Thể loại Giáo án bài giảng Ngữ văn 6
Số trang 1
Ngày tạo 11/30/2009 2:51:39 PM +00:00
Loại tệp doc
Kích thước 0.60 M
Tên tệp chuyn doc
Chuyªn ®Ò 1 : Tõ tiÕng ViÖt .
TiÕt 1 + 2 : Tõ vµ cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt .
A / Môc tiªu cÇn ®¹t : Gióp HS :
- HiÓu ®îc thÕ nµo lµ tõ vµ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o cña tõ tiÕng ViÖt :
+ Kh¸i niÖm vÒ tõ.
+ §¬n vÞ cÊu t¹o tõ ( tiÕng ).
+ C¸c kiÓu cÊu t¹o tõ ( tõ ®¬n / tõ phøc ; tõ ghÐp / tõ l¸y )
- VËn dông vµo sö dông trong cuéc sèng h»ng ngµy vµ trong c¸c v¨n c¶nh cô thÓ.
B / ChuÈn bÞ :
- C¸c tµi liÖu liªn quan.
- B¶ng phô .
C / TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS.
- Giíi thiÖu bµi.
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm :
? Trong TV , ®¬n vÞ nµo kh«ng ph¶i lµ ®¬n vÞ dïng ®Ó ®Æt c©u ? ? §¬n vÞ nµo dïng ®Ó t¹o c©u lín h¬n tõ ? GV ®a VD : N¨m häc nµy, t«i ®· trë thµnh cËu häc sinh líp S¸u. ? X¸c ®Þnh c¸c tiÕng vµ c¸c tõ cã mÆt trong ®o¹n trÝch trªn ? ? T¹i sao c¸c tiÕng vµ c¸c tõ l¹i kh«ng b»ng nhau trong vd trªn ? ? VËy ®¬n vÞ cÊu t¹o cña tõ lµ g× ? ? Tõ do 1 tiÕng t¹o thµnh ®îc gäi lµ g× ? ? Tõ do 2 hoÆc nhiÒu tiÕng t¹o thµnh gäi lµ g× ? Bµi tËp : X¸c ®Þnh c¸c tõ cã mÆt trong ®o¹n th¬ sau : “ Trêi sinh ra tríc nhÊt ChØ toµn lµ trÎ con Trªn tr¸i ®Êt trôi trÇn Kh«ng d¸ng c©y, ngän cá. MÆt trêi còng cha cã ChØ toµn lµ bãng ®ªm Kh«ng khÝ chØ mµu ®en Cha cã mµu s¾c kh¸c M¾t trÎ con s¸ng l¾m Nhng cha thÊy g× ®©u MÆt trêi míi nh« cao Cho trÎ con nh×n râ. Mµu xanh b¾t ®Çu cá Mµu xanh b¾t ®Çu c©y C©y cao b»ng gang tay L¸ cá b»ng sîi tãc C¸i hoa b»ng c¸i cóc Mµu ®á lµm ra hoa him bÊy giê sinh ra Cho trÎ nghe tiÕng hãt…” ? Cã bao nhiªu tõ phøc ? ? Nh÷ng tõ phøc nµo cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa ? ? Tõ phøc do c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ mÆt nghÜa t¹o thµnh ®îc gäi lµ g× ?
? Nh÷ng tõ phøc nµo cã quan hÖ víi nhau vÒ ©m ? ? Tõ phøc do c¸c tiÕng cã quan hÖ víi nhau vÒ mÆt ©m t¹o thµnh ®îc gäi lµ g× ? ? §Ó ph©n biÖt tõ l¸y hay tõ ghÐp, ta ph¶i lµm g× ?
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp : Bµi tËp 1 : T×m c¸c tõ ghÐp ®ång nghÜa víi: gièng nßi , ch¨n nu«i.
Bµi tËp 2 : T×m c¸c tõ ghÐp theo kiÓu cÊu t¹o : th¬m lõng ( th¬m + x ), tr¾ng tinh (tr¾ng + x ). ? NhËn xÐt cÊu t¹o cña c¸c tõ trªn ?
Bµi tËp 3 : Trong c¸c tõ díi ®©y, tõ nµo lµ tõ ghÐp, tõ nµo lµ tõ l¸y ? Bao bäc, c¨n cíc, hái han, ma mãc, mai mét, m¶i miÕt,s¾m söa, cña c¶i,tÝnh t×nh, thót thÝt |
1- Tõ lµ g× ? - TiÕng, chØ lµ ®¬n vÞ dïng ®Ó cÊu t¹o nªn tõ. - §ã lµ nh÷ng côm tõ ( kÕt hîp tõ ), lµm thµnh phÇn c©u - Gåm 12 tiÕng 9 tõ.
- Cã c¸c tõ gåm 1 tiÕng, cã c¸c tõ gåm 2 tiÕng trë lªn. - TiÕng lµ ®¬n vÞ cÊu t¹o nªn tõ. - Tõ ®¬n lµ tõ do 1 tiÕng t¹o thµnh. - Tõ phøc lµ tõ do 2 hoÆc nhiÒu tiÕng t¹o thµnh.
HS lµm viÖc theo nhãm, cö ®¹i diÖn tr×nh bµy.
- HS lµm viÖc ®éc lËp, suy nghÜ tr¶ lêi. - Trôi trÇn, tr¸i ®Êt, trÎ con, mÆt trêi, bãng ®ªm, mµu s¾c, mµu xanh, mµu ®á, gang tay, sîi tãc, c¸i hoa, c¸i cóc. - Tõ ghÐp ( ghÐp nghÜa )
- Kh«ng khÝ.
- Tõ l¸y ( l¸y ©m )
- X¸c ®Þnh quan hÖ gi÷a c¸c tiÕng trong tõ phøc ®ã. S¬ ®å cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt :
Tõ tiÕng ViÖt
Tõ ®¬n Tõ phøc ( tõ 1 tiÕng) (tõ nhiÒu tiÕng)
Tõ Tõ ghÐp l¸y (ghÐp (l¸y nghÜa) ©m)
- HS t×m nh÷ng tõ ghÐp 2 tiÕng, trong ®ã cã 1 trong 2 tiÕng ®· cho ®îc gi÷ l¹i. VD : dßng gièng..
- Do 1 tiÕng chÝnh cã nghÜa vµ 1 tiÕng phô ®îc ghÐp víi tiÕng chÝnh; nghÜa cña tõ lµ nghÜa cña tiÕng chÝnh ®îc ph©n lo¹i theo nghÜa tiÕng phô ( nghÜa ph©n lo¹i ) |
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m néi dung bµi häc.
- T×m 1 sè tõ ghÐp cã tiÕng ®i vµ 1 sè tõ ghÐp cã tiÕng häc.
- ChuÈn bÞ bµi míi.
. .
TiÕt 3 + 4 : Tõ ghÐp.
A / Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
-N¾m ®îc ®Æc ®iÓm cña tõ ghÐp , c¸c lo¹i tõ ghÐp.
- VËn dông vµo v¨n c¶nh cô thÓ , vµo cuéc sèng h»ng ngµy.
B / ChuÈn bÞ :
- Tµi liÖu cã liªn quan.
- B¶ng phô .
C / TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- KiÓm tra bµi cò :
? VÏ s¬ ®å cÊu t¹o tõ tiÕng ViÖt . LÊy VD minh ho¹ ?
? Lµm bµi tËp ®· cho vÒ nhµ ?
- Giíi thiÖu bµi míi.
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm :
GV treo b¶ng phô : cho VD sau : Bè ®Ó ý lµ s¸ng nay, lóc c« gi¸o ®Õn th¨m, khi nãi víi mÑ, t«i cã nhì thèt ra mét lêi thiÕu lÔ ®é. §Ó c¶nh c¸o t«i, bè ®· viÕt th nµy. §äc th t«i xóc ®éng v« cïng. ( Ðt-m«n-®« ®¬ A-mi-xi) ? T×m nh÷ng tõ ®¬n vµ nh÷ng tõ phøc cã trong VD ? ? Tõ phøc ®îc chia thµnh nh÷ng lo¹i nµo? ? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ?
? NhËn xÐt vÒ c¸c tiÕng trong tõ ghÐp ?
? LÊy vÝ dô ? ? T×m trong v¨n b¶n “ Con Rång, ch¸u Tiªn “ c¸c tõ ghÐp ? ? Dùa vµo mèi liªn hÖ vÒ nghÜa gi÷a c¸c tiÕng, tõ ghÐp ®îc chia lµm mÊy lo¹i ? Lµ nh÷ng lo¹i nµo ? |
1- §Æc ®iÓm cña tõ ghÐp :
- Tõ ®¬n : bè,lµ, s¸ng ,nay, lóc, ®Õn, th¨m, khi, nãi, víi, mÑ, t«i, cã, nhì, thèt, ra,mét , lêi ,thiÕu ,®·, ®Ó, viÕt , th, nµy, ®äc, th. - Tõ phøc : ®Ó ý, c« gi¸o, lÔ ®é, c¶nh c¸o, xóc ®éng, v« cïng. - Tõ ghÐp, tõ l¸y.
- Tõ ghÐp lµ tõ do 2 hay nhiÒu tiÕng t¹o thµnh. - C¸c tiÕng trong tõ ghÐp thêng cã nghÜa vµ cã quan hÖ víi nhau vÒ nghÜa.
2- C¸c lo¹i tõ ghÐp : - 2 lo¹i : Tõ ghÐp chÝnh phô vµ tõ ghÐp ®¼ng lËp . |
Lo¹i tõ ghÐp |
§Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o |
§Æc ®iÓm vÒ nghÜa |
Tõ ghÐp chÝnh phô |
-Cã tiÕng chÝnh vµ tiÕng phô. - TiÕng phô bæ sung nghÜa cho tiÕng chÝnh. - TiÕng chÝnh ®Æt tríc tiÕng phô. |
- Cã tÝnh chÊt ph©n nghÜa. - NghÜa cña tõ ghÐp chÝnh phô hÑp h¬n nghÜa cña tiÕng chÝnh trong tõ ®ã. |
Tõ ghÐp ®¼ng lËp |
- Kh«ng ph©n biÖt tiÕng chÝnh, tiÕng phô. - C¸c tiÕng cã quan hÖ b×nh ®¼ng vÒ mÆt ng÷ nghÜa |
- Cã tÝnh chÊt hîp nghÜa. - NghÜa cña tõ ghÐp ®¼ng lËp kh¸i qu¸t h¬n nghÜa cña c¸c tiÕng trong tõ. |
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
1- H·y lËp 1 danh môc c¸c tõ ghÐp trong v¨n b¶n B¸nh chng b¸nh giÇy råi ph©n lo¹i thµnh tõ ghÐp ®¼ng lËp vµ tõ ghÐp chÝnh phô.
2- Miªu t¶ vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ vÒ nghÜa cña 5 tõ ghÐp ®¼ng lËp theo danh môc ë BT 1.
3- Miªu t¶ vÒ ®Æc ®iÓm cÊu t¹o vµ vÒ nghÜa cña 5 tõ ghÐp chÝnh phô theo danh môc ë BT 1.
4- Nªu nhËn xÐt vÒ nghÜa cu¶ tõ ghÐp chÝnh phô ®Ó ph©n biÖt víi c¸c trêng hîp kh«ng ph¶i lµ tõ ghÐp.
Tõ l¸y .
A – Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- N¾m ®îc thÕ nµo lµ tõ l¸y , ®Æc ®iÓm cña tõ l¸y , c¸c lo¹i tõ l¸y.
- Ph©n biÖt ®îc tõ l¸y víi tõ ghÐp
- VËn dông vµo sö dông trong giao tiÕp h»ng ngµy , trong lµm v¨n
B – ChuÈn bÞ :
- GV : §äc tµi liÖu cã liªn quan , so¹n bµi
B¶ng phô
- HS : Tr¶ lêi c©u hái.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ tõ ghÐp ? Cã mÊy lo¹i tõ ghÐp ? LÊy VD minh ho¹ ?
? ®Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i tõ ghÐp ?
- Giíi thiÖu bµi .
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm :
? Tõ l¸y lµ g× ?
GV treo b¶ng phô cã VD sau : §øng bªn ni ®ång ngã bªn tª ®ång, thÊy mªnh m«ng b¸t ng¸t §øng bªn tª ®ång ngã bªn ni ®ång, còng b¸t ng¸t mªnh m«ng Th©n em nh chÏn lóa ®ßng ®ßng PhÊt ph¬ díi ngän n¾ng hång buæi mai. ? T×m c¸c tõ l¸y cã trong bµi ca dao trªn ? ? Quan hÖ vÒ ©m thanh thÓ hiÖn gi÷a chóng ntn ? ? Cã mÊy lo¹i tõ l¸y ? Lµ nh÷ng lo¹i nµo? Chóng cã ®Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o vµ vÒ nghÜa ntn ? |
1- §Æc ®iÓm cña tõ l¸y : - Tõ l¸y lµ tõ do 2 trë lªn t¹o thµnh. C¸c tiÕng trong tõ l¸y cã quan hÖ vÒ ©m thanh ( cã ®Æc ®iÓm gièng nhau vÒ ©m thanh vµ cã sù hoµ phèi c¸c ®Æc ®iÓm ©m thanh gi÷a c¸c tiÕng ).
- Mªnh m«ng, b¸t ng¸t , ®ßng ®ßng, phÊt ph¬ .
2 – C¸c lo¹i tõ l¸y :
HS tr¶ lêi ®îc nh sau : ( GV cho HS kÎ b¶ng )
|
Lo¹i tõ l¸y |
§Æc ®iÓm vÒ cÊu t¹o |
§Æc ®iÓm vÒ nghÜa |
Tõ l¸y toµn bé |
- C¸c tiÕng lÆp nhau hoµn toµn. - C¸c tiÕng cã sù biÕn ®æi (thanh ®iÖu hoÆc phô ©m cuèi ) ®Ó t¹o nªn sù hµi hoµ ©m thanh. |
- Cã s¾c th¸i biÓu c¶m. - Cã s¾c th¸i t¨ng hay gi¶m nghÜa so víi tiÕng gèc (nÕu cã) do sù hoµ phèi ©m thanh gi÷a c¸c tiÕng trong tõ. |
Tõ l¸y bé phËn |
- C¸c tiÕng cã sù gièng nhau ë phô ©m ®Çu hay vÇn. |
- Cã nghÜa miªu t¶, cã s¾c th¸i biÓu c¶m do sù hoµ phèi ©m thanh gi÷a c¸c tiÕng. |
? Tõ l¸y vµ tõ ghÐp gièng vµ kh¸c nhau nh thÕ nµo ?
? LÊy VD minh ho¹ ®Ó lµm râ ? |
3 – Ph©n biÖt tõ l¸y vµ tõ ghÐp : - Gièng nhau : §Òu lµ tõ phøc ( do 2 tiÕng trë lªn t¹o thµnh ) - Kh¸c nhau : Tõ l¸y do quan hÖ vÒ ©m thanh t¹o thµnh. Tõ ghÐp do c¸c tiÕng cã quan hÖ vÒ nghÜa t¹o thµnh. |
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
LËp danh môc c¸c lo¹i tõ l¸y vµ ph©n lo¹i tõ l¸y trong v¨n b¶n “ Th¸nh Giãng “ vµ “ Th¹ch Sanh “ Theo mÉu sau :
Tõ l¸y toµn bé :
+ c¸c tiÕng lÆp nhau hoµn toµn :
+ C¸c tiÕng cã biÕn ®æi thanh ®iÖu hoÆc phô ©m cuèi :
Tõ l¸y bé phËn :
+ c¸c tiÕng lÆp l¹i phô ©m ®Çu :
+ C¸c tiÕng lÆp l¹i phÇn vÇn :
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m néi dung bµi häc.
- ChuÈn bÞ lµm bµi kiÓm tra 1 tiÕt.
. .
TiÕt 6 :
KiÓm tra chñ ®Ò 1 .
A – Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
1- S¾p xÕp c¸c tõ ghÐp sau ®©y vµo b¶ng ph©n lo¹i : häc hµnh , nhµ cöa, xoµi tîng, nh·n lång, chim s©u, lµm ¨n, ®Êt c¸t, xe ®¹p, v«i ve, nhµ kh¸ch, nhµ nghØ.
Tõ ghÐp chÝnh phô
|
|
Tõ ghÐp ®¼ng lËp
|
|
2- Nèi cét A víi cét B ®Ó t¹o thµnh c¸c tõ ghÐp chÝnh phô hîp nghÜa :
A B
Bót T«i
Xanh M¾t
Ma Bi
V«i GÆt
thÝch ng¾t
mïa ng©u
3- §iÒn thªm c¸c tiÕng ®Ó t¹o thµnh tõ l¸y :
….rµo ; …..bÈm ; ….. tïm ; …..nhÎ ; ……lïng ; …..chÝt.
Trong……; ngoan ……; lång …….; mÞn ……; bùc …..; ®Ñp …..
4- §Æt c©u víi mçi tõ sau :
a) l¹nh lïng :
b) l¹nh lÏo :
c) nhanh nh¶u :
d) nhanh nhÑn :
5- Chän c¸c tõ thÝch hîp sau ®©y ®Ó ®iÒn vµo chç trèng : ©m x©m, sÇm sËp, ngai ng¸i, å å, ®ép ®ép, man m¸c :
Ma xuèng……,giät ng· ,giät bay, bôi níc tr¾ng xo¸. Trong nhµ …. h¼n ®i. Mïi níc míi Êm , ngßn ngät, …… . Mïi ….. . , xa l¹ cña nh÷ng trËn ma ®Çu mïa ®em vÒ. Ma rÌo rÌo trªn s©n , gâ …….trªn phªn nøa , m¸i gi¹i , ®Ëp ….., liªn miªn vµo tµu l¸ chuèi . TiÕng giät gianh ®æ ….., xãi lªn nh÷ng r·nh níc s©u.
§¸p ¸n :
C©u 1 : 2 ®iÓm
Tõ ghÐp chÝnh phô
|
Xoµi tîng, nh·n lång, chim s©u, xe ®¹p, nhµ kh¸ch, nhµ nghØ |
Tõ ghÐp ®¼ng lËp
|
Häc hµnh, nhµ cöa, lµm ¨n, ®Êt c¸t, v«i ve, |
C©u 2 : 2 ®iÓm
Nèi :
Bót + bi
Xanh + ng¾t
Ma + ng©u
V«i + t«i
ThÝch + m¾t
Mïa + gÆt
C©u 3 : 2 ®iÓm
Hs thªm ®Ó t¹o thµnh tõ l¸y :
- rµo rµo, lÈm bÈm, um tïm, nhá nhÎ, l¹nh lïng , chi chÝt.
- Trong trÎo, ngoan ngo·n, lång lén , mÞn mµng, bùc béi , ®Ñp ®Ï.
C©u 4 : 2 ®iÓm
HS ®Æt c©u ®îc víi nh÷ng tõ l¸y
C©u 5 : 2 ®iÓm
LÇn lît ®iÒn : sÇm sËp , ©m x©m , man m¸c , ngai ng¸i , ®ép ®ép , lïng tïng, å å .
. .
Chuyªn ®Ò 2 : hÖ thèng tõ tiÕng viÖt.
TiÕt 1+2 :
Tõ ®ång nghÜa.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- N¾m ®îc kh¸i niÖm tõ ®ång nghÜa , c¸c lo¹i tõ ®ång nghÜa
- N¾m ®îc c¸ch sö dông tõ ®ång nghÜa cho hîp lý.
- VËn dông vµo sö dông trong cuéc sèng , trong hµnh v¨n.
B/ ChuÈn bÞ :
- Tµi liÖu cã liªn quan.
- B¶ng phô.
C/ TiÕn tr×nh giê d¹y:
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- KiÓm tra bµi cò :
GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ ë nhµ cña HS.
- Giíi thiÖu bµi míi ,
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm :
GV treo b¶ng phô cã VD : §em qua , gµ g¸y, canh ba Vî t«i, con g¸i, ®µn bµ, n÷ nhi. ? NhËn xÐt vÒ ý nghÜa cña nhãm tõ trªn ? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa ?
BT : T×m c¸c tõ ®ång nghÜa víi nhãm tõ sau: Phô mÉu Thuû chung N«ng nghiÖp S¬n thuû Giang s¬n Mai mét BÇn tiÖn Phó quý Kh«ng phËn GV cho VD : So s¸nh hai nhãm tõ ®ång nghÜa sau ®©y : a) - Rñ nhau xuèng bÓ mß cua §em vÒ nÊu qu¶ m¬ chua trªn rõng - Chim xanh ¨n tr¸i xoµi xanh ¡n no t¾m m¸t ®Ëu cµnh c©y ®a b) – Tríc søc tÊn c«ng nh vò b·o vµ tinh thÇn chiÕn ®Êu tuyÖt vêi cña nghÜa qu©n T©y S¬n, hµng v¹n qu©n Thanh ®· bá m¹ng. - C«ng chóa Ha-ba-na ®· hi sinh anh dòng , thanh kiÕm vÉn cÇm tay. ? Cã mÊy lo¹i tõ ®ång nghÜa ?
? LÊy VD vÒ tõ ®ång nghÜa hoµn toµn vµ tõ ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn ? BT : T×m c¸c tõ ®ång nghÜa víi c¸c tõ ®Þa ph¬ng sau : Võng L¹c Lîn MÑ §©u
? Thö thay thÕ c¸c tõ ®ång nghÜa qu¶- tr¸i ; bá m¹ng- hi sinh trong c¸c VD ë môc 2 vµ rót ra nhËn xÐt ? ? Cã ph¶i c¸c tõ ®ång nghÜa bao giê còng thay thÕ ®îc cho nhau kh«ng ? ? VËy khi nãi vµ viÕt ta cÇn sö dông tõ ®ång nghÜa ntn ?
|
1- Tõ ®ång nghÜa lµ g× ?
- Cã nghÜa gÇn gièng nhau. -> Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa gièng nhau hoÆc gÇn gièng nhau.
2- C¸c lo¹i tõ ®ång nghÜa :
- Qu¶ , tr¸i : gièng nhau, kh«ng ph©n biÖt s¾c th¸i ý nghÜa.
- Bá m¹ng : chÕt ( s¾c th¸i coi thêng ) Hi sinh : chÕt ( S½c th¸i trang träng )
- Cã hai lo¹i tõ ®ång nghÜa : ®ång nghÜa hoµn toµn ( kh«ng ph©n biÖt s¾c th¸i ý nghÜa ) vµ ®ång nghÜa kh«ng hoµn toµn (cã s¾c th¸i ý nghÜa kh¸c nhau ).
3- C¸ch sö dông tõ ®ång nghi·
-> Kh«ng ph¶i bao giê c¸c tõ ®ång nghÜa còng cã thÓ thay thÕ ®îc cho nhau. -> Khi nãi còng nh khi viÕt, cÇn c©n nh¾c ®Ó chän trong sè c¸c tõ ®ång nghÜa nh÷ng tõ thÓ hiÖn ®óng thùc tÕ kh¸ch quan vµ s¾c th¸i biÓu c¶m. |
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
T×m c¸c tõ ®ång nghÜa thay thÕ c¸c tõ in ®Ëm trong c¸c c©u sau :
a) Trªn nh÷ng chiÕc m¸y bay chªnh chÕch däc ®êng b¨ng , c¸c phi c«ng ®· ngåi yªn trong khoang l¸i , s½n sµng ®îi lÖnh.
b) Ngêi giµ, trÎ con, ®«ng nhÊt lµ g¸i trai trong b¶n xóm l¹i mçi ®ªm ®Ëp lóa ë tõng chßi canh cña tõng nhµ.
c) Lµng míi ®Þnh c lªn trong n¾ng sím. Nh÷ng sinh ho¹t ®Çu tiªn cña mét ngµy b¾t ®Çu. Thanh niªn ra rõng gì bÉy gµ, bÉy chim. Phô n÷ qu©y quÇn giÆt giò bªn nh÷ng giÕng níc míi ®µo. Em nhá ®ïa vui tríc nhµ sµn.
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ.
- N¾m néi dung bµi häc.
- §Æt c©u víi mçi tõ trong nhãm sau :
a) xÊu, xÊu xa, xÊu hæ, xÊu xÝ.
b) Thµnh ®¹t, thµnh c«ng, thµnh qu¶, thµnh tÝch.
c) Träng ®¹i, lín lao, to lín, vÜ ®¹i
d) Bao la, mªnh m«ng, b¸t ng¸t
- ChuÈn bÞ bµi míi.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
TiÕt 3+4 :
Tõ tr¸i nghÜa.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- HiÓu thÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa
- C¸c trêng hîp tr¸i nghÜa
- T¸c dông cña viÖc dïng tõ tr¸i nghÜa
- VËn dông vµo sö dông trong v¨n c¶nh cô thÓ, trong giao tiÕp h»ng ngµy ®Ó g©y Ên tîng m¹nh, biÓu c¶m…
B/ ChuÈn bÞ :
- B¶ng phô.
- Tµi liÖu cã liªn quan
C/ TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ tõ ®ång nghÜa ? LÊy VD minh ho¹ ?
? Cã mÊy lo¹i tõ ®ång nghÜa ? Mçi lo¹i lÊy 1 VD minh ho¹ ?
? Sö dông tõ ®ång nghÜa nh thÕ nµo cho phï hîp ?
- Giíi thiÖu bµi míi.
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm :
GV treo b¶ng phô cã ghi VD : Tõ h«m vµo mïa míi, ®Êt trêi u ¸m ma phïn. C¶nh buån mµ lßng vui. ( T« Hoµi ) ? trong VD trªn , tõ nµo vµ tõ nµo cã nghÜa tr¸i ngîc nhau ? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ? ? T×m tõ tr¸i nghÜa víi c¸c tõ sau : Tuæi giµ Tre giµ C©n giµ vÞt giµ ? Tõ ®ã em rót ra kÕt luËn g× ?
? LÊy VD vÒ tõ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau ? Bµi tËp 1 : §iÒn tõ tr¸i nghÜa thÝch hîp vµo chç trèng trong ®o¹n th¬ sau : Nhµ ai võa chÝn qu¶ ®Çu §· nghe xãm trícvên ….th¬m lõng L¸ chiÒu côp ngñ ung dung §Ó c©y…… tng bõng sím mai Ngät th¬m sau líp vá gai Qu¶ ngon lín m·i cho ai ®Ñp lßng Mêi c«, mêi b¸c ¨n cïng Sçu riªng mµ ho¸ ……tr¨m nhµ ( Ph¹m Hæ ) Bµi tËp 2 : T×m tõ tr¸i nghÜa víi nh÷ng tõ in ®Ëm trong ®o¹n trÝch sau : Th«ng thêng, ngêi ®i xa trë l¹i quª nhµ hay kÓ víi bµ con l¸ng giÒng chuyÖn l¹ ph¬ng xa. Riªng t«i vÒ lµng, vÒ xø, lóc nµo còng thÝch nãi ®Õn c¸i ®Ñp, c¸i lín quª m×nh. ( Mai V¨n T¹o )
? T×m 1 sè thµnh ng÷, tôc ng÷ cã sö dông tõ tr¸i nghÜa ? Nªu t¸c dông cña viÖc sö dông tõ tr¸i nghÜa Êy ? ? Trong BT 1 em võa lµm , sö dông tõ tr¸i nghÜa cã t¸c dông g× ?
|
1- ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ?
