CHÖÔNG I

BAØI 1: LÍ LUAÄN VAØ PHÖÔNG PHAÙP GDTC LAØ MOÄT MOÂN KHOA HOÏC.

( 4 TIEÁT )

I/ MOÄT SOÁ KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN.

- TDTT  laø moät hieän töôïng cuûa ñôøi soáng XH, noù xuaát hieän, phaùt trieån cuøng vôùi XH loaøi ngöôøi.

-  TDTT Tuaân thuû caùc quy luaät vöøa mang tính töï nhieân, vöøa mang baûn chaát XH.

-  Khaùi nieäm ñöôïc hieåu nhö laø moät hình thöøc  tö duy nhaèm phaûn aùnh vaøo yù thöùc con ngöôøi caùc daáu hieäu ñaëc tröng veà caùc moái lieân heä thuoäc baûn chaát cuûa hieän töôïng ( coøn goïi quaù trình ) naøy hay hieän töôïng khaùc, laø toång theå caùc tri thöùc tieân tieán hieän ñaïi veà caùc hieän töôïng aáy.

- Neáu ñöôïc ñònh nghóa chính xaùc. Khaùi nieäm ñöôïc coi laø coù tính quy luaät vaø hoaøn chænh.  Töùc laø noù ñöôïc dieãn ñaït moät caùch khaùi quaùt caùc daáu hieäu ñaëc tröng cuûa moät khaùi nieän naøy vôùi caùc khaùi nieäm khaùc, caùc phöông thöùc phaùt hieän ra noù, caáu truùc vaø caùch vaän duïng noù.

* Do vaäy, caùc khaùi nieäm trong moãi boä moân khoa hoïc phaûi xaùc ñònh ñöôïc caùc daáu hieäu ñaëc tröng cuûa khoa hoïc ñoù ( caùc quy luaät cô baûn, ñoái töôïng nghieân cöùu ). Nhö vaäy, nhöõng daáu hieäu cuûa söï hoaøn thieän caùc moân khoa hoïc laø söï hình thaønh vaø söï chính xaùc hoaù caùc khaùi nieäm cuûa noù. Taát nhieân, trong quaù trình phaùt trieån, moãi moân khoa hoïc, coù xuaát hieän caùc nhaân toá môùi seõ daãn ñeán söï bieán ñoåi caùi cuõ vaø caùi môùi ra ñôøi, töø ñoù caùc khaùi nieäm ñöôïc hoaøn chænh hôn theo söï hieåu bieát phong phuù cuûa con ngöôøi vaø XH veà TDTT  theo söï phaùt trieån cuûa moãi quoác gia, moãi daân toäc.

1/ VAÊN HOAÙ THEÅ CHAÁT:

K/N: VHTC laø moät boä phaän cuûa neàn vaên hoaù chung cuûa nhaân loaïi, laø toång hôïp caùc giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn cuûa XH, ñöôïc saùng taïo neân vaø söû duïng hôïp lyù nhaèm hoaøn thieän theå chaát cho con ngöôøi.

+ Giaù trò vaät chaát: Ñöôïc hieåu laø caùc loaïi coâng trình TDTT phuïc vuï cho vieäc taäp luyeän, caùc thieát bò duïng cuï chuyeân moân, taøi chính, trình ñoä hoaøn thieän theå chaát cuûa con ngöôøi ( keå caû caùc thaønh tích theå thao )

+ Giaù trò tinh thaàn: Goàm caùc thaønh töïu XH, chính trò, khoa hoïc chuyeân moân vaø thöïc tieån ñaûm baûo tính chaát tieán boä veà tö töôûng, khoa hoïc kyõ thuaät vaø veà toå chöùc trong lónh vöïc naøy.

- Söï phaùt trieån vaø saùng taïo khoâng ngöøng cuûa giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn khoâng theå taùch rôøi khoûi caùc hình thaùi kinh teá vaø chính trò cuûa xaõ hoäi. Nhöõng ñieàu ñoù khoâng laøm maát tính ñoäc laäp töông ñoái cuûa VHTC.

- Caùc giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn khoâng nhöõng laø truyeàn thoáng vaên hoaù  cho vieäc ñaùnh giaù keùt quaû hoaït ñoäng cuûa XH  lónh vöïc VHTC maø coøn vaän duïng chuùng vaø boå sung veà sau.

- Vieäc hoaøn thieän theå chaát thì VHTC laø moät hieän töôïng XH ñaëc thuø, taùc ñoäng hôïp lí tôùi quaù trình phaùt trieån theå chaát con ngöôøi.

2/ GIAÙO DUÏC THEÅ CHAÁT (goïi taét laø TD )

K/N: GDTC laø moät quaù trình giaùo duïc maø ñaëc tröng cuûa noù theå hieän ôû vieäc giaûng daïy caùc ñoäng taùc vaø giaùo duïc ( hay ñieàu khieån söï phaùt trieån ) caùc phaåm chaát theå löïc cuûa con ngöôøi.

- Giaùo duïc ñöôïc hieåu laø moät quaù trình taùc ñoäng coù muïc ñích, coù kheá hoaïch, coù phöông phaùp vaø phöông tieän nhaèm phaùt trieån caùc naêng löïc cuûa con ngöôøi  ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu cuûa moät XH nhaát ñònh.

- GDTC trong khaùi nieäm chung cuûa giaùo duïc laø moät quaù trình giaûi quyeát nhöõng nhieäm vuï giaùo duïc – giaùo döôõng nhaát ñònh.

- Ñaëc ñieåm cuûa quaù trình naøy laø coù taát caû nhöõng daáu hieäu chung cuûa quaù trình sö phaïm:

- Qua trình SP ñöôïc hieåu:

+ Ngöôùi hoïc vöøa laø chuû theå vöøa laø ñoái töôïng giaùo duïc.

+ Ngöôùi daïy giöõ vai troø laõnh ñaïo, toå chöùc, ñieàu khieån quaù trình giaùo duïc.

- Söï khaùc bieät cuûa quaù trình GDTC laø moät quaù trình reøn luyeän kó naêng, hình thaønh caùc kó xaûo vaän ñoäng vaø phaùt trieån caùc phaåm chaát theå löïc cuûa con ngöôøi.

- Töø caùc neùt ñaëc töng treân GDTC giaûi quyeát ñöôïc naêng löïc laøm vieäc veà maët theà löïc cuûa con ngöôøi, taïo söï phaùt trieån theå chaát vaø tinh thaàn cho con ngöôøi.

- Noäi dung giaûng daïy ñoäng taùc chuû yeáu laø giaùo döôõng veà maêït theå chaát.

- GDTC ñöôïc goïi laø giaùo duïc caùc phaåm chaát theå löïc.

- Baûn chaát cuûa giaùo duïc caùc phaåm chaát theå löïc laø vieäc ñieàu khieån coù chuû ñònh söï phaùt trieån cuûa chuùng.

- Khi giaùo duïc caùc phaåm chaát theå löïc cuõng phaûi tuaân thuû caùc ñaëc ñieåm vaø phöông phaùp rieâng khaùc vôùi phöông phaùp giaûng daïy ñoäng taùc.

- Nhieäm vuï chính cuûa GDTC nhaèm laøm cho moãi ngöôøi naém vöõng ñöôïc noäi dung cuûa VHTC hôïp vôùi söùc mình.

- Veà maët thöïc duïng, GDTC laø moät quaù trình chuaån bò theå löïc cho con ngöôøi ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï hoaït ñoäng XH qui ñònh ( lao ñoäng, chieán ñaáu, hoïc taäp... ).

- Laø moät boä pgaän chuû yeáu cuûa VHTC, cho neân GDTC laø moät hieän töôïng cuûa ñôøi soáng XH.

+ Töø thuaät ngöõ GDTC, ngöôøi ta coøn söû duïng thuaät ngöõ CHUAÅN BÒ THEÅ LÖÏC. Hai thuaät ngöõ coù yù nghóa töông töï nhau, nhöng thuaät ngöõ thöù hai ñöôïc duøng chuû yeáu khi ngöôøi ta muoán nhaán maïnh khuynh höôùng thöïc duïng cuûa GDTC coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng lao ñoäng saûn xuaát hay moät hoaït ñoäng naøo ñoù ñoøi hoûi phaûi coù trình ñoä chuaån bò theå löïc.

+ Trình ñoä chuaån bò theå löïc: Laø keát quaû cuûa vieäc chuaån bò theå löïc, bieåu hieän ôû naêng löïc hoaït ñoäng cô baûn ñaõ ñaït ñöôïc vaø caùc kó xaûo vaän ñoäng ñaõ hình thaønh caàn thieát cho moät hoaït ñoäng nhaát ñònh hoaëc giuùp cho vieäc naém vöõng hoaït ñoäng ñoù.

• Phaân bieät chuaån bò theå chung vaø chuaån bò theå löïc ngheà nghieäp. ( CB TLC vaø CB TLNN )

- CB TLC Laø quaù trình GDTC khoâng chuyeân moân hoaù hoaëc chuyeân moân hoaù ít. Noäi dung cuûa quaù trình naøy nhaèm taïo neân nhöõng tieàn ñeà chung, roäng raõi ñaït keát quaû cao trong caùc loaïi hoaït ñoäng khaùc nhau vaø soáng vui töôi laønh maïnh.

- CB TLNN Laø moät quaù trình GDTC ñöôïc chuyeân moân hoaù ñoái vôùi caùc ñaëc ñieåm cuûa moät hoaït ñoäng naøo ñoù ( veà ngheà nghieäp, theå thao... ) ñöôïc löïa choïn laøm ñoái töôïng chuyeân saâu. Vì vaäy maø ñöôïc goïi laø TRÌNH ÑOÄ CB THEÅ LÖÏC CHUNG VAØ TRÌNH ÑOÄ CB THEÅ LÖÏC NGHEÀ NGHIEÄP.

3/ THEÅ THAO.

- Theå thao laø moät boä phaän höõu cô cuûa vaên hoaù theå chaát, laø toaøn boä giaù trò vaät chaát vaø tinh thaàn do xaõ hoäi saùng taïo neân ñaõ ñöôïc söû duïng vaøo hoaït ñoäng vui chôi giaûi trí, chuû yeáu veà maët theå löïc.

- Theå thao coøn chuaån bò veà maët taâm lí vaø caùc hình thaùi chöùc naêng ñaõ ñöôïc chuyeân moân hoaù cao ñeå theå hieän moät caùch toát nhaát caùc maët naêng löïc cuûa con ngöôøi thoâng qua thi ñaáu caùc ñoäng taùc ( baøi taäp ) ñaõ ñònh tröôùc.

- Theå thao coøn laø moät hoaït ñoäng phuïc vuï cho lôïi ích xaõ hoäi, thöïc hieän chöùc naêng giaùo duïc, huaán luyeän vaø giao tieáp. Ñaëc tröng cuûa theå thao laø hoaït ñoäng thi ñaáu. Maø khuynh höôùng tieâu bieåu cuûa noù laø nhaèm ñaït tôùi nhöõng thaønh tích cao nhaát maø con ngöôøi coù theå ñaït tôùi, bôûi nhöõng quy luaät khaùch quan cuûa vieäc ñaït thaønh tích trong quaù trình huaán luyeän chuyeân moân cuøng vôùi caùc ñaëc ñieåm toå chöùc vaø khích thích theå thao trong xaõ hoäi. ( Tham khaûo theâm taøi lieäu).

- Hoaït ñoäng theå thao trong nhaø tröôøng PT, cuûa HS laø hoaït ñoäng ngoaøi giôø, khoâng coù trong chöông trình vaø quy ñònh vôùi tö caùch laø moät moân khoa hoïc vaø hoïc taäp trong nhaø tröôøng phoå thoâng, maø theå thao ñöôïc thöïc hieän vôùi caùc hình thöùc coâng taùc ngoaøi giôø hoïc, coù nghóa laø hoaøn toaøïn töï nguyeän.

4/ PHAÙT TRIEÅN THEÅ CHAÁT.

K/n: Laø quaù trình hình thaønh vaø bieán ñoåi coù tính quy luaät caùc thuoäc tính veà hình thaùi, chöùc naêng cuûa cô theå döôùi aûnh höôûng cuûa ñieäu kieän soáng, trong ñoù coù GDTC.

Quaù trình naøy phuï thuoäc khoâng nhöõng vaøo quy luaät veà sinh hoïc, maø coøn phuï thuoäc vaøo caû quy luaät veà cuoäc soâng xaõ hoäi, trong ñoù giaùo duïc luoân luoân giöõ vai troø chuû ñaïo.

• Caùc chæ soá veà soá löôïng beân ngoaøi.

-          Caùc soá ño

-          Troïng löôïng tö theá vaø tæ leä cuûa cô theå.

• Ñaëc ñieåm.

-          Theå hieän ôû söï bieán ñoåi cô baûn caùc khaû naêng chöùc phaän cuûa cô theå theo caùc thôøi kì vaø caùc giai ñoaïn phaùt trieån löùa tuoåi.

• Vai troø cuûa GDTC vôùi söï phaùt trieån TC .

- Laø phaùt trieån TC khoâng chæ laø moät quaù trình töï nhieân, maø coøn laø moät quaù trình chòu söï taùc ñoäng cuûa xaõ hoäi. ( Töï nhieân bôûi vì  noù phaùt trieån treân cô sôû töï nhieân theo baåm sinh di truyeàn vaø tuaân theo caùc quy luaät töï nhieân, nhö cô theå vôùi moâi tröôøng, giöõa söï thay ñoåi caáu truùc chöùc naêng cuûa cô theå, quy luaät löôïng ñoåi – chaát ñoåi trong cô theå. Xaõ hoäi nhö laø ñieàu kieän phaân phoái vaû söõ duïng saûn phaåm vaät chaát, giaùo duïc, sinh hoaït, lao ñoäng ... Do ñoù söï phaùt trieån theå chaát cuûa con ngöôøi laø do xaõ hoäi ñieàu khieån vaø quyeát ñònh

5/ HOAØN THIEÄN THEÅ CHAÁT.

K/n: Laø phaùt trieån theå chaát leân moät trình ñoä cao nhaèm ñaùp öùng moät caùch hôïp lí caùc nhu caàu cuûa hoaït ñoäng lao ñoäng, xaõ hoäi, chieán ñaáu vaø keùo daøi tuoåi thoï saùng taïo cuûa con ngöôøi.

* Treân cô sôû ñoù, ñeå ñaùnh giaù trình ñoä phaùt trieån TDTT cuûa moät quoác gia caàn phaûi xem xeùt haøng loaït caùc chæ soá nhö:

-          Trình ñoä phaùt trieån theå chaát vaø hoaøn thieän theå chaát cuûa nhaân daân.

-          Tính phoå caäp, TDTT quaàn chuùng.

-          Trình ñoä quaûn lí, toå chöùc khoa hoïc kó thuaät vaøthaønh tích TDTT.

-          Caùc thieát bò phöông tieän, ñieàu kieän phuïc vuï cho TDTT.

-          Caùc cheá ñoä , chính saùch ñoái vôùi TDTT, caùc qui ñònh vaø toå chöùc thöïc hieän chuùng trong thöïc tieån v.v...

II/ ÑOÁI TÖÔÏNG VAØ NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU

1. YÙ nghóa moân hoïc.

- Trang bò cho caùn boä TDTT moät heä thoáng nhöõng tri thöùc cô sôû veà baûn chaát, caùc qui luaät vaø phöông phaùp giaûng daïy TDTT, vaø xaùc ñònh trình ñoä chuyeân moân, nghieäp vuï cuûa hoï trong lænh vöïc naøy.

- Coù yù nghóa haøng ñaàu trong vieäc hình thaønh caùc quan ñieåm vaø nieàm tin raát cô baûn veà ngheà nghieäp vaø phöông phaùp TDTT.

- Tieáp thu moät caùch saâu roäng caùc lí luaän cô baûn vaø caùc lí thuyeát chung.

- Phaùt trieån naêng löïc tö duy roäng raõi veà hoaït ñoäng ngheà nghieäp cuûa mình, thaáy roõ ñöôïc baûn chaát qua caùc hieän töôïng rieâng leõ, ñònh höôùng ñuùng ñaén trong moät toång theå caùc moái lieân heä vaø quan heä toàn taïi trong lónh vöïc TDTT.

2/ Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa lí luaän vaø phöông phaùp giaûng daïy TDTT.

a. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa lí luaän TDTT.

- Nhaèm xaùc ñònh caùc quy luaät chung GDTC  vôùi tö caùch laø moät quaù trình sö phaïm nhaèm phaùt trieån vaø hoaøn thieän theå chaát con ngöôøi. ( ôû moïi löùa tuoåi )

- Moân lí luaän naøy ñöôïc coi nhö laø moät lónh vöïc chuyeân ngaønh cuûa giaùo duïc hoïc ñaïi cöông, cuøng nhaän thöùc caùc qui luaät chung trong heä thoáng GDTC vaø noù ñieàu khieån quaù trình phaùt trieån theå chaát moät caùch coù chuû ñònh vaø giaùo döôûng theå chaát cho con ngöôøi. Chính ñieàu ñoù ñaõ xaùc ñònh tính ñaëc thuø cuûa ñoái töôïng TDTT.

- Ngoaøi ra noù coøn nghieân cöùu caùc moái lieân heä coù tính qui luaät cuûa TDTT vôùi ñöùc duïc, trí duïc, mó duïc vaø giaùo duïc lao ñoäng.

+ Töø vieäc nghieân cöùu toång hôïp caùc caên cöù khoa hoïc veà thöïc tieån, lí luaän GDTC vaïch ra caùc nhieäm vuï caàn ñöôïc giaûi quyeát trong quaù trình GDTC, nhö xaùc ñònh caùc quan ñieåm, phöông tieän, phöông phaùp ñeå giaûi quyeát caùc nhieäm vuï. Nghieân cöùu caùc noäi dung, hình thöùc toå chöùc phuù hôïp vôùi söï phaùt trieån  löùa tuoåi vaø ñieàu kieän soáng cuûa con ngöôøi.

b. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa phöông phaùp giaûng daïy TDTT.

- Laø xaùc ñònh caùc qui luaät rieâng veà hoaït ñoäng TDTT vaø thöïc hieän caùc quy luaät chung trong quaù trình sö phaïm theo caùc khuynh höôùng cuï theå ( caùc PP chuaån bò theå löïc chung vaø ngheà nghieäp , PP HL TT)

- Ngoaøi nhöõng PP treân beân trong coøn coù nhieàu PP cuï theå phuø hôïp vôùi ngöôøi taäp, löùa tuoåi, giôùi tính, ngheà nghieäp, trình ñoä chuyeân saâu. Caùc phöông phaùp cuûa töøng moân theå thao khaùc nhau nhö  theå duïc, ñieàn kinh, bôi loäi...

Toùm laïi: Lí luaän vaø phöông phaùp giaûng daïy TDTT laø moät boä phaän cuûa heä thoáng khoa hoïc sö phaïm mang nhöõng ñaëc ñieåm cuûa GDTC.

III/ NGUOÀN GOÁC VAØ CAÙC GIAI ÑOAÏN PHAÙT TRIEÅN CUÛA LÍ LUAÄN VAØ PHÖÔNG PHAÙP.

1. Nguoàn goác cuûa lí luaän vaø phöông phaùp TDTT.

+ Sö ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa khoa hoïc veà lí luaän TDTT ñöôïc giaûi thích nhö sau:

- Thöïc tieån ñôøi soáng xaõ hoäi, nhu caàu cuûa xaõ hoäi trong vieäc caàn phaûi chuaån bò toát veà maêït theå löïc cho con ngöôøi laøm naûy nôû khaùt voïng hieåu bieát caùc qui luaät, caùc phöông phaùp GDTC vaø treân cô sôû ñoù xaây duïng heä thoáng ñieàu khieån söï hoaøn thieän theå chaát cho con ngöôøi.

- Thöïc tieån GDTC caùc quan ñieåm lí luaän ñöôïc kieåm nghieäm, thöû thaùch vaø naûy sinh nhöõng tö töôûng raát khoa hoïc vaø tieán boä, töø ñoù khaùi quaùt thaønh lí luaän vaø phöông phaùp GDTC.

- Cô sôû tö töôûng cuûa hoïc thuyeát giaùo duïc toaøn dieän. Nhöõng tö töôûng tieán boä veà noäi dung vaø caùc con ñöôøng phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän ñaõ ñöôïc caùc nhaø trieát hoïc , nhaø giaùo duïc, thaày thuoác cuûa caùc nöôùc thuoäc caùc thôøi ñaïi khaùc nhau trình baøy vaø chöùng minh. Nhöõng tö töôûng aáy ngaøy nay ñaõ ñi vaøo lòch söû nhö laø nhöõng hoïc thuyeát kinh ñieån vaø tieán boä, nhöõng quan ñieåm giaùo duïc cô baûn cuûa caùc thôøi ñaïi khaùc nhau.

- Hoïc thuyeát veà giaùo duïc coäng saûn chuû nghóa cuõng ñaõ trôû thaønh cô sôû vöõng chaéc cuûa lí luaän TDTT.

* Ñoái vôùi lí luaän TDTT Vieät Nam cuõng döïa treân quan ñieåm trieát hoïc Maùc – Leânin vaø caùc tö töôûng sö phaïm cuûa nhöõng ngöôøi saùng laäp ra chuû nghóa ñoù. Ñoàng thôøi coøn ñöôïc ñònh höôùng bôûi caùc Nghò quyeát vaø cöông lónh cuûa Ñaûng CS Vieät Nam cuõng nhö chæ thò vaø lôøi daïy cuûa Hoà Chuû Tòch töø ñoù maø nghieân cöùu thöïc tieån giaùo duïc theå chaát nöôùc ta.

2. Caùc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa lí luaän vaø phöông phaùp TDTT.

+ Trong quaù trình phaùt trieån lòch söû cuûa mình, lí luaän TDTT traûi qua moät soá giai ñoaïn sau ñaây.

- Giai ñoaïn 1: Con ngöôøi tieáp thu nhöõng tri thöùc coù tính chaát kinh nghieäm veà aûnh höôûng cuûa vieäc taäp luyeän nhôø keát quaû thöïc tieån haøng ngaøy. Ñoù laø moät trong nhöõng tieàn ñeà laøm xuaát hieän caùc baøi taäp theå chaát vaø cuøng vôùi noù laø giaùo duïc theå chaát ra ñôøi.

- Giai ñoaïn 2: Hình thaønh nhöõng phöông phaùp ñaàu tieân veà GDTC phoå bieán trong caùc thôøi kì caùc quoác gia noâ leä ôû Hy laïp.  Caùc phöông phaùp naøy cuõng hình thaønh baèng con ñöôøng kinh nghieäm. Tuy nhieân phöông phaùp GDTC coå Hy laïp laø noåi tieáng hôn caû. Ñeán giai ñoaïn trung kæ, soá löôïng caùc phöông phaùp ñöôïc taêng leân laøm xuaát hieän nhöõng giaùo trình ñaàu tieân veà theå duïc, bôi loäi, troø chôi, baén cung ...

- Giai ñoaïn 3: Tích luyõ ñöôïc khoái löôïng lôùn nhöõng tri thöùc lí luaän veà giaùo duïc theå chaát, phoå bieán ôû thôøi kì phuïc höng cho ñeán cuoái theá kæ XIX. Söï phaùt trieån khoa hoïc veà con ngöôøi, veà giaùo duïc vaø giaùo döôõng, veà chöûa beänh ñaõ kích thích caùc nhaø trieát hoïc, giaùo duïc vaø thaày thuoác chuù yù hôn ñeán vaán ñeà GDTC. Ngay trong thôøi kì  phuïc höng, caùc nhaø giaùo duïc nhaân ñaïo, nhöõng ngöôøi theo chuû nghóa xaõ hoäi khoâng töôûng ñaõ nhìn nhaän GDTC nhö laø moät boä phaän khoâng theå taùch rôøi cuûa giaùo duïc noùi chung.

    Caùc taùc phaåm cuûa Maùc vaø Aêngghen coù yù nghóa ñaëc bieät ñeå ñaùnh giaù moät caùch khaùch quan vai troø cuûa GDTC.  Caùc taùc phaåm laàn ñaàu tieân ñaõ chöùng minh moät caùch khoa hoïc tính chaát lòch söû vaø tính gia caáp cuûa giaùo duïc, ñeà ra noäi dung giaùo duïc coäng saûn chuû nghóa, trong ñoù coù vò trí cuûa GDTC, cuõng nhö chæ ra ñöôïc con ñöôøng thöïc hieän caùc nguyeân taéc phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän. Caùc taùc phaåm naøy ñaõ xaùc ñònh phöông höôùng vaø phöông phaùp luaän cho vieäc tìm toøi saùng taïo veà sau naøy ñoái vôùi caùc nhaø khoa hoïc tieán boä. Chính giao ñoaïn naøy ñaõ ñaët cô sôû cho lí luaän TDTT trôû thaønh moät lónh vöïc khoa hoïc ñoäc laäp töø ñaàu theá kæ XIX.

- Giai ñoaïn 4: Hình thaønh moân lí luaän vaø phöông phaùp giaùo duïc theå chaát vôùi tö caùch laø moân khoa hoïc ñoäc laäp. Töø cuoái TK XIX ñaàu TK XX coù ñaëc ñieåm laø phaùt trieån moät caùch maïnh meõ khoa hoïc veà GDTC.

