boi duong hsg tv lop 4

BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI LỚP 4

PhÇn I: LuyÖn tõ vµ c©u

A1: Më réng vèn tõ: Nh©n hËu - §oµn kÕt

Bµi 1: T×m tõ ng÷ nãi vÒ:

 a. ThÓ hiÖn lßng nh©n hËu, t×nh c¶m yªu th­¬ng ®ång lo¹i.

 b. ThÓ hiÖn tÝnh c¸ch hay viÖc lµm tr¸i víi lßng nh©n hËu, yªu th­¬ng.

 c. ThÓ hiÖn tinh thÇn ®ïm bäc, gióp ®ì ®ång lo¹i.

 d. ThÓ hiÖn tÝnh c¸ch hay viÖc lµm tr¸i víi ®ïm bäc, gióp ®ì.

Bµi 2: Cho c¸c tõ sau: "nh©n d©n, nh©n hËu, nh©n ¸i, nh©n tµi, c«ng nh©n, nh©n ®øc, nh©n tõ, nh©n lo¹i, nh©n nghÜa, nh©n quyÒn". H·y xÕp:

 a. Tõ cã tiÕng "nh©n" cã nghÜa lµ ng­êi.

 b. Tõ cã tiÕng "nh©n" cã nghÜa lµ lßng th­¬ng ng­êi.

Bµi 3: §Æt c©u víi 1 tõ ë nhãm a, 1 tõ ë nhãm b nãi trªn.

Bµi 4: Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i tr­íc c©u cã dïng sai tõ cã tiÕng "nh©n":

 a. Thêi ®¹i nµo n­íc ta còng cã nhiÒu nh©n tµi.

 b. Nh©n d©n ta cã truyÒn thèng lao ®éng cÇn cï.

 c. Bµ t«i lµ ng­êi nh©n hËu, thÊy ai gÆp khã kh¨n, bµ th­êng hÕt lßng gióp ®ì.

 d. C« gi¸o líp t«i rÊt nh©n tµi.

Bµi 5: ViÕt 2 thµnh ng÷ (hoÆc tôc ng÷) vµo chç trèng:

 a. Nãi vÒ t×nh ®oµn kÕt

 b. Nãi vÒ lßng nh©n hËu.

 c. Tr¸i víi lßng nh©n hËu.

Bµi 6: C¸c c©u d­íi ®©y khuyªn ta ®iÒu g×, chª ®iÒu g×?

 a. ë hiÒn gÆp lµnh.

 b. Tr©u buéc ghÐt tr©u ¨n.

 c. Mét c©y lµm ch¼ng nªn non.

 Ba c©y chôm l¹i nªn hßn nói cao.

Bµi 7:  T×m 5 thµnh ng÷, tôc ng÷ nãi vÒ ®¹o ®øc vµ lèi sèng lµnh m¹nh, tèt ®Ñp cña con ng­êi ViÖt Nam. §Æt c©u víi 1 thµnh ng÷ võa t×m.

Bµi 8: Em hiÓu nghÜa cña c¸c thµnh ng÷ d­íi ®©y nh­ thÕ nµo?

 a. M«i hë r¨ng l¹nh.

 b. M¸u ch¶y ruét mÒm.

 c. Nh­êng c¬m sÎ ¸o.

 d. L¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch.

 Gi¶i nghÜa c©u tôc ng÷: "Mét con ngùa ®au c¶ tµu kh«ng ¨n cá".

B1: Tõ ®¬n vµ tõ phøc

Bµi 1: T×m 1 tõ ®¬n vµ 1 tõ phøc nãi vÒ lßng nh©n hËu. §Æt c©u víi mçi tõ võa t×m.

Bµi 2: T×m tõ ®¬n, tõ phøc trong c©u v¨n:

 a. Mét ng­êi ¨n xin giµ läm khäm ®øng ngay tr­íc mÆt t«i.

 b. §«i m¾t «ng l·o ®á ®äc vµ giµn giôa n­íc m¾t.

Bµi 3: a. T×m tõ ®¬n, tõ phøc trong c¸c c©u th¬ sau:

    "§êi cha «ng víi ®êi t«i

   Nh­ con s«ng víi ch©n trêi ®· xa

    ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha

   Cho t«i nhËn mÆt «ng cha cña m×nh".

 b. Em hiÓu nh­ thÕ nµo vÒ néi dung 2 dßng th¬ cuèi.

Bµi 4: T×m 5 tõ phøc cã tiÕng "anh", 5 tõ phøc cã tiÕng "hïng" theo nghÜa cña tõng tiÕng trong tõ "anh hïng".

B2: Tõ ghÐp vµ tõ l¸y

Bµi 1: H·y xÕp c¸c tõ phøc sau thµnh hai lo¹i: Tõ ghÐp vµ tõ l¸y: sõng s÷ng, chung quanh, lñng cñng, hung d÷, méc m¹c, nhòn nhÆn, cøng c¸p, dÎo dai, v÷ng ch¾c, thanh cao, gi¶n dÞ, chÝ khÝ.

Bµi 2: a. Nh÷ng tõ nµo lµ tõ l¸y

  Ngay ng¾n   Ngay th¼ng  Ngay ®¬

  Th¼ng th¾n   Th¼ng tuét  Th¼ng t¾p

 b. Nh÷ng tõ nµo kh«ng ph¶i tõ ghÐp?

  Ch©n thµnh   Ch©n thËt  Ch©n t×nh

  ThËt thµ   ThËt sù  ThËt t×nh

Bµi 3: Tõ l¸y "xanh xao" dïng ®Ó t¶ mµu s¾c cña ®èi t­îng:

 a. da ng­êi   c. l¸ c©y ®· giµ

 b. l¸ c©y cßn non  d. trêi.

Bµi 4: XÕp c¸c tõ: ch©m chäc, chËm ch¹p, mª mÈn, mong ngãng, nhá nhÑ, mong mái, ph­¬ng h­íng, v­¬ng vÊn, t­¬i t¾n vµo 2 cét: tõ ghÐp vµ tõ l¸y.

Bµi 5: a. T¹o 2 tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i, 2 tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp, 1 tõ l¸y tõ mçi tiÕng sau: nhá, s¸ng, l¹nh.

 b. T¹o 1 tõ ghÐp, 1 tõ l¸y chØ mµu s¾c tõ mçi tiÕng sau: xanh, ®á, tr¾ng, vµng, ®en.

Bµi 6: Cho c¸c tõ: m¶i miÕt, xa x«i, xa l¹, ph¼ng lÆng, ph¼ng phiu, mong ngãng, mong mái, m¬ méng.

 a. XÕp nh÷ng tõ trªn thµnh 2 nhãm: tõ ghÐp, tõ l¸y.

 b. Cho biÕt tªn gäi cña kiÓu tõ ghÐp vµ tõ l¸y ë mçi nhãm trªn.

Bµi 7: Cho ®o¹n v¨n sau:

 "§ªm vÒ khuya lÆng giã. S­¬ng phñ tr¾ng mÆt s«ng. Nh÷ng bÇy c¸ nhao lªn ®íi s­¬ng "tom tãp", lóc ®Çu cßn lo¸ng tho¸ng dÇn dÇn tiÕng tòng to½ng x«n xao quanh m¹n thuyÒn".

 a. T×m nh÷ng tõ l¸y cã trong ®o¹n v¨n.

 b. Ph©n lo¹i c¸c tõ l¸y t×m ®­îc theo c¸c kiÓu tõ l¸y ®· häc.

Bµi 8: X¸c ®Þnh râ 2 kiÓu tõ ghÐp ®· häc (tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i, tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp) trong c¸c tõ ghÐp sau: nãng báng, nãng ran, nãng nùc, nãng gi·y, l¹nh buèt, l¹nh ng¾t, l¹nh gÝa.

Bµi 9: T×m c¸c tõ l¸y cã 2, 3, 4 tiÕng

Bµi 10: Em h·y ghÐp 5 tiÕng sau thµnh 9 tõ ghÐp thÝch hîp: thÝch, quý, yªu, th­¬ng, mÕn.

Bµi 11: X¸c ®Þnh tõ l¸y trong c¸c dßng th¬ sau vµ cho biÕt chóng thuéc vµo lo¹i tõ l¸y nµo:

    Giã n©ng tiÕng h¸t chãi chang

   Long lanh l­ìi h¸i liÕm ngang ch©n trêi

    Tay nhÌ nhÌ chót, ng­êi ¬i

   Tr«ng ®«i h¹t rông h¹t r¬i xãt lßng.

    M¶nh s©n tr¨ng lóa chÊt ®Çy

   Vµng tu«n trong tiÕng m¸y quay xËp x×nh

    N¾ng giµ h¹t g¹o th¬m ngon

   B­ng l­ng c¬m tr¾ng n¾ng cßn th¬m tho.

Bµi 12: T×m tõ ®¬n, tõ l¸y, tõ ghÐ trong c¸c c©u:

 a. M­a mïa xu©n x«n xao, ph¬i phíi... Nh÷ng h¹t m­a bÐ nhá, mÒm m¹i, r¬i mµ nh­ nh¶y nhãt.

 b. Chó chuån chuån n­íc tung c¸nh bay vät lªn. C¸i bãng chó nhá xÝu l­ít nhanh trªn mÆt hå. MÆt hå tr¶i réng mªnh m«ng vµ lÆng sãng.

 c. Ngoµi ®­êng, tiÕng m­a r¬i lép ®ép, tiÕng ch©n ng­êi ch¹y lÐp nhÐp.

 d. H»ng n¨m, vµo mïa xu©n, tiÕt trêi Êm ¸p, ®ång bµo £ ®ª, M¬-n«ng l¹i t­ng bõng më héi ®ua voi.

 e. Suèi ch¶y rãc r¸ch.

Bµi 13: T×m tõ l¸y trong ®o¹n v¨n sau:

 B¶n lµng ®· thøc giÊc. §ã ®©y, ¸nh löa hång bËp bïng trªn c¸c bÕp. Ngoµi bê ruéng ®· cã b­íc ch©n ng­êi ®i, tiÕng nãi chuyÖn r× rÇm, tiÕng gäi nhau Ý íi.

 T¶ng s¸ng, vßm trêi cao xanh mªnh m«ng. Giã tõ trªn ®Ønh nói trµn xuèng thung lòng m¸t r­îi.

Bµi 14: T×m nh÷ng tiÕng cã thÓ kÕt hîp víi "lÔ" ®Ó t¹o thµnh tõ ghÐp. T×m tõ cïng nghÜa vµ tõ tr¸i nghÜa víi tõ "lÔ phÐp".

Bµi 15: Cho 1 sè tõ sau: thËt thµ, b¹n bÌ, h­ háng, san sÎ, b¹n häc, ch¨m chØ, g¾n bã, b¹n ®­êng, ngoan ngo·n, gióp ®ì, b¹n ®äc, khã kh¨n.

 H·y xÕp c¸c tõ trªn vµo 3 nhãm:

 a. Tõ ghÐp tæng hîp.

 b. Tõ ghÐp ph©n lo¹i.

 c. Tõ l¸y.

Bµi 16: Trong bµi: "Tre ViÖt Nam" nhµ th¬ NguyÔn Duy cã viÕt:

    "B·o bïng th©n bäc lÊy th©n

   Tay «m, tay nÝu tre gÇn nhau thªm

    Th­¬ng nhau tre ch¼ng ë riªng

   Luü thµnh tõ ®ã mµ nªn hìi ng­êi".

 Trong ®o¹n th¬ trªn, t¸c gi¶ ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt nµo cña tre?

 T¸c gi¶ ®· dïng c¸ch nãi g× ®Ó ca ngîi nh÷ng phÈm chÊt ®ã.

Bµi 17: Ph©n c¸c tõ ghÐp sau thµnh 2 lo¹i:

 Häc tËp, häc ®ßi, häc hái, häc vÑt, häc g¹o, häc lám, häc hµnh, anh c¶, anh em, anh trai, anh rÓ, b¹n häc, b¹n ®äc, b¹n ®­êng.

A2: Më réng vèn tõ: Trung thùc - Tù träng

Bµi 1: a. Nh÷ng tõ nµo cïng nghÜa víi "trung thùc"

  ngay th¼ng  b×nh tÜnh  thËt thµ ch©n thµnh

  thµnh thùc  tù tin   ch©n thùc nh©n ®øc

 b. Nh÷ng tõ nµo tr¸i nghÜa víi "trung thùc" 

  ®éc ¸c  gian dèi  lõa ®¶o th« b¹o

  tß mß   nãng n¶y  dèi tr¸ x¶o quyÖt

Bµi 2: Nh÷ng c©u nµo dïng ®óng tõ cïng nghÜa hoÆc tr¸i nghÜa víi tõ "trung thùc":

 a. K× kiÓm tra cuèi n¨m, Nam ®· gian dèi trong khi lµm bµi.

 b. TÝnh t×nh cña b¹n t«i rÊt ngay th¼ng.

 c. Hoa ®· ch©n thµnh nhËn khuyÕt ®iÓm tr­íc líp.

 d. Bän giÆc rÊt x¶o quyÖt, chóng vê nh­ ta ë phÝa tr­íc, võa chuÈn bÞ ®¸nh óp qu©n ta sau l­ng.

 e. Chóng t«i xin thËt thµ c¶m ¬n quý kh¸n gi¶.

Bµi 3: T×m c¸c tõ ghÐp vµ tõ l¸y vÒ tÝnh trung thùc cña con ng­êi cã chøa c¸c tiÕng sau ®©y:

 a. Ngay  b. Th¼ng  c. ThËt

 §Æt c©u víi mçi tõ võa t×m ®­îc.

Bµi 4: Trong sè c¸c thµnh ng÷ d­íi ®©y, thµnh ng÷ nµo nãi vÒ tÝnh "trung thùc" thµnh ng÷ nµo nãi vÒ tÝnh "tù träng"

 a. Th¼ng nh­ ruét ngùa   g. ¡n ngay ë th¼ng

 b. ThËt thµ lµ cha quû qu¸i  h. Khom l­ng uèn gèi

 c. C©y ngay kh«ng sî chÕt ®øng  i. Vµo luån ra cói

 d. GiÊy r¸ch ph¶i gi÷ lÊy lÒ  h. Thuèc ®¾ng d· tËt

       e. §ãi cho s¹ch r¸ch cho th¬m.

Bµi 5: a. T×m 2 thµnh ng÷ (hoÆc tôc ng÷) nãi vÒ tÝnh trung thùc

  T×m 2 thµnh ng÷ (hoÆc tôc ng÷) nãi vÒ lßng tù träng.

 b. §Æt 1 c©u trong ®ã cã thµnh ng÷ hoÆc tôc ng÷ võa t×m ®­îc.

Bµi 6: Trong bµi: "ViÖt Nam th©n yªu" nhµ th¬ NguyÔn §×nh Thi cã viÕt:

    "ViÖt Nam ®Êt n­íc ta ¬i

   Mªnh m«ng biÓn lóa ®©u trêi ®Ñp h¬n

    C¸nh cß bay l¶ rËp rên

   M©y mê che ®Ønh Tr­êng S¬n sím chiÒu".

     §äc ®o¹n th¬ trªn, em c¶m nhËn ®­îc nh÷ng ®iÒu g× vÒ ®Êt n­íc ViÖt Nam.

B3: Danh tõ

Bµi 1: X¸c ®Þnh danh tõ trong ®o¹n v¨n sau:

 Chó chuån chuån n­íc míi ®Ñp lµm sao! Mµu vµng trªn l­ng chó lÊp l¸nh. Bèn c¸i c¸nh máng nh­ giÊy bãng. C¸i ®Çu trßn vµ hai con m¾t long lanh nh­ thuû tinh.

Bµi 2: T×m c¸c danh tõ cã trong ®o¹n th¬ sau:

 a. Quª h­¬ng lµ c¸nh diÒu biÕc

  Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång

  Quª h­¬ng lµ con ®ß nhá

  £m ®Òm khua n­íc ven s«ng.

 b. Bµ ®¾p thµnh lËp tr¹i

  Chèng ¸p bøc c­êng quyÒn

  Nghe lêi bµ kªu gäi

  C¶ n­íc ta vïng lªn.

Bµi 3: X¸c ®Þnh c¸c danh tõ trong ®o¹n v¨n sau:

 "B¶n lïng ®· thøc giÊc. §ã ®©y ¸nh löa hång bËp bïng trªn c¸c bÕp. Ngoµi bê ruéng ®· cã b­íc ch©n ng­êi ®i, tiÕng nãi chuyÖn r× rÇm tiÕng gäi nhau Ý íi".

Bµi 4: T×m danh tõ cã trong c©u v¨n sau:

 Ngay thÒm l¨ng, m­êi t¸m c©y v¹n tuÕ t­îng tr­ng cho mét ®oµn qu©n danh dù ®øng trang nghiªm.

Bµi 5: X¸c ®Þnh tõ lo¹i cña c¸c tõ: "niÒm vui, nçi buån, c¸i ®Ñp, sù ®au khæ" vµ t×m thªm c¸c tõ t­¬ng tù.

Bµi 6: T×m tõ chØ sù vËt, chØ ho¹t ®éng vµ chØ ®Æc ®iÓm cã trong ®o¹n th¬ sau:

    Rõng xanh hoa chuèi ®á t­¬i

   §Ìo cao n¾ng ¸nh dao gµi th¾t l­ng

    Ngµy xu©n m¬ në tr¾ng rõng

   Nhí ng­êi ®an nãn chuèt tõng sîi dang.

A3: Më réng vèn tõ: ¦íc m¬

Bµi 1: Nh÷ng tõ nµo cïng nghÜa víi tõ "¦íc m¬"

 a. mong ­íc  d. m¬   h. ­íc ao

 b. m¬ ­íc  e. ­íc nguyÖn i. m¬ mµng

 c. m¬ t­ëng  g. m¬ méng

Bµi 2: Nh÷ng ­íc m¬ nµo gióp Ých cho con ng­êi

 a. M¬ ­íc cao ®Ñp   e. M¬ ­íc cao c¶

 b. M¬ ­íc h·o huyÒn  g. M¬ ­íc bÖnh ho¹n

 c. M¬ ­íc viÓn v«ng  h. M¬ ­íc qu¸i ®¶n

 d. M¬ ­íc chÝnh ®¸ng  i. M¬ ­íc lµnh m¹nh

Bµi 3: Gi¶i nghÜa c¸c thµnh ng÷:

 a. §­îc voi ®ßi tiªn  d. ¦íc cña tr¸i mïa

 b. CÇu ®­îc ­íc thÊy  e. §øng nói nµy tr«ng nói nä

 c. ¦íc sao ®­îc vËy  h. N»m m¬ gi÷a ban ngµy.

 §Æt c©u víi mçi thµnh ng÷ trªn.

Bµi 4:    "Quª h­¬ng lµ c¸nh diÒu biÕc

    Tuæi th¬ con th¶ trªn ®ång

    Quª h­¬ng lµ con ®ß nhá

    £m ®Òm khua n­íc ven s«ng".

 §äc ®o¹n th¬ trªn em thÊy ®­îc nh÷ng ý nghÜa vµ t×nh c¶m cña nhµ th¬ ®èi víi quª h­¬ng nh­ thÕ nµo?

B4: §éng tõ

Bµi 1: G¹ch d­íi ®éng tõ trong mçi côm tõ sau:

 a. tr«ng em  d. quÐt nhµ  h. xem truyÖn

 b. t­íi rau  e. häc bµi  i. gÊp quÇn ¸o

 c. nÊu c¬m  g. lµm bµi tËp

Bµi 2: T×m danh tõ, ®éng tõ trong c¸c c©u v¨n:

 a. VÇng tr¨ng trßn qu¸, ¸nh tr¨ng trong xanh to¶ kh¾p khu rõng.

 b. Giã b¾t ®Çu thæi m¹nh, l¸ c©y r¬i nhiÒu, tõng ®µn cß bay nhanh theo m©y.

 c. Sau tiÕng chu«ng chïa, mÆt tr¨ng ®·  nhá l¹i, s¸ng v»ng v¹c.

Bµi 3: X¸c ®Þnh tõ lo¹i trong c¸c tõ cña c¸c c©u:

 a. N­íc ch¶y ®¸ mßn.

 b. D©n giµu, n­íc m¹nh.

Bµi 4: X¸c ®Þnh tõ lo¹i:

    Nh×n xa tr«ng réng

    N­íc ch¶y bÌo tr«i

    PhËn hÈm duyªn «i

    Vông chÌo khÐo chèng

    G¹n ®ôc kh¬i trong

    ¡n vãc häc hay.

Bµi 5: X¸c ®Þnh tõ lo¹i:

 a.  Em m¬ lµm m©y tr¾ng

  Bay kh¾p nÎo trêi cao

  Nh×n non s«ng gÊm vãc

  Quª m×nh ®Ñp biÕt bao.

 b.  C©y dõa xanh to¶ nhiÒu tµu

  Dang tay ®ãn giã gËt ®Çu gäi tr¨ng.

Bµi 6: T×m danh tõ, ®éng tõ trong c¸c c©u sau:

 Trªn n­¬ng, mçi ng­êi mét viÖc, ng­êi lín th× ®¸nh tr©u ra cµy. C¸c cô giµ nhÆt cá, ®èt l¸. MÊy chó bÐ ®i t×m chç ven suèi ®Ó b¾c bÕp thæi c¬m. C¸c bµ mÑ cói lom khom tra ng«.

Bµi 7: ViÕt ®o¹n v¨n (5 - 7 c©u)  kÓ vÒ nh÷ng viÖc em lµm vµo mét buæi trong ngµy. G¹ch d­íi c¸c ®éng tõ em ®· dïng.

A4: Më réng vèn tõ: ý chÝ - NghÞ lùc

Bµi 1: T×m c¸c tõ:

 a. Nãi lªn ý chÝ, nghÞ lùc cña con ng­êi.

 b. Nªu nh÷ng hiÖn t­îng tr¸i víi ý chÝ, nghÞ lùc.

 c. Nªu lªn nh÷ng thö th¸ch ®èi víi ý chÝ, nghÞ lùc cña con ng­êi.

Bµi 2: XÕp c¸c tõ t×m ®­îc thµnh 3 lo¹i: danh tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ.

Bµi 3: ViÕt 3 - 5 tõ phøc më ®Çu b»ng tiÕng "quyÕt" nãi vÒ ý chÝ cña con ng­êi

Bµi 4: ViÕt (5 - 6) tõ cã nghÜa tr¸i ng­îc víi ý chÝ vµ nghÞ lùc.

Bµi 5: Nh÷ng c©u tôc ng÷ nµo nãi vÒ ý chÝ, nghÞ lùc?

  a. Mét c©u nhÞn, chÝn c©u lµnh

  b. Löa thö vµng, gian nan thö søc.

  c. Cña rÒ rÒ kh«ng b»ng nghÒ trong tay

  d.       N­íc l· mµ v· nªn hå

    Tay kh«ng mµ næi c¬ ®å míi ngan

  e.      Cã vÊt v¶ míi thanh nhµn.

    Kh«ng d­ng ai dÔ cÇm tµn che cho.

  g.        Chí thÊy sãng c¶ mµ lo

    Sãng c¶ mÆc sãng chÌo cho cã chõng.

Bµi 6: H·y viÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n (5 - 7 c©u) nãi vÒ ng­êi cã ý chÝ, nghÞ lùc nªn ®· v­ît qua thö th¸ch ®¹t ®­îc thµnh c«ng (cã sö dông tõ ®· häc).

B5: TÝnh tõ

Bµi 1: ViÕt c¸c tÝnh tõ sau vµo tõng cét cho phï hîp: xanh biÕc, ch¾c ch¾n, trßn xoe, láng lÎo, mÒm nhòn, x¸m xÞt, vµng hoe, ®en kÞt, cao lín, mªnh m«ng, trong suèt, chãt vãt, tÝ xÝu, kiªn c­êng, thËt thµ.

Bµi 2: ViÕt tÝnh tõ miªu t¶ sù vËt ghi ë cét tr¸i vµo mçi cét ph¶i:

Bµi 3: G¹ch d­íi nh÷ng tÝnh tõ dïng ®Ó chØ tÝnh chÊt cña sù vËt trong ®o¹n v¨n:

 "Tõ trªn trêi nh×n xuèng, phè x¸ Hµ Néi nhá xinh nh­ m« h×nh triÓn l·m. Nh÷ng « ruéng, nh÷ng gß ®èng, b·i bê víi nh÷ng m¶ng mµu xanh, n©u, vµng, tr¾ng vµ nhiÒu h×nh d¹ng kh¸c nhau gîi nh÷ng bøc tranh giµu mµu s¾c".

Bµi 4: §¸nh dÊu x vµo chç trèng nªu c¸ch thÓ hiÖn møc ®é tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm cña mçi tÝnh tõ ë cét tr¸i

 Chän 1 tõ ë cét tr¸i ®Ó ®Æt c©u:

Bµi 5: T×m tÝnh tõ trong khæ th¬ sau:

   "ViÖt Nam ®Ñp kh¾p tr¨m miÒn

  Bèn mïa mét s¾c trêi riªng ®Êt nµy

   Xãm lµng, ®ång ruéng, rõng c©y

  Non cao giã dùng, s«ng ®Çy n¾ng chang.

   Sum sª xoµi biÕc, cam vµng

  Dõa nghiªng, cau th¼ng, hµng hµng n¾ng soi"

Bµi 6: H·y t×m 5 tõ ghÐp, 5 tõ l¸y nãi vÒ t×nh c¶m, phÈm chÊt cña con ng­êi. §Æt 1 c©u víi mét trong sè nh÷ng tõ võa t×m ®­îc.

Bµi 7:  a. H·y chØ ra tÝnh tõ (nÕu cã) trong c©u sau:

 Ngay thÒm l¨ng, m­êi t¸m c©y v¹n tuÕ t­îng tr­ng cho mét ®oµn qu©n danh dù ®øng trang nghiªm.

 b. §Æt 1 c©u trong ®ã cã chñ ng÷ lµ mét tÝnh tõ.

Bµi 8: H·y t×m 2 tõ ghÐp vµ 2 tõ l¸y nãi vÒ nh÷ng ®øc tÝnh cña ng­êi häc sinh giái.

Bµi 9: a. T×m 2 tõ cïng nghÜa, gÇn nghÜa vµ 2 tõ tr¸i nghÜa víi tõ "ch¨m chØ". §Æt c©u víi tõ võa t×m.

 b. T×m 2 tõ cïng nghÜa, gÇn nghÜa vµ 2 tõ tr¸i nghÜa víi tõ "dòng c¶m".

Bµi 10: X¸c ®Þnh danh  tõ, ®éng tõ, tÝnh tõ trong 2 c©u th¬ cña B¸c Hå:

  "C¶nh rõng ViÖt B¾c thËt lµ hay

  V­în hãt, chim kªu suèt c¶ ngµy".

Bµi 11:   "Lêi ru cã giã mïa thu

  Bµn tay mÑ qu¹t mÑ ®­a giã vÒ

   Nh÷ng ng«i sao thøc ngoµi kia

  Ch¼ng b»ng mÑ ®· thøc v× chóng con

   §ªm nay con ngñ giÊc trßn

  MÑ lµ ngän giã cña con suèt ®êi"

 Theo em, h×nh ¶nh nµo gãp phÇn nhiÒu nhÊt lµm nªn c¸i hay cña ®o¹n th¬. V× sao?

¤n tËp

Bµi 1: a. §iÒn thªm tiÕng (vµo chç trèng) sau mçi tiÕng d­íi ®©y ®Ó t¹o ra 2 tõ ghÐp cã nghÜa ph©n lo¹i vµ 2 tõ ghÐp cã nghÜa tæng hîp.

  lµng...........; ¨n..............; vui

 b. Gi¶i nghÜa c©u tôc ng÷: "§ãi cho s¹ch, r¸ch cho th¬m".

Bµi 2: a. H·y t×m 5 tõ ghÐp, 5 tõ l¸y nãi vÒ t×nh c¶m, phÈm chÊt cña con ng­êi. §Æt 1 c©u víi mét trong sè nh÷ng tõ võa t×m ®­îc ë trªn.

 b. T×m 3 cÆp tõ tr¸i nghÜa nãi vÒ viÖc häc hµnh. H·y ®Æt 1 c©u víi 1 trong 3 cÆp tõ tr¸i nghÜa Êy.

Bµi 3: T×m nh÷ng tiÕng cã thÓ kÕt hîp víi lÔ ®Ó t¹o thµnh tõ ghÐp. T×m tõ ®ång nghÜa vµ tõ tr¸i nghÜa víi tõ "lÔ phÐp".

Bµi 4: Cho c¸c kÕt hîp hai tiÕng sau: xe ®¹p, xe m¸y, xe cé, m¸y bay, ®¹p xe, xe kÐo, kÐo xe, khoai n­íng, khoai luéc, luéc khoai, móa h¸t, tËp h¸t, tËp móa, b¸nh r¸n, r¸n b¸nh, b¸nh kÑo.

 H·y:

 a. X¸c ®Þnh nh÷ng kÕt hîp nµo trong c¸c kÕt hîp trªn lµ tõ ghÐp.

 b. Ph©n lo¹i c¸c tõ ghÐp ®ã.

Bµi 5: "SÇu riªng th¬m mïi th¬m cña mÝt chÝn quyÖn víi h­¬ng b­ëi, bÐo c¸i bÐo cña trøng gµ, ngät c¸i vÞ cña mËt ong giµ h¹n".

 a. T×m c¸c tÝnh tõ cã trong c©u v¨n.

 b. NhËn xÐt vÒ tõ lo¹i cña c¸c tõ "c¸i bÐo, mïi th¬m".

Bµi 6: H·y t¸ch thµnh c¸c tõ lo¹i (DT, §T, TT) trong ®o¹n th¬ sau:

    Bót ch× xanh ®á

    Em gät hai ®Çu

    Em thö hai mµu

    Xanh t­¬i, ®á th¾m

    Em vÏ lµng xãm

    Tre xanh, lóa xanh

    S«ng m¸ng l­în quanh

    Mét dßng xanh m¸t.

Bµi 7: T×m DT, §T, TT cã trong khæ th¬ sau:

    Em m¬ lµm giã m¸t

    Xua bao nçi nhäc nh»n

    B¸c n«ng d©n cµy ruéng

    Chó c«ng nh©n chuyªn cÇn.

Bµi 8: H·y t×m hai thµnh ng÷, tôc ng÷ nãi vÒ quª h­¬ng ®Êt n­íc. Gi¶i thÝch vµ ®Æt c©u víi thµnh ng÷, tôc ng÷ võa t×m ®­îc.

Bµi 9:  X¸c ®Þnh tõ ®¬n, tõ ghÐp trong ®o¹n th¬ sau:

    "H¹t g¹o lµng ta

    Cã vÞ phï sa

    Cña s«ng Kinh ThÇy

    Cã h­¬ng sen th¬m

    Trong hå n­íc ®Çy

    Cã lêi mÑ h¸t

    Ngät bïi h«m nay"

Bµi 10: X¸c ®Þnh tõ lo¹i cña c¸c tõ sau: niÒm vui, vui t­¬i, vui ch¬i, yªu th­¬ng, ®¸ng yªu, t×nh yªu, th­¬ng yªu, dÔ th­¬ng.

Bµi 11:

    Bãng m©y

   H«m nay trêi n¾ng chang chang

  MÑ em ®i cÊy ph¬i l­ng c¶ ngµy

   ¦íc g× em ho¸ ®¸m m©y

  Em che cho mÑ suèt ngµy bãng r©m

 §äc bµi th¬ trªn, em thÊy ®­îc nh÷ng nÐt g× ®Ñp vÒ t×nh c¶m cña ng­êi con ®èi víi mÑ.

A5: Më réng vèn tõ: §å ch¬i - trß ch¬i

Bµi 1: ViÕt tªn c¸c trß ch¬i cho trong ngoÆc ®¬n vµo tõng cét cho phï hîp: (chuyÒn thÎ, « ¨n quan, nh¶y d©y, kÐo co, c­íp cê, nh¶y lß cß, trèn t×m, cê vua, tam cóc, chim bay cß bay, mÌo ®uæi chuét).

Bµi 2: §iÒn tiÕp vµo chç trèng c¸c tõ chØ tªn trß ch¬i

 a. Tªn 3 trß ch¬i b¾t ®Çu b»ng danh tõ

 VD: cê vua

 b. Tªn 3 trß ch¬i b¾t ®Çu b»ng ®éng tõ

 VD: nh¶y d©y.

Bµi 3: Chän thµnh ng÷, tôc ng÷ thÝch hîp ®Ó khuyªn b¹n:

 a. NÕu b¹n em ch¬i víi mét sè b¹n h­ nªn häc kÐm h¼n ®i.

 b. NÕu b¹n em thÝch trÌo lªn mét chç cao chªnh vªnh, rÊt nguy hiÓm ®Ó tá ra lµ m×nh gan d¹.

A6: Më réng vèn tõ: Tµi n¨ng

Bµi 1: ViÕt tiÕp 3 tõ ng÷ nãi vÒ tµi n¨ng cña con ng­êi.

 Tµi n¨ng, nghÖ thuËt....

Bµi 2: Mçi tõ ng÷, tôc ng÷ sau nãi vÒ tµi n¨ng g× cña con ng­êi.

 a. Thay trêi lµm m­a

 b. Nghiªng ®ång ®æ n­íc ra s«ng

 c. N­íc l· mµ v· nªn hå

 d. Tay kh«ng mµ næi c¬ ®å míi ngoan.

Bµi 3: ViÕt ®o¹n v¨n kho¶ng 3 - 4 c©u nãi vÒ 1 ng­êi cã tµi n¨ng mµ em biÕt.

A7: Më réng vèn tõ: Søc khoÎ

Bµi 1: T×m c¸c tõ ng÷:

 - ChØ nh÷ng ho¹t ®éng cã lîi cho søc khoÎ.

 - ChØ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét c¬ thÓ khoÎ m¹nh.

Bµi 2: KÓ tªn c¸c m«n thÓ thao mµ em biÕt.

Bµi 3: C¸c tõ ng÷ nµo nãi vÒ vÎ bªn ngoµi cña mét ng­êi khoÎ m¹nh:

 a. r¾n rái  d. x­¬ng x­¬ng  h. lªu ®ªu

 b. r¾n ch¾c  e. lùc l­ìng   i. c­êng tr¸ng

 c. m¶nh kh¶nh g. v¹m vì

Bµi 4: §iÒn tõ ng÷ thÝch hîp vµo chç trèng ®Ó hoµn chØnh c¸c thµnh ng÷ sau:

 a. KhoÎ nh­.....

 b. Nhanh nh­.....

Bµi 5: C©u tôc ng÷ sau nãi lªn ®iÒu g×?

    ¡n ®­îc ngñ ®­îc lµ tiªn

   Kh«ng ¨n kh«ng ngñ mÊt tiÒn mµ lo.

Bµi 6: C¸c thµnh ng÷ nµo nãi vÒ t×nh tr¹ng søc khoÎ cña con ng­êi:

 a. KhoÎ nh­ tr©u   d. Kh«n nhµ d¹i chî

 b. ChËm nh­ sªn   e. Xanh nh­ tµu l¸

 c. Mét tay x¸ch nhÑ  g. LiÖt gi­êng liÖt chiÕu.

Bµi 7: Trong bµi "H¹t g¹o lµng ta' nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa viÕt:

    H¹t g¹o lµng ta

    Cã b·o th¸ng b¶y

    Cã m­a th¸ng ba

    Giät må h«i sa