- buån & vui
- Lµ nh÷ng tõ cã nghÜa tr¸i ngîc nhau
- trÎ - non - non ( ®uèi ) - t¬ -Mét tõ cã thÓ thuéc nhiÒu cÆp tõ tr¸i nghÜa kh¸c nhau.
- sau
- thøc dËy
- vui chung
2- Sö dông tõ tr¸i nghÜa :
- T¹o tÝnh t¬ng ph¶n, g©y Ên tîng m¹nh, lµm cho lêi nãi thªm sinh ®éng . |
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
Bµi tËp 1 : ChØ ra c¬ së chung, tiªu chuÈn ®Ó x¸c ®Þnh hiÖn tîng tr¸i nghÜa ë c¸c cÆp tõ sau ®©y :
- Sao ®ang vui vÎ ra buån b·
Võa míi quen nhau ®· l¹ lïng
( TrÇn TÕ X¬ng )
- ChÕt vinh cßn h¬n sèng nhôc
- ( Thµnh ng÷ )
- Hoa hÐo vµ hoa t¬i
M¾t quen vµ m¾t l¹
Thµnh phè lµ mét con tµu ®ãng dë
§ªm ®ªm håi hép ®îi ra kh¬i
( Lu Quang Vò )
Híng dÉn HS lµm theo b¶ng mÉu sau :
CÆp tõ tr¸i nghÜa |
C¬ së, tiªu chÝ x¸c ®Þnh |
Vui vÎ- buån b· |
Tr¹ng th¸i, t©m tr¹ng cña con ngêi |
Bµi tËp 2 : T×m c¸c cÆp tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u sau :
a) Níc non lËn ®Ën mét m×nh
Th©n cß lªn th¸c , xuèng ghÒnh bÊy nay
Ai lµm cho bÓ kia ®Çy
Cho ao kia c¹n, cho gÇy cß con ?
( Ca dao )
b) Th©n em nh h¹t ma sa
H¹t vµo ®µi c¸c, h¹t ra ruéng cµy
( Ca dao )
c) Th©n em nh tr¸i bÇn tr«i
Giã dËp, sãng dåi, biÕt tÊp vµo ®©u ?
( Ca dao )
Ho¹t ®éng 4 :Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m néi dung bµi
- Lµm bµi tËp.
- ChuÈn bÞ bµi míi.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
. .
Tõ ®ång ©m.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HiÓu ®îc thÕ nµo lµ tõ ®ång ©m.
- NghÜa cña c¸c tõ ®ång ©m.
- Ph©n biÖt tõ ®ång ©m, tõ nhiÒu nghi· , tõ ®ång nghÜa, tõ tr¸i nghÜa .
- VËn dông vµo sö dông trong nh÷ng trêng hîp kh¸c nhau.
B/ ChuÈn bÞ :
- b¶ng phô .
- Tµi liÖu cã liªn quan
C/ TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ tõ tr¸i nghÜa ? LÊy VD minh ho¹ ?
? Sö dông tõ tr¸i nghÜa nh thÕ nµo ?
- Giíi thiÖu bµi míi .
Ho¹t ®éng 2 : H×nh thµnh kh¸i niÖm :
GV treo b¶ng phô cã ghi VD : Bµ giµ ®i chî CÇu §«ng Bãi xem mét quÎ lÊy chång lîi ch¨ng ? ThÇy bãi gieo quÎ nãi r»ng Lîi th× cã lîi nhng r¨ng kh«ng cßn. ( ca dao ) ? T×m c¸c tõ cã ©m ®äc gièng nhau trong VD trªn ? ? ý bµ giµ muèn hái ®iÒu g× ? ? Cßn thÇy bãi l¹i muèn nãi ®iÒu g× ? Hai tõ lîi trong bµi ca dao lµ tõ ®ång ©m. VËy em hiÓu tõ ®ång ©m lµ g× ? ? NhËn xÐt c¸ch viÕt c¸c tõ ®ång ©m ®ã ?
? c¸c tõ ®ång ©m ®ã nghÜa cã gièng nhau kh«ng ? ? Tõ ®ång ©m cã ph¶i lµ tõ nhiÒu nghÜa kh«ng ? ? Lêy VD vÒ tõ ®ång ©m ?
? tõ ®ång ©m , tõ nhiÒu nghÜa cã ®iÓm g× gièng nhau ?Kh¸c nhau ?
|
1- ThÕ nµo lµ tõ ®ång ©m ?
- Lîi
- Lîi léc. - Lîi r¨ng.
- Tõ ®ång ©m lµ nh÷ng tõ cã ©m thanh gièng nhau. - Trong tiÕng ViÖt, phÇn lín c¸c tõ ®ång ©m ®îc viÕt gièng nhau (®ång tù ) - NghÜa cña c¸c tõ ®ång ©m kh¸c h¼n nhau. - Kh«ng, nghÜa cña c¸c tõ ®ång ©m kh«ng cã quan hÖ g× víi nhau - VD : Con ruåi ®Ëu m©m x«i ®Ëu. Con kiÕn bß ®Üa thÞt bß. Con ngùa ®¸ con ngùa ®¸. 2- Ph©n biÖt tõ ®ång ©m, tõ nhiÒu nghÜa . - Gièng nhau vÒ ©m thanh. - Kh¸c nhau : mét tõ cã nhiÒu nghÜa liªn hÖ víi nhau -> tõ nhiÒu nghÜa. NhiÒu tõ kh¸c nghÜa kh«ng cã liªn hÖ víi nhau -> tõ ®ång ©m. |
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
T×m nh÷ng tõ ®ång ©m víi c¸c tõ in ®Ëm trong bµi th¬ sau :
Khãc Tæng Cãc.
Chµng Cãc ¬i ! Chµng Cãc ¬i !
ThiÕp bÐn duyªn chµng cã thÕ th«i
Nßng näc ®øt ®u«i tõ ®©y nhÐ
Ngh×n vµng kh«n chuéc dÊu b«i v«i
( Hå Xu©n H¬ng )
Ho¹t ®éng 4 : híng dÉn häc ë nhµ :
- T×m c¸c tõ ®ång ©m víi mçi tõ : mùc, phong , gian.
- N¾m bµi cò.
- ChuÈn bÞ kiÓm tra chuyªn ®Ò 2.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
. .
TiÕt 6 :
KiÓm tra chuyªn ®Ò 2 .
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
C©u 1 : Nèi tõ ë cét A víi nÐt nghÜa phï hîp ë cét B :
A B
a) l¹nh 1) rÐt buèt
b) lµnh l¹nh 2) rÊt l¹nh
c) rÐt 3) h¬i l¹nh
d) gi¸ 4) tr¸i nghÜa víi nãng
C©u 2 :§iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng :
Nhanh nh¶u, nhanh nhÑn, nhanh chãng
a) C«ng viÖc ®· hoµn thµnh …….
b) Con bÐ nãi n¨ng…………..
c) §«i ch©n Nam ®i bãng rÊt……..
C©u 3 : G¹ch ch©n nh÷ng côm tõ tr¸i nghÜa trong c¸c c©u sau :
a) Non cao non thÊp m©y thuéc
C©y cøng c©y mÒm giã hay
( NguyÔn Tr·i )
b) Trong lao tï cò ®ãn tï míi
Trªn trêi m©y t¹nh ®uæi m©y ma.
( Hå ChÝ Minh)
c) N¬i im lÆng s¾p bïng lªn b·o löa
Chç ån µo ®ang ho¸ than r¬i.
( Ph¹m TiÕn DuËt )
C©u 4: T×m nh÷ng tõ cã chøa c¸c tõ sau :
a) Lîi : …………………………………………………………………………
b) B×nh:………………………………………………………………………..
c) Ba :………………………………………………………………………….
d) Lµ :…………………………………………………………………………
C©u 5 : Tõ ®ång trong nh÷ng trêng hîp sau muèn nãi ®iÒu g× ?
a) trèng ®ång : ………………………………………………………………
b) lµm viÖc ngoµi ®ång :…………………………………………………….
c) ®ång lßng :……………………………………………………………….
d) ®ång tiÒn :………………………………………………………………..
§¸p ¸n :
C©u 1 : 2 ®iÓm : Nèi ®óng : a + 4
b + 3
c + 2
d + 1
C©u 2 :1 ®iÓm. ®iÒn ®óng : nhanh chãng, nhanh nh¶u, nhanh nhÑn
C©u 3 :2 ®iÓm. G¹ch ch©n ®óng :
cao- thÊp ; cøng –mÒm
Cò- míi; t¹nh -ma.
Im lÆng – ån µo ; s¾p bïng- ®ang ho¸ ; b·o löa-than r¬i
C©u 4 : 2 ®iÓm
C©u 5 : 3 ®iÓm :
- kim lo¹i
- n¬i chèn
- cïng chung søc
- ®¬n vÞ tiÒn tÖ
Chuyªn ®Ò 3 : HiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ.
TiÕt 1+2 : NghÜa cña tõ
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. Häc sinh n¾m v÷ng :
- ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ ?
- Mét sè c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ.
2. LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i thÝch nghÜa cña tõ ®Ò dïng tõ mét c¸ch cã ý thøc trong nãi vµ viÕt.
B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: B¶ng phô
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
GV treo b¶ng phô cã ghi VD ë Sgk HS ®äc vµ tr¶ lêi c©u hái: ? NÕu lÊy dÊu (:) lµm chuÈn th× c¸c vÝ dô trªn gåm mÊy phÇn ? Lµ nh÷ng phÇn nµo? Mét häc sinh ®äc to phÇn gi¶i thÝch nghÜa tõ : TËp qu¸n. ?Trong hai c©u sau tõ tËp qu¸n vµ thãi quen cã thÓ thay thÕ cho nhau ®îc hay kh«ng ? T¹i sao ? a. Ngêi ViÖt cã tËp qu¸n ¨n trÇu. b. B¹n Nam cã thãi quen ¨n quµ vÆt. ? VËy tõ tËp qu¸n ®· ®îc gi¶i thÝch ý nghÜa nh thÕ nµo ?
? Mçi chó thÝch cho 3 tõ: tËp qu¸n, lÉm liÖt, nao nóng gåm mÊy bé phËn ? ? Bé phËn nµo trong chó thÝch nªu lªn nghÜa cña tõ
? NghÜa cña tõ øng víi phÇn nµo trong m« h×nh díi ®©y. H×nh thøc Néi dung ? Tõ m« h×nh trªn em h·y cho biÕt em hiÓu thÕ nµo lµ nghÜa cña tõ ? ? Em h·y t×m hiÓu tõ : C©y, b©ng khu©ng, thuyÒn, ®¸nh theo m« h×nh trªn. Gi¸o viªn giao theo 4 nhãm.
? C¸c tõ trªn ®· ®îc gi¶i thÝch ý nghÜa nh thÕ nµo ? Häc sinh chó gi¶i tõ lÉm liÖt
? Trong 3 c©u sau, 3 tõ lÉm liÖt, hïng dòng, oai nghiªm cã thÓ thay thÕ cho nhau ®îc kh«ng ? T¹i sao ? ? 3 tõ cã thÓ thay thÕ cho nhau ®îc, gäi lµ 3 tõ g× ? ? VËy tõ lÉm liÖt ®· ®îc gi¶i thÝch ý nghÜa nh thÕ nµo ?
? C¸ch gi¶i nghÜa tõ nao nóng ?
Gi¸o viªn : Nh vËy ta ®· cã 2 c¸ch gi¶i nghÜa tõ :Gi¶i thÝch = kh¸i niÖmvµ gi¶i thÝch = c¸ch dïng tõ ®ång nghÜa. VËy cßn c¸ch nµo ? ? C¸c em h·y t×m nh÷ng tõ tr¸i nghÜa víi tõ : Cao thîng, s¸ng sña, nh½n nhôi.
? C¸c tõ trªn ®· ®îc gi¶i thÝch ý nghÜa nh thÕ nµo ? ? Cã mÊy c¸ch gi¶i nghÜa cña tõ ? Lµ nh÷ng c¸ch nµo ? Häc sinh ®äc ghi nhí II. Lu ý : §Ó hiÓu s©u s¾c ý nghÜa cña tõ, cã thÓ ®a ra cïng lóc c¸c tõ ®ång nghÜa vµ tr¸i nghÜa.
|
I. NghÜa cña tõ lµ g× ? 1. VÝ dô 1
- Gåm 2 phÇn : + PhÇn bªn tr¸i lµ c¸c tõ in ®Ëm cÇn gi¶i nghÜa. + PhÇn bªn ph¶i lµ néi dung gi¶i thÝch nghÜa cña tõ. C©u a cã thÓ dïng c¶ 2 tõ C©u b chØ dïng ®îc tõ thãi quen. - Cã thÓ nãi : B¹n Nam cã thãi quen ¨n quµ. - Kh«ng thÓ nãi : B¹n Nam cã tËp qu¸n ¨n quµ. VËy lÝ do lµ : - Tõ tËp qu¸n cã ý nghÜa réng, thêng g¾n víi chñ ®Ò lµ sè ®«ng. - Tõ thãi quen cã ý nghÜa hÑp, thêng g¾n víi chñ ®Ò lµ mét c¸ nh©n. Tõ tËp qu¸n ®îc gi¶i thÝch b»ng c¸ch diÔn t¶ kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. 2. KÕt luËn. * VÝ dô : - 2 bé phËn : tõ vµ nghÜa cña tõ. - Bé phËn nªu lªn nghÜa cña tõ lµ bé phËn ®»ng sau dÊu ‘:’ §ã chÝnh lµ nghÜa cña tõ ; Néi dung lµ c¸i chøa ®ùng trong h×nh thøc cña tõ, lµ c¸i cã tõ l©u ®êi ta ph¶i t×m hiÓu ®Ó dïng cho ®óng. b. Bµi häc 1: NghÜa cña tõ lµ néi dung (sù vËt, tÝnh chÊt, ho¹t ®éng, quan hÖ...) mµ tõ biÓu thÞ. VD: C©y: - H×nh thøc : Lµ tõ ®¬n, chØ cã mét tiÕng - Néi dung : chØ mét loµi thùc vËt VD: B©ng khu©ng - H×nh thøc : lµ tõ l¸y, gåm 2 tiÕng - Néi dung : chØ 1 tr¹ng th¸i t×nh c¶m kh«ng râ rÖt cña con ngêi. * VD:ThuyÒn - H×nh thøc : lµ tõ ®¬n, gåm 1 tiÕng - Néi dung : chØ ph¬ng tiÖn giao th«ng ®êng thuû *VD: §¸nh - H×nh thøc : tõ ®¬n, gåm 1 tiÕng - Néi dung : Ho¹t ®éng cña chñ thÓ t¸c ®éng lªn mét ®èi tîng nµo ®ã. Gi¶i thÝch b»ng c¸ch ®Æc t¶ kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. VÝ dô : a. T thÕ lÉm liÖt cña ngêi anh hïng b. T thÕ hïng dòng cña ngêi anh hïng. c. T thÕ oai nghiªm cña ngêi anh hïng. cã thÓ thay thÕ cho nhau ®îc v× chóng kh«ng lµm cho néi dung th«ng b¸o vµ s¾c th¸i ý nghÜa cña c©u thay ®æi 3 tõ ®ång nghÜa. Gi¶i thÝch b»ng c¸ch dïng tõ ®ång nghÜa. Gièng tõ lÉm liÖt. - §¹i diÖn 4 tæ lªn b¶ng t×m - Cao thîng : nhá nhen, ti tiÖn, hÌn h¹, lÌm nhÌm,... - S¸ng sña : tèi t¨m, h¾c ¸m, ©m u, u ¸m... - Nh½n nhôi : sï s×, nham nhë, mÊp m«, ... Gi¶i thÝch b»ng tõ tr¸i nghÜa. II. C¸c c¸ch gi¶i nghÜa tõ: - Tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ - §a ra nh÷ng tõ ®ång nghÜa hoÆc tr¸i nghÜa víi tõ cÇn gi¶i thÝch VÝ dô : Tõ : Trung thùc : - §ång nghÜa : ThËt thµ, th¼ng th¾n,... - Tr¸i nghÜa : Dèi tr¸, l¬n lÑo, ... |
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ : - N¾m néi dung bµi häc. - ChuÈn bÞ bµi míi . .
TiÕt 3 : luyÖn tËp A. Môc tiªu cÇn ®¹t 1. Häc sinh n¾m v÷ng : - ThÕ nµo lµ nghÜa cña tõ ? - Mét sè c¸ch gi¶i thÝch nghÜa cña tõ. 2. LuyÖn kÜ n¨ng gi¶i thÝch nghÜa cña tõ ®Ò dïng tõ mét c¸ch cã ý thøc trong nãi vµ viÕt. B. ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß: B¶ng phô C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
Häc sinh lµm bµi tËp theo nhãm Bµi tËp 1 a. Chó thÝch 1 : Gi¶i thÝch b»ng dÞch tõ H¸n ViÖt sang tõ thuÇn viÖt. b. Chó thÝch 2 : Gi¶i thÝch b»ng c¸ch tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. c. Chó thÝch 3 : C¸ch gi¶i thÝch b»ng viÖc m« t¶ ®Æc ®iÓm cña sù viÖc d. Chó thÝch 4 : C¸ch gi¶i thÝch tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. e. Chó thÝch 5 : Gi¶i thÝch b»ng tõ ®ång nghÜa. g. Chó thÝch 6 : Gi¶i thÝch b»ng c¸ch tr×nh bµy kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. h. Chó thÝch 7 : Gi¶i thÝch b»ng c¸ch dïng tõ ®ång nghÜa. i. Chó thÝch 8 : Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ. g. Chó thÝch 9 : Gi¶i thÝch b»ng tõ ®ång nghÜa. Bµi tËp 2 : a. Häc tËp b. Häc lám c. Häc hái d. Häc hµnh. Bµi tËp 3 : §iÒn tõ a. Trung b×nh b. Trung gian. c. Trung niªn. Bµi tËp 4 : Gi¶i thÝch tõ * GiÕng : Hè ®µo s©u vµo lßng ®Êt ®Ó lÊy níc ¨n uèng. Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ * Rung rinh : ChuyÓn ®éng nhÑ nhµng, liªn tôc. Gi¶i thÝch b»ng kh¸i niÖm mµ tõ biÓu thÞ * HÌn nh¸t : Tr¸i víi dòng c¶m Dïng tõ tr¸i nghÜa ®Ó gi¶i thÝch.
Ho¹t ®éng IV Híng dÉn häc ë nhµ Bµi tËp 5 : Gi¶i nghÜa tõ mÊt ; ? H·y gi¶i nghÜa tõ ‘mÊt’ theo nghÜa ®en ? MÊt : tr¸i nghÜa víi cßn. ? Häc sinh th¶o luËn cuéc héi tho¹i, ®Ó ®i ®Õn kÕt luËn. Nh©n vËt Nô ®· gi¶i thÝch côm tõ kh«ng mÊt lµ biÕt nã ë ®©u §iÒu thó vÞ lµ c¸ch gi¶i thÝch nµy ®· ®îc c« chiªu hån nhiªn chÊp nhËn. Nh vËy, mÊt cã nghÜa lµ kh«ng mÊt nghÜa lµ vÉn cßn. KÕt luËn : - So víi c¸ch gi¶i nghÜa ë bíc 1 lµ sai - So víi c¸ch gi¶i nghÜa ë trong v¨n c¶nh, trong truyÖn th× ®óng vµ rÊt th«ng minh |
. .
TiÕt 4+ 5 :Tõ nhiÒu nghÜa vµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- HiÓu ®îc thÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa
- VËn dông sö dông trong nãi vµ viÕt
B/ ChuÈn bÞ :
- - b¶ng phô .
- Tµi liÖu cã liªn quan
C/ TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : Khëi ®éng :
- KiÓm tra bµi cò :
GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.
-Giíi thiÖu bµi míi
Ho¹t ®éng 2 : h×nh thµnh kh¸i niÖm :
? Trong thùc tÕ , nh÷ng tõ nµo chØ cã duy nhÊt mét nghÜa ? HS ®äc l¹i bµi th¬ Nh÷ng c¸i ch©n- SGK Ng÷ v¨n 6- T1 ? Trong bµi cã nh÷ng sù vËt nµo cã ch©n ? ? T¸c gi¶ nãi vÒ ch©n cña nh÷ng vËt Êy nh thÕ nµo ? ? Nh÷ng c¸i ch©n Êy cã ®iÓm g× chung ? ? Cã ph¶i tõ ch©n chØ cã duy nhÊt 1 nghÜa kh«ng ? ? VËy nãi chung tõ cã thÓ cã mÊy nghÜa? ? Em hiÓu thÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa ?
? Tõ nhiÒu nghÜa ®îc t¹o ra nh»m môc ®Ých g× ?
? Gi¶i nghÜa cña nh÷ng tõ ch©n cã trong bµi ? ? Theo em, trong nh÷ng tõ trªn, cã tõ gi÷ vai trß nghÜa gèc cha ? ? VËy tõ nµo lµ nghÜa gèc ? ? Nh÷ng tõ ch©n trong bµi lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ. Em hiÓu thÕ nµo lµ hiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ ? ? LÊy VD ? ? ThÕ nµo lµ nghÜa gèc, nghÜa chuyÓn ? |
1- ThÕ nµo lµ tõ nhiÒu nghÜa ? - Nh÷ng kh¸i niÖm . VD : To¸n häc, « xy
- GËy, compa, kiÒng, bµn
- §Òu lµ n¬i tiÕp xóc víi ®Êt cña sù vËt - Kh«ng, nã cã nhiÒu nghÜa
-> Tõ cã thÓ cã 1 hoÆc nhiÒu nghÜa - Tõ nhiÒu nghÜa lµ hiÖn tîng thªm nghÜa míi cho tõ cã s½n mµ kh«ng cÇn ph¶i t¹o ra tõ míi , nh»m ®¸p øng nhu cÇu biÓu thÞ nh÷ng kh¸i niÖm míi, gäi tªn nh÷ng sù vËt míi mµ con ngêi nhËn thøc ®îc vµo tiÕng nãi
2- HiÖn tîng chuyÓn nghÜa cña tõ : - Cha - Ch©n ngêi
- lµ hiÖn tîng thªm nghÜa míi cho tõ , thay ®æi nghÜa cho tõ, mµ kh«ng cÇn ph¶i t¹o thªm tõ míi ®îc gäi lµ hiÑn tîng chuyÓn nghÜa cu¶ tõ - NghÜa ban ®Çu cña tõ lµm c¬ së h×nh thµnh c¸c nghÜa kh¸c gäi lµ nghÜa gèc. C¸c nghÜa h×nh thµnh trªn c¬ së nghÜa gèc gäi lµ nghÜa chuyÓn |
Ho¹t ®éng 3 : luyÖn tËp :
Bµi tËp 1 : X¸c ®Þnh nghÜa gèc cña c¸c tõ : mÆt , mòi, ®Çu.
Bµi tËp 2 : Gi¶i thÝch nghÜa cña c¸c tõ ®¸nh trong c¸c VD sau :
a) Håi Êy, ë Thanh Ho¸ cã mét ngêi ®¸nh c¸ tªn lµ Lª ThËn
( sù tÝch Hå G¬m )
b) Ngêi ¢u L¹c ®¸nh tan qu©n TÇn x©m lîc
( LÞch sö 6 )
c) Cha ®¸nh tr©u cµy, con ®Ëp ®Êt.
( Em bÐ th«ng minh )
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m néi dung bµi häc.
- ChuÈn bÞ kiÓm tra chuyªn ®Ò 3.
. .
Ngµy so¹n : 21-10-2007
TiÕt 6 :
KiÓm tra chuyªn ®Ò 3 .
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
C©u 1 : Ghi ch÷ ®óng ( § ) hoÆc sai ( S ) vµo cuèi mçi c©u sau :
A / TÊt c¶ tõ tiÕng ViÖt chØ cã mét nghÜa (….)
B / TÊt c¶ tõ tiÕng ViÖt ®Òu cã nhiÒu nghÜa (….)
C / Cã tõ chØ cã mét nghÜa nhng l¹i cã tõ chØ cã nhiÒu nghÜa (…)
D / Tõ nhiÒu nghÜa cã nghÜa ®en, nghÜa xuÊt hiÖn tõ ®Çu, nghÜa bãng, nghÜa ®îc h×nh thµnh tõ nghi· gèc (….)
C©u 2 : Nªu 10 tõ chØ cã mét nghÜa ?
C©u 3 : Nªu 10 tõ cã nhiÒu nghÜa ?
C©u 4 : Nªu mét sè nghÜa cña c¸c tõ sau :
- nhµ : ……………………………………………………………………………..
- ¨n :……………………………………………………………………………….
- ch¬i : …………………………………………………………………………
- ®i :………………………………………………………………………………..
- m¾t :……………………………………………………………………………..
§¸p ¸n :
C©u 1 : ( 1 ®iÓm )
A/ S
B/ S
C/ §
D/ §
C©u 2 : HS nªu ®óng 10 tõ : 2 ®iÓm.
C©u 3 : HS nªu ®óng 10 tõ : 2 ®iÓm.
C©u 4 : ( 5 ®iÓm- mçi ý 1 ®iÓm )
D / Tæng kÕt- dÆn dß :
DÆn HS chuÈn bÞ bµi míi.
. .
A. Môc tiªu cÇn ®¹t:
- HS rÌn kü n¨ng ch÷a c¸c lo¹i lçi dïng tõ.
- Cã ý thøc dïng tõ ®óng.
* Ho¹t ®éng 1: C¶ ®ªm h«m Êy ta thøc c¶ ®ªm ®Ó t×m cho ra lÔ vËt.