    Caùc taùc phaåm cuûa Leânin coù yù nghóa raát to lôn ñoái vôùi vieäc phaùt trieån tö töôûng khoa hoïc veà vai troø cuûa GDTC trong ñôøi soáng xaõ hoäi.

- Giai ñoaïn 5:  Thöïc hieän hoïc thuyeát Maùc – Leânin veà giaùo duïc coäng saûn chuû nghóa baét ñaàu sau thaéng lôïi vó ñaïi cuûa caùch maïng thaùng Möôøi nga. ÔÛ Vieät Nam sau ngaøy caùch maïng thaønh coâng, ñaëc bieät laø sau hoaø bình laëp laïi 1954, TDTT môùi coù ñieàu kieän phaùt trieån maïnh meõ. Ñaëc tröng laø phaùt trieån maïnh meõ veà khoa hoïc TDTT döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng Coäng saûn. Caùc coâng trình nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh, tö lieäu lí luaän vaø thöï teá phong phuù, moät loaït caùc moân hoïc môùi xuaát hieän: nhö toå chöùc hoïc TDTT, sinh cô, sinh hoaù TDTT, y hoïc , taâm lí hoïc, sinh lí hoïc TDTT ...

    Qua hoïc thuyeát Maùc – Leânin veà GDTC, cuõng nhö caùc quan ñieåm cuûa Ñaûng Coäng saûn Vieät Nam vaø tö töôûng  cuûa Chuû tòch Hoà Chí Minh veà giaùo duïc noùi chung vaø GDTC noùi rieâng laø noäi dung cô baûn cuûa lí luaän vaø phöông phaùp TDTT Vieät Nam. Lí luaän daïy hoïc chieám vò trí chuû yeáu trong lí luaän vaø phöông phaùp GDTC Vieät Nam, nhö caùc phöông tieän GDTC, nguyeân taéc vaø phöông phaùp giaûng daïy ñoäng taùc, phaùt trieån caùc phaåm chaát vaän ñoäng, caáu truùc quaù trình daïy hoïc, hình thöùc toå chöùc, kieåm tra vaø keá hoaïch, caùc ñaëc ñieåm cuûa phöông phaùp GDTC vôùi caùc löùa tuoåi khaùc nhau.

CHÖÔNG II

BAØI 2: BAÛN CHAÁT CUÛA THEÅ DUÏC THEÅ THAO ( 8 TIEÁT )

 

1. TDTT LAØ MOÄT HIEÄN TÖÔÏNG CUÛA ÑÔØI SOÁNG XAÕ HOÄI.

1.1. Nguyeân nhaân xuaát hieän vaø söï phaùt trieån cuûa TDTT.

1.1.1. Xeùt veà maët khaùch quan.

- Trong moät giai ñoaïn lòch söû laâu daøi, phöông thöùc soâng baèng saên baét, haùi löôïm laø moät cuoäc “ ñoï söùc”, “ thi ñaáu” giöa ngöôøi vôùi thieân nhieân, vôùi thuù röøng veà söùc maïnh, SN, SB, söï kheùo leùo vaø caû yù trí nöa ñeå toàn taïi, phaùt trieån vaø baûo veä chính baûn thaân mình.

- Chính cuoäc soáng ñoù ñaõ thuù ñaåy maïnh meõ moïi hoaït ñoäng cô baûn ñi, chaïy, nhaûy, neùm… cuûa c/ ngöôøi, ñem laïi cho hoï nhöõng hieåu bieát thöïc teá veà theá giôùi xung quanh. Ngay vieäc saûn xuaát vaø söû duïng coâng cuï lao ñoäng cuõng ñoøi hoûi con ngöôøi phaûi coù theå löïc. Ñoàng thôøi qua thöïc teá cuoäc soáng ñoù, naêng löïc phoái hôïp vaän ñoäng cuûa con ngöôøi cuõng ñöôïc nphaùt trieån.

1.1.2. Xeùt veà maït chuû quan

- Söï xuaát hieän cuûa TDTT laø keát quaû cuûa söï phaùt trieån veà maët nhaän thöùc xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. Khaùc haún baûn naêng cuûa ñoäng vaät,  hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi coù yù thöùc. Nhôø vaäy maø theá heä sau ñaõ hoïc taäp ñöôïc theá heä tröôùc vaø keá thöøa qua caùc hình thöùc truyeàn thuï nhöõng tri thöùc, kó naêng vaø kó xaûo vaän ñoäng. Ñoù laø hình thöùc GD sô khai.

- Do Y/C cuûa LÑ maø C/ngöôøi ñaõ nhaän thöùc ñöôïc söï caàn thieát cuûa TDTT, caàn thieát phaûi chuaån bò tröôùc veà maët theå löïc cho coâng vieäc lao ñoäng cuûa mình. Laøm cho con ngöôøi nhaän thöùc veà hieän töôïng taäp luyeän, phuïc vuï cho lao ñoäng vaø hoïc taäp. Töø ñoù BTTC ra ñôøi laáy töø nhöõng ñoäng taùc lao ñoäng thöïc teá nhö chaïy, nhaûy, neùm, leo treøo, mang vaùc …

- Nhôø vaøo tö duy tröøu töôïng, tích luyõ K/nghieäm, neân con ngöôøi ñaõ taùch moät soá ñoäng taùc taäp luyeän ra khoûi voâ soá caùc thao taùc lao ñoäng.

- Khi XH caøng ptrieån thì caùc ñoäng taùc vaø caùc hình thöùc taäp luyeän cuõng ngaøy caøng phaùt trieån vaø phong phuù theâm. Töø ñoù con ngöôøi caøng hình thaønh ñöôïc kó naêng, kó xaûo cao caáp.

1.2. TDTT trong xaõ hoäi coù giai caáp.

     Trong xaõ hoäi coù giai caáp thì heä thoáng TDTT mang tính giai caáp, phuïc vuï cho quyeàn lôïi cuûa giai caáp thoáng trò, sau ñaây chung ta seõ laàn löôït phaân tích caùc ñaëc ñieåm ñoù.

1.2.1. TDTT trong xaõ hoäi noâ leä

- Töø söï tan raõ cuûa cheá ñoä coäng saûn nguyeân thuyû, laoøi ngöôøi böôùc vaøo cheá ñoä coù giai caáp- moät xaõ hoäi maø trong ñoù  soá ít ngöôøi cuûa giai caáp thoáng trò chieám ñoaït gaàn nhö haàu heát taøi saûn cuûa xaõ hoäi, coøn ña soá nhaân daân lao ñoäng bò aùp böùc boùc loät.

- Nhöõng ngöôøi cuûa giai caáp thoáng trò luùc baáy giôø ñöôïc tieáp thu söï giaùo duïc ñaày ñuø nhieàu maët. Hoï ñöôïc chuaån bò toaøn dieän veà theå löïc nhö maïnh meõ, kieân nghò, beàn bæ, coù naêng löïc söõ duïng vuõ khí  ñeå ñaøn aùp noâ leä vaø tieán haønh chieán tranh môõ roäng bieân giôùi. Thì luùc naøy TDTT ñaõ trôû thaønh phöông tieän chuû yeáu ñeå huaán luyeän cho quaân ñoäi.

- Cô theå phaùt trieån caân ñoái, cöôøng traùng, loøng duõng caûm, khoâng keâu ca vaø söï chòu ñöïng khoå nhuïc veà thaân theå … ñaõ chieám moät vò trí chuû yeáu trong heä thoáng caùc giaù trò cuûa con ngöôøi noâ leä.

- Caùc sö kieän theå thao quan trong luùc naøy nhö cuoäc thi Olimpic ñaõ aûnh höôûng lôùn ñeán mqh giöõa caùc quoác gia.

- Ngoaøi lao ñoäng, quaân söï  cuõng thuùc ñaåy sö phaùt trieån TDTT. Ñaëc tröng luùc naøy  keát hôïp vôi quaân söï  laø noäi dung chuû yeáu cuûa Gduïc noùi chung vaø cho quaân ñoäi noùi rieâng.

1.2.2.  TDTT trong xaõ hoäi phong kieán.

- Hình thöùc boùc loät ña daïng hôn, vieäc tieáp thu söï giaùo duïc veà maët theå löïc mang tính chaát kò só vaø öu tieân cho quaân ñoäi ñeå söû duïng vaøo vieäc môõ roäng laõnh thoå vaø ñaøn aùp nhaân daân. Luùc naøy xuaát hieän caùc moân nhö côõi ngöïa, saên baén, ñaáu kieám, neùm lao, ñaùnh côø, laøm thô .

- Trong cheá ñoä naøy TDTT chieám moät vò trí quan troïng. Tuy nhieân ñoái vôùi ngöôøi daân thì bò caám ñoaùn, khoâng ñöôïc khuyeán khích. Nhöng trong quaàn chuùng nhaân daân ñaõ hình thaønh moät heä thoáng TDTT cuûa mình, bao goàm caùc loaïi troø chôi, caùc ñieäu muùa daân gian, caùc baøi taäp theå löïc vaø chieán ñaáu, voõ daân toäc…

• ÔÛ Vieät Nam luùc naøy.

- Bieát duøng TDTT ñeå reøn luyeän thaân theå, naâng cao söùc khoeû, ñaëc bieät laø reøn theå löïc cho quaân ñoäi choáng ngoaïi xaâm.

- Cho ñeán nay, caùc hình thöùc TDTT daân toäc ta khai thaùc ñöôïc raát phong phuù: cung, noû, coân, quyeàn, ñaùnh ñu, ñi caø kheo, ñaù caàu, ñua thuyeàn, keùo co, neùm coøn cuûa caùc daân toäc mieàn nuùi phía Baéc; hoäi voõ ñaàu xuaân ôû nhieàu tænh khaép ñaát nöôùc. Tuy nhieân ñeán nay lòch söû TDTT ôû nöôùc ta vaãn chöa ñöôïc nghieân cöùu ñaày ñuû vaø toaøn dieän.

1.2.3. TDTT trong xaõ hoäi tö baûn chuû nghóa.

- Giai caáp thoáng trò ñaõ chuù yù ñeán söï phaùt trieån theå löïc vaø trí tueä cho quaàn chuùng lao ñoäng. Ngoaøi muïc ñích chính trò vaø phuïc vuï cho cuõng coá ñòa vò giai caáp tö saûn coøn ñöôïc theå hieän ôû moät soá ñaëc ñieåm sau ñaây:

- Chuaån bò theå löïc cho ngöôøi lao ñoäng ñeå nhaèm boùc loät söùc lao ñoäng cuûa hoï ôû möùc cao nhaát.

- Huaán luyeän theå löïc cho quaân ñoäi, caûnh saùt… ñeå baûo veä cheá ñoä chính trò cuûa giai caáp tö saûn hoaëc ñi xaâm löôïc nöôùc khaùc.

- Loâi keùo hoaëc ñoái laäp giöõa caùc nöôùc coù cheá ñoä chính trò khaùc nhau, chia reõ daân toäc, maøu da …

- TDTT ñaõ trôû thaønh moät hoaït ñoäng kinh doanh: vaän ñoäng vieân vaø huaán luyeän vieân ñaõ trôû thaønh haøng hoaù.

- Tuy nhieân, nhöõng giaù trò tinh thaàn vaø vaät chaát do XH TB taïo neân ñaõ goùp phaàn to lôùn vaøo söï kích thích, thuùc ñaåy neà TDTT cuûa theá giôùi phaùt trieån maïnh meõ.

1.2.4. TDTT trong cheá ñoä xaõ hoäi chuû nghóa.

-   TDTT ñöôïc söû duïng vaøo vieäc giaùo duïc con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän, phuïc vuï cho lao ñoäng saûn xuaát vaø quoác phoøng, caûi thieän ñôøi soáng tinh thaàn cho nhaân daân.

Toùm laïi, TDTT laø moät boä phaän quan troïng cuûa giaùo duïc noùi chung, naèm trong kho taøng vaên hoaù noùi chung cuûa nhaân loaïi. TDTT laø moät hieän töôïng cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi. Noù xuaát hieän cuøng vôùi xaõ hoäi vaø phaùt trieån tuaân theo caùc quy luaät phaùt trieån cuûa xaõhoäi.

   TDTT ñaõ ra ñôøi cuøng vôùi xaõ hoäi loaøi ngöôøi vaø toàn taïi, phaùt trieån maõi maõi veà sau vôùi yù nghóa laø moät trong nhöõng ñieàu kieän taát yeáu cuûa neàn saûn xuaát xaõ hoäi vaø nhu caàu cuûa cuoäc soáng baûn thaân con ngöôøi.

    Heä thoáng TDTT Vieät Nam laø moät boä phaän caáu thaønh cuûa toå chöùc xaõ hoäi, laø moät loaïi hình lòch söû môùi cuûa xaõ hoäi. Noù coù ñaëc ñieåm noåi baät laø, baèng moïi caùch baûo ñaûm vieäc hoaøn thieän theå chaát cho nhaân daân, theå hieän tính naêng ñoäng cuûa xaõ hoäi, nhaèm baûo ñaûm moät caùch hôïp lí giöõa hình thöùc vaø noäi dung cuûa TDTT vôùi caùc nhieäm vuï xaây döïng chuû nghóa xaõ hoäi vaø baûo veä toå quoác.

2. CAÙC KHUYNH HÖÔÙNG CÔ BAÛN CUÛA THEÅ DUÏC THEÅ THAO.

2.1. Chuaån bò theå löïc chung.

- Nhaèm cuõng coá vaø taêng cöôøng söùc khoeû, naâng cao söùc ñeà khaùng ñoái vôùi beänh taät vaø ngoaïi caûnh, tieáp thu caøng nhieàu caøng toát caùc kó naêng , kæ xaûo vaän ñoäng, phaùt trieån caùc phaåm chaát theå löïc cô baûn, taïo cô sôû theå löïc caàn thieát cho cuoäc soáng vaø HL chuyeân moân sau naøy.

- Chuaån bò theå löïc chung ñöôïc tieán haønh trong taát caû caùc giai ñoaïn caû GDTC, song thöôøng laø trong lónh vöïc GDTC ôû tröôøng hoïc, trong coâng taùc TDTT quaàn chuùng vaø caùc hình thöùc caù nhaân söû duïng caùc BTTC.

2.2. Chuaån bò theå löïc ngheà nghieäp

- Laø quaù trình chuyeân moân hoaù cuûa GDTC, nhaèm chuaån bò theå löïc cho caùc loaïi hoaït ñoäng cuï theå veà lao ñoäng, quaân söï, theå thao…  Trong ñoù ngöôøi ta sö duïng chuû yeáu caùc baøi taäp thích hôïp vôùi caùc hoaït ñoäng ngheà nghieäp.

- Coù taùc duïng taêng nhanh quaù trình tieáp thu vaø hình thaønh caùc kó  xaûo vaän ñoäng, naâng cao naêng suaát lao ñoäng, laøm taêng söùc ñeà khaùng cuûa cô theå ñoái vôùi aûnh höôûng cuûa caùc nhaân toá khoâng coù lôïi cuûa ngoaïi caûnh.

2.3. Huaán luyeän theå thao (HLTT)

- Laø khuynh höông ñaëc bieät cuûa vaên hoaù theå chaát. Nhieäm vuï cuûa huaán luyeän theå thao laø nhaèm ñaït ñöôïc thaønh tích cao trong moân theå thao töï choïn.

- Quaù trình GDTC, HLTT ñöôïc söû duïng roäng raõi ôû caùc giai ñoaïn hoaøn thieän caùc khaû naêng chöùc phaän cuûa cô theå  vaø caû caùc thaønh tích TT trôû thaønh tieâu chuaån ñaùnh giaù trình ñoä HLTT cuõng nhö ñònh höôùng trong GDTC – phaùt hieän naêng khieáu vaø boài döôõng nhaân taøi TT.

- Ngoaøi ra, GDTC coøn ñieàu trò hoài phuïc theå löïc hay hoài phuïc caùc chöùc naêng bò maát ñi baèng BT TLöïc. Goïi laø THEÅ DUÏC CHÖÕA BEÄNH

3. TDTT TRONG CAÙC HOÏC THUYEÁT VEÀ GIAÙO DUÏC CON NGÖÔØI PHAT TRIEÅN TOAØN DIEÄN

3.1. Caùc tö töôûng tieán boä veà giaùo duïc toaøn dieän.

     Tö töôûng veà con ngöôøi phaûi ñöôïc phaùt trieån haøi hoaø giöõa theå chaát vaø tinh thaàn ñaõ xuaát hieän trong kho taøng trí tueä tieân tieán cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi töø nhieàu theá kæ tröôùc ñaây.

     Tuy nhieân, do tính chaát cuûa quan heä xaõ hoäi vaø lòch söû trong taát caû caùc cheá ñoä aáy, thöïc teá ñaõ khoâng vöôït ra khoûi giôùi haïn cuûa nhöõng öôùc mô tuy toát ñeïp, nhöng khoâng coù ñieàu kieän khaùch quan ñeå bieán thaønh hieän thöïc.

3.2. Hoïc thuyeát cuûa Caùc Maùc, F.Aêng-ghen vaø V.I. Leâ-nin veà giaùo duïc coäng saûn chuû nghóa.

    Laàn ñaàu tieân, lí töôûng veà phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän ñöôïc Caùc Maùc vaø F. Aêng-ghen xaùc ñònh roõ noäi dung cuï theå vaø gaén lieàn noù vôùi thöïc tieån ñaáu tranh caùch maïng, nhaèm xaây döïng moät xaõ hoäi môùi theo nguyeân líi chuû nghóa coäng saûn.

   Veà heä thoáng giaùo duïc, Caùc Maùc xaùc ñònh goàm 3 maët:

-          Trí duïc:

-          Theå duïc ( nhö Theå duïc vaø Quaân söï daïy trong caùc tröôøng hoïc )

-          Giaûng daïy kyõ thuaät.

     Caùc Maùc ñaõ nhaán maïnh raèng giaùo duïc trong töông lai seõ “ keát hôïp lao ñoäng saûn xuaát vôùi trí duïc vaø theå duïc. Ñoù khoâng nhöõng laø bieän phaùp ñeå taêng theâm söùc saûn xuaát cuûa xaõ hoäi, maø coøn laø bieän phaùp duy nhaát ñeå ñaøo taïo con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän”

       Töø hoïc thuyeát cuûa Maùc vaø Aêng ghen ñaõ ñöôïc Leânin ñi saâu vaø phaùt trieån saùng taïo. Ñaëc bieät , Leânin quan taâm saâu saéc ñeán töông lai cuûa theá heä treû, ñeán cuoäc soáng cuûa hoï. Ngöôøi nhaán maïnh” Thanh nieân caàn söï yeâu ñôøi vaø saûng khoaùi, caàn coù theå thao laønh maïnh, theå duïc, bôi loäi, tham quan, caùc baøi taäp theå löïc, nhöõng höùng thuù phong phuù veà tinh thaàn, hoïc taäp, phaân tích nghieân cöùu vaø coá gaéng phoái hôïp taát caû caùc hoaït ñoäng aáy vôùi nhau”. Ngoaøi ra oâng coøn phaân tích saâu saéc veà moái quan heä giöõa theå chaát vaø tinh thaàn, raèng “ tinh thaàn minh maãn, saùng suoát phuï thuoäc vaøo moät thaân theå khoeû maïnh”.

3.3. Nhöõng chæ thò cuûa Ñaûng vaø Hoà Chuû Tòch veà theå duïc theå thao.

    Muïc tieâu cao ñeïp cuûa TDTT laø baûo veä, taêng cöôøng söùc khoeû cuûa nhaân daân, goùp phaàn caûi taïo noøi gioáng, laøm cho daân cöôøng nöôùc thònh. Nhöõng yù töôûng ñoù ñöôïc xuyeân suoát trong caùc lôøi huaán thò, vaên kieän, baøi vieát cuûa Baùc Hoà.

- Ngay töø thaùng 3 naêm 1941, trong chöông trình cöùu nöôùc cuûa Maët traän Vieät minh, Baùc ñaõ neâu roõ: “ Khuyeán khích vaø giuùp ñôõ neàn theå duïc quoác daân, laøm cho noøi gioáng theâm khoûe maïnh ”

- Ngaøy 30/1/1946, vôùi taàm nhìn chieán löôïc, Hoà Chuû tòch ñaõ kí saéc leänh thaønh laäp Nha Theå duïc Trung öông thuoäc Boä Thanh nieân, treân cô sôû: “ Xeùt vaán ñeà theå duïc raát caàn thieát ñeå taêng boå söùc khoeû quoác daân vaø caûi taïo noøi gioáng Vieät Nam ”

- Ngay sau ñoù, ngaøy 27/3/1946, Hoà Chuû tòch laïi ra lôøi keâu goïi taäp theå duïc. Trong thö, laàn ñaàu tieân Ngöôøi chæ cho nhaân daân ta thaáy raèng: “ Giöõ gìn daân chuû, xaây döïng nöôùc nhaø, gaây ñôøi soáng môùi, vieäc gì cuõng caàn coù söùc khoeû môùi thaønh coâng ”. Vaø Ngöôøi cuõng ñaõ chæ roõ muoán coù söùc khoeû thì “ Neân luyeän taäp theå duïc ” vaø coi ñoù laø “ boån phaän cuûa moãi ngöôøi daân yeâu nöôùc ”. Töø 1991, theo quyeát ñònh cuûa Chính phuû laáy ngaøy 27/3 haèng naêm laø “ Ngaøy theå duïc theå thao Vieät Nam”.

- Moät söï kieän lòch söû nöõa cuûa TDTT Vieät Nam ñaùng ghi nhôù laø ngaøy 26/3/1946, Baùc Hoà ñaõ chaâm ngoïn löûa trtuyeàn thoáng taïi ngaøy Hoäi “ Thanh nieân vaän ñoäng ” ôû thuû ñoâ Haø Noäi, phaùt ñoäng phong traøo toaøn daân khoeû vì nöôùc. Ngaøy ñoù maõi maõi ñöôïc ghi vaøo lòch söû TDTT cuûa daân toäc ta.

- Ngaøy 31/3/1960 Baùc Hoà töï tay vieát thö göûi Hoäi nghò caùn boä TDTT toaøn mieàn Baéc. Trong thö Ngöôøi daïy: “ Muoán lao ñoäng saûn xuaát toát, coâng taùc vaø hoïc taäp toát, thì caàn coù söùc khoeû. Muoán coù söùc khoeû thì thöôøng xuyeân luyeän taäp TDTT. Vì vaäy, chuùng ta neân phaùt trieån phong traøo TDTT cho roäng khaép ”. Baùc coøn caên daën; “ Caùn boä TDTT phaûi hoïc taäp chính trò, nghieân cöùu nghieäp vuï vaø haêng haùi coâng taùc ” nhaèm phuïc vuï söùc khoeû cuûa nhaân daân. Vaø Baùc khaúng ñònh “ Laø moät coâng taùc trong nhöõng coâng taùc caùch maïng khaùc ”.

- Sau hoaø bình, tröôùc yeâu caàu böùc thieát Ban Bí thö Trung öông Ñaûng ñaõ ra chæ thò 106 veà coâng taùc TDTT, trong ñoù khaêng ñònh yù nghóa to lôùn cuûa TDTT ñoái vôùi söï ngieäp xaây döïng vaø baûo veä ñaát nöôùc.

* Ngoaøi ra coøn coù caùc baùo caùo Chính trò taïi caùc Ñaïi hoäi Ñaûng toaøn quoác töø laàn thöù III ñeán laàn thöù VIII.

    Qua caùc chæ thò cuûa Ñaûng vaø Hoà Chuû Tòch, chung ta thaáy Ñaûng vaø baùc raát coi troïng TDTT, coi coâng taùc TDTT laø moät coâng taùc caùch maïng nhö caùc coâng taùc caùch maïng khaùc, coi GDTC laø moät boâ phaän khaêng khít cuûa giaùo duïc coäng saûn chuû nghóa.

4. YÙ NGHÓA VAØ TAÙC DUÏNG CUÛA TDTT ÑOÁI VÔÙI CAÙC MAËT GIAÙO DUÏC KHAÙC.

4.1. Taùc duïng cuûa TDTT ñoái vôùi ñöùc duïc.

      Noäi dung cuûa giaùo duïc ñöùc duïc raát roäng .

Goàm trình ñoä veà tö töôûng, chính trò, trình ñoä giaùc ngoä veà caùc haønh vi phaåm chaát cuï theå, veà taùc phong vaø neáp soáng cuûa con ngöôøi… Nhö vaäy nhieäm vuï cuûa ñöùc duïc raát to lôùn. Noäi dung cuûa noù raát phong phuù.

Taùc duïng cuûa TDTT ñoái vôùi ñöùc duïc tröôùc heát laø ôû choå thoâng qua vieäc hoïc taäp vaø reøn luyeän TDTT maø giuùp cho moïi ngöôøi nhaän thöùc saâu saéc veà baûn chaát toát ñeïp cuûa TDTT. Khaùc vôùi cheá ñoä tröôùc, TDTT ôû caùc nöôùc vaên minh tieán boä noùi chung vaø ôû nöôùc ta noùi rieâng laø nhaèm muïc ñích ñem laïi söùc khoeû cho nhaân daân lao ñoäng ñeå hoïc taäp, saûn xuaát vaø khi caàn thì chieán ñaáu baûo veä toå quoác, soáng moät cuoäc soáng töôi vui, laønh maïnh. Nhö Hoà Chuû tòch ñaõ daïy: “ Luyeän taäp theå duïc, boài boå söùc khoeû laø boån phaän cuûa moãi ngöôøi daân yeâu nöôùc ”.

      Trong quaù trình taäp luyeän TDTT coøn laø quaù trình hình thaønh, phaùt trieån vaø thöû thaùch nhieàu phaåm chaát toát ñeïp nhö:

- YÙ thöùc toå chöùc kæ luaät trong caùc buoåi taäp luyeän, yù trí vöôït gian khoå. Bôûi vì quaù trình taäp luyeän TDTT,  naâng cao thaønh tích vaø hoaøn thieän theå chaát laø moät quaù trình phaán ñaáu gian khoå, phaûi coù yù trí kieân cöôøng  môùi vöôït qua ñöôïc. Noù ñoøi hoûi ngöôøi taäp phaûi nghieâm khaéc vôùi baûn thaân mình, nhaát laø cheá ñoä sinh hoaït vaø taäp luyeän haøng ngaøy,  noù choáng  laïi moïi loái soáng beâ tha, phoùng tuùng trong sinh hoaït. Quaù trình taäp luyeän TDTT coøn laø moät quaù trình reøn luyeän tinh thaån duõng caûm, linh hoaït, möu trí… Nhöõng phaåm chaát ñoù raát caàn thieát  cho con ngöôøi môùi naêng ñoäng vaø saùng taïo.

- Söï thoáng nhaát giöõa quyeàn lôïi caù nhaân vaø taäp theå trong taäp luyeän, ñaëc bieät laø trong thi ñaáu. Noù ñoøi hoûi ngöôøi taäp phaûi töï chuû, phaûi phoái hôïp chaët cheõ kæ thuaät vaø chieán thuaät  caù nhaân vôùi ñoàng ñoäi  thì môùi coù theå ñaït ñöôïc thaønh tích cao , môùi mang laïi nhieàu vinh döï cho taäp theå vaø baûn thaân.

- Thoâng qua taäp luyeän vaø thi ñaáu, bieåu dieån TDTT coøn taêng cöôøng tình ñoaøn keát, höõu nghò, hieåu bieát laãn nhau giöõa caùc taäp theå, caùc ñòa phöông, caùc daân toäc vaø giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi.

4.2. Taùc duïng cuûa TDTT ñoái vôùi trí duïc.

- Cô theå con ngöôø laø moät khoái thoáng nhaát. Trí löïc vaø theå löïc ñeàu do heä thaàn kinh trung öông ñieàu khieån. Khoa hoïc veà sinh lí vaø taâm lí ngöôøi ñaõ chæ roõ: Moät cô theå khoeû maïnh laø tieàn ñeà vaät chaát giuùp cho con ngöôøi phaùt trieån naêng löïc naêng löïc hoaït ñoäng trí oùc cuûa mình.

- TDTT coøn coù yù nghóa raát lôùn trong vieäc keùo daøi naêng löïc lao ñoäng trí oùc cuûa con ngöôøi veà caû phía treû vaø giaø.

- TDTT coøn taïo ñieàu kieän cho nhöõng ngöôøi cao tuoåi duy trì ñöôïc boä oùc cuûa mình minh maãn, saùng suoát, keùo daøi tuoåi thoï cuûa hoaït ñoäng nhaän thöùc. Thoâng qua taäp luyeän TDTT, thaân theå khoeû maïnh, trí nhôù toát, haïn cheá ñöôïc suy yeáu cuûa kí uùc, moät nhaân toá cuûa boä oùc saùng suoát.

- TDTT coøn coù taùc duïng toát ñeán vieäc naâng cao trình ñoä vaên hoaù, kieán thöùc khoa hoïc cho theá heä treû. Nhôø vaäy, kieán thöùc vaên hoaù vaø khoa hoïc coù ñieàu kieän cuõng coá vaø phong phuù theâm, ñöôïc vaän dung vaøo thöïc tieån, nhôù laâu, hieåu saâu.

     Ngoaøi ra, tham gia hoaït ñoäng TDTT giuùp caùc em hieåu saâu hôn veà cô theå con ngöôøi, veà veä sinh trong taäp luyeän, veà phöông phaùp reøn luyeän thaân theå vaø theo doõi kieåm tra söùc khoeû cho baûn thaân vaø nhöõng ngöôøi xung quanh, hieåu roõ vaø bieát thöôûng thöùc ngheä thuaät TDTT. Beân caïnh ñoù, nhöõng buoåi haønh quaân caém traïi, caùc troø chôi, nhöõng buoåi tham quan hoaëc tröïc tieáp tham gia thi ñaáu… ñeàu laø nhöõng baøi hoïc sinh ñoäng veà töï nhieân vaø xaõ hoäi.

4.3. Taùc duïng cuûa TDTT ñoái vôùi mó duïc.

   Nhieäm vuï chuû yeáu cuûa giaùo duïc thaåm mó laø boài döôõng cho hoïc sinh naêng löïc thöôûng thöùc vaø saùng taïo caùi ñeïp trong ngheä thuaät, caùi ñeïp trong cuoäc soáng, trong lao ñoäng, trong thieân nhieân vaø trong haønh vi ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi môùi xaõ hoäi chuû nghóa. Mó duïc coøn boài döôõng cho hoïc sinh nhöõng tình caûm laønh maïnh, trong saùng, laøm cho caùc em yeâu cuoäc soáng, yeâu caùi ñeïp chaân chính, gheùt caùi saáu caùi giaû taïo.

    Vôùi yù nghóa ñoù cuûa mó duïc, TDTT ñöôïc coi laø phöông tieän goùp phaàn tích cöïc vaøo giaùo duïc thaåm mó cho hoïc sinh.

    Luyeän taâp TDTT thöôøng xuyeân seõ laøm taêng theâm veõ ñeïp töï nhieân cuûa con ngöôøi. Laøm cho cô theå phaùt trieån caân ñoái, tö theá ñi ñöùng ngay ngaén, raén roûi, taùc phong nhanh nheï, hoaït baùt, tinh thaàn saûng khoaùi, laïc quan. Nhöõng ngöôøi nhö vaäy ta seõ caûm nhaän ñöôïc söï treû trung, traøn ñaày söùc soáng, yeâu ñôøi.

   TDTT cuõng chöùa ñöïng nhieàu yeáu toá ngheä thuaät vaø mang laïi söùc khoeû cho ngöôøi taäp.

4.4. Taùc duïng TDTT ñoái vôùi lao ñoäng.

- Khi noùi ñeán lao ñoäng saûn xuaát thì ngöôøi ta nghó ngay ñeán vaán ñeà khoa hoïc kó thuaät vaø theå löïc.

- Naêng löïc cuûa lao ñoäng hoaëc söùc lao ñoäng laø toång hôïp cuûa naêng löïc theå chaát vaø tinh thaàn toàn taïi trong moät cô theå, caù theå soáng ( cuûa Caùc Maùc )

- TDTT aûnh höôûng ñeán lao ñoäng saûn xuaát, ñöôïc theå hieän trong khuynh höôùng cô baûn ñoù laø chuaån bò theå löïc chung vaø chuaån bò theå löïc ngheà nghieäp.

- Naâng cao theå löïc toaøn dieän, hình thaønh caùc kó naêng, kó xaûo vaän ñoäng cô baûn hoaëc coù lieân quan ñeán caùc thao taùc lao ñoäng ngheà nghieäp nhaèm giuùp cho con ngöôøi thích öùng nhanh choùng vôùi caùc ñieàu kieän lao ñoäng phöùc taïp , naëng nhoïc.

- TDTT chuû yeáu laø mang laïi söùc khoeû cho con ngöôøi vaø hình thöùc vui chôi giaûi trí, do ñoù khoâng nhöõng naâng cao ñöôïc naêng xuaát lao ñoäng, maø coøn keùo daøi tuoåi thoï saùng taïo cuûa con ngöôøi lao ñoäng.

Toùm laïi: Theo Caùc Maùc “ Vieäc keát hôïp lao ñoäng saûn xuaát vôùi ñöùc duïc vaø theå duïc, khoâng nhöõng laø bieän phaùp ñeå taêng cöôøng theâm söùc  saûn xuaát cuûa xaõ hoäi, maø coøn laø bieän phaùp duy nhaát ñeå ñaøo taïo nhöõng con ngöôøi phaùt trieån toaøn dieän ”.

5.  MUÏC ÑÍCH VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA TDTT.

5.1. Muïc ñích cuûa TDTT.

       Muïc ñích cuûa heä thoáng TDTT Vieät Nam xuaát phaùt töø yeâu caàu coù tính qui luaät cuûa coâng cuoäc xaây döïng CNXH vaø baûo veä Toå quoác.

       Ñaát nöôùc ñang chuyeån sang moät thôøi kyø môùi, thôøi kyø coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ( CNH , HÑH ), laøm cho daân giaøu nöôùc maïnh xaõ hoäi coâng baèng vaên minh. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñoù con ngöôøi coù yù nghóa quyeát ñònh. Trong hoäi nghò laàn thöù 4 BCH TW Ñaûng khoùa VII ñaõ neâu ra “ Con ngöôøi phaùt trieån veà trí tueä, cöôøng traùng veà theå chaát, phong phuù veà tinh thaàn, trong saùng veà ñaïo ñöùc”  laø ñoäng löïc cuûa söï nghieäp xaây döïng xaõ hoäi môùi, ñoàng thôøi laø muïc tieâu cuûa CNXH.

       Xuaát phaùt töø nhöõng yeâu caàu treân, muïc ñích cuûa TDTT Vieät Nam laø nhaèm hoaøn thieän theå chaát vaø laøm phong phuù theâm ñôøi soáng vaên hoùa tinh thaàn cho nhaân daân, goùp phaàn tích cöïc vaøo söï nghieäp “ Naâng cao daân trí ñaøo taïo nhaân löïc vaø boài döôõng nhaân taøi ”

       Muïc ñích naøy mang tính chaát khaùch quan, vì noù phaûn aùnh yeâu caàu  coù tính qui luaät cuûa xaõ hoäi.

- Con ngöôøi phaûi chuaån bò veà caùc maët tinh thaàn vaø theå chaát ñeå coù ñieàu kieän tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa xaõ hoäi. Hoaït ñoäng laø ñieàu kieän caàn thieát ñaàu tieân ñeå toàn taïi cuûa con ngöôøi noù laø yeáu toá chuû ñaïo trong  söï nghieäp hình thaønh muïc ñích cuûa TDTT. Do vaäy caàn reøn luyeän moät caùch heä thoáng ñeå buø ñaép phaàn theå löïc thieáu huït ñoù.

- Moái quan heä cuûa TDTT vôùi kinh teá, vaên hoùa vaø caùc maët khaùc cuûa cuoäc soáng XH cuõng ñang thay ñoåi vaø môõ roäng.

- Trong moái quan heä naøy TDTT phaàn lôùn trôû thaønh giaù trò vaên hoùa raát coù yù nghóa, noù kích thích tính töï chuû, chuû ñoäng, tích cöïc cuûa caù nhaân trong taát caû caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy cuûa hoï.

- Treân thöïc teá moïi löùa tuoåi ñeàu bò loâi cuoán vaøo caùc hoaït ñoäng TDTT khaùc nhau. Ñaây chính laø moät maët cuûa nhu caàu XH caàn phaûi coù hoaït ñoäng vui chôi giaûi trí. Cuøng vôùi thôøi gian raõnh roãi cuûa nhaân daân lao ñoäng ñöôïc taêng leân , TDTT coøn coù theâm moät chöùc naêng quan troïng  nöõa laø toå chöùc nghó ngôi tích cöïc, boài boå söùc khoûe nhaèm phaùt huy tieàm naêng saùng taïo cuûa con ngöôøi.

5.2. Nhieäm vuï cuûa TDTT.

5.2.1. Nhieäm vuï taêng cöôøng söùc khoeû.

Ñeå thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï naøy giaùo duïc TDTT phaûi thöôøng xuyeân thöïc hieän caùc yeâu caàu sau :

- Phaùt trieån hình thaùi chöùc naêng cuûa cô theå, hoaøn thieän theå chaát veà moïi maët, reøn luyeän cô theå thích nghi vôiù moâi tröôøng, coù khaû naêng choáng beänh vaø taêng tuoåi thoï.

- Phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc (toá chaát vaän ñoäng), bieát vaän duïng chuùng trong ñôøi soáng haøng ngaøy.

5.2.2. Nhieäm vuï giaùo döôõng.

    Nhieäm vuï naøy nhaèm hình thaønh moät heä thoáng caùc kyõ naêng, kyõ xaûo vaän ñoäng, caùc phaåm chaát theå löïc cô baûn caàn thieát cho cuoäc soáng haøng ngaøy.  Trong ñoù coù caùc kyõ naêng kyõ xaûo thöïc duïng tröïc tieáp vaø kyõ naêng kyõ xaûo theå thao. Ñoàng thôøi trang bò cho ngöôøi hoïc nhöõng tri thöùc caàn thieát veà lónh vöïc TDTT vôùi muïc ñích söû duïng coù hieäu quaû caùc phöông tieän giaùo duïc theå chaát vaøo trong sinh hoaït hoïc taäp lao ñoäng vaø chieán ñaáu.

5.2.3. Nhieäm vuï giaùo duïc.

Nhaèm hình thaønh caùc phaåm chaát yù chí vaø ñaïo ñöùc caáp cao, thaám nhuaàn caùc chuaån möïc vaø haønh vi ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi môùi, goùp phaàn tích cöïc vaøo giaùo duïc trí duïc, giaùo duïc lao ñoäng vaø giaùo duïc thaåm myõ.

* Toùm laïi: Nhieäm vuï hoaøn thieän cho con ngöôøi veà nhöõng maët : “ Ñöùc, trí, theå, mó, thieän”

5.2.4. Naâng cao trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät TDTT :

- Trang bò vaø naâng cao tri thöùc khoa hoïc chuyeân nghaønh TDTT.

- Ngoaøi ra, TDTT coøn coù nhieäm vuï naâng cao trình ñoä khoa hoïc kyõ thuaät TDTT cho ñaát nöôùc. Töøng böôùc vöôn leân tieáp caän vôùi ñænh cao cuûa theá giôùi. Ñoàng thôøi goùp phaàn laøm phong phuù vaø laønh maïnh ñôøi soáng vaên hoùa tinh thaàn cuûa nhaân daân, cuõng nhö goùp phaàn vaøo söï nghieäp naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc vaø boài döôõng nhaân taøi ñeå xaây döïng vaø baûo veä toå quoác, môû roäng moái giao löu quoác teá.

 

 

CHÖÔNG III

BAØI 3 CAÙC PHÖÔNG TIEÄN GDTC VAØ  ÑAËC ÑIEÅM GIAÛNG DAÏY TDTT

( 12 TIEÁT )

  + CAÙC PHÖÔNG TIEÄN GDTC

A – CAÙC BAØI TAÄP THEÅ CHAÁT

( PHÖÔNG TIEÄN 1)

I. ÑAËC TÍNH CHUNG.

1. Khaùi nieäm baøi taäp theå chaát.

     BTTC laø haønh ñoäng vaän ñoäng ñöôïc löaï choïn söû duïng phuø hôïp vôi qui luaät cuûa GDTC ñeå giaûi quyeát nhieäm vuï cuûa GDTC.

    BTTC laø nhöõng hoaït ñoäng chuyeân bieät do con ngöôøi saùng taïo ra moät caùch coù yù thöùc, coù chuû ñích.

     Daáu hieäu baûn chaát nhaát cuûa BTTC laø söï laëp laïi. Chæ coù thoâng qua laëp laïi nhieàu laàn 1 haønh ñoäng vaän ñoäng naøo ñoù môùi coù theå hình thaønh kó xaûo vaän ñoäng vaø laøm phaùt trieån toá chaát theå löïc.

    Haønh ñoäng laø ñôn vò nhoû nhaát cuûa hoaït ñoäng, coù muïc ñích rieâng cuûa noù vaø töông öùng vôùi moät nhieäm vuï cuï theå. Coøn ñoäng taùc thao taùc, cöû ñoäng ñeà laø nhöõng thaønh phaàn cuûa haønh ñoäng, khoâng coù muïc ñích rieâng, maø chæ thöïc hieän muïc ñích cuûa haønh ñoäng hoaøn chænh, theå hieän moái quan heä tích cöïc vaø nhu caàu, tình caûm cuûa con ngöôøi ñoái vôùi theá giôùi beân ngoaøi.

  BTTC raát ña daïng, bao goàm caùc baøi taäp cô baûn nhö ñi, chaïy, neùm, laên, loän ... Treân cô sôû ñoù hôïp thaønh caùc baøi taäp rieâng töøng moân nhö Ñieàn kinh, theå duïc, boùng chuyeàn, boùng ñaù, bôi loäi... chuùng khoâng gioáng nhau veà taäp luyeän, ñieàu kieän vaø giaûi quyeát nhieäm vuï cuõng khaùc nhau. Tuy nhieân, giöõa chuùng coù ñaëc ñieåm chung gioáng nhau laø ñeàu söû duïng löôïng vaän ñoäng thích hôïp, tieâu hao theå löïc – meät moûi, thuùc ñaåy söï phaùt trieån veà hình thaùi vaø chöùc naêng cuûa cô theå.

     Caùc haønh ñoäng trong hoaït ñoäng TDTT ñöôïc goïi laø haønh ñoäng vaän ñoäng. Haønh ñoäng vaän ñoäng laø söï bieåu hieän coù muïc ñích, tích cöïc vaän ñoäng cuûa con ngöôøi nhaèm giaûi quyeát nhieäm vuï cuûa moät quaù trình sö phaïm cuï theå.

    Vieäc thöïc hieän baøi taäp coù yù thöùc nhö vaäy coù lieân quan chaët cheõ ñeán caùc hoaït ñoäng tö duy tích cöïc, vieäc xaùc ñònh caùch thöùc haønh ñoäng, ñeán söï ñaùnh giaù caùc ñieàu kieän haønh ñoäng vaø ñeán vieäc ñieàu khieån caùc ñoäng taùc, caùc bieåu töôïng vaän ñoäng, caùc noå löïc yù chí, tình caûm vaø quaù trình taâm lí khaùc. Do ñoù caùc ñoäng taùc töï yù luoân luoân laø caùc ñoäng taùc coù yù thöùc.

    Caùc haønh ñoäng vaän ñoäng ñöôïc taïo neân moät  caùch coù yù thöùc vaø ñöôïc söû duïng ñeå hoaøn thieän theå chaát con ngöôøi goïi laø CAÙC BAØI TAÄP THEÅ CHAÁT. Noùi caùch khaùc, BAÙI TAÄP THEÅ CHAÁT – ñoù laø haønh ñoäng vaän ñoäng ñöôïc löïa choïn ñeå thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuûa GDTC sao cho phuø hôïp vôùi caùc quy luaät cuûa noù.

2. Noäi dung vaø hình thöùc cuûa BTTC.

a. Noäi dung cuûa BTTC:

     Noäi dung cuûa BTTC bao goàm nhöõng ñoäng taùc hay toå hôïp caùc ñoäng taùc taïo neân baøi taäp ñoù vaø caùc quaù trình cô baûn xaûy ra trong cô theå do vieäc thöïc hieän baøi taäp ñoù taïo neân. Caùc quaù trình ñoù dieãn ra trong cô theå raát phöùc taïp, ña daïng vaø coù theå ñöôïc xem xeùt töø caùc goùc ñoä khaùc nhau: nhö taâm lí, sinh lí, sinh hoaù ...

- Veà maët taâm lí: BTTC ñöôïc xaây döïng treân cô sôû nhöõng hoaït ñoäng vaän ñoäng coù yù thöùc. Ñoù laø nhöõng haønh vi vaän ñoäng coù chuû ñích, lieân quan nhieàu ñeán quaù trình taâm lí: Bieåu töôïng vaän ñoäng, hoaït ñoäng tö duy, suùc caûm ... coù aûnh höôûng maïnh meõ ñeán söï bieåu hieän yù chí, tình caûm tính caùch.

- Veà maët sinh lí hoïc: Noäi dung cuûa BTTC laø nhöõng bieán ñoåi caù chöc naêng sinh ra cuûa cô theå khi thöïc hieän caùc baøi taäp, laøm cho cô theå chuyeån sang hoaït ñoäng ôû möùc cao hôn so vôùi yeân tónh. Vì vaäy thoâng qua söï taùc ñoäng cuûa baøi taäp theå chaát maø hoaøn thieän ñöôïc chöùc naêng cô theå ngöôøi taäp. Tuyø theo ñaëc ñieåm cuûa BT maø söï bieán ñoåi sinh lí coù theå cao hay thaáp.

- Nhöõng bieán ñoåi sinh lí ñoù kích thích quaù trình hoài phuïc vaø thích nghi cuûa cô theå trong vaø sau luùc thöïc hieän baøi taäp. Nhôø vaäy BTTC ñaõ trôû thaønh 1nhaân toá coù taùc duïng maïnh meõ taêng cöôøng khaû naêng vhöùc phaän vaø hoaøn thieän caáu truùc cô theå.

- Khi xem xet noäi dung cuûa BTTC döôùi goùc ñoä sö phaïm thì ñieàu quan troïng khoâng haún chæ laø nhöõng bieán ñoåi sinh lí, sinh hoaù dieãn ra trong cô theå maø laø xem xeùt taùc duïng toång hôïp cuûa caùc baøi taäp ñoù ñoái vôùi vieäc phaùt trieån caùc naêng löïc vaän ñoäng cuûa cô theå vaø söï hình thaønh caùc kNKX vaän ñoäng cuõng nhö söï taùc ñoäng ñeán haønh vi, nhaân caùch ngöôøi taäp. Ñieàu chuû yeáu nöõa laø hieåu ñöôïc phöông höôùng taùc duïng cuûa baøi taäp ñoái vôùi vieäc thöïc hieän nhieäm vuï giaùo duïc vaø giaùo döôõng ñaët ra.

b. Hình thöùc cuûa BTTC.

     Hình thöùc cuûa BTTC laø caáu truùc beân trong vaø beân ngoaøi cuûa noù, hình thöùc baøi taäp phuï thuoäc vaøo ñaëc ñieåm noäi dung cuûa noù.

- Caáu truùc beân trong cuûa baøi taäp laø moái lieân heä taùc ñoäng giöa caùc quaù trình sinh lí, sinh hoaù, laø söï phoái hôïp laãn nhau giöa caùc quaù trình ñoù khi thöïc hieän baøi taäp.

- Caáu truùc beân ngoaøi cuûa baøi taäp laø hình daïng coù theå nhìn thaáy ñöôïc, bieåu hieän ñaëc tröng ôû moái quan heä giöa caùc thoâng soá khoâng gian, thôøi gian, vaø löïc cuûa caùc ñoäng taùc taïo thaønh baøi taäp.

* Hình thöùc vaø noäi dung cuûa BTTC coù moái quan heä höõu cô vôùi nhau, trong ñoù noäi dung laø maët quyeát ñònh noù ñoùng vai troø chuû ñaïo trong quan heä vôùi hình thöùc. Noäi dung thay ñoåi hình thöùc cuõng thay ñoåi theo. VD: Toác ñoä thay ñoåi thì bieân ñoä vaø taàn soá ñoäng taùc coù theå thay ñoåi.

* Hình thöùc cuõng coù aûnh höôûng ñeán noäi dung. Hình thöùc chöa hoaøn thieän seõ caûn trôû toái ña caùc khaû naêng cuûa cô theå. Ngöôïc laïi, hình thöùc hoaøn thieän seõ taïo ñieàu kieän khaû naêng söû duïng coù hieäu quaû hôn caùc naêng löïc theå chaát.

* YÙ nghóa töông ñoái ñoäc laäp cuûa hình thöùc bieåu hieän: caùc baøi taäp coù noäi dung khaùc nhau, nhöng hình thöùc beân ngoaøi laïi töông töï nhau ( Chaïy, ñi boä). Ngöôïc laïi caùc BT coù hình thöùc khaùc nhau nhöng coù noäi dung töông töï ( chaïy, boâi, coù cuøng cöôøng ñoä sinh lí ).

     Nhö vaäy taùc ñoäng cuûa BT ñoái vôùi cô theå mang tính chaát cuï theå trong töøng tröôøng hôïp. Tuyø thuoäc vaøo noäi dung vaø hình thöùc moãi BTTC maø taùc ñoäng  tôùi con ngöôøi ít hay nhieàu. Maët khaùc, BTTC cuõng coù theå daãn tôùi tieâu cöïc cho söùc khoeû con ngöôøi, neá söõ duïng chuùng khoâng ñuùng quy luaät.

3. Nguoán goác vaø baûn chaát BTTC.

a. Vôùi phöông tieän chuû yeáu cuûa TDTT.

- Caùc BTTC  cuõng xuaát hieän vaø phaùt trieån trong quaù trình soáng vaø nhaän thöùc cuûa con ngöôøi veà nhu caàu taäp luyeän, trong ñoù hoaït ñoäng lao ñoäng  giöõ vai troø quyeát ñònh.

- Caùc BTTC ñöôïc taùch ra khoûi caùc hoaït ñoäng cuï theå nhaát ñònh,  vôùi tö caùch laø moät phöông tieän chuû yeáu cuûa GDTC, ñeå coù theå môû roäng phaïm vi söû duïng vaø aûnh höôûng cuûa noù.

- Söï tröøu töôïng vaø khaùi quaùt hoaù cuûa caùc BTTC cho pheùp con ngöôøi coù theå phaân chia caùc haønh ñoäng vaän ñoäng phöùc taïp thaønh nhöõng ñoäng taùc rieâng leõ vaø chuùng ñöôïc söõ duïng theo muïc ñích cuûa GDTC. Vieäc bieán ñoåi caùc ñoäng taùc thöïc duïng mang tính tröøu töôïng naøy  laø ñaëc tính chæ coù ôû con ngöôøi vaø söï bieåu hieän cuûa moät trình ñoä xaõ hoäi nhaát ñònh.

     Tuy nhieân, tính ñoäc laäp cuûa BTTC khoâng coù nghóa laø chuùng taùch ra khoûi cuoäc soáng thöïc tieãn cuûa con ngöôøi, maø chuùng bao giôø cuõng gaén chaët vôùi thöïc tieån xaõ hoäi vaø phuïc vuï tích cöïc cho vieäc chuaån bò cho con ngöôøi tham gia lao ñoäng, chieán ñaáu vaø caùc hoaït ñoäng khaùc cuûa xaõ hoäi,  phuïc vuï cho vieäc giaûi quyeát nhieän vuï hoaøn thieän theå chaát nhôø caùc khuynh höôùng cô baûn cuûa BTTC. Ñoàng thôøi trong quaù trình phaùt trieån cuûa lí luaän vaø thöïc tieån TDTT, coøn hình thaønh nhöõng  baøi taäp boå trôï chuyeân moân. Chuùng ñöôïc söõ duïng ñeå giaûng daïy caùc ñoäng taùc vaø kó thuaät cô baûn, ñeå phaùt trieån caùc phaåm chaát vaän ñoäng, ñeå giaûi quyeát nhieäm vuï sö phaïm hoaëc caùc nhieäm vuï chöõa beänh.

b. Söï gioáng vaø khaùc nhau giöõa lao ñoäng vaø taäp luyeän TDTT.

* Gioáng nhau: Ñaëc ñieåm chung cuûa hai loaïi hoaït ñoäng naøy theå hieän caùc cô cheá veà sinh lí, sinh cô vaø sinh hoaù ( tieâu hao naêng löôïng, meät moûi veà taâm lí vaø theå chaát ). Tuy nhieân, giöõa chuùng coù söï khaùc nhau roõ reät, khoâng theå thay theá cho nhau ñöôïc. Laø phöông tieän chuû yeáu cuûa GDTC caùc BTTC khaùc vôùi lao ñoäng veà ñoái töôïng vaø tính chaát taùc ñoäng, muïc ñích vaø hieäu quaû hoaït ñoäng.

* Khaùc nhau:  Veà ñoái töôïng vaø tính chaát taùc ñoäng, muïc ñích vaø hieäu quaû hoaït ñoäng.

- Ñoái töôïng taùc ñoäng cuûa GDTC laø con ngöôøi. Hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi laø hoaït ñoäng coù yù thöùc, cuøng vôùi caùc ñaëc ñieåm veà giaûi phaåu sinh lí, taâm lí vaø giôùi tính, löùa tuoåi... raát phöùc taïp.

-  Ñoái töôïng taùc ñoäng cuûa lao ñoäng laø töï nhieân, bao goàm ñaát ñai, caây coû, maùy moùc...

- Caùc BTTC nhaøm giaû quyeát caùc nhieäm vuï sö phaïm vaø phuïc  vuï cho lao ñoäng.

-  Coøn lao ñoäng giaûi quyeát nhieäm vuï lao ñoäng ñem laïi hieäu quaû kinh teá ; saûn phaåm cuûa lao ñoäng bao goàm caû vaät chaát vaø tinh thaàn.

- Caùc BTTC ñöôïc thöïc hieän theo caùc qui luaät cuûa GDTC.

-  Coøn lao ñoäng ñöôïc thöïc hieän theo caùc quy luaät cuûa lao ñoäng saûn xuaát: giaù caû, cung caàu, caïnh tranh... Aûnh höôûng cuûa chuùng ñoái vôùi cô theå hoaøn toaøn khaùc nhau, do ñoù khoâng theå thay theá cho nhau ñöôïc.

      Do yeâu caàu saûn xuaát ñoøi hoûi neân lao ñoäng coù theå taùc ñoäng tích cöïc ñoái vôùi cô theå, song chuû yeáu laø taùc ñoäng phieán dieän, gaây beänh ngheà nghieäp.

      Chæ coù caùc BTTC môùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc nhieäm vuï hoaøn thieän theå chaát cho con ngöôøi, söûa chöõa ñöôïc nhöõng khuyeát taät do lao ñoäng taïo neân, ñoàng thôøi coøn laø phöông thöùc nghæ ngôi, vui chôi tích cöïc cho con ngöôøi sau nhöõng giôø lao ñoäng caêng thaúng, naëng nhoïc vaø naâng cao daân trí veà TDTT

c. Töø caùc noäi dung phaân tích treân, chuùng ta coù theå khaúng ñònh, caùc BTTC laø phöông tieän chuyeân moân cô baûn nhaát, chuû yeáu nhaát ñeå coù theå giaûi quyeát moät cach1 ñoäc laäp caùc nhieäm vuï cuûa GDTC:

+ Caùc BTTC aûnh höôûng khoâng nhöõng ñeán traïng thaùi chöùc naêng cuûa cô theå, maø coøn aûnh höôûng ñeán nhaân caùch cuûa ngöôøi thöïc hieän caùc baøi taäp aáy.

+  Hình thaønh moät heä thoáng kó naêng, kó xaûo vaän ñoäng caàn thieát  cho cuoäc soáng, lao ñoäng, sinh hoaït, chieân ñaáu vaø caû theå thao nöõa.

+ Trang bò caùc kieán thöùc caàn thieát vôùi muïc ñích söû duïng coù hieäu quaû caùc phöông tieän GDTC. Nhö vaäy, BTTC laø moät  trong nhöõng hình thöùc truyeàn ñaït kinh nghieäm lich söû xaõ hoäi, truyeàn ñaït nhöõng thaønh töïu khoa hoïc kó thuaät trong lónh vöïc TDTT- moät boä phaän cuûa neàn vaên hoaù nhaân loaïi.

+ BTTC laø ñoái töôïng giaûng daïy nhaèm muïc ñích hoaøn thieän theå chaát, giöõ gìn vaø naâng cao söùc khoeû cho con ngöôøi moät caùch tích cöïc nhaát, chuû ñoäng nhaát.

+ BTTC  thoûa maõn ñöôïc nhu caàu töï nhieân vaø nhu caàu coù tính chaát xaõ hoäi cuûa con ngöôøi nhôø söï phong phuù veà caùc loaïi hình hoaït ñoäng phuø hôïp vôùi moïi löùa tuoåi, giôùi tính.

   Nhö vaäy, neáu vieäc thöïc hieän caùc BTTC döôïc tieán haønh moät caùch khoa hoïc thì cho pheùp giaûi quyeát ñaày ñuû caùc nhieäm vuï cuûa giaùo duïc theå chaát.

   Toùm laïi. Khi xem xeùt baûn chaát cuûa BTTC chuùng ta coù theå xuaát phaùt töø nhieàu goùc ñoä khaùc nhau nhö taâm lí hoïc, sinh hoïc, sö phaïm vaø xaõ hoäi ...

4. Caùc nhaân toá xaùc ñònh aûnh höôûng cuûa caùc BTTC.

a. Caùc ñaëc tính nhaân caùch cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh:

- Laø nhaân toá quan troïng nhaát ñeå xaùc ñònh hieäu quaû cuûa caùc BTTC. Quaù trình daïy hoïc goàm 2 maët gaén boù höõu cô vôùi nhau: thaày daïy vaø troø hoïc.

- Hieäu quaû cuûa caùc BTTC phuï thuoäc vaøo naêng löïc vaø phaåm chaát cuûa ngöôøi daïy vaø ngöôøi hoïc . Vaán ñeà naøy ñöôïc phaân tích kh1 ñaày ñuû trong giaùo duïc hoïc.

b. Caùc nhaân toá khoa hoïc:

- Laø trình ñoä nhaän thöùc cuûa con ngöôøi veà caùc quy luaät cuûa GDTC.

- Caøng hieåu saâu, nghieân cöùu kó caùc ñaëc tính, thì caøng coù khaû naêng söû duïng chuùng moät caùch coù hieäu quaû ñeå thöïc hieän nhieäm vuï cuûa GDTC.

c. Caùc nhaân toá veà phöông phaùp:

- BTTC laø phöông tieän chuû yeáu ñeå giaûi quyeát nhieäm vuï cuûa GDTC song, chuùng phaûi söû duïng moät caùch coù khoa hoïc, theo nhöõng phöông phaùp vaø caùc hình thöùc toå chöùc nhaát ñònh, phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ñoái töôïng nhö löùa tuoåi, giôùi tính, trình ñoä taäp luyeän...

d. Caùc nhaân toá veà veä sinh vaø thieân nhieân:

- Cuõng laø moät nhaân toá quan troïng trong quaù trình giaûi quyeát nhieäm vuï söùc khoeû cuûa GDTC. Nhö laø caùc ñieàu kieän veà aên ôû, lao ñoäng, nghó ngôi vaø phaûi tuaân thuû theo caùc quy ñònh veà veä sinh taäp luyeän.

- Caùc nhaân toá veà thieân nhieân nhö nöôùc, naéng, möa, gioù, ñoä aåm, aùp xuaát ... tuy chöa ñieàu khieån ñöôïc noù, nhöng ta coù theå tìm caùch söû duïng hôïp lí trong quaù trình taäp luyeän, nhaèm giöõ gìn vaø naâng cao söùc khoeû.

e. Caùc nhaân toá veà cô sôû vaät chaát:

- Nhö trang thieát bò taäp luyeän, caùc coâng trình TDTT cuõng taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå thöïc hieän coù hieäu quaû caùc BTTC

II. KÓ THUAÄT CAÙC BAØI TAÄP THEÅ CHAÁT.

1. Khaùi nieäm chung.

    Kó thuaät cuûa caùc BTTC laø nhöõng caùch thöùc ( hay ngheä thuaät ) thöïc hieän caùc haønh ñoäng vaän ñoäng ( ñoäng taùc ) vaø nhôø caùc caùch thöùc ñoù maø caùc nhieäm vuï vaän ñoäng ñöôïc giaûi quyeát moät caùch hôïp lí vaø coù hieäu quaû cao hôn.

   BTTC laø caùc ñoäng taùc töï yù ( coù yù thöùc, theo yù muoán ). Moãi moät ñoäng taùc ñeàu nhaèm giaûi quyeàt nhöõng vaän ñoäng nhaát ñònh. Trong raát nhieàu tröôøng hôïp 1 nhieäm vuï vaän ñoäng coù theå ñöôïc giaûi quyeát nhieàu caùch khaùc nhau nhöng trong ñoù coù nhöõng caùch hôïp lí coù hieäu quaû hôn.

    Kyõ thuaät BTTC khoâng phaûi laø baát bieán, noù luoân ñöôïc boå sung vaø hoaøn thieän do ngaøy caøng hoaøn thieän saâu saéc hôn veà nhöõng quy luaät chuyeån ñoäng, hoaøn thieän phöông phaùp huaán luyeän vaø GDTC vaän ñoäng, söï tieán boä cuûa KTBT, ôû moät chöøng möïc naøo ñoù coøn ñöôïc qui ñònh bôûi ôû söï hoaøn thieän do duïng cuï taäp luyeän. Do vaäy KT cuûa BTTC ngaøy caøng ñöôïc boå sung vaø hoaøn thieän.

* Phaân tích KT ngöôøi ta chia thaønh:

a. Nguyeân lyù kó thuaät.  Laø toång hoaø nhöõng khaâu, nhöõng ñieåm trong caáu truùc ñoäng taùc, ñoäng löïc hoïc vaø nhòp ñieäu caàn ñeå giaûi quyeát nhieäm vuï vaän ñoäng  theo moät caùch thöùc nhaát ñònh. Neáu thieáu hoaëc hoûng moät thaønh phaàn naøo ñoù, moät moái quan heä naøo ñoù thì vieäc giaûi quyeát nhieäm vuï vaän ñoäng seõ khoâng tieán haønh ñöôïc.

b. Then choát kó thuaät. Laø khaâu chính cuûa kó thuaät laø thaønh phaàn quan troïng nhaát, noù quyeát ñònh caùch thöùc thöïc hieän nhieäm vuï vaän ñoäng. Vieäc thöïc hieän khaâu chính cuûa BT dieãn ra trong thôøi gian ngaén keát hôïp vôùi taäp trung söùc. Khaâu chính cuûa BT laø baét buoäc.

c. Caùc chi tieát kó thuaät.  Laø khaâu thöù yeáu cuûa ñoäng taùc, khoâng gaây neân phaù vôõ cô cheá cô baûn cuûa ñoäng taùc. Caùc chi tieát cuûa KT ôû caùc vaän ñoäng vieân coù theå khaùc nhau tuyø theo ñaëc ñieåm caáu truùc  cô theå. Vieäc söõ duïng ñuùng ñaén ñaëc ñieåm caù nhaân laø theå hieän KT caù nhaân. Baét tröôùc KT caù nhaân cuûa caùc VÑV öu tuù moät caùch thieáu suy nghó, khoâng phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm caù nhaân coù theå aûnh höôûng xaáu tôùi thaønh tích theå thao.

2. Caùc ñaëc tính cuûa kó thuaät BTTC.

a. Nhöõng ñaëc tính khoâng gian.

- Tö theá cô theå:  Goàm:

+ Tö theá chuaån bò: Ñoù laø tö theá cuûa cô theå hoaëc boä phaän cô theå ôû vaøo traïng thaùi saün saøng vaän ñoäng. VD : Tö theá xuaát phaùt, tö theá ñoùn boùng, tö theá trong caùc moân theå duïc duïng cuï.

 Toùm laïi : Tö theá chuaån bò coù muïc ñích hoaëc laø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát ñeå ñaït hieäu quaû cao veà giaûi phaåu sinh lí vaø taùc ñoäng toát ñeán cô theå, hoaïc laø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc vaän ñoäng tieáp theo.

+ Tö theá trong quaù trình chuyeån ñoäng: Tính hieäu quaû cuûa caùc ñoäng taùc khoâng nhöõng chæ phuï thuoäc vaøo tö theá ban ñaàu, maø coøn chòu aûnh höôûng cuûa vieäc duy trì tö theá caàn thieát trong quaù trình chuyeån ñoäng.VD: Tö theá naèm ngang trong khi bôi, treân khoâng cuûa theå duïc ... Sö thay ñoåi vò trí cuûa cô theå trong quaù trình chuyeån ñoäng coù theå laøm thay ñoåi phöông höôùng, bieân ñoä, toác ñoä... cuûa ñoäng taùc vaø do ñoù aûnh höôûng ñeán keát quaû vaän ñoäng.

+ Tö theá keát thuùc: Töùc laø tö theá cô theå hoaëc boä phaän cuûa noù ôû vaøo traïng thaùi cuoái cuøng sau khi hoaøn thaønh ñoäng taùc. VD: Tö hteá thaêng baèng, tieáp ñaát trong nhaûy xa, nhaûy cao ...

   Tö theá chính xaùc thì goùp phaàn naâng cao chaát löôïng hoaøn thaønh ñoäng taùc, traùnh chaán thöông, coù aán töôïng vôùi ngöôøi xem vaø troïng taøi cuõng nhö taïo moät thuaän lôïi cho ñoäng taùc môùi.

- Quyõ ñaïo chuyeån ñoäng: Quyõ ñaïo chuyeån ñoäng bao goàm phöông höôùng, höôùng ñi ( hình daùng ) vaø bieân ñoä ñoäng taùc.

- Phöông höôùng chuyeån ñoäng. Ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc maët phaúng naèm trong ba truïc cuûa cô theå:

+ Maët phaúng ñöùng ( chính dieän ) chia cô theå ra phaàn traùi vaø phaûi.

+ Maët phaúng ñöùng ngang chia cô theå ra 2 phaàn : tröôùc – sau.

+ Maët phaúng naèm ngang chia cô theå ra 2 phaàn : treân -  döôùi.

   Trong ña soá caùc tröôøng hôïp, maét giöõ vai troø chuû yeáu ñeå kieåm tr phöông höôùng chuyeån ñoäng nhôø döïa vaøo vieäc ñònh höôùng khoâng gian.

- Ñöôøng ñi cuûa ñoäng taùc: Laø ñöôøng di ñoäng theo nhöõng phöông höôùng nhaát ñònh cuûa cô theå hoaëc boä phaän cô theå trong khoâng gian. Ñöôøng ñi coù theå ñöôïc xaùc ñònh bôûi 2 ñieåm ñaàu vaø cuoái hoaëc nhieàu ñieåm trung gian nöõa. VD: tay dang ngang, ra tröôùc,  sau ñöôøng ñi cuõng khaùc nhau.

* YÙ nghóa:

+ Aûnh höôûng tröïc tieâp ñeán hieäu quaû vaø möùc ñoä chính xaùc, ñeán ñoä khoù cuûa ñoäng taùc.

+ Tieát kieäm ñöôïc söùc, naâng cao thaønh tích vaän ñoäng.

+ Boài döôõng naêng löïc phaân bieät phöông höôùng vaø khoáng cheá cô theå.

- Bieân ñoä vaø cöï li cuûa ñoäng taùc: Laø phaïm vi hoaït ñoäng cuûa cô theå hoaëc boä phaän cô theå lôùn hay nhoû.

+ Bieân ñoä. Ñöôïc xaùc ñònh bôûi goùc taïo thaønh cuûa cô theå hoaëc cô theå vôùi duïng cuï hay vaät chuaån, giöõa boä phaän naøy vôùi boä phaän khaùc cuûa cô theå.

+ Cöï li. Ñöôïc xaùc ñònh baèng ñôn vò ño löôøng

( m, cm )

b. Nhöõng ñaëc tính veà thôøi gian.

- Soá thôøi gian thöïc hieän ñoäng taùc: Keùo daøi töø khi baét ñaàu ñeán khi keát thuùc ñoäng taùc. Khi thay ñoåi thôøi gian thöïc hieän ñoäng taùc thì coù theå ñieàu chænh ñöôïc löôïng vaän ñoäng vaø aûnh höôûng ñeán chaát löôïng ñoäng taùc.

- Toác ñoä chuyeån ñoäng. Ñöôïc xaùc ñònh bôûi coâng thöùc sau:

 

               S

V =                , trong ñoù: S laø cöï li ( bieân ñoä) ;

               t                         t laø thôøi gian                          

 

-          Taàn soá ñoäng taùc: Laø soá laàn laëp laïi coù chu kì

ñoäng taùc hoaêïc soá löôïng ñoäng taùc trong moät ñôn vò thôøi gian. Taàn soá coù yù nghóa lôùn trong vieäc naâng cao thaønh tích vaän ñoäng vaø ñieàu chænh löôïng vaän ñoäng.

c. Tính nhòp ñieäu. Laø söï töông quan veà khoaûng caùch thôøi gian vaø cöôøng ñoä taùc ñoäng maïnh hay yeáy, laø söï caêng thaúng tích cöïc hay thuï ñoäng cuûa cô baép, laø söï phoái hôïp giöõa caùc cô quan trong cô theå trong quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc.

     Laø moät ñaëc tính toå hôïp, bieåu hieän caû ñaëc tính khoâng gian vaø thôøi gian, duøng löïc.

    Giuùp cho ngöôøi taäp nhanh choùng naém ñöôïc kó thuaät ñoäng taùc, naâng cao thaønh tích, tieát kieäm löïc, traùnh chaán thöông.

d. Ñaëc tính veà löïc hoïc. Goàm 2 loaïi.

- Löïc beân trong: Löïc saûn sinh ra do söï taùc ñoäng laãn nhau giöõa caùc boä phaän trong cô theå. Goàm

+  Löïc caûn caùc toå chöùc cô theå, nhö löïc caûn cuûa cô baép, daây chaèng caùc khôùp ... Taùc duïng cuûa löïc naøy coù 2 maët tích cöïc vaø thuï ñoäng.

+  Phaûn löï trong hay coøn goïi laø löïc quan tính xuaát hieän khi caùc boä phaän trong cô theå taùc ñoäng laãn nhau trong quaù trình taäp luyeän.

+ Löïc co cô: Xeùt veà maët taâm lí hoïc , löïc co cô laø löïc chuû ñoäng duy nhaát laøm cho cô theå chuyeån ñoäng theo söï ñieàu khieån cuûa yù thöùc vaø thaàn kinh trung öông.

- Löïc beân ngoaøi: Löïc taùc duïng cuûa moâi tröôøng baân ngoaøi ñoái vôùi cô theå:  Goàm coù

+ Troïng löïc P = m.g;

+ Phaûn löïc cuûa ñieåm töïa, goàm ñoäng löïc vaø tænh löïc.

+ Löïc ma saùt:

+ Löïc caûn cuûa khoâng khí, nöôùc, gioù, cuûa caùc ñoái thuû hoaëc vaät naëng;

+ Löïc ñaøn hoài cuûa caùc duïng cuï bieán daïng ...

- Vieäc phaân chia löïc beân trong vaø löïc beân ngoaøi chæ laø töông ñoái. Giöõa chuùng coù moät moái quan heä  chaët cheõ.  Löïc beân ngoaøi coù theå taïo neân löïc beân trong vaø ngöôïc laïi. Coù luùc löïc beân ngoaøi laø chuû yeáu , coù luùc löïc beân ngoaøi laø chuû yeáu.

III. QUY TAÉC CHUNG VEÀ THÖÏC HIEÄN COÙ HIEÄU QUAÛ CAÙC BAØI TAÄP THEÅ CHAÁT.

    Quy taéc chung, cô baûn nhaát laø phaûi söû duïng ñaày ñuû vaø hôïp lí caùc löïc vaän ñoäng tích cöïc vaø thuï ñoäng, keá hôïp löïc beân trong vaø löïc beân ngoaøi, ñoàng thôøi haïn cheá löïc kìm haõm.

  Vì  vaäy khi thöïc hieän caùc BTTC löïc cô baép phaùt huy coù hieäu quaû khi:

1. Höôùng taùc ñoäng cuûa löïc cô baép phaûi truøng ( hoaëc gaàn ) vôùi höôùng chuyeån ñoäng ñònh tröôùc.
2. Naâng cao toác ñoä chuyeån ñoäng: Veà nguyeân taéc, ñeå phaùt trieån toác ñoä toái ña thì toát nhaát phaûi söû duïng moät löïc lôùn hôn treân ñöôøng ñi daøi hôn, töùc laø phaûi taêng thôøi gian taùc duïng cuûa löïc ñoù.
3. Tính lieân tuïc vaø tính tuaàn töï trong vieäc söû duïng löïc ñang taêng leân ( gia taêng )

Quy taéc naøy xuaát phaùt tö hai ñònh luaät cô baûn cuûa Niu tôn: ñònh luaät quaùn tính vaø ñònh luaät gia toác:

-          Löïc ban ñaàu thaéng löïc quaùn tính.

-          Khi baét ñaàu chuyeån ñoäng thì phaûi lieân tuïc maø khoâng ñöôïc döøng laïi ngaét quaõng.

-          Ñoäng taùc theo moät trình töï nhaát ñònh.

4. Söï chuyeån ñoäng löôïng töø boä phaän naøy sang boä phaän khaùc cuûa cô theå.
5. Söï taïo thaønh löïc phaûn taùc duïng: Taêng hoaëc giaûm löïc phaûn.

IV. PHAÂN LOAÏI CAÙC BAØI TAÄP THEÅ CHAÁT.

      Phaân loaïi caùc BTTC coù nghóa laø phaân chia chuùng ra caùc nhoùm rieâng theo nhieäm vuï giaûng daïy vaø huaán luyeän, theo ñaëc tröng chung ( hoaëc töông töï ) nhaèm muïc ñích söû duïng caùc baøi taäp aáy moät caùch coù hieäu quaû hôn.

- Vieäc phaân loaïi caùc BTTC seõ giuùp  cho giaùo vieân theå duïc phaân bieät ñöôïc caùc tính chaát ñaëc tröng cuûa baøi taäp, do ñoù laøm giaûm nheï ñöôïc quaù trình nghieân cöùu, tìm toøi nhöõng baøi taäp ñaùp öùng nhieäm vuï sö phaïm.

- Moãi BTTC coù moät soá daáu hieäu ñaëc tröng, do ñoù cuøng moät BTTC coù theå coù nhieàu caùch phaân loaïi khaùc nhau.

* Caên cöù vaøo moät soá daáu hieäu sau ñaây ñeå phaân loaïi caùc BTTC:

1. Caên cöù vaøo daáu hieäu ñaõ ñöôïc hình thaønh theo lòch söû cuûa heä thoáng BTTC: theå duïc, troø chôi, du lòch, theå thao. Töông öùng vôùi caùch phaân loaïi naøy, trong thöïc tieån vaän duïng, ngöôøi ta chia caùc BTTC thaønh caùc baøi taäp theå duïc, caùc baøi taäp troø chôi, caùc baøi taäp du lòch vaø caùc baøi taäp theå thao ...

2. Caên cöù vaøo ñaëc ñieåm hoaït ñoäng cô baép: caùc baøi taäp söùc maïnh, toác ñoä, caùc baøi taäp söùc beàn, caùc baøi taäp nhòp ñieäu ...

3. Caên cöù vaøo nhieäm vuï giaùo döôõng: caùc baøi taäp cô baûn, caùc baøi taäp boå trôï ( daãn daêt ), caùc baøi taäp huaán luyeän. ...

4. Caên cöù vaøo daáu hieäu phaùt trieån öu tieân caùc nhoùm cô tay, chaân, ngöïc, hoâng...

B – CAÙC YEÁU TOÁ LAØNH MAÏNH CUÛA THIEÂN NHIEÂN VAØ VEÄ SINH MOÂI TRÖÔØNG

( PHÖÔNG TIEÄN II )

1. Caùc yeáu toá laønh maïnh cuûa thieân nhieân.

  Nhö nöôùc,  khoâng khí, aùnh saùng cuõng laø nhöõng phöông tieän khoâng keùm phaàn quan troïng ñeå cuõng coá, toâi luyeän cô theå vaø naâng cao khaû naêng hoaït ñoäng theå löïc cuûa con ngöôøi trong quaù trình giaùo duïc theå chaát.

* Caùc nhaân toá moâi tröôøng ñöôïc söõ duïng theo nhieàu phöông höôùng nhö:

- Boå xung, taêng cöôøng vaø hôïp lí hoaù taùc duïng cuûa BTTC.

- Söû duïng nhö moät phöông tieän ñoäc laäp ñeå toâi luyeän cô theå vaø cuõng coá söùc khoeû.

2. Caùc yeáu toá veä sinh moâi tröôøng.

  Cuõng ñöôïc xem nhö laø moät phöông tieän boå sung cuûa giaùo duïc theå chaát. Vieäc tuaân thuû theo caùc quy taéc veä sinh trong quaù trình GDTC ôû möùc ñaùng keå quyeát ñònh hieäu quaû cuûa GDTC.  Ñieàu quan troïng laø ñaûm baûo nhöõng yeâu caàu veä sinh cuûa cheá ñoä LVÑ vaø nghó ngôi, veä sinh dinh döôõng cuõng nhö thuùc ñaåy quaù trình hoài phuïc sau buoåi taäp, ngoaøi ra noù coøn coù taùc duïng phoøng beänh vaø cuõng coá söùc khoeû.

 

C - CAÙC ÑAËC ÑIEÅM GIAÛNG DAÏY TDTT ( 6 TIEÁT )

 

1. GIAÛNG DAÏY ÑOÄNG TAÙC.

     Giaûng daïy ñoäng taùc trong quaù trình hoaït ñoäng TDTT laø moät quaù trình coù quan heä höõu cô giöõa vieäc truyeàn thuï vaø lónh hoäi caùc tri thöùc chuyeân moân, caùc haønh ñoäng vaän ñoäng, nhaèm hoaøn thieän theå chaát vaø taâm lí con ngöôøi.

     Trong quaù trình giaûng daïy ñoäng taùc, ngoaøi vieäc trang bò caùc tri thöùc lí luaän coù lieân quan ( Sinh cô, Sinh hoaù, taâm lí ... ) kó xaûo ñöôïc hình thaønh, ñoàng thôøi caùc phaåm chaát theå löïc cuõng ñöôïc phaùt trieån hôïp lí. Hai quaù trình ñoù gaén lieàn vôùi nhau, nhöng khoâng ñoàng nghóa veà maët phöông phaùp, töùc laø phöông phaùp giaûng daïy ñoäng taùc khaùc vôùi phöông phaùp phaùt trieån phaåm chaát theå löïc.

1.1. Moät soá ñaëc ñieåm theå hieän trong quaù trình thöïc hieän nhieäm vuï giaùo döôõng.

.1.1.1. Ñaëc ñieåm thöù nhaát: Trong quaù trình giaûng daïy ñoäng taùc, tính tích cöïc vaän ñoäng cuûa hoïc sinh laø thaønh phaàn chuû yeáu cuûa quaù trình reøn luyeän kó naêng, hình thaønh kó saûo vaän ñoäng vaø lónh hoäi caùc tri thöùc coù lieân quan. Vì trong moái quan heä giöõa daïy vaø hoïc thì ngöôøi hoïc vöøa laø chuû theå, vöøa laø khaùch theå. Caùc yeáu toá chuû quan giöõ vai troø tröïc tieáp quyeát ñònh. Hoaït ñoäng lao ñoäng ( chuû yeáu laø hoïc taäp),  Trong quaù trình giaûng daïy ñoäng taùc laø moät quaù trình keát hôïp chaët cheõ giöõa hoaït  ñoäng  tö duy vaø hoaït  ñoäng cô baép . Nhöng tröôùc heát , söï tieâu hao veà söùc löïc , ñoøi hoûi veà söùc löïc , ñoøi hoûi phaûi huy ñoäng caû veà söùc maïnh tinh thaàn vaø theå chaát ñeå hoaøn thaønh ñoäng taùc ...Noùi moät caùch khaùc , hoat ñoäng cuûa hoïc sinh trong giôø theå duïc laø hoaït ñoïng raát caêng thaúng caû veà theà chaát laãn taâm lí . Do ñoù maø keát quaû giaûng daïy ñoäng taùc coù aûnh höôûng lôùn ñeán söùc khoeû vaø sö phaùt trieån taâm lí hoïc sinh (nhaän thöùc , tình caûm , yù chí...) .

1.1.2. Ñaëc ñieåm thöù hai :  Moät ñaëc ñieåm khaùc nöõa cuûa giaûng daïy ñoäng taùc laø giaùo duïc caùc phaåm chaát theå löïc. Noù coù quy luaät rieâng , phöông phaùp  rieâng nhö quy luaät hình thaønh kó xaûo  vaän ñoäng , quy luaät ñieàu khieån löôïng vaän ñoäng thích hôïp , quy luaät hoài phuïc vöôït möùc ... (phaàn III,IV seõ noùi roõ hôn ) .cho neân chæ coù thoâng qua heä thoáng caùc kó  xaûo vaän ñoäng ñöôïc hình  thaønh vaø phaûi thích öùng  vôùi moät löôïng vaän ñoäng nhaát ñònh thì môùi xaùc ñònh ñöôïc tính chaát vaø trình ñoä chuaån bò theå löïc cuûa ngöôøi taäp. Song , heä thoáng caùc kó xaõo vaän ñoäng aáy raát phong phuù, caàn phaûi ñöôïc löïa choïn theo caùc khuynh höôùng   cô baûn cuûa TDTT vaø caùc nhieâm vuï cuï theå ñoù .

1.1.3. Ñaëc ñieåm thöù ba : Ñoù laø moái quan heä giöõa moät toå hôïp caùc kó  xaûo vaän ñoäng vôùi caùc phaåm chaát theå löïc . moái lieân heä naøy ñöôïc theå hieän theo  2 höôùng :

- Vieäc  hình thaønh caùc  kó xaûo vaän ñoäng gaén lieàn vôùi söï phaùt trieån ñoàng thôøi caùc phaåm chaát theå löïc, maø tröôùc heát laø caùc phaåm chaát ñaëc tröng ñoái vôùi chính caùc kó xaûo vaän ñoäng ñoù.

- Vieäc phaùt trieån caùc phaåm chaát vaän ñoäng coù tính ñaëc tröng ñoái vôùi moät loaïi kó xaûo dieãn ra moät caùch coù hieäu quaû hôn trong söï phaùt trieån ñoàng thôøi caùc phaåm chaát khaùc.

- Tính hieäu quaû cuûa giaûng daïy ñoäng taùc xaùc ñònh theo trình ñoä ñaït ñöôïc veà giaùo döôõng veà phaùt trieån theå chaát. Neáu toå chöùc hôïp lí quaù trình sö phaïm thì vieäc naém vöõng caùc heä thoáng tri thöùc vaø caùc kó xaûo ñoäng taùc taát yeáu seõ daãn ñeán vieäc naâng cao caùc chæ tieâu phaùt trieån theå löïc.

1.2. Quan heä höõu cô giöõa hai nhieäm vuï giaùo döôõng vaø giaùo duïc trong quaù trình GDTC.

1.2.1. Giaùo duïc thoùi quen taäp luyeän thöôøng xuyeân vaø coù heä thoáng, giöõ gìn naâng cao söùc khoeû – voán quyù nhaát cuûa con ngöôøi, taïo tieàn ñeà cho vieäc naâng cao vaø duy trì laâu daøi khaû naêng hoaït ñoäng theå löùc vaø hoaït ñoäng trí tueä.

1.2.2. Giaùo duïc yù trí, tính kieân trì, loøng duõng caûm, khaû naêng vöôït qua caùc khoù khaên veà maët theå löïc, cuõng nhö caùc trôû ngaïi khaùch quan vaø chuû quan khaùc. c. Giaùo duïc thoùi quen veä sinh trong taäp luyeän vaø cuoäc soáng, neáp sinh hoaït laønh maïnh, vaên minh.

1.2.3.  Giaùo duïc moái quan heä ñuùng ñaén giuùp ñôõ laãn nhau, döïa treân cô sôû thoáng nhaát veà veà quyeàn lôïi hoïc taäp, reøn luyeän, cuøng ñoàng caûm. Töø ñoù taïo khaû naêng cho vieäc giaùo duïc tinh thaàn taäp theå, tính höõu nghò vaø caùc moái quan heä ñaïo ñöùc cao caáp khaùc.

1.2.4. Giaùo duïc tính töï giaùc, ñoäc laäp trong taäp luyeän.

1.2.5.  Giaùo duïc cho HS tính thaåm mó, trí tueä, veà tình yeâu lao ñoäng chaân chính.

    Trong quaù trình giaûng daïy caùc BTTC, vieäc giaûi quyeát moät caùch ñaày ñuû caùc nhieäm vuï giaùo duïc chæ coù theå thöïc hieän khi chuùng ñaõ ñöôïc keá hoaïch hoaù, coù heä thoáng vaø gaén lieàn vôùi nhieäm vuï giaùo döôõng.

1.3. Nhieäm vuï baûo veä vaø taêng cöôøng söùc khoeû.

     Nhieäm vuï söùc khoeû ñöôïc thöïc hieän baèng moïi phöông tieän nhö caùc baøi taäp theå chaát, caùc yeáu toá laønh maïnh cuûa thieân nhieân vaø veä sinh moâi tröôøng, toå chöùc taäp luyeän ngoaøi trôøi nôi khí haäu trong laønh thoaùng maùt, ...

    Söï taùc ñoäng ñoù phuï thuoäc vaøo noäi dung vaø phöông phaùp giaûng daïy, ñoàng thôøi coù theå dieãn ra theo hai höôùng: tích cöïc vaø tieâu cöïc, taùc ñoäng nhieàu hay ít ñeán theå chaát vaø nhaân caùch noùi chung cuûa hoïc sinh.

    Nhöõng ñaëc ñieåm giaûng daïy ñoäng taùc noùi treân ñoøi hoûi ngöôøi thaày giaùo TDTT khoâng nhöõng naém vöõng veà chuyeân moân, nghieäp vuï TDTT, veà aâm lí giaùo duïc hoïc, maø coøn phaûi ñöôïc chuaån bò ñaày ñuû caùc tri thöùc veà giaûi phaåu, sinh lí, y hoïc ...

2. GIAÛNG DAÏY CAÙC TRI THÖÙC LÍ LUAÄN.

     Giaûng daïy moãi ñoäng taùc hoaëc hình thaønh baát cöù kó naêng, kó xaûo naøo cuõng ñeàu phaûi döïa treân caùc tri thöùc vaø caùc kó naêng, kó xaûo ñaõ hình thaønh tröôùc ñoù.

    Vieäc giaûng daïy ñoäng taùc coøn laø quaù trình keát hôïp chaët cheõ giöõa hoaït ñoäng cô baép vaø hoaït ñoäng nhaän thöùc, giöõa vieäc hình thaønh caùc kó naêng kó xaûo vaän ñoäng vôùi caùc tri thöùc coù lieân quan khaùc.

     Do ñoù, vieäc giaûng daïy caùc tri thöùc laø moät maët khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình GDTC. Caùc tri thöùc lí luaän trong lónh vöïc naøy laø heä thoáng caùc nhaân toá vaø caùc quy luaät ñaët cô sôû cho vieäc GDTC tieán haønh coù toå chöùc vaø coù hieäu quaû cao.

3. KÓ NAÊNG VAØ KÓ XAÛO VAÄN ÑOÄNG.

3.1.  Kó naêng vaän ñoäng: Ñoù laø naêng löïc giaûi quyeát nhieäm vuï vaän ñoäng trong ñieàu kieän ngöôøi hoïc phaûi taäp trung chuù yù cao ñoä vaøo töøng ñoäng taùc cuûa BTTC ; hoaëc naêng löïc vaän duïng böôùc ñaàu caùc tri thöùc vaøo thöïc teá taäp luyeän.

+  Caùc daáu hieäu ñaëc tröng cuûa kó naêng vaän ñoäng.

-Vieäc ñieàu khieån caùc ñoäng taùc – thaønh phaàn cuûa haønh ñoäng troïn veïn, dieãn ra chöa ñöôïc töï ñoäng hoaù, maø phaûi luoân luoân coù söï kieåm tra cuûa yù thöùc, do ñoù deã meät moûi vaø raát caêng thaúng veà theå löïc, taâm lí, tieâu hao nhieàu naêng löôïng.

- Caùch thöùc giaûi quyeát nhieäm vuï vaän ñoäng chöa oån ñònh, vieäc tìm toøi nhöõng caùch thöùc môùi, con ñöôøng môùi vaãn ñang dieãn ra.

- Kó naêng vaän ñoäng laø möùc ñoä ñaàu tieân ( baäc thang hay giai ñoaïn chuyeån tieáp ) ñeå ñi ñeán naém vöõng caùc haønh ñoäng vaän ñoäng, maø baát kì ngöôøi hoïc naøo cuõng khoâng theå boû qua ñöôïc. Khoaûng thôøi gian chuyeån tieáp neân thaønh kó xaûo raát khaùc nhau vaø phuï thuoäc vaøo naêng löïc cuûa töøng ngöôøi, vaøo söï hoaøn thieän caùc phöông phaùp giaûng daïy, vaøo ñoäkhoù cuûa ñoäng taùc...

- Reøn kó naêng vaän ñoäng coù moät giaù trò giaùo döôõng raát lôùn, bôûi vì cô sôû cuûa chuùng laø söï tìm toøi saùng taïo, laø söï so saùnh, phan tích toång hôïp vaø ñaùnh giaù caùc caùch thöù thöïc hieän ñoäng taùc, töùc laø phaûi tö duy moät caùch tích cöïc.

3.2. Kó xaûo vaän ñoäng: Ñoù laø naêng löïc giaûi quyeát nhieäm vuï vaän ñoäng ñaõ ñöôïc töï ñoäng hoaù, trong ñoù ngöôøi hoïc chæ taäp trung chuù yù vaøo ñieàu kieän vaø keát quaû cuûa haønh ñoäng, maø khoâng nhaát thieát phaûi taäp trung vaøo kyõ thuaät ñoäng taùc boä phaän ( khaâu rieâng leû ). Noùi caùch khaùc, kó xaûo vaän ñoäng laø loaïi haønh ñoäng ñaõ ñöôïc töï ñoäng hoaù moät caùch coù yù thöùc, nghóa laø ñöôïc töï ñoäng hoaù nhôø luyeän taäp.

+  Caùc daáu hieäu ñaëc tröng cuûa kó xaûo vaän ñoäng.

- Vieäc thöïc hieän caùc ñoäng taùc khoâng caàn taäp trung chuù yù cao, vì haønh ñoäng ñaõ ñöôïc töï ñoäng hoaù vaø ít toán naêng löôïng.

- Töï ñoäng hoaù khoâng laøm maát vai troø chuû ñaïo cuûa yù thöùc khi thöïc hieän ñoäng taùc. Do ñoù, khoâng neân ñoái laäp yù thöùc vôùi töï ñoäng hoaù. Giöõa chuùng toàn taïi söï thoáng nhaát bieän chöùng. Theå hieän ôû choå yù thöùc giöõ vai troø phaùt ñoäng, kieåm tra vaø ñieàu chænh: ra leänh phaûi haønh ñoäng vaøo thôøi ñieåm caàn thieát, kieåm tra tieán trình vaø keát quaû cuûa hoaït ñoäng, bieán ñoåi ñoäng taùc theo tình huoáng vaø chaám döùt vieäc thöïc hieän noù. Keát quaû laø giaûi quyeát moät caùch saùng taïo nhieäm vuï vaän ñoäng.

- Kó xaûo vaän ñoäng coù tính beàn vöõng cao töùc laø ñoäng taùc coù theå thöïc hieän trong ñieàu kieän bò roái loaïn ( vi phaïm ) nhoû veà khaû naêng hoaëc caùc kích thích khaùch quan nhö phoøng taäp duïng cuï, nhieät ñoä, khaùn giaû, traïng thaùi taâm lí.

- Vieäc hình thaønh caùc kó xaûo vaän ñoäng coøn keøm theo söï phaân phoái laïi chöùc naêng cuûa boä maùy phaân tích: vai troø cuûa boä maùy phaân tích vaän ñoäng ñöôïc taêng leân vì caûm giaùc – cô coù yù nghóa raát lôùn trong vieäc kieåm tra ñoäng taùc, coøn boä maùy phaân tích thò giaùc chuyeån sang kieåm tra hoaøn caûnh xung quanh vaø keát quaû hoaït ñoäng.

- Kó xaûo vaän ñoäng coù moät yù nghóa thöïc duïng lôùn trong lao ñoäng, saûn xuaát, chieán ñaáu... Vì nhôø voán kó xaûo vaän ñoäng phong phuù maø ngöôøi ta deã daøng tieáp thu caùc thao taùc lao ñoäng , saûn xuaát, chieán ñaáu, vui chôi... tieát kieäm naêng löôïng, naâng cao hieäu quaû cuûa caùc hoaït ñoäng ñoù.

3.3. Caùc quy luaät hình thaønh kó xaûo vaän ñoäng.

3.3.1.  Quy luaät phaùt trieån laøn soùng.

    Quaù trình phaùt trieån naøy ñöôïc bieåu hieän ôû choå, ñoäng taùc coù khi thöïc hieän toát vaø xen keõ nhöõng laàn  thöïc hieän khoâng toát, thaønh tích luùc cao luùc thaáp... vaø caùc chæ tieâu theå löïc cuõng vaäy, luùc leân luùc xuoáng. Ñieàu ñoù theå hieän raát roõ trong quy luaät naêng löôïng hoài phuïc vöôït möùc. Vì vaäy chuùng ta phaûi saép xeáp keá hoaïch giaûng daïy vaø huaán luyeän sao cho thôøi kì kieåm tra hoaëc thi ñaáu ñuùng vaøo giai ñoaïn thaønh tích cao nhaát, theå löïc doài daøo nhaát, traïng thaùi taâm lí toát nhaát. Ñaây laø vaán ñeà coù yù nghóa sö phaïm raát lôùn trong thöïc tieån giaûng daïy vaø huaán luyeän TDTT.

3.3.2. Quy luaät ñænh cuûa kó xaûo.

   Ñænh cuûa kó xaûo thöôøng thaáy xuaát hieän nhieàu nhaát ôû moät soá moân maø thaønh tích ñöôïc ñaùnh giaù baèng thôøi gian nhanh hay chaäm, cöï li daøi hay ngaén, cao hay thaáp, gaàn hay xa nhö: chaïy, nhaûy, neùm ñaåy, bôi, theå duïc duïng cuï ...

    Nguyeân nhaân chuû yeáu cuûa hieän töôïng naøy laø do khaû naêng thích öùng cuûa cô theå.

    Muoán phaùt trieån kó thuaät, theå löïc, naâng cao thaønh tích thì phaûi thay ñoåi ñaëc tính khoâng gian vaø thôøi gian, ñaëc tính löïc hoïc cuûa ñoäng taùc ( nhö thay ñoåi tö theá baét ñaàu, tö theá keát thuùc, bieân ñoä, toác ñoä, taàn soá ... ) hoaëc thay ñoåi phöông phaùp taäp luyeän vaø ñieàu kieän taäp luyeän ...

   Chuù yù : Trong giai ñoaïn ñoåi môùi seõ coù hieän töôïng ñoäng taùc roái loaïn taïm thôøi, thaønh tích vaø theå löïc coù theå döøng hoaëc ñi xuoáng. Bôûi vì ñöôøng lieân heä thaàn kinh môùi chöa ñöôïc thieát laäp,  trong khi ñöôøng lieân heä thaàn kinh cuõ bò phaù vôõ. Ta neân hieåu hieän töôïng  naøy laø luøi ñeå tieán, döøng ñeå phaùt trieån.

3.3.3. Quy luaät chuyeån kó  xaûo vaø can thieäp cuûa kó xaûo.

- Khi kó xaûo cuõ coù aûnh höôûng toát ñeán vieäc thaønh laäp kó xaûo môùi thì goïi laø chuyeån kó xaûo.

- Theå löïc caøng toaøn dieän, tö theá cô baûn, ñoäng taùc cô baûn caøng nhieàu vaø caøng chính xaùc thì caøng coù cô sôû ñeå naâng cao kó thuaät vaø naâng cao thaønh tích, tuoåi vaän ñoäng caøng ñöôïc keùo daøi.

- Coøn söï can thieäp cuûa kó xaûo, töùc laø kó xaûo cuõ caûn trôû vieäc thaønh laäp kó xaûo môùi.

   Vì vaäy trong giaûng daïy vaø huaán luyeän TDTT, caàn phaûi xaép xeáp sao cho khoâng hình thaønh cuøng moät luùc caùc kó xaûo coù söï can thieäp vaø aûnh höôûng laãn nhau. Maët khaùc khi taäp ñoäng taùc môùi, caàn phaûi ñaûm baûo tính chính xaùc, traùnh taïo neân nhöõng ñònh hình ñoäng löïc sai leäch.

3.3.4. Ngoaøi nhöõng quy luaät cô baûn noùi treân, söï hình thaønh kó xaûo vaän ñoäng coøn phuï thuoäc  vaøo phaåm chaát theå löïc, ñaëc ñieåm löùa tuoåi, vaøo tính lieân tuïc trong taäp luyeän, vaøo phöông phaùp giaûng daïy – huaán luyeän vaø caáu truùc phöùc taïp cuûa ñoäng taùc.

- Vieäc hình thaønh kó xaûo ñoäng taùc bao giôø cuõng thoáng nhaát vôùi vieäc phaùt trieån caùc phaåm chaát theå löïc.

- Nhieàu coâng trình nghieân cöùu khoa hoïc ñaõ chöùng minh raèng, ôû moãi löùa tuoåi khaùc nhau, vieäc hình thaønh kó xaûo vaän ñoäng cuõng khaùc nhau. Ñoàng thôøi, ñoái vôùi caùc loaïi hình thaàn kinh khaùc nhau thì vieäc hình thaønh caùc loaïi kó xaûo vaän ñoäng cuõng nhanh chaäm khaùc nhau.

- Trong tröôøng hôïp bò giaùn ñoaïn taäp luyeän do oám ñau hoaëc vì lí do naøo khaùc thì kó xaûo vaän ñoäng seõ bò phaù vôõ, vì caùc phaûn xaï coù ñieàu kieän ñaõ bò môø nhaït, maát khaû naêng ñoäng vieân söï phoái hôïp hoaït ñoäng cô baép vôùi caùc cô quan trong cô theå. Do ñoù, muoán hình thaønh kó xaûo vaän ñoäng thì moät ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñöôïc laø taäp lieân tuïc vôùi yeâu caàu ngaøy caøng cao.

- Phöông phaùp giaûng daïy cuûa giaùo vieân vaø caáu truc phöùc taïp cuûa ñoäng taùc cuõng laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình hình thaønh kó xaûo. Ngöôøi thaày coù vai troø chuû ñaïo trong vieäc toå chöùc, ñieàu khieån caùc quy luaät aáy phaùt trieån ñuùng höôùng trong moái quan heä höõu cô vôùi nhau.

3.4. Kó naêng vaän ñoäng cao caáp.

- Sau khi kó xaûo hình thaønh oån ñònh, söï phaùt trieån cuûa noù chöa keát thuùc. Neáu nhö ñöôïc laëp laïi moät caùch hôïp lí theo nhöõng phöông phaùp môùi, tieân tieán hôn thì kó xaûo seõ ñöôïc hoaøn thieän theo ñuùng quy luaät phaùt trieån cuûa noù.

- Töø ñoù moät khaùi nieäm môùi ra ñôøi: Kó naêng vaän ñoäng cao caáp ( baäc cao ). Ñoù laø nhöõng kó naêng vaän duïng linh hoaït vaø saùng taïo caùc haønh ñoäng vaän ñoäng ñaõ ñònh hình trong ñieàu kieän thöïc teá luoân thay ñoåi cuûa cuoäc soáng.

- Kó naêng vaän ñoäng  caáp cao xuaát hieän treân cô sôû keát hôïp nhuaàn nhuyeãn caùc kó  xaûo ñaõ ñöôïc hình thaønh, cuõng nhö caùc tri thöùc chuyeân moân coù trình ñoä cao vaø ñöôïc vaän duïng saùng taïo vaøo thöïc tieån. Xeùt veà maët baûn chaát caùc kó naêng vaän ñoäng caáp cao môùi laø muïc ñích cuoái cuøng cuûa vieäc giaûng daïy vaø huaán luyeän TDTT.

- Vieäc hình thaønh caùc kó naêng baäc cao laø söï theå hieän caùc nguyeân taéc cô baûn cuûa GDTC, laø nguoàn döï tröõ ñeå naâng cao trình ñoä ñieâu luyeän theå thao.

4. LÖÔÏNG VAÄN ÑOÄNG.

4.1. Khaùi nieäm.

    LVÑ trong giôø hoïc theå duïc laø ñoä lôùn cuûa caùc taùc ñoäng ñeán cô theå vaø ñoàng thôøi ñoù coøn laø möùc ñoä khoù khaên chuû quan vaø khaùch quan maø ngöôøi taäp phaûi vöôït qua trong quaù trình chòu söï taùc ñoäng ñoù. LVÑ laø nguyeân nhaân tröïc tieáp laøm tieâu hao naêng löôïng vaø keùo theo söï meät moûi veà theå chaát vaø taâm lí.

4.2. Caùc thaønh phaàn cuûa LVÑ.

4.2.1. Khaùi nieäm cöôøng ñoä vaän ñoäng.

   Duøng ñeå chæ ñaëc tính cuûa caùc taùc ñoäng vaøo moãi thôøi ñieåm cuï theå khi thöïc hieän baøi taäp, ñoä caêng thaúng veà caùc chöùc naêng cuûa cô theå, ñoä lôùn moãi laàn noã löïc….

* Ñeå saép xeáp cöôøng ñoä vaän ñoäng trong giôø hoïc TDTT hôïp lí GV caàn chuù yù nhöõng ñieåm sau:

- Phaûi caên cöù vaøo ñaëc ñieåm, muïc tieâu moân hoïc, ñoái töôïng, ñieàu kieän trang thieát bò hieän coù cuûa nhaø tröôøng...

- Xaây döïng keá hoaïch vaø toå chöùc daïy hoïc caàn oån ñònh veà ñòa ñieåm vaø thôøi gian ...

- Phaùt huy tính töï giaùc, tích cöïc, giöõ kyû luaät cuûa hoïc sinh.

- Keát hôïp vôùi giaûng giaûi vaø laøm maãu ñoäng taùc kyõ thuaät hôïp lí ñeå taêng cöôøng thôøi gian vaø nhòp ñoä vaän ñoäng tieát hoïc.

- Toå chöùc taäp luyeän chia toå, nhoùm hôïp lí ñeå naâng cao cöôøng ñoä vaän ñoäng.

4.2.2. Khoái löôïng vaän ñoäng.

     Duøng ñeå chæ söï phaûn aùnh veà soá löôïng caùc taùc ñoäng coù lieân quan ñeán thôøi gian taùc ñoäng daøi hay ngaén, ñeán toång soá hoaït ñoäng theå löïc vaø caùc thoâng soá töông töï khaùc.

- Khi cöôøng ñoä cuûa baøi taäp cao thì khoái löôïng coù theå ñaït tôùi caøng nhoû vaø ngöôïc laïi.

* Khi saép xeáp khoái löôïng vaän ñoäng ta caàn chuù yù caùc yeâu caàu sau:

- Caên cöù vaøo muïc tieâu, yeâu caàu giôø hoïc, ñeå xaùc ñònh khoái löôïng vaän ñoäng phuø hôïp.

- Khoái löôïng vaän ñoäng phaûi phuø hôïp vôùi trình ñoä taäp luyeän, tình hình phaùt trieån söùc khoeû cuûa hoïc sinh.

- Khi saép xeáp khoái löôïng vaän ñoäng  caàn nghieân cöùu kyõ moái quan heä vôùi cöôøng ñoä vaän ñoäng.

- Caùc yeáu toá khaùc nhö cheá ñoä sinh hoaït haøng ngaøy, thôøi tieát, khí haäu, phöông tieän duïng cuï taäp luyeän, moâi tröôøng veä sinh nôi taäp luyeän...

4.2.3. Ñaùnh giaù löôïng vaän ñoäng.

     ÔÛ goùc ñoä sö phaïm, ñeå xaùc ñònh cöôøng ñoä chung cuûa moät giôø theå duïc, ngöôøi ta thöôøng tính maät ñoä taäp luyeän, goàm maät ñoä ñoäng vaø maät ñoä töông ñoái.

- Maät ñoä töông ñoái laø tæ leä thôøi gian hoaït ñoäng thöïc teá ( höõu ích)  duøng vaøo caùc thao taùc vaø bieän phaùp sö phaïm ( nhö thôøi gian laøm maãu, phaân tích, chæ daãn, di chuyeån ñoäi hình, ñoäi nguõ ) , thôøi gian taäp vaø nghó ngôi hôïp lí vôùi thôøi gian caû buoåi taäp ( hay töøng phaàn buoåi taäp).

- Maät ñoä ñoäng laø tæ soá giöõa thôøi gian duøng cho vieäc thöïc hieän caùc ñoäng taùc vôùi toång thôøi gian buoåi taäp  ( hoaëc töøng phaàn buoåi taäp: môû ñaàu, cô baûn , keát

thuùc ).

    Toùm laïi, neáu hieåu ñaày ñuû veà LVÑ thì seõ giuùp ngöôøi daïy, ngöôøi taäp coù theå ñieàu khieån vaø ñieàu chænh ñöôïc löôïng vaän ñoäng hôïp lí. Nhôø ñoù maø naâng cao ñöôïc hieäu quaû giaûng daïy vaø huaán luyeän.

 

+ THI GIÖÕA HOÏC PHAÀN ( 2 TIEÁT )

PHAÀN: LYÙ LUAÄN VAØ PHÖÔNG PHAÙP GDTC2

 

CHÖÔNG IV

BAØI: NGUYEÂN TAÉC GIAÛNG DAÏY TDTT ( 7 TIEÁT )

 

1. NGUYEÂN TAÉC TÖÏ GIAÙC VAØ TÍCH CÖÏC.

        Giaûng daïy TDTT cho hoïc sinh phoå thoâng nhaèm goùp phaàn boài döôõng, giaùo duïc nhöõng tri thöùc, kó naêng, kó xaûo vaän ñoäng cô baûn. Ñaëc bieät, qua thöïc tieån phong traøo reøn luyeän thaân theå; truyeàn thoáng thöôïng voõ daân toäc vaø caùc taám göông toát trong quaù trình giaùo duïc theå thao cuûa phong traøo hoïc sinh phoå thoâng ñeå giuùp cho hoïc sinh hieåu ñöôïc söï caàn thieát phaûi reøn luyeän TDTT thöôøng xuyeân vaø yù nghóa cuûa TDTT trong vieäc chuaån bò cho theá heä treû ñuû söùc khoeû ñeå hoïc taäp, lao ñoäng trong cuoäc soáng sau naøy. Töø ñoù hoïc sinh hình thaønh  thoùi quen töï giaùc vaø tích cöïc taäp luyeän TDTT, RLTT.

     Giaûng daïy TDTT cho hoïc sinh phoå thoâng laø quaù trình giaùo duïc mang tính sö phaïm caàn coù muïc ñích roõ raøng, deã hieåu, vaø coù yù nghóa giaùo duïc thieát thöïc haøng ngaøy. Qua ñoù, boài döôõng cho hoïc sinh caùc phaåm chaát ñaïo ñöùc: loøng yeâu thích taäp luyeän TDTT, tính töï giaùc, tích cöïc, loøng duõng caûm, töï tin... khaû naêng chòu ñöïng vaø vöôït qua khoù khaên thoùi quen vaø khaû naêng taäp trung tö töôûng, chuù yù thöïc hieän nhieäm vuï, noäi quy taäp luyeän vaø baøi hoïc treân lôùp vaø ôû nhaø...

      Caàn phaùt huy söï höùng thuù thöôøng xuyeân taäp luyeän TDTT cuûa hoïc sinh vaø phoái hôïp chaët treû vôùi vieäc giaùo duïc naâng cao nhaän thöùc ñuùng ñaén veà yù nghóa cuûa hoaït ñoäng TDTT.

      Vì vaäy, muoán thöïc hieän nguyeân taéc phaùt huy tính töï giaùc tích cöïc cuûa hoïc sinh tröôùc heát, giaùo vieân caàn giaùo duïc cho hoïc sinh hieåu bieát saâu saéc veà muïc ñích baøi hoïc. Ñaëc bieät, giaùo vieân caàn neâu nhöõng keát quaû thöïc teá deã hieåu, deã thaáy qua caùc taám göông  toát trong taäp luyeän TDTT deã khôi daäy tinh thaàn say söa taäp luyeän cuûa hoïc sinh.

      Phaùt huy tính tích cöïc trong taäp luyeän cuûa hoïc sinh chính laø taïo ñieàu kieän ñeå hoïc sinh coù tinh thaàn höùng thuù thöïc söï trong taäp luyeän. Trong giaûng daïy caàn löïa choïn noäi dung taäp luyeän haáp daãn, caùc hình thöùc taäp luyeän phaûi ña daïng, traùnh ñôn ñieäu, deã gaây buoàn chaùn.

     Giaùo vieân caàn coù phöông phaùp ñaùnh giaù ñuùng möùc, heä thoáng, keát hôïp vôùi vieäc bieåu döông kòp thôøi vaø ñuùng möùc thaønh tích hoïc taäp, reøn luyeän cuûa hoïc sinh, ñeå taïo neân taùc duïng toát trong söï phaùt huy tính tích cöïc, say meâ luyeän taäp. Tuy nhieân giaùo vieân caàn phaûi chuù yù ñeán ñaëc ñieåm sinh lí löùa tuoåi caùc lôùp ñaàu caáp.

     Ñeå ñaûm baûo nguyeân taéc töï giaùc vaø tích cöïc trong giaûng daïy TDTT, giaùo vieân caàn khoâng ngöøng löïa choïn, caûi tieán caùc phöông phaùp, noäi dung giaûng daïy phuø hôïp, vöøa söùc ñoái vôùi ñoái töôïng daïy hoïc vaø caùc ñieàu kieän thöïc taïi cuûa nhaø tröôøng.

2.  NGUYEÂN TAÉC TRÖÏC QUAN.

Trong quaù trình giaûng daïy TDTT, tính tröïc quan giöû vai troø ñaëc bieät quan troïng. Vì hoaït ñoäng tieáp thu kieán thöùc, ñoäng taùc cuûa hoïc sinh veà cô baûn laø mang tính thöïc tieãn, vaän ñoäng phaùt trieån toaøn dieän caùc cô quan caûm giaùc. Ngoaøi vieäc tieáp thu tri thöùc, kyõ naêng vaän ñoäng, nhaän thöùc, HS caàn hình thaønh thoùi quen vaän ñoäng ñuùng döïa treân möùc ñoä caûm giaùc ñuùng kó thuaät, ñoäng taùc, vaø yù nghóa troø chôi.

   Nguyeân taéc tröïc quan trong giaûng daïy TDTT coù yù nghóa sö phaïm: Moät laø laøm maãu cuûa ngöôøi daïy ( GV );  hai laø tröïc quan ñoái vôùi ngöôøi hoïc ( HS ). Caû hai yeáu toá treân coù moái lieân heä höõu cô vôùi nhau. Qua ñaây chung ta chæ trình baøy nguyeân taéc tröïc quan ñoái vôùi giaùo vieân vaø noù bieåu hieän qua moät soá yeâu caàu sau:

- Trong quaù trình giaûng daïy, giaùo vieân caàn khai thaùc taùc duïng  caùc caûm giaùc ñuùng cuûa hoïc sinh nhö: Thò giaùc, xuùc giaùc, thính giaùc... Vì nhöõng hình aûnh sinh ñoäng cuûa caùc ñoäng taùc caàn ñöôïc hình thaønh vôùi söï tham gia cuûa caùc cô quan caûm thuï beân ngoaøi cuõng nhö beân trong. Cô quan caûm thu, tieáp nhaän caûm giaùc ( to, nhoû, nhanh,  chaäm, cao, thaáp, ñuùng, sai...) trong taäp luyeän. Caùc ñoäng taùc kyõ thuaät ñöôïc hình thaønh treân cô sôû caûm giaùc ñoù caøng sôùm, nhanh vaø saùt thöïc vôùi yeâu caàu kó thuaät.

- Khi giaùo vieân giaûng daïy ñoäng taùc môùi, tröôùc tieân caàn phaûi laøm maãu cho hoïc sinh nhìn thaáy ñoäng taùc. Ñoái vôùi hoïc sinh phoå thoâng taäp luyeän theo höôùng nhìn thaáy vaø baét tröôùc “maùy moùc” laø caàn thieát. Neáu giaùo vieân caøng thöïc hieän kó thuaät ñuùng, chính xaùc thì seõ taïo cho hoïc sinh “ nhìn thaáy ” caøng roõ, vaø HS taäp luyeän theo yeâu caàu cuûa giaùo vieân  caøng sôùm hoaøn thaønh kó thuaät.

   Nguyeân taéc tröïc quan ñöôïc chia laøm 2 loaïi: Tröïc quan tröïc tieáp vaø tröïc quan giaùn tieáp:

+ Tröïc quan tröïc tieáp: Quan saùt tröïc tieáp ( nhín thaáy ) hình maãu, ñoäng taùc vaø chuyeån ñoäng do giaùo vieân thöïc hieän, hoïc sinh nhìn thaáy, hình thaønh daàn caùc caûm giaùc ñuùng chính xaùc vaø laøm theo söï höôùng daãn, thöïc haønh yeâu caàu cuûa giaùo vieân.

+ Tröïc quan giaùn tieáp: Hoïc sinh caûm giaùc, tieáp nhaän noäi dung, yeâu caàu, hình thöùc thöïc hieän kó thuaät thoâng qua lôøi giaûng giaûi cuûa giaùo vieân, hay ñöôïc xem mieâu taû ñoäng taùc baèng tranh aûnh, moâ hình, phim aûnh... Qua ñoù, hoïc sinh ñöôïc hình thaønh caùc caûm giaùc ñuùng, hình dung ñöôïc kó thuaät, ñoäng taùc, taäp luyeän, hoaøn thaønh baøi hoïc.

  Khi tieán haønh giaûng daïy giaùo vieân caàn phoái hôïp caû hai loaïi tröïc quan vaø vaän duïng phuø hôïp seõ coù taùc duïng giuùp cho HS taïo ñöôïc nhaän thöùc ñuùng veà caáu truùc, höôùng chuyeån ñoäng, yeâu caàu cuûa töøng boä phaän cô theå, thaáy ñöôïc choå ñuùng, sai, coù theå tö söûa chöõa khi thöïc haønh.

• YÙ nghóa:  Giaùo duïc raát hieäu quaû trong vieäc giaûng daïy TDTT cho HS phoå thoâng nhaát laø caùc lôùp ñaàu caáp. Giaùo vieân caàn keát hôïp laøm maãu chính xaùc kó thuaät vôùi lôøi dieãn taû giaûi thích, vôùi xem hình veõ, moâ hình, phim aûnh... trong giôø noäi khoaù cuõng nhö ngoaïi khoaù. Baèng phöông phaùp naøy HS deã ghi nhôù caùc kó thuaät, daàn daàn hình thaønh nhöõ kó naêng, thöïc hieän ñoäng taùc kó thuaät chính xaùc, ñaït hieäu quaû giaùo duïc.

3. NGUYEÂN TAÉC TOAØN DIEÄN, HEÄ THOÁNG.

    Ñoái vôùi hoïc sinh phoå thoâng , ñaëc bieät laø caùc lôùp ñaàu caáp, cô theå ñang trong thôøi kì phaùt trieån, töøng böôùc hoaøn thieän caùc chöùc naêng  cô quan boä phaän. Vì vaäy caàn coù söï taùc ñoäng beân trong, beân ngoaøi ñeå taïo ñöôïc söï phaùt trieån caân ñoái, haøi hoaø vaø phoøng traùnh ñöôïc beänh taät, baûo veä vaø naâng cao söùc khoeû trong hoïc taäp, lao ñoäng  vaø vui chôi.

  Khi toå chöùc, bieân soaïn, löïa choïn caùc noäi dung taäp luyeän, GV  caàn chuù yù ñeán muïc tieâu phaùt trieån toaøn dieän vaø heä thoáng.  Caàn saép xeáp hôïp lí noäi dung trong chöông trình caàn coù caùc baøi taäp xen keõ, keá thöøa..., nhaèm goùp phaàn phaùt trieån caân ñoái giöõa chaân vaø tay, giöõa cô quan vaän ñoäng vôùi cô quan noäi taïng, giöõa vieäc thöïc hieän kó thuaät rieâng leõ ñoøi hoûi kheùo leùo vôùi baøi taäp theå löïc ñôn ñieäu, vaø giöõa caùc toá chaát vaän ñoäng cô theå: söùc maïnh, söùc beàn, söùc nhanh, söï kheùo leùo vaø meàm deûo...

    Khi Löïa choïn noäi dung taäp luyeän giaùo vieân caàn chuù yù moät soá yeâu caàu sau:

- Noäi dung vaø hình thöùc taäp luyeän caàn phuø hôïp vaø thoáng nhaát ñeå taïo ra söï taùc ñoäng, coù aûnh höôûng toát ñeán söï phaùt trieån toaøn dieän caùc boä phaän cô theå.

- Phaûi döïa treân nhöõng ñaëc ñieåm sinh lí, giaûi phaåu, taâm lí vaø thöïc traïng söùc cuûa hoïc sinh ñeå boá trí giaûng daïy, toå chöùc reøn luyeän.Traùnh taäp luyeän quaù söùc vaø thieân leäch, nhöõng baøi taäp ít coù hieäu quaû ñeán phaùt trieån toaøn dieän cô theå hoïc sinh nhö caùc baøi taäp phaùt trieån caùc toá chaát rieâng leõ.

- Thöïc hieän muïc tieâu phaùt trieån toaøn dieän. Reøn luyeän thaân theå caàn phaûi coù thôøi gian môùi ñaït keát quaû vaø quaù trình taäp dieãn ra töøng giai ñoaïn khaùc nhau, coù yeâu caàu, muïc ñích khoâng  gioáng nhau.

- Ñeå phaùt trieån toaøn dieän phaûi döïa treân cô sôû taäp luyeän coù heä thoáng, lieân tuïc vaø thöôøng xuyeân. Trong giaûng daïy giaùo vieân caàn phaûi tieán haønh töøng böôùc, saép xeáp noäi dung, khoái löôïng vaän ñoäng hôïp lí, naâng daàn ñoä khoù cuûa yeâu caàu kyõ thuaät, vaø cöôøng ñoä ñeå cô theå HS taêng daàn khaû naêng thích öùng, taïo cô sôû cho söï phaùt trieån toaøn dieän chöùc naêng caùc cô quan.

    Tính keá thöøa caùc tri thöùc vaø kó naêng ñoäng taùc caàn phaûi baûo ñaûm hai yeâu caàu sau:

- Caàn phaûi ñaûm baûo cô sôû tieáp thu caùc ñoäng taùc ñaõ hoïc giôø tröôùc. Caàn coù söï tieáp noái veà phöông höôùng, kó thuaät, khaû naêng phoái hôïp vaän ñoäng, naâng cao daàn yù chí vaø theå löïc toaøn dieän cho HS.

- Tính heä thoáng phaûi ñöôïc baûo ñaûm seõ taïo cho söï phaùt trieån toaøn dieän theå löïc, vaø laø cô sôû cho kó naêng ñoäng taùc môùi sôùm ñöôïc hình thaønh.

   Vieäc hình thaønh caùc kó thuaät, kó xaûo vaän ñoäng caàn traûi qua thôøi gian luyeän taäp thöôøng xuyeân, laâu daøi, töø deã ñeán khoù, töø thaáp ñeán cao daàn, töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp, töø nheï ñeán naëng, töø söï caàn thieát taäp trung yù thöùc traùch nhieäm ngaøy moät cao... luoân laø ñieàu kieän vaø noäi dung cuûa quaù trình sö phaïm coù tính heä thoáng vaø lieân tuïc trong giaûng daïy TDTT. Qua ñoù vieäc giaûng daïy TDTT cho HS phoå thoâng seõ goùp phaàn thöïc söï naâng cao söùc khoeû cuûa caùc em.

4. NGUYEÂN TAÉC TAÊNG TIEÁN VAØ CUÛNG COÁ.

    Laø nguyeân taéc ñöôïc theå hieän qua vieäc giaùo vieân thöôøng xuyeân toå chöùc höôùng daãn HS töøng böôùc naâng cao yeâu caàu kó thuaät, theå löïc, tri thöùc, song vôùi vieäc cuûng coá nhöõng tri thöùc, kó naêng ñoäng taùc ñaõ hoïc.

   Nguyeân taéc taêng tieán vaø cuûng coá goùp phaàn tích cöïc naâng cao chaát löôïng kyõ thuaät ñoäng taùc, kó naêng kó xaûo vaän ñoäng, giöõ gìn, duy trì thoùi quen taäp luyeän naâng cao trình ñoä theå löïc vaø tri thöùc, hieåu bieát cho hoïc sinh.

   Quaù trình giaûng daïy TDTT phaûi ñaûm baûo thöïc hieän nguyeân taéc taêng tieán vaø cuõng coá tính beàn vöõng cuûa caùc kó naêng, kó thuaät, ñoäng taùc vaø aùp duïng nhöõng thoùi quen ñoù vaøo trong nhöõng ñieàu kieän, hoaøn caûnh ña daïng trong hoïc taäp, lao ñoäng vaø ñôøi soáng hoïc sinh. Ñaëc bieät laø trong taäp luyeän TDTT coù yù nghóa goùp phaàn naâng cao nhöõng toá chaát theå löïc, khaû naêng vaän ñoäng caàn thieát, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi hoaøn thaønh caùc ñoäng taùc kyõ thuaät vaän ñoäng môùi vaø phöùc taïp.

   Khi söû duïng hình thöùc taäp luyeän taêng tieán vaø laëp laïi nhieàu laàn nhöõng ñoäng taùc kó thuaät ñaõ hoïc, seõ hình thaønh moái lieân heä taïm thôøi cuûa hoaït ñoäng thaàn kinh döôùi voõ naûo, daàn daàn hình thaønh caùc phaûn xaï coù ñieàu kieän. Ñaây chính laø yeáu toá ñeå giuùp cho vieäc hoïc taäp vaø tieáp thu kieán thöùc, kó thuaät ñoäng taùc môùi deã daøng vaø thuaän lôïi.

   Ngoaøi ra coøn toå chöùc thi ñaáu trong taäp luyeän nhaèm taïo neân moâi tröôøng thöû thaùch, naâng cao tính töï giaùc, tích cöïc reøn luyeän, nhöõng hieåu bieát töï kieåm tra, ñaùnh giaù vieäc chuaån bò theå löïc vaø tri thöùc cuûa hoïc sinh vaø cuûa giaùo vieân trong quaù trình taäp luyeän vaø giaûng daïy TDTT.

   Nguyeân taéc taêng tieán vaø cuûng coá phaûi baûo ñaûm thöïc hieän ngaøy moät naâng cao chaát löôïng vaän ñoäng, khaû naêng thöïc hieän kó thuaät môùi.

* Trong quaù trình aùp duïng nguyeân taéc naøy giaùo vieân caàn chuù yù moät soá ñieåm

sau:

4.1. Caàn boài döôõng, giaùo duïc hoïc sinh coù thoùi quen oân taäp thöôøng xuyeân nhöõng kó thuaät ñoäng taùc ñaõ hoïc. Hoïc sinh ñaõ bieát thöïc hieän kó thuaät ñoäng taùc, song chöa trôû thaønh kæ naêng, kó xaûo  thì caàn coù caùc baøi taäp cuûng coá.

4.2. GV chuù yù baûo ñaûm quy ñònh, lòch kieåm tra ( thöôøng xuyeân, ñònh kì ) toå chöùc thi ñaáu döôùi caùc daïng coù quy moâ khaùc nhau.

4.3. Höôùng daãn HS oân taäp coù phöông phaùp, heä thoáng, töøng böôùc taêng daàn yeâu caàu, ñoä khoù, thay ñoåi nhieàu hình thöùc taäp luyeän, thi ñaáu phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm ñoái töôïng, taâm lí vaø tình traïng söùc khoeû.

4.4. GV caàn suy nghó tìm caùch phoái hôïp, giöõa caùc noäi dung cuõng coá baøi hoïc cuõ vôùi giaûng giaûi, giôùi thieäu caùc ñoäng taùc môùi, toå chöùc caùc ñôït kieåm tra thi ñaáu nhoû... ñeå kích thích tinh thaàn coá gaéng, töï tin vaø höùng thuù trong hoïc taäp cuûa HS. Qua ñoù goùp phaàn naâng cao chaát löôïng giaùo duïc töøng baøi hoïc töøng phaàn hoïc nhaèm ñaït muïc tieâu giaùo duïc toaøn dieän cho hoïc sinh.

5. NGUYEÂN TAÉC VÖØA SÖÙC VAØ COI TROÏNG CAÙC ÑAËC ÑIEÅM CAÙ BIEÄT.

   Laø nguyeân taéc nhaèm muïc ñích xaùc ñònh ñaëc ñieåm sinh lí cuûa hoïc sinh, vaø xaùc ñònh söï taùc ñoäng heä thoáng caùc baøi taäp, baøi hoïc tôùi cô theå vaø söï phaûn öùng cuûa thöïc traïng söùc khoeû HS. Khi toå chöùc giaûng daïy, GV caàn nghieân cöùu caùc ñaëc ñieåm löùa tuoåi, taâm lí, sinh lí, giôùi tính, tình traïng söùc khoeû, voán kieán thöùc vaän ñoäng, khaû naêng tieáp thu cuûa HS... ñeå töø ñoù, xaây döïng heä thoáng baøi taäp, noäi dung phöông phaùp daïy hoïc, khoái löôïng vaän ñoäng hôïp lí caùc yeâu caàu veà cô sôû vaät chaát, thieát bò, sao cho phuø hôïp vôùi khaû naêng tieáp thu cuûa löùa tuoåi hoïc sinh phoå thoâng.

* Ñeå thöïc hieän toát nguyeân taéc vöøa söùc, tröôùc tieân ta caàn xaùc ñònh möùc ñoä vöøa söùc, cuï theå laø:

- Caàn xem xeùt ñeán caùc moái quan heä phuï thuoäc vaø caùc nguyeân nhaân.

- Phuï thuoäc vaøo khaû naêng cuûa hoïc sinh

- Phuï thuoäc vaøo ñoä phöùc taïp khi phoái hôïp vaän ñoäng, cöôøng ñoä, thôøi gian, khoâng gian.

- Moái quan heä qua laïi giöõa trình ñoä, söùc khoeû cuûa HS.

- Noäi dung giaûng daïy, phöông phaùp giaûng daïy hôïp lí ñeå daûm baûo tính vöøa söùc.

* Vieäc xaây döïng hôïp lí khoái löôïng vaän ñoäng trong reøn luyeän TDTT caàn chuù yù caùc ñieåm sau:

- Caàn nghieân cöùu tình traïng söùc khoeû cuûa töøng hoïc sinh, toå, lôùp, ñaëc ñieåm sinh lí, trình ñoä vaän ñoäng, kieán thöùc, khaû naêng tieáp thu khaùc nhau ñeå xaây döïng khoái löôïng vaän ñoäng vaø saép xeáp caùc noäi dung vaø hình thöùc taäp luyeän phuø hôïp.

- Phoái hôïp vôùi cô quan y teá khaùm,phaân loaïi söùc khoeû hoïc sinh, quan saùt caùc bieåu hieän treân lôùp, trong taäp luyeän ñeå kòp thôøi ñieàu chænh vöøa söùc veà khoái löôïng, cöôøng ñoä vaän ñoäng vaø caùc yeâu caàu khaùc cuûa baøi taäp...

- Noäi dung baøi hoïc, thôøi gian, ñieàu kieän taäp luyeän coù lieân quan tröïc tieáp ñeán khoái löôïng vaän ñoäng vöøa söùc. GV caàn chuù yù ñeán caùc nhaân toá naøy ñeå saép xeáp chöông trình hoïc taäp phuø hôïp.

- Khi taêng löôïng vaän ñoäng caàn chuù yù naâng cao daàn, coù möùc ñoä ñeå caùc em kòp thích nghi, saép xeáp thôøi gian taäp luyeän, nghæ ngôi phuø hôïp.

- Toå chöùc, höôùng daãn taäp luyeän caàn toaøn dieän ñeå hoïc sinh coù ñuû söùc khoeû, saün saøng ñoùn nhaän yeâu caàu khi khoái löôïng taäp luyeän ngaøy moät naâng cao. Traùnh tình traïng taäp luyeän quaù söùc gaây ra meät moûi lieân tuïc, aûnh höôûng saáu ñeán söï phaùt trieån söùc khoeû, ñeán hoïc taäp, lao ñoäng ( ôû nhaø, tröôøng )

* Toùm laïi, trong quaù trình giaûng daïy TDTT cho HS phoå thoâng, giaùo vieân caàn chuù yù vaän duïng nguyeân taéc vöøa söùc vaø coi troïng caùc ñaëc ñieåm caù bieät. Khi vaän duïng khoâng chæ chuù yù ñeán tình traïng söùc khoeû töøng hoïc sinh, ñeán loaïi hình thaàn kinh ( nhanh nheï, hoaït baùt, chaäm chaïp, keùm nhaïy beùn... ), ñeán caùc khuyeát taät baåm sinh cuûa HS , maø coøn xaùc ñònh caùc möùc ñoä vöøa söùc khaùc nhau, caùc noäi dung taäp luyeän phong phuù vaø caùc moái quan heä giöõa khoái löôïng vaän ñoäng vôùi caùc ñieàu kieän ñaûm baûo. Laøm nhö vaäy, môùi taïo neân moät cô sôû khoa hoïc giuùp hoïc sinh phaùt trieån toaøn dieän theå chaát.

 

CHÖÔNG V

BAØI : PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY THEÅ DUÏC THEÅ THAO ( 8 TIEÁT )

 

1. KHAÙI NIEÄM CHUNG

          GDTC laø moät quaù trình sö phaïm, do ñoù caùc phöông phaùp giaûng daïy TDTT veà baûn chaát cuõng chính laø caùc phöông phaùp sö phaïm nhöng mang nhöõng ñaëc ñieåm cuûa GDTC.

    Trong quaù trình giaûng daïy TDTT, giaùo vieân thöôøng söû duïng caùc phöông phaùp giaûng daïy khaùc nhau. Caùc phöông phaùp naøy ñöôïc döïa treân cô sôû cuûa caùc nguyeân taéc veà phöông phaùp giaûng daïy noùi rieâng vaø caùc phöông phaùp sö phaïm vaø giaùo duïc noùi chung.

Do tính chaát rieâng cuûa phöông phaùp giaûng daïy TDTT khi löïa choïn phöông phaùp giaùo vieân caàn döïa treân  heä thoáng caùc baøi taäp, kó thuaät, chieán thuaät, yeâu caàu kó thuaät vaø trình ñoä thi ñaáutheå thao cuûa hoïc sinh. khi thöïc hieän caùc baøi taäp kó thuaät hoaëc giaûng daïy caùc ñoäng taùc TDTT, giaùo vieân coù theå söû duïng caùc phöông phaùp rieâng leû hoaëc toång hôïp caùc phöông phaùp.

Ví duï: duøng lôøi noù ñeå giaûi thích, höôùng daãn kó thuaät ñoäng taùc; coù theå phoái hôïp vieäc giaûi thích vôùi laøm maãu tröïc tieáp kó thuaät, hôïac giaùn tieáp giôùi thieäu qua tranh, aûnh, phim, hình veõ kó thuaät …….

Thöùc teá trong hoaït ñoäng TDTT cho thaáy, muoán ñaït tôùi trình ñoä vaän doäng cao, caàn  phaûi aùp duïng caùc phöông phaùp taäp luyeän khaùc nhau. Yeáu toá chính ñeå taïo thaønh caùc phöông phaùp khaùc nhau laø löôïng vaän ñoâng vaø nghæ ngôi khaùc nhau. Khaùi nieäm löôïng vaän ñoäng laø moät ñoä lôùn nhaát ñònh nhöõng taùc ñoäng cuûa caùc ñoäng taùc ñoái vôùi cô theå ngöôøi taäp, löôïng vaän ñoäng coù lieân quan tröïc tieáp ñeán vieäc tieâu hao naêng löôïng cô theå,  taùc ñoäng naøy daãn ñeán xuaát hieän meät moûi. Maët khaùc, trong quaù trình vaän ñoäng thì tieâu hao vaø meät moûi laø hai nhaân toá kích thích ñeán quaù trình hoài phuïc cuûa cô theå (veà khaùi nieäm löôïng vaän ñoäng vaø caùc moái quan heä trong giaûng daïy TDTT ñaõ ñöôïc trình baøy ôû muïc IV – chöông IV – phaàn moät).

2. MOÄT SOÁ YEÂU CAÀU KHI VAÄN  DUÏNG CAÙC PHÖÔNG PHAÙP VAØ PHAÂN LOAÏI PHÖÔNG PHAÙP.

       Heä thoáng caùc phöông phaùp trong giaùo duïc TDTT noùi chung raát ña daïng vaø phong phuù. Xuaát phaùt töø muïc tieâu giaùo duïc vaø thöïc traïng nhaø tröôøng phoå thoâng caùc caáp vaø trình ñoä vaän ñoäng cuûa hoïc sinh, trong quaù trình giaûng daïy TDTT, giaùo vieâ coù theå söû duïng moät soá phöông phaùp, nhöng caàn chuù yù ñeán nhöõng yeâu caàu cô baûn sau:

- Khi tieán haønh löïa choïn phöông phaùp giaûng daïy TDTT caàn baûo ñaûm tính vöøa söùc, phuø hôïp vôùi trình ñoä vaän ñoäng cuûa hoïc sinh, caùc ñieàu kieän cô sôû vaät chaát, duïng cuï taäp luyeän hieän coùvaø caùc yeáu toá ñaûm baøo khaùc nhö: thôøi tieát, khí haäu, thieát bò baûo hieåm, hoã trôï cuûa caùc phöông tieän y teá…

- Caàn phoái hôïp giöõa caùc phöông phaùp giaûng daïy: lôøi noùi, tröïc quan laøm maãu, phöông phaùp taäp luyeän …. Ñeå buoåi taäp, giôø hoïc phong phuù, kích thích tính tích cöïc hoïc taäp, vaän ñoäng cuûa hoïc sinh. Song caàn chuù yù traùnh tình traïng gaây caêng thaúng, tieâu phí thôøi gian ñeån giaûi thích phöông phaùp, caùch thöùc taäp luyeän, gaây cho hoïc sinh öùc cheá, xuaát hieän meät moûi vaø keùm töï tin.

- Khi aùp duïng caùc phöông phaùp caàn chuù yù ñeán nhöõng aûnh höôûng toát vaø moái quan heä hôïp lí cuûa caùc phöông phaùp giaùo duïc. Caùc phöông phaùp ñöôïc söû duïng phaûi coù taùc ñoäng giaùo duïc toaøn dieän: veà kó thuaät, theå löïc vaø phaåm chaát ñaïo ñöùc cho hoïc sinh. Caàn coù söï lieân heä chaët cheõ vôùi caùc giaùo vieân boä moân khaùc, ñeå phoái hôïp boài döôõng voán tri thöùc, nhöõng hieåu bieát coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng giaûng daïy TDTT. Khi söû duïng caùc phöông phaùp giaûng daïy TDTT caàn coù söï phoái hôïp vaø söû duïng coù hieäu quaû caùc phöông phaùp sö phaïm khaùc ñeå goùp phaàn naâng cao hieäu quaû giaùo duïc chung.

       Döïa vaøo thöïc teá giaûng daïy TDTT trong nhaø tröôøng phoå thoâng caùc caáp, khi nghieân cöùu caùc phöông phaùp giaùo duïc TDTT noùu chung, giaùo vieân neân löïa choïn moät soá phöông phaùp ñeå aùp duïng cho phuø hôïp vôùi töøng ñoái töôïng giaùo duïc, nhaèm baûo ñaûm thöïc hieän toát chöông trình vaø keá hoaïch daïy hoïc.

        Nhöõng phöông phaùp thöôøng ñöôïc duøng trong quaù trình giaûng daïy TDTT; Goàm 4 phöông phaùp sau:

+  Phöông phaùp giaûng giaûi (lôøi noùi)vaø laøm maãu (tröïc quan).

+  Phöông phaùp hoaøn chænh vaø phaân ñoaïn.

+  Phöông phaùp taäp luyeän vaø caùc hình thöùc taäp luyeän

+  Phöông phaùp söûa chöõa ñoäng taùc sai.

    Ngoaøi ra, giaùo vieân coøn coù theå söû duïng moät soá phöông phaùp giaûng daïy khaùc, nhöng caàn chuù yù vieäc söû duïng phöông phaùp phaûi xuaát phaùt töø muïc tieâu giaùo duïc theå chaát, nhieäm vuï vaø noäi dung chöông trình caàn ñaït, möùc ñoä vaø yeâu caàu cuûa giaùo duïc:kó thuaät, theå löïc, chieán thuaät hoaëc trình ñoä chieán ñaáu…

Söï phaân loaïi treân ñaây chæ mang tính töông ñoái, trong quaù trình giaûnh daïy TDTT vieäc söû duïng moät phöông phaùp rieâng leû hoaëc toång hôïp caùc phöông phaùp nhaèm giaûi quyeát moät nhieäm vuï giaûng daïy cuï theå. Giaùo vieân caàn nghieân cöùu, saùng taïo trong phaân loaïi vaø söû duïng caùc phöông phaùp treân. Caùc phöông phaùp giaûng daïy TDTT khi ñöôïc söû duïng ñuùng luùc vaø hôïp lí laø yeáu toá coù taùc ñoäng tröïc tieáp tôùi vieäc naâng cao chaát löôïng giaùo duïc noùi chung vaø trình ñoä vaän ñoäng cuûa hoïc sinh noùi rieâng.

3. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP GIAÛNG DAÏY TDTT

   Trong quaù trình GDTC phöông phaùp giaûng giaûi vaø laøm maãu laø phöông phaùp cô baûn, nhaèm giaùo duïc vaø boài döôõng nhöõng tri thöùc hieåu bieát, kó htuaät TDTT.

3.1. Phöông phaùp giaûng giaûi vaø laøm maãu.

3.1.1.  Phöông phaùp giaûng giaûi (phöông phaùp söû duïng lôøi noùi)

    Laø phöông phaùp thöôøng ñöôïc söû duïng trong quaù trình giaûng daïy TD cho hoïc sinh baäc THCS. Laø phöông phaùp giaùo vieân duøng lôøi noùi ñeå giôùi thieäu kieán thöùc môùi, ñoäng taùc môùi vaø kó thuaät TDTT, phaân tích veà caùc noäi dung cô baûn, nhieäm vuï baøi hoïc, veà phöông höôùng chuyeån ñoäng cuûa caùc boä phaän cô theå, caùc maáu choát kó thuaät, yeâu caàu cuûa söï phoái hôïp töøng boä phaän vaø toaøn phaàn trong kó thuaät, ñeå töøng böôùc hoaøn thaønh kó thuaät, ñoäng taùc vaø naâng cao hieåu bieát vaø caùc kieán thöùc coù lieân quan.

* Moät soá yeâu caàu caàn chuù yù khi aùp duïng phöông phaùp giaûng giaûi laø:

- Giuùp cho hoïc sinh coù nhaän thöùc, hieåu bieát vaø caûm nhaän (qua quan saùt) ñuùng, thaáy ñöôïc töøng phaàn, caáu truùc, höôùng chuyeån ñoäng, yeâu caàu kó thuaät … cuûa ñoäng taùc. Töø ñoù, taïo ñieàu kieän cho hoïc sinh coù khaû naêng phaân tích kó thuaät vaø coù caùc bieåu töôïng ñuùng, laøm cô sôû cho vieäc thöïc haønh  chính xaùc kó thuaät. Giaùo vieân neân moâ taû ñoäng taùc baèng lôøi noùi, thöïc hieän cuøng luùc vôùi vieäc thöïc hieän ñuùng, chính xaùc ñoäng taùc maãu.

- Lôøi giaûng caàn coù söùc thuyeát phuïc ñeå truyeàn thuï tri thöùc, taïo neân söï chuù yù, theo doõi cuûa hoïc sinh. Giuùp hoïc sinh caøng sôùm naém ñöôïc nhöõng neùt cô baûn cuûa kó thuaät, caàn nhaán maïnh nhöõng ñieåm chuû yeáu khi thöïc hieän ñoäng taùc. Qua ñoù töøng böôùc cuûng coá caùc kó thuaät, naâng cao kó naêng, kó xaûo vaän ñoäng. Phoøng traùnh nhöõng sai laàm thöôøng maéc trong khi thöïc hieän ñoäng taùc vaø ñaùnh giaù ñuùng khaû naêng vaän ñoäng cuûa hoïc sinh.

- Lôøi giaûng giaûi cuûa giaùo vieân caàn ngaén goïn, chính xaùc, deã hieåu, sao cho thu huùt ñöôïc söï chuù yù, taäp trung söï nghe giaûng cuûa hoïc sinh. Traùnh duøng moân “xa laï” khoù hieåu, khi giaûng giaûi kó thuaät ñoäng taùc caàn lieân heä vôí caùc hoaït ñoäng töï nhieân: chaïy, nhaûy, neùm, leo, treøo … coù theå söû duïng caùc thuaät ngöõ chuyeân thuaät ngöõ chuyeân moân baèng töø ñòa phöông ñeå giaûng cho hoïc sinh deã hieåu vaø deã baét chöôùc, song vaãn phaûi baûo ñaûm tính sö phaïm vaø giaùo duïc.

- Khi giaûng giaûi kó thuaät caàn keát hôïp vôùi vieäc söõ duïng caùc tín hieäu, meänh leänh, ñeám nhòp...

- Khi giao nhieäm vuï, hoaëc ñieàu chænh noäi dung, taàn soá, khoái löôïng vaän ñoäng ... khaåu leän cuûa GV truyeàn leänh caàn döùt khoaùt, roõ raøng,coù söù truyeàn caûm, ñaëc bieät vôùi hoïc sinh caùc lôùp ñaàu caáp. Ngoaøi ra, caàn phaûi ñoäng vieân, pheâ bình kòp thôøi chính xaùc giuùp caùc em phaán ñaáu, noå löïc trong taäp luyeän.

- Keát hôïp vôùi hình thöùc hoûi ñaùp vaø traû lôøi ( ñaøm thoaïi ) giuùp HS suy nghó, ñoäc laäp saùng taïo, phaùt huy tính tích cöïc cuûa caùc em. Töø ñoù, HS hieåu chính xaùc phöông höôùng chuyeån ñoäng kó thuaät, ñoäng taùc, gaây höùng thuù, giuùp hoïc sinh naém ñöôïc caùc quy taéc, ñaùnh giaù ñöôïc ñoäng taùc ñuùng, sai cuûa baïn vaø cuûa chính mình.

3.1.2. Phöông phaùp laøm maãu ( tröïc quan )

     Laøm maãu laø phöông thöùc tröïc quan chuû yeáu taùc ñoäng vaøo cô quan thò giaùc, giuùp cho HS tri giaùc ñöôïc hình töôïng ñoäng taùc. Thöôøng ñöôïc thöïc hieän cuøng luùc vôùi vieäc giaûng giaûi kó thuaät vaø caùc tri thöùc khaùc coù lieân quan. Laøm maãu ñoäng taùc caàn chính xaùc ñuùng, ñeïp.

    * Moät soá yeâu caàu caàn chuù yù khi laøm ñoäng taùc maãu :

- Ñoäng taùc maãu cuûa GV phaûi chính xaùc, ñeïp hoaøn chænh. Vì laøm maãu ñoäng taùc , kó thuaät ñuùng seõ giuùp HS naêm ñöôïc nhöõng yeáu lónh cô baûn ñuùng cuûa kó  thuaät ñoäng taùc.

- Khi giaûng daïy nhöõng ñoäng taùc kó thuaät môùi, phöùc taïp giaùo vieân caàn laøm maãu 2 – 3 laàn. 

+ Laàn 1: Thöïc hieän ñoäng taùc hoaøn chænh, toác ñoä chuyeån ñoäng bình thöôøng ñuùng nhòp ñoä vaø yeâu caàu.

+ Laàn 2: Thöïc hieän ñoäng taùc chaäm, ôû nhöõng ñieåm maáu choát kó thuaät, giaùo vieân caàn keát hôïp vôùi giaûng giaûi vaø thöïc hieän ñoäng taùc ñeå hoïc sinh nhôù laïi caùc ñieåm chính.

+ Laàn 3: Gioáng nhö laàn 1 caàn chuù yù thöïc hieän hoaøn chænh, chuaån xaùc.

Chuù yù, GV coù theå laøm maãu theâm 1 – 2 laàn nöõa tuyø thuoäc vaøo ñoä khoù hay phöùc taïp cuûa ñoäng taùc vaø trình ñoä cuûa hoïc sinh.

- Khi höôùng daãn HS luyeän taäp caùc baøi taäp theå duïc tay khoâng, theå duïc ñoàng dieãn, theå duïc nhieäp ñieäu, theå duïc vôùi voøng, gaäy, côø ... GV caàn aùp duïng nhieàu hình thöùc laøm maãu khaùc nhau: Laøm maãu theo kieåu “ Soi göông ” hay thöïc hieän ñoäng taùc kó thuaät ñöùng cuøng chieàu vôùi HS.

- Khi thöïc hieän ñ/ t böôùc ñaàu neân laøm chaäm ñeå HS deã thöïc hieän theo. Caàn laøm maãu ñoäng taùc töï nhieân vaø baûo ñaûm tính phoái hôïp kó thuaät nhòp nhaøng.

- GV choïn vò trí ñöùng thích hôïp ñeå laøm maãu taát caû HS ñeà coù theå nhìn thaáy caùc chi tieát, chuyeån ñoäng cuûa ñoäng taùc kó thuaät. Toå chöùc taäp luyeän theo toå, nhoùm hay theo yeâu caàu GV ñeà ra.

- Khi höôùng daãn thöïc hieän caùc ñoäng taùc GV ñaõ laøm maãu, coù theå söû duïng caùc duïng cuï phaùt tín hieäu aâm thanh ( coøi, toáng, voã tay... ) ñeå giuùp hoïc sinh hình thaønh  caûm giaùc nhòp ñieäu ñuùng, phaân phoái, ñieàu hoaø toác ñoä vaän ñoäng... bieát taäp trung vaøo caùc thôøi ñieåm caàn gaéng söùc, nghó ngôi hoaëc caàn thaû loõng ñeå goùp phaàn laøm giaûm bôùt caêng thaúng.

      Toùm laïi: Söõ duïng saùng taïo phöông phaùp giaûng giaûi vaø laøm maãu kó thuaät ñoäng taùc trong giaûng daïy TDTT cho hoïc sinh THCS, coù vò trí quan troïng. Ñeå phöông phaùp giaûng giaûi vaø laøm maãu kó thuaät ñaït hieäu quaû cao GV caàn phoái hôïp giöõa laøm maãu vôùi giaûng giaûi phaân tích ñoäng taùc, goùp phaàn naâng cao chaát löôïng giaùo duïc toaøn dieän.

3.2. Phöông phaùp hoaøn chænh vaø phaân ñoaïn.

3.2.1. Phöông phaùp hoaøn chænh.

      Phöông phaùp giaûng daïy ñoäng taùc hoaøn chænh laø phöông phaùp giaûng daïy toaøn boä ñoäng taùc khoâng phaân caùc ñoäng taùc ra thaønh caùc boä phaän rieâng leû. Ñaây laø phöông phaùp ñöôïc aùp duïng giaûng daïy nhöõng ñoäng taùc ñôn giaûn, deã tieáp thu, thích hôïp vôùi vieäc giaûng daïy cho hoïc sinh THCS haïn cheá veà khaû naêng phaân tích ñoäng taùc ra töøng giai ñoaïn maø chæ coù khaû naêng tieáp thu caùc ñoäng taùc ñôn giaûn, lieân tuïc hoaøn chænh.

   Khi vaän duïng phöông phaùp giaûng daïy ñoäng taùc hoaøn chænh, giaùo vieân caàn löu yù caùc öu, khuyeát ñieåm sau :

+  Öu ñieåm :

     Hoïc sinh deã daøng naém baét kyõ  thuaät vaø thöïc hieän toaøn boä ñoäng taùc, khoâng laøm aûnh höôûng ñeán toaøn boä keát caáu cuûa ñoäng taùc.

+  Khuyeát ñieåm:

- Khoù naém ñöôïc chi tieát cuûa ñoäng taùc.

-  Khoù aùp duïng khi giaûng daïy caùc ñoäng taùc coù kyõ  thuaät phöùc taïp.

Do ñoù khi giaùo vieân söû duïng phöông phaùp daïy ñoäng taùc hoaøn chænh caàn nhaán maïnh vaøo ñieåm maáu choát cuûa ñoäng taùc . Coù theå giaûm bôùt ñoä khoù cuûa cöï li , bôùt troïng löôïng, haï thaáp ñoä cao, duøng nhöõng ñoäng taùc boå trôï khaùc trong quaù trình giaûng daïy kyõ thuaät phöùc taïp.

3.2.2. Phöông phaùp phaân ñoaïn.

   Phöông phaùp giaûng daïy ñoäng taùc phaân ñoaïn laø phöông phaùp chia kyõ  thuaät hay ñoäng taùc ra laøm nhieàu phaàn kyõ  thuaät rieâng bieät. Hoïc sinh taäp töøng phaàn kyõ  thuaät, sau ñoù lieân keát caùc phaàn kyõ  thuaät thaønh ñoäng taùc hoaøn chænh. Phöông phaùp naøy thöôøng aùp duïng khi daïy nhöõng ñoäng taùc, baøi taäp khoù, phöùc taïp.

   Hoïc sinh caùc lôùp cuoái baäc THCS , coù theå giaûng daïy hoïc taäp ñöôïc nhöõng baøi taäp ñoäng taùc phöùc taïp vaø coù möùc ñoä khoù nhaát ñònh, phuø hôïp vôùi khaû naêng tieàp thu cuûa caùc em. Ví duï : Daïy hoïc sinh ñoäng taùc baät xa taïi choã, neùm boùng … Höôùng daãn tö theá chuaån bò, ñoäng taùc duøng söùc cuûa toaøn thaân, ñoäng taùc treân khoâng vaø ñoäng taùc rôi xuoáng ñaát baèng hai chaân v.v…

   Sau khi hoïc sinh thöïc hieän ñuùng caùc chi tieát ñoäng taùc, giaùo vieân höôùng daãn phöông phaùp lieân keát caùc chi tieát ñoäng taùc thaønh moät ñoäng taùc hoaøn chænh vôùi yeâu caàu veà kyõ thuaät 

Nhöõng öu, khuyeát  ñieåm khi söû duïng phöông phaùp phaân ñoaïn:

+ Öu ñieåm:

    Laøm cho hoïc sinh deã naém chaéc chi tieát töøng phaàn cuûa ñoäng taùc, thích hôïp vôùi vieäc daïy caùc ñoäng taùc khoù, phöùc taïp coù yeâu caàu veà kyõ  thuaät cao.

+  Khuyeát ñieåm:

   Chia ñoäng taùc ra laøm nhieàu phaàn rieâng leû, hoïc sinh gaëp khoù khaên khi thöïc hieän heä thoáng hoaøn chænh caû ñoäng taùc.

  Phöông phaùp daïy ñoäng taùc hoaøn chænh vaø phaân ñoaïn coù caû öu laãn nhöôïc ñieåm. Giaùo vieân bieát phoái hôïp hai phöông phaùp nhaèm naâng cao ñöôïc chaát löôïng giaûng daïy, khi giaûng daïy nhöõng ñoäng taùc ñôn giaûn. Thöôøng aùp duïng phöông phaùp daïy hoaøn chænh. Khi daïy nhöõng ñoäng taùc phöùc taïp thì aùp duïng phöông phaùp daïy phaân ñoaïn.

3.3. Phöông phaùp taäp luyeän vaø caùc hình thöùc taäp luyeän ( PP thöïc haønh )

     Phöông phaùp taäp luyeän ñöôïc söõ duïng trong caùc giôø TDTT döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau. Trong thöïc teá giaûng daïy TDTT thöôøng ñöôïc söû duïng 3 loaïi hình sau:

3.3.1. Hình thöùc taäp luyeän laëp laïi.

    Laø phöông phaùp taäp luyeän (TL) vôùi hình thöùc TL kó thuaät, ñoäng taùc ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn.

• Öu ñieåm: Kó thuaät ñoäng taùc sôùm ñöôïc hình thaønh, taïo cho vieäc thöïc hieän ñuùng vaø chính xaùc. Hình thaønh ñöôïc caùc thoùi quen vaän ñoäng, caùc ñöôøng lieân heä taïm thôøi ôû voõ naûo, giuùp hoïc sinh ( HS ) thöïc hieän ñuùng caùc kó naêng hoaït ñoäng trong cuoäc soáng nhö: Ñi, chaïy, nhaûy, neùm, leo, treøo, naém baét ...
• Nhöôïc ñieåm: Deã laøm cho ngöôøi taäp buoàn chaùn vôùi baøi taäp. Neáu khoâng thöôøng xuyeân taäp luyeän laëp laïi, sau moät thôøi gian seõ bò phaù vôõ.

3.3.2. Hình thöùc taäp luyeän bieán ñoåi.

    Laø hình thöùc TL caùc kó thuaät, ñoäng taùc luoân coù söï ñieàu chænh, thay ñoåi caùc yeâu caàu, möùc ñoä, muïc tieâu ... vaø caùc söï ñieàu kieän.

- Söû duïng phöông phaùp taäp luyeän bieán ñoåi nhaèm taïo cho HS khaû naêng laøm quen, nhanh choùng thích öùng, giaû quyeát caùc ñieåm maáu choát, quan troïng cuûa kó thuaät.

-Vôùi nhöõng ñoäng taùc kó thuaät khoù, phöùc taïp, Gv neân chia ñoäng taùc thaønh caùc phaàn chi tieát khaùc nhau daïy theo nguyeân taéc töø deã  ñeán khoù töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp sau ñoù phoái hôïp caùc phaàn rieâng leõ thaønh ñoäng taùc hoaøn chænh vaø taêng daàn ñoä khoù, phöùc taïp, song baûo ñaûm yeâu caàu vöøa söùc vôùi töøng ñoái töôïng hoïc sinh.

-  Khi HS ñaõ naém vöõng ñöôïc baøi taäp, GV coù theå taêng khoaûng caùch, thay ñoåi ñoä cao, thaáp cuûa duïng cuï, ñieàu kieän boå trôï, naâng cao yeâu caàu veà kó thuaät, qua ñoù daàn daàn naâng cao, cuõng coá vaø hoaøn thieän nhöõng kó naêng vaän ñoäng.

3.4. Phöông phaùp giaûng daïy laáy hoïc sinh laøm trung taâm, phaùt huy tính tích cöïc, saùng taïo cuûa hoïc sinh.

3.4.1. Phöông phaùp troø chôi vaø thi ñaáu.

        Taäp luyeän thoâng qua hình thöùc troø chôi vaän ñoäng vaø thi ñaáu taïo ñöôïc khoâng khí höng phaán, phaán khôûi, nhieät tình tham gia taäp luyeän cuûa HS. Giaûng daïy theo hình thöùc naøy trong tieát daïy giaùo vieân ñaït ñöôïc muïc tieâu giaùo duïc, goùp phaàn phaùt trieån toaøn dieän nhaân caùch vaø söùc khoeû hoïc sinh. Ñaây laø hình thöùc phuø hôïp vôùi löùa tuoåi hoïc sinh.

• Phöông phaùp ( hinh thöùc) troø chôi.

      Trong quaù trình toå chöùc troø chôi, GV höông daãn Hs taäp, baét chöôùc caùc ñoäng taùc linh hoaït cuûa con ngöôøi nhö caùc ñoäng taùc keùo goã, cheøo thuyeàn, cuoác ruoäng cuûa ngöôøi lao ñoäng. Qua ñoù giaùo duïc cho Hs yeâu quyù, gaén boù vôùi thieân nhieân, con ngöôøi vaø chính baûn thaân.

* Khi löïa choïn PP (hình thöùc) naøy Gv caàn chuù yù nhöõng ñieåm nhö sau:

- Caàn löïa choïn troø chôi coù toác ñoä thu huùt ñöôïc söï chuù yù cao cuûa hoïc sinh, baûo ñaûm tính nhòp ñieäu, vöøa söùc, ñoäng taùc baét chöôùc phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm löa tuoåi HS.

- GV phaûi thöôøng xuyeân nhaéc nhôû khi chôi caàn baûo ñaûm laøm ñuùng kó thuaät, ñoäng taùc cô baûn.

- Trong quaù trình nghieân cöùu, löïa choïn, bieân soaïn troø chôi, GV  coù theå phoái hôïp vôùi caùc noäi dung coù tính giaùo duïc cao.

- Caàn phoái hôïp hoaït ñoäng troø chôi vaø thi ñaáu, hay toå chöùc döôùi daïng thi ñaáu.

• Phöông phaùp ( hình thöùc ) thi ñaáu.

      Ñöôïc söû duïng khi HS cô baûn ñaõ naém vöõng ñoäng taùc, kó thuaät. Ví duï “ Boùng chuyeàn 6 ”…  Qua ñoù giaùo duïc HS bieát söû duïng caùc kó thuaät vaän ñoäng trong khi chôi vaø thi ñaáu ñaït hieäu quaû giaùo duïc vaø goùp phaàn phaùt trieån söùc khoeû.

* Trong quaù trình toå chöùc taäp luyeän hình thöùc naøy, giaùo vieân caàn chuù yù moät soá ñieåm sau:

- Neân toå chöùc caùc hình thöùc thi ñaáu ña daïng, phong phuù, traùnh phöùc taïp, ñaûm baûo an toaøn veà phöông tieän, khoâng neân ñeå maát nhieàu thôøi gian vaøo vieäc ñieàu haønh ñoäi nguõ, saép xeáp toå chöùc.

-Yeâu caàu baûo ñaûm löôïng vaän ñoäng vöøa söùc, caàn traùnh laëp laïi quaù nhieàu laàn, gaây meät moûi, quaù söùc, phoøng traùnh chaán thöông …

3.4.2. Phöông phaùp söûa chöa ñoäng taùc sai.

3.4.2.1. Nguyeân nhaân daãn ñeán ñoäng taùc, kó thuaät sai.

- Do Hs chöa naém ñöôïc yeâu caàu, kó thuaät, caùch tieán haønh taäp luyeän, taäp luyeän thieáu duõng caûm, chöa töï tin, coøn lo laéng, hoài hoïp, sôï seät…

- Vieäc chuaån bò theå löïc, söùc khoeû, voán kó naêng vaän ñoäng coøn thaáp xa so vôùi yeâu caàu caàn thöïc hieän ñoäng taùc.

- Hoïc sinh coù khuyeát taät baåm sinh hoaëc cô theå sau thôøi gian oám, meät, bò chaán thöông.

- GV söõ duïng phöông phaùp vaø noäi dung chöa phuø hôïp vôùi ñoái töôïng HS.

- Duïng cuï, saân taäp khoâng ñaûm baûo quy caùch phuø hôïp an toaøn, do thôøi tieát khí haäu khaéc nghieät vaø moät soá ngoaïi caûnh khaùc: Nhö HS thieáu taäp trung hoïc taäp, tính toå chöùc, kæ luaät coøn thaáp…

3.4.2.2. Caùch söûa chöõa.

- Gv nghieân cöùu vaø quan saùt kó löôõng, ñeå sôùm phaùt hieän nhöõng nguyeân nhaân ñöa tôùi caùc thieáu soùt cuûa lôùp hoaëc töøng hoïc sinh, ñieàu chænh laïi noäi dung baøi hoïc, vaän duïng caùc phöông phaùp söa chöõa sai laàm cho kòp thôøi vaø phuø hôïp vôùi ñoái töôïng.

- Khi söûa sai traùnh aùp duïng caùc bieän phaùp cöùng nhaéc, caàn döïa treân khaû naêng trình ñoä vaän ñoäng cuûa töøng hoïc sinh, nhaéc nhôû nhöõng sai soùt cô baûn, giuùp cho hoïc sinh söûa chöõa, taïo ñieàu kieän cho HS töï söûa cho mình.

- Khi söûa sai Gv caàn ñoäng vieân, reøn luyeän tinh thaàn duõng caûm, töï tin, maïnh daïn, laøm quen vôùi caùc ñieàu kieän khoù khaên trong taäp luyeän.

- Caàn aùp duïng caùc hình thöùc phong phuù, nhaéc nhôû nheï nhaøng baèng lôøi noùi. Neáu sai ñoàng loaït thì neân ngöøng taäp vaø GV laøm maãu, giaûng giaûi chaäm ñeå HS xem… Coù theå thöïc hieän laïi ñoäng taùc sai cuûa hoïc sinh, ñeå HS thaáy thieáu soùt cuûa chính mình.

- Caàn söûa sai ñuùng luùc, ñuùng thôøi ñieåm vaø söõ duïng caùc duïng cuï boå trôï,tieáng hoâ, nhòp … ñeå söûa sai.

4. GIAÙO DUÏC CAÙC PHAÅM CHAÁT THEÅ LÖÏC.

4.1. Ñaëc tính chung.

      Trong qua trình GDTC , nhieäm vuï giaùo duïc vaø phaùt trieån toaøn dieän caùc toá  chaát theå löïc heát söùc quan troïng. Caùc toá chaát theå löïc goàm SN,SM,SB, kheùo leùo vaø meàm deõo, laø nhöûng naêng löïc theå chaát cuûa VÑV.

ÑN: Laø nhöõng  ñieàu kieän quan troïng ñeå hoï coù theå giaønh ñöôïc thaønh tích cao trong thi ñaáu vaø laø tieàn ñeà cho vieäc thöïc hieän nhöõng yeâu caàu caøng khoù khaên trong quaù trình taäp luyeän vaø trong cuoäc soáng moãi ngöôøi.

• Caùc toá chaát theå löïc coù nhieàu yeáu toá ñeå xaùc ñònh vaø phuï thuoäc vaøo moät soá nguyeân nhaân sau:

- Phuï thuoäc vaøo naêng löïc laøm vieäc cuûa caùc cô quan vaø heä thoáng cô quan tham gia tröïc tieáp hoaëc giaùn tieáp vaøo quaù trình hoaït ñoäng cô baép nhö: thaàn kinh, tim maïch ...

- Phuï thuoäc vaøo khaû naêng oån ñònh vaø tieát kieäm naêng löôïng cuûa caùc cô quan trong cô theå.

- Phuï thuoäc vaøo khaû naêng chòu ñöïng veà maët taâm lí.

- Phuï thuoäc vaøo möùc ñoä khaéc phuïc veà maët cöôøng ñoä, maät ñoä vaø caêng thaúng taâm lí cuûa VÑV.

*  Muïc tieâu haøng ñaàu cuûa quaù trình GDTC laø ngöôøi taäp phaûi khoâng ngöøng phaùt trieån vaø hoaøn thieän caùc toá chaát theå löïc vaø cuõng laø moät trong nhöõng nhieäm vuï chuû yeáu cuûa huaán luyeän theå thao.

* Muoán ñaït ñöôïc hieäu quaû trong quaù trình giaùo duïc caùc toá chaát theå löïc caàn löïa choïn caùc phöông tieän vaø phöông phaùp taäp luyeän ñeå taïo neân moät löôïng vaän ñoäng hôïp lí vôùi trình ñoä theå löïc vaø taâm lí löùa tuoåi ngöôøi taäp.

4.2. Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) caùc phaåm chaát theå löïc.

4.2.1. Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) toá chaát söùc nhanh. ( SN )

     Söùc nhanh ( SN ) laø moät toá chaát theå löïc, vaø laø naêng löïc thöïc hieän moät hoaït ñoäng vaän ñoäng trong ñieàu kieän ñaõ ñöôïc quy ñònh tröôùc, vôùi thôøi gian ngaén nhaát. Caùc moân TT khaùc nhau thì coù nhöõng yeâu caàu khoâng gioáng nhau ñoái vôùi söùc nhanh.

*  Toá chaát theå löïc SN phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá cô baûn sau:

- Tính linh hoaït cuûa caùc quaù trình thaàn kinh.

- Söï phoái hôïp cuûa caùc heä thoáng thaàn kinh cô.

- Söùc maïnh nhanh.

- Khaû naêng ñaøn tính cuûa cô baép.

- Khaû naêng huy ñoäng caùc nguoàn naêng löôïng nhanh vaø hôïp lí.

- Caùc phaåm chaát taâm lí.

   + Toá chaát SN coù 2 daïng:

- SN thöïc hieän hoaøn thieän ñoäng taùc coù yù nghóa quan troïng vôùi caùc moân theå thao nhö: Caùc moân nhaûy, neùm ñaåy, caùc moân coù ñoái khaùng.

- Khaû naêng taêng toác ñoä vaø ñaït toác ñoä toái ña laø yeáu toá xaùc ñònh thaønh tích trong caùc moân theå thao nhö: caùc moân chaïy toác ñoä vaø GÑ  xuaát phaùt trong caùc moân: Tröôït baêng toác ñoä, bôi thuyeàn, caùc moân boùng.

    Trong quaù trình taäp luyeän phaùt trieån SN thöôøng söû duïng taát caû caùc baøi taäp coù taùc duïng phaùt trieån naêng löïc phaûn öùng, coù taàn soá cao. Ngoaøi ra, coøn söû duïng caùc moân nhö: Boùng roå, boùng neùm, boùng ñaù … caùc troø chôi vaän ñoäng hoaëc caùc baøi taäp: xuaát phaùt cao, thaáp, chaïy toác ñoä 20 – 60m.

   Phöông phaùp cô baûn ñeå phaùt trieån SN laø taäp luyeän laëp laïi vaø giaûn caùch, coù cöôøng ñoä gaàn toái ña vaø toái ña.

• Trong HL SN caàn chuù yù ñeán caáu truùc cuûa LVÑ  vôùi caùc yeâu caàu sau:

- Cöôøng ñoä VÑ caàn ñöôïc saép xeáp trong khoaûng gaàn toái ña ñeán toái ña. Ngöôøi taäp phaûi coù söï gaéng söùc toái ña ñeå ñaït ñöôïc toác ñoä vaän ñoäng lôùn vaø coá gaéng vöôït qua toác ñoä ñoù.

- Thôøi gian nghó giöõa caùc laàn laëp laïi caàn taïo ñöôïc söï hoài phuïc toái öu (4 – 6 phuùt)

- Khoái löôïng vaän ñoäng nhoû.

- Thôøi gian vaän ñoäng ngaén.

- Khi taäp luyeän SN caàn söû duïng caùc phöông tieän ña daïng vaø toaøn dieän.

• Moät soá chuù yù khi taäp luyeän  söùc nhanh.

- Chæ taäp luyeän ñeán gaàn möùc meät moûi vaø phaûi coù quaûng nghó ñaày ñuû.

- Thöïc hieän toát caùc ñoäng taùc thaû loõng trong khi laøm baøi taäp.

- Taäp luyeän trong ñieàu kieän giaûm nheï ( Chaïy töø treân doác xuoáng )

- Phaûi thöïc hieän chính xaùc kó thuaät ñoäng taùc.

4.2.2. Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) toá chaát söùc maïnh. ( SM )

     Söùc maïnh laø naêng löïc vaän ñoäng nhaèm khaéc phuïc löïc caûn beân ngoaøi hoaëc choáng laïi löïc caûn ñoù baèng söï noå löïc cuûa cô baép vaø caùc boä phaän cô theå coù lieân quan.

• Cô sôû chính giaùo duïc phaùt trieån söùc maïnh:

- SM laø cô sôû cho vieäc naâng cao taàn soá vaøbieân ñoä ñoäng taùc trong caùc moân theå thao coù chu kì nhö: Bôi, xe ñaïp, cheøo thuyeàn ...

- SM laø moät trong nhöõng tieàm naêng cô baûn taïo ñieàu kieän ñeå VÑV coù theå thöïc hieän ñöôïc caùc lieân hôïp ñoäng taùc coù ñoä khoù cao trong caùc moân theå thao mang tinh chaát kyõ thuaät nhö: theâ duïc DC,Nthuaät...

- SM taïo ñieàu kieän naâng cao hieäu quaû cuûa ñoäng taùc trong caùc moân theå thao nhö: caùc moân boùng vaø moân TT ñoái khaùng.

• SM phuï thuoäc vaøo 1 soá yeáu toá sau:

- Khaû naêng ñieàu chænh vaø töï ñieàu chænh cuûa heä thoáng thaàn kinh, ví duï nhö naêng löïc phaùt huy nhanh choùng naêng löïc söùc maïnh.

- Caáu truùc hoaøn thieän cuûa heä thoáng cô baép nhö: Caáu truùc sôïi cô, ñoä ñaøn hoài cuûa cô baép ...

- Caùc phaåm chaát taâm lí nhö khaû naêng, söï noå löïc yù trí, tinh thaàn cao.

- Naêng löïc cô theå nhanh choùng huy ñoäng nguoàn naêng löôïng trong ñieàu kieän thieáu oâ xi.

- Trình ñoä kó thuaät theå thao, khaû naêng thöïc hieän hôïp lí kó thuaät, seõ taïo ñieàu kieän cho vieäc phoái hôïp hoaït ñoäng cuûa caùc nhoùm cô vaän ñoäng vaø nhoùm cô ñoái khaùng dieãn ra moät caùch hôïp lí vaø tieát kieäm naêng löôïng.

4.3. Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) söùc beàn ( SB )

     SB laø khaû naêng cuûa con ngöôøi choáng laïi meät moûi trong hoaït ñoäng reøn luyeän vaø thi ñaáu.

+ Nhöõng tieàn ñeà quan troïng cuûa SB laø:

-         Naêng löïc laøm vieäc cuûa heä thoáng tim maïch.

-         Quaù trình trao ñoåi chaát ( ñuû oâ xi vaø thieáu oâ xi )

-         Khaû naêng tieát kieäm naêng löôïng.

     Giaùo duïc SB coù yù nghóa ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng cuoäc soáng con ngöôøi noùi chung, ñaëc bieät ñoái vôùi thaønh tích thi ñaáu cuûa nhieàu moân theå thao. Ñaây laø yeáu toá quyeát ñònh ñoái vôùi khaû naêng chòu ñöïng LVÑ cuûa VÑV.

     Phaùt trieån toá chaát SB laø tieàn ñeà caàn thieát cho vieäc naâng cao khaû naêng hoài phuïc nhanh sau caùc LVÑ lôùn.

• Caên cöù vaøo yeâu caàu thi ñaáu, SB ñöôïc chia laøm 2 loaïi.

+ SB chung ( cô sôû ) laø naêng löïc cuûa VÑV choáng laïi meät moûi trong caùc löôïng vaän ñoäng keùo daøi, coù toác ñoä vaän ñoäng naèm trong giôùi haïn trao ñoåi naêng löôïng ñuû oâxi.

     Muïc ñích giaùo duïc toá chaát SB chung laø nhaèm naâng cao khaû naêng haáp thuï oâxi vaø naêng löïc trao ñoåi naêng löôïng ñuû oâxi vaø phaùt trieån caùc phaåm chaát taâm lí chuyeân moân.

+ SB chuyeân moân laø naêng löïc cuûa VÑV choáng laïi meät moûi trong hoaït ñoäng thi ñaáu chuyeân moân.

      SB chuyeân moân coøn laø khaû naêng ñaùp öùng phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu khaùc nhau cuûa töøng thôøi gian thi ñaáu.

* Ñaëc bieät trong caùc moân theå thao coù chu kì, coù theå chia laøm 4 loaïi:

- SB toác ñoä : Töông ñöông vôùi khoaûng thôøi gian laø 45 giaây. Laø naêng löïc cuûa VÑV choáng meät moûi trong nhöõng hoaït ñoäng coù cöôøng ñoä toái ña hoaëc gaàn toái ña. Quaù trình chuyeån hoaù trong ñieàu kieän thieáu oâxi. Chaïy 100m – 400m.

- SB thôøi gian ngaén :  Laø naêng löïc caàn thieát ñeå thöïc hieän caùc cöï li maø VÑV phaûi söû duïng moät khoaûng thôøi gian töø 45 giaây – 2 phuùt.  Hoaït ñoäng trong ñieàu kieän thieáu oâ xi. ( 100m bôi – 800m chaïy ).

- SB thôøi gian trung bình: Laø naêng löïc caàn thieát ñeå thöïc hieän caùc cöï li maø VÑV phaûi söû duïng moät khoaûng thôøi gian töø  2 phuùt – 11 phuùt. Nguoàn cung caáp naêng löôïng dieãn ra trong ñieàu kieän ñuû oâxi vaø thieáu oâ xi. Phuï thuoäc vaøo söï phaùt trieån SMB vaø SB toác ñoä. Bôi 400m – 1000m vaø chaïy 3000m.

- SB thôøi gian daøi: Laø naêng löïc caàn thieát ñeå thöïc hieän caùc cöï li maø VÑV phaûi söû duïng moät khoaûng thôøi gian töø 11 phuùt  trôû leân. Nhö  bôi 1500m, chaïy Maratong. Chuû yeáu dieân ra trong ñieàu kieän ñuû oâxi.

• Phöông phaùp giaùo duïc phaùt trieån söùc beàn. Laø moät quaù trình caân ñoái keá hoaïch hoaù nhaèm phaùt trieån SBCM vaø SBC. ( nhö treân)

+ HL SB chung: Nhaèm muïc ñích môõ roäng vaø naâng cao naêng löïc hoaït ñoäng cuûa heä thoáng tim maïch, caùc chöùc naêng trao ñoåi chaát trong ñieàu kieän ñuû oâ xi vaø phaùt trieån SBC cho caùc nhoùm lôùn.  Phöông tieän söõ duïng laø caùc baøi taäp phaùt trieån chung vaø caùc baøi taäp CM .

+ HLSBCM: Nhaèm phaùt trieàn tröïc tieáp naêng löïc SB thi ñaáu chuyeân moân. Phöông tieän chính laø söû duïng caùc cuoäc thi ñaáu, kieåm tra vaø caùc baøi taäp thi ñaáu coù cöôøng ñoä vaø ñieàu kieän gaàn gioáng nhö thi ñaáu.

• Caên cöù vaøo muïc ñích giaùo duïc phaùt trieån caùc naêng löïc SB coù theå söû duïng caùc phöông phaùp taäp luyeän sau:

+ Phöông phaùp keùo daøi: Phöông phaùp naøy coù ñaëc ñieåm laø LVÑ keùo daøi khoâng coù thôøi gian nghó giöõa.

    * Vieäc naâng cao khaû naêng haáp thuï oâxi coù theå thöïc hieän theo 2 caùch:

-         Thoâng qua moät LVÑ lieân tuïc trong ñieàu kieän ñuû oâ xi hoaù.

-         Thoâng qua moät LVÑ keùo daøi, nhöng thay ñoåi cöôøng ñoä vaän ñoäng ñeå taïo neân quaù trình trao ñoåi naêng löôïng thieáu oâxi trong moät khoaûng thôøi gian nhaát ñònh.

     Do ñoù, phöông phaùp keùo daøi coù theå thöïc hieän döôùi caùc hình thöùc sau:

- Phöông phaùp lieân tuïc: Duy trì toác ñoä trong moät thôøi gian daøi. Cöôøng ñoä vaän ñoäng coù theå xaùc ñònh deã daøng thoâng qua maïch ñaäp. