn thành phiếu học tập số 1.

GV cho một HS trình bày, các em khác bổ sung.

(?) Tại sao nồng độ hoocmon testosteron trong máu lại có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất các hoocmon của tuyến yên và vùng dưới đồi?

 

 

 

 

Thảo luận nhóm và hoàn thành vào phiếu học tập s 1.

 

 

 

HS lên trình bày, HS khác nhận xét.

Vì: nồng độ hoocmon testosteron trong máu cao s gây ức chế ngược lên tuyến yên và vùng dưới đồi, làm hai b phận này giảm tiết GnRH, FSH, và ICSH -> tế bào k gi

I. Cơ chế điều hoà sinh tinh và sinh trứng:

1. Cơ chế điều hòa sinh tinh:

- Các hoocmôn sinh dục như­ FSH, LH của tuyến yên, testostêron của tinh hoàn và một số hoocmôn của vùng d­ưới đồi có vai trò chủ yếu trong quá trình sản sinh tinh trùng ở tinh hoàn.

 

 

 

 

 

 

 

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

 

 

 

 

GV cho HS quan sát hình 46.2 SGK, đọc thông tin trong mục I.2 và cho biết

Tên các loại hoocmôn và tác dụng của chúng đến quá trình phát triển, chín và rụng của trứng, nơi sản sinh ra hoocmôn? bằng cách hoàn thành phiếu học tập số 2

GV gọi một HS lên trình bày, các em khác theo dõi và bổ sung.

Tại sao phụ nữ uống viên thuốc tránh thai có thể tránh thai? Giải thích?

 

ảm tiết testosteron -> không gây ức chế lên vùng dưới đồi và tuyến yên nên hai b phận này lại tăng tiết hoocmon.

 

 

 

 

 

Thảo luận nhóm và hoàn thành vào phiếu học tập s 2.

 

Lên trình bày, HS khác nhận xét.

 

Giải thích nhanh.

 

 

 

 

2. Cơ chế điều hòa sinh trứng:

- Các hoocmôn sinh dục như­ FSH, LH của tuyến yên, ơstrôgen và progestêron của buồng trứng và một số  hoocmôn của vùng d­ưới đồi có vai trò chủ yếu trong quá trình phát triển, chín và rụng trứng ở buồng trứng.

 

* Hoạt động II: Tìm hiểu ảnh hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá trình sinh tinh và sinh trứng. ( 10 phút)

 Hoạt động của GV 

Hoạt động của HS

Nội dung ghi bảng

 

 

 

(?) HTK và môi tr­ường ảnh hư­ởng tới quá trình sản sinh tinh trùng nh­ư thế nào? bằng cách hoàn thành phiếu học tập số 3

GV gọi một HS lên trình bày, các em khác theo dõi và bổ sung.

 

GV cho HS  đọc thông tin trong mục II.

Hoàn thành phiếu học tập số 4

HTK và môi trư­ờng có ảnh h­ưởng như­ thế nào đến quá trình sản sinh trứng? bằng cách hoàn thành phiếu học tập số 4

GV gọi một HS lên trình bày, các em khác theo dõi và bổ sung.

 

 

 

 

HS dựa vào SGK Và     hiểu biết để trả lời

 

 

 Lên trình bày, HS khác nhận xét.

 

 

 

- HS đọc nội dung ở SGK

 

 

 

Lên trình bày, HS khác nhận xét.

 

 

II. Ảnh  hưởng của thần kinh và môi trường sống đến quá trình sinh tinh và sinh trứng :

1. Vai trò của hệ thần kinh và môi tr­ường đến quá trình sinh tinh:

- HTK tác động lên tinh hoàn thông qua tuyến yên.

- Môi trư­ờng gây ảnh h­ưởng lên hoạt động của tinh hoàn gián tiếp thông qua HTK và hệ nôi tiết.

2. Vai trò của hệ thần kinh và môi tr­ường đến quá trình sinh trứng:

- HTK và các yếu tố môi trư­ờng ảnh hư­ởng lên quá trình sản sinh trứng thông qua hệ nội tiết. 

- Thần kinh căng thẳng ảnh h­ưởng đến hệ nội tiết, dẫn đến rối loạn trong quá trình sinh trứng.

- Sự hiện diện của con đực hoặc cái…

- Nhiệt độ, thức ăn.

→ Tất cả các yếu tố đó đều tác động lên HTK, HTK tác động lên hệ nội tiết mà ảnh hư­ởng đến quá trình sản sinh trứng.             

 

4. Củng cố và dặn dò: ( 5-8 phút)

a.  Củng cố: Tìm ví dụ thực tiễn mà con người đã can thiệp vào cơ chế điều hòa sinh sản ở vật nuôi và con người?

- HS liên hệ thực tế trả lời: uống viên thuốc tránh thai

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

b. Dặn dò:   -  Học bài và trả lời các câu hỏi ở sách giáo khoa

         -  Tìm hiểu cho biết  ngoài cách dùng thuốc tránh thai còn cách nào khác.                                                                                                                                                             

5. Rút kinh nghiệm:                                                                                                                       

................................................................................................................................................................

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

PHIẾU HỌC TẬP số 1: Cơ chế điều hòa sinh tinh

 

Tên hooc môn

Nơi sản sinh

Vai trò

GnRH

 

.................................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

FSH

 

.................................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

LH

 

.................................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

Testôstêrôn

 

.................................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

 

 

 

PHIẾU HỌC TẬP số 2: Cơ chế điều hòa sinh trứng

 

Tên hooc môn

Nơi sản sinh

Vai trò

GnRH

 

...........................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

FSH

 

...........................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

LH

 

...........................

..........................................................................................

.........................................................................................

 

Progesteron và ơtrogen

 

 

..........................................................................................

.........................................................................................

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

Phiếu học tập số 3: Vai trò của HTK và MTS đối với con đực

Nhân tố ảnh hư­ởng

Vai trò

- Hệ thần kinh.

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

 

- Sự thay đổi nhiệt độ, AS, thức ăn.

- Thiếu ăn, suy dinh dư­ỡng.

- Các chất kích thích (ngư­ời nghiện thuốc lá, rư­ợu…)

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

 

 

Phiếu học tập số 4: Vai trò của HTK và MTS đối với con cái

Nhân tố ảnh h­ưởng

Vai trò

- Hệ thần kinh.

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

 

- Sự thay đổi nhiệt độ, AS, thức ăn.

- Thiếu ăn, suy dinh d­ưỡng.

- Các chất kích thích (ng­ười nghiện thuốc lá, rư­ợu…)

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

......................................................................................................

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP số 1

 

Tên hooc môn

Nơi sản sinh

Vai trò

GnRH

 

Vùng dưới đồi

 

Kích thích tuyến yên tiết FSH và LH

 

FSH

Tuyến yên

Kích thích ống sinh tinh sản sinh tinh trùng

LH

Tuyến yên

Kích thích tế bào kẽ( tb leiđich) sản xuất hoocmon testosteron.

Testosteron

tế bào kẽ  trong tinh hoàn

Kích thích ống sinh tinh phát triển và sản sinh tinh trùng.

 

 

ĐÁP ÁN PHIẾU HỌC TẬP số 2

 

Tên hooc môn

Nơi sản sinh

Vai trò

GnRH

 

Vùng dưới đồi

 

Kích thích tuyến yên tiết FSH và LH

FSH

tuyến yên

Kích thích nang trứng phát triển và tiết ra ơstrôgen

LH

tuyến yên

- Làm trứng chín, rụng, tạo thể vàng.

- Thể vàng tiết ra HM progesteron và ơtrogen.

Progesteron và ơtrogen

thể vàng

Làm niêm mạc tử cung ( dạ con) dày lên để hợp tử làm tổ.

 

 

 

Đáp án phiếu học tập số 3: Vai trò của HTK và MTS đối với con đực

Nhân tố ảnh h­ưởng

Vai trò

Hệ thần kinh

- HTK ảnh hư­ởng lên hoạt động của tinh hoàn chủ yếu thông qua tuyến yên.

- Căng thẳng thần kinh kéo dài…giảm khả năng sản sinh tinh trùng.

- Sự thay đổi t0, AS, TA.

- Thiếu ăn, suy dinh dưỡng.

- Các chất kích thích (ngư­ời nghiện thuốc lá, rư­ợu…)

- Ảnh h­ưởng quá trình sản sinh tinh trùng, gây hiện tư­ợng động dục (ĐV hoang dã sống vùng lạnh)

- Giảm khả năng sản sinh tinh trùng.

- Tinh hoàn giảm khả năng sản sinh tinh trùng.

 

 

 

Đáp án phiếu học tập số 4: Vai trò của HTK và MTS đối với con cái

Nhân tố ảnh h­ưởng

Vai trò

 

Hệ thần kinh

- HTK ảnh hư­ởng lên hoạt động của buồng trứng chủ yếu thông qua tuyến yên.

- Căng thẳng thần kinh kéo dài...gây rối loạn quá trình trứng chín và rụng. Lo âu, sợ hãi…kéo dài rối loạn chu kì kinh nguyệt ở phụ nữ.

- Sự thay đổi t0, AS, TA.

- Thiếu ăn, suy dinh dưỡng.

- Các chất kích thích (ngư­ời nghiện thuốc lá, rư­ợu…)

- Ảnh hư­ởng quá trình sinh trứng và hành vi sinh dục của con cái (ĐV  hoang dã sống vùng lạnh)

- Giảm khả năng sản sinh trứng

- Buồng trứng giảm khả năng sản sinh trứng.

 

 

 

 

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

                         

 

+ Sơ đồ 1:

                                                     

Môi trường            vùng dưới đồi                 tuyến yên         tế bào kẽ/tinh hoàn

ngoài                                                                                                                                                

                                                                                                                       

 

        Ống sinh tinh / tinh hoàn

 

 

                          Tinh trùng

 

+ Sơ đồ 2 :

  Môi trường ngoài                 Vùng dưới đồi              Tuyến yên

 

 

         

       Buồng trứng Trứng

                                                                            Nang trứng / buồng trứng

 

 

                Thể vàng

 

                                                                                             Ơstrôgen

`                    Prôgestêrôn

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-


Giáo án sinh học 11 CB                                                                     

 

 

              Tử cung

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Trường THPT Phạm Phú Thứ                   Tổ: Sinh - Công nghệ                        GV son: Nguyễn Vũ Anh Thy

-Trang 1-

nguon VI OLET