* Ho¹t ®éng 2: GV cho HS quan s¸t bµi tËp. HS th¶o luËn nhãm 2' |
I - lý thuyÕt1. C¸c lo¹i lçi thêng gÆp - Lçi lÆp tõ. - LÉn lén c¸c tõ gÇn ©m: tham quen - th¨m quan. - Dïng tõ kh«ng ®óng nghÜa: yÕu ®iÓm - ®iÓm yÕu. 2. Nguyªn nh©n - Do vèn tõ nghÌo - Kh«ng nhí chÝnh x¸c h×nh thøc ng÷ ©m. - HiÓu kh«ng ®óng, kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa cña tõ. 3. C¸ch ch÷a - Thay b»ng tõ cã nghÜa t¬ng ®¬ng. - ChØ dïng tõ nµo m×nh nhí chÝnh x¸c nghÜa cña tõ. - Cha hiÓu nghÜa tõ ph¶i tra tõ ®iÓn. II - LuyÖn tËpBµi 1: §äc nh÷ng c©u v¨n sau: a) Bµi th¬ Lîm lµ mét kiÖt xuÊt cña t¸c gi¶ Tè H÷u. b) TruyÖn Em bÐ th«ng minh rÊt tiªu ®iÓm cho lo¹i truyÖn tr¹ng ®Ò cao trÝ tuÖ cña nh©n d©n. c) Ngay tõ nh÷ng gi©y phót ®Çu tiªn gÆp anh thanh niªn, «ng ho¹ sÜ giµ ®· chÊn ®éng bëi «ng ®· gÆp ®îc mét nh©n vËt mµ «ng h»ng ao íc. d) Sù th«ng minh cña mét em bÐ ®· khiÕn em b»ng hoµng. 1. C¸c c©u trªn gièng nhau ë ®iÓm nµo? A. C©u ®óng mét phÇn. B. C©u sai vÒ cÊu tróc néi dung C. C©u diÔn ®¹t lñng cñng. D. C©u cã lçi dïng tõ sai. 2. H·y chØ ra lçi trong c¸c c©u trªn vµ söa l¹i cho ®óng. 3. Dßng nµo kh«ng nãi lªn nguyªn nh©n m¾c lçi ë c¸c c©u trªn. A. Vèn tõ vùng qu¸ nghÌo nµn. B. Cha hiÓu ®óng nghÜa cña c¸c tõ. C. BÝ qu¸ th× dïng mét tõ cho xong. D. ThÝch dïng tõ ®ã ®Ó g©y Ên tîng. 4. H·y so s¸nh sù kh¸c nhau gi÷a c¸c tõ chÊn ®éng - xóc ®éng; kiÕt xuÊt - kiÖt t¸c; tiªu ®iÓm - tiªu biÓu. Bµi 2: C©u nµo m¾c lçi dïng tõ A. Ngêi ta sinh ra tù do b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi vµ ph¶i lu«n ®îc tù do b×nh ®¼ng vÒ quyÒn lîi. B. TruyÖn "TÊm C¸m" lµ mét truyÖn hay nªn em rÊt thÝch truyÖn TÊm C¸m. C. C©y tre ViÖt Nam, c©y tre xanh nhòn nhÆn, ngay th¼ng, thuû chung, can ®¶m. Bµi 3: ChØ ra nguyªn nh©n sai vµ c¸ch ch÷a. Híng dÉn: Bµi 1: C©u 2: a) kiÖt xuÊt - kiÖt t¸c b) tiªu ®iÓm - tiªu biÓu c) chÊn ®éng - xóc ®éng d) bµng hoµng - ngì ngµng C©u 4: * KiÖt xuÊt: Cã tµi næi bËt vît tréi h¬n h¼n so víi møc b×nh thêng (dïng khi nãi vÒ ngêi. KiÖt t¸c: t¸c phÈm nghÖ thuËt ®Æc s¾c (dïng khi nãi vÒ t¸c phÈm nghÖ thuËt: v¨n ch¬ng, héi ho¹, ©m nh¹c..) * Tiªu ®iÓm: §iÓm gÆp gì cña nh÷ng tia sau khi ph¶n chiÕu hoÆc khóc x¹ tiªu ®iÓm chÝnh cña ®êng cong chôm l¹i (dïng trong ho¸ häc, lý häc, kh«ng dïng v¨n häc). Tiªu biÓu: Lµm mÉu mùc, thay mÆt cho * ChÊn ®éng: rung ®éng m¹nh, lµm vang ®éng - chÊn ®éng hoµn toµn (dïng trong trêng hîp thay ®æi tr¹ng th¸i vËt chÊt…) Xóc ®éng: C¶m ®éng m¹nh mÏ (dïng trong t×nh c¶m…) * Bµng hoµng: Kh«ng ®îc tØnh t¸o. |
- C¸c lo¹i lçi thêng gÆp.
Chuyªn ®Ò 4 :
V¨n tù sù
TiÕt 1+2 : T×m hiÓu chung vÒ v¨n tù sù
I. §Æc ®iÓm
1. Tù sù lµ ph¬ng thøc tr×nh bµy mét chuçi c¸c sù viÖc, sù viÖc nµy dÉn ®Õn sù viÖc kia, cuèi cïng dÉn ®Õn mét kÕt thóc, thÓ hiÖn mét ý nghÜa.
2. Nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña bµi tù sù:
- Sù viÖc: C¸c sù kiÖn x¶y ra.
- Nh©n vËt: Ngêi lµm ra sù viÖc (gåm nh©n vËt chÝnh vµ nh©n vËt phô)
- Cèt truyÖn: Tr×nh tù s¾p xÕp c¸c sù viÖc.
- Ngêi kÓ: Cã thÓ lµ mét nh©n vËt trong c©u chuyÖn hoÆc ngêi kÓ v¾ng mÆt.
II. Yªu cÇu cña bµi v¨n tù sù ë líp 6
1. Víi bµi tù sù kÓ chuyÖn ®êi thêng
- BiÕt s¾p xÕp sù viÖc theo mét tr×nh tù cã ý nghÜa.
- Tr×nh bµy bµi v¨n theo mét bè côc m¹ch l¹c 3 phÇn.
- Tuú theo yªu cÇu ®èi tîng kÓ ®Ó lùa chän t×nh huèng vµ s¾p xÕp sù viÖc cã ý nghÜa.
2. Víi bµi tù sù kÓ chuyÖn tëng tîng
- BiÕt x©y dùng cèt truyÖn t¹o t×nh huèng tëng tîng hîp lý.
- C©u chuyÖn tëng tîng ph¶i cã ý nghÜa vµ bè côc râ rµng. (theo kÕt cÊu 3 phÇn cña bµi tù sù)
III. C¸ch lµm bµi v¨n tù sù ë líp 6
Tuú theo tõng d¹ng bµi tù sù ë líp 6 ®Ó cã c¸ch tr×nh bµy dµn ý vµ viÕt bµi cho phï hîp. Díic ®©y lµ mét vµi gîi dÉn.
1. Víi d¹ng bµi: KÓ l¹i mét c©u chuyÖn ®· ®îc häc b»ng lêi v¨n cña em
- Yªu cÇu cèt truyÖn kh«ng thay ®æi.
- Chó ý phÇn s¸ng t¹o trong më bµi vµ kÕt luËn.
- DiÔn ®¹t sù viÖc b»ng lêi v¨n cña c¸ nh©n cho linh ho¹t trong s¸ng.
2. Víi d¹ng bµi: KÓ vÒ ngêi
- Chó ý tr¸nh nhÇm sang v¨n t¶ ngêi b»ng c¸ch kÓ vÒ c«ng viÖc, nh÷ng hµnh ®éng, sù viÖc mµ ngêi ®ã ®· lµm nh thÕ nµo. Giíi thiÖu vÒ h×nh d¸ng tÝnh c¸ch thÓ hiÖn ®an xen trong lêi kÓ viÖc, tr¸nh sa ®µ vµo miªu t¶ nh©n vËt ®ã.
3. Víi bµi: KÓ vÒ sù viÖc ®êi thêng
- BiÕt h×nh dung tr×nh tù sù viÖc cho x¸c thùc, phï hîp víi thùc tÕ.
- S¾p xÕp sù viÖc theo thø tù nh»m næi bËt ý nghÜa c©u chuyÖn
- Lùa chän ng«i kÓ cho ®óng yªu cÇu cña bµi v¨n.
4. C¸ch kÓ mét c©u chuyÖn tëng tîng
*C¸c d¹ng tù sù tëng tîng ë líp 6:
- Thay ®æi hay thªm phÇn kÕt cña mét c©u chuyÖn d©n gian.
- H×nh dung gÆp gì c¸c nh©n vËt trong truyÖn cæ d©n gian.
- Tëng tîng gÆp gì nh÷ng ngêi th©n trong giÊc m¬....
*C¸ch lµm:
- X¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng cÇn kÓ lµ g×? (sù viÖc hay con ngêi)
- X©y dùng t×nh huèng xuÊt hiÖn sù viÖc hay nh©n vËt ®ã.
- Tëng tîng c¸c sù viÖc, ho¹t ®éng cña nh©n vËt cã thÓ x¶y ra trong kh«ng gian cô thÓ nh thÕ nµo?
IV. mét sè ®Ò vµ dµn bµi
§Ò 1. Trong vai ¢u C¬ (hoÆc L¹c Long Qu©n), h·y kÓ l¹i c©u chuyÖn Con Rång ch¸u Tiªn.
*Yªu cÇu
- D¹ng bµi: KÓ chuyÖn tëng tîng (dùa theo truyÖn): ®ãng vai mét nh©n vËt kÓ l¹i.
* Néi dung
KÓ l¹i truyÒn thuyÕt Con Rång ch¸u Tiªn theo lêi nh©n vËt ¢u C¬ (hoÆc L¹c Long Qu©n). KÓ ®ñ, chÝnh x¸c c¸c sù viÖc, chi tiÕt chÝnh cña c©u chuyÖn. Cã thÓ tëng tîng thªm chi tiÕt ®Ó lµm næi râ ý nghÜa ®Ò cao nguån gèc cao quý cña d©n téc ViÖt vµ ý nguyÖn ®oµn kÕt...
* H×nh thøc
+ Ng«i kÓ thø nhÊt, béc lé th¸i ®é, c¶m xóc cña ngêi kÓ.
+ Xen miªu t¶, ®èi tho¹i cho lêi kÓ sinh ®éng.
§Ò 2. Tëng tîng vµ kÓ l¹i cuéc gÆp gì víi mét nh©n vËt trong truyÒn thuyÕt mµ em ®· häc.
*Yªu cÇu
KiÓu bµi: KÓ chuyÖn tëng tîng.
Néi dung:
+ Tëng tîng vµ kÓ l¹i hoµn c¶nh gÆp gì víi nh©n vËt (trong mét giÊc m¬ sau khi ®îc häc, ®îc ®äc hoÆc nghe kÓ vÒ c©u chuyÖn cã nh©n vËt Êy khi ®i tham quan ®Õn mét n¬i cã khung c¶nh thiªn nhiªn gîi nhí ®Õn c©u chuyÖn vµ nh©n vËt...).
+ KÓ l¹i diÔn biÕn: C¨n cø sù viÖc liªn quan ®Õn nh©n vËt (do nh©n vËt t¹o ra hoÆc liªn quan ®Õn nh©n vËt).
H×nh thøc:
+ X©y dùng mét sè lêi tho¹i víi nh©n vËt ®Ó tõ ®ã hiÓu thªm vÒ nh©n vËt, hiÓu thªm ý nghÜa truyÖn...
+ KÓ ®an xen víi t¶, béc lé c¶m xóc.
§Ò 3. Trong vai Lang Liªu, kÓ l¹i chuyÖn B¸nh chng, b¸nh dµy.
*Yªu cÇu
KiÓu bµi: ®ãng vai nh©n vËt kÓ l¹i truyÖn.
Néi dung: KÓ l¹i ®Çy ®ñ c¸c sù viÖc chÝnh cña c©u chuyÖn. ThÓ hiÖn niÒm vui síng, tù hµo khi thÊy ®îc gi¸ trÞ cña h¹t g¹o vµ thµnh qu¶ tõ bµn tay lao ®éng cña m×nh.
H×nh thøc: Dïng ng«i thø nhÊt ®Ó kÓ l¹i. Lêi kÓ cÇn thÓ hiÖn c¶m xóc, cã h×nh ¶nh.
§Ò 4. Trong vai ngêi mÑ, h·y kÓ l¹i c©u chuyÖn Th¸nh Giãng.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn tëng tîng, ®ãng vai mét nh©n vËt ®Ó kÓ.
- Néi dung: kÓ ®Çy ®ñ c¸c sù viÖc chÝnh cña truyÖn (Giãng ra ®êi kú l¹, Giãng trë thµnh tr¸ng sÜ, Giãng giÕt giÆc cøu níc råi bay vÒ trêi).
- ThÓ hiÖn ®îc c¶m xóc cña nh©n vËt vÒ mét sè chi tiÕt trong truyÖn (vui mõng khi Giãng chµo ®êi; t©m tr¹ng buån khi giÆc ¢n chuÈn bÞ x©m lîc trong khi Giãng ®· ba tuæi vÉn cha nãi, cha cêi, ®Æt ®©u n»m ®Êy; ng¹c nhiªn, xóc ®éng khi Giãng cÊt tiÕng nãi ®Çu tiªn lµ ®ßi ®i giÕt giÆc...).
- H×nh thøc: kÓ ë ng«i thø nhÊt, thªm ®èi tho¹i.
§Ò 5. KÓ l¹i mét kû niÖm ®¸ng nhí thêi th¬ Êu cña m×nh.
*Yªu cÇu
KiÓu bµi: kÓ chuyÖn ®êi thêng.
- Néi dung:
+ §ã ph¶i lµ mét kû niÖm ®Ó l¹i trong t©m hån em nh÷ng Ên tîng s©u s¾c, khã phai mê (cã thÓ lµ kû niÖm víi mét ngêi th©n; kû niÖm víi b¹n bÌ, thÇy c«; kû niÖm vÒ mét chuyÕn ®i...).
+ KÓ l¹i diÔn biÕn kû niÖm Êy mét c¸ch hîp lý, c¸c sù viÖc liªn kÕt chÆt chÏ. C©u chuyÖn ®Ó l¹i trong t©m hån em mét bµi häc, mét c¶m xóc s©u l¾ng...
- H×nh thøc: Dïng lêi kÓ ng«i thø nhÊt.
§Ò 6. KÓ l¹i chuyÖn m×nh (hoÆc mét b¹n) tõng m¾c lçi.
*Yªu cÇu
KiÓu bµi: kÓ chuyÖn ®êi thêng
Néi dung: kÓ vÒ mét lÇn em m¾c lçi (kh«ng nghe lêi «ng bµ, cha mÑ, thÇy c«...; mét viÖc lµm thiÕu trung thùc...) lµm cha mÑ (hoÆc thÇy, c«...) phiÒn lßng, b¶n th©n em rÊt ©n hËn. C¸c chi tiÕt trong truyÖn cÇn hîp lý, ch©n thùc.
- H×nh thøc: KÓ ë ng«i thø nhÊt, lêi kÓ ph¶i thÓ hiÖn ®îc th¸i ®é, c¶m xóc cña b¶n th©n.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn ®êi thêng
- Néi dung: KÓ, t¸i hiÖn ®îc kh«ng khÝ, quang c¶nh Êm cóng, h¹nh phóc... trong gia ®×nh em vµo chiÒu thø b¶y (vÝ dô: lêi hái han tr×u mÕn cña «ng bµ, cö chØ yªu th¬ng cña cha mÑ, sù quan t©m lÉn nhau cña nh÷ng thµnh viªn trong gia ®×nh...).
- H×nh thøc: KÓ kÕt hîp víi miªu t¶ (¸nh m¾t, nô cêi, cö chØ ©u yÕm...), béc lé c¶m xóc cña em vÒ quang c¶nh Êy.
§Ò 8. H·y tëng tîng vµ kÓ l¹i cuéc trß chuyÖn, t©m sù gi÷a c¸c ®å dïng häc tËp.
*Yªu cÇu
KiÓu bµi: kÓ chuyÖn tëng tîng, nh©n vËt lµ ®å vËt.
Néi dung: Tëng tîng t×nh huèng nghe ®îc cuéc trß chuyÖn mét c¸ch hîp lý (VÝ dô: do cÈu th¶ lµm mÊt mét ®å dïng häc tËp ph¶i ®i t×m hoÆc ®ªm khuya nghe thÊy tiÕng nh÷ng ®å dïng than thë, t©m sù v× bÊt b×nh tríc tÝnh nghÞch ngîm, cÈu th¶ cña c«, cËu chñ...). KÓ diÔn biÕn cuéc trß chuyÖn ®Ó to¸t lªn khÐo lÐo ý nghÜa gi¸o dôc ®èi víi häc sinh. Khi kÓ diÔn biÕn cÇn râ hai sù viÖc: lóc ®Çu c¸c ®å dïng míi ®îc mua vÒ vµ sau ®ã c¸c ®å dïng bÞ ®èi xö kh«ng tèt nh thÕ nµo...
H×nh thøc: Sö dông nghÖ thuËt nh©n hãa, viÕt c¸c ®o¹n, c©u ®èi tho¹i mét c¸ch sinh ®éng.
§Ò 9. Trong buæi lÔ ®¨ng quang, Lang Liªu ®· kÓ cho mäi ngêi nghe vÒ sù ra ®êi cña hai lo¹i b¸nh chng, b¸nh giÇy. H·y ghi l¹i lêi kÓ Êy.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: ®ãng vai mét nh©n vËt kÓ l¹i chuyÖn.
- Néi dung: kÓ l¹i ®Çy ®ñ c¸c sù viÖc, chi tiÕt chÝnh cña truyÖn: Vua cha chän ngêi nèi ng«i, ®îc thÇn b¸o méng, lµm b¸nh, ®îc nèi ng«i, tôc lµm b¸nh ngµy TÕt. C¸c sù viÖc, chi tiÕt cÇn lµm râ ý nghÜa ®Ò cao lao ®éng s¸ng t¹o, nghÒ n«ng trång lóa.
- H×nh thøc: Dïng ng«i kÓ thø nhÊt. Thø tù kÓ ngîc b¾t ®Çu tõ sù viÖc cuèi. Lêi kÓ cã c¶m xóc, gîi kh«ng khÝ thêi xa, dïng tõ phï hîp.
§Ò 10. Tëng tîng cuéc thi cña c¸c loµi hoa vµ trong vai mét loµi hoa, em hÉy kÓ l¹i cuéc thi ®ã.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: KÓ chuyÖn tëng tîng.
- Néi dung: Giíi thiÖu cuéc thi (t×nh huèng më cuéc thi hîp lý). DiÔn biÕn cuéc thi kÓ lÇn lît c¸c sù viÖc, mçi sù viÖc kÓ vÒ phÇn thi cña mét nh©n vËt. Qua cuéc thi cÇn thÓ hiÖn râ ý nghÜa: quan niÖm vÒ vÎ ®Ñp toµn diÖn.
- H×nh thøc: Sö dông ng«i kÓ thø nhÊt - nghÖ thuËt nh©n hãa, ®an xen t¶ vÎ ®Ñp riªng c¸c loµi hoa. Lêi kÓ giµu h×nh ¶nh vµ c¶m xóc.
§Ò 11. KÓ l¹i t©m sù cña c©y bµng (hoÆc c©y phîng) non bÞ lò trÎ bÎ cµnh l¸.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: KÓ chuyÖn tëng tîng.
- Néi dung: Ghi l¹i nh÷ng lêi t©m sù cña mét c©y bµng non (hoÆc c©y phîng) trong mét t×nh huèng cô thÓ: bÞ lò trÎ bÎ g·y cµnh rông l¸. Néi dung lêi kÓ cÇn chó ý tëng tîng nh÷ng chi tiÕt cã ý nghÜa, biÓu hiÖn t©m tr¹ng ®au ®ín, xãt xa... Qua c©u chuyÖn, ngêi ®äc rót ra ®îc bµi häc nµo ®ã vÒ ý thøc b¶o vÖ m«i trêng.
- H×nh thøc: Cã thÓ dïng ng«i kÓ thø nhÊt - nh©n vËt trung t©m lµ c©y bµng non ®Ó kÓ. NghÖ thuËt nh©n hãa ®îc sö dông s¸ng t¹o, hîp lý.
§Ò 12. Tëng tîng vµ kÓ l¹i c©u chuyÖn mêi n¨m sau khi vÒ th¨m trêng cò.
*Yªu cÇu
- D¹ng kÓ chuyÖn tëng tîng vÒ t¬ng lai.
- Néi dung: Tëng tîng chuyÕn vÒ th¨m ng«i trêng em ®ang häc hiÖn t¹i vµo 10 n¨m sau, thÓ hiÖn ®îc t×nh c¶m g¾n bã víi m¸i trêng, thÇy c«, b¹n bÌ. Néi dung kÓ cÇn cã nh÷ng sù viÖc, chi tiÕt hîp lý, c¶m ®éng, bÊt ngê: gÆp l¹i thÇy, c« gi¸o cò, gÆp l¹i b¹n bÌ cïng líp, quang c¶nh trêng víi nh÷ng ®æi thay...
- H×nh thøc: Dïng ng«i kÓ thø nhÊt.
§Ò 13. Em ®· ®îc häc rÊt nhiÒu c« gi¸o vµ cã nh÷ng kû niÖm s©u s¾c, h·y kÓ l¹i mét trong nh÷ng kû niÖm ®ã.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: kÓ chuyÖn vÒ mét nh©n vËt
- Néi dung:
+ Giíi thiÖu c« gi¸o tõng d¹y, cã Ên tîng vµ nhiÒu kû niÖm. Chó ý lµ c« gi¸o TiÓu häc (v× ngêi kÓ ®ang häc líp 6).
+ Trong sè rÊt nhiÒu kû niÖm, nªn chän kû niÖm ®¸ng nhí nhÊt (§ã lµ kû niÖm g×? X¶y ra khi nµo? X¶y ra nh thÕ nµo? V× sao l¹i x¶y ra viÖc ®ã? KÕt thóc Êy nh thÕ nµo?
+ Em suy nghÜ g× vÒ kû niÖm ®ã (viÖc lµm ®èi víi c« vµ thÊy ®îc nh÷ng g× c« ®· lµm cho m×nh).
- H×nh thøc: KÓ theo ng«i thø nhÊt, kÓ xen béc lé t×nh c¶m.
§Ò 14. Em h·y kÓ vÒ mét chuyÕn vÒ th¨m quª néi hoÆc quª ngo¹i.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: v¨n kÓ chuyÖn (kÕt hîp miªu t¶).
- Néi dung:
+ Tr×nh bµy thêi gian, kh«ng gian: quª ë ®©u, ®êng vÒ thÕ nµo, vÒ th¨m khi nµo?
+ Miªu t¶ nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt vÒ phong c¶nh lµng quª (c©y ®a, bÕn níc...).
+ Nh÷ng kØ niÖm th©n thuéc tõ thuë nhá, nh÷ng Ên tîng s©u s¾c.
+ Xóc c¶m khi vÒ quª còng nh khi chia tay.
+ T×nh c¶m s©u nÆng ®èi víi quª h¬ng.
- H×nh thøc: KÓ theo ng«i thø nhÊt, kÓ xen béc lé c¶m xóc.
§Ò 15. Nh©n dÞp cïng bè mÑ ®i th¨m quan em ®· ®îc lµm quen víi mét ngêi b¹n míi. Dï cuéc gÆp gì thËt ng¾n ngñi nhng t×nh b¹n Êy vÉn lµ mét kû niÖm khã phai. Em h·y kÓ l¹i.
*Yªu cÇu
KÓ l¹i cuéc gÆp gì ng¾n ngñi (trong chuyÕn du lÞch) víi mét ngêi b¹n nhng ®· ®Ó l¹i trong em kû niÖm khã phai.
*Néi dung:
- C©u chuyÖn ®îc kÓ ph¶i s¾p xÕp theo mét tr×nh tù hîp lý tù nhiªn. ViÖc lµm quen diÔn ra thËt Ên tîng, võa bÊt ngê võa l« gÝch, phï hîp víi hoµn c¶nh, m¹ch truyÖn, tr¸nh gîng Ðp.
- C©u chuyÖn kÓ ®ßi hái sù s¸ng t¹o, cã kÞch tÝnh, hÊp dÉn l«i cuèn cã ®é l¾ng, cã d ©m cña t×nh b¹n ®Ñp, hån nhiªn, trong s¸ng, nh©n ¸i.
- Miªu t¶ s¬ qua vÒ h×nh d¸ng, chó träng vÒ hoµn c¶nh, tÝnh t×nh... cña b¹n. §iÒu quan träng võa lµ ph¶i thÓ hiÖn ®îc t×nh c¶m cña m×nh ®èi víi b¹n vµ t×nh c¶m cña hai ngêi víi nhau.
- Nªu bËt ®îc ý nghÜa nh©n v¨n trong c©u chuyÖn kÓ.
*H×nh thøc:
KÓ theo ng«i thø nhÊt.
§Ò 16. KÓ vÒ mét thÇy (c«) gi¸o kÝnh yªu nhÊt cña em.
*Yªu cÇu
Nªu ®îc t×nh c¶m víi thÇy (c«) gi¸o mµ ngêi viÕt yªu kÝnh nhÊt.
*Néi dung
- Giíi thiÖu ngêi thÇy (c«) gi¸o d¹y m×nh.
- Miªu t¶ d¸ng qua d¸ng vãc, ¨n mÆc... ®Æc biÖt lµ nh÷ng chi tiÕt liªn quan ®Õn tÝnh c¸ch, phÈm chÊt... cña thÇy (c«) gi¸o.
- DÉn d¾t chuyÖn hîp lý, l« gÝch, phï hîp víi tÝnh c¸ch nh©n vËt, cÇn cã chi tiÕt bÊt ngê, thó vÞ cã søc l«i cuèn ngêi ®äc.
- ThÇy (c«) gi¸o cã ý nghÜa víi tuæi th¬ cña ngêi viÕt nh thÕ nµo?
*H×nh thøc:
KÓ theo ng«i thø nhÊt. Giäng kÓ thÓ hiÖn c¶m xóc tr©n träng, gÇn gòi, th©n th¬ng ®èi víi thÇy (c«) gi¸o.
§Ò 17. Trong vai «ng L·o, c¸ vµng hoÆc mô vî h·y kÓ l¹i chuyÖn ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng.
*Yªu cÇu
- KiÓu bµi: ®ãng vai nh©n vËt kÓ l¹i truyÖn.
*Néi dung
KÓ l¹i ®Çy ®ñ c¸c sù viÖc chÝnh cña c©u chuyÖn.
Gi¶ sö trong vai mô vî, cÇn thÓ hiÖn t©m tr¹ng ¨n n¨n, hèi lçi cña nh©n vËt mô vî - bµi häc rót ra tõ thãi tham lam, béi b¹c.
*H×nh thøc
Dïng ng«i thø nhÊt kÓ l¹i. Lêi kÓ cÇn cã c¶m xóc, giµu h×nh ¶nh.
¤n tËp v¨n tù sù
A) Môc tiªu cÇn ®¹t
1. Gi¸o viªn gióp häc sinh n¾m v÷ng thÕ nµo lµ v¨n b¶n tù sù ? Vai trß cña ph¬ng thøc biÓu ®¹t nµy trong cuéc sèng, trong giao tiÕp
2. NhËn diÖn v¨n b¶n tù sù trong c¸c v¨n b¶n ®·, ®ang, s¾p häc, bíc ®Çu tËp viÕt, tËp nãi kiÓu v¨n b¶n tù sù.
B) ChuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:
§äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Giíi thiÖu bµi :
- Ai cã thÓ gi¶i nghÜa ®îc kh¸i niÖm v¨n tù sù lµ g× ?
- V¨n tù sù kh¸c g× víi v¨n miªu t¶ ? Trong nh÷ng t×nh huèng nµo ngêi ta ph¶i dïng ®Õn v¨n tù sù ?
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß |
Néi dung bµi häc |
? Hµng ngµy em cã kÓ chuyÖn, nghe kÓ chuyÖn kh«ng ? kÓ nh÷ng chuyÖn g× ? ? Theo em kÓ chuyÖn ®Ó lµm g× ?
Gi¸o viªn : §Ó ®¸p øng yªu cÇu t×m hiÓu sù viÖc, con ngêi, c©u chuyÖn cña ngêi nghe, ngêi ®äc ®ã lµ ph¬ng thøc tù sù ? §äc vµ nghe truyÖn truyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng em hiÓu ®îc nh÷ng ®iÒu g× ?
? LiÖt kª c¸c sù viÖc trong truyÖn Th¸nh Giãng ? HS liÖt kª chuçi chi tiÕt trong truyÖn Th¸nh Giãng,tõ chi tiÕt më ®Çu ®Õn chi tiÕt kÕt thóc.Qua ®ã cho biÕt truyÖn thÓ hiÖn néi dung chñ yÕu g×?
? Em hiÓu thÕ nµo lµ chuçi sù viÖc trong v¨n tù sù ? Em h·y kÓ l¹i sù viÖc Giãng ra ®êi ntn ? Theo em cã thÓ bá bít chi tiÕt nµo cã ®îc kh«ng?
? VËy em hiÓu thÕ nµo lµ tù sù ? ? §Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc tù sù lµ g× ?
? ý nghÜa cña tù sù ?
|
I. ý nghÜa vµ ®Æc ®iÓm chung cña ph¬ng thøc tù sù - KÓ chuyÖn v¨n häc, kÓ truyÖn ®êi thêng, chuyÖn sinh ho¹t... §Ó biÕt, nhËn thøc vÒ ngêi, sù vËt, sù viÖc, ®Ó gi¶i thÝch, ®Ó khen, chª Ngêi kÓ : th«ng b¸o, gi¶i thÝch Ngêi nghe : t×m hiÓu, ®Ó biÕt * V¨n b¶n : Th¸nh Giãng a) TruyÖn lµ 1 v¨n b¶n tù sù, kÓ vÒ Th¸nh Giãng, thêi vua Hïng thø 6 ®· ®øng lªn ®¸nh ®uæi giÆc ¢n.... TruyÖn ca ngîi c«ng ®øc cña vÞ anh hïng lµng Giãng v× cã c«ng ®¸nh ®uæi giÆc x©m lîc mµ kh«ng mµng ®Õn danh lîi. b) C¸c sù viÖc trong truyÖn ®îc diÔn ra theo tr×nh tù : - Sù ra ®êi cña Giãng - Th¸nh Giãng biÕt nãi vµ nhËn tr¸ch nhiÖm ®¸nh giÆc - Th¸nh Giãng lín nhanh nh thæi - Th¸nh Giãng v¬n vai thµnh tr¸ng sü cìi ngùa s¾t, mÆc ¸o gi¸p s¾t, cÇm roi s¾t ®i ®¸nh giÆc. - Th¸nh Giãng ®¸nh tan giÆc - Th¸nh Giãng lªn nói, cëi bá ¸o gi¸p s¾t bay vÒ trêi. - Vua lËp ®Òn thê phong danh hiÖu - Nh÷ng dÊu tÝch cßn l¹i cña Th¸nh Giãng -> TruyÖn thÓ hiÖn chñ ®Ò ®¸nh giÆc gi÷ níc cña ngêi ViÖt cæ ... * Lµ kÓ l¹i sù viÖc mét c¸ch cã ®Çu cã ®u«i. ViÖc g× x¶y ra tríc, thêng lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn viÖc x¶y ra sau nªn cã vai trß gi¶i thÝch cho viÖc sau. * Khi kÓ l¹i 1 sù viÖc ph¶i kÓ c¸c chi tiÕt nhá h¬n t¹o ra sù viÖc ®ã * Kh«ng thÓ bá ®îc v× nÕu bá c©u chuyÖn sÏ rêi r¹c, khã hiÓu - Tù sù lµ c¸ch kÓ chuyÖn, kÓ viÖc, kÓ vÒ con ngêi (nh©n vËt). C©u chuyÖn bao gåm nh÷ng chuçi sù viÖc nèi tiÕp nhau ®Ó ®i ®Õn kÕt thóc. - Tù sù gióp ngêi ®äc, ngêi nghe hiÓu râ sù viÖc, con ngêi, hiÓu râ vÊn ®Ò, tõ ®ã bµy tá th¸i ®é khen, chª - Tù sù rÊt cÇn thiÕt trong cuéc sèng, trong giao tiÕp, trong v¨n ch¬ng.
|
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
1- KÓ l¹i ng¾n gän díi h×nh thøc v¨n xu«i bµi th¬ Sa bÉy. ( SGK trang 29 )
2- Em hoÆc b¹n em ®· bao giê nãi chuyÖn riªng hay lµm mÊt trËt tù trong giê häc, hoÆc quay cãp khi kiÓm tra , hoÆc m¾c nh÷ng lçi lÇm t¬ng tù cha ? H·y kÓ l¹i chuyÖn ®¸ng tr¸ch Êy ?
3- Mét b¹n ®Þnh s¾p xÕp chuçi sù viÖc cho truyÖn Con Rång ch¸u Tiªn nh sau :
- ¢u C¬ thuéc dßng tiªn, LLQ thuéc nßi Rång -> thµnh vî thµnh chång, ®Î ra c¸i bäc tr¨m trøng në tr¨m con -> gÆp nhau -> mét thêi gian sau chia tay nhau, chia c¸c con ®i cai qu¶n ®Êt níc -> më ra thêi ®¹i Hïng V¬ng -> lËp ra níc V¨n Lang -> nguån gèc d©n téc ta lµ con Rång ch¸u Tiªn.
a) Em h·y s¾p xÕp l¹i cho m¹ch truyÖn hîp lý h¬n ?
b) Còng víi c¸ch lµm nh vËy, h·y chän vµ s¾p xÕp c¸c sù viÖc trong truyÖn B¸nh chng, b¸nh giÇy råi ph¸t biÓu ý nghÜa cña truyÖn ?
Ho¹t ®éng 4; Huíng dÉn lµm bµi tËp ë nhµ
- N¾m néi dung bµi häc.
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo.
. .
TiÕt 3+ 4 :
Sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
1. Häc sinh n¾m v÷ng.
- ThÕ nµo lµ sù viÖc ? ThÕ nµo lµ nh©n vËt trong v¨n tù sù ? §Æc ®iÓm vµ c¸ch thÓ hiÖn sù viÖc vµ nh©n vËt trong t¸c phÈm tù sù. Hai lo¹i nh©n vËt chñ yÕu : nh©n vËt chÝnh vµ nh©n vËt phô.
- Quan hÖ gi÷a sù vËt vµ nh©n vËt.
2. TÝch hîp víi phÇn v¨n ë v¨n b¶n ‘S¬n Tinh, Thuû Tinh’ víi phÇn tiÕng viÖt ë kh¸i niÖm : NghÜa cña tõ .
3. KÜ n¨ng nhËn diÖn, ph©n lo¹i nh©n vËt, t×m hiÓu x©u chuçi c¸c sù viÖc, chi tiÕt trong truyÖn.
B.ChuÈn bÞ : B¶ng phô ,®äc c¸c tµi liÖu cã liªn quan
C.ThiÕt kÕ bµi d¹y häc.
* KiÓm tra bµi cò:
* Giíi thiÖu bµi : ë bµi tríc, ta ®· thÊy râ, trong t¸c phÈm tù sù bao giê còng ph¶i cã viÖc, cã ngêi. §ã lµ sù viÖc (chi tiÕt) vµ nh©n vËt- hai ®Æc ®iÓm cèt lâi cña t¸c phÈm tù sù.
Nhng vai trß, tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña nh©n vËt vµ sù viÖc trong t¸c phÈm tù sù nh thÕ nµo ? Lµm thÕ nµo ®Ó nhËn ra ? Lµm thÕ nµo ®Ó x©y dùng nã cho hay, cho sèng ®éng trong bµi viÕt cña m×nh ?
* TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng.
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
Ho¹t ®éng 1. Híng dÉn häc sinh n¾m ®Æc ®iÓm cña sù viÖc vµ nh©n vËt. GV treo b¶ng phô ? Xem xÐt 7 sù viÖc trong truyÒn thuyÕt "S¬n Tinh, Thuû Tinh" em h·y chØ ra : - Sù viÖc khëi ®Çu ? - Sù viÖc ph¸t triÓn ? - Sù viÖc cao trµo ? - Sù viÖc kÕt thóc ? ? H·y ph©n tÝch mèi quan hÖ nh©n qu¶ gi÷a c¸c sù viÖc ®ã ?
Cã 6 yÕu tè cô thÓ cÇn thiÕt cña sù viÖc trong t¸c phÈm tù sù lµ : - Ai lµm ? (nh©n vËt) - X¶y ra ë ®©u ? (kh«ng gian, ®Þa ®iÓm) - X¶y ra lóc nµo ? (thêi gian) - V× sao l¹i x¶y ra ? (nguyªn nh©n) - X¶y ra nh thÕ nµo ? (diÔn biÕn, qu¸ tr×nh) ? Em h·y chØ ra 6 yÕu tè ®ã ë truyÖn ‘S¬n Tinh, Thuû Tinh’ ? Theo em cã thÓ xãa yÕu tè thêi gian, ®Æc ®iÓm trong truyÖn nµy ®îc kh«ng ? V× sao ? ? ViÖc giíi thiÖu S¬n Tinh cã tµi cã cÇn thiÕt kh«ng ? ? NÕu bá sù viÖc vua Hïng kÐn rÓ ®i cã ®îc kh«ng ? ? ViÖc Thuû Tinh næi dËy cã lÝ hay kh«ng ? V× sao ?
Gi¸o viªn : Sù thó vÞ, søc hÊp dÉn vÎ ®Ñp cña truyÖn n»m ë c¸c chi tiÕt thÓ hiÖn 6 yÕu tè ®ã. Sù viÖc trong truyÖn ph¶i cã ý nghÜa, ngêi kÓ nªu sù viÖc nh»m thÓ hiÖn th¸i ®é yªu ghÐt cña m×nh. Em h·y cho biÕt sù viÖc nµo thÓ hiÖn mèi thiÖn c¶m cña ngêi kÓ ®èi víi S¬n Tinh vµ vua Hïng ? ? S¬n Tinh th¾ng Thuû Tinh mÊy lÇn, cã ý nghÜa g× ?
? Cã thÓ xãa bá sù viÖc ‘Hµng n¨m ... d©ng níc’ ®îc kh«ng ? V× sao ? §iÒu ®ã cã ý nghÜa g× ? Qua ph©n tÝch c¸c vÝ dô vµ tr¶ lêi c¸c c©u hái. Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ sù viÖc trong v¨n tù sù ? Häc sinh rót ra kÕt luËn .
Gi¸o viªn chèt l¹i
Gi¸o viªn chuyÓn ý 2. ? Trong truyÖn ‘S¬n Tinh, Thuû Tinh’ ai lµ nh©n vËt chÝnh, nh©n vËt quan träng nhÊt ? ? Ai lµ nh©n vËt phô ? Nh©n vËt phô nµy cã cÇn thiÕt kh«ng ? Cã thÓ bá ®îc kh«ng ? Qua ®ã em hiÓu g× vÒ nh©n vËt chÝnh trong v¨n tù sù. ? Nh©n vËt phô cã vai trß g× ? ? VËy c¸c nh©n vËt trong v¨n tù sù ®îc kÓ nh thÕ nµo ? H·y cho biÕt c¸c nh©n vËt trong truyÖn ‘S¬n Tinh, Thuû Tinh’ ®îc kÓ nh thÕ nµo ? Häc sinh rót ra kÕt luËn
GV kÕt luËn
|
Néi dung bµi häc
I. §Æc ®iÓm cña sù viÖc vµ nh©n vËt trong v¨n tù sù.
1. Sù viÖc trong v¨n tù sù a. Sù viÖc trong v¨n tù sù - Sù viÖc khëi ®Çu (1) : Vua Hïng kÐn rÓ. - Sù viÖc ph¸t triÓn (2, 3, 4) + Hai thÇn ®Õn cÇu h«n. + Vua Hïng ra ®iÒu kiÖn kÐn rÓ + S¬n Tinh ®Õn tríc, ®îc vî. - Sù viÖc cao trµo (5. 6) + Thuû Tinh thua cuéc, ®¸nh ghen d©ng níc ®¸nh S¬n Tinh. + Hai lÇn ®¸nh nhau hµng th¸ng trêi cuèi cïng Thuû Tinh thua, rót vÒ. - Sù viÖc kÕt thóc (7) + Hµng n¨m Thuû Tinh l¹i d©ng níc ®¸nh S¬n Tinh, nhng ®Òu thua. Gi÷a c¸c sù viÖc trªn cã quan hÖ nh©n qu¶ víi nhau. C¸i tríc lµ nguyªn nh©n cña c¸i sau, c¸i sau lµ nguyªn nh©n cña c¸i sau n÷a Tãm l¹i, c¸c sù viÖc mãc nèi víi nhau trong mèi quan hÖ rÊt chÆt chÏ kh«ng thÓ ®¶o lén, bá bít mét sù viÖc nµo. NÕu cø bá mét sù viÖc trong hÖ thèng dÉn ®Õn cèt truyÖn bÞ ¶nh hëng ph¸ vì. b. 6 yÕu tè ë trong truyÖn - Hïng V¬ng, S¬n Tinh, Thuû Tinh. - ë Phong Ch©u, ®Êt cña Vua Hïng. - Thêi vua Hïng. - Do sù ghen tu«ng cña Thuû Tinh. - Nh÷ng trËn ®¸nh nhau dai d¼ng cña 2 thÇn hµng n¨m. - Thuû Tinh thua. Hµng n¨m cuéc chiÕn gi÷a hai thÇn vÉn x¶y ra.
Kh«ng ®îc v× : Cèt truyÖn sÏ thiÕu søc thuyÕt phôc, kh«ng cßn mang ý nghia truyÒn thuyÕt. Cã cÇn thiÕt v× nh thÕ míi cã thÓ chèng chäi næi víi Thuû Tinh. NÕu bá th× kh«ng ®îc, v× kh«ng cã lÝ do g× ®Ó 2 thÇn thi tµi. Cã lÝ, v× : - Thuû Tinh cho r»ng m×nh ch¼ng kÐm g× S¬n Tinh. ChØ v× chËm ch©n nªn mÊt vî Tøc giËn. - ThÓ hiÖn tÝnh ghen tu«ng ghª gím cña thÇn. c. S¬n Tinh cã tµi chèng lôt. - SÝnh lÔ lµ s¶n vËt cña nói rõng, dÔ cho S¬n Tinh, khã cho Thuû Tinh. S¬n Tinh chØ viÖc ®em cña nhµ mµ ®i hái vî nªn ®Õn ®îc sím. - S¬n Tinh th¾ng liªn tôc : LÊy ®îc vî, th¾ng trËn tiÕp theo, vÒ sau n¨m nµo còng th¾ng cã ý nghÜa : NÕu ®Ó Thuû Tinh th¾ng th× Vua Hïng vµ thÇn d©n sÏ ph¶i ngËp ch×m trong níc lò, bÞ tiªu diÖt. Tõ ®ã ta thÊy c©u chuyÖn nµy kÓ ra nh»m ®Ó kh¼ng ®Þnh S¬n Tinh, Vua Hïng - Kh«ng V× ®ã lµ hiÖn tîng tù nhiªn, qui luËt cña thiªn niªn ë xø së nµy Gi¶i thÝch hiÖn tîng ma b·o lò lôt cña nh©n d©n ta. Bµi häc 1 : Sù viÖc trong v¨n tù sù ®îc tr×nh bµy cô thÓ vÓ : - Thêi gian, ®Þa ®iÓm - Nh©n vËt cô thÓ. - Nguyªn nh©n, diÔn biÕn, kÕt qu¶. S¾p xÕp sao cho thÓ hiÖn ®îc t tëng mµ ngêi kÓ muèn biÓu ®¹t. 2. Nh©n vËt trong v¨n tù sù a. Nh©n vËt trong v¨n tù sù lµ ai ? - Lµ kÎ võa thùc hiÖn c¸c sù viÖc lµ kÎ ®îc nãi tíi, ®îc biÓu d¬ng hay bÞ lªn ¸n. (ngêi lµm ra sù viÖc, ngêi ®îc nãi tíi) - Nh©n vËt chÝnh, cã vai trß quan träng nhÊt ®ã lµ : S¬n Tinh, Thuû Tinh. - Nh©n vËt ®îc nãi tíi nhiÒu nhÊt lµ Thuû Tinh. - Nh©n vËt phô : Hïng V¬ng, MÞ N¬ng rÊt cÇn thiÕt kh«ng thÓ bá ®îc v× nÕu bá th× c©u chuyÖn cã nguy c¬ chÖch híng, ®æ vì. Bµi häc 2 - Nh©n vËt chÝnh lµ nh©n vËt ®îc kÓ nhiÒu viÖc nhÊt, lµ ®îc nãi tíi nhiÒu nhÊt cã vai trß chñ yÕu trong viÖc thÓ hiÖn t tëng v¨n b¶n. - Nh©n vËt phô chØ gióp nh©n vËt chÝnh ho¹t ®éng. b. Nh©n vËt ®îc kÓ thÓ hiÖn qua c¸c mÆt : tªn gäi, lai lÞch, tÝnh nÕt, h×nh d¸ng, viÖc lµm. |
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
1. KÓ l¹i mét trong 4 truyÖn ®· häc mµ em yªu thÝch nhÊt b»ng lêi v¨n cña em ? Nãi râ lÝ do v× sao ?
2- TruyÖn cæ tÝch c©y tre tr¨m ®èt ®· g©y cho em nhiÒu Ên tîng bÊt ngê, thó vÞ . H·y kÓ l¹i c©u chuyÖn b»ng lêi v¨n cña em .
3- H·y tù giíi thiÖu vÒ b¶n th©n em ?
III.Híng dÉn häc ë nhµ
- N¾m néi dung bµi häc.
- Lµm bµi tËp.
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo .
. .
A. Môc tiªu:
- HS ®îc cñng cè l¹i kiÕn thøc ®· häc.
- LuyÖn tËp më réng
B. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y
PhÇn nµy GV ®Ó HS ph¸t biÓu, chó ý kü n¨ng tãm t¾t cña HS.
HS luyÖn theo nhãm Mçi em kÓ 1 ®o¹n m×nh thÝch.
HS nªu ý tëng vÏ tranh cña m×nh. GV giao vÒ nhµ vÏ theo tæ.
HS th¶o luËn nhãm 3' Cö ®¹i diÖn tr×nh bµy C¸c nhãm kh¸c nhËn xÐt, bæ sung, söa ch÷a. GV chèt l¹i ®¸p ¸n HS dùa vµo ®¸p ¸n viÕt thµnh ®o¹n v¨n c¶m thô v¨n b¶n. |
A) ¤n v¨n b¶n- Tãm t¾t - Mét sè chi tiÕt tëng tîng - ý nghÜa B) Bµi tËp SGKBµi 1: KÓ diÔn c¶m truyÖn Th¹ch Sanh Yªu cÇu: + N¾m v÷ng cèt truyÖn: c¸c chi tiÕt sù viÖc cÇn nhí. + Mét sè tõ ng÷ quan träng. Bµi 2: VÏ tranh minh ho¹HS vÒ nhµ lµm. C) Bµi tËp bæ sung Bµi 1: Trong truyÖn chi tiÕt niªu c¬m thÇn kú vµ tiÕng ®µn cã ü nghÜa g×. * Yªu cÇu * TiÕng ®µn - Gióp nh©n vËt ®îc gi¶i oan gi¶i tho¸t. + Nhê tiÕng ®µn Th¹ch Sanh mµ c«ng chïa khái c©m nhËn ra ngêi cøu m×nh vµ gi¶i tho¸t cho Th¹ch Sanh, Lý Th«ng bÞ v¹ch mÆt. + §ã lµ tiÕng ®µn c«ng lý, lµm qu©n 18 níc ch hÇu ph¶i xin hµng. + TiÕng ®µn lµ ®¹i diÖn cho c¸i thiÖn vµ tinh thÇn yªu chuéng hoµ b×nh cña nh©n d©n, lµ vò khÝ ®Æc c¶m ho¸ kÎ thï. - Niªu c¬m thÇn kú cã kh¶ n¨ng phi thêng cø ¨n hÕt l¹i ®Çy cïng víi lêi th¸ch ®è cña Th¹ch Sanh vµ sù thua cuéc cña qu©n sÜ 18 níc l¹i tîng trng cho tÊm lßng nh©n ®¹o vµ t tëng yªu hoµ b×nh. |
- KÓ l¹i truyÖn "Th¹ch Sanh"
A. Môc tiªu:
- Gióp hs tô c¶m thô ®îc nh÷ng chi tiÕt hay giµu ý nghÜa
- Häc sinh kÓ diÔn c¶m c©u chuyÖn.
Ph©n tÝch ý nghÜa cña chi tiÕt c©y bót thÇn. + T¹i sao M· L¬ng ®îc thÇn cho bót. + V× sao chØ cã M· L¬ng míi sö dông ®îc bót. + C©y bót cã vai trß g× trong chuyÖn. Bµi 2: M· L¬ng sö dông c©y bót thÇn nh»m môc ®Ých g×? Qua ®©y em cã nhËn xÐt g× vÒ M· L¬ng?
Bµi 3: Nªu ý nghÜa cña truyÖn HS lµm miÖng |
Bµi 1: ý nghÜa cña c©y bót thÇn. - PhÇn thëng xøng ®¸ng cho M· L¬ng. - T« ®Ëm thÇn ký hoµ tµi vÏ cña M· L¬ng. - T¹o chi tiÕt ly kú hÊp dÉn.
Bµi 2: a) M· L¬ng vÏ cho m×nh mµ sö dông bót víi 2 môc ®Ých. - M· L¬ng dïng bót thÇn ®Ó gióp ®ì d©n lµng. Nh÷ng s¶n phÈm M· L¬ng vÏ cho d©n lµng kh«ng ph¶i lµ cña c¶i vËt chÊt cã s½n ®Ó hëng thô mµ lµ c¸c ph¬ng tiÖn dông cô gióp ngêi d©n lao ®éng, s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t. M· L¬ng gióp häc tù lao ®éng ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt chÊt. - M· L¬ng dïng bót thÇn ®Ó trõng trÞ kÎ ¸c. + Kh«ng vÏ bÊt cø thø g× cho tªn ®Þa chñ vµ trùc tiÕp trõng trÞ h¾n. + VÎ ngîc l¹i ý cña vua, trõng trÞ vua. b) NhËn xÐt M· L¬ng - Cã tµi vÏ - B¶n lÜnh v÷ng vµng, lßng dòng c¶m, sù th«ng minh, tµi trÝ. - Ngêi nghÖ sÜ ch©n chÝnh lu«n ®øng vÒ nh©n d©n kh«ng chÞu uèn c«ng ngßi bót ®Ó phôc vô kÎ ¸c, c¸i ¸c Bµi 3: ý nghÜa truyÖn
Bµi 4: KÓ chuyÖn - Hoµn c¶nh cña M· L¬ng - M· L¬ng say mª häc vÏ. - M· L¬ng ®îc c©y bót thÇn. - M· L¬ng dïng bót thÇn gióp ngêi nghÌo. - M· L¬ng dïng bót thÇn trõng trÞ kÎ ¸c. |
C. DÆN Dß:
Lµm l¹i bµi tËp 4 vµo vë bµi tËp
A. Môc tiªu:
- Gióp häc sinh cã kü n¨ng x©y dùng cèt truyÖn vµ chuyÓn ®æi ng«i kÓ cho phï hîp.
- RÌn kü n¨ng viÕt ®o¹n v¨n lêi + v¨n
GV gäi HS thùc hiÖn phÇn nµy. C¶ líp nhËn xÐt.
GV ®Ó HS tù do ph¸t biÓu ®Ò tµi tuú ý, phï hîp.
Sau ®ã HS viÕt phÇn MB theo ®Ò tµi m×nh chän
GV híng dÉn HS c¸ch lËp dµn bµi. Yªu cÇu dµn bµi kh«ng dµi. ViÕt ng¾n gän, tr×nh bµy m¹ch l¹c c¸c sù viÖc: + Nguyªn nh©n. + DiÔn biÕn. + KÕt qu¶ HS lµm viÖc ®éc lËp. Tr×nh bµy tríc líp. C¸c b¹n nhËn xÐt.
GV ®Ó HS lµm viÖc ®éc lËp. ChÊm ch÷a. |
§Ò bµi: KÓ vÒ mét kû niÖm Êu th¬ mµ em nhí m·i. A) T×m hiÓu ®Ò- ThÓ lo¹i: Tù sù - Néi dung: Kû niÖm Êu th¬. - Ph¹m vi: Em nhí m·i. B) Dµn ý I - Më bµi: §Ò tµi+ Ngµy chia tay mÑ, cha khi mÑ cha ph¶i ®i c«ng t¸c xa. + Mét lÇn kh«ng nghe lêi cha mÑ, thÇy c«. + Mét lÇn nghÞch d¹i. + Ngµy ®Çu tiªn ®i häc. VD: 1 Ngµy Êy, t«i cßn rÊt bÐ nhng nh÷ng g× diÔn ra trong buæi chia tay mÑ tríc khi mÑ ®i c«ng t¸c níc ngoµi th× t«i cßn nhí m·i. 2. Trong cuéc ®êi m×nh t«i ®· gÆp rÊt nhiÒu ngêi, ch¬i víi nhiÒu b¹n cïng líp, cïng lõa. Nhng Ên tîng vÒ ngµy ®Çu tiªn gÆp Lan khiÕn t«i cßn nhí m·i. 3. Trong cuéc ®êi, ai ch¼ng cã nh÷ng kû niÖm ®¸ng nhí cña riªng m×nh. Vµ em còng vËy, em ®· cã nh÷ng kû niÖm kh«ng thÓ nµo quªn. 4. Nh×n sù vËt nhí l¹i qu¸ khø: Bøc tranh, vÕt sÑo, c©y ®µn… B©y giê, mçi khi nh×n thÊy vÐt sÑo dµi trªn tr¸n bÐ An lµ t«i l¹i nhí nh in c¸i ngµy mïng 2 TÕt n¨m Êy, ngµy em t«i bÞ ng· ph¶i vµo bÖnh viÖn. II - Th©n bµi1. C¶ ®ªm h«m tríc t«i kh«ng ngñ ®îc, cø nghÜ ®Õn chuyÖn ph¶i xa mÑ lµ t«i buån lÆng ngêi ®i. + S¸ng t«i d¹y sím kh«ng lµm g× ®îc nhng t«i cø quanh quÈn bªn mÑ. + §Òn giê, mÑ lªn xe ra s©n bay, t«i trèn vµo phßng ®ãng cöa l¹i ngåi khãc: t«i giËn mÑ bá t«i mµ ®i. + §îc dç dµnh, ®îc gi¶i thÝch, sau nµy t«i míi hiÓu vµ ©n hËn v× ®· lµm mÑ buån trong ngµy chia tay. 2. H«m Êy, cã mét gia ®×nh chuyÓn vÒ sèng c¹nh nhµ t«i trong khu tËp thÓ. + Ngµy tõ s¸ng sím, mäi ngêi ®· xóm l¹i bµn t¸n. +T«i tß mß, hãng hít vµ biÕt trong nhµ cã c« bÐ. + Khi t«i nh×n thÊy bÐ Lan, mäi suy nghÜ tríc ®ã dêng nh tan biÕn. + Con bÐ cã ®«i m¾t trong s¸ng ®Õn l¹ kú. 3. Ch¼ng bao giê t«i quªn ®îc c¸i ngµy ®Çu tiªn lµm bÕp. B÷a Êy, c¶ nhµ ®i v¾ng, t«i l·nh tr¸ch nhiÖm nÊu b÷a tra. ThÕ lµ t«i nghÜ ngay ®Õn mãn m× xµo mµ mÑ vÉn lµm. §Çu tiªn, t«i b¾c ch¶o lªn bÕp… III - KÕt bµi- Nªu ®îc sù viÖc kÕt thóc. - Rót ra ®îc bµi häc. |
- C¸c bíc lµm bµi v¨n tù sù.
- Hoµn thiÖn bµi v¨n.
TiÕt 5 : LuyÖn nãi kÓ chuyÖn.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
1. Dùa vµo dµn bµi tËp nãi kÓ chuyÖn díi nhiÒu h×nh thøc ®¬n gi¶n, ng¾n gän
2. RÌn luyÖn kü n¨ng nãi, kÓ tríc tËp thÓ sao cho to, râ, m¹ch l¹c, chó ý ph©n biÖt lêi – kÓ chuyÖn vµ lêi nh©n vËt nãi trùc tiÕp
* ChuÈn bÞ cña thÇy, trß, h×nh thøc d¹y häc
- Häc sinh : chuÈn bÞ dµn ý s¬ lîc, tËp nãi, tËp kÓ ë nhµ
- Trªn líp : chia nhãm, tæ tËp thÓ, nhËn xÐt lÉn nhau, cö ®¹i diÖn kÓ ë líp.
B.TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
I. Ho¹t ®éng 1 : DÉn vµo bµi
* Gi¸o viªn kiÓm tra dµn bµi cña häc sinh
Nªu yªu cÇu tiÕt häc, chia nhãm, tæ, ®éng viªn häc sinh m¹nh d¹n, h¨ng h¸i tËp kÓ, tËp nãi tríc nhãm, tæ, tríc líp.
II. Ho¹t ®éng 2 : Híng dÉn häc sinh chuÈn bÞ
LËp dµn bµi cho ®Ò sau :
H·y tù giíi thiÖu vÒ b¶n th©n em ?
Dµn bµi :
a) Më bµi : Nªu lÝ do kÓ chuyÖn.
b) Th©n bµi :
+ Buæi s¸ng : dËy, tËp thÓ dôc, vÖ sinh c¸ nh©n, chuÈn bÞ s¸ch vë, ¨n s¸ng, ®Õn trêng.
+ Buæi chiÒu : lµm bµi tËp. Ch¬i thÓ thao, gióp bèmÑ quÐt dän, lau nhµ, lµm c¬m tèi
+ Buæi tèi : xem ch¬ng tr×nh phim dµnh cho thiÕu nhi, häc bµi, chuÈn bÞ bµi cho ngµy h«m sau. NÕu Ýt bµi tËp , cã thÓ ®äc truyÖn m×nh a thÝch dµnh cho løa tuæi thiÕu nhi.
c) KÕt bµi : NhËn xÐt vÒ c«ng viÖc vµ cuéc sèng cña b¶n th©n.
GV dùa trªn dµn ý ®· lËp, cho HS tËp nãi tríc líp.
Cho HS nhËn xÐt, bæ sung.
GV ®¸nh gi¸, nhËn xÐt, cho ®iÓm.
III- LuyÖn tËp :
Bµi tËp : Em ®· say mª m«n ng÷ v¨n ( hoÆc m«n to¸n , ngo¹i ng÷ ...) tõ lóc nµo ? H·y kÓ l¹i mét vµi kØ niÖm cña riªng em ®èi víi m«n häc ®ã ?
Ho¹t ®éng 4 : Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m néi dung bµi häc.
- Lµm bµi tËp cßn l¹i.
- ChuÈn bÞ kiÓm tra viÕt.
. .
TiÕt 6 :
KiÓm tra chuyªn ®Ò 4 .
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
C©u 1 : Trong v¨n tù sù , nh©n vËt cã liªn quan nh thÕ nµo ®èi víi sù viÖc ?
A- Liªn quan nhiÒu B- Liªn quan Ýt .
C- Liªn quan nhiÒu hoÆc Ýt D- Kh«ng cã liªn quan g×.
C©u 2 : Nh©n vËt phô trong t¸c phÈm tù sù :
A- Cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc thÓ hiÖn t tëng cña t¸c phÈm.
B- Kh«ng cã vai trß g× trong t¸c phÈm .
C- Tuy cã vai trß thø yÕu nhng vÉn rÊt cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn cña c©u chuyÖn.
D- Cã quan hÖ ®Õn tÊt c¶ c¸c nh©n vËt kh¸c trong truyÖn.
C©u 3 : Mét ngµy ho¹t ®éng cña em .
§¸p ¸n :
C©u 1 : A ( 0,5 ®iÓm )
C©u 2 : C ( 0,5 ®iÓm )
C©u 3 : 9 ®iÓm.
- H×nh thøc tr×nh bµy, lçi chÝnh t¶, diÔn ®¹t : 1 ®iÓm.
- Bè côc 3 phÇn hîp lý : 1 ®iÓm.
- Néi dung : §Çy ®ñ , hÊp dÉn, kh«ng sa vµo liÖt kª viÖc : 7 ®iÓm
D- DÆn dß :
- ChuÈn bÞ cho chuyªn ®Ò míi.
. .
c¶m thô v¨n b¶n "«ng l·o ®¸nh c¸…"
A. Môc tiªu:
- HS «n l¹i ®îc t¸c phÈm.
- N¾m ®îc néi dung nghÖ thuËt v¨n b¶n.
- RÌn kü n¨ng ph©n tÝch c¶m thô.
B. TiÕn tr×nh tiÕt d¹y
* Ho¹t ®éng 1: GV híng dÉn HS n¾m v÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ t¸c phÈm. HS ph¸t biÓu.
* Ho¹t ®éng 2: HS trao ®æi ý kiÕn tr×nh bµy hîp lý, c¸c b¹n kh¸c bæ sung. GV chèt l¹i.
HS kÓ diÔn c¶m. Tríc khi kÓ nªn lËp b¶ng tãm t¾t cèt truyÖn dùa trªn c¸c nh©n vËt chÝnh.
* Ho¹t ®éng 3:
HS trao ®æi, th¶o luËn nhãm. HS tr×nh bµy GV chèt l¹i
HS lµm viÖc ®éc lËp C¸c b¹n bæ sung |
I - Néi dung - §©y lµ truyÖn cæ tÝch cã t¸c gi¶. - Nguyªn v¨n b»ng th¬. - ý nghÜa: Phª ph¸n thãi tham lam, ®éc ¸c, béi b¹c. - NghÖ thuËt; LÆp t¨ng tiÕn II - bµi tËp sgk Bµi 1: (Trang 97) + Trong truyÖn cæ tÝch; Nhan ®Ò truyÖn thêng lÊy tªn nh©n vËt chÝnh: Sä Dõa, Th¹ch Sanh… Còng cã khi lÊy tªn c¶ hai nh©n vËtchÝnh diÖn vµ ph¶n diÖn lµm tªn truyÖn: TÊm C¸m. + Trong truyÖn "¤ng l·o ®¸nh c¸…" nÕu lÊy tªn "Mô vî «ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng" còng ®îc nhng cha thËt phï hîp, cha hay. + Tªn truyÖn do A.Puskin ®Æt tªn cho t¸c phÈm mang ý nghÜa s©u s¾c. - Nãi ®îc hai nh©n vËt chÝnh vµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nãi râ tÊt c¶ c¸c nh©n vËt chÝnh trong t¸c phÈm. Trong truyÖn cæ tÝch thÇn kú, xÐt chung, nh©n vËt chÝnh lµ nh©n vËt tÝch cùc (kh«ng bao giê lµ nh©n vËt ph¶n diÖn). VÒ tªn gäi, nguyªn t¾c, lÊy nh©n vËt chÝnh ®Ó ®Æt tªn truyÖn còng Ýt khi bÞ vi ph¹m. - Hai nh©n vËt: ¤ng l·o vµ c¸ vµng ®¹i diÖn cho lßng tèt, c¸i thiÖn. Hai nh©n vËt nµy hoµn toµn ®èi lËp víi nh©n vËt môa vî. §Æt tªn nh vËy, ý nghÜa chÝnh cña t¸c phÈm kh«ng bÞ gi¶m sót. T« ®Ëm dÊu Ên cña c¸c nh©n vËt ®¹i diÖn cho nh©n d©n. Bµi 2:
Iii - bµi tËp t¨ng cêngBµi 1: C©u chuyÖn ®· ®îc kÕt thóc nh thÕ nµo? ý nghÜa cña c¸ch kÕt thóc ®ã? * C©u chuyÖn kÕt thóc: ¤ng l·o trë vÒ l¹i thÊy tóp lÒu n¸t ngµy xa vµ trªn bËc cöa mô vî ®ang ngåi tríc c¸i m¸ng lîn søt mÎ. C¸ vµng trõng trÞ mô vî trë vÒ cuéc sèng nghÌo khæ xa. * ý nghÜa: - Víi «ng l·o: ¤ng kh«ng mÊt g× mµ chØ nh võa qua mét c¬n ¸c mäng. ¤ng ®· ®îc tr¶ l¹i cuéc sèng b×nh yªn xa. - Víi mô vî: Mô trë l¹i cuéc sèng nghÌo khæ nh xa nhng kh«ng hoµn toµn nh xa n÷a. C¸ Vµng kh«ng chØ lÊy ®i nh÷ng g× nã ®· cho mµ cßn lÊy nhiÒu h¬n thÕ. Bëi më ®Çu mô vî sèng trong nghÌo khã mµ cha tr¶i qua sung síng giµu sang. Cßn ë kÕt thóc, trë vÒ nghÌo khã sau khi ®· tr¶i qua tét ®Ønh giµu sang lµ mét ®iÒu kh«ng dÔ. Nh vËy, mô khæ h¬n ban ®Çu rÊt nhiÒu. §©y lµ sù trõng trÞ ®Ých ®¸ng. Bµi 2: ý nghÜa tîng trng cña h×nh tîng c¸ Vµng. - C¸ Vµng tîng trng cho lßng biÕt ¬n, tÊm lßng vµng cña ngêi n«ng d©n ®èi víi ngêi nh©n hËu ®· cøu gióp m×nh. C¸ Vµng tîng trng cho lßng tèt, c¸i thiÖn. - C¸ Vµng cßn tîng trng cho ch©n lý: c«ng lý trõng trÞ ®Ých ®¸ng kÎ tham lam béi b¹c. |
Chuyªn ®Ò 5 : KÓ chuyÖn tëng tîng .
TiÕt 1+ 2 :
T×m hiÓu chung vÒ kÓ chuyÖn tëng tîng.
A / Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- Bíc ®Çu n¾m ®îc néi dung, yªu cÇu cña kÓ chuyÖn s¸ng t¹o ë møc ®é ®¬n gi¶n.
- Häc sinh chuÈn bÞ chän ®Ò tµi, t×m tßi néi dung, cèt truyÖn ®Ó viÕt mét bµi kÓ chuyÖn s¸ng t¹o.
* Ph¬ng ph¸p :
- §äc, ph©n tÝch mÉu.
- Th¶o luËn vÒ vai trß cña tëng tîng tù do trong kÓ chuyÖn s¸ng t¹o, ph©n biÖt møc ®é gi÷a truyÖn s¸ng t¹o, truyÖn ®êi thêng.
B. ThiÕt kÕ bµi d¹y häc.
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò:
? Em h·y nªu c¸c bíc lµm mét bµi v¨n kÓ chuyÖn ®êi thêng
III.Bµi míi:
IV.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng 1 I. T×m hiÓu chung vÒ kÓ chuyÖn tëng tîng.
* Häc sinh kÓ tãm t¾t truyÖn ngô ng«n : Ch©n, Tay, Tai, M¾t, MiÖng. Gi¸o viªn nªu c©u hái.
? TruyÖn nµy cã thËt kh«ng ? Nh©n vËt cã thËt ? Sù viÖc cã thËt kh«ng ?
? V× sao em biÕt râ ®©y lµ truyÖn ngô ng«n d©n gian hoµn toµn do tëng tîng mµ cã ?
? Ngêi kÓ ®· vËn dông tëng tîng nh thÕ nµo ?
? Tëng tîng ®ãng vai trß nh thÕ nµo ? ë trong truyÖn nµy ?
? Cã ph¶i tÊt c¶ mäi chi tiÕt, sù viÖc trong truyÖn ®Òu lµ bÞa ®Æt hay kh«ng ? V× sao em biÕt ?
? Chi tiÕt nµo dùa vµo sù thËt ?
? Chi tiÕt nµo tëng tîng ?
* TruyÖn : Lôc sóc thµnh c«ng, giÊc m¬ trß chuyÖn víi Lang Liªu gi¸o viªn cho häc sinh th¶o luËn theo ht c©u hái trªn.
* Ghi nhí : SGK
Ho¹t ®éng 2: II. LuyÖn tËp
- Häc sinh chän mét trong c¸c ®Ò ë SGK ®Ó t×m ý, lËp dµn ý cho ®Ò.
§Ò 1 : H·y tëng tîng cuéc ®ä søc gi÷a S¬n Tinh vµ Thuû Tinh trong ®iÒu kiÖn ngµy nay...
Dµn ý :
* Më bµi :
- TrËn lò lôt khñng khiÕp n¨m 2000 ë ®ång b»ng s«ng Cöu Long.
- Thuû Tinh – S¬n Tinh l¹i ®¹i chiÕn víi nhau trªn chiÕn trêng míi nµy.
* Th©n bµi :
- C¶nh Thuû Tinh khiªu chiÕn, tÊn c«ng vÉn víi nh÷ng vò khÝ cò nhng m¹nh gÊp béi, tµn ¸c gÊp béi
- C¶nh S¬n Tinh thêi nay chèng lò lôt : Huy ®éng søc m¹nh tæng lùc : §Êt, ®¸, xe ben,...
- C¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i : v« tuyÕn, ®iÖn tho¹i di ®éng...
- C¶nh bé ®éi, c«ng an, gióp nh©n d©n chèng lò..
- C¶ níc quyªn gãp l¸ lµnh ®ïm l¸ r¸ch.
- C¶nh nh÷ng chiÕn sÜ hy sinh v× d©n.
* KÕt bµi : Cuèi cïng, Thuû Tinh l¹i mét lÇn n÷a chÞu thua nh÷ng chµng S¬n Tinh cña thÕ kØ 21.
§Ò 2 : Do mét lçi lÇm nµo ®ã mµ em ( hoÆc b¹n em ) bÞ ph¹t ph¶i biÕn thµnh mét con vËt trong ba ngµy. Trong ba ngµy ®ã, em (hoÆc b¹n em ) ®· gÆp nh÷ng ®iÒu thó vÞ hay r¾c rèi g× ? V× sao em ( hoÆc b¹n em ) mong chãng hÕt h¹n ®Ó trë l¹i lµm ngêi ?
§Ò 3 : Trong nhµ cã ba ph¬ng tiÖn giao th«ng : xe ®¹p, xe m¸y vµ « t«. Chóng c·i nhau, so b× h¬n thiÖt kÞch liÖt. H·y tëng tîng em nghe thÊy cuéc c·i v· ®ã vµ dµn xÕp nh thÕ nµo ?
Gîi ý : Híng kÓ chuyÖn cô thÓ lµ ph¶i dùa vµo ®Æc tÝnh cña c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng :
- Xe ®¹p : Cã u ®iÓm lµ gän nhÑ, c¬ ®éng, kh«ng cÇn nhiªn liÖu, rÎ tiÒn l¹i dÔ sö dông, ai còng cã thÓ ®i ®îc , l¹i tiÖn cho viÖc rÌn luyÖn c¬ thÓ b»ng vËn ®éng. Cã thÓ ®i vµo c¸c ngâ ng¸ch, ®êng xÊu, ®êng mßn, chç khã ®i...
- Xe m¸y : tèc ®é cao, cã thÓ gi¶i quyÕt c«ng viÖc nhanh chãng, ®ì tèn søc, ®¸p ømg nhu cÇu cña cuéc sèng hiÖn ®¹i nhng cã nhîc ®iÓm lµ tèn nhiªn liÖu, dÔ g©y tai n¹n
- ¤ t« : ®¶m b¶o cho con ngêi sù an toµn, kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi sù kh¾c nghiÖt cña thêi tiÕt nhng tèn nhiªn liÖu, gi¸ thµnh cao, kh«ng ®i ®îc vµo ngâ ng¸ch, khi háng ph¶i söa ch÷a tèn kÐm, ph¶i cã ngêi biÕt l¸i, ph¶i cã n¬i ®ç xe...
Tëng tîng ra cuéc gÆp gì gi÷a ba ph¬ng tiÖn nµy, t¹o c¬ héi ®Ó chóng so b× h¬n thua, tranh c·i kÞch liÖt, chª bai nhau vµ kheo c«ng lao cña m×nh. Em víi t c¸ch lµ ngêi chñ, hiÓu râ u, nhîc ®iÓm cña tõng lo¹i ph¬ng tiÖn trªn, nªn em sÏ ®øng ra dµn xÕp
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ :
T×m hiÓu vai trß cña tëng tîng, nh©n hãa trong mét sè truyÖn ngô ng«n ®· häc, trong truyÖn ‘DÕ mÌn phiªu lu kÝ’ cña T« Hoµi.
- ChuÈn bÞ bµi míi.
. .
Ngµy so¹n : 03-12-2007
TiÕt 3 :
C¸ch lµm bµi v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng
A / Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- Bíc ®Çu n¾m ®îc néi dung, yªu cÇu cña kÓ chuyÖn s¸ng t¹o ë møc ®é ®¬n gi¶n, biÕt lËp dµn ý cho bµi v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng
- Häc sinh chuÈn bÞ chän ®Ò tµi, t×m tßi néi dung, cèt truyÖn ®Ó viÕt mét bµi kÓ chuyÖn s¸ng t¹o.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm viÖc ®éc lËp, t duy s¸ng t¹o
* Phu¬ng ph¸p :
- Th¶o luËn nhãm vÒ vai trß cña tëng tîng tù do trong kÓ chuyÖn s¸ng t¹o, ph©n biÖt møc ®é gi÷a truyÖn s¸ng t¹o, truyÖn ®êi thêng.
B. ThiÕt kÕ bµi d¹y häc.
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò:
? Em h·y nªu c¸c bíc lµm mét bµi v¨n kÓ chuyÖn ®êi thêng
III.Bµi míi:
? §Ó lµm mét bµi v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng cÇn tr¶i qua mÊy bíc ? Lµ nh÷ng bíc nµo ? ? Nªu néi dung cña c¸c bíc ?
? Bíc thø hai lµ g× ? ? Bíc nµy cÇn thùc hiÖn nh÷ng thao t¸c nµo ? ? c¸c ý ®îc tr×nh bµy ntn trong bµi v¨n ?
? bíc thø 3 lµ g× ? LËp dµn ý yªu cÇu chóng ta ph¶i lµm g×?
? Cuèi cïng ta ph¶i lµm g× ? ? Bè côc cña bµi kÓ chuyÖn tëng tîng gåm mÊy phÇn ? Lµ nh÷ng phÇn nµo ? |
1- c¸ch lµm bµi v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng : Tr¶i qua bèn bíc: a) T×m hiÓu ®Ò : - §äc kÜ ®Ò - G¹ch ch©n nh÷ng tõ träng t©m - X¸c ®Þnh yªu cÇu cña ®Ò b) T×m ý : - X¸c ®Þnh néi dung sÏ viÕt trong bµi nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña ®Ò - T×m c¸c ý thÓ hiÖn néi dung cña bµi viÕt (c¸c nh©n vËt, c¸c sù viÖc quan träng, s¾p xÕp chuçi sù viÖc hîp lÝ, cã khëi ®Çu-diÔn biÕn-kÕt qu¶-ý nghÜa cña truyÖn ) c) LËp dµn ý : - S¾p xÕp chuçi sù viÖc theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh víi môc ®Ých ®Ó ngêi ®äc theo dâi ®îc c©u chuyÖn vµ hiÓu ®îc chñ ®Ò cña bµi viÕt d) ViÕt thµnh v¨n : - Dùa vµo dµn bµi, viÕt thµnh v¨n bµi lµm cña m×nh theo bè côc 3 phÇn : + Më bµi + Th©n bµi + KÕt bµi
|
2- LuyÖn tËp :
Cho biÕt c¸ch lµm cho ®Ò bµi sau :
Cuèn vë cò vµ cuèn vë míi cña em trß chuyÖn víi nhau vÒ em. H·y tëng tîng em t×nh cê nghe ®îc c©u chuyÖn Êy vµ thay ®æi nh thÕ nµo ?
Gîi ý :
- Em cã cÊt gi÷ quyÓn vë cò chu ®¸o kh«ng ? Cã ®Ó cho nã bÞ qu¨n mÐp, d©y mùc, sên r¸ch, phñ bôi kh«ng ? Em nghe cuèn vë cò phµn nµn nh÷ng g× ? Em cã hi väng cuèn vë míi sÏ bªnh vùc em trong cuéc gÆp ®ã kh«ng ? Hay lµ nã còng ®ång t×nh vµ ngËm ngïi ®îi c¸i ngµy bÞ em ®èi xö thê ¬, ghÎ l¹nh ®Ó lÆp l¹i sè phËn cña cuèn vë cò ?
Néi dung c©u chuyÖn tëng tîng còng cã thÓ ngîc l¹i víi nh÷ng ®iÒu gi¶ thiÕt trªn ®©y
Gv cho HS luyÖn c¸ch lµm bµi v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng theo c¸c bíc võa häc
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ :
T×m hiÓu vai trß cña tëng tîng, nh©n hãa trong mét sè truyÖn cæ tÝch ®· häc. ChØ râ c¸c yÕu tè ®ã
- ChuÈn bÞ bµi míi.
. .
Ngµy so¹n : 05-12-2007
TiÕt 4+ 5 :
LuyÖn tËp
A / Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- N¾m ®îc néi dung, yªu cÇu cña kÓ chuyÖn s¸ng t¹o ë møc ®é ®¬n gi¶n, biÕt lËp dµn ý cho bµi v¨n kÓ chuyÖn tëng tîng
- Häc sinh chuÈn bÞ chän ®Ò tµi, t×m tßi néi dung, cèt truyÖn ®Ó viÕt mét bµi kÓ chuyÖn s¸ng t¹o.
- RÌn luyÖn kÜ n¨ng lµm viÖc ®éc lËp, t duy s¸ng t¹o, kÜ n¨ng nãi tèt tríc ®«ng ngêi
* Phu¬ng ph¸p :
- Th¶o luËn nhãm vÒ vai trß cña tëng tîng tù do trong kÓ chuyÖn s¸ng t¹o, ph©n biÖt møc ®é gi÷a truyÖn s¸ng t¹o, truyÖn ®êi thêng.
- LuyÖn nãi cho HS
B. ThiÕt kÕ bµi d¹y häc.
GV chia nhãm Hs, ph©n viÖc :
§Ò 1 : Mîn lêi chó chã con ( mÌo con ) trong nhµ ®Ó kÓ chuyÖn t×nh c¶m gi÷a em vµ con chã ( con mÌo ) ®ã.
§Ò 2 : Thay ®æi ng«i kÓ ®Ó béc lé t©m t×nh cña c« ót khi bÞ hai ngêi chÞ ®éc ¸c ®Èy xuèng biÓn vµ sèng mét m×nh trªn hoang ®¶o trong truyÖn Sä Dõa
§Ò 3 : Tëng tîng ®o¹n kÕt míi cho truyÖn C©y bót thÇn hoÆc truyÖn Em bÐ th«ng minh ( Tham kh¶o mÈu chuyÖn Con cß víi truyÖn ngô ng«n –SGK trang 140 )
§Ò 4 : Em ®· tõng gÆp «ng Tiªn ( «ng Bôt ) trong nh÷ng truyÖn cæ d©n gian. H·y miªu t¶ l¹i h×nh ¶nh «ng Tiªn ( «ng Bôt ) theo trÝ tëng tîng cña em.
§Ò 5 : B¸c Hå lµ vÞ l·nh tô v« cïng yªu quý cña ®ång bµo ViÖt Nam . H·y t¶ l¹i h×nh ¶nh B¸c Hå mµ em c¶m nhËn ®îc tõ bµi th¬ §ªm nay B¸c kh«ng ngñ cña nhµ th¬ Minh HuÖ .
* Híng dÉn luyÖn tËp :
- Dùa trªn nh÷ng ®iÒu em tëng tîng ®îc, h·y s¨p xÕp thµnh mét dµn bµi hîp lÝ.
- C¸c chi tiÕt do trÝ tëng tîng dÖt nªn cã thÓ r¸t phong phó, cho nªn cÇn lùa chän ®Ó tËp trung híng vµo mét chñ ®Ò nµo ®ã cho c©u chuyÖn tr¸nh ®îc sù lan man
- C©u chuyÖn ph¶i ®îc kÓ l¹i theo mét tr×nh tù chÆt chÏ, hîp víi quy luËt cña t©m tr¹ng vµ khung c¶nh tëng tîng.
- lêi v¨n sö dông trong dµn bµi lµ ®Ó kÓ l¹i. TËp kÓ miÖng nhiÒu lÇn, nÕu cÇn, viÕt thµnh bµi hoµn chØnh .
Ho¹t ®éng 3 : Híng dÉn häc ë nhµ :
T×m hiÓu vai trß cña tëng tîng, nh©n hãa trong mét sè truyÖn truyÒn thuyÕt ®· häc. ChØ râ c¸c yÕu tè ®ã
- ChuÈn bÞ bµi míi.
- ChuÈn bÞ lµm bµi kiÓm tra chuyªn ®Ò 5
TiÕt 30 :
kiÓm tra chuyªn ®Ò 5.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
Khoanh trßn vµo ch÷ c¸i tríc c©u tr¶ lêi ®óng :
C©u 1 : Trong c¸c chi tiÕt sau, chi tiÕt nµo kh«ng cã yÕu tè tëng tîng ?
A- Ch©n, Tay, Tai, M¾t rñ nhau kh«ng lµm g×.
B- CËu Tay,cËu Ch©n thÊy mÖt mái r· rêi
C- L·o MiÖng thÊy nhît nh¹t c¶ hai m«i.
D- M¾t nh×n, tai nghe, miÖng ¨n.
C©u 2 : Trong c¸c c©u sau, c©u nµo cã yÕu tè tëng tîng ?
A- Tªt n¨m nµo nhµ em còng gãi vµ nÊu b¸nh chng, dï bËn rén ®Õn ®©u còng kh«ng thay ®æi lÖ ®ã
B- N¨m Êy, vµo ®ªm 29 th¸ng Ch¹p, em cïng mÊy ngêi b¹n thøc canh nåi b¸nh chng
C- §ªm ®· khuya, mäi ngêi ®· ®i ngñ c¶, mäi vËt ®Òu ch×m vµo yªn lÆng
D- Bçng em nghe thÊy mét tiÕng nãi l¹ vµ thÊy mét ngêi bói tãc cñ hµnh, ¨n mÆc kiÓu xa cò, nh×n em mØm cêi
C©u 3 : ý nµo sau ®©y kh«ng cÇn cã trong ®Þnh nghÜa vÒ truyÖn tëng tîng ?
A- TruyÖn ®îc nghÜ ra b»ng trÝ tëng tîng cña ngêi kÓ.
B- TruyÖn tuy kh«ng cã s½n trong s¸ch vë hay trong thùc tÕ nhng cã mét ý nghÜa nµo ®ã
C- TruyÖn ®îc kÓ dùa trªn mét phÇn nh÷ng ®iÒu cã thËt råi tëng tîng thªm
D- C¸c chi tiÕt tëng tîng cÇn ph¶i hoang ®êng, li k× míi thó vÞ
C©u 4 : Trong nhµ cã ba ph¬ng tiÖn giao th«ng : xe ®¹p, xe m¸y vµ « t«. Chóng c·i nhau, so b× h¬n thiÖt kÞch liÖt. H·y tëng tîng em nghe thÊy cuéc c·i v· ®ã vµ dµn xÕp nh thÕ nµo ?
иp ¸n :
C©u 1 : D ( 0,5 ®iÓm )
C©u 2 : D ( 0,5 ®iÓm )
C©u 3 : D ( 0,5 ®iÓm )
C©u 4 : ( 8,5 ®iÓm )
Gîi ý : Híng kÓ chuyÖn cô thÓ lµ ph¶i dùa vµo ®Æc tÝnh cña c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn giao th«ng :
- Xe ®¹p : Cã u ®iÓm lµ gän nhÑ, c¬ ®éng, kh«ng cÇn nhiªn liÖu, rÎ tiÒn l¹i dÔ sö dông, ai còng cã thÓ ®i ®îc , l¹i tiÖn cho viÖc rÌn luyÖn c¬ thÓ b»ng vËn ®éng. Cã thÓ ®i vµo c¸c ngâ ng¸ch, ®êng xÊu, ®êng mßn, chç khã ®i...
- Xe m¸y : tèc ®é cao, cã thÓ gi¶i quyÕt c«ng viÖc nhanh chãng, ®ì tèn søc, ®¸p ømg nhu cÇu cña cuéc sèng hiÖn ®¹i nhng cã nhîc ®iÓm lµ tèn nhiªn liÖu, dÔ g©y tai n¹n
- ¤ t« : ®¶m b¶o cho con ngêi sù an toµn, kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi sù kh¾c nghiÖt cña thêi tiÕt nhng tèn nhiªn liÖu, gi¸ thµnh cao, kh«ng ®i ®îc vµo ngâ ng¸ch, khi háng ph¶i söa ch÷a tèn kÐm, ph¶i cã ngêi biÕt l¸i, ph¶i cã n¬i ®ç xe...
Tëng tîng ra cuéc gÆp gì gi÷a ba ph¬ng tiÖn nµy, t¹o c¬ héi ®Ó chóng so b× h¬n thua, tranh c·i kÞch liÖt, chª bai nhau vµ kheo c«ng lao cña m×nh. Em víi t c¸ch lµ ngêi chñ, hiÓu râ u, nhîc ®iÓm cña tõng lo¹i ph¬ng tiÖn trªn, nªn em sÏ ®øng ra dµn xÕp.
-> Bè côc ®ñ 3 phÇn râ rµng : 1 ®iÓm.
- Tr×nh bµy néi dung ®ñ nh gîi ý : 6 ®iÓm
- Bµi viÕt s¸ng t¹o : 1 ®iÓm.
- §óng chÝnh t¶, ng÷ ph¸p....: 0,5 ®iÓm
* DÆn dß :
ChuÈn bÞ bµi cho chuyªn ®Ò míi.
. .
Chuyªn ®Ò 6 :
danh tõ
TiÕt 31+ 32 : Danh tõ
A.Môc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp häc sinh :
1. Cñng cè n©ng cao mét bíc kiÕn thøc vÒ danh tõ ®· häc ë tiÓu häc. Cô thÓ.
- §Æc ®iÓm cña danh tõ.
- C¸c nhãm danh tõ chØ ®¬n vÞ vµ sù vËt.
2. TÝch hîp víi v¨n trong v¨n b¶n ‘C©y bót thÇn’, víi tËp lµm v¨n ë ng«i kÓ, lêi kÓ trong v¨n tù sù.
3. LuyÖn kÜ n¨ng thèng kª, ph©n lo¹i c¸c danh tõ.
B.ChuÈn bÞ: B¶ng phô
C. TiÕn tr×nh tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc.
Ho¹t ®éng cña häc sinh (Díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn) |
Néi dung bµi häc (KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña häc sinh) |
Gv treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô ë SGK ? H·y nh¾c l¹i c¸ch hiÓu cña em. ThÕ nµo lµ danh tõ ? ? H·y chØ ra danh tõ trong côm danh tõ : ba con tr©u Êy ? Danh tõ ‘Con tr©u’ ë côm danh tõ trªn ®îc kÕt hîp víi tõ nµo ®øng tríc vµ sau nã ? Nh÷ng tõ ®ã lµ lo¹i tõ g× ? ? T×m thªm c¸c danh tõ kh¸c ë trong c©u ®· dÉn ? ? Qua viÖc t×m hiÓu vÒ danh tõ, dùa vµo ghi nhí em h·y rót ra ®Æc ®iÓm cña danh tõ ? ? 1. Danh tõ lµ g× ? ? 2. Danh tõ cã thÓ kÕt hîp víi tõ nµo ®»ng tríc vµ sau nã ®Ó t¹o thµnh côm danh tõ ? 3. Danh tõ thêng gi÷ chøc vô ng÷ ph¸p g× ë trong c©u ?
? T×m nghÜa cña c¸c danh tõ in ®Ëm (con, viªn, thóng, ta) so víi c¸c danh tõ ®»ng sau (tr©u, quan, g¹o, thãc). ? Dùa vµo vÞ trÝ, ý nghÜa kh¸i qu¸t cña tõ, theo em danh tõ ®îc ph©n chia thµnh mÊy lo¹i lín ? Cô thÓ tõng lo¹i ? ? Thay thÕ (con, viªn, thóng, ta..) b»ng mét sè tõ kh¸c, nhËn xÐt trêng hîp thay thÕ nµo th× tÝnh ®Õm, ®o lêng thay ®æi, kh«ng ®æi. V× sao ? ? V× vËy sao cã thÓ nãi ‘Ba thóng g¹o rÊt ®Çy’ Kh«ng thÓ nãi ‘Nhµ cã 6 t¹ thãc rÊt nÆng’ ?
? Tãm l¹i danh tõ ®¬n vÞ lµ g× ? Danh tõ ®¬n vÞ gåm nh÷ng nhãm nµo ? Danh tõ chØ sù vËt lµ g× ?
Gi¸o viªn chèt l¹i kiÕn thøc toµn bµi. HS ®äc to ghi nhí
|
I. §Æc ®iÓm cña danh tõ. * Danh tõ. - Danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ ngêi, vËt nãi chung.. - Tõ ‘ba’ lµ chØ tõ chØ sè lîng ®øng tríc. - Tõ ‘Êy’ lµ chØ tõ ®øng sau. * §Æc ®iÓm cña danh tõ. * Danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ ngêi, vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm... * Kh¶ n¨ng kÕt hîp : - Tõ chØ sè lîng ®øng tríc. - C¸c tõ nµy, Êy, ®ã,... vµ mét sè tõ ng÷ kh¸c ®»ng sau. VD1 : Häc sinh - Häc sinh ch¨m häc - Em lµ häc sinh líp 6A. VD2 : ThÇy gi¸o. - ThÇy gi¸o ®ang gi¶ng b¶i - Bè em lµ thÇy gi¸o. * Chøc vô trong c©u : - Chøc vô ®iÓn h×nh lµ lµm chñ ng÷. - Khi lµm vÞ ng÷ cÇn cã tõ lµ ®øng tríc. II. Ph©n lo¹i danh tõ. - C¸c tõ : con, viªn, thóng, t¹ lµ nh÷ng tõ chØ lo¹i ®¬n vÞ. - C¸c tõ : tr©u, quan, g¹o, thãc ®øng sau chØ ngêi, vËt, sù vËt. * Danh tõ ®îc chia thµnh 2 lo¹i lín ®ã lµ danh tõ chØ sù vËt vµ danh tõ chØ ®¬n vÞ. a. Danh tõ chØ ®¬n vÞ. - Thay con b»ng chó, b¸c - Thay viªn b»ng «ng, tªn ®¬n vÞ tÝnh ®Õn ®o lêng kh«ng thay ®æi v× c¸c tõ ®ã kh«ng chØ sè ®o, sè ®Õm. - Thay thóng b»ng r¸, ræ, ®Êu - Thay t¹ b»ng tÊn, c©n ®¬n vÞ tÝnh ®Õm, ®o lêng thay ®æi v× ®ã lµ nh÷ng chØ sè ®o, sè ®Õm. * Cã thÓ nãi : Ba thóng g¹o rÊt ®Çy v× danh tõ thóng chØ sè lîng kh«ng chÝnh x¸c nªn cã thÓ thªm c¸c tõ bæ sung vÒ lîng. * Kh«ng thÓ nãi : s¸u t¹ g¹o rÊt nÆng v× t¹ chØ sè lîng chÝnh x¸c, cô thÓ, nÕu thªm tõ nÆng, nhÑ thõa * Tãm l¹i : - Danh tõ ®¬n vÞ : nªu tªn ®¬n vÞ dïng ®Ó tÝnh ®Õm, ®o lêng sù vËt. - Danh tõ chØ ®¬n vÞ gåm 2 nhãm lín. + Danh tõ chØ ®¬n vÞ tù nhiªn (gäi lµ lo¹i tõ) + Danh tõ chØ ®¬n vÞ qui íc, gåm - Danh tõ chØ ®¬n vÞ chÝnh x¸c - Danh tõ chØ ®¬n vÞ íc chõng. b. Danh tõ chØ sù vËt : Nªu tªn tõng lo¹i, hoÆc tõng c¸ thÓ ngêi, vËt, hiÖn tîng, kh¸i niÖm. * Ghi nhí : SGK |
Ho¹t ®éng 3
(Híng dÉn luyÖn tËp)
IV. LuyÖn tËp
Bµi tËp 1 : ViÕt mét ®o¹n v¨n t¶ c¶nh mÆt trêi mäc hay mÆt trêi lÆn ë vïng nói, vïng biÓn hoÆc ®ång b»ng.
Bµi tËp 2 : LiÖt kª c¸c lo¹i tõ
a. Chuyªn ®øng tríc danh tõ chØ ngêi : ngµi, viªn, ngêi, em.
b. Chuyªn ®øng tríc danh tõ chØ ®å vËt : qu¶, quyÓn, pho, tê...
Bµi tËp 3 : LiÖt kª c¸c danh tõ.
a. ChØ ®¬n vÞ qui íc chÝnh x¸c : t¹, tÊn.
b. ChØ ®¬n vÞ qui íc, íc chõng : vèc, hò, bã gang...
Bµi 4 : ChØ ra c¸c danh tõ trong ®o¹n trÝch díi ®©y :
Tõ h«m ®ã, b¸c Tai, c« M¾t, cËu Ch©n, cËu Tay kh«ng lµm g× n÷a. Mét ngµy, hai ngµy, råi ba ngµy, c¶ bän thÊy mÖt mái, r· rêi. CËu Ch©n, cËu Tay kh«ng cßn muèn cÊt m×nh lªn ®Ó ch¹y nh¶y, vui ®ïa nh tríc n÷a ; c« M¾t th× ngµy còng nh ®ªm lóc nµo còng lê ®ê, thÊy hai mi nÆng trÜu nh buån ngñ mµ kh«ng ngñ ®îc. B¸c Tai tríc ®©y hay ®i nghe hß nghe h¸t, nghe tiÕng g× còng râ, nay bçng thÊy lóc nµo còng ï ï nh xay lóa ë trong. C¶ bän lõ ®õ mÖt mái n thÕ, cho ®Õn ngµy thø b¶y th× kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®îc n÷a...
Bµi tËp 5 :
H·y viÕt bµi v¨n t¶ ngêi th©n yªu gÇn gòi nhÊt víi em .
Ho¹t ®éng 4: Híng dÉn häc ë nhµ:
HS lµm bµi tËp 5
ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo
. .
Ngµy so¹n: 28-12-2007
TiÕt 33 + 34 :
côm danh tõ.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
Häc sinh cÇn n¾m ®îc :
- §Æc ®iÓm cña côm danh tõ.
- CÊu t¹o cña phÇn trung t©m, phÇn tríc vµ sau danh tõ.
* LuyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt vµ ph©n tÝch cÊu t¹o cña côm danh tõ trong c©u. §Æt c©u víi c¸c côm danh tõ.
* TÝch hîp víi phÇn v¨n ë v¨n b¶n : Ch©n, Tay, Tai, M¾t, MiÖng víi phÇn tËp lµm v¨n ë viÖc x©y dùng dµn ý v¨n tù sù.
B.ChuÈn bÞ : B¶ng côm danh tõ .
C. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
* Bµi cò: Lång kiÓm tra trong qu¸ tr×nh d¹y häc bµi míi
* Giíi thiÖu bµi.
Ho¹t ®éng cña häc sinh (Díi sù huíng dÉn cña gi¸o viªn) |
Néi dung bµi häc (KÕt qu¶ ho¹t ®éng cña häc sinh) |
||||
GV treo b¶ng phô ? Häc sinh t×m nh÷ng tõ mµ c¸c tõ in ®Ëm bæ nghÜa trong c©u : ? C¸c tõ ng÷ phô lµ nh÷ng tõ nµo ? ? So s¸nh c¸c c¸ch nãi sau : a. Tóp lÒu – Mét tóp lÒu (côm danh tõ) b. Mét tóp lÒu (côm danh tõ) Mét tóp lÒu n¸t (côm danh tõ phøc t¹p) c. Mét tóp lÒu n¸t (côm danh tõ phøc t¹p) Mét tóp lÒu n¸t trªn bê biÓn(côm danh tõ phøc t¹p h¬n n÷a) Häc sinh t×m danh tõ , ph¸t triÓn danh tõ ®ã thµnh côm danh tõ. §Æt c©u víi côm danh tõ ®ã. NhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng trong c©u cña côm danh tõ ®ã so víi mét tõ.
? Côm danh tõ lµ g× ?
? CÊu t¹o cña côm danh tõ ntn ? Gi¸o viªn kh¸i qu¸t l¹i b»ng c¸ch vÏ m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ ? LiÖt kª nh÷ng tõ ng÷ phô thuéc ®øng tríc, ®øng sau danh tõ trong c¸c danh tõ trªn, s¾p xÕp chóng thµnh lo¹i. Häc sinh ®iÒn c¸c côm danh tõ trong c©u trªn vµo ®óng c¸c m« h×nh cña danh tõ. |
I. Côm danh tõ - Xa : Ngµy, Hai : cã, vî chång - Mét : Tóp lÒu, «ng l·o ®¸nh c¸, vî chång. - N¸t trªn bê biÓn : Tóp lÒu - Tõ trung t©m : Ngµy, vî chång, tóp lÒu. - Tõ, ng÷ phô : xa, hai, ¤ng l·o ®¸nh c¸, mét, n¸t, trªn bê biÓn. * NhËn xÐt : - NghÜa cña côm danh tõ phøc t¹p, cô thÓ h¬n nghÜa cña danh tõ. - Côm danh tõ cµng phøc t¹p (cµng thªm c¸c tõ ng÷ phô) th× nghÜa cña nã cµng phøc t¹p h¬n. - VD : S«ng Dßng s«ng Cöu Long. §Æt c©u : Dßng s«ng Cöu Long ®æ ra biÓn §«ng b»ng chÝn cöa. Côm danh tõ ho¹t ®éng nh 1 danh tõ, nhng cô thÓ h¬n, ®Çy ®ñ h¬n, lµm chñ ng÷ trong c©u . 2. Ghi nhí :SGK II. CÊu t¹o cña côm danh tõ - C¸c phu ng÷ tríc cã hai lo¹i : C¶ (chØ sè lîng íc kho¶ng) ; ba (chØ sè lîng chÝnh x¸c). - C¸c phô ng÷ ®øng sau cã hai lo¹i : + Êy, sau : ChØ vÞ trÝ ®Ó ph©n biÖt. + §ùc, nÕp : ChØ ®Æc ®iÓm a. M« h×nh tæng qu¸t côm danh tõ. |
||||
Côm danh tõ |
|||||
PhÇn truíc |
PhÇn trung t©m |
PhÇn sau |
|||
t1 |
t2 |
T1 |
T2 |
S1 |
S2 |
TÊt c¶ |
Nh÷ng |
Em |
Häc sinh |
Ch¨m ngoan |
Êy |
|
b. Trong côm danh tõ - C¸c phô ng÷ ë phÇn tríc bæ sung cho danh tõ c¸c ý nghÜa vÒ sè vµ lîng. - C¸c phô ng÷ ë phÇn sau nªu lªn ®Æc ®iÓm cña sù vËt mµ danh tõ biÓu thÞ hoÆc x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña vËt Êy trong kh«ng gian hay thêi gian.
|
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn TËp :
Bµi tËp 1 : Cho ®o¹n trÝch sau :
Mét anh ®i th¶ èng l¬n, mét buæi s¸ng tinh s¬ng, ®· thÊy h¾n trÇn truång vµ x¸m ng¾t trong mét c¸i v¸y ®ôp ®Ó bªn mét c¸i lß g¹ch bá kh«ng, anh ta ríc lÊy vµ ®em cho mét ngêi ®µn bµ go¸ mï. Ngêi ®µn bµ go¸ mï nµy b¸n h¾n cho mét b¸c phã cèi kh«ng con vµ khi b¸c phã cèi nµy chÕt th× h¾n b¬ v¬, hÕt ®i ë cho nhµ nµy l¹i ®i ë cho nhµ nä. N¨m hai m¬i tuæi, h¾n lµm canh ®iÒn cho «ng LÝ KiÕn, b©y giê lµ cô B¸ KiÕn ¨n tiªn chØ lµng.
( Nam Cao- ChÝ PhÌo )
a) T×m vµ ghi c¸c côm danh tõ cã trong ®o¹n trÝch trªn vµo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ.
b) NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o cña c¸c côm danh tõ cã trong ®o¹n trÝch trªn .
Bµi tËp 2 : §äc l¹i truyÖn Õch ngåi ®¸y giÕng vµ ghi l¹i c¸c côm danh tõ vµo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ
Bµi tËp 3 : ViÕt mét ®o¹n v¨n cã sö dông c¸c côm danh tõ. G¹ch ch©n c¸c côm danh tõ Êy.
Ho¹t ®éng 4: Híng dÉn häc ë nhµ
N¾m v÷ng kh¸i niÖm vµ cÊu t¹o cña côm danh tõ
So¹n bµi tiÕp theo
. .
Ngµy so¹n : 31-12-2007
TiÕt 35 :
LuyÖn tËp danh tõ vµ côm danh tõ.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t.
Häc sinh cÇn n¾m ®îc :
- §Æc ®iÓm cña côm danh tõ.
- CÊu t¹o cña phÇn trung t©m, phÇn tríc vµ sau cña côm danh tõ.
* LuyÖn kÜ n¨ng nhËn biÕt vµ ph©n tÝch cÊu t¹o cña côm danh tõ trong c©u. §Æt c©u víi c¸c côm danh tõ.
B.ChuÈn bÞ : B¶ng phô
C. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc
* Bµi cò:
? VÏ m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ vµ cho VD minh ho¹ vµo m« h×nh Êy ?
* Giíi thiÖu bµi.
* Tæ chøc cho häc sinh luyÖn tËp :
Bµi tËp 1 : §äc l¹i truyÖn Ch©n,Tay, Tai, M¾t, MiÖng , chØ ra c¸c côm danh tõ cã trong truyÖn vµ chÐp nã vµo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ.
Côm danh tõ |
|||||
PhÇn truíc |
PhÇn trung t©m |
PhÇn sau |
|||
t1 |
t2 |
T1 |
T2 |
S1 |
S2 |
|
|
|
|
|
|
Bµi tËp 2 : T×m vµ chÐp c¸c côm danh tõ trong ®o¹n trÝch sau vµo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ :
Håi Êy, ë Thanh Ho¸ cã mét ngêi ®¸nh c¸ tªn lµ Lª ThËn. Mét ®ªm nä, ThËn th¶ líi ë mét bÕn v¾ng nh thêng lÖ. Khi kÐo líi lªn, thÊy n»ng nÆng,Lª ThËn ch¾c mÈm ®îc mÎ c¸ to. Nhng khi thß tay vµo b¾t c¸, chµng chØ thÊy cã mét thanh s¾t. Chµng vøt lu«n thanh s¾t xuèng níc, råi l¹i th¶ líi ë mét chç kh¸c.
( Ng÷ v¨n 6- tËp mét )
Bµi tËp 3 : ViÕt mét bµi v¨n kÓ vÒ mét kØ niÖm kh«ng bao giê quªn cña em, trong ®ã cã sö dông c¸c côm danh tõ, g¹ch ch©n c¸c côm danh tõ Êy.
D- Híng dÉn häc ë nhµ :
- N¾m l¹i néi dung toµn chuyªn ®Ò
- ChuÈn bÞ lµm bµi kiÓm tra chuyªn ®Ò 6.
. .
Ngµy so¹n : 1-1-2008
TiÕt 36 :
KiÓm tra chuyªn ®Ò 6.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
C©u 1 : Cho ®o¹n trÝch sau :
Mét anh ®i th¶ èng l¬n, mét buæi s¸ng tinh s¬ng, ®· thÊy h¾n trÇn truång vµ x¸m ng¾t trong mét c¸i v¸y ®ôp ®Ó bªn mét c¸i lß g¹ch bá kh«ng, anh ta ríc lÊy vµ ®em cho mét ngêi ®µn bµ go¸ mï. Ngêi ®µn bµ go¸ mï nµy b¸n h¾n cho mét b¸c phã cèi kh«ng con vµ khi b¸c phã cèi nµy chÕt th× h¾n b¬ v¬, hÕt ®i ë cho nhµ nµy l¹i ®i ë cho nhµ nä. N¨m hai m¬i tuæi, h¾n lµm canh ®iÒn cho «ng LÝ KiÕn, b©y giê lµ cô B¸ KiÕn ¨n tiªn chØ lµng.
( Nam Cao- ChÝ PhÌo )
a) T×m vµ ghi c¸c côm danh tõ cã trong ®o¹n trÝch trªn vµo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ.
b) NhËn xÐt vÒ cÊu t¹o cña c¸c côm danh tõ cã trong ®o¹n trÝch trªn .
C©u 2 : ViÕt mét ®o¹n v¨n ng¾n ( 8-10 dßng ) kÓ vÒ mét kØ niÖm kh«ng bao giê quªn cña em, trong ®ã cã sö dông c¸c côm danh tõ, g¹ch ch©n c¸c côm danh tõ Êy.
§¸p ¸n :
C©u 1 : 6 ®iÓm :
a) 3 ®iÓm :
Côm danh tõ |
|||||
PhÇn truíc |
PhÇn trung t©m |
PhÇn sau |
|||
t1 |
t2 |
T1 |
T2 |
S1 |
S2 |
Mét Mét
Mét Mét Mét
Mét
N¨m |
buæi
Hai m¬i |
anh s¸ng h¾n
c¸i c¸i ngêi ngêi b¸c b¸c h¾n nhµ nhµ tuæi |
tinh s¬ng
v¸y lß g¹ch ®µn bµ ®µn bµ phã cèi phã cèi |
®i th¶ èng l¬n
trÇn truång vµ x¸m ng¾t ®ôp bá kh«ng go¸ mï go¸ mï kh«ng con
b¬ v¬
|
nµy
nµy
nµy nä |
b) NhËn xÐt : hÇu hÕt lµ c¸c côm danh tõ kh«ng ®Çy ®ñ theo m« h×nh cÊu t¹o côm danh tõ : kh«ng ®ñ vÞ trÝ ë phÇn trung t©m, phÇn phô tríc, phÇn phô sau ; hoÆc chØ cã mét phÇn trung t©m víi mét phÇn phô ( tríc hoÆc sau )
C©u 2 : 4 ®iÓm :
- HS viÕt ®óng ®o¹n v¨n : 1 ®iÓm
- Cã sö dông c¸c côm danh tõ ®óng vµ g¹ch ch©n ®óng : 3 ®iÓm
* DÆn dß :
- ChuÈn bÞ cho chuyªn ®Ò míi.
. .
Ngµy so¹n : 07-01-2008
Chuyªn ®Ò 7 :
®éng tõ .
TiÕt 37+ 38 : §éng tõ
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
1. Cñng cè vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë bËc tiÓu häc vÒ ®éng tõ
- §Æc ®iÓm cña ®éng tõ vµ mét sè lo¹i ®éng tõ quan träng
- BiÕt sö dông ®óng ®éng tõ khi nãi, viÕt
2. RÌn kü n¨ng nhËn biÕt, ph©n lo¹i ®éng tõ, sö dông ®óng ®éng tõ vµ khi nãi, viÕt.
B.ChuÈn bÞ: B¶ng phô, M« h×nh côm tõ TiÕng viÖt
C. ThiÕt kÕ bµi d¹y häc
* Bµi míi
Ho¹t ®éng cña häc sinh Díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn |
Néi dung bµi häc KÕt qu¶ c¸c ho¹t ®éng cña häc sinh |
Ho¹t ®éng 1 : ? ThÕ nµo lµ ®éng tõ ? Cho vÝ dô GVtreo b¶ng phô cã ghi VD ë môc I SGK ? T×m c¸c ®éng tõ trong vÝ dô a, b, c ?
? H·y cho biÕt c¸c ®éng tõ võa t×m ®îc cã ý nghÜa kh¸i qu¸t g× ? ? Em h·y t×m sù kh¸c biÖt gi÷a danh tõ vµ ®éng tõ ?
VD : Häc tËp lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña häc sinh. Häc sinh ®äc l¹i ghi nhí s¸ch gi¸o khoa Ho¹t ®éng 2 : C¸c lo¹i ®éng tõ chÝnh Gi¸o viªn nªu tiªu chÝ ph©n lo¹i ®éng tõ nh ®· ®a ra trong sgk Häc sinh dùa vµo tiªu chÝ ®ã ®Ó xÕp c¸c ®éng tõ theo ®óng tiªu chÝ lùa chän trªn b¶ng phô )... HS ®äc ghi nhí ? t×m thªm mçi lo¹i ®éng tõ cã ®Æc ®iÓm trªn s¾p xÕp vµo b¶ng hÖ thèng ph©n lo¹i Gi¸o viªn cho häc sinh ®äc ghi nhí, tãm t¾t néi dung ghi nhí
|
I. §Æc ®iÓm cña ®éng tõ
1. Kh¸i niÖm ®éng tõ - §éng tõ lµ nh÷ng tõ chØ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i cña sù vËt. VÝ dô : ch¹y, ®i, häc, ngñ, khãc - C¸c ®éng tõ trong vÝ dô a) §i, ®Õn, ra, hái b) LÊy, lµm, lÔ c) Treo, cã, xem, cêi, b¶o, ph¶i, ®Ó chØ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i cña sù vËt 2. §Æc ®iÓm : * §éng tõ chØ hµnh ®éng, tr¹ng th¸i cña sù vËt * KÕt hîp ®îc víi c¸c tõ : sÏ, vÉn, ®ang, h·y, ®õng, chí, ®·... * Thêng lµm vÞ ng÷ trong c©u VÝ dô : t«i häc * Kh«ng thÓ kÕt hîp víi c¸c tõ : nh÷ng, c¸c, sè tõ, lîng tõ... * Khi lµm chñ ng÷ th× ®éng tõ mÊt kh¶ n¨ng kÕt hîp víi c¸c tõ ®·, sÏ, ®ang, h·y, ®õng, chê 3. Ghi nhí : s¸ch gi¸o khoa II. C¸c lo¹i ®éng tõ chÝnh a) §éng tõ kh«ng ®ßi hái cã ®éng tõ kh¸c ®i kÌm phÝa sau : - §i, ch¹y, cêi, ®äc, hái, ngåi, ®øng tr¶ lêi c©u hái lµm g× - Buån, g·y, ghÐt, ®au, nhøc, nøt, vui, yªu tr¶ lêi c©u hái lµm sao, thÕ nµo ? b) §éng tõ ®ßi hái cã ®éng tõ kh¸c ®i kÌm phÝa sau:d¸m, toan, ®Þnh tr¶ lêi c©u hái : lµm sao, thÕ nµo c) Ghi nhí : sgk
|
Ho¹t ®éng 3 : LuyÖn tËp :
Bµi tËp 1: T×m vµ xÕp lo¹i ®éng tõ trong truyÖn Õch ngåi ®¸ygiÕng
Bµi tËp 2 : Lùa chän ®éng tõ thÝch hîp ®iÒn vµo nh÷ng chç trèng sau :
Gµ ... tíi, Cãc ®· ra hiÖu cho C¸o ë ®»ng sau ... tíi, ...vµo cæ vµ c¾p ®i. Ngäc Hoµng cµng tøc giËn, ... Chã ra c¾n C¸o. Chã võa ... ra khái cöa, Cãc ®· lµm hiÖu cho GÊu ... lªn, quËt Chã ... chÕt t¬i.
Ngäc Hoµng ... trÇn gian næi lo¹n, dÞu giäng nãi:
- Th«i cËu ... ®i ! Ta sÏ cho ma xuèng !
( Cãc kiÖn Trêi )
Bµi tËp 3 : ChØ ra vµ ph©n lo¹i c¸c ®éng tõ trong ®o¹n trÝch díi ®©y :
Tõ h«m ®ã, b¸c Tai, c« M¾t, cËu Ch©n, cËu Tay kh«ng lµm g× n÷a. Mét ngµy, hai ngµy, råi ba ngµy, c¶ bän thÊy mÖt mái, r· rêi. CËu Ch©n, cËu Tay kh«ng cßn muèn cÊt m×nh lªn ®Ó ch¹y nh¶y, vui ®ïa nh tríc n÷a ; c« M¾t th× ngµy còng nh ®ªm lóc nµo còng lê ®ê, thÊy hai mi nÆng trÜu nh buån ngñ mµ kh«ng ngñ ®îc. B¸c Tai tríc ®©y hay ®i nghe hß nghe h¸t, nghe tiÕng g× còng râ, nay bçng thÊy lóc nµo còng ï ï nh xay lóa ë trong. C¶ bän lõ ®õ mÖt mái n thÕ, cho ®Õn ngµy thø b¶y th× kh«ng thÓ chÞu ®ùng ®îc n÷a...
Bµi tËp 4 : ViÕt mét bµi v¨n t¶ ngêi th©n yªu gÇn gòi nhÊt ®èi víi em, trong ®ã cã sö dông c¸c ®éng tõ. G¹ch ch©n c¸c ®éng tõ Êy .
D- Híng dÉn häc ë nhµ :
- Lµm tiÕp bµi tËp 4.
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo : Côm ®éng tõ.
. .
Ngµy so¹n : 14-01-2008
TiÕt 39+ 40 : Côm ®éng tõ
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
Gióp häc sinh n¾m v÷ng :
1. Kh¸i niÖm vµ cÊu t¹o cña côm ®éng tõ khi nãi, viÕt
2. RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ vËn dông côm ®éng tõ khi nãi, viÕt
B. ChuÈn bÞ : B¶ng côm tõ , B¶ng phô
C. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
*KiÓm tra bµi cò :
? §éng tõ lµ g×? Cho vÝ dô.
* Bµi míi:
* C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng cña häc sinh Díi sù híng dÉn cña gi¸o viªn |
Néi dung bµi häc KÕt qu¶ c¸c ho¹t ®éng cña häc sinh |
||||||
? Côm ®éng tõ lµ g× ? GV treo b¶ng phô cã ghi vÝ dô SGK ? C¸c tõ in ®Ëm trong c©u v¨n bæ sung ý nghÜa cho ®éng tõ nµo : ? H·y lîc bá c¸c tõ ng÷ im ®Ëm, nhËn xÐt vai trß cña chóng ? T×m 1, 2 ®éng tõ, ph¸t triÓn thµnh côm ®éng tõ ? §Æt c©u hái víi côm ®éng tõ Êy ? NhËn xÐt vÒ ho¹t ®éng cña côm ®éng tõ so víi ®éng tõ ? ? Côm ®éng tõ lµ g× ? §Æc ®iÓm ng÷ ph¸p cña côm ®éng tõ. Häc sinh ®äc môc ghi nhí
? H·y vÏ m« h×nh côm ®éng tõ dùa vµo m« h×nh côm danh tõ ? Côm ®éng tõ gåm mÊy bé phËn ? §ã lµ nh÷ng bé phËn nµo ? ? Dùa vµo vÞ trÝ c¸c bé phËn em h·y vÏ m« h×nh cña côm ®éng tõ
H·y ®äc ghi nhí 2 vµ nªu tãm t¾t ý nghÜa cña c¸c phô ng÷ tríc, sau cña phÇn trung t©m cña ®éng tõ.
|
I. Côm ®éng tõ lµ g× ? - §·, nhiÒu n¬i : ®i - Còng, nh÷ng c©u ®è o¸i ¨m : Ra NÕu lîc bá c¸c tõ ng÷ in ®Ëm th× c©u trë nªn v« nghÜa - §éng tõ : c¾t - Côm ®éng tõ : §ang c¾t cá ngoµi ®ång - §Æt c©u : Na//®ang c¾t cá ngoµi ®ång CN VN * NhËn xÐt : - §éng tõ lµm vÞ ng÷ trong c©u - Côm ®éng tõ lµm vÞ ng÷ trong c©u Côm ®éng tõ ho¹t ®éng trong c©u nh mét ®éng tõ * Ghi nhí : sgk
II. CÊu t¹o cña côm ®éng tõ * Côm ®éng tõ gåm 3 bé phËn : phÇn tríc ®éng tõ, ®éng tõ trung t©m vµ phÇn ®øng sau ®éng tõ
* C¸c phô ng÷ tríc bæ sung cho ®éng tõ vÒ c¸c ý nghÜa: - Quan hÖ thêi gian - TiÕp diÔn t¬ng tù - KhuyÕn khÝch hoÆc ng¨n c¶n hµnh ®éng - Kh¼ng ®Þnh hoÆc phñ ®Þnh hµnh ®éng. * C¸c phô ng÷ sau bæ sung cho ®éng tõ c¸c chi tiÕt vÒ : + §èi tîng, híng, ®Þa ®iÓm + Thêi gian, môc ®Ých, nguyªn nh©n + Ph¬ng tiÖn, c¸ch thøc hµnh ®éng. |
Ho¹t ®éng 4 :
Híng dÉn luyÖn tËp
Bµi tËp 1 : CÊu t¹o cña côm ®éng tõ cã ®iÓm g× gièng vµ kh¸c so víi côm danh tõ ?
Bµi tËp 2 : T×m côm ®éng tõ trong truyÖn vui Thãi quen dïng tõ ( SGK trang 147 ) . Ghi c¸c côm ®éng tõ ®ã vµo m« h×nh côm ®éng tõ.
Bµi tËp 3 : T×m vµ chÐp c¸c côm ®éng tõ trong ®o¹n trÝch sau vµo m« h×nh cÊu t¹o côm ®éng tõ :
Håi Êy, ë Thanh Ho¸ cã mét ngêi ®¸nh c¸ tªn lµ Lª ThËn. Mét ®ªm nä, ThËn th¶ líi ë mét bÕn v¾ng nh thêng lÖ. Khi kÐo líi lªn, thÊy n»ng nÆng, Lª ThËn ch¾c mÈm ®îc mÎ c¸ to. Nhng khi thß tay vµo b¾t c¸, chµng chØ thÊy cã mét thanh s¾t. Chµng vøt lu«n thanh s¾t xuèng níc, råi l¹i th¶ líi ë mét chç kh¸c.
( Ng÷ v¨n 6- tËp mét )
Bµi tËp 4 : ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n ( 8-10 c©u ) cã sö dông c¸c côm ®éng tõ. G¹ch ch©n c¸c côm ®éng tõ Êy
Ho¹t ®éng 5 : Híng dÉn häc ë nhµ
Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i
So¹n bµi tiÕp theo
* §iÒu chØnh kÕ häach :
................................................................................................................................................................................................................................................................................
. .
TiÕt 41 :
LuyÖn tËp ®éng tõ vµ côm ®éng tõ.
A. Môc tiªu cÇn ®¹t
Gióp häc sinh n¾m v÷ng :
1. Kh¸i niÖm vµ cÊu t¹o cña côm ®éng tõ khi nãi, viÕt
2. RÌn kü n¨ng nhËn biÕt vµ vËn dông côm ®éng tõ khi nãi, viÕt
B. ChuÈn bÞ : B¶ng côm tõ , B¶ng phô
C. Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y häc :
*KiÓm tra bµi cò :
? §éng tõ lµ g×? Cho vÝ dô.
? Côm ®éng tõ lµ g× ? LÊy VD vµ chÐp vµo m« h×nh.
* Bµi míi:
* C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Bµi tËp 1 : T×m vµ chÐp c¸c côm ®éng tõ cã trong ®o¹n trÝch sau ®©y vµo vë :
Ngµy xa, cã hai vî chång «ng l·o ®¸nh c¸ ë víi nhau trong mét tóp lÒu n¸t trªn bê biÓn.Ngµy ngµy, chång ®i th¶ líi, vî ë nhµ kÐo sîi.
Mét h«m, ngêi chång ra biÓn ®¸nh c¸.LÇn ®Çu kÐo líi chØ thÊy cã bïn ; lÇn thø nh× kÐo líi chØ thÊy c©y rong biÓn ;lÇn thø ba kÐo líi th× b¾t ®îc mét con c¸ vµng.
(¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng )
Bµi tËp 2 : T×m côm ®éng tõ trong truyÖn vui Thãi quen dïng tõ ( SGK trang 147) . Ghi c¸c côm ®éng tõ ®ã vµo m« h×nh côm ®éng tõ.
Ho¹t ®éng 5 : Híng dÉn häc ë nhµ
Hoµn thµnh c¸c bµi tËp cßn l¹i
So¹n bµi tiÕp theo
. .
TiÕt 42 :
KiÓm tra chuyªn ®Ò 7.
A/ Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp HS :
- HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc toµn chuyªn ®Ò ®Ó lµm bµi viÕt.
- RÌn kÜ n¨ng lµm viÖc ®äc lËp, cã hÖ thèng.
B- ChuÈn bÞ :
§äc tµi liÖu, nghiªn cøu néi dung , ra ®Ò.
C – TiÕn tr×nh giê d¹y :
Ho¹t ®éng 1 : GV æn ®Þnh tæ chøc líp.
- Ghi ®Ò lªn b¶ng.
Ho¹t ®éng 2 : Cho HS lµm bµi :
§Ò Bµi :
ViÕt mét bµi v¨n t¶ ngêi th©n yªu gÇn gòi nhÊt ®èi víi em, trong ®ã cã sö dông c¸c côm ®éng tõ. G¹ch ch©n c¸c côm ®éng tõ Êy vµ chÐp vµo m« h×nh.
D- Híng dÉn häc ë nhµ :
- ChuÈn bÞ bµi tiÕp theo
* §iÒu chØnh kÕ häach :
................................................................................................................................................................................................................................................................................
. .
Chuyªn ®Ò 8 :
¤n tËp truyÖn d©n gian.
TiÕt 43+ 44 :
TruyÖn truyÒn thuyÕt.
A- Môc tiªu cÇn ®¹t :
- HS n¾m ®îc kh¸i niÖm truyÖn truyÒn thuyÕt, hiÓu ®îc ý nghÜa lÞch sö trong nh÷ng truyÖn d©n gian Êy.
- Tù hµo vÒ nh÷ng truyÒn thuyÕt tèt ®Ñp ®ã cña d©n téc ta.
- KÓ l¹Þ ®îc c¸c truyÖn truyÒn thuyÕt ®· häc.
B- ChuÈn bÞ :
- Mét sè truyÖn truyÒn thuyÕt VN.
C- TiÕn tr×nh giê d¹y :
- KiÓm tra bµi cò : GV kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña HS
- Bµi míi :
? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm truyÖn truyÒn thuyÕt ?
? Em ®· häc nh÷ng truyÖn truyÒn thuyÕt nµo ? ? TruyÖn Con Rång ch¸u Tiªn cã nh÷ng néi dung g× ?
? KÓ l¹i truyÖn ? ? Gi¶i thÝch tªn truyÖn Con Rång ch¸u Tiªn ? ? TruyÖn cã sö dông NT g× ?
? TruyÒn thuyÕt b¸nh chng b¸nh giµy cã néi dung g× ?
? KÓ l¹i c©u chuyÖn ? ? TruyÒn thuyÕt Th¸nh Giãng cã néi dung g× ?
? T¹i sao nãi truyÖn lµ mét chuçi c¸c sù viÖc k× l¹ ?
? KÓ l¹i c©u chuyÖn ? ? ChØ ra bíc tiÕn vÒ NT cña truyÖn so víi c¸c truyÖn tríc ?
? KÓ l¹i c©u truyÖn nµy ? ? Nªu néi dung vµ ý nghÜa cña truyÖn S¬n Tinh, Thuû Tinh ?
? §ãng vai S¬n Tinh kÓ l¹i c©u chuyÖn nµy ? ? Néi dung truyÖn Sù tÝch Hå G¬m ?
? §ãng vai Lª ThËn kÓ l¹i c©u chuyÖn trªn ? |
1- Kh¸i niÖm truyÖn truyÒn thuyÕt. - Lµ nh÷ng truyÖn d©n gian kÓ vÒ c¸c nh©n vËt vµ sù kiÖn cã liªn quan ®Õn lÞch sö thêi qu¸ khø, thêng cã yÕu tè tëng tîng k× ¶o. TruyÒn thuyÕt thÓ hiÖn th¸i ®é vµ c¸ch ®¸nh gi¸ cña nh©n d©n ®èi víi c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt lÞch sö ®îc kÓ. 2- C¸c truyÖn truyÒn thuyÕt ®· häc
- Gi¶i thÝch nguån gèc cao quý cña d©n téc VN. - ThÓ hiÖn íc nguyÖn ®oµn kÕt anh em gi÷a c¸c d©n téc trªn d¶i ®Êt VN .
- Dïng nhiÒu yÕu tè tëng tîng k× ¶o ®Ó cuéc sèng lµm ¨n vµ XD nÒn v¨n hiÕn buæi ®Çu cña tæ tiªn ta trë nªn th¬ méng vµ giµu tÝnh lÝ tëng. - Võa ca ngîi k× tÝch v¨n ho¸, chÕ biÕn hai lo¹i b¸nh míi vµ quý cña Dt còng lµ ®Ò cao nghÒ trång lóa, võa thÓ hiÖn t×nh c¶m ¬n nghÜa cña thÕ hÖ con ch¸u ®èi víi trêi ®Êt, tæ tiªn
- Th«ng qua cuéc ra trËn vµ chiÕn th¾ng thÇn tèc cña chó bÐ Giãng míi 3 tuæi, truyÖn ph¶n ¸nh søc m¹nh ®oµn kÕt cña céng ®ång, cña thiªn nhiªn ®Êt níc trong cuéc chiÕn ®Êu chèng ngo¹i x©m vµ thÓ hiÖn ý thøc d©n téc, ý thøc lÞch sö cña nh©n d©n VN. - Sù ra ®êi k× l¹. - Hµnh ®éng k× l¹ . - Sù kÕt thóc k× l¹.
- C¸c yÕu tè k× ¶o lµm cho c¸c sù kiÖn vµ nh©n vËt linh thiªng h¬n, ®ång thêi sù x¸c ®Þnh kh«ng gian vµ têi gian cô thÓ ®· t¹o ra niÒm tin cho ngêi nghe vÒ nh÷ng ®iÒu cã thùc cña truyÖn kÓ.
- Gi¶i thÝch hiÖn tîng lò lôt, nªu cao vai trß vµ íc m¬ chinh phôc tù nhiªn, më réng ®Þa bµn SX cña ngêi anh hïng v¨n ho¸ cïng toµn thÓ c d©n V¨n Lang buæi ®Çu dùng níc
- Ca ngîi tÝnh chÊt chÝnh nghÜa, tinh thÇn yªu níc, lßng yªu chuéng hoµ b×nh cña ND vµ th¾ng lîi vÎ vang cña cuéc khëi nghÜa LS ë thÕ kØ XV do Lª Lîi l·nh ®¹o. |
D : Híng dÉn häc ë nhµ
So¹n bµi tiÕp theo
* §iÒu chØnh kÕ häach :
................................................................................................................................................................................................................................................................................
…………………………………………………………………………………………
TiÕt 45 + 46 :
TruyÖn cæ tÝch .
A- Môc tiªu cÇn ®¹t :
- HS n¾m ®îc kh¸i niÖm truyÖn cæ tÝch, hiÓu ®îc ý nghÜa trong nh÷ng truyÖn d©n gian Êy.
- Tù hµo vÒ nh÷ng truyÖn cæ tÝch tèt ®Ñp ®ã cña d©n téc ta.
- KÓ l¹Þ ®îc c¸c truyÖn cæ tÝch ®· häc.
B- ChuÈn bÞ :
- Mét sè truyÖn cæ tÝch VN.
C- TiÕn tr×nh giê d¹y :
- KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ truyÖn truyÒn thuyÕt ? KÓ l¹i mét truyÒn thuyÕt mµ em thÝch nhÊt ? Nãi râ v× sao em thÝch ?
- Bµi míi :
? Nh¾c l¹i kh¸i niÖm truyÖn cæ tÝch ?
? LÊy VD truyÖn cæ tÝch vÒ loµi vËt ?
? LÊy VD truyÖn cæ tÝch thÇn k× ?
? LÊy VD truyÖn cæ tÝch sinh ho¹t ?
? Em ®· häc nh÷ng truyÖn cæ tÝch nµo ? KÓ tªn ? ? TruyÖn cã néi dung g× ?
? KÓ l¹i néi dung c©u chuyÖn ?
? T¹i sao khi nghe tin nhµ vua g¶ c«ng chóa cho Th¹ch Sanh, hoµng tö 18 níc ch hÇu l¹i kh«ng ®ång t×nh, ®em qu©n sang ®¸nh ?
? TruyÖn cã néi dung g× ?
? KÓ l¹i c©u chuyÖn ?
? Trong nh÷ng phÈm chÊt díi ®©y, chó bÐ cã nh÷ng phÈm chÊt nµo, t¹i sao ? A- Th«ng minh D- V× d©n v× níc B- Dòng c¶m E- HiÒn lµnh C- KhÐo tay G- Ch¨m chØ ? TruyÖn cã néi dung g× ?
? KÓ l¹i truyÖn ?
? Cã thÓ coi hµnh ®éng giÕt chÕt tªn ®Þa chñ vµ gia ®×nh tªn vua ®éc ¸c lµ hµnh ®éng ¸c ®éc ®îc kh«ng ? T¹i sao ?
? Néi dung cña truyÖn lµ g× ?
? KÓ l¹i c©u chuyÖn ?
? Cuéc sèng cña «ng l·o cã thay ®æi kh«ng sau nh÷ng lÇn gÆp c¸ vµng ? |
1- Kh¸i niÖm truyÖn cæ tÝch - Lµ 1 thÓ lo¹i cña VHDG, gåm cã 3 lo¹i : a) TruyÖn cæ tÝch vÒ loµi vËt : cã n.v chÝnh lµ c¸c con vËt. Lo¹i truyÖn nµy nh»m gi¶i thÝch c¸c ®Æc ®iÓm , thãi quen cña c¸c con vËt, hoÆc kÓ vÒ quan hÖ gi÷a c¸c con vËt...tõ ®ã ®óc kÕt thµnh nh÷ng kinh nghiÖm vÒ thÕ giíi loµi vËt vµ ngô ý c¸c vÊn ®Ò ®¹o ®øc, kinh nghiÖm sèng cña con ngêi. Kh«ng Ýt truyÖn cæ tÝch ®· ®îc chuyÓn thµnh truyÖn ngô ng«n b) TruyÖn cæ tÝch thÇn k× : lµ nh÷ng c©u chuyÖn cã nhiÒu yÕu tè thÇn k× vÒ ngêi em ót, ngêi mang lèt xÊu xÝ, ngêi mè c«i, ngêi dòng sÜ, ngêi cã tµi l¹...ph¶n ¸nh cuéc ®Êu tranh gi÷a c¸i thiÖn vµ c¸i ¸c, íc m¬ cña nh©n d©n vÒ c«ng lÝ XH vµ sù ®æi ®êi. §©y lµ lo¹i truyÖn tiªu biÓu nhÊt , ®Æc s¾c nhÊt cña truyÖn cæ tÝch. c) TruyÖn cæ tÝch sinh ho¹t : kÓ vÒ sù th«ng minh s¾c s¶o, tµi ph©n xö, hoÆc sù lÐm lØnh, mÑo lõa...cña nh©n vËt. Lo¹i truyÖn nµy rÊt gÇn víi cuéc sèng thËt, Ýt hoÆc kh«ng sö dông yÕu tè thÇn k×. 2- C¸c truyÖn cæ tÝch ®· häc : a) Th¹ch Sanh : - Ca ngîi chiÕn c«ng giÊt ch»n tinh, diÖt ®¹i bµng, ®¸nh qu©n 18 níc ch hÇu cøu kÎ yÕu vµ d©n lµnh cña chµng dòng sÜ Th¹ch Sanh, ®ång thêi thÓ hiÖn íc m¬ vÒ c«ng lÝ XH, vÒ ®¹o ®øc sèng hiÌn lµnh nh©n hËu, lu«n x¶ th©n v× ngêi kh¸c vµ tinh thÇn yªu chuéng hoµ b×nh cña nh©n d©n ta. - V× c«ng chóa cµnh vµng l¸ ngäc l¹i ®îc ®em g¶ cho chµng ®èn cñi mµ kh«ng g¶ cho c¸c v¬ng c«ng quý téc. Lùa chän nµy cã tÝnh th¸ch thøc. b) Em bÐ th«ng minh : - TruyÖn lu«n ®a ra nh÷ng c©u hái o¸i o¨m ®Ó thö th¸ch trÝ th«ng minh cña nh©n vËt, qua ®ã kh¼ng ®Þnh gi¸ trÞ cña trÝ tuÖ vµ m¬ íc cã ngêi tµi giái g¸nh v¸c viÖc níc cña nh©n d©n.
- A, B, D, G
c) C©y bót thÇn : - Ca ngîi M· L¬ng nhê cã c©y bót thÇn ®· dèc lßng mang hÕt tµi nghÖ ra gióp ®ì d©n nghÌo, tiªu diÖt lò ®Þa chñ ¸c b¸, ch«n vïi c¶ lò vua quan ®éc ¸c xuèng biÓn. Qua ®ã, thÓ hiÖn quan niÖm cña nh©n d©n vÒ c«ng lÝ XH, vÒ môc ®Ých nghÖ thuËt vµ m¬ íc vÒ kh¶ n¨ng k× diÖu cña con ngêi. - Kh«ng, v× truyÖn cæ tÝch thêng kÕt thóc cã hËu, nh÷ng kÎ ®éc ¸c thêng bÞ trõng trÞ thÝch ®¸ng víi téi lçi mµ chóng g©y ra. d) ¤ng l·o ®¸nh c¸ vµ con c¸ vµng. - Ph¶n ¸nh mqh ®èi lËp gi÷a c¸ vµng, «ng l·o ®¸nh c¸ víi mô vî «ng ; nhng thùc chÊt ®ã lµ mqh gi÷a ngêi hiÒn lµnh, thËt thµ víi kÎ tham lam, b¹c ¸c. Qua ®ã muèn ca ngîi lßng biÕt ¬n ®èi víi ngêi nh©n hËu vµ nªu bµi häc ®Ých ®¸ng cho nh÷ng kÎ tham lam, béi b¹c. - Kh«ng thay ®æi g×, cã ch¨ng lµ cµng ngµy «ng cµng bÞ m¾ng nhiÕc thËm tÖ h¬n |
D- LuyÖn tËp :
§ãng vai nh©n vËt em thÝch trong truyÖn cæ tÝch em thÝch ®Ó kÓ l¹i c©u chuyÖn Êy ?
E- Híng dÉn häc ë nhµ :
- So¹n bµi tiÕp theo.
* §iÒu chØnh kÕ ho¹ch :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
TiÕt 47 :
Truþªn ngô ng«n
A- Môc tiªu cÇn ®¹t :
- HS n¾m ®îc kh¸i niÖm truyÖn ngô ng«n, hiÓu ®îc ý nghÜa trong nh÷ng truyÖn d©n gian Êy.
- Tù hµo vÒ nh÷ng bµi häc kÝn ®¸o mµ s©u s¾c Êy tèt ®Ñp ®ã cña nh©n d©n ta.
- KÓ l¹Þ ®îc c¸c truyÖn ngô ng«n ®· häc.
B- ChuÈn bÞ :
- Mét sè truyÖn ngô ng«n VN.
C- TiÕn tr×nh giê d¹y :
- KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ truyÖn cæ tÝch ? Cã mÊy lo¹i truyÖn cæ tÝch ? Lµ nh÷ng lo¹i nµo ?
? KÓ l¹i mét truyÖn cæ tÝch mµ em thÝch nhÊt ? Nãi râ v× sao em thÝch ?
- Bµi míi :
? Nh¾c l¹i khaÝ niÖm truyÖn ngô ng«n ?
? Em ®· häc nh÷ng truyÖn ngô ng«n nµo?
? KÓ l¹i nh÷ng truyÖn ngô ng«n trªn ?
? ý nghÜa , bµi häc tõ c¸c truyÖn ngô ng«n ®ã ?
? TruyÖn nªu ra bµi häc g× ? |
I- Kh¸i niÖm truyÖn ngô ng«n : - Lµ lo¹i truyÖn thêng mîn chuyÖn ®å vËt, loµi vËt hoÆc con ngêi ®Ó nãi bãng giã chuyÖn con ngêi nh»m nªu nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm ®èi víi cuéc sèng. II- Nh÷ng truyÖn ngô ng«n ®· häc : - Õch ngåi ®¸y giÕng. - ThÇy bãi xem voi. - §eo nh¹c cho mÌo - Ch©n , Tay, Tai, M¾t , MiÖng. a) £ch ngåi ®¸y giÕng : mîn chuyÖn con Õch nh×nh thÊy trêi chØ b»ng c¸i vung ®Ó Èn dô chuyÖn con ngêi, phª ph¸n nh÷ng ngêi lÊy nhËn thøc chñ quan cña m×nh thay thÕ cho thùc t¹i. b) ThÇy bãi xem voi : Phª ph¸n c¸ch xem voi kh«ng ®Çy ®ñ cña 5 «ng thÇy bãi, nªu bµi häc kinh nghiÖm vÒ c¸ch nh×n nhËn vµ ®¸nh gi¸ sù vËt, réng h¬n lµ nh×n nhËn mäi vËt vµ con ngêi cµn trän vÑn, toµn diÖn. c) Ch©n, Tay, Tai, M¾t , MiÖng : Dïng c¸c bé phËn cña c¬ thÓ ngêi ®Ó Èn dô vÒ mqh t¬ng hç gi÷a c¸c thµnh viªn trong céng ®ång.Nªu ra bµi häc vÒ vai trß cña mçi c¸ nh©n trong céng ®ång. Mçi ngêi cã vai trß riªng, kh«ng thÓ nãi ai quan träng h¬n ai. V× vËy, cÇn hoµn thµnh tèt c«ng viÖc cña m×nh, kh«ng nªn û vµo ngêi kh¸c th× céng ®ång míi tèt ®Ñp.
|
D- LuyÖn tËp :
GV cho Hs ®äc ph©n vai truþªn Ch©n, Tay, Tai, M¾t , MiÖng.
ThÇy bãi xem voi.
E- Híng dÉn häc ë nhµ :
- So¹n bµi tiÕp theo.
* §iÒu chØnh kÕ ho¹ch :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
. .
TruyÖn cêi.
A- Môc tiªu cÇn ®¹t :
- HS n¾m ®îc kh¸i niÖm truyÖn cêi, hiÓu ®îc ý nghÜa trong nh÷ng truyÖn d©n gian Êy.
- Tù hµo vÒ nh÷ng bµi häc kÝn ®¸o mµ s©u s¾c Êy tèt ®Ñp ®ã cña nh©n d©n ta.
- KÓ l¹Þ ®îc c¸c truyÖn cßi ®· häc.
B- ChuÈn bÞ :
- Mét sè truyÖn cêi VN.
C- TiÕn tr×nh giê d¹y :
- KiÓm tra bµi cò :
? ThÕ nµo lµ truyÖn ngô ng«n ? KÓ l¹i mét truyÖn mµ em thÝch nhÊt ? Nãi râ v× sao em thÝch ?
- Bµi míi :
? TruyÖn cêi lµ lo¹i truyÖn ntn ?
? Em ®· häc nh÷ng truyÖn cêi nµo ?
? Néi dung truyÖn treo biÓn lµ g× ?
? TruyÖn phª ph¸n ®iÒu g× ?
? KÓ l¹i truyÖn ? ? TruyÖn cã néi dung g× ? ? Qua ®ã nh»m phª ph¸n ®iÒu g× ? |
I- Kh¸i niÖm : - Lµ lo¹i truyÖn kÓ vÒ nh÷ng hµnh ®éng ®¸ng cêi cña con ngêi, nh»m g©y ra c¸i cêi. II- C¸c truyÖn cêi ®· häc : - Treo biÓn - Lîn cíi, ¸o míi. a) Treo biÓn : Lµ c©u chuyÖn vÒ nhµ hµng b¸n c¸ nghe ai nãi còng coi lµ ®óng, véi vµng lµm theo mµ ch¼ng cã chñ kiÕn g×. Qua ®ã, nhÑ nhµng phª ph¸n nh÷ng ngêi kh«ng cã chÝnh kiÕn, ®ång thêi nªu bµi häc lµm viÖc g× còng ph¶i suy xÐt kÜ vµ ph¶i cã chÝnh kiÕn, kh«ng nªn chØ biÕt nghe theo ngêi kh¸c mét c¸ch thô ®éng b) Lîn cíi, ¸o míi. Th«ng qua tiÕng cêi, truyÖn chÕ giÏu anh chµng mÊt lîn cßn cè khoe ®ã lµ lîn cíi, anh cã ¸o míi còng cè khoe b»ng ®îc chiÕc ¸o míi cña m×nh, kh«ng cÇn biÕt ngêi ta cã muèn nghe hay kh«ng. Réng h¬n, truyÖn phª ph¸n nh÷ng ngêi huªnh hoang, cã tÝnh thÝch khoe cña.
|
D- LuyÖn tËp :
GV cho Hs ®äc ph©n vai truþªn Lîn cíi, ¸o míi
E- Híng dÉn häc ë nhµ :
- So¹n bµi tiÕp theo.
* §iÒu chØnh kÕ ho¹ch :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
. .
TiÕt 50 + 51 :
So s¸nh.
A- Môc tiªu cÇn ®¹t :
Gióp häc sinh :
- N¾m ®îc so s¸nh lµ g× , cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh, vÏ ®îc m« h×nh cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh.
- VËn dông vµo trong nãi vµ viÕt.
B- ChuÈn bÞ :
- M« h×nh cÊu t¹o cña phÐp so s¸nh.
C- TiÕn tr×nh giê d¹y :
- KiÓm tra bµi cò :
? KÓ tªn c¸c lo¹i truyÖn d©n gian mµ em ®· häc ?
- Bµi míi :
|
Hoạt động của học sinh (Dưới sự hướng dẫn cña giáo viên) |
Nội dung bài học (Kết quả các hoạt động của h/s ) |
||||||||||||
GV treo b¶ng phô cã ghi VD HS ®äc VD vµ tr¶ lêi c©u hái: ? Tìm các cụm từ chứa hình ảnh so sánh ? Từ các hình ảnh so sánh đã tìm được, yêu cầu h/s xác định các sự vật được so sánh với nhau ? Vì sao có thể so sánh như vậy? ? Tác dụng cña việc sử dụng so sánh ?
? Em hiểu so sánh là gì ? ? LÊy vÝ dô ?
-GV treo bảng cấu tạo của phép so sánh, h/s điền các so sánh tìm được ở phần I vào bảng ? Cho h/s nhận xét về các yếu tố của phép so sánh
? Yêu cầu h/s tìm thêm ví dụ về so sánh mà h/s đã gặp và phân tích cấu tạo của so sánh ? Yêu cầu h/s tìm thêm ví dụ về so s¸nh mà h/s đã gặp và phân tích cấu tạo của so sánh H/s Làm bài tập 3 :
Hoạt động 3 : Híng dÉn luyÖn tËp N¾m l¹i nội dung bài học. H/s đặt câu có sử dụng so sánh |
I. So sánh là gì * Hình ảnh so sánh - Trẻ em như búp trên cành - Rừng đước… như hai dãy trường thành vô tận Sv ®îc so s¸nh * Giữa các sự vật được so sánh với nhau cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau * Tác dụng : Làm nổi bật cảm nhận của người viết về nh÷ng sự vật được nói đến, lµm câu thơ, câu văn có tính hình ảnh, gợi cảm. * Ghi nhớ : Lµ ®èi chiÕu sù vËt ,sù viÖc nµy víi sù vËt ,sù viÖc kh¸c cã nÐt t¬ng ®ång ®Ó lµm t¨ng søc gîi h×nh ,gîi c¶m cho sù diÔn ®¹t . II. Cấu tạo của phép so sánh
* Phép so sánh có cấu tạo đầy đủ gồm 4 yếu tố nhưng khi sử dụng có thể lược bỏ 1 yếu tố nào đó Bài 3 : a, Vắng mặt từ ngữ chỉ phuong diện so sánh, từ so sánh b, Từ so sánh và vế B được đảo lên trước vế A
|
III. Luyện tập :
Bài 1:
- Thầy thuốc như mẹ hiền
- “Đường vô xứ Nghệ …hoạ đồ”
- Lòng ta vui như hội
Như cờ bay, gió reo!
- Sự nghiệp của chúng ta giống như rừng cây đương lên đầy nhựa sống và ngày càng lớn mạnh nhanh chóng.
Bài 2 : Trong tiÕng ViÖt, cã nhiÒu thµnh ng÷ ®îc cÊu t¹o theo phÐp so s¸nh. H·y t×m nh÷ng thµnh ng÷ ®ã.
Bài 3 : ViÕt 1 ®o¹n v¨n cã sö dông phÐp so s¸nh.
Ho¹t ®éng4: Híng dÉn luyÖn tËp ë nhµ
- N¾m v÷ng kh¸i niÖm
- Lµm bµi tËp cßn l¹i.
- T×m c¸c phÐp so s¸nh cã trong bµi “ S«ng níc Cµ Mau “
* §iÒu chØnh kÕ ho¹ch :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
. .
TiÕt 52 + 53 : Nhân hoá
A. Mục tiêu cần đạt :
Kiến thức : Giúp h/s nắm vững
- Khái niệm nhân hoá ,các kiÓu nhân hoá
Luyện kĩ năng :
- Phân tích giá trị biểu cảm của nhân hoá
- Sử dụng nhân hoá đúng lúc, đúng chổ trong nói, viết.
B. ChuÈn bÞ :B¶ng phô
C. Thiết kế bài dạy học :
- . KiÓm tra bµi cò: ? Em ®· ®îc ®äc nh÷ng truyÖn nµo nãi vÒ c¸c con vËt ,®å vËt , c©y cèi cã nh÷ng hµnh ®éng nh con ngêi ?
- Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
|
Néi dung bµi häc
|
Hoạt động 1 : GV treo b¶ng phô - H/s đọc đoạn trích trong bài “Mưa” của Trần Đăng Khoa. ? H·y kÓ tªn c¸c sù vËt ®îc nh¾c tíi trong khæ th¬? ? Nh÷ng sù vËt Êy ®îc g¸n cho nh÷ng hµnh ®éng nµo ?
? Nh÷ng tõ ng÷ trªn vèn dïng ®Ó miªu t¶ hµnh ®éng cña ai? ? Em cã nhËn xÐt g× vÒ c¸ch gäi sù vËt ë ®©y ? ? Kết luận : Cách dïng như vậy được gọi là nhân hoá (biÕn các sự vật không phải là người trở nên cã các đặc điÓm, tính chất, hành động… như con người) ? Vậy em hiểu như thế nào là nhân hoá? ? Em h·y so s¸nh 2 c¸ch diÔn ®¹t trªn ,xem c¸ch diÔn ®¹t nµo hay h¬n? V× sao ? H·y nªu t¸c dông cña biÖn ph¸p nh©n ho¸ ?
Hoạt động 2 : Tìm hiểu các kiÓu nhân hoá
? Tìm trong sự vật được nhân hoá trong các câu thơ, câu văn đã cho. ? Cách nhân hoá các nhân vật trong câu thơ, câu văn đã cho. ? trong 3 kiểu nhân hoá đó, kiểu nào hay hợp hơn cả (3 kiểu)
G/v cũng cố nội dung tiết học |
I. Tìm hiểu khái niệm nhân hoá : * VÝ dô :
+ C¸c sù vËt : trêi ,c©y mÝa ,kiÕm
+ Hµnh ®éng : - MÆc ¸o gi¸p - Ra trËn - Móa g¬m -Hµnh qu©n + Nh÷ng tõ ng÷ nµy vèn dïng ®Ó miªu t¶ hµnh ®éng cña con ngêi ®ang chuÈn bÞ chiÕn ®Êu + C¸ch gäi : Gäi " trêi " b»ng " «ng "-> dïng lo¹i tõ gäi ngêi ®Ó gäi sù vËt kh«ng ph¶i lµ ngêi
- §o¹n 1: sö dông phÐp nh©n ho¸ lµm cho sù vËt, sù viÖc hiÖn lªn sèng ®éng ,gÇn gòi víi con ngêi. - §o¹n 2: Miªu t¶ têng thuËt mét c¸ch kh¸ch quan *GV b×nh : B»ng biÖn ph¸p nh©n ho¸ , nhµ th¬ TrÇn §¨ng Khoa ®· thæi vµo thÕ giíi loµi vËt mét linh hån ngêi, khiÕn cho nh÷ng sù vËt vèn v« tri v« gi¸c cã nh÷ng hµnh ®éng, thuéc tÝnh ,t×nh c¶m cña con ngêi gióp cho c¶nh vËt trong bµi th¬ trë nªn sèng ®éng .. * Ghi nhí1: SGK II.C¸c kiÓu nh©n ho¸: 1. XÐt vÝ dô :
*Sù viÖc ®îc nh©n ho¸: - MiÖng, Tai, Tay, Ch©n, M¾t - Tre xung phong, chèng gi÷. - Tr©u ¬i. * c¸ch nh©n ho¸: - Dïng tõ ng÷ vèn gäi ngêi ®Ó gäi vËt - Tõ chuyªn xng h« víi vËt nh ngêi.
|
Hoạt động 3 Luyện tập :
Bài tập 1:
Từ ngữ thể hiện phép nhân hoá
- Đông vui
- Tàu mẹ, tàu con
- Xe anh, xe em
- Túi tít, nhận hang về và trở hang ra
- Bận rộn
=> Tác dụng : LÀm cho quang cảnh bến cảng được miêu tả sống động hơn, người đọc dễ hình dung được cảnh nhộn nhịp, bận rộn của các phương tiện có trên cảng.
Bài tập 3 :
Cách viết một sử dụng nhiều phép nhân hoá, nhờ vậy mà sinh động và gợi cảm hơn => có tính biểu cảm cao hơn, chổi rơm chở nên gần gủi với con người, song động hơn => Phù hợp với cách viết của văn biểu cảm
+ Cách 2 : Phù hợp với cách viết của văn bản thuyết minh
Ho¹t ®éng4: Híng dÉn luyÖn tËp ë nhµ
- Häc thuéc ghi nhí
- Lµm bµi tËp cßn l¹i.
TiÕt 54 + 55 : Ẩn dô
A. Kết quả cần đạt :
1, Kiến thức :
H/s cần nắm được :
- Khái niệm ẩn dụ
- Các kiểu ẩn dụ
2, Luyện kĩ năng :
- Phát hiện và phân tích được giá trị biểu cảm của ẩn dụ
- Biết vận dụng ẩn dụ trong nói và viết
B. Thiết kế bài dạy học :
I. æn ®Þnh tæ chøc:
II. KiÓm tra bµi cò: Nh©n ho¸ lµ g×? LÊy vÝ dô minh ho¹
III.Bµi míi:
IV.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß
|
Néi dung bµi häc |
H/s diển cảm khổ thơ mục I sgk tr 68 ? Cụm từ người cha dung để chỉ ai? ? Tại sao em biết điều đó ? Tìm một ví dụ tương tự trong thơ của Tố Hữu ? Cụm từ người cha trên có gì giống và khác nhau ? G/v chốt : Khi phép so sánh bị lược bỏ vế A, người ta gọi đó là so sánh ngầm (ẩn kín) => Đó là phép ẩn dụ Trở lại VD1: Vì sao tác giả lại ví Bác Hồ với Người Cha. Cách nói như vậy => Ẩn dụ ? Em hiểu thế nào là ẩn dụ ? Dùng ẩn dụ có tác dụng gì ? G/v cho h/s làm bài tập 2 Hoạt động 2: Câu ca dao “Thuyền… … đợi biển” ? Từ “thuyền” và “bến” được dung với ngiã gốc hay nghiã chuyển? ? Giải thích nghĩa gốc, nghĩa chuyển của 2 từ đó ? ? Tìm câu ca dao có cách dung hình ảnh tương tự ? “ Anh như thuyền đi Em như bến đợi” ? Các hình ảnh thuyền và biển gợi cho em lien tưởng đến ai ? H/s đọc VD sgk (mục II) ? Các từ “thắp”, “lửa hồng” dung để chỉ hình tượng sinh vật nào ? Vì sao ? Có thể ví như vậy ?
H/s đọc kĩ câu văn của Nguyễn Tuân ? Theo em cụm từ “thấy nắng giòn tan” có gì đặc biệt
? Sự chuyển đổi cảm giác ấy có tác dụng gì ?
Theo em có mấy kiểu ẩn dụ |
I. Èn dô lµ g×
1, Bài tập : - Người Cha chỉ Bác Hồ
=> Ta biết được là nhờ ngữ cảnh của bài thơ VD : “Bác Hồ cha của chúng em … Quả tim lớn lọc trăm đường máu nhỏ” (Tố Hữu) => Giống : Đều so sánh Bác Hồ với người cha => Khác : Ở VD1: Lược bỏ vế A chỉ còn vế B Ở VD2 : Không lược bỏ, còn cả vế A,B * Vì Bác Hồ có phẩm chất giống người cha ở chổ đó là tình yêu thương, sự chăm sóc chu đáo đối với con => Rút ra ghi nhớ sgk
II. Hướng dẫn phân loại các kiểu ẩn dụ : 1, Ví dụ : - Thuyền, bến được dung với nghĩa chuyển + Thuyền : Phương tiện giao thong đường thuỷ + Bến : Đầu mối giao thong Nghĩa chuyển : + Thuyền : Có tính chất cơ động, chỉ người đi xa + Bến : Tính chất cố định, chỉ người chờ *Liên tưởng : Những người con trai, con gái yêu nhau, xa nhau, nhớ thương nhau. => Giống nhau về phẩm chất
* “Thắp”, “lửa hồng” => Chỉ hµng rào hoa râm bụt trước nhà Bác ở làng Sen => Dựa trên sự tương đồng : Màu đỏ của hoa râm bụt và hình ảnh ngọn lửa => Hình ảnh hoa đỏ khẻ đong đưa trong gió như ngọn lửa đang cháy => Cách thức thực hiện hành động * Thấy nắng giòn tan - Thấy : Động từ => thị giác - Giòn tan : Âm thanh => tính giác được dung cho đtg của thị giác => Sự so sánh đặc biệt : Chỉ đổi cảm giác từ thính giác. => tạo ra lien tưởng thú vị 2, Có 3 kiểu ẩn dụ :
|
Hoạt động 3 : Hướng dẫn luyện tập
:Bài tập 1 :
Cách 1 : Miêu tả trực tiếp, có tác dụng nhạn thức lí tính
Cách 2 : Dùng phép so sánh, có tác dụng định dạng lại
Cách 3 : Ẩn dụ có tác dụng hình tượng hoá
Bài tập 2:
a, Ăn quả nhớ kẻ trồng cây
- Ăn quả : Thừa hưởng thành quả của tiền nhân
- Kẻ trồng cây : Người đi trước, người làm ra thành quả
=> Quả tương đồng với thành quả
b, Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng
- Mực : Đen, khó tẩy rửa => Tương đồng với hoàn cảnh xấu, người xấu
- Rạng : Sáng sủa => Tương đồng với hoàn cảnh tốt, người tốt
c, Mặt trời đi qua trên lăng
Ẩn dụ : Mặt trời => Chỉ phong cách đạo đức cách mạng của Bác Hồ
Ho¹t ®éng4: Híng dÉn luyÖn tËp ë nhµ
- Lµm bµi tËp cßn laÞ
- ChuÈn bÞ bµi míi..
Ngµy so¹n : 6-4-2008
TiÕt 56 + 57 : Hoán dụ
A. Môc tiªu bµi häc:
- Gióp HS n¾m ®îc kh¸i niÖm ho¸n dô, c¸c kiÓu ho¸n dô.
- Bíc ®Çu biÕt ph©n tÝch t¸c dông cña ho¸n dô.
B. ChuÈn bÞ: B¶ng phô
C. TiÕn tr×nh lªn líp:
1. KiÓm tra bµi cò:
Nh©n ho¸ lµ g× ? Cho vÝ dô minh ho¹
2.Bµi míi :
Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß |
Néi dung bµi häc
|
GV treo b¶ng phô vÝ dô ? Em hتu tõ ¸o n©u, ¸o xanh ë ®©y lµ g× ? ¸o n©u, ¸o xanh chØ ®èi tîng nµo?
? N«ng th«n ,thµnh thÞ nãi vÒ c¸i g×?
? Em nhËn xÐt g× vÒ c¸ch dïng nh÷ng tõ trªn trong hai vÝ dô nµy.
? C¸ch diÔn ®¹t trªn ngêi ta gäi lµ biÖn ph¸p g×. ? VËy em hiÓu nh thÕ nµo lµ ho¸n dô.
? GV gäi HS ®äc vÝ dô trªn b¶ng phô ? T×m hiÓu tõ in ®Ëm, mèi quan hÖ cña c¸c tõ ®ã víi sù vËt mµ nã biÓu thÞ.
? Tõ sù ph©n tÝch vÝ dô trªn em h·y cho biÕt cã nh÷ng kiÓu ho¸n dô nµo.
|
I. Ho¸n dô: - ¸o n©u, ¸o xanh chØ nh÷ng ngêi n«ng d©n, c«ng nh©n v× ngêi n«ng d©n mÆc ¸o n©u, ngêi c«ng nh©n mÆc ¸o n©u khi lµm viÖc . - N«ng th«n, thµnh thÞ : chØ nh÷ng ngêi sèng ë n«ng th«n vµ nh÷ng ngêi sèng ë thµnh thÞ. -> C¸ch dïng ng¾n gän, t¨ng tÝnh h×nh ¶nh ,c©u v¨nhµm sóc, nªu bËt ®îc ®Æc ®iÓm cña ngêi ®ang nãi ®Õn. * Ho¸n dô: - Gäi tªn sù vËt hiÖn tîng, kh¸i niÖm b»ng tªn cña mét sù vËt hiÖn tîng, kh¸i niÖm cã quan hÖ gÇn gòi vãi nã. - T¸c dông: Lµm t¨ng tÝnh gîi h×nh, gîi c¶m cho diÔn ®¹t. II. C¸c kiÓu ho¸n dô: - Bµn tay: Bé phËn cña con ngêi dïng thay cho ngêi lao ®éng. MQH: Bé phËn- toµn thÓ. - Mét, ba: sè lîng cô thÓ ®Ó dïng thay cho sè Ýt , sè nhiÒu. - §æ m¸u: DÊu hiÖu dïng thay cho sù hi sinh mÊt m¸t. MQH: DÊu hiÖu cña sù vËt sù viÖc * Cã 4 kiÓu ho¸n dô thêng gÆp: - LÊy bé phËn ®Ó nãi c¸i toµn thÓ. - LÊy vËt chøa ®ùng ®Ó nãi ®Õn vËt bÞ chøa ®ùng. - LÊy DÊu hiÖu cña sù vËt sù viÖc -LÊy c¸i cô thÓ ®Ó nãi c¸i trõu tîng.
|
Ho¹t ®éng3: Híng dÇn HS luyÖn tËp
Bµi tËp 1: GV chia nhãm cho Hs lµm bµi
N1: c©ua
N2: C©ub
N3: C©uc
N4: C©ud
Bµi tËp 2: Ph©n biÖt Èn dô vµ ho¸n dô
Gièng: gäi tªn sù vËt, hiÖn tîng nµy b»ng tªn sù vËt, hiÖn tîng kh¸c.
Kh¸c:
- Èn dô: Dùa vµo quan hÖ t¬ng ®ång vÒ h×h thøc, c¸ch thùc hiÖn
- Ho¸n dô: Dùa vµo 4 kiÓu quan hÖ gÇn gòi
Ho¹t ®éng4 Híng dÉn häc ë nhµ
- Lµm bµi tËp cßn laÞ.
- ChuÈn bÞ bµi míi.
* §iÒu chØnh kÕ ho¹ch :
........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
. .
© 2024 - nslide
Website chạy thử nghiệm. Thư viện tài liệu miễn phí mục đích hỗ trợ học tập nghiên cứu , được thu thập từ các nguồn trên mạng internet ... nếu tài liệu nào vi phạm bản quyền, vi phạm pháp luật sẽ được gỡ bỏ theo yêu cầu, xin cảm ơn độc giả