Bài 46: Máy biến áp một pha

C¸c bé phËn

VËt liÖu chÕ t¹o

Chøc n¨ng

Ho¹t ®éng cña thÇy

Ho¹t ®éng cña trß

Néi dung

Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu cÊu t¹o m¸y biÕn ¸p mét pha

GV chiÕu h×nh vÏ, ph¸t m« h×nh m¸y biÕn ¸p.

HS quan s¸t, nhËn m« h×nh

1. CÊu t¹o

GV yªu cÇu HS ho¹t ®éng nhãm ®Ó hoµn thµnh néi dung phiÕu häc tËp:

HS ho¹t ®éng nhãm 7 phót

? MBA có mấy bộ phận chính?

? Lõi thép được làm bằng vật liệu gì? Vì sao?

D©y quÊn ®­îc lµm tõ vËt liÖu g×? V× sao?

 ? Chức năng của lõi thép và dây quấn là gì?

GV chiÕu s¬ ®å cÊu t¹o m¸y biÕn ¸p.

? Hãy phân biệt dây quấn sơ cấp và dây quấn thứ cấp?

HS suy nghÜ vµ ph¸t biÓu

HS quan s¸t vµ ph¸t biÓu

a. Lõi thép

b. Dây quấn

Ngoài ra trên vỏ còn gắn đồng hồ đo, đèn tín hiệu, núm điều chỉnh.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p

GV chiÕu s¬ ®å cÊu t¹o m¸y biÕn ¸p kÕt hîp víi m« h×nh

? Dây quấn sơ cấp và thứ cấp có nối trực tiếp về điện với nhau không?

HS quan s¸t

HS ph¸t biÓu

2. Nguyªn lý lµm viÖc

- Kh«ng, v× d©y quÊn s¬ cÊp vµ d©y quÊn thø cÊp kh«ng nèi víi nhau.

? Khi dßng ®iÖn vµo d©y quÊn s¬ cÊp, ë 2 ®Çu cùc ra cña d©y quÊn thø cÊp cã ®iÖn ¸p. Sù xuÊt hiÖn ®iÖn ¸p ë d©y quÊn thø cÊp lµ do hiÖn t­îng g×?

? Em h·y nªu nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p

GV kÕt luËn:

? Hãy nêu mối quan hệ giữa N1 và N2 từ công thức trên

GV kết luận

GV yªu cÇu HS th¶o luËn theo bµn lµm bµi tËp sau:

H·y chän kÝ hiÖu thÝch hîp (<, >) ®iÒn vµo chç trèng … trong hai c©u sau:

M¸y biÕn ¸p t¨ng ¸p cã   N2 .... N1

M¸y biÕn ¸p gi¶m ¸p cã  N2 .....N1

GV liªn hÖ thùc tÕ:

Khi ®iÖn ¸p ®Çu vµo U1 thay ®æi, muèn gi÷ ®iÖn ¸p ®Çu ra U2 kh«ng ®æi ta cã thÓ dïng c«ng t¾c chuyÓn m¹ch ®Ó ®iÒu chØnh t¨ng hoÆc gi¶m sè vßng d©y N1

? Thùc tÕ gia ®×nh em sö dông m¸y biÕn ¸p nh­ thÕ nµo? Cã ph¶i dïng c«ng t¾c chuyÓn m¹ch ®Ó t¨ng hoÆc gi¶m sè vßng d©y kh«ng?

GV nhÊn m¹nh

GV yªu cÇu mét HS ®äc vÝ dô SGK

HS suy nghÜ vµ ph¸t biÓu

HS nghe vµ ghi bµi

HS suy nghÜ vµ ph¸t biÓu

HS lµm bµi theo yªu cÇu cña GV

HS nghe gi¶ng vµ ghi bµi

HS suy nghÜ vµ  tr¶ lêi

1 HS ®äc

Do hiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ.

KÕt luËn: Nguyªn lý lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p:

- Khi máy biến áp làm việc, ®iÖn ¸p vµo trong d©y quÊn thø cÊp lµ U1, trong d©y quÊn s¬ cÊp cã dßng ®iÖn. Nhờ có hiện tượng cảm ứng điện từ giữa hai dây quấn sơ cấp  và dây quấn thứ cấp , điện áp lÊy ra ë hai ®Çu cña d©y quÊn thứ cấp lµ U2

 - Tỉ số giữa điện áp sơ cấp và thứ cấp tỉ lệ thuận với tỉ số vòng dây của chúng.

§¸p ¸n:

M¸y biÕn ¸p t¨ng ¸p cã   N2 ..>.. N1

M¸y biÕn ¸p gi¶m ¸p cã  N2 ...<..N1

? Bµi to¸n ®· cho chóng ta biÕt nh÷ng yÕu tè nµo?

? Để giữ U2 không đổi khi U1 tăng ta phải tăng hay giảm số vòng dây N1?

HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi.

HS suy nghÜ vµ tr¶ lêi.

Tõ c«ng thøc (2) ta cã:

  N1= 335 (vßng)

* Để giữ U2 không đổi khi U1 tăng ta phải tăng N1 vµ ng­îc l¹i

Ho¹t ®éng 3: T×m hiÓu sè liÖu kü thuËt vµ c¸ch sö dông m¸y biÕn ¸p

? Hãy giải thích ý nghĩa số của các đại lượng điện định mức?

GV kết luận

? Em h·y so s¸nh c«ng suÊt ®Þnh møc cña m¸y biÕn ¸p vµ c«ng suÊt ®Þnh møc cña ®å dïng ®iÖn

? Qua néi dung bµi häc vµ thùc tÕ sö dông ë gia ®×nh, em h·y cho biÕt m¸y biÕn ¸p cã c«ng dông g×.

? Khi sö dông m¸y biÕn ¸p cÇn chó ý nh÷ng yªu cÇu g×.

HS ®äc vµ gi¶i thÝch

HS suy nghÜ tr¶ lêi

HS suy nghÜ tr¶ lêi

HS suy nghÜ tr¶ lêi

1. C¸c sè liÖu kü thuËt

- P®m (®¬n vÞ : VA, kVA)

- U®m: (®¬n vÞ : V)

        * U1®m; U2®m

- I®m : (®¬n vÞ : A)

    4. Sö dông

a) C«ng dông:

- Dïng ®Ó biÕn ®æi ®iÖn ¸p xoay chiÒu mét pha (phï hîp víi dông cô, ®å dïng ®iÖn)

- Dïng ®Ó gi÷ ®iÖn ¸p thø cÊp phï hîp víi ®å dïng ®iÖn khi ®iÖn ¸p s¬ cÊp thay ®æi.

- Dïng cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö, thiÕt bÞ ®ãng c¾t, thiÕt bÞ chuyªn dïng…

- §iÖn ¸p ®­a vµo m¸y biÕn ¸p kh«ng ®­îc lín h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh

møc.

- Kh«ng ®Ó m¸y biÕn ¸p lµm viÖc qu¸ c«ng suÊ ®Þnh møc.

- §Æt m¸y biÕn ¸p ë n¬ s¹ch sÏ, kh« r¸o, tho¸ng m¸t vµ Ýt bôi.

- M¸y míi mua hoÆc ®Ó l©u kh«ng sö dông, tr­íc khi sö dông cÇn

- Ph¶i dïng bót thö ®iÖn kiÎm tra cã rß ®iÖn ra vá hay kh«ng.