Câu hỏi nghề Điện

  PHÇN §IÖN

   C©u1: C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nghÒ ®iÖn d©n dông? §èi t­îng cña nghÒ ®iÖn d©n dông, môc ®Ých, c«ng cô, n¬i ®µo t¹o nghÒ, chèng chØ ®Þnh nghÒ, m«i tr­êng ho¹t ®éng, yªu cÇu vµ triÓn väng cña nghÒ ®iÖn d©n dông?

Tr¶ lêi:

  1. C¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña nghÒ ®iÖn d©n dông:

         NghÒ ®iÖn d©n dông rÊt ®a d¹ng, ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc sö dông ®iÖn n¨ng phôc vô ®êi sèng, sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt cña c¸c hé tiªu thô ®iÖn.

  2. §èi t­îng l¹o ®éng:

  §èi t­îng cña nghÒ ®iÖn d©n dông bao gåm.

 - Nguån ®iÖn xoay chiÒu, mét chiÒu, ®iÖn ¸p thÊp d­íi 380V.

 - M¹ng ®iÖn sinh ho¹t trong c¸c hé tiªu thô ®iÖn.

 - C¸c thiÕt bÞ ®iÖn gia dông: qu¹t, m¸y b¬m, m¸y giÆt...

 - C¸c khÝ cô ®iÖn ®o l­êng, ®iÒu khiÓn vµ b¶o vÖ.

  3. Môc ®Ých lao ®éng:

 - L¾p ®Æt m¹ng ®iÖn s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. VÝ dô: l¾p ®Æt tr¹m biÕn ¸p ph©n x­ëng, x©y l¾p ®­êng d©y h¹ ¸p, l¾p ®Æt m¹ng ®iÖn chiÕu s¸ng trong nhµ vµ c¸c c«ng tr×nh c«ng céng ngoµi trêi.

 - L¾p ®Æt trang thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t nh­ l¾p ®Æt ®éng c¬ ®iÖn, m¸y ®iÒu hßa nhiÖt ®é, qu¹t giã, m¸y b¬m.

 - B¶o d­ìng vËn hµnh, söa ch÷a, kh¾c phôc sù cè x¶y ra trong m¹ng ®iÖn, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn.

   4. C«ng cô lao ®éng:

 - C«ng cô lao ®éng bao gåm: dông cô ®o vµ kiÓm tra nh­ bót thö ®iÖn, ®ång hå v¹n n¨ng, v«n kÕ, ampe kÕ.... Dông cô c¬ khÝ nh­ k×m ®iÖn, m¸y khoan, má hµn, tua vÝt,.....

 - C¸c s¬ ®å, b¶n vÏ bè trÝ vµ kÕt cÊu cña thiÕt bÞ.

 - Dông cô an toµn lao ®éng nh­ g¨ng tay cao su, ñng c¸ch ®iÖn, quÇn ¸o, mò b¶o hé lao ®éng....

   5. M«i tr­êng ho¹t ®éng cña nghÒ ®iÖn d©n dông:

 - ViÖc l¾p ®Æt ®­êng d©y, söa ch÷a, hiÖu chØnh c¸c thiÕt bÞ trong m¹ng ®iÖn th­êng ph¶i tiÕn hµnh ngoµi trêi, trªn cao, l­u ®éng, gÇn khu vùc cã ®iÖn nªn rÊt nguy hiÓm.

 - C«ng t¸c b¶o d­ìng, söa ch÷a, hiÖu chØnh c¸c thiÕt bÞ vµ s¶n xuÊt chÕ t¹o c¸c thiÕt bÞ ®iÖn th­êng ®­îc tiÕn hµnh trong nhµ.

  6. Yªu cÇu ®èi víi nghÒ ®iÖn d©n dông

§Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc ®èi víi nghÒ ®iÖn d©n dông cÇn cã:

 - VÒ tri thøc:

      Cã tr×nh ®é v¨n hãa hÕt cËp phæ th«ng c¬ së, n¾m v÷ng c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ kÜ thuËt ®iÖn nh­ nguyªn lÝ ho¹t ®éng cña c¸c trang thiÕt bÞ, c¸c ®Æc tÝnh vËn hµnh, sö dông, kiÕn thøc an toµn ®iÖn, c¸c quy tr×nh kÜ thuËt.

 - VÒ kÜ n¨ng:

     N¾m v÷ng kÜ n¨ng vÒ ®o l­êng, sö dông, b¶o d­ìng, söa ch÷a, l¾p ®Æt c¸c thiÕt bÞ ®iÖn vµ m¹ng ®iÖn.

 - VÒ søc kháe:

       Cã ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ søc kháe, kh«ng m¾c c¸c bÖnh vÒ huyÕt ¸p, tim, phæi, thÊp khíp nÆng, lo¹n thÞ, ®iÕc.

  7. TriÓn väng cña nghÒ ®iÖn d©n dông

 - NghÒ ®iÖn d©n dông lu«n ph¸t triÓn ®Ó phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa vµ hiÖn ®¹i hãa. Do sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸ch m¹ng khoa häc vµ kÜ thuËt, trong nghÒ ®iÖn lu«n xuÊt hiÖn nhiÒu thiÕt bÞ míi víi tÝnh n¨ng ngµy cµng th«ng m×nh, tinh x¶o, ®ßi hái ph¶i lu«n cËp nhËt kiÕn thøc, kÜ n¨ng nghÒ nghiÖp ph¶i liªn tôc ®­îc n©ng cao vµ hoµn thiÖn.

 - NghÒ ®iÖn ph¸t triÓn rÊt m¹nh thu hót nhiÒu nh©n lùc trong n­íc vµ n­íc ngoµi nªn ngµy cµng ®ßi hái tr×nh ®é lao ®éng cã tay nghÒ cao h¬n.

 - Trong sù nghiÖp ph¸t triÓn ®Êt n­íc, nghÒ ®iÖn gi÷ vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ®Êt n­íc.

 8. C¸c nghÒ trong ngµnh ®iÖn.

NghÒ ®iÖn rÊt ®a d¹ng, tuy nhiªn cã thÓ ph©n chia thµnh c¸c nghÒ chÝnh sau:

 - S¶n xuÊt vµ truyÒn t¶i, ph©n phèi ®iÖn n¨ng.

      §ã lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp thuéc Tæng c«ng ty ®iÖn ViÖt Nam vµ c¸c  së ®iÖn lùc ®Þa ph­¬ng ®¶m b¶o x©y l¾p, vËn hµnh c¸c nhµ m¸y ®iÖn, hÖ thèng truyÒn t¶i cung cÊp ®iÖn ®Õn tõng hé tiªu thô.

 - ChÕ t¹o vËt t­  thiÕt bÞ ®iÖn:

       §©y lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®¶m b¶o s¶n xuÊt chÕ t¹o c¸c lo¹i m¹ng ®iÖn, khÝ cô ®iÖn, thiÕt bÞ ®o l­êng, b¶o vÖ, ®iÒu khiÓn c¸c vËt t­ thiÕt bÞ ®iÖn nh­ d©y dÉn, d©y c¸p, sø c¸ch ®iÖn...

 - §o l­êng, ®iÒu khiÓn, tù ®éng hãa qu¸ tr×nh s¶n xuÊt:

      Lµ nh÷ng ho¹t ®éng rÊt phong phó t¹o nªn c¸c hÖ thèng m¸y s¶n xuÊt, d©y chuyÒn tù ®éng nh»m tù ®éng hãa qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm.

  9. Vai trß cña ®iÖn n¨ng ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng:

      HiÖn nay ®iÖn n¨ng lµ nguån ®éng lùc chñ yÕu ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng v× c¸c lÝ do sau:

 - §iÖn n¨ng dÔ dµng biÕn ®æi thµnh c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c. VÝ dô nhê ®éng c¬ ®iÖn biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng. Bµn lµ , bÕp ®iÖn biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh nhiÖt n¨ng . §Ìn ®iÖn biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh quang n¨ng.

 - §iÖn n¨ng ®­îc s¶n xuÊt tËp trung trong c¸c nhµ m¸y ®iÖn vµ truyÒn t¶i ®i xa víi hiÖu suÊt cao.

 - Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, truyÒn t¶i, ph©n phèi vµ sö dông ®iÖn n¨ng dÔ dµng tù ®éng hãa vµ ®iÒu khiÓn tõ xa.

       Trong sinh ho¹t ®iÖn n¨ng ®ãng vai trß quan träng. Nhê cã ®iÖn n¨ng, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, ®iÖn tö d©n dông nh­ tñ l¹nh, m¸y giÆt, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn nghe, nh×n..... míi ho¹t ®éng ®­îc.

       Nhê cã ®iÖn n¨ng cã thÓ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i thiÖn ®êi sèng, gãp phÇn thóc ®Èy c¸ch m¹ng khoa häc ph¸t triÓn, cuéc sèng con ng­êi v¨n minh, hiÖn ®¹i h¬n.

  10. Nh÷ng chèng chØ ®Þnh y häc ®èi víi nghÒ ®iÖn:

       Nh÷ng ng­êi m¾c mét sè bÖnh sau: yÕu tim, lao, phæi, thÊp khíp nÆng, lo¹n thÞ, ®iÕc, thÇn kinh kh«ng æn ®Þnh.....

   11. Nh÷ng n¬i ®µo t¹o nghÒ.

 - Ngµnh ®iÖn cña c¸c tr­êng trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ.

 - Trung t©m kÜ thuËt tæng hîp h­íng nghiÖp.

 - C¸c trung t©m d¹y nghÒ cña nhµ n­íc vµ t­ nh©n.

 

 

 

 

 

 

 

 

 C©u 2: Nªu ®Æc ®iÓm cña m¹ng ®iÖn sinh ho¹t? Nh÷ng sù cè th­êng gÆp trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t? Nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc?

Tr¶ lêi.

       1. §Æc ®iÓm cña m¹ng ®iÖn sinh ho¹t.

         - M¹ng ®iÖn sinh ho¹t cña c¸c hé tiªu thô ®iÖn lµ m¹ng ®iÖn mét pha, nhËn ®iÖn tõ m¹ng ph©n phèi ba pha ®iÖn ¸p thÊp ®Ó cung cÊp cho c¸c thiÕt bÞ, ®å dïng ®iÖn vµ chiÕu s¸ng.

         - M¹ng ®iÖn sinh ho¹t th­êng cã trÞ sè ®iÖn ¸p pha ®Þnh møc lµ 127V vµ 220V. Tuy nhiªn do tæn thÊt ®iÖn ¸p trªn ®­êng d©y t¶i ®iÖn nªn ë cuèi nguån ®iÖn ¸p th­êng gi¶m so víi ®iÖn ¸p ®Þnh møc. §Ó bï l¹i sù gi¶m ®iÖn ¸p nµy c¸c hé tiªu thô ®iÖn th­êng dïng m¸y biÕn ¸p ®iÒu chØnh ®Ó n©ng ®iÖn ¸p ®¹t gi¸ trÞ ®Þnh møc.

       - M¹ng ®iÖn sinh ho¹t gåm m¹ch chÝnh vµ m¹ch nh¸nh. M¹ch chÝnh gi÷ vai trß lµ m¹ch cung cÊp, cßn c¸c m¹ch nh¸nh rÏ ra tõ ®­êng d©y chÝnh, ®­îc m¾c song song ®Ó cã thÓ ®iÒu khiÓn ®éc lËp vµ lµ m¹ch ph©n phèi ®iÖn ®Õn c¸c ®å dïng ®iÖn.

        - C¸c thiÕt bÞ ®iÖn, ®å dïng ®iÖn trong m¹ng ®iÖn ph¶i cã ®iÖn ¸p ®Þnh møc phï hîp víi ®iÖn ¸p m¹ng ®iÖn cung cÊp.

      - M¹ng ®iÖn sinh ho¹t cßn cã c¸c thiÕt bÞ ®o l­êng, ®iÒu khiÓn, b¶o vÖ nh­ c«ng t¬ ®iÖn, cÇu dao, cÇu ch× hoÆc ¸p t« m¸t, c«ng t¾c....... C¸c vËt c¸ch ®iÖn nh­ pu li sø, èng sø, b¶ng ®iÖn b»ng gç, èng gen nhùa........

      2. Nh÷ng sù cè th­êng gÆp trong m¹ch ®iÖn sinh ho¹t? Nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc?

     a. Sù cè ®øt m¹ch:

        §øt m¹ch lµ hiÖn t­îng m¹ch ®iÖn bÞ ng¾t ë mét vÞ trÝ nµo ®ã lµm ngõng qu¸ tr×nh cung cÊp ®iÖn cho c¸c ®å dïng ®iÖn ë mét nh¸nh hoÆc toµn bé m¹ng ®iÖn. Th­êng x¶y ra do c¸c nguyªn nh©n sau: Næ cÇu ch×, mèi nèi tiÕp xóc xÊu, tuét ®Çu d©y khái cùc b¾t d©y, ®øt phÇn lâi d©y dÉn ®iÖn…

   C¸ch kiÓm tra x¸c ®iÖn vÞ trÝ d©y bÞ ®øt:  Th«ng th­êng nhÊt lµ dïng bót thö ®iÖn ®Ó kiÓm tra:

 

   C¸ch kh¾c phôc:

       Næ cÇu ch×: Do m¹ch ®iÖn lµm viÖc qu¸ t¶i, khi ®ã m¹ch ®iÖn cung cÊp dßng ®iÖn v­ît qu¸ dßng ®Þnh møc lµm cho cÇu ch× ®øt ng¾t m¹ch ®iÖn. Kh¾c phôc b»ng c¸ch thay d©y ch¶y cÇu ch× míi nh­ng tr­íc khi thay cÇn ph¶i x¸c ®Þnh nguyªn nh©n g©y ®øt.

      - Do mèi nèi tiÕp xóc xÊu mÊt kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn. CÇn ph¶i kiÓm tra c¸c mèi nèi vµ nèi l¹i c¸c mèi nèi bÞ láng.

      - Tuét ®Çu d©y khái cùc b¾t d©y. CÇn ph¶i kiÓm c¸c ®Çu nèi d©y víi thiÕt bÞ ®iÖn vµ nèi l¹i c¸c ®Çu d©y ®ã .

      -  §øt phÇn lâi d©y ®iÖn. Dïng bót thö ®iÖn ®Ó ph¸t hiÖn vÞ trÝ bÞ ®øt vµ nèi l¹i.

    b. Sù cè ng¾n m¹ch.

      - Sù cè ng¾n m¹ch x¶y ra do háng c¸ch ®iÖn gi÷a hai phÇn mang ®iÖn (d©y pha vµ d©y trung tÝnh). Khi ng¾n m¹ch dßng ®iÖn trong m¹ch t¨ng cao lµm næ cÇu ch×. NÕu chän cì d©y ch¶y cÇu ch× lín dßng ®iÖn ng¾n m¹ch tån t¹i l©u sÏ lµm ch¸y c¸ch ®iÖn. §ã lµ c¸c dÊu hiÖu dÔ nhËn biÕt cña hiÖn t­îng ng¾n m¹ch. Dùa vµo dÊu hiÖu ®ã ®Ó ph¸t hiÖn ®iÓm ng¾n m¹ch hoÆc dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó t×m.

     - Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc ®iÓm ng¾n m¹ch, t×m nguyªn nh©n g©y ng¾n m¹ch vµ ®­a c¸ch xö lÝ thÝch hîp.

    c. Sù cè rß ®iÖn.

    Rß ®iÖn lµ do háng mét phÇn líp c¸ch ®iÖn gi÷a phÇn mang ®iÖn vµ vá thiÕt bÞ. Rß ®iÖn sÏ g©y ra ®iÖn giËt nÕu ta v« t×nh ®ông vµo vá thiÕt bÞ ®iÖn. ThiÕt bÞ ®iÖn bÞ rß ®iÖn vÉn lµm viÖc b×nh th­êng . Th­êng do nguyªn nh©n sau.

     - Do líp c¸ch ®iÖn bÞ Èm. Th­êng gÆp ë c¸c thiÕt bÞ míi mua hoÆc míi söa ch÷a hoÆc ®Ó l©u kh«ng ho¹t ®éng vµ kh«ng ®­îc b¶o d­ìng. C¸ch kh¾c phôc lµ sÊy kh« thiÕt bÞ

     - Do líp c¸ch ®iÖn bÞ háng hoÆc phÇn mang ®iÖn ch¹m vá. Tr­êng hîp nµy th­êng khã kiÓm tra. Ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh c¸c ®iÓm nghi ngê, kiÓm tra råi lo¹i trõ dÇn ®Ó x¸c ®Þnh ®iÓm x¶y ra sù cè.  Sau khi kiÓm tra sÏ x¸c ®Þnh chç bÞ háng mét c¸ch chÝnh x¸c vµ cã c¸ch xö lÝ thÝch hîp.

 

 

 

  d. Sù cè qu¸ t¶i.

      Qu¸ t¶i lµ tr­êng hîp sö dông l©u dµi cña m¹ch ®iÖn v­ît qu¸ trÞ sè cho phÐp cña d©y dÉn hoÆc c¸c thiÕt bÞ ®iÖn cña m¹ch. Khi qu¸ t¶i, d©y dÉn, thiÕt bÞ nãng qu¸ møc lµm ch¶y líp c¸ch ®iÖn, ch¸y xÐm c¸c ®Çu tiÕp xóc cã thÓ g©y ng¾n m¹ch dÉn ®Õn ho¶ ho¹n .

      §Ó ®Ò phßng qu¸ t¶i cÇn thùc hiÖn:

     +   Chän thiÕt bÞ ®óng ®iÖn ¸p dßng, ®iÖn ®Þnh møc cña m¹ng.

     +   Ph¶i chän tiÕt diÖn d©y ch¶y cÇu ch× ®óng cì ®Ó cã thÓ b¶o vÖ qu¸ t¶i ngoµi chøc n¨ng b¶o vÖ ng¾n m¹ch.

      +  Th­êng xuyªn kiÓm tra nhiÖt ®é cña c¸c phÇn tö mang ®iÖn b»ng c¸ch sê vµo vá c¸ch ®iÖn. Khi ph¸t hiÖn chç nãng qu¸ møc ph¶i xö lÝ kÞp thêi.

    C©u 3: C¸ch kiÓm tra m¹ng ®iÖn sinh ho¹t? C¸c vËt liÖu dïng trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t?

   Tr¶ lêi

1. C¸ch kiÓm tra m¹ng ®iÖn sinh ho¹t.

a.  §o ®iÖn ¸p: CÇn ®­îc tiÕn hµnh ë giê cao ®iÓm. §o 2 lÇn.

-         LÇn 1: TiÕn hµnh ®o khi m¹ng ®iÖn kh«ng t¶i nh»m kiÓm tra chÊt l­îng m¹ng ®iÖn, nÕu kÕt qu¶ cho d­íi 90% ®iÖn ¸p ®Þnh møc, ph¶i kiÓm tra l¹i m¹ng ®iÖn.

-         LÇn 2: Nh»m ®¸nh gi¸ chÊt l­îng d©y ®iÖn. NÕu kÕt qu¶ cho møc tæn thÊt lín h¬n 5% th× ph¶i söa l¹i mèi nèi. khi söa l¹i mµ tæn thÊt vÉn lín h¬n 5% th× ph¶i thay d©y.

     b.   KiÓm tra d©y dÉn .

-   KiÓm tra d©y dÉn vµo nhµ: ®¶m b¶o kh«ng bÞ trïng, kh«ng ch¹m, chËp...

      -   KiÓm tra cì d©y xem cã ®¶m b¶o theo dßng ®iÖn sö dông kh«ng.

     c. KiÓm tra c¸c vËt c¸ch ®iÖn: èng luån d©y ®iÖn........

     d. KiÓm tra b¶ng ®iÖn.

-  B¶ng ®iÖn ph¶i ®Æt ë chç dÔ thao t¸c ngay ng¾n, ch¾c ch¾c. C¸c d©y dÉn ph¶i nèi gän ®Ñp, kh«ng bÞ láng lÎo.

-  CÇu ch× ph¶i cã ®ñ n¾p che vµ b¶o vÖ . D©y ch× cã kÝch th­íc phï hîp. CÇu ch× ph¶i ®­îc l¾p ë d©y pha.

-  CÇu dao , c«ng t¾c ph¶i lµnh lÆn cã ®ñ n¾p che, c¸c tiÕp ®iÓm tèt vµ ch¾c ch¾n. VÞ trÝ cña c«ng t¾c, cÇu dao ph¶i ®Æt ®óng vÞ trÝ ®ãng ng¾t.

   e. KiÓm tra c¸c ®å dïng ®iÖn.

-         KiÓm tra d©y dÉn: D©y dÉn ph¶i lµnh lÆn, kh«ng r¹n nøt.

-         PhÝch c¾m ®iÖn ph¶i nguyªn vÑn, ®Çu c¾m ch¾c vµ tiÕp xóc tèt.

-         KiÓm tra c¸ch ®iÖn th­êng xuyªn.

 C¸c ®å dïng ®iÖn ph¶i kiÓm tra th­êng xuyªn nÕu cã h­ háng ph¶i söa ch÷a ngay.

  2. C¸c vËt liÖu dïng trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t.

    a. D©y dÉn ®iÖn.

      D©y dÉn ®iÖn th­êng dïng trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t cã cÊu t¹o gåm lâi dÉn ®iÖn b»ng kim lo¹i, bäc ngoµi lµ líp vá c¸ch ®iÖn b»ng nhùa hoÆc b»ng cao su. Mét sè lo¹i d©y cßn cã thªm líp vá b¶o vÖ c¬ häc.

Cã nhiÒu lo¹i d©y. Dùa vµo líp vá c¸ch ®iÖn chia ra lo¹i d©y trÇn vµ d©y bäc.

• D©y trÇn: D©y ®­îc chÕ t¹o b»ng ®ång hoÆc b»ng nh«m, kh«ng cã vá bäc c¸ch ®iÖn.Dïng ®Ó dÉn ®iÖn ngoµi trêi
• D©y cã vá bäc c¸ch ®iÖn: CÊu t¹o gåm phÇn lâi dÉn ®iÖn vµ vá bäc c¸ch ®iÖn. Lâi lµm b»ng ®ång hoÆc nh«m. Vá c¸ch ®iÖn lµm b»ng nhùa hoÆc cao su. D©y bäc c¸ch ®iÖn ®­îc chÕ t¹o thµnh nhiÒu lo¹i tuú vµo yªu cÇu sö dông.

+ D©y cøng ®¬n: Lµ d©y cã cÊu t¹o 1 lâi vµ lâi cã mét sîi lµm b»ng ®ång hoÆc nh«m.        Dïng lµm d©y dÉn ®iÖn ®­êng trôc chÝnh cña m¹ng ®iÖn.

+ D©y mÒm ®¬n ( d©y sóp ®¬n). D©y cã mét lâi gåm nhiÒu sîi ®ång nhá.

+ D©y mÒm ®«i (d©y sóp ®«i). D©y cã hai lâi c¸ch ®iÖn víi nhau, mçi lâi gåm nhiÒu sîi ®ång nhá.

+ D©y  cã vá b¶o vÖ cã thÓ cã mét lâi , 2 lâi , 3 lâi......th­êng dïng ë n¬i cÇn an toµn.

    b. D©y c¸p ®iÖn.

     Lµ lo¹i d©y cã mét hoÆc nhiÒu sîi ®­îc bÖn ch¾c ch¾n vµ ®­îc bäc c¸ch ®iÖn víi nhau vµ cã líp vá b¶o vÖ chung chÞu lùc kÐo.

c. VËt liÖu c¸ch ®iÖn.

     Dïng ®Ó c¸ch ly c¸c phÇn tö dÉn ®iÖn víi nhau vµ gi÷a phÇn tö mang ®iÖn víi phÇn kh«ng mang ®iÖn.

     Trong l¾p ®Æt ®iÖn vËt c¸ch ®iÖn ph¶i ®¹t ®­îc c¸c yªu cÇu sau: §é bÒn c¸ch ®iÖn cao, chÞu nhiÖt ®é tèt, chèng Èm tèt vµ ®é bÒn c¬ häc cao.

       Mét sè vËt liÖu c¸ch ®iÖn th­êng dïng nh­ : sø , gç , cao su, kÑp sø, èng nhùa luån d©y ®iÖn ....... C¸c chÊt c¸ch ®iÖn nµy dïng ®Ó chÕ t¹o vá bäc c¸ch ®iÖn cho d©y dÉn ®iÖn , kÑp sø, ®Õ cÇu ch×, vá c«ng t¾c..........

    C©u 4: TÝnh ­u viÖt cña ®iÖn n¨ng? Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng trong sö dông?

Tr¶ lêi.

1. TÝnh ­u viÖt cña ®iÖn n¨ng.

  -   §iÖn n¨ng gi÷ vai trß quan träng trong nhiÒu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng cña x· héi nh­ trong c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, sinh ho¹t ...... Kh«ng thÓ thiÕu ®iÖn trong cuéc sèng hiÖn ®¹i .........

  - S¶n xuÊt ®iÖn n¨ng thuËn tiÖn v× nhiÒu d¹ng n¨ng l­îng nh­ nhiÖt n¨ng, quang n¨ng, n¨ng l­îng nguyªn tö...... cã thÓ biÕn thµnh ®iÖn n¨ng. N­íc ta cã tr÷ l­îng than ®¸, thuû n¨ng, dÇu má, khÝ ®èt dåi dµo.

   - §iÖn n¨ng lµ d¹ng n¨ng l­îng dÔ truyÒn t¶i, nhanh chãng, ph©n phèi tËn n¬i tiªu thô vµ tæn hao Ýt. ViÖc vËn chuyÓn ®iÖn n¨ng rÊt ®¬n gi¶n chØ cÇn x©y dùng c¸c ®­êng d©y t¶i ®iÖn tõ nhµ m¸y ®iÖn ®Õn vïng tiªu thô ®iÖn vµ ph©n phèi tËn ®Õn n¬i tiªu thô ®iÖn, hé tiªu thô ®iÖn b»ng m¹ng l­íi ®iÖn. Dßng ®iÖn truyÒn t¶i cã ®iÖn ¸p cao nªn hao phÝ nhá (kh«ng qu¸ 7% ).

  - Sö dông ®iÖn n¨ng: §iÖn n¨ng dÔ dµng chuyÓn thµnh c¸c d¹ng n¨ng l­îng kh¸c nh­ c¬ n¨ng, quang n¨ng...... nhê c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, ®å dïng ®iÖn gän ®Ñp, cã hiÖu suÊt cao, kh«ng « nhiÔm m«i tr­êng, dÔ sö dông.

2. Mét sè biÖn ph¸p tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng trong sö dông.

      §iÖn n¨ng rÊt quan träng vµ mang l¹i nhiÒu lîi Ých v× vËy viÖc sö dông ®iÖn mét c¸ch hîp lý  lµ nhiÖm vô cña tÊt c¶ mäi ng­êi . TiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa vÒ kinh tÕ mµ cßn gãp phÇn ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®iÖn. Muèn tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng cÇn thùc hiÖn.

-         Sö dông hÕt c«ng suÊt cña c¸c thiÕt bÞ ®iÖn ®· chän. VÝ dô: chän ®éng c¬ phï hîp víi c«ng suÊt cña m¸y c«ng t¸c, chän biÕn ¸p phï hîp víi c«ng suÊt tiªu thô.

-         Chän ®óng tiÕt diÖn vµ lo¹i d©y dÉn ®iÖn.

-         Gi¶m thêi gian tiªu thô ®iÖn n¨ng v« Ých nh­ ®éng c¬ ch¹y kh«ng, chiÕu s¸ng qu¸ thõa.

-         Ph¸t hiÖn , xö lý kÞp thêi c¸c sù cè vÒ ®iÖn lo¹i trõ nh÷ng hao tæn ®iÖn n¨ng nh­ qu¸ t¶i, rß ®iÖn, chËp m¹ch.....

-         Sö dông ®å dïng ®iÖn tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng nh­ bãng ®Ìn compac, ..........

C©u 5: Nguyªn nh©n cña c¸c tai n¹n ®iÖn? §iÖn giËt g©y nguy hiÓm nh­ thÕ nµo ®èi víi c¬ thÓ ng­êi? Møc ®é nguy hiÓm cña c¸c tai n¹n ®iÖn phô thuéc vµo yÕu tè nµo?

Tr¶ lêi.

 1. Nguyªn nh©n cña c¸c tai n¹n ®iÖn.

    a. Ch¹m vµo vËt mang ®iÖn.

- Tr­êng hîp nµy x¶y ra khi söa ch÷a ®­êng d©y vµ thiÕt bÞ ®iÖn ®ang nèi víi m¹ch mµ kh«ng c¾t ®iÖn hoÆc chç lµm viÖc chËt hÑp ng­êi lµm v« ý ch¹m vµo bé phËn mang ®iÖn.

-  Do sö dông c¸c dông cô ®iÖn cã vá b»ng kim lo¹i nh­ qu¹t bµn, bµn lµ, bÕp ®iÖn, tñ l¹nh....... bÞ h­ háng bé phËn c¸ch ®iÖn ®Ó ®iÖn truyÒn ra vá.

    b. Tai n¹n do phãng ®iÖn.

      Vi ph¹m kho¶ng c¸ch an toµn khi ë gÇn ®iÖn cao ¸p, tai n¹n th­êng x¶y ra do bÞ phãng ®iÖn qua kh«ng khÝ vµo ng­êi g©y ®èt ch¸y c¬ thÓ hoÆc bÞ giËt ng·.

   VÝ dô: X©y nhµ s¸t ®­êng d©y cao ¸p, lÊy sµo tre ngo¾c d©y ®iÖn vµo cét ®iÖn cao thÕ, gì d©y diÒu …..

     c. Do ®iÖn ¸p b­íc: Lµ ®iÖn ¸p gi÷a hai ch©n ng­êi khi ®øng gÇn ®iÓm cã ®iÖn thÕ cao nh­ cäc tiÕp ®Êt lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p, cäc tiÕp ®Êt chèng sÐt lóc chÞu sÐt, d©y cao ¸p ®øt r¬i xuèng ®Êt...... th× ®iÖn ¸p gi÷a hai ch©n ng­êi cã thÓ ®¹t møc g©y tai n¹n. V× vËy khi d©y ®iÖn ®øt r¬i xuèng ®Êt cÇn ph¶i c¾t ®iÖn trªn ®­êng d©y vµ ®ång thêi cÊm ng­êi vµ gia sóc tíi gÇn khu vùc ®ã.( b¸n kÝnh 20m kÓ tõ ®iÓm ch¹m ®Êt)

   2. §iÖn giËt g©y nguy hiÓm nh­ thÕ nµo ®èi víi c¬ thÓ ng­êi.

     §iÖn giËt t¸c ®éng ®Õn hÖ thÇn kinh vµ hÖ c¬ b¾p.

    Dßng ®iÖn t¸c ®éng vµo hÖ thÇn kinh trung ­¬ng sÏ g©y rèi lo¹n ho¹t ®éng cña hÖ h« hÊp, hÖ tuÇn hoµn. Ng­êi bÞ ®iÖn giËt nhÑ th­êng thë hæn hÓn, tim ®Ëp nhanh tr­êng hîp nÆng tr­íc hÕt lµ phæi sau ®ã tim ngõng  ®Ëp n¹n nh©n chÕt trong t×nh tr¹ng ng¹t. N¹n nh©n cã thÓ ®­îc cøu sèng nÕu ta kÞp thêi lµm h« hÊp nh©n t¹o vµ cÊp cøu cÇn thiÕt.

   3. Møc ®é nguy hiÓm cña c¸c tai n¹n ®iÖn phô thuéc vµo yÕu tè .

      a. C­êng ®é dßng ®iÖn qua c¬ thÓ.

       Møc ®é nguy hiÓm cña dßng ®iÖn ®èi víi c¬ thÓ tuú thuéc vµo trÞ sè cña dßng ®iÖn vµ lo¹i nguån ®iÖn mét chiÒu hay xoay chiÒu. C­êng ®é dßng ®iÖn cµng lín møc ®é nguy hiÓm cµng cao. C­êng ®é dßng ®iÖn qua c¬ thÓ phô thuéc vµo ®iÖn ¸p ®Æt vµ ®iÖn trë th©n ng­êi.

Dßng ®iÖn( mA)	T¸c h¹i ®èi víi c¬ thÓ con ng­êi
	Xoay chiÒu	Mét chiÒu
0,6 – 1,5 2 – 3 12 – 15     20 – 25   50 – 80 91 – 100	B¾t ®Çu cã c¶m gi¸c, ngãn tay run nhÑ. Ngãn tay bÞ giËt m¹nh Khã rót tay ra khái ®iÖn cùc, c¸nh tay c¶m thÊy ®au nhiÒu. Tr¹ng th¸i nµy cã thÓ chÞu ®­îc 5 – 10 gi©y. Tª liÖt ngay kh«ng thÓ rót tay ra khái ®iÖn cùc.  RÊt ®au, khã thë. Tª liÖt h« hÊp.B¾t ®Çu rung t©m thÊt. Tª liÖt h« hÊp. kÐo dµi 3 gi©y vµ h¬n n÷a th× t©m thÊt rung m¹nh. tª liÖt tim	Kh«ng cã c¶m gi¸c g× Kh«ng cã c¶m gi¸c g× Nãng t¨ng lªn     Cµng nãng h¬n. B¾p thÞt tay co giËt, khã thë. Tª liÖt h« hÊp. Tª liÖt h« hÊp.

 

 

 b. §­êng ®i cña  dßng ®iÖn qua c¬ thÓ.

    Dßng ®iÖn ®i qua c¬ thÓ theo c¸c con ®­êng kh¸c nhau tuú vµo ®iÓm ch¹m vµo vËt mang ®iÖn. Nguy hiÓm nhÊt lµ dßng ®i qua  c¸c c¬ quan chøc n¨ng quan träng nhÊt cña sù sèng nh­ n·o, tim vµ phæi. Nh­ vËy dßng ®iÖn truyÒn trùc tiÕp vµo ®Çu lµ nguy hiÓm nhÊt, sau ®ã truyÒn qu¸ hai tay hoÆc däc theo c¬ thÓ tõ tay qua ch©n.

      c. Thêi gian dßng ®iÖn qua c¬ thÓ.

      Thêi gian cµng dµi, líp da bÞ ph¸ huû trë nªn dÉn ®iÖn m¹nh h¬n, rèi lo¹n ho¹t ®éng chøc n¨ng cña hÖ thÇn kinh cµng t¨ng nªn møc ®é nguy hiÓm cµng t¨ng.

    Ngoµi ra møc ®é nguy hiÓm  cña tai n¹n ®iÖn cßn phô thuéc vµo tÇn sè cña dßng ®iÖn. TÇn sè dßng ®iÖn 50Hz – 60Hz lµ nguy hiÓm nhÊt.

C©u 6: Nh÷ng quy t¾c an toµn khi vËn hµnh vµ sö dông ®iÖn? C¸c biÖn ph¸p an toµn ®iÖn khi l¾p ®Æt ®iÖn?

Tr¶ lêi.

1. Quy t¾c an toµn khi vËn hµnh vµ sö dông ®iÖn.

      - Chç lµm viÖc ph¶i ®ñ réng ®Ó tr¸nh ch¹m trùc tiÕp vµo c¸c vËt mang ®iÖn.

      - Ph¶i c¾t ®iÖn nguån ( b»ng c«ng t¾c, cÇu ch×, cÇu dao) dïng bót thö ®iÖn  ®Ó biÕt ch¾c d©y pha ®· bÞ c¾t ®iÖn vµ d©y trung tÝnh kh«ng cã ®iÖn tr­íc khi sö ch÷a c¸c thiÕt bÞ ®iÖn. Ph¶i c¾t ®iÖn tr­íc khi di chuyÓn c¸c thiÕt bÞ ®iÖn, nguån ®iÖn.......

     - Trong tr­êng hîp b¾t buéc ph¶i lµm viÖc víi c¸c thiÕt bÞ, phÇn tö mang ®iÖn th× nhÊt thiÕt ph¶i cã c¸c ph­¬ng tiÖn b¶o hiÓm nh­ ñng cao su, ®Öm c¸ch ®iÖn, ghÕ gç kh«, k×m c¸ch ®iÖn......

    - §èi víi c¸c thiÕt bÞ míi ®­a vµo sö dông hoÆc sau thêi gian dµi míi sö dông l¹i nhÊt thiÕt ph¶i kiÓm tra vÒ ®iÖn tr­íc khi dïng.

    - Ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra hÖ thèng nèi ®Êt ( nÕu cã ).

2. C¸c biÖn ph¸p an toµn ®iÖn khi l¾p ®Æt ®iÖn.

a. C¸ch ®iÖn tèt gi÷a phÇn tö mang ®iÖn víi c¸c  phÇn tö kh«ng mang ®iÖn nh­ t­êng nhµ, trÇn nhµ, vá m¸y, lâi thÐp m¸y biÕn ¸p .....

b. Che, ch¾n nh÷ng bé phËn dÔ g©y nguy hiÓm nh­ cÇu dao, mèi nèi d©y ®iÖn, cÇu ch×, chç b¾t d©y....  Trong nhµ kh«ng ®­îc dïng d©y trÇn, kÓ c¶ d­íi m¸i nhµ hoÆc trÇn nhµ

          c. Thùc hiÖn an toµn cho ng­êi khi ®øng gÇn ®­êng d©y cao ¸p, kh«ng ®­îc trÌo lªn cét ®iÖn, kh«ng ch¬i ®ïa d­íi ®­êng d©y ®iÖn, kh«ng ®øng c¹nh cét ®iÖn khi trêi cã m­a hay lóc cã gi«ng sÐt, kh«ng th¶ diÒu d­íi ®­êng d©y ®iÖn, kh«ng x©y nhµ trong hµnh lang an toµn ®iÖn….

         d. Sö dông c¸c dông cô thiÕt bÞ b¶o vÖ an toµn ®iÖn.

            - Sö dông c¸c vËt lãt c¸ch ®iÖn  nh­ th¶m cao su, ghÕ gç kh« … khi söa ch÷a ®iÖn.

           - Sö dông c¸c dông cô lao ®éng k×m, t«vÝt ..... ®óng tiªu chuÈn. (chu«i c¸ch ®iÖn b»ng cao su, nhùa hay b»ng chÊt dÎo víi ®é dÇy cÇn thiÕt , cã gê cao ®Ó tr¸nh tr­ît hoÆc phãng ®iÖn lªn tay cÇm, ®­îc quy ®Þnh víi ®iÖn ¸p d­íi 1000V)

            - Mçi gia ®×nh nªn cã mét bót thö ®iÖn ®Ó kiÓm tra ®iÖn ¸p an toµn.

         e. Ph¶i nèi ®Êt b¶o vÖ vµ nèi trung tÝnh b¶o vÖ.

       ViÖc nèi ®Êt ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:

            + §iÖn trë nèi ®Êt cµng nhá cµng tèt.

            + D©y nèi ®Êt ph¶i ch¾c ch¾n, dÔ  kiÓm tra, kh«ng ®­îc l¾p ®Æt cÇu dao, hay cÇu ch× trong m¹ch nèi ®Êt.

 

 

 

 

  Nèi ®Êt b¶o vÖ:

     - Môc ®Ých: Nh»m ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi sö dông khi x¶y ra hiÖn t­îng (ch¹m vá). §­îc ¸p dông trong m¹ng ®iÖn d©y trung tÝnh c¸ch li.

     - C¸ch thùc hiÖn:

      Dïng mét d©y dÉn ®iÖn thËt tèt,  mét ®Çu b¾t bu l«ng thËt chÆt vµo vá kim lo¹i cña thiÕt bÞ, ®Çu kia hµn vµo cäc nèi ®Êt. D©y nèi ®Êt ph¶i ®­îc bè trÝ ®Ó võa tr¸nh va ch¹m, võa dÔ kiÓm tra.(nh­ h×nh vÏ)

Cäc nèi ®Êt: Cã thÓ lµm b»ng thÐp  èng ®­êng kÝnh kho¶ng 3cm -5cm. hoÆc thÐp gãc

40    40    5mm, 50  50  5mm, 60  60  5mm, dµi tõ 2,5 – 3m ®­îc ®ãng th¼ng ®øng, s©u

kho¶ng 0,5 – 1m. A

- T¸c dông b¶o vÖ: O

     Gi¶ sö vá thiÕt bÞ cã ®iÖn, 

khi  ng­êi tay trÇn ch¹m vµo vá

m¸y, dßng ®iÖn tõ vá sÏ theo hai

®­êng truyÒn xuèng ®Êt:

qua ng­êi vµ qua d©y nèi ®Êt.  

V× ®iÖn trë th©n ng­êi lín h¬n rÊt

nhiÒu lÇn so víi ®iÖn trë d©y nèi ®Êt

nªn dßng ®iÖn ®i qua th©n ng­êi rÊt nhá,

kh«ng g©y nguy hiÓm cho ng­êi.                      0,5 – 1m 

                                                                       

 

                                                                                                           2,5 – 3m

                                                                                                        

 

        Nèi trung tÝnh b¶o vÖ.

       §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®¬n gi¶n, nh­ng chØ ¸p dông khi m¹ng ®iÖn cã d©y trung tÝnh nguån nèi ®Êt trùc tiÕp.

- C¸ch thùc hiÖn: Dïng mét d©y dÉn ( ®­êng kÝnh > 0,7 ®­êng kÝnh d©y pha) ®Ó 

nèi  vá thiÕt bÞ ®iÖn víi d©y trung tÝnh cña m¹ng ®iÖn.           

                                                                                                          D©y trung tÝnh

- T¸c dông b¶o vÖ : Khi vá thiÕt bÞ  O

cã ®iÖn, d©y nèi trung tÝnh t¹o thµnh A

m¹ch kÝn cã ®iÖn trë rÊt nhá lµm 

cho dßng ®iÖn t¨ng cao ®ét ngét

g©y ra ch¸y  næ cÇu ch×

           c¾t m¹ch ®iÖn.

                                                                                

   

                                                                                                                       

 

 C©u 7: Nªu mét sè biÖn ph¸p an toµn ®iÖn trong sinh ho¹t gia ®×nh? Tr×nh tù cøu ng­êi bÞ ®iÖn giËt?           Tr¶ lêi

  1. BiÖn ph¸p an toµn trong sö dông ®iÖn trong gia ®×nh?

   §Ó ®¶m b¶o an toµn ®iÖn trong sinh ho¹t cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau.

  a. Chèng ch¹m vµo c¸c bé phËn mang ®iÖn. - C¸ch ®iÖn tèt gi÷a phÇn tö mang ®iÖn víi phÇn tö kh«ng mang ®iÖn nh­ t­êng, trÇn nhµ, vá m¸y, lâi thÐp m¹ch tõ…...

-         Che, ch¾n tèt c¸c bé phËn dÔ g©y nguy hiÓm nh­ cÇu dao, mèi nèi d©y ®iÖn, cÇu ch×…. Trong nhµ tuyÖt ®èi kh«ng ®­îc dïng d©y trÇn, kÓ c¶ d­íi m¸i nhµ hoÆc trÇn nhµ.

     - Thùc hiÖn an toµn cho ng­êi khi ®øng gÇn ®­êng d©y cao ¸p: Kh«ng trÌo lªn cét ®iÖn, kh«ng dùa vµo cét ®iÖn vµ ch¬i ®ïa d­íi ®­êng d©y ®iÖn, kh«ng ®øng c¹nh cét ®iÖn khi trêi cã m­a hay lóc cã gi«ng sÐt, kh«ng th¶ diÒu d­íi ®­êng d©y ®iÖn, kh«ng buéc tr©u, bß, ngùa, thuyÒn vµo cét ®iÖn kh«ng x©y nhµ trong hµnh lang an toµn ®iÖn….

   b. Sö dông c¸c dông cô thiÕt bÞ b¶o vÖ an toµn ®iÖn.

-         Sö dông c¸c vËt lãt c¸ch ®iÖn: th¶m cao su, ghÕ gç kh«….. khi söa ch÷a ®iÖn.

-         Sö dông c¸c dông cô lao ®éng k×m, t«vÝt ..... ®óng tiªu chuÈn.( chu«i c¸ch ®iÖn b»ng cao su, nhùa hay b»ng chÊt dÎo víi ®é dÇy cÇn thiÕt , cã gê cao ®Ó tr¸nh tr­ît hoÆc phãng ®iÖn lªn tay cÇm, ®­îc quy ®Þnh víi ®iÖn ¸p d­íi 1000V)

-         Mçi gia ®×nh nªn cã mét bót thö ®iÖn ®Ó kiÓm tra ®iÖn ¸p an toµn.

   c. Nèi ®Êt b¶o vÖ vµ nèi trung tÝnh b¶o vÖ.

       Nèi ®Êt  c¸c thiÕt bÞ, ®å dïng ®iÖn ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi khi x¶y ra hiÖn t­îng rß ®iÖn ra vá.  Ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra hÖ thèng nèi ®Êt.

 

2. Tr×nh tù cøu ng­êi bÞ tai n¹n ®iÖn.

 Khi cã ng­êi bÞ tai n¹n ®iÖn giËt cÇn thùc hiÖn viÖc cÊp cøu theo tr×nh tù sau.

    a. T¸ch n¹n nh©n ra khái nguån ®iÖn b»ng c¸ch nµo nhanh nhÊt.

      + §èi víi ®iÖn cao ¸p: NhÊt thiÕt ph¶i th«ng b¸o cho tr¹m ®iÖn  hoÆc chi nh¸nh ®iÖn c¾t ®iÖn sau ®ã míi ®Õn gÇn n¹n nh©n.

      + §èi víi ®iÖn h¹ ¸p: Cã thÓ c¾t cÇu dao, th¸o cÇu ch×, rót phÝch  ®iÖn, dïng dao c¸n gç kh« chÆt ®øt d©y ®iÖn hoÆc dïng thanh tre, gç kh« g¹t d©y ®iÖn. NÕu kh«ng thÓ c¾t ®­îc nguån ®iÖn th× kÐo n¹n nh©n ra khái vïng nguy hiÓm dïng v¶i kh« lãt tay hoÆc ®øng trªn th¶m c¸ch ®iÖn kÐo n¹n nh©n.

   b. TiÕn hµnh s¬ cøu håi sinh n¹n nh©n.

      +   N¹n nh©n vÉn tØnh, kh«ng cã vÕt th­¬ng vµ kh«ng c¶m thÊy khã chÞu th× kh«ng cÇn cøu ch÷a. Tuy nhiªn vÉn ph¶i theo dâi v× n¹n nh©n cã thÓ bÞ sèc hay lo¹n nhÞp tim.

      +  N¹n nh©n bÞ ngÊt: Tr­êng hîp nµy nÕu kh«ng  cøu ch÷a kÞp thêi n¹n nh©n cã thÓ bÞ chÕt sau Ýt phót. CÇn ph¶i h« hÊp nh©n t¹o.

          - Lµm th«ng ®­êng thë: Níi réng quÇn ¸o, cëi bá g¨ng tay, giÇy .... NÕu n¹n nh©n ngiÕn chÆt r¨ng th× ph¶i më miÖng n¹n nh©n b»ng mét vËt mÒm. Cã thÓ lµm th«ng ®­êng h«  hÊp b»ng c¸ch lÊy ®êm r·i trong miÖng n¹n nh©n ra.

          - TiÕn hµnh lµm h« hÊp nh©n t¹o: Cã ba c¸ch h« hÊp nh©n t¹o. Ph­¬ng ph¸p ®Æt n¹n nh©n n»m sÊp, ph­¬ng ph¸p ®Æt n¹n nh©n  n»m ngöa vµ ph­¬ng ph¸p  hµ h¬i thæi ng¹t.

C©u 8 : Nªu ®Þnh nghÜa, c«ng dông, cÊu t¹o, nguyªn lý lµm viÖc c¸c ®¹i l­îng ®Þnh møc, sö dông m¸y biÕn ¸p? HiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ? So s¸nh ­u ®iÓm nh­îc ®iÓm cña MBA c¶m øng víi MBA tù ngÉu.  M¸y æn ¸p.

Tr¶ lêi.

1. §Þnh nghÜa .

        M¸y biÕn ¸p lµ thiÕt bÞ ®iÖn tõ tÜnh lµm viÖc theo nguyªn lý c¶m øng ®iÖn tõ, dïng ®Ó biÕn ®æi ®iÖn ¸p cña dßng ®iÖn xoay chiÒu mµ vÉn gi÷ nguyªn tÇn sè cña dßng ®iÖn.

   M¸y biÕn ®æi t¨ng ®iÖn ¸p ®­îc gäi lµ m¸y biÕn ¸p t¨ng ¸p

  M¸y biÕn ®æi gi¶m ®iÖn ¸p ®­îc gäi lµ m¸y biÕn ¸p gi¶m ¸p

 

2. C«ng dông.

   Trong cuéc sèng sinh ho¹t còng nh­ trong s¶n xuÊt ë ®©u chòng ta còng thÊy sù cã mÆt cña m¸y biÕn ¸p. Chóng ®­îc chÕ t¹o víi h×nh d¸ng rÊt phong phó, cã nh÷ng m¸y biÕn ¸p ®iÖn lùc trong c¸c tr¹m biÕn thÕ to nh­ mét c¨n nhµ, nh­ng còng cã nh÷ng chiÕc nhá xÝu trong v« tuyÕn ®iÖn. Tuú theo c«ng dông mµ mçi lo¹i m¸y cã cÊu t¹o kh¸c nhau.

    - M¸y biÕn ¸p dïng trong truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn n¨ng: ®Ó dÉn ®iÖn tõ nhµ m¸y ®iÖn ®Õn n¬i tiªu thô cÇn cã ®­êng d©y t¶I ®iÖn, kho¶ng c¸ch th­êng rÊt xa. Kho¶ng c¸ch cµng xa cÇn ®iÖn ¸p cµng cao. §Ó truyÒn t¶I c«ng suÊt lín ®i xa ng­êi ta ph¶i dïng hÖ thèng ®­êng d©y t¶I ®Ön cã ®iÑn ¸p cao vÝ dô 110, 220, 500 kV … Nh­ng thùc tÕ m¸y ph¸t ®iÖn  chØ ph¸t ®iÖn ¸p tõ 3 -21kV. Do ®ã cÇn ph¶I cã thݪt bÞ ®Ó t¨ng ®iÖn ¸p ë ®Çu d©y lªn ®iÖn ¸p truyÒn t¶i. MÆt kh¸c c¸c hé tiªu thô ®iÖn  th­êng yªu cÇu ®iÖn ¸p thÊp tõ 0,2 – 6kV do vËy ®Õn cuèi ®­êng d©y cÇn ph¶i cã thiÕt bÞ gi¶m ®iÖn ¸p xu«ng smøc cÇn thiÕt. ThiÕt bÞ dïng ®Ó t¨ng vµ gi¶m ®iÖn ¸p ®­îc gäi lµ c¸c m¸y biÕn ¸p.

    -  M¸y biÕn ¸p cßn sö dông trong hµn ®iÖn.

    -  M¸y biÕn ¸p dïng ®Ó biÕn ®æi t¨ng, gi¶m ®iÖn ¸p theo yªu cÇu.

    - Trong kü thuËt ®iÖn tö ng­êi ta sö dông MBA ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nh­ ghÐp nèi tÝn hiÖu gi÷a c¸c tÇng, thùc hiÖn kü thuËt khuyÕch ®¹i trong ¸c bé läc ... C¸c lo¹i MBA th­êng gÆp lµ: biÕn ¸p trung tÇn, biÕn ¸p loa, biÕn ¸p dßng, biÕn ¸p nguån cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn….

     - Trong sinh ho¹t vµ ®êi sèng  hµng ngµy chóng ta th­êng dïng lµ m¸y biÕn ¸p mét pha ®­îc chÕ t¹o víi c«ng suÊt nhá. HiÖn nay m¸y biÕn ¸p ®iÒu chØnh cã nhiÒu trong c¸c gia ®×nh. NhiÖm vô cña nã lµ t¹o ra nh÷ng ®iÖn ¸p kh¸c nhau theo yªu cÇu sö dông biÕn ®iÖn ¸p tõ 127V hoÆc 220V thµnh  c¸c ®iÖn ¸p 220V, 127V, 110V, 12V, 6V......  M¸y biÕn ¸p mét pha c«ng suÊt nhá th­êng cã lâi thÐp vµ lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ.

   3. Ph©n lo¹i MBA

    Theo c«ng dông MBA gåm nh­ng lo¹i sau.

        + MBA ®iÖn lùc. Dïng trong truyÒn t¶i vµ ph©n phèi ®iÖn n¨ng.

        + MBA ®iÒu chØnh lo¹i c«ng suÊt nhá hiÖn ®­îc dïng phæ biÕn trong c¸c gia ®×nh cã kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p thø cÊp phï hîp víi c¸c ®å dïng ®iÖn khi ®iÖn ¸p s¬ cÊp thay ®æi.

        + MBA c«ng suÊt nhá dïng trong c¸c thiÕt bÞ ®ãng c¾t, thiÕt bÞ ®iÖn tö vµ dïng trong gia ®×nh.

        + C¸c MBA ®Æc biÖt.

                   -  MBA c«ng suÊt nhá. Dïng cho c¸c thiÕ bÞ ®ãng c¾t, c¸c thiÕt bÞ ®iÖn tö.

                   -  MBA lµm nguån cho c¸c lß luyÖn kim, ®iÖn ph©n….

                   -  MBA hµn ®iÖn.

                   -  MBA ®o l­êng nh­ m¸y biÕn ¸p dßng…..

                   - MBA thÝ nghiÖm  dïng ®Ó thÝ nghiÖm.

   Theo sè pha cña dßng ®iÖn xoay chiÒu th× chia ra m¸y biÕn ¸p mét pha vµ ba pha.

   Theo vËt liÖu lµm lâi th× cã m¸y biÕn ¸p lâi thÐp vµ m¸y biÕn ¸p lâi kh«ng khÝ .

  Theo ph­¬ng ph¸p lµm m¸t cã m¸y biÕn ¸p lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ vµ m¸y biÕn ¸p lµm m¸t b»ng dÇu

  4. CÊu t¹o.

     M¸y biÕn ¸p mét pha ®­îc cÊu  t¹o gåm ba bé phËn chÝnh. Bé phËn dÉn tõ ( lâi thÐp ), dÉn ®iÖn( d©y quÊn) vµ vá b¶o vÖ.  Ngoµi bé ph©n trªn cßn cã phÇn c¸ch ®iÖn, ®ång hå ®o, bé phËn ®iÒu chØnh, b¶o vÖ, ®Ìn b¸o ...

  a/ Lâi thÐp: ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp kü thuËt ®iÖn cã nhiÖm vô lµm m¹ch dÉn tõ ®ång thêi lµm khung ®Ó quÊn d©y.

    ThÐp kü thuËt ®iÖn lµ thÐp hîp kim cã thµnh phÇn si lic, ®­îc c¸n thµnh l¸ thÐp dÇy 0,3mm; 0,35mm; 0.5 mm. Gi÷a c¸c l¸ thÐp cã c¸ch ®iÖn. C¸c l¸ thÐp nµy ®­îc c¸n máng nh»m gi¶m tæn hao n¨ng l­îng (tæn hao phuc« vµ tæn hao tõ trÔ) trong qu¸ tr×nh lµm viÖc.  TÝnh chÊt cña thÐp kü thuËt ®iÖn cßn thay ®æi theo hµm l­îng silÝc, nÕu hµm l­îng siclÝc nhiÒu th× tæn thÊt cµng Ýt, nh­ng gißn, cøng kho gia c«ng.

   - Theo h×nh d¸ng, lâi thÐp cña m¸y biÕn ¸p th­êng chia thµnh hai lo¹i lµ kiÓu lâi( kiÓu trô) vµ KiÓu bäc (kiÓu vá)

  Ngoµi ra  m¸y biÕn ¸p cßn cã mét sè lâi thÐp kiÓu kh¸c

  b/ Bé phËn dÉn ®iÖn (d©y quÊn) cña m¸y biÕn ¸p.

  Th­êng ®­îc lµm b»ng ®ång , lµ lo¹i d©y ®iÖn mÒm, cã ®é bÒn c¬ häc cao, khã ®øt, dÉn ®iÖn tèt Th«ng th­êng m¸y biÕn ¸p cã hai cuén d©y lång vµo nhau gäi lµ d©y quÊn s¬ cÊp vµ thø cÊp.

-         D©y quÊn nèi víi nguån ®iÖn, nhËn n¨ng l­îng tõ nguån gäi lµ d©y quÊn s¬ cÊp

-         D©y quÊn nèi víi phô t¶i, cung cÊp ®iÖn cho phô t¶i gäi lµ d©y quÊn  thø cÊp.

-         MBA  cã d©y quÊn s¬ cÊp vµ thø cÊp kh«ng nèi ®iÖn víi nhau gäi lµ m¸y biÕn ¸p c¶m øng.

-         MBA cã hai d©y quÊn  nèi ®iÖn víi nhau vµ cã phÇn chung gäi lµ m¸y biÕn ¸p tù ngÉu . M¸y biÕn ¸p tù ngÉu cã phÇn d©y quÊn chung nªn tiÕt kiÖm ®­îc lâi thÐp vµ d©y quÊn vµ tæn hao c«ng suÊt Ýt h¬n m¸y biÕn ¸p c¶m øng ( cã cïng c«ng suÊt vµ thiÕt kÕ). Nh­ng m¸y biÕn ¸p tù ngÉu còng cã nh­îc ®iÓm lµ hai d©y quÊn nèi ®iÖn víi nhau nªn  Ýt an toµn vÒ ®iÖn

 

 

 

 

 

 

 

 

 

    c. Vá m¸y biÕn ¸p

      Vá m¸y biÕn ¸p th­êng lµm b»ng kim lo¹i ®Ó b¶o vÖ m¸y. Ngoµi ra vá cßn lµ gi¸ ®Ó l¾p ®ång hå ®o, bé phËn chuyÓn m¹ch , ®Ìn b¸o , æ ®iÖn ......

      d. VËt liÖu c¸ch ®iÖn cña m¸y biÕn ¸p lµm nhiÖm vô c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c vßng d©y quÊn víi nhau, gi÷a d©y quÊn vµ lâi thÐp, gi÷a phÇn dÉn ®iÖn vµ phÇn kh«ng dÉn ®iÖn . Tuæi thä cña m¸y  phô thuéc nhiÒu vµo chÊt c¸ch ®iÖn. NÕu c¸ch ®iÖn kh«ng tèt sÏ g©y sù  cè cho MBA, nh­ng c¸ch ®iÖn qu¸ møc sÏ t¨ng kÝch th­íc m¸y vµ t¨ng gi¸ thµnh.

VËt liÖu c¸ch ®iÖn trong m¸y biÕn ¸p c«ng suÊt nhá gåm: GiÊy c¸ch ®iÖn, v¶i sîi  thuû tinh,  s¬n c¸ch ®iÖn …..

  5 . Nguyªn lý lµm viÖc

     M¸y biÕn ¸p ho¹t ®éng dùa trªn hiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ . M¸y biÕn ¸p gåm cuén s¬ cÊp cã N1 vßng d©y . Cuén thø cÊp cã N2 vßng d©y ®­îc quÊn  trªn lâi thÐp khÐp kÝn nh­ h×nh vÏ.

       Khi nèi d©y quÊn s¬ cÊp víi nguån ®iÖn xoay chiÒu cã ®iÖn ¸p U1, khi ®ã xuÊt hiÖn dßng ®iÖn I1  ch¹y trong cuén d©y s¬ cÊp sÏ sinh ra trong lâi thÐp mét tõ th«ng biÕn thiªn. Do m¹ch tõ khÐp kÝn nªn tõ th«ng nµy mãc vßng sang cuén thø cÊp sinh ra søc ®iÖn ®éng c¶m øng E2  tû lÖ  víi sè vßng d©y N2 . §ång thêi tõ th«ng biÕn thiªn  ®ã còng sinh ra trong cuén d©y s¬ cÊp mét søc ®iÖn ®éng tù c¶m E1  tû lÖ víi sè vßng d©y N1 . NÕu bá qua tæn thÊt ®iÖn ¸p ( th­êng rÊt nhá) th× ta cã U1 E1 vµ    U2 E2.

Do ®ã 

Trong ®ã: 

      -  U1, U2 lµ trÞ sè hiÖu dông cña ®iÖn ¸p  s¬ cÊp vµ thø cÊp m¸y biÕn ¸p (V). N1 vµ N2 lµ sè vßng d©y quÊn s¬ cÊp vµ thø cÊp

      -   k lµ tû sè biÕn ®æi cña m¸y biÕn ¸p ( tû sè biÕn ¸p)

      -   M¸y biÕn ¸p cã k > 1 ( U1 > U2) gäi lµ m¸y biÕn ¸p gi¶m ¸p

      -  M¸y biÕn ¸p cã k < 1 ( U1 < U2) gäi lµ m¸y biÕn ¸p t¨ng ¸p.

      -  C«ng suÊt nhËn tõ nguån cña m¸y biÕn ¸p lµ  P1 = U1 .I1

      -  C«ng suÊt cÊp cho t¶i  cña m¸y biÕn ¸p lµ  P2 = U2 .I2

    P1, vµ P2 lµ c«ng suÊt toµn phÇn ®­îc dïng ®Ó tÝnh lâi thÐp m¸y biÕn ¸p, cã ®¬n vÞ lµ ( V.A)

    Bá qua tæn hao ta cã P1 = P2  vËy U1.I1 = U2.I2  hoÆc U1/U2 = I2/ I1 = k

   Tøc lµ t¨ng ®iÖn ¸p k lÇn th× ®ång thêi gi¶m dßng ®iÖn k lÇn

    Ng­îc l¹i m¸y biÕn ¸p gi¶m ¸p k lÇn th× dßng ®iÖn t¨ng k lÇn.

6. C¸c ®¹i l­îng ®Þnh møc cña m¸y biÕn ¸p.

      C¸c sè liÖu ®Þnh møc cña m¸y biÕn ¸p do nhµ m¸y chÕ t¹o quy ®Þnh vµ ®­îc ghi ë trªn nh·n cña m¸y biÕn ¸p.

   a. C«ng suÊt ®Þnh møc S®m: Lµ c«ng suÊt toµn phÇn ®­a ra ë d©y quÊn thø cÊp cña m¸y biÕn ¸p  ®¬n vÞ lµ ( V.A).

   b. Dßng ®iÖn s¬ cÊp ®Þnh møc I1®m: Lµ dßng ®iÖn cña d©y quÊn s¬ cÊp øng víi c«ng suÊt vµ ®iÖn ¸p ®Þnh møc.

   c. §iÖn ¸p s¬ cÊp ®Þnh møc U1®m : Lµ ®iÖn ¸p cña d©y quÊn s¬ cÊp tÝnh b»ng (V )

   d. §iÖn ¸p thø cÊp ®Þnh møc U2®m : Lµ ®iÖn ¸p cña d©y quÊn thø cÊp .

   Gi÷a ®iÖn ¸p , dßng ®iÖn vµ c«ng suÊt cã quan hÖ.

   S®m =U1®m. I1®m = U2®m. I2®m

     Ngoµi ra trªn m¸y cßn ghi mét sè c¸c trÞ sè liÖu kh¸c. MBA khi lµm viÖc kh«ng ®­îc v­ît qu¸ c¸c trÞ sè ®Þnh møc trªn nh·n m¸y.

      7. Sö dông MBA

         M¸y biÕn ¸p lµ thiÕt bÞ lµm viÖc ®¶m b¶o, bÒn nÕu biÕt tu©n thñ ®óng mét sè quy ®Þnh khi sö dông th× tuæi thä m¸y cao, lµm viÖc ®¶m b¶o h¬n .

   Khi sö dông m¸y biÕn ¸p cÇn chó ý.

   + §iÖn ¸p  nguån ®­a vµo m¸ybiÕn ¸p kh«ng ®­îc lín h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc. Khi ®ãng ®iÖn cÇn l­u ý nÊc ®Æt cña chuyÓn m¹ch .

   + C«ng suÊt tiªu thô cña phô t¶i kh«ng ®­îc lín h¬n c«ng suÊt ®Þnh møc cña m¸y biÕn ¸p. Ngoµi ra khi ®iÖn ¸p nguån gi¶m qu¸ thÊp m¸y dÔ bÞ qu¸ t¶i, nÕu thÊy m¸y nãng ph¶i gi¶m bít phô t¶i.

   + Chç ®Æt m¸y biÕn ¸p ph¶i kh« r¸o, tho¸ng, Ýt bôi bÈn, xa n¬i cã ho¸ chÊt, kh«ng cã vËt nÆng ®Ì lªn m¸y.

   + Theo dâi nhiÖt ®é cña m¸y biÕn ¸p th­êng xuyªn, thÊy hiÖn t­îng l¹ ph¶i kiÓm tra xem m¸y cã bÞ qu¸ t¶i hoÆc h­ háng g×  kh«ng.

   + ChØ ®­îc phÐp thay ®æi  c¸c nÊc ®iÖn ¸p, lau chïi m¸y, th¸o dì m¸y khi ch¾c ch¾n ®· ng¾t nguån ®iÖn vµo m¸y.

   + L¾p c¸c thiÕt bÞ b¶o vÖ: ThiÕt bÞ b¶o vÖ qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch nh­  ¸p t« m¸t (hoÆc cÇu ch×).ThiÕt bÞ b¶o vÖ chèng dßng ®iÖn rß ….

  + Thö ®iÖn cho m¸y biÕn ¸p. Khi thö ®iÖn cÇn chó ý ®iÖn ¸p ®­a vµo d©y quÊn ph¶i ®óng ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña d©y quÊn ®ã. D©y quÊn s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p cã 5 cÊp ®iÖn ¸p ®Þnh møc t­¬ng øng víi 5 vÞ trÝ chuyÓn m¹ch 80V, 110V, 160V, 220V, 250V. V× d©y quÊn thø cÊp cã ®iÖn ¸p ®Þnh møc kh«ng thay ®æi khi thay ®æi c¸c vÞ trÝ chuyÓn m¹ch, ®«i khi ng­êi ta ®­a ®iÖn ¸p thö  vµo d©y quÊn thø cÊp.

  8. HiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ.

      NÕu cho dßng ®iÖn biÕn ®æi ®i qua cuén d©y, nã sÏ sinh ra mét tõ tr­êng biÕn ®æi. Ta ®Æt cuén d©y(khÐp kÝn ) thø  hai trong tõ tr­êng cña cuén d©y thø nhÊt th× ë cuén d©y thø hai sÏ sinh ra dßng ®iÖn gäi lµ dßng ®iÖn c¶m øng. Dßng ®iÖn nµy còng biÕn ®æi t­¬ng tù nh­ dßng ®iÖn sinh ra nã. HiÖn t­îng ®ã gäi lµ hiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ. Hai cuén d©y ®Æt cµng s¸t nhau th× møc ®é c¶m øng ®iÖn tõ cµng m¹nh. Møc ®é t¨ng lªn rÊt m¹nh khi quÊn c¶ hai cuén d©y trªn cïng mét lâi thÐp nhÊt lµ lâi thÐp khÐp kÝn. Nguyªn t¾c lµm viÖc cña m¸y biÕn ¸p dùa trªn hiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ nµy.

    9. So s¸nh ­u ®iÓm nh­îc ®iÓm cña MBA c¶m øng víi MBA tù ngÉu.

    - ¦u ®iÓm: m¸y biÕn ¸p tù ngÉu tiÕt kiÖm lâi thÐp, d©y quÊn vµ tæn hao c«ng suÊt nhá h¬n  m¸y biÕn ¸p c¶m øng cïng c«ng suÊt.

    - Nh­îc ®iÓm: - M¸y biÕn ¸p tù ngÉu cã hai d©y quÊn nèi ®iÖn víi nhau nªn Ýt an toµn.

10. Khi nèi cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p víi nguån ®iÖn mét chiÒu sÏ x¶y ra hiÖn t­îng g×? T¹i sao?  Tr¶ lêi: Khi nèi cuén s¬ cÊp cña m¸y biÕn ¸p víi nguån ®iÖn mét chiÒu  th× sÏ x¶y ra hiÖn t­îng m¸y biÕn ¸p ph¸t nãng vµ ch¸y.

     T¹i v×: Nguån ®iÖn mét chiÒu kh«ng cã hiÖn t­îng c¶m øng ®iÖn tõ. Dßng ®iÖn ch¹y trong cuén d©y s¬ cÊp t¨ng lªn rÊt lín lµm ch¸y m¸y biÕn ¸p.

    11. M¸y æn ¸p.

     æn ¸p thùc chÊt lµ m¸y biÕn ¸p tù ngÉu ®­îc sö dông phæ biÕn trong c¸c gia ®×nh . Khi ®iÖn ¸p cung cÊp ( s¬ cÊp) thay ®æi, muèn gi÷ ®iÖn ¸p thø cÊp kh«ng ®æi ng­êi ta thay ®æi sè vßng d©y quÊn s¬ cÊp.  D©y quÊn æn ¸p ®­îc quÊn trªn lâi thÐp cã h×nh vµnh kh¨n. §Ó thay ®æi sè vßng d©y quÊn s¬ cÊp khi ®iÖn ¸p cung cÊp thay ®æi ng­êi ta dïng hai IC ®iÒu khiÓn ®éng c¬ quay con tr­ît ( chæi than) ®Ó thay ®æi sè vßng d©y s¬ cÊp N1 ( khi U1 thay ®æi) nh»m duy tr× U2 kh«ng ®æi. Ng­êi ta còng chÕ t¹o æn ¸p s¾t tõ céng h­ëng, nhê tÝnh chÊt b·o hoµ cña lâi thÐp mµ khi U1 thay ®æi hoÆc khi cã thay ®æi phô t¶i ( t¨ng dßng I2 ) th× vÉn gi÷ ®­îc ®iÖn ¸p cung cÊp cho phô t¶i U2 kh«ng ®æi. Mçi lo¹i æn ¸p ®Òu cã thÓ duy tr× U2 kh«ng thay ®æi khi U1 thay ®æi trong mét giíi h¹n nµo ®ã. Giíi h¹n ®ã ®­îc ghi trªn biÓn m¸y hoÆc lý lÞch m¸y.

       C©u 9: Cho biÕt mét sè h­ háng th«ng th­êng cña m¸y biÕn ¸p mét pha? Nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p xö lý?

Tr¶ lêi.

 M¸y biÕn ¸p th­êng cã nh÷ng h­ háng sau ®©y:

1. H­ háng do chÕ t¹o

-         D©y quÊn bÞ ®øt hoÆc sai sè vßng.

-         Ng¾n m¹ch gi÷a c¸c vßng d©y hoÆc gi÷a c¸c líp d©y  do c¸ch ®iÖn kh«ng ®¶m b¶o hoÆc d©y dÉn bÞ háng líp c¸ch ®iÖn ( líp s¬n c¸ch ®iÖn)

-         C¸ch ®iÖn kh«ng tèt gi÷a c¸c cuén d©y hay gi÷a c¸c cuén d©y víi vá m¸y biÕn ¸p do c¸ch ®iÖn kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc chÊt c¸ch ®iÖn kÐm

2. H­ háng do sö dông vµ c¸ch sö lý.

a. M¸y kh«ng lµm viÖc.

- Do ch¸y cÇu ch× : Cã thÓ do qu¸ t¶i hoÆc chËp m¹ch. Ph¶i xö lý kÞp thêi tr­íc khi thay d©y ch¶y cÇu ch× ®óng cì. KiÓm tra t×m chç chËp m¹ch söa ch÷a hoÆc nÕu do qu¸ t¶i th× ph¶i gi¶m bít t¶i.

  - MÊt ®iÖn vµo m¸y do hë m¹ch s¬ cÊp, thø cÊp, tiÕp xóc chuyÓn m¹ch kÐm hoÆc bÞ ®øt d©y. KiÓm tra c¸c chç tiÕp xóc cña phÝch ®iÖn, nóm ®iÒu chØnh, mèi nèi d©y…. NÕu c«ng t¾c ®iÒu chØnh tiÕp xóc xÊu th× lµm s¹ch tiÕp ®iÓm hoÆc thay thÕ…. NÕu phÝch ®iÖn láng th× xiÕt chÆt hoÆc thay míi.

  -  Do ®øt ngÇm d©y quÊn ph¶I, th¸o m¸y kiÓm tra vµ quÊn l¹i.

     b. HiÖn t­îng rß ®iÖn ra vá.

-         MBA qu¸ Èm rß ®iÖn ra lâi thÐp  xö lý b»ng c¸ch sÊy kh« c¸ch ®iÖn.

-         Ch¹m ®iÖn vµo lâi thÐp: CÇn kiÓm tra vµ thay c¸ch ®iÖn míi.

-         Háng c¸ch ®iÖn gi÷a c¸c cuén d©y, ®Çu d©y ch¹m vá cÇn kiÓm tra vµ lµm l¹i c¸ch ®iÖn.

 c. M¸y lµm viÖc nh­ng kªu, ån: Do c¸c l¸ thÐp Ðp kh«ng chÆt cÇn th¸o m¸y vµ Ðp l¹i c¸c l¸ thÐp.

     d. M¸y lµm viÖc nh­ng nãng:

     - Cã thÓ do qu¸ t¶i cÇn kiÓm tra phô t¶i vµ gi¶m t¶i

  - Do chËp m¹ch: CÇn kiÓm tra t×m d©y quÊn chËp vµ quÊn l¹i d©y bÞ háng

    e. Ch¸y cuén d©y ( m¸y bÞ ch¸y ) Ch¸y c¸ch ®iÖn g©y ng¾n m¹ch.

-         Do ®iÖn ¸p qu¸ lín so víi ®Þnh møc. KiÓm tra cuén bÞ ch¸y vµ quÊn l¹i

-         Do bÞ qu¸ t¶i khi phô t¶i t¨ng cao kÐo dµi g©y ch¸y d©y quÊn. CÇn kiÓm tra vµ quÊn l¹i MBA

     f. §èi víi MBA nguån th­êng cã mét bãng ®Ìn 6,3 V – 0.1 A  m¾c nèi tiÕp víi cuén ®iÖn ¸p cao. Bãng ®Ìn nµy cã t¸c dông nh­ mét cÇu ch×  b¶o vÖ MBA khi s¶y ra hiÖn t­îng ng¾n m¹ch . NÕu cuén d©y bÞ ch¸y cã mïi khÐt ®Æc biÖt th× ph¶i quÊn l¹i.

     g. MBA h­ háng cßn do nguyªn nh©n lµ ®Êu vµo nguån ®iÖn cã tÇn sè thÊp h¬n quy ®Þnh.

    C©u 10. Nªu c¸c b­íc tÝnh to¸n thiÕt kÕ MBA.

 Tr¶ lêi.

  1.C¸c b­íc tÝnh to¸n thiÕt kÕ MBA.

-         X¸c ®Þnh yªu cÇu sö dông vµ c«ng suÊt cña MBA.

-         Chän m¹ch tõ MBA ( gåm tÝnh to¸n tiÕt diÖn trô ®Æt d©y quÊn vµ cöa sæ MBA)

-         TÝnh sè vßng d©y quÊn cña c¸c cuén d©y.

-         TÝnh tiÕt diÖn d©y dÉn.

  bµi tËp ¸p dông tÝnh to¸n thiÕt kÕ mBA

   1. H·y chän lâi thÐp ®Ó quÊn MBA cã ®iÖn ¸p s¬ cÊp U1 =220V, U2 = 24V, I2 = 2A.

  Gi¶i.

  C«ng suÊt cña MBA lµ P2 = U2. I2 = 48(V.A)

  Gi¶ thiÕt hiÖu suÊt MBA lµ = 70%

    VËy c«ng suÊt cña cuén s¬ cÊp lµ P1 = P2/= = 68,5 70VA

     DiÖn tÝch h÷u Ých lâi thÐp lµ Shi= 1,2  10cm

    NÕu chän bé lâi thÐp ch÷ E,I c¾t dËp c«ng nghiÖp K1 = 0,9 ta cã St = 11,2cm

    NÕu chän bé lâi cã ®é réng trô a = 3cm th× chiÒu dÇy xÕp  thÐp  b = = 3,33cm

    sè l¸ thÐp lµ = 95 l¸.

   ChiÒu dÇy thùc tÕ b = = 3,8cm.

VËy  lâi thÐp ®Ó lµm mét MBA tho¶ m·n ®iÒu kiÖn trªn lµ lo¹i chø E,I c¾t dËp c«ng nghiÖp, cã ®é réng trô ®Æt d©y quÊn a = 3cm vµ chiÒu dÇy xÕp thÐp lµ 3,8 cm gåm 95 l¸ thÐp lo¹i 0,35 mm.

 

  2.TÝnh sè vßng d©y quÊn.

  H·y tÝnh sè vßng d©y quÊn cho mét m¸y biÕn ¸p cã ®iÖn ¸p s¬ cÊp U1 =220V, U2 = 24V,    I2 = 2A. hiÖu suÊt MBA lµ = 0,7

Gi¶i:  C«ng suÊt cña MBA lµ P2 = U2. I2 = 48(V.A)

         hiÖu suÊt MBA lµ = 70%

    VËy c«ng suÊt cña cuén s¬ cÊp lµ P1 = P2/= = 68,5 70VA

 

ta tÝnh ®­îc tiÕt diÖn  h÷u Ých lâi thÐp lµ Shi= 1,2  10cm

Chän Ktn = 45

Sè vßng v«n  n = = = 4,5 ( vßng/ 1 v«n)

  Sè vßng d©y cuén s¬ cÊp lµ N1 = U1. n = 220. 4,5 = 900 vßng

  Sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ N2 = (U2 + 10%U2). n =  (24 + 2,4). 4,5 = 118,8 vßng .

  LÊy trßn b»ng 119 vßng.

VËy sè vßng cuén s¬ cÊp lµ 990 vßng vµ cuén thø cÊp lµ 119 vßng

 

3.TÝnh tiÕt diÖn d©y quÊn.

   C­êng ®é dßng ®iÖn s¬ cÊp. I1 = = = 0,318A

TiÕt diÖn d©y quÊn s¬ cÊp lµ.

      Sdd1= = = 0,0909 mm

     Sdd2 = = = 0,571mm

   TÝnh ®­êng kÝnh d©y quÊn.

    LÊy  D = 3,5

  d1 = = = 0,116 mm

  d2 = = = 0,728mm

  4 .TÝnh to¸n c«ng suÊt mét m¸y biÕn ¸p cho gia ®×nh cung cÊp cho phô t¶I gåm c¸c thiÕt bÞ ®iÖn dïng trong gia ®×nh tiªu thô c«ng suÊt:

    a. 5 bãng ®Ìn (  2bãng 100W vµ 3 bãng 40W)  

    b. 2 qu¹t ®iÖn 50W vµ 80 W

    c. BÕp ®iÖn 1800 W.

Dù tr÷ 30%, hiÖu suÊt M¸y biÕn ¸p lµ = 90%

Gi¶i:

  Ta cã c«ng suÊt cña c¸c thiÕt bÞ P =(2 . 100W)+ (3 . 40WW)+130W + 1800W = 2250W

  Tæng c«ng suÊt cña c¶ gia ®×nh tÝnh c¶ dù tr÷ 30% lµ

  Pt¶i  = 2250 + (2250/100) x 30 =2925W 

  C«ng suÊt cña cuén thø cÊp lµ P2 = Pt¶i =2925(V.A)

  C«ng suÊt cña m¸y biÕn ¸p lµ Pm¸y =P2/n = 2925/0,9 = 3250(V.A)

5. TÝnh sè vßng d©y cuén s¬ cÊp vµ thø cÊp cña MBA biÕt U1 = 220V, U2 = 1,5V ( 4V, 6V,9V,12V, 24V vµ 110V) lâi thÐp cã tiÕt diÖn tù chän? .

Gi¶i: TÝnh sè vßng d©y.

               Chän lâi thÐp cã d¹ng h×nh ch÷ E vµ ch÷ I ghÐp l¹i  cã tiÕt diÖn trô víi kÝch th­íc 2cm x 4,5cm.

     TiÕt diÖn cña lâi thÐp lµ S = 2cm x 4,5cm = 9cm

     Sè vßng d©y øng víi mét v«n lµ n = K/ B.S 

     Chän K = 45

    Ta cã.  n = 45/ 1.9 = 5 ( vßng /v«n)

Sè vßng d©y cña cuén s¬ cÊp MBA lµ  N1 = U1. n = 220V . 5 = 1100 vßng.

   Khi U2 = 1,5 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 1,5V .5 = 7,5 vßng.

   Khi U2 = 3 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 3V .5 = 15 vßng.

   Khi U2 = 6 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 6V .5 = 30 vßng.

   Khi U2 = 9 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 9V .5 = 45 vßng.

   Khi U2 = 12 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 12V .5 = 60  vßng.

   Khi U2 = 24 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 24V .5 = 120 vßng.

   Khi U2 = 110 V«n . Th× sè vßng d©y cuén thø cÊp lµ  N2 = 110V .5 = 550 vßng.

( chó ý khi tr¶ lêi c©u nµy  ph¶i tÝnh theo yªu cÇu cña ®Ò bµi)

C©u 11: C«ng dông, cÊu t¹o, nguyªn lý lµm viÖc cña ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé xoay chiÒu mét pha? Sö dông vµ b¶o d­ìng ®éng c¬ ®iÖn ? Tõ tr­êng quay vµ lùc ®iÖn tõ?

    Tr¶ lêi:

1. C«ng dông.

 §éng c¬ ®iÖn mét pha lµ thiÕt bÞ ®iÖn biÕn ®æi ®iÖn n¨ng thµnh c¬ n¨ng lµm quay m¸y c«ng t¸c.

     §éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n ho¹t ®éng æn ®Þnh, Ýt h­ háng, dÔ sö dông nªn ®­îc sö dông nhiÒu trong sinh ho¹t.

    VÝ dô nh­ : Qu¹t ®iÖn, m¸y b¬m n­íc, m¸y say sinh tè…..

    2. CÊu t¹o

    §éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé 1 pha gåm 2 bé phËn chÝnh lµ Xtato vµ r« to. C¸c bé phËn kh¸c cßn l¹i lµ vá m¸y vµ n¾p m¸y. Gi÷a Xtato vµ r« to cã khe hë nhá.

      a.Xtato ( phÇn tÜnh).

   Xtato gåm hai bé phËn chÝnh lµ lâi thÐp vµ d©y quÊn. Ngoµi ra cßn æ bi, vá vµ n¾p m¸y. Cã hai c¸ch th­êng gÆp ®Ó chÕ t¹o xtato.

      - Lâi thÐp xtato do nhiÒu l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn  ®­îc dËp r·nh bªn trong ghÐp l¹i víi nhau thµnh h×nh trô( l¸ thÐp máng cã ®é dµy 0,35 – 0,5 mm gi÷a c¸c l¸ thÐp cã c¸ch ®iÖn), phÝa trong cã c¸c r·nh h­íng trôc ®Ó ®Æt d©y quÊn. Mçi d©y quÊn gåm nhiÒu bèi d©y nèi tiÕp hoÆc nèi song song. D©y quÊn Xtato gåm d©y quÊn lµm viÖc, d©y quÊn khëi ®éng, d©y quÊn sè. Gi÷a lâi thÐp vµ d©y quÊn cã líp c¸ch ®iÖn b»ng giÊy hoÆc b»ng vËt liÖu c¸ch ®iÖn kh¸c.

      Trong thùc tÕ ®éng c¬ khëi ®éng b»ng tô ®iÖn th× stato cã c¸c cùc tõ chÝnh vµ cùc tõ phô. Cùc tõ chÝnh ®Ó quÊn cuén d©y chÝnh (cuén lµm viÖc), cùc tõ  phô ®Ó quÊn cuén d©y phô ( cuén khëi ®éng) cuén khëi ®éng  m¾c nèi tiÕp víi tô ®iÖn.

   - Lâi thÐp xtato do l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn ghÐp l¹i víi nhau thµnh h×nh trô rçng, phÝa trong ®Æt c¸c cùc tõ, cùc tõ xÎ r·nh ®Ó ®Æt vßng ng¾n m¹ch . D©y quÊn xtato gåm c¸c bèi d©y ®Æt vµo cùc tõ, bèi d©y nèi tiÕp vµ song song. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua sÏ h×nh thµnh ®«i cùc tõ b¾c( N) -  nam(S) xen kÏ.

      Trong thùc tÕ ®éng c¬ khëi ®éng  b»ng ®o¶n m¹ch th× trªn c¸c cùc tõ cã xÎ c¸c r·nh ®Ó m¾c c¸c vßng  ®ång kÝn gäi lµ vßng ®o¶n m¹ch.

   b. R« to (phÇn quay). R« to gåm lâi thÐp, d©y quÊn vµ trôc quay. Trong ®êi sèng vµ s¶n xuÊt chóng ta th­êng gÆp hai lo¹i r« to.

   * R« to lång sãc: - Lâi thÐp gåm c¸c l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn ®­îc dËp thµnh r·nh bªn ngoµi ghÐp l¹i t¹o thµnh c¸c r·nh theo h­íng trôc, ë gi÷a cã lç ®Ó l¾p trôc.

      - D©y quÊn gåm nhiÒu khung d©y ghÐp l¹i thµnh h×nh lång sãc . Thùc tÕ ng­êi ta ®óc nh«m hoÆc ®ång vµo r·nh lâi thÐp thµnh d©y quÊn lång sãc.

        Th«ng th­êng d©y quÊn lµ nh÷ng thanh dÉn b»ng ®ång hoÆc b»ng nh«m ®óc ë trong c¸c r·nh lâi thÐp hai ®Çu ®­îc nèi ng¾n m¹ch víi nhau  b»ng vßng ®ång hoÆc nh«m  ( gièng lång sãc)

* R« to d©y quÊn: Lo¹i nµy chØ kh¸c r« to lång sãc ë phÇn ®Çu d©y quÊn nèi víi m¹ch ®iÖn bªn ngoµi nhê vµnh tr­ît vµ chæi than. D©y quÊn lµ d©y ®iÖn tõ ®Æt trong r·nh lâi thÐp r« to vµ nèi víi m¹ch ®iÖn bªn ngoµi nhê vµnh gãp vµ chæi than. Lo¹i nµy phøc t¹p nªn Ýt gÆp ë ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé mét pha.

3.Nguyªn lý lµm viÖc ®éng c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé mét pha.

     Nguyªn lý c¬ b¶n; m« t¶ mét c¸ch ®¬n gi¶n  ®éng

c¬ ®iÖn kh«ng ®ång bé gåm mét nam ch©m h×nh

ch÷ U vµ khung d©y abcd ®Òu cã thÓ quay quanh trôc

cña chóng. ®­êng søc tõ cña nam ch©m cã chiÒu tõ cùc

b¾c(N) sang cùc nam(S).  Khi ta quay nam ch©m theo

chiÒu mò tªn víi tèc ®é n1, khung d©y abcd ( gäi lµ ro to)

 tù ®éng  quay theo  víi tèc ®é n < n1.

HiÖn t­îng nµy gi¶I thÝch nh­ sau: Khi nam ch©m quay,

tõ tr­êng cña nam ch©m quay theo. Tõ tr­êng quay

lµm xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng ë khung d©y khÐp kÝn abcd, khung d©y nµy l¹i n»m trong tõ tr­êng nªn cã lùc ®iÖn tõ t¸c dông lµm khung d©y quay theo chiÒu quay cña tõ tr­êng. Gi¶ sö r« to cã tèc ®é n = n1, lóc ®ã khung d©y kh«ng cã dßng ®iÖn c¶m øng, lùc ®iÖn tõ b»ng kh«ng, r« to ph¶I quay chËm l¹i, v× n < n1

 

       Khi ®ãng ®iÖn cã dßng ®iÖn ch¹y qua c¸c cuén d©y stato sÏ t¹o ra mét tõ tr­êng quay. Tõ tr­êng quay ®­îc t¹o thµnh do sù phèi hîp cña hai tõ tr­êng biÕn ®æi lµ tõ tr­êng chÝnh cña cuén lµm viÖc vµ tõ tr­êng phô cña cuén d©y phô hoÆc vßng ®o¶n m¹ch.

-  §èi víi ®éng c¬ khëi ®éng b»ng vßng ®o¶n m¹ch. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y trong d©y quÊn stato th× trong vßng ®o¶n m¹ch cã dßng ®iÖn c¶m øng. Tõ tr­êng cña dßng ®iÖn c¶m øng nµy phèi hîp víi tõ tr­êng cña cuén lµm viÖc t¹o ra tõ tr­êng quay. Tõ tr­êng quay t¸c dông víi r« to lµm xuÊt hiÖn trong ®ã dßng ®iÖn c¶m øng. Tõ tr­êng cña dßng ®iÖn c¶m øng nµy t¸c dông víi tõ tr­êng quay lµm r« to quay theo tõ tr­êng quay.

-  §èi víi ®éng c¬ khëi ®éng b»ng tô ®iÖn .

       Do cuén khëi ®éng m¾c nèi tiÕp víi tô ®iÖn

 vµ song song víi cuén lµm viÖc nªn khi cã dßng

®iÖn th× cuén khëi ®éng sinh ra mét tõ tr­êng

 phèi hîp víi tõ tr­êng cña cuén lµm viÖc t¹o

 ra tõ tr­êng quay. Tõ tr­êng quay t¸c ®éng vµo

 r« to lµm xuÊt hiÖn dßng ®iÖn c¶m øng. Dßng

 ®iÖn c¶m øng nµy t¹o ra tõ tr­êng t¸c ®éng víi

tõ tr­êng quay lµm r« to quay theo tõ tr­êng quay.

 

 

 

4. Sö dông vµ b¶o d­ìng ®éng c¬ ®iÖn.

-         §iÖn ¸p ®­a vµo ®éng c¬ kh«ng ®­îc lín h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc vµ còng kh«ng qu¸ thÊp.

-         Th­êng xuyªn theo dâi, quan s¸t thÊy hiÖn t­îng kh«ng b×nh th­êng ( cã mïi khÐt, tiÕng kªu l¹ …..) cÇn ng¾t ®iÖn dõng ho¹t ®éng  ®Ó kiÓm tra t×m nguyªn nh©n vµ t×m c¸ch xö lý.

-         Tr¸nh ®Æt ®éng c¬ n¬i cã nhiÒu bôi bÈn, Èm, ho¸ chÊt. Nªn ®Æt ë n¬i tho¸ng m¸t.

-         Th­êng xuyªn lau chïi lau chïi bôi bÈn . §Þnh kú tra dÇu mì vµo æ bi, b¹c, chèng gØ cho c¸c chi tiÕt nhÊt lµ ®Çu trôc. Lau s¹ch vá ®éng c¬ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho to¶ nhiÖt tèt. Chó ý kh«ng nªn tra qu¸ nhiÒu dÇu mì v× cã thÓ ch¶y lan sang c¸c bé phËn kh¸c g©y ¶nh h­ëng xÊu vÝ dô nh­ cã thÓ lµm gi¶m c¸ch ®iÑn d©y quÊn.

-         Khi ngõng ho¹t ®éng l©u ngµy, cÇn lau s¹ch m¸y, tra dÇu mì vµ bao kÝn ®Ó n¬i kh«  r¸o.

5. Tõ tr­êng quay vµ lùc ®iÖn tõ.

    Qua nghiªn cøu vµ gi¶I thÝch hiÖn t­îng quay cña mét nam ch©m ta thÊy.  Mét nam ch©m quay  sÏ sinh ra tõ tr­êng quay. ®é m¹nh yÕu cña tõ tr­êng biÓu diÔn b»ng c­êng ®é tõ c¶m B hoÆc ®é dµy ( nhiÒu, Ýt) cña ®­êng søc tõ. Dßng ®iÖn ch¹y qua d©y dÉn sinh ra tõ tr­êng gièng tõ tr­êng mét nam ch©m. D©y dÉn cã dßng ®iÖn ch¹y qua ®­îc ®Æt trong tõ tr­êng  th× d©y dÉn chÞu mét lùc t¸c dông gäi lµ lùc ®iÖn tõ. Tõ tr­êng cµng m¹nh ( hoÆc dßng ®iÖn cµng lín) th× lùc ®iÖn tõ cµng m¹nh.

   ë ®éng c¬ kh«ng ®ång bé mét pha ng­êi ta  t¹o tõ tr­êng quay b»ng c¸ch cho hai dßng ®iÖn xong chiÒu lÖch pha nhau vµo hai d©y qu¸n ®Æt lÖch trôc víi nhau trong kh«ng gian.

   Nh­ vËy ®éng c¬ kh«ng ®ång bé ®· biÕn ®æi  ®iÖn n¨ng cña dßng ®iÖn xoay chiÒu thµnh c¬ n¨ng lµm quay m¸y c«ng t¸c.

   Tõ tr­êng quay víi tèc ®é n1 = 60f/p    f lµ tÇn sè dßng ®iÖn c«ng nghiÖp

                                                                  p lµ sè cÆp cùc N – S gäi lµ sè ®«i cùc

 

C©u 12. §éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha gåm mÊy lo¹i? §Æc ®iÓm tõng lo¹i?

Tr¶ lêi.

  1. §éng c¬ dïng vßng ng¾n m¹ch.

     Cùc tõ cña ®éng c¬ ®­îc xÎ r·nh ®Ó ®Æt vßng ng¾n m¹ch tõ tr­êng cña cuén d©y chÝnh kÕt hîp víi tõ tr­êng dßng ®iÖn c¶m øng trong vßng ®o¶n m¹ch t¹o thµnh tõ tr­êng quay.

    §éng c¬ nµy cã ®Æc ®iÓm.

      ¦u ®iÓm: CÊu t¹o ®¬n gi¶n, lµm viÖc ch¾c ch¾n, bÒn söa ch÷a dÔ dµng.

      Nh­îc ®iÓm: ChÕ t¹o tèn vËt liÖu h¬n ( d©y ®ång vµ lâi thÐp), HiÖu  xuÊt thÊp, m« men khëi ®éng nhá.

  2. §éng c¬ khëi ®éng b»ng tô ®iÖn.

      §éng c¬ nµy cã hai d©y quÊn ®Æt lÖch nhau mét gãc 90 ®é ®iÖn . Cuén d©y phô m¾c nèi tiÕp víi tô ®iÖn vµ song song víi cuén lµm viÖc.

      §Æc ®iÓm lo¹i ®éng c¬ nµy.

        ¦u ®iÓm: M« men më m¸y lín, hÖ sè c«ng suÊt vµ hiÖu xuÊt cao, tiÕt kiÖm ®iÖn n¨ng sö dông , tiÕt kiÖm vËt liÖu chÕ t¹o, m¸y ch¹y ªm.

        Nh­îc ®iÓm: Cã thªm cuén d©y phô nªn chÕ t¹o khã vµ söa ch÷a phøc t¹p.

 3. §éng c¬ cã vµnh gãp ( ®éng c¬ v¹n n¨ng).

Lµ ®éng c¬ xoay chiÒu mét pha cã r« to d©y quÊn nèi tiÕp víi d©y quÊn Stato qua bé phËn chæi than – vµnh gãp.

§Æc ®iÓm lo¹i ®éng c¬ nµy.

    ¦u ®iÓm: M« men më m¸y vµ kh¶ n¨ng qu¸ t¶i rÊt tèt, cã thÓ lµm viÖc ë nhiÒu tèc ®é kh¸c nhau, cã thÓ dïng víi nguån ®iÖn xoay chiÒu hoÆc nguån ®iÖn mét chiÒu.

    Nh­îc ®iÓm: CÊu t¹o phøc t¹p, vµnh gãp, chæi than dÔ mßn vµ h­ háng. G©y nhiÔu v« tuyÕn ®iÖn nªn ph¶i nèi thªm tô ®iÖn chèng nhiÔu.

C©u 13. Tr×nh bµy cÊu t¹o , nguyªn t¾c lµm viÖc, sö dông, b¶o d­ìng vµ nh÷ng h­ háng nguyªn nh©n biÖn ph¸p xö lý cña qu¹t ®iÖn.

Tr¶ lêi.

1. CÊu t¹o. Gåm c¸c bé phËn sau.

-         §éng c¬ ®iÖn lµ lo¹i ®éng c¬ mét pha khëi ®éng b»ng vßng ®o¶n m¹ch hoÆc b»ng cuén d©y phô cã tô ®iÖn. PhÇn tÜnh (Stato) lµm b»ng c¸c l¸ thÐp kü thuËt ®iÖn máng ghÐp l¹i thµnh h×nh trô rçng cã cùc tõ  ®Ó quÊn d©y. PhÇn quay(R« to) th­êng lµ r« to lång sãc cã trôc ®Ó l¾p c¸nh qu¹t.

-         C¸nh qu¹t: lµm b»ng nhùa hoÆc nh«m, s¾t… cã chøc n¨ng khi quay t¹o ra giã.

-         Ngoµi ra cßn c¸c bé phËn kh¸c nh­ lång bao c¸nh, hép sè ®iÒu chØnh tèc ®é, chuyÓn h­íng, hÑn giê……

2. Nguyªn lý lµm viÖc.

       Nguyªn lý lµm viÖc cña qu¹t lµ nguyªn lý lµm viÖc cña ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha. §éng c¬ kh«ng ®ång bé mét pha ho¹t ®éng nhê tõ tr­êng quay t¸c dông víi tõ tr­êng cña dßng ®iÖn c¶m øng trong d©y quÊn cña r« to lµm r«to quay . Tõ tr­êng quay ®­îc t¹o thµnh do sù phèi hîp tõ tr­êng biÕn ®æi: Tõ tr­êng cuén d©y cña Xtato ( tõ tr­êng chÝnh) vµ tõ tr­êng khëi ®éng ( tõ tr­êng phô). Tõ tr­êng phô cã thÓ ®­îc t¹o thµnh  b»ng  cuén d©y phô( ®éng c¬ cã d©y phô nèi tiÕp víi tô ®iÖn)  hoÆc vßng ®o¶n m¹ch ( ®éng c¬ cã vßng ®o¶n m¹ch). Khi r«to quay sÏ lµm c¸nh qu¹t quay theo ®Èy kh«ng khÝ t¹o ra giã.

3. Sö dông b¶o d­ìng qu¹t ®iÖn.

    §Ó qu¹t lµm viÖc ®­îc bÒn l©u, khi sö dông cÇn chó ý:

+ Sö dông.

-         §iÖn ¸p ®­a vµo qu¹t kh«ng lín h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña qu¹t vµ kh«ng ®­îc qu¸ thÊp.

-         §èi víi qu¹t bµn ph¶i ®Æt v÷ng ch¾c tr­íc khi c¾m ®iÖn tr¸nh va ch¹m, kh«ng lµm v­íng c¸nh qu¹t.

-         §èi víi qu¹t trÇn ph¶i treo v÷ng ch¾c, kh«ng ®¶o, kh«ng bÞ l¾c.

+ B¶o d­ìng.

-         Th­êng xuyªn theo dâi quan s¸t, thÊy hiÖn t­îng kh«ng b×nh th­êng( cã mïi khÐt, tiÕng kªu l¹) cÇn ng¾t ®iÖn, dõng ho¹t ®éng ®Ó kiÓm tra t×m nguyªn nh©n vµ c¸ch kh¾c phôc.

-         Tr¸nh ®Æt qu¹t n¬i cã nhiÒu bôi bÈn, Èm, ho¸ chÊt, nªn ®Æt á n¬i tho¸ng m¸t. Lau chïi s¹ch bôi bÈn ë stato ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn to¶ nhiÖt lµm m¸t ®éng c¬ qu¹t.

-         Th­êng xuyªn lau chïi ®Þnh kú tra dÇu mì vµo æ bi, trôc. Chó ý kh«ng nªn tra qu¸ nhiÒu dÇu mì v× cã thÓ ch¶y lan sang c¸c bé phËn kh¸c g©y t¸c ®éng xÊu, lµm háng c¸ch ®iÖn.

-         Khi ngõng sö dông l©u ngµy cÇn lau s¹ch m¸y, tra dÇu mì vµ kiÓm tra c¸c chi tiÕt, bao kÝn ®Ó n¬i Ýt bôi, kh« r¸o.

-         Tr­íc mçi vô sö dông ( ®Çu mïa hÌ) cÇn ph¶i kiÓm tra vÒ ®iÖn vµ c¬ tr­íc khi dïng.

4. Nh÷ng h­ háng cña qu¹t, nguyªn nh©n vµ biÖn ph¸p kh¾c phôc.

1. Qu¹t rung l¾c, cã tiÕng ®éng c¬ häc….. cã thÓ do nh÷ng nguyªn nh©n sau.

-         ch©n qu¹t ch­a v÷ng, c¸nh qu¹t  ch­a chÆt hoÆc bÞ lÖch cÇn kiÓm tra ch©n qu¹t vµ c¸nh qu¹t ®Ó xö lý.

-         C¸nh qu¹t bÞ ch¹m vµo lång . CÇn quan s¸t ph¸t hiÖn ®iÓm ch¹m vµ söa l¹i.

-         B¹c lãt hoÆc vßng bi qu¸ mßn kiÓm tra nÕu ph¸t hiÖn b¹c vµ vßng bi qu¸ mßn th× ph¶i thay míi.

-         S¸t cèt ( r« to ch¹m víi stato) ph¶i ®iÒu chØnh æ ®ì ( gi¸ ®ì trôc).

-         C¸c chi tiÕt bÞ láng, cÇn kiÓm tra ph¸t hiÖn ®Ó ®iÒu chØnh vµ vÆn chÆt l¹i.

-         Tóc l¨ng bÞ kÑt hoÆc b¸nh r¨ng bÞ láng tr­ît. CÇn th¸o vµ kiÓm tra ®iÒu chØnh l¹i hoÆc thay míi.

 

2. Qu¹t ch¹y chËm, khã khëi ®éng cã thÓ ph¶i t¸c dông lùc ban ®Çu.

-         Kh« dÇu mì , æ bi hoÆc b¹c bÞ kÑt qu¹t nhanh bÞ nãng. CÇn kiÓm tra vµ tra dÇu mì.

-         B¹c lãt hoÆc æ bi bÞ lÖch do cong trôc. CÇn kiÓm tra, ®iÒu chØnh hoÆc thay míi.

-         S¸t cèt qu¹t nhanh bÞ nãng, cÇn ®iÒu chØnh khe hë r« to vµ stato.

-         ChËp mét sè vßng d©y cÇn kiÓm tra vµ thay míi bèi d©y.

-         Tô khëi ®éng yÕu cÇn kiÓm tra vµ thay míi.

-         M¾c kh«ng ®óng m¹ch qu¹t cã thÓ quay chËm hoÆc quay ng­îc. CÇn m¾c l¹i m¹ch.

-         Háng c¸ch ®iÖn, d©y ch¹m lâi cÇn kiÓm tra vµ xö lý.

c. Qu¹t kh«ng quay.

-         Qu¹t kh«ng quay, kh«ng cã tiÕng ï lµ do mÊt ®iÖn hoÆc m¹ch bÞ ®øt hoÆc hë. Mèi nèi kh«ng tèt hoÆc tô ®iÖn bÞ háng cÇn kiÓm tra vµ xö lý kÞp thêi.

-         Qu¹t kh«ng quay vµ mau nãng cã thÓ do bÞ kÑt , ch¹m ®iÖn ….. cÇn kiÓm tra vµ xö lý thÝch hîp.

 C©u 14. Tr×nh bµy cÊu t¹o , nguyªn t¾c lµm viÖc, chó ý sö dông m¸y b¬m n­íc?

Tr¶ lêi.

1. CÊu t¹o:

  M¸y b¬m n­íc gåm bé phËn chÝnh sau.

    §éng c¬ ®iÖn: Lµ ®éng c¬ ®iÖn xoay chiÒu mét pha. Th­êng sö dông lµ ®éng c¬ r« to lång sãc khëi ®éng b»ng tô ®iÖn.

    PhÇn b¬m: Gåm r« to b¬m ( phÇn quay), buång b¬m, cöa hót n­íc vµ cöa x¶ n­íc.

       R« to b¬m cã nhiÒu c¸nh b¬m ®­îc ®Æt trong buång vµ l¾p chÆt trªn trôc ®éng c¬ ®iÖn. Buång b¬m ®­îc ng¨n n­íc víi ®éng c¬ b»ng phít ch¾n n­íc. Cöa hót n­íc g¾n víi èng hót n­íc vµ cöa x¶ nèi víi èng x¶ n­íc.

Ngoµi ra cßn cã giá ®Ó måi n­íc.

2. Nguyªn lý lµm viÖc.

     Khi ®ãng ®iÖn, ®éng c¬ ®iÖn quay lµm quay c¸nh b¬m l¾p trªn trôc ®éng c¬ hót n­íc vµo buång b¬m vµ ®ång thêi ®Èy n­íc ®Õn èng tho¸t ®­a ®Õn n¬i sö dông.

3. Sö dông vµ b¶o d­ìng m¸y b¬m n­íc.

- §iÖn ¸p ®­a vµo m¸y kh«ng ®­îc lín h¬n ®iÖn ¸p ®Þnh møc vµ còng kh«ng qu¸ thÊp.

    -  M¸y b¬m n­íc cÇn ®Æt chç hîp lý ®Ó  måi n­íc ®­îc thuËn lîi.

    - èng hót n­íc ph¶i kÝn kh«ng ®Ó kh«ng khÝ lät vµo. NÕu hë th× kh«ng khÝ lät vµo dï ®éng c¬ cã quay ®ñ tèc ®é n­íc kh«ng hót lªn ®­îc. èng hót n­íc cµng ng¾n cµng tèt vµ tr¸nh gÊp khóc.

   - èng dÉn n­íc ra cµng ng¾n cµng tèt vµ tr¸nh gÊp khóc.

   - §Ó ®¶m b¶o an toµn ®iÖn cÇn nèi ®Êt vá m¸y b¬m n­íc.

   - Th­êng sau kho¶ng 4000 giê  lµm viÖc cÇn tra l¹i dÇu míi. Lo¹i  Kama 5, Kama 8, Kama 10 lµ ®éng c¬ cã vµnh gãp th­êng hay háng chæi than cÇn kiÓm tra vµ thay míi.

   - §èi víi m¸y b¬m kiÓu rung ( hay b¬m ®iÖn tõ) khi lµm viÖc m¸y ph¶i ng©m trong n­íc v× vËy ng­êi ta rÊt chó ý trong viÖc chÕ t¹o bé phËn chèng thÊm n­íc, chèng Èm. Còng v× vËykh«ng thÓ  cho m¸y lµm viÖc ngoµi kh«ng khÝ thiÕu n­íc lµm m¸t m¸y sÏ bÞ ch¸y. Khi b¬m n­íc ®­îc treo æn ®Þnh trong n­íc míi c¾m ®iÖn vµ khi ng¾t ®iÖn xong míi nhÊc b¬m ra khái nguån n­íc.

4. Mét sè l­u ý khi söa ch÷a ®éng c¬ m¸y b¬m n­íc.

§éng c¬   m¸y b¬m n­íc hÇu hÕt lµ ®éng c¬ kh«ng ®ång bé mét pha ch¹y tô.

 - §Ó b¶o vÖ  ®éng c¬ khi qu¸ t¶i, kÑt r« to hoÆc ®iÖn ¸p nguån t¨ng cao, ®éng c¬ ®­îc l¾p thªm mét r¬ le nhiÖt .

 - M¸y b¬m kiÓu kÝn, th©n vµ n¾p ®óc b»ng nh«m, mÆt ngoµi cã c¸nh t¶n nhiÖt, d©y quÊn c¸ch li hoµn toµn víi kh«ng khÝ bªn ngoµi. M¸y b¬m kiÓu b¶o vÖ , hai ®Çu cã cöa th«ng giã, ®éng c¬ cã l¸p thªm c¸nh qu¹t nhá hót giã lµm m¸t d©y quÊn.

 - M¸y b¬m dïng ®éng c¬ v¹n n¨ng th­êng lµm viÖc tèc ®é lí phÇn chæi than dÔ mßn vµ h­ háng

 

  C©u 15. CÊu t¹o, nguyªn lý vµ nh÷ng chó ý khi sö dông mét sè ®å dïng ®iÖn trong gia ®×nh?

Tr¶ lêi

• M¸y giÆt .

1. M¸y giÆt

    M¸y giÆt ngµy cµng ®­îc sö dông réng r·i trong c¸c gia ®×nh,  gióp con ng­êi tiÕt kiÖm thêi gian vµ søc lao ®éng  vµo c«ng viÖc giÆt giò. Tr×nh tù thao t¸c cña m¸y giÆt biÓu diÔn theo s¬ ®å sau.

 

              N¹p n­íc s¹ch                                           N¹p n­íc s¹ch

 

 

 

 §å giÆt

Xµ phßng GiÆt   v¾t giò   v¾t

  

 

 

   X¶ n­íc bÈn                                                 X¶ n­íc bÈn

 

           GiÆt 1 lÇn (3 ®Õn 18 phót)                      Giò (1 ®Õn 3 lÇn), mçi lÇn ( 6 ®Õn 7 phót)

              

                                                     Ch­¬ng tr×nh giÆt

 

2. Th«ng sè kü thuËt cña m¸y giÆt.

  -   Dung l­îng cña m¸y giÆt: Lµ khèi l­îng ®å kh« lín nhÊt m¸y cã thÓ giÆt ®­îc trong mét lÇn.  M¸y th«ng dông nhÊt cã dung l­îng 3,2 ®Õn 5 Kg.

  -  ¸p suÊt nguån n­íc cÊp th­êng cã trÞ sè tõ 0,3 ®Õn 8 Kg/cm nÕu ¸p suÊt nhá h¬n 0,3 kg/ cm dÔ lµm háng van n¹p n­íc, ¸p suÊt nµy t­¬ng øng víi chiÒu cao tèi thiÓu cét n­íc lµ 3m.

-  Møc n­íc trong thïng, ®iÒu chØnh tuú thuéc khèi l­îng ®å giÆt lÇn ®ã, l­îng n­íc mçi lÇn vµo thïng giÆt tõ 25 lÝt ®Õn 50 lÝt.

-  L­îng n­íc mét lÇn giÆt 120lÝt ®Õn 150lÝt.

-  C«ng suÊt ®éng c¬ 120W ®Õn 150W.

-  §iÖn ¸p nguån cung cÊp.

      Ngoµi ra cÇn chó ý ®Õn kÝch th­íc vµ träng l­îng m¸y ë mét sè m¸y cßn ghi thªm c«ng suÊt tiªu thô cña bé gia nhiÖt.

3. Sö dông m¸y giÆt cÇn chó ý.

    Khi sö dông cÇn chó ý ®¶m b¶o c¸c th«ng sè kü thuËt ®ång thêi ph¶i:

-         KiÓm tra ®Ó bá nh÷ng vËt l¹ , vËt cøng lÉn trong ®å giÆt.

-         Kh«ng giÆt lÉn ®å phai mµu.

-         GiÆt riªng ®å cøng nÆng víi ®å mÒm.

-         GiÆt riªng nh÷ng ®å qu¸ bÈn.

-         Sau vµi tuÇn sö dông sö dông nªn lµm vÖ sinh l­íi läc n­íc.

-         Khi m¸y ngõng ho¹t ®éng mét thêi gian, ph¶i cho m¸y ch¹y ë chÕ ®é v¾t kho¶ng 1 phót ®Ó x¶ hÕt n­íc. Rót phÝch c¾m ®iÖn.

• M¸y sÊy tãc.

   1. CÊu t¹o.

    M¸y sÊy tãc cã c¸c bé phËn chÝnh sau.

-         D©y ®iÖn trë lµm b»ng hîp kim Cr«m- niken QuÊn quanh trôc sø hoÆc vËt liÖu c¸ch ®iÖn chÞu nhiÖt. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua d©y ®iÖn trë bÞ nung nãng. §Æt trong buång giã nãng, thay ®æi c«ng suÊt ph¸t nhiÖt b»ng thay ®æi c¸ch ®Êu d©y ®iÖn trë ( nèi tiÕp hoÆc song song)

-         §éng c¬ qu¹t giã lµ ®éng c¬ mét pha, ë m¸y sÊy tãc dïng ®éng c¬ v¹n n¨ng hai tèc ®é. HiÖn nay nhiÒu  m¸y sÊy tãc dïng ®éng c¬ vßng chËp 2 ®Õn 3 tèc ®é .

-         C«ng t¾c lµm thay ®æi møc ®èt nãng trong buång giã nãng.

-         R¬ le nhiÖt sÏ tù ®éng ng¾t ®iÖn khi nhiÖt ®é trªn møc cho phÐp.

-         Cöa thæi giã nãng ra vµ cöa ®ãn giã vµo.

2.  Mét sè l­u ý khi sö dông m¸y sÊy tãc.

-         Kh«ng sö dông m¸y sÊy tãc khi ®ang t¾m.

-         Kh«ng ®Ó m¸y sÊy tãc r¬i xuèng n­íc hoÆc dung dÞch kh¸c, ®Æc biÖt khi ®ang c¾m ®iÖn.

-         Kh«ng dïng m¸y sÊy tãc ®Ó lµm nh÷ng viÖc qu¸ nÆng nÒ. VÝ dô: sÊy kh« quÇn ¸o, lµm tan ®¸ ë tñ l¹nh.

-         Bé phËn ®èt nãng khi lµm viÖc lu«n cã ®iÖn, kh«ng chäc que qua cöa thæi giã.

-         Kh«ng ®­îc dïng m¸y sÊy tãc khi cã h¬i ho¸ chÊt. VÝ dô nh­ lµm viÖc ®ång thêi víi phun n­íc hoa lªn tãc .

-         Kh«ng th¸o mµn ch¾n cöa giã vµo hoÆc ra.

3. Nh÷ng h­ háng khi sö dông m¸y sÊy tãc.

-  §éng c¬ kh«ng quay, d©y ®iÖn trë kh«ng nãng. Khi ®ã ph¶i kiÓm tra xem nguån ®iÖn æ c¾m cã mÊt ®iÖn kh«ng hoÆc kiÓm tra d©y nèi xem cã bÞ ®øt hay kh«ng hoÆc thiÕt bÞ b¶o vÖ qu¸ t¶i  ng¾t ®iÖn cÇn kh«i phôc l¹i.

-  §iÖn trë nãng, thæi giã yÕu kiÓm tra cöa giã vµo, ra hoÆc kiÓm tra ®éng c¬ xem cã bÞ kÑt hay kh«ng hoÆc ®éng c¬ háng cÇn söa ch÷a.

-  Giã thæi tèt nh­ng nhiÖt ®é thÊp. HiÖn t­îng nµy th­êng do háng c«ng t¾c hoÆc mét nh¸nh nµo cña d©y ®iÖn trë ®øt cÇn thay c«ng  t¾c hoÆc d©y ®iÖn trë kh¸c.

-  Giã thæi yÕu, nhiÖt ®é thÊp. Do ®éng c¬ qu¹t còng nh­ d©y ®iÖn trë lµm viÖc qu¸ t¶i nhiÒu lÇn, cÇn söa ch÷a.

• Bµn lµ ®iÖn.

      1. CÊu t¹o:

-         D©y ®èt nãng ®­îc lµm b»ng hîp kim Ni ken – Cr«m chÞu ®­îc nhiÖt ®é cao cã d¹ng xo¾n lß xo ®Æt  r·nh (èng)  trong bµn lµ vµ c¸ch ®iÖn víi vá.

-         Vá bµn lµ gåm ®Õ vµ n¾p:

      + §Õ ®­îc lµm b»ng gang hoÆc hîp kim nh«m ®­îc ®¸nh bãng vµ m¹ Cr«m.

      + N¾p ®­îc lµm b»ng ®ång , thÐp m¹ cr«m hoÆc nhùa chÞu nhiÖt cã tay cÇm. Ngoµi  ra cßn cã ®Ìn b¸o, r¬ le nhiÖt , nóm ®iÒu chØnh nhiÖt ®é.

2. Nguyªn lý lµm viÖc.

    Khi ®ãng ®iÖn, dßng ®iÖn ch¹y trong d©y ®èt nãng to¶ nhiÖt, nhiÖt ®­îc tÝch vµo ®Õ bµn lµ lµm nãng bµn lµ.

 

 

 

 

3. Khi sö dông bµn lµ ®iÖn cÇn chó ý:

-         Sö dông ®óng ®iÖn ¸p ®Þnh møc cña bµn lµ ®iÖn.

-         Khi ®ãng ®iÖn kh«ng ®­îc ®Ó mÆt ®Õ bµn lµ trùc tiÕp xuèng mÆt bµn hoÆc ®Ó l©u trªn quÇn ¸o.

-         §iÒu chØnh cho phï hîp víi tõng lo¹i v¶i.......cÇn tr¸nh lµm háng vËt dông ®­îc lµ.

-         Gi÷ g×n mÆt ®Õ bµn lµ s¹ch vµ nh½n.

-         §¶m b¶o an toµn vÒ ®iÖn vµ vÒ nhiÖt khi sö dông.

• Nåi c¬m ®iÖn.

    1. CÊu t¹o: gåm 3 bé phËn chÝnh sau.

-  Vá nåi: Cã hai líp vá, gi÷a hai líp vá cã mét líp b«ng c¸ch nhiÖt.

-  Soong: Lµm b»ng hîp kim nh«m, bªn trong cã phñ líp  men chèng dÝnh c¬m.

-  D©y ®èt nãng: Cã hai d©y ®èt nãng chÝnh vµ d©y ®èt nãng phô. D©y ®èt nãng lµm b»ng hîp kim Niken – Cr«m.

     +  D©y ®èt nãng chÝnh cã c«ng suÊt lín ®­îc ®óc kÝn trong èng s¾t hoÆc nh«m cã chÊt c¸ch ®iÖn bao quanh ®Æt ë d­íi ®¸y nåi, dïng ë chÕ ®é nÊu c¬m.

     + D©y ®èt nãng phô cã c«ng suÊt nhá, ®Æt ë thµnh nåi dïng cho chÕ ®é ñ c¬m.

    Ngoµi ra cßn cã ®Ìn b¸o, hÑn giê, c«ng t¾c, m¹ch ®iÖn tù ®éng thùc hiÖn chÕ ®é nÊu, ñ c¬m.

2. Sö dông vµ b¶o d­ìng nåi c¬m ®iÖn.

-  §iÖn ¸p ®­a vµo nåi c¬m ®iÖn kh«ng ®­îc qu¸ ®iÖn ¸p ®Þnh møc.

-  Tr­íc khi ®Æt soong vµo nåi ph¶i lau s¹ch n­íc ë ngoµi kh«ng ®Ó r¬i vµo m©m nhiÖt.

-  Dïng ®óng dung tÝch cña soong.

-  Tr¸nh  kh«ng ®Ó va ch¹m nåi c¬m víi vËt cøng kh¸c.

-  Kh«ng ®Ó soong bÞ biÕn d¹ng  låi lâm.

-  Kh«ng ®­îc lµm s­íc hoÆc bong líp men chèng dÝnh.

-  Kh«ng sö dông nåi ®Ó nÊu thøc ¨n kh¸c chøa muèi mÆn.

-  Th­êng  xuyªn lau s¹ch vung soong ë phÝa n¾p nåi vµ kh«ng ®Ó t¾c van tho¸t h¬i.

Êm ®iÖn ( Êm ®un n­íc).

1. CÊu t¹o. Gåm hai bé phËn

       + D©y ®èt nãng: Lµm b»ng Niken – Cr«m ®­îc ®óc kÝn trong èng s¾t vµ c¸ch ®iÖn víi èng s¾t (èng s¾t kh«ng gØ). D©y ®èt nãng ®Æt ë trong Êm.

       + Êm: Lµm b»ng nh«m hoÆc Inèc cã t¸c dông chøa n­íc.

2. Sö dông

-         §iÖn ¸p ®­a vµo Êm ®iÖn kh«ng qu¸ ®iÖn ¸p ®Þnh møc.

-         N¬i ®Æt Êm ph¶i kh«, s¹ch. Kh«ng ®Æt Êm lªn vËt dÔ bÞ nãng chÈy nh­ bµn nhùa, ghÕ nhùa. Tr¸nh ­ít vá bªn ngoµi cña Êm. Tr¸nh xa trÎ em.

-         Th­êng xuyªn kiÓm tra an toµn ( kiÓm tra rß ®iÖn) cña Êm b»ng c¸ch dïng bót ®iÖn.

-         C¾m ®iÖn vµo Êm ph¶i ch¾c ch¾n, tr¸nh hiÖn t­îng tiÕp xóc kÐm gi÷a æ ®iÖn vµ phÝch ®iÖn

-         Chó ý khi n­íc s«i.

-         Kh«ng nªn ®æ ®Çy n­íc vµ Ýt n­íc qu¸ vµo Êm.

C©u 16. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña ®Ìn tÝp?

Tr¶ lêi

1. CÊu t¹o.

• Bãng ®Ìn:

         -  èng thuû tinh bªn trong cã phñ mét líp bét huúnh quang. Bªn trong rót hÕt kh«ng khÝ vµ n¹p vµo trong èng mét Ýt khÝ tr¬ vµ thuû ng©n.

         - Cùc ®Ìn lµm b»ng V«nfram xo¾n d¹ng lß xo vµ tr¸ng mét líp Bari «xÝt ®Ó ph¸t ra tia ®iÖn tö. §iÖn cùc nèi ra ngoµi b»ng chèt tiÕp ®iÖn( ch©n ®Ìn).

• M¹ch ®Ìn gåm cã: Bãng ®Ìn, chÊn l­u, t¾c te, c«ng t¾c, cÇu ch× nh­ h×nh vÏ.

2. Nguyªn lý lµm viÖc.

    Khi ®ãng ®iÖn toµn bé ®iÖn ¸p (220V) ®Æt vµo hai ®Çu t¾c te nªn x¶y ra hiÖn t­îng phãng ®iÖn trong t¾c te lµm nãng thanh l­ìng kim( 1 cùc t¾c te) bÞ biÕn d¹ng tiÕp xóc víi cùc kia. Dßng ®iÖn ch¹y qua t¾c te vµ ®èt nãng c¸c ®iÖn cùc ph¸t ra tia ®iÖn tö ë hai ®Çu. Sau khi s¶y ra hå quang ®iÖn thanh l­ìng kim nguéi ®i vµ më m¹ch c¾t ®iÖn ®ét ngét khi ®ã ®iÖn ¸p ®Æt lªn ®iÖn cùc cao nhê ®iÖn c¶m øng ë chÊn l­u. Lµm ®¸m m©y ®iÖn tö hai ®Çu ®iÖn cùc phãng ®iÖn t¹o thµnh dßng ®iÖn tö nèi hai ®iÖn cùc. C¸c ®iÖn tö ®Ëp vµo khÝ tr¬ Agon hoÆc h¬i thñy ng©n t¹o ra tia tö ngo¹i ®Ëp vµo líp bét huúnh quang ph¸t ra ¸nh s¸ng. Khi ®Ìn s¸ng t¾c te kh«ng ho¹t ®éng, chÊn l­u cã t¸c dông æn ®Þnh ®iÖn cho bãng ®iÖn vµ gi¶m ¸p. Mµu cña ¸nh s¸ng phô thuéc vµo chÊt lµm bét huúnh quang.

C©u 17: Kh¸i niÖm dßng ®iÖn, xoay chiÒu mét pha? VÏ ®å thÞ vµ viÕt biÓu thøc?

Tr¶ lêi.

1. Dßng ®iÖn xoay chiÒu mét pha.

     Dßng ®iÖn xoay chiÒu mét pha ®­îc sö dông trong thùc tÕ lµ dßng ®iÖn cã c­êng ®é vµ chiÒu biÕn ®æi theo thêi gian ( nh­ h×nh vÏ). C­êng ®é cña dßng ®iÖn nay th­êng biÕn ®æi theo mét quy luËt nhÊt ®Þnh nªn biÓu diÔn trªn hÖ trôc täa ®é vu«ng gãc i, t ( c­êng ®é i, thêi gian t) sÏ ®­îc ®­êng cong h×nh sin. V× vËy dßng           

 

 

 

 T

®iÖn xoay chiÒu ®­îc sö dông trong thùc tÕ s¶n suÊt  Im

vµ sinh ho¹t ....... cßn gäi lµ dßng ®iÖn h×nh sin

hoÆc dßng ®iÖn xoay chiÒu h×nh sin.                                                                                   t

      BiÓu thøc cña dßng ®iÖn.      i = Im sin  t. 

Trong ®ã:                                                     - Im

 

    -  i lµ gi¸ trÞ tøc thêi cña c­êng ®é dßng ®iÖn  

      t¹i thêi ®iÓm t (®¬n vÞ A)                                                                  T                       

     - Im lµ biªn ®é  cùc ®¹i ( c­êng ®é cùc ®¹i)

    -  t lµ thêi gian tÝnh b»ng gi©y (s)                                  

 

          Lµ tÇn sè gãc cña dßng ®iÖn.      = 2   f             

 F lµ tÇn sè dßng ®iÖn  f =  

                            T lµ chu kú cña dßng ®iÖn

    Chu kú cña dßng ®iÖn xoay chiÒu lµ kho¶ng thêi gian ng¾n nhÊt ®Ó dßng ®iÖn thùc hiÖn mét chu tr×nh biÕn ®æi vÒ trÞ sè c­êng ®é vµ chiÒu.

C©u 18. L¾p ®Æt d©y dÉn  vµ c¸c thiÕt bÞ cña m¹ng ®iÖn.

Tr¶ lêi.

    1. L¾p ®Æt kiÓu næi dïng èng luån d©y.

     HiÖn nay c¸c l¾p ®Æt nµy ®­îc sö dông nhiÒu trong m¹ng ®iÖn gia ®×nh. C¸ch l¾p ®Æt nµy ®¶m b¶o yªu cÇu mü thuËt vµ còng tr¸nh ®­îc t¸c ®éng xÊu cña  m«i tr­êng ®Õn d©y dÉn ®iÖn, ®­êng èng ®­îc ®Æt næi song song víi c¸c vËt kiÕn tróc ( t­êng , trÇn nhµ, cét nhµ )

       C¸c èng luån d©y th«ng dông hiÖn nay th­êng lµ èng PVC. HiÖn nay ng­êi ta dïng lo¹i èng tiÕt diÖn vu«ng hoÆc h×nh ch÷ nhËt cã n¾p më nªn l¾p d©y vµ söa ch÷a rÊt tiÖn lîi.

ViÖc l¾p ®Æt gåm c¸c c«ng viÖc sau.

+ §Ó l¾p b¶ng ®iÖn vµ c¸c phô kiÖn g¸ l¾p thiÕt bÞ cho ch¾c ch¾n ph¶i b¾t vÝt vµo nªm gç hoÆc èng në nhùa ®Æt trong t­êng.

+ L¾p ®Æt b¶ng ®iÖn vµ c¸c phô kiÖn g¸ l¾p thiÕt bÞ ®iÖn

+ §i d©y trong èng luån d©y:

+ C¸c èng luån d©y ®­îc cè ®Þnh trªn t­êng hay trÇn nhµ.

+ D©y dÉn ®Æt trong èng ph¶i chän lo¹i d©y cã vá c¸c ®iÖn b»ng nhùa PVC dÎo. Toµn bé tiÕt diÖn cña d©y dÉn luån trong èng kh«ng v­ît qu¸ 40% tiÕt diÖn èng.

     + Kh«ng luån c¸c ®­êng d©y kh¸c ®iÖn ¸p vµo chung mét ®­êng èng.

+ CÊm kh«ng ®­îc nèi d©y trong ®­êng èng. Nªn luån d©y vµo ®­êng èng tr­íc khi l¾p cè ®Þnh trªn t­êng.

  2 .  L¾p ®Æt m¹ng kiÓu næi dïng pu li sø vµ kÑp sø.

     KiÓu l¾p ®Æt nµy dïng trong m¹ng ®iÖn trong nhµ kh«ng cã yªu cÇu cao vÒ mü thuËt. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ë nh÷ng n¬i Èm ­ít, ngoµi trêi, d­íi m¸i che vµ ®ßi hái ph¶i ®¶m b¶o kh«ng bÞ nh÷ng t¸c ®éng c¬ häc ph¸ háng d©y dÉn.

    Yªu cÇu c«ng nghÖ khi l¾p ®Æt d©y dÉn næi trªn puli vµ kÑp sø.

   §­êng d©y ph¶i song song víi vËt kiÕn tróc t­êng nhµ trÇn nhµ. Cao h¬n mÆt ®Êt 2,5m trë lªn vµ c¸ch vËt kiÕn tróc kh«ng nhá h¬n 10mm , b¶ng ®iÖn ph¶i c¸ch mÆt ®Êt tèi thiÓu 1,3 ®Õn 1,5m.

-         Khi ®æi h­íng d©y dÉn hoÆc giao nhau ph¶i t¨ng thªm pu li sø hoÆc èng sø.

-         §­êng d©y ®i xuyªn  qua t­êng  hoÆc trÇn nhµ ph¶i luån qua èng sø mçi èng chØ luån mét d©y. Hai ®Çu èng sø ph¶i nh« ra khái t­êng 10mm.

-         T¹i c¸c ®iÓm ngoÆt rÏ nh¸nh cña d©y dÉn ph¶i b¾t thªm puli, sø kÑp  ë bªn trong.

-         Kho¶ng c¸ch gi÷a hai d©y dÉn trªn puli sø phô thuéc vµo tiÕt diÖn d©y.

   3. L¾p ®Æt m¹ng ®iÖn kiÓu ngÇm.

       ViÖc chän ph­¬ng thøc  l¾p ®Æt d©y dÉn ®iÖn ngÇm ph¶i phï hîp víi m«i tr­êng xung quanh, víi yªu cÇu sö dông vµ ®Æc ®iÓm cña kÕt cÊu , kiÕn tróc c¸c c«ng tr×nh x©y dùng

     M¹ng ®iÖn sinh ho¹t l¾p ®Æt kiÓu ngÇm lµ d©y dÉn ®­îc ®Æt trong èng, trong c¸c r·nh ngÇm trong t­êng, trÇn nhµ, sµn bª t«ng. C¸ch l¾p ®Æt nµy ®¶m b¶o ®­îc yªu cÇu mü thuËt vµ còng tr¸nh ®­îc t¸c ®éng m«i tr­êng ®Õn d©y dÉn.

     D©y dÉn ®­îc luån vµo èng thÐp m¹ trong cã lãt c¸ch ®iÖn hoÆc èng nhùa. C¸c èng ®Æt d©y vµ c¸c hém ®Çu d©y ®­îc cè ®Þnh vµo cèt thÐp tr­íc khi ®æ bª t«ng. ViÖc hoµn thiÖn m¹ng ®­îc tiÕn hµnh sau khi hoµn tÊt c¸c c«ng viÖc x©y dùng.

   ViÖc l¾p ®Æt ngÇm ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:

-         TiÕn hµnh l¾p ®Æt ngÇm trong m«i tr­êng kh« r¸o. Trong mäi tr­êng hîp ®Æt d©y dÉn trùc tiÕp trªn r·nh t­êng hoÆc trong èng ®Òu ph¶i dïng hép nèi d©y ë chç nèi ®­êng èng.

-         Sè d©y hoÆc tiÕt diÖn d©y dÉn ph¶i dù tÝnh viÖc t¨ng thªm nhu cÇu tiªu thô ®iÖn sau nµy nh­ng kh«ng v­ît qu¸ 40% tiÕt diÖn cña èng

-         Bªn trong lßng èng ph¶i s¹ch, miÖng èng ph¶i nh½n.

-         Kh«ng luån chung d©y dÉn ®iÖn xoay chiÒu , mét chiÒu vµ c¸c ®­êng d©y kh«ng cïng mét ®iÖn ¸p vµo mét èng.

-         B¸n kÝnh cong cña èng trong bª t«ng kh«ng ®­îc nhá h¬n 10 lÇn ®­êng kÝnh èng.

-         §Ó ®¶m b¶o an toµn ®iÖn tÊt c¶ c¸c èng ( kim lo¹i ) ®Òu ph¶i nèi ®Êt.

C©u 19. Mét sè lo¹i khÝ cô ®iÖn.

Tr¶ lêi.

1. ¸p t«m¸t.

   Lµ khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó tù ®éng c¾t m¹ch ®iÖn , b¶o vÖ qu¸ t¶i, ng¾n m¹ch sôt ¸p….

  ¸p t«m¸t ( cßn ®­îc gäi lµ cÇu dao tù ®éng) cã nhiÒu lo¹i.

-         Theo c«ng dông b¶o vÖ ng­êi ta chia ra c¸c lo¹i ¸pt«m¸t dßng ®iÖn cùc ®¹i, ¸p t«m¸t ®iÖn ¸p thÊp.

-         Theo kÕt cÊu cã  ¸pt«m¸t mét cùc, 2 cùc vµ 3 cùc.

Nguyªn lý lµm viÖc.

     ë tr¹ng th¸i b×nh th­êng, sau khi ®ãng ®iÖn

¸p t« m¸t gi÷ ë tr¹ng th¸i ®ãng tiÕp ®iÓm nhê

 mãc r¨ng 1 khíp víi cÇn r¨ng 5.

      Khi m¹ch ®iÖn qu¸ t¶i hay ng¾n m¹ch

 nam ch©m ®iÖn 2 sÏ hót phÇn øng 4 xuèng

 lµm nh¶ mãc 1, cÇn 5 ®­îc tù do. KÕt qu¶ c¸c

tiÕp ®iÓm cña ¸p t« m¸t ®­îc më ra ®­îc nhê 

 lùc lß xo 6 , m¹ch ®iÖn bÞ ng¾t

  2. CÇu dao .

    - CÇu dao lµ khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó ®ãng, c¾t dßng ®iÖn trùc tiÕp b»ng tay ®¬n gi¶n nhÊt ®­îc sö dông trong c¸c m¹ch ®iÖn cã ®iÖn ¸p nguån cung cÊp ®Õn 220V( ®iÖn mét chiÒu) vµ 380V ( xoay chiÒu).

    - CÇu dao ®­îc l¾p ë ®­êng d©y chÝnh, dïng ®ãng ng¾t m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt nhá, khi lµm viÖc kh«ng cÇn thao t¸c ®ãng ng¾t nhiÒu lÇn.

   3. CÇu ch×.

    - Lµ mét lo¹i khÝ cô ®iÖn dïng ®Ó b¶o vÖ thiÕt bÞ  ®iÖn vµ l­íi ®iÖn tr¸nh khái dßng ®iÖn  ng¾n m¹ch…

   - CÇu ch× cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n, kÝch th­íc bÐ , kh¶ n¨ng c¾t lín vµ gi¸ thµnh h¹ nªn ngµy nay vÉn ®­îc sö dông réng r·i ®Æc biÖt trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t.

    - CÇu ch× ®­îc m¾c ë d©y pha vµ m¾c nèi tiÕp víi c«ng t¾c.

4. C«ng t¾c.

    -  Lµ mét lo¹i khÝ cô ®iÖn ®ãng c¾t dßng ®iÖn b»ng tay kiÓu hép. Dïng ®Ó ®ãng ng¾t m¹ch ®iÖn cã c«ng suÊt nhá. ®­îc sö dông ë ®iÖn ¸p mét chiÒu ®Õn 440V vµ xoai chiÒu ®Õn 500V

- C«ng t¾c ®­îc m¾c ë d©y pha, sau cÇu ch× vµ m¾c nèi tiÕp víi cÇu ch×. C«ng t¾c m¾c nèi tiÕp víi ®å dïng ®iÖn.

5. æ c¾m ®iÖn vµ phÝch c¾m ®iÖn

æ c¾m ®iÖn vµ phÝch c¾m ®iÖn lµ c¸c thiÕt bÞ ®iÖn dïng ®Ó lÊy ®iÖn ®¬n gi¶n vµ rÊt phæ biÕn trong m¹ng ®iÖn sinh ho¹t.

 C©u 20: Nªu yªu cÇu cña mèi nèi d©y dÉn ®iÖn? 

Tr¶ lêi:

  1. Yªu cÇu cña mèi nèi d©y dÉn ®iÖn.

-         DÉn ®iÖn tèt. §iÖn trë mèi nèi ph¶i nhá ®Ó dßng ®iÖn ch¹y qua dÔ dµng. Muèn vËy c¸c mÆt tiÕp xóc ph¶i s¹ch, diÖn tÝch tiÕp xóc ®ñ lín vµ mèi nèi ph¶i chÆt ( tèt nhÊt mèi nèi ph¶i ®­îc hµn ch× l¹i)

-         Cã ®é bÒn c¬ häc cao. Ph¶i chÞu ®­îc søc kÐo, c¾t vµ sù rung chuyÓn.

-         §¶m b¶o an toµn ®iÖn. Mèi nèi ph¶i ®­îc c¸ch ®iÖn tèt, kh«ng s¾c lµm thñng líp b¨ng c¸ch ®iÖn.

-         §¶m b¶o vÒ mÆt mü thuËt. Mèi nèi ph¶i gän vµ ®Ñp.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

PhÇn h­íng nghiÖp

C©u 1: Kh¸i niÖm vÒ viÖc lµm, nghÒ, chuyªn m«n?

     1. ViÖc lµm lµ mét h×nh thøc lao ®éng gi¶n ®¬n, chñ yÕu b»ng søc lùc s½n cã ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®êi sèng h»ng ngµy vµ ®­îc x· héi cho phÐp.

     2. Chuyªn m«n nghÒ lµ mét lÜnh vùc hÑp, chuyªn s©u hoÆc lµ mét tËp hîp nh÷ng chuyªn m«n gÇn nhau.

      Mçi nghÒ l¹i chia ra thµnh nhiÒu chuyªn m«n. Cã nghÒ cã tíi vµi chôc chuyªn m«n kh¸c nhau. Mçi mét chuyªn m«n trong nghÒ cã c¸c bËc tay nghÒ riªng.

     3. NghÒ lµ mét h×nh thøc lao ®éng s¶n xuÊt nµo ®ã, ph¶i g¾n bã l©u dµi víi c«ng viÖc chuyªn m«n, víi mét tr×nh ®é kÜ n¨ng kÜ s¶o nhÊt ®Þnh, nhê qu¸ tr×nh ®µo t¹o, kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ ph­¬ng tiÖn kiÕm sèng mµ cßn ®em l¹i niÒm vui h¹nh phóc vµ lµ mét ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy trÝ tuÖ con ng­êi gãp phÇn x©y dùng x· héi.

C©u 2: KÓ tªn c¸c nghÒ theo dÊu hiÖu quan hÖ?

   1. Dùa vµo ®èi t­îng lao ®éng cã 5 lo¹i.

 - Ng­êi víi thiªn nhiªn: NghÒ trång trät....

 - Ng­êi víi kÜ thuËt: Kü s­, thî ®iÖn, thî may, thî x©y,......

 - Ng­êi víi ng­êi: Gi¸o viªn, b¸c sÜ, c«ng an,....

 - Ng­êi víi dÊu hiÖu: §¸nh m¸y,....

 - Ng­êi víi nghÖ thuËt: Nhµ th¬, nhµ v¨n, ®iªu kh¾c,.....

  2. Dùa vµo môc ®Ých lao ®éng cã 3 loai.

 - NghÒ cã môc ®Ých nhËn thøc ®èi t­îng: Thanh tra, qu¶n lÝ....

 - NghÒ cã môc ®Ých biÕn ®æi ®èi t­îng: Thî may, thî méc,.....

 - NghÒ cã môc ®Ých t×m tßi, kh¸m ph¸, ph¸t hiÖn: Nghiªn cøu,....

  3. Dùa vµo c«ng cô cã 4 lo¹i.

 - NghÒ sö dông m¸y mãc: NghÒ tiÖn.....

 - NghÒ sö dông c¸c c«ng cô ®¬n gi¶n: NghÒ thñ c«ng....

 - NghÒ sö dông m¸y mãc tù ®éng.

 - NghÒ sö dông c¸c c«ng cô ®Æc biÖt: Móa rèi.....

  4. Dùa vµo ®iÒu kiÖn lao ®éng:

 - Lao ®éng trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng.

 - Lao ®éng trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn.

 - Lao ®«ng trong ®iÒu kiÖn kh¸c th­êng trong c¸c má.

 - Lao ®éng trong m«i tr­êng ®¹o ®øc.

 C©u 3: Nh÷ng ®Æc ®iÓm cÇn chó ý khi chän nghÒ?

Chän nghÒ lµ mét viÖc v« cïng quan träng. Khi chän nghÒ cÇn chó ý.

 - B¶n th©n ph¶i t×m hiÓu thËt kü vµ n¾m ch¾c thÕ giíi nghÒ nghiÖp, thÞ tr­êng lao ®éng. Tõ ®ã sÏ t×m hiÓu kÜ vÒ nghÒ m×nh ®Þnh chän.

 - Ph¶i cã høng thó (yªu thÝch) nghÒ ®ã, c«ng viÖc ®ã, nÕu kh«ng thÝch th× kh«ng chän.

 - T×m hiÓu râ n¨ng lùc b¶n th©n, kh¶ n¨ng cã phï hîp víi c«ng viÖc cña nghÒ ®ã kh«ng.

 - T×m hiÓu nh÷ng nghÒ cã trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc vµ ®Þa ph­¬ng kh«ng.

C©u 4: Nh÷ng sai lÇm cÇn tr¸nh trong chän nghÒ?

• Chän nghÒ theo suy nghÜ chñ quan: Theo phong trµo, b¹n bÌ rñ rª, sù Ðp buéc cña ai ®ã.... mµ kh«ng c¨n cø vµo n¨ng lùc cña b¶n th©n, kh«ng ®¸nh gi¸ ®­îc ®óng kh¶ n¨ng cña b¶n th©n.
• Kh«ng dùa vµo kinh tÕ gia ®×nh, b¶n th©n vµ x· héi.
• Kh«ng t×m hiÓu hÕt mÆt tr¸i cña nghÒ, kh«ng dùa vµo chuÈn mùc khoa häc, kh«ng t×m hiÓu thÕ giíi réng lín cña nghÒ nghiÖp.
• Kh«ng dùa vµo søc kháe cña b¶n th©n, kh«ng ®ñ nh÷ng th«ng tin vÒ chèng chØ ®Þnh cña nghÒ.
• Lu«n thµnh kiÕn víi x· héi, kh«ng theo ý kiÕn gãp ý, lêi khuyªn cña gia ®×nh vµ b¹n bÌ.

C©u 5: Nªu nh÷ng nghÒ truyÒn thèng ë n­íc ta vµ ®Þa ph­¬ng? C¸c nghÒ nµy cã sù thay ®æi nh­ thÕ nµo?

• Nh÷ng nghÒ truyÒn thèng ë n­íc ta:

     NghÒ truyÒn thèng ë n­íc ta chiÕm tØ träng lín trong thÕ giíi nghÒ nghiÖp. NghÒ truyÒn thèng chñ yÕu lµm thñ c«ng ch©n, tay nh­ng ngµy nay víi sù ph¸t triÓn m¹nh cña khoa häc kÜ thuËt, ng­êi ta ®· ®­a m¸y mãc tinh s¶o vµo s¶n suÊt nghÒ truyÒn thèng, n©ng cao gi¸ trÞ hµng hãa vµ t¨ng s¶n l­îng hµng hãa.

       C¸c nghÒ truyÒn thèng nh­: nghÒ kh¾c gç, ®an mü nghÖ, nghÒ ch¹m b¹c, kh¶m trai, nghÒ thªu len truyÒn thèng, nghÒ gèm sø, nghÒ ®óc, nghÒ dÖt.....

    - HiÖn nay ë huyÖn Quúnh Phô cã 28 lµng nghÒ.

    - TØnh Th¸i B×nh cã 14 nghÒ truyÒn thèng trong ®ã cã huyÖn ta nh­ nghÒ dÖt chiÕu ë An Trµng, m©y tre ®an ë Quúnh H¶i, ®an nãn ë Quúnh Mü, ch¹m kh¾c gç ë An §ång....

    Cïng víi nh÷ng biÕn ®éng chung cña kinh tÕ ViÖt Nam vµ thÕ giíi c¸c c¬ së, lµng nghÒ  truyÒn thèng ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n. Trong ®iÒu kiÖn ®ã cÇn cã sù hç trî cña nhµ n­íc, ®Þa ph­¬ng ®Æc biÖt lµ sù cè g¾ng cña chÝnh c¸c c¬ së s¶n suÊt, lµng nghÒ truyÒn thèng nh­ viÖc ®Çu t­ c«ng nghÖ m¸y mãc míi, mÉu m· s¶n phÈm, tay nghÒ…. Th× nghÒ truyÒn thèng ë n­íc ta sÏ ph¸t triÓn m¹nh h¬n.

• NghÒ truyÒn thèng cã thay ®æi nh­ thÕ nµo.

        NghÒ truyÒn thèng xuÊt hiÖn trong ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ hµnh nghÒ th« s¬. nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng chñ yÕu lµm b»ng ch©n tay cña con ng­êi.

        Ngµy nay víi sù tiÕn bé cña khoa häc kÜ thuËt, c¸c trang thiÕt bÞ hµnh nghÒ ®­îc c¶i thiÖn nh­êng chç cho c¸c thiÕt bÞ ho¹t ®éng tinh vi, tinh x¶o. Nh­ng nhiÒu nghÒ truyÒn thèng vÉn ®­îc thõa kÕ vµ ph¸t triÓn. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc cã nghÒ truyÒn thèng mÊt ®i nh­ nghÒ truyÒn thèng lµm ph¸o B×nh §µ vµ cã rÊt nhiÒu nghÒ míi xuÊt hiÖn....

C©u 6: Xu thÕ ph¸t triÓn nghÒ ë n­íc ta hiÖn nay.

• Trong chÝnh s¸ch v¨n kiÖn cña §¶ng th¸ng 4 n¨m 2001 ®Ò ra. ChiÕn l­îc 10 n¨m 2001-2010 c¬ cÊu kinh tÕ chuyÓn dÞch m¹nh nªn c¬ cÊu lao ®éng sÏ ph¶i thay ®æi theo h­íng c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa.
• Nhµ n­íc giao cho ngµnh gi¸o dôc- ®ao t¹o s¾p tíi ph¶i ®µo t¹o c¬ cÊu lao ®éng víi tØ lÖ 1 ®¹i häc / 4 cao ®¼ng. 20 c«ng nh©n kÜ thuËt lµnh nghÒ/ 60 c«ng nh©n kÜ thuËt b¸n lµnh nghÒ/ 15 lao ®éng kÜ thuËt gi¶n ®¬n.
• Ph¸t triÓn æn ®Þnh lµ khoa häc kü thuËt. Thu hót m¹nh mÏ liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi.
• Gi¶m tØ lÖ lao ®éng xuèng thÊp, t¨ng tØ lÖ lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ®Æc biÖt lµ lao ®éng kÜ thuËt cao.
• Nhµ n­íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c lµng nghÒ, c¸c tr­êng d¹y nghÒ, c¸c trung t©m d¹y nghÒ...
• T¹o ®iÒu kiÖn cho thanh niªn, ng­êi ch­a cã tay nghÒ ®­îc häc nghÒ vµ tiÕp thu c«ng nghÖ míi ®Ó tù t¹o viÖc lµm vµ chñ ®éng lËp th©n, lËp nghiÖp.
• Xu thÕ ph¸t triÓn nghÒ ë thÕ kØ XXI, cÇn nhiÒu ë 15 lo¹i h×nh lao ®éng lín sau

     Qu¶n lÝ kinh tÕ, kÕ ho¹ch, ph¸p luËt, b¶o vÖ m«i tr­êng, t­ vÊn, b¶o hiÓm, L·o khoa, tiªu thô hµng hãa, du lÞch, tæ chøc nh©n sù, thÇy thuèc....

  C©u 7:  VÞ thÕ ? ®iÒu kiÖn ®Ó cã vÞ thÕ?  Muèn cã vÞ thÕ em ph¶i lµm g×?

    1. VÞ thÕ

   Lµ vÞ trÝ, vai trß cña b¶n th©n mçi ng­êi trong céng ®ång. VÞ thÕ kh«ng ph¶i lµ chøc t­íc g× ( gi¸m ®èc...) mµ chØ cÇn cã c«ng ¨n viÖc lµm æ ®Þnh, kh«ng vi ph¹m ph¸p luËt lµ ®· cã vÞ thÕ råi.

   2. §iÒu kiÖn cã vÞ thÕ

 - Cã mét nghÒ nghiÖp æn ®Þnh, thu nhËp æn ®Þnh ®ñ ®Ó nu«i b¶n th©n vµ gia ®×nh.

 - Häc thËt tèt ®Ó cã tr×nh ®é v¨n hãa vµ tay nghÒ giái.

 - Lu«n cËp nhËt nh÷ng th«ng tin khoa häc kÜ thuËt míi.

  3. §Ó cã vÞ thÕ em cÇn ph¶i

 - Cã kÕ ho¹ch cuéc ®êi m×nh ngay sau khi tèt nghiÖp THCS

 - Chän nghÒ ®óng víi n¨ng lùc kh¶ n¨ng, søc kháe b¶n th©n vµ ®óng víi xu thÕ ph¸t triÓn nghÒ cña x· héi.

 - Cã lÝ t­ëng nghÒ nghiÖp kh«ng vi ph¹m kØ luËt, ph¸p luËt cña nhµ n­íc.

 - Ph¸t huy tèt kh¶ n¨ng, së tr­êng cña m×nh trong c«ng viÖc cña m×nh.

C©u 8: ThÕ nµo lµ chän nghÒ cã c¬ së khoa häc ?

     Chän nghÒ lµ mét viÖc v« cïng quan träng, chän ®óng nghÒ phï hîp víi n¨ng lùc, n¨ng khiÕu b¶n th©n vµ së thÝch th× b¶n th©n ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng, n¨ng xuÊt lao ®éng ®­îc n©ng cao.

     Sù lùa chän nghÒ ®­îc coi lµ cã c¬ së khoa häc lµm râ nh÷ng c©u hái sau.

     - VÒ ph­¬ng diÖn søc khoÎ, ph¸t triÓn thÓ lùc vµ ®Æc ®iÓm sinh lÝ, m×nh cã ®iÓm nµo mµ nghÒ kh«ng chÊp nhËn.

-         VÒ ph­¬ng diÖn t©m lý, n¨ng lùc m×nh cã nh÷ng ®Æc ®iÓm g× kh«ng phï hîp víi nghÒ m×nh muèn chän.

-         VÒ ph­¬ng diÖn sinh sèng cã g× trë ng¹i khi lµm nghÒ mµ m×nh thÝch nh­ tõ n¬i ë ®Õn n¬i lµm viÖc qu¸ xa.

  ViÖc chän nghÒ cã c¬ së khoa häc cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau.

-         Nguyªn t¾c thø nhÊt: kh«ng chän nh÷ng nghÒ mµ b¶n th©n kh«ng yªu thÝch.

-         Nguyªn t¾c thø hai: kh«ng chän nh÷ng nghÒ mµ b¶n th©n kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn t©m lÝ, thÓ chÊt hay x· héi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña nghÒ.

-         Nguyªn t¾c thø ba: kh«ng chän nh÷ng nghÒ n»m ngoµi n»m ngoµi kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng vµ ®Êt n­íc.

     Khi chän nghÒ c¸c em ph¶i tr¶ lêi ba c©u hái sau.

     - T«i thÝch nghÒ g× ? ChØ khi nµo thÝch nghÒ cña m×nh th× b¶n th©n míi høng thó víi c«ng viÖc trong nghÒ , tinh thÇn lµm viÖc h¨ng say h¬n.

     - T«i lµm ®­îc nghÒ g×? B¶n th©n cã n¨ng lùc, n¨ng khiÕu g×. Chän nghÒ ®óng n¨ng lùc,së tr­êng b¶n th©n th× n¨ng suÊt lao ®éng cao, thµnh tÝch ho¹t ®éng tèt,

     - T«i cÇn lµm nghÒ g×? Nh÷ng nghÒ kh«ng cã nhu cÇu nh©n lùc kh«ng, kh«ng n»m trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn dï cã thÝch hoÆc cã n¨ng lùc t­¬ng øng th× còng kh«ng nªn lùa chän.

  C©u 9: ý nghÜa cña viÖc chän nghÒ cã c¬ së khoa häc?

            - ý nghÜa kinh tÕ.

     Chän ®óng nghÒ th× mäi ng­êi h¨ng say trong lao ®éng, ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o ®¸p øng yªu cÇu cña ph©n c«ng lao ®éng do ®ã n¨ng xuÊt , chÊt l­îng c«ng viÖc n©ng cao lµm ra nhiÒu cña c¶i vËt chÊt cho x· héi.

   - ý nghÜa x· héi.

     ViÖc chän nghÒ phï hîp, tù gi¸c t×m kiÕm  chän nh÷ng nghÒ ®ang cÇn nh©n lùc sÏ lµm gi¶m søc Ðp ®èi víi nhµ n­íc vÒ viÖc lµm, vÒ c¶i thiÖn ®êi sèng.

            - ý  nghÜa gi¸o dôc.

       Cã viÖc lµm æn ®Þnh, cã nghÒ phï hîp, nh©n c¸ch con ng­êi sÏ tõng b­íc ®­îc ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn th«ng qua ho¹t ®éng lao ®éng nghÒ nghiÖp. Nhê lao ®éng trong nghÒ mµ phÈm chÊt t©m lý cÇn thiÕt nh­ ý thøc tr¸ch nhiÖm, tinh thÇn tËp thÓ, th¸i ®é t«n träng cña c«ng, n¨ng lùc kü thuËt, t­ duy kinh tÕ …. sÏ ph¸t triÓn, con ng­êi sÏ th¨ng tiÕn nhanh trong nghÒ nghiÖp, x¸c ®Þnh ®­îc chç ®øng vµ vÞ thÕ cña m×nh trong x· héi.

   - ý nghÜa chÝnh trÞ

    ViÖc ®µo t¹o ®éi ngò c«ng nh©n lµnh nghÒ vµ ®éi ngò trÝ thøc  ®Ó t¹o tiÒm n¨ng lao ®éng trÝ tuÖ ®¸p øng yªu cÇu ®­a s¶n xuÊt cña nhiÒu lÜnh vùc ®ang chuÈn bÞ ®i vµo kinh tÕ tri thøc nh»m môc tiªu ®Èy nhanh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®­a ®Êt n­íc ngµy cµng giµu m¹nh.

C©u 10: §iÒu kiÖn ®Ó thµnh ®¹t nghÒ.

• Ph¶i hiÓu râ kh¶ n¨ng, n¨ng lùc cña b¶n th©n ®æi víi nghÒ ®ã.
• Ph¶i n¾m ch¾c thÕ giíi nghÒ nghiÖp, thÞ tr­êng lao ®éng.
• Ph¶i cã kÕ ho¹ch ngay khi tèt nghiÖp THCS.
• B¶n th©n ph¶i yªu thÝch nghÒ ®ã.
• Kh«ng nªn mÆc c¶m víi nghÒ m×nh chän.

C©u 11: Nh÷ng h­íng ®i sau tèt nghiÖp THCS? KÕ ho¹ch cuéc ®êi  sau khi rêi ghÕ THCS ra sao?Tr¶ lêi

1. Nh÷ng h­íng ®i sau tèt nghiÖp THCS.

- TiÕp tôc häc lªn phæ th«ng c¬ së, c¸c tr­êng b¸n c«ng, bæ tóc,...

- §i häc trung häc chuyªn nghiÖp ®Ó cã b»ng cÊp chuyªn nghiÖp vµ cã tr×nh ®é v¨n  hãa t­¬ng ®­¬ng THCS.

- §i häc c¸c trung t©m c¬ së d¹y nghÒ ®Ó cã 1 nghÒ tham gia lao ®éng  s¶n xuÊt ngay.

2. KÕ ho¹ch cña b¶n th©n sau...

- C¨n cø  vµo c¬ së khoa häc cña viÖc chän nghÒ ®Ó x©y dùng cho m×nh mét kÕ ho¹ch vµ phÊn ®Êu ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu .

- T×m hiÓu kÜ xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc, ®Þa ph­¬ng.

C©u 12. Cã thÓ tù nhËn thøc quyÕt ®Þnh trong ®Þnh h­íng nghÒ nghiÖp nh­ thÕ nµo.

Tr¶ lêi:

     -  T×m hiÓu vÒ mét sè nghÒ mµ m×nh yªu thÝch, n¾m ch¾c nh÷ng yªu cÇu cña nghÒ ®ã ®Æt ra tr­íc ng­êi lao ®éng.

     -   Häc tèt m«n häc cã liªn quan ®Õn nghÒ nghiÖp nh­ m«n c«ng nghÖ, h­íng nghiÖp nghÒ, nghÒ ®iÖn d©n dông víi th¸i ®é vui vÎ ,tho¶i m¶i, thÝch thó.

-         Th­êng xuyªn xem s¸ch b¸o, tµi liÖu, phim ¶nh, tham quan nh÷ng  c¬ së, nhµ m¸y s¶n xuÊt c«ng nghiÖp.

-         T¹o ®iÒu kiÖn tiÕp xóc víi nh÷ng ng­êi ®· vµ ®ang lµm trong nghÒ ®Ó kiÓm tra l¹i n¨ng lùc cña b¶n th©n. Xem b¶n th©n cã kh¶ n¨ng, n¨ng lùc g×.

-         RÌn luyÖn mét sè kü n¨ng, kü s¶o lao ®éng mµ nghÒ ®ã yªu cÇu, mét sè phÈm chÊt nh©n c¸ch mµ ngh­êi lao ®éng trong nghÒ ph¶i cã. B¶n th©n trùc tiÕp lµm nghÒ ®¬n gi¶n( nÕu cã thÓ).

-         T×m hiÓu nhu cÇu nh©n lùc cña nghÒ vµ ®iÒu kiÖn theo tr­êng häc ®µo t¹o nghÒ ®ã.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

C©u hái . Gi¶i thÝch v× sao ®iÖn ch¹m vá m¸y vÉn lµm viÖc b×nh th­êng. T¹i sao khi MBA cã ®iÖn ch¹m vá, m¸y vÉn lµm viÖc b×nh th­êng ng­êi ta vÉn ph¶i söa ch÷a ngay? NÕu kh«ng söa sÏ g©y nguy hiÓm g×?

Tr¶ lêi.

   - V× vá m¸y chØ cã t¸c dông b¶o vÖ m¸y vµ lµ gi¸ ®Ó l¾p thiÕt bÞ ( ¸p t« m¸t, æ ®iÖn....) nªn khi cã ®iÖn ch¹m ra vá m¸y vÉn lµm viÖc b×nh th­êng. Khi chÕ t¹o m¸y biÕn ¸p ®­îc vá ®­îc c¸ch ®iÖn hoµn toµn víi hai cuén d©y s¬ cÊp vµ thø cÊp.

   - Ch¹m ®iÖn ra vá m¸y lµ do ®Çu d©y ra c¸ch ®iÖn kÐp, ch¹m vá m¸y, cham ra lâi thÐp hoÆc do m¸y qu¸ Èm. MÆc dï m¸y vÉn ho¹t ®éng b×nh th­êng nh­ng vÉn cÇn ph¶i söa ch÷a ngay. NÕu kh«ng söa ch÷a sÏ g©y nguy hiÓm cho ng­êi sö dông( dÉn ®Õn tai n¹n ®iÖn), mÆt kh¸c nÕu m¸y biÕn ¸p bÞ Èm l©u ngµy sÏ g©y háng thªm c¸ch ®iÖn cña c¸c bé phËn kh¸c.

 

I. Nh÷ng h­ háng phÇn c¬ khÝ.

Khi ®éng c¬ cã h­ háng phÇn c¬ khÝ, x¶y ra h­ háng sau. Nh÷ng h­ háng phÇn c¬ khÝ dÔ ph¸t hiÖn nh­ng khã söa ch÷a , cÇn khÐo tay vµ m¸y chuyªn dông.

    a. KÑt trôc hoÆc ch¹y Õu ph¸t ra tiÕng va ®Ëp m¹nh, s¸t cèt. Khi thÊy hiÖn t­îng nµy tr­íc tiªn ph¶i kiÓm tra bu l«ng gi÷a n¾p cã chÆt kh«ng, nÕu kh«ng chÆt sÏ lµm r« to mÊt ®ång t©m g©y kÑt trôc. NÕu n¾p ®· chÆt th× cã thÓ x·y ra vì vßng bi( vì b¹c) ph¶i thay míi. Nªu ph¶i nguyªn nh©n kÓ trªn th× do trùc bÞ cong

    b. §éng c¬ ch¹y bÞ rung l¾c, cã tiÕng ån hoÆc lóc ®éng c¬ kh«ng ch¹y lÊy tay l¾c nhÑ thÊy trôc bÞ r¬. HiÖn t­¬ng nµy lµ do mßn bi, mßn b¹c hoÆc mßn trôc. NÕu mßn bi, mßn b¹c th× ph¶i thay míi riªng b¹c cã th× söa l¹i b¹c( tãp l¹i) ®Ó dïng thªm mét thêi gian n÷a.

  c. §éng c¬ ch¹y cã tiÕng o ..o hoÆc cã tiÕng gâ nhÑ cÇn kiÓm tra èc vÝt Ðp lâi thÐp xta to xem chÆt ch­a , èc n¾p cã bÞ láng kh«ng, hoÆc cã thÓ do vßng ®Öm hai ®Çu trôc bÞ mßn, cÇn thay thÕ.

    M¸y kh«ng b«i tr¬n dÇu mì th­êng xuyªn rÊt dÔ x¶y ra h­ háng phÇn c¬ khÝ.

II H­ háng phÇn ®iÖn.

1. §ãng nguån , ®éng c¬ kh«ng lµm viÖc.

   a. hiÖn t­îng kh«ng cã ®iÖn nªn m¸y kh«ng quay

    - Tr­íc ph¶i kiÓm tra ®iÖn ¸p nguån vµ cÇu ch×.

    - KiÓm tra d©y nèi nguån, c«ng t¾c. D©y nèi nguån  do di chuyÓn nhiÒu cã thÓ bÞ ®øt ngÇm, vÞ trÝ ®øt cã thÓ x¶y ra s¸t phÝch c¾p ®iÖn hoÆc mèi nèi s¸t ®éng c¬. KiÓm tra vµ nèi l¹i mèi nèi.

    - KiÓm tra c¸c mèi hµn

  b.  Khi ®iÖn vµo ®éng c¬, cã tiÕng ï, ®éng c¬ kh«ng tù khëi ®éng ®­îc th× cã thÓ do tô bÞ háng hoÆc mét d©y quÊn bÞ ®øt.

   - Tô bÞ háng cÇn thay tô míi

   - Tr­êng ®øt ngÇm d©y quÊn. KiÓm tra ph¸t hiÖn ®iÓm bÞ ®øt. D©y quÊn ®øt bªn ngoµi cã thÓ hµn, bäc c¸h ®iÖn  tÈm sÊy vµ ®­a vµo lµm viÖc . nÕu ®øt ngÇm s©u ph¶i quÊn l¹i cuén bÞ ®øt.

2. Rß ®iÖn ra vá.

     HiÖn t­îng nµy do d©y quÊn ®éng c¬ bÞ bong men c¸ch ®iÖn, c¸ch ®iÖn bÞ háng vµ ch¹m vµo lâi thÐp hoÆc do c¸c mèi nèi c¸ch ®iÖn xÊu, ch¹m voµ vá. Rß ®iÖn ra vá g©y nguy hiÓm , cÇn ph¸t hiÖn vµ kh¾c phôc kÞp thêi.

 C¸ch ph¸t hiÖn.

  - Quan s¸t vµ ph¸n ®o¸n s¬ bé ®iÓm ch¹m vá

   - Ph­¬ng ph¸p dïng ®Ìn. Ph¶I th¸o rêi c¸c mèi hµn cña c¸c bèi d©y , kiÓm tra riªng tõng bèi. NhiÒu khi chç ch¹m  kh«ng th­êng xuyªn th× thö kÕt hîp l¾c nhÑ thÊy ®Ìn s¸ngchËp chên, theo dâi tia löa ®iÖn ph¸t hiÖn n¬i ch¹m vá.

   Ngoµi ra cã thÓ dïng «m kÕ, bót thö ®iÖn ®Ó x¸c ®Þnh d©y quÊn ch¹m vá.

   C¸ch xö lý: NÕu ®iÓm ch¹m vá ë ®Çu d©y, cã thÓ kª, bäc l¹i c¸ch ®iÖn, hoÆc lãt c¸ch ®iÖn råi tÈm sÊy lµ dïng ®­îc. NÕu kh«ng xö lý nh­ trªn th× th¸o bèi d©y ®Ó quÊn l¹i.

 3. Ng¾n m¹ch trong cuén d©y.

       Tr­êng hîp nµy x¶y ra khi cã mét vßng d©y nµo bÞ nèi t¾t hoÆc ch¹m chËp c¸c bèi d©y víi nhau. Khi ng¾n m¹ch ®éng c¬ ch¹y nãng, r« to quay chËm, kh¶ n¨ng mang t¶i kÐm.

  KiÓm tra ph¸t hiÖn ng¾n m¹ch b»ng c¸ch.

    - Cho ®éng c¬ ch¹y, cuén d©y bÞ ng¾n m¹ch sÏnãng h¬n, kiÓm tra qua vïng lâi s¾t còng ph¸t hiÖn ra ng¾n m¹ch.

    - Sö dông v«n kÕ, ®Ët ®iÖn ¸p vµo d©y quÊn, ®o ®iÖn ¸p trªn tõng bèi d©y , bèi d©y nµo cã ®iÖn ¸p r¬i Ýt nhÊt lµ bèi d©y ng¾n m¹ch.

   - sö dông am pe kÕ , ®o dßng ®iÖn tõng bèi d©y, bèi d©y nµo cã dßng ®iÖn lín nhÊt sÏ ng¾n m¹ch.

   Bèi d©y bÞ ng¾n m¹ch cÇn th¸o ra quÊn l¹i.

4. Ch¸y mét trong c¸c bèi d©y.

Th¸o ®éng c¬ nh×n thÊy bèi d©y ch¸y. Bèi d©y dÉ ch¸y th­êng kÌm ng¾n m¹ch hoÆc ®øt d©y, ch¹m vá. Th¸o bèi d©y vµ quÊn l¹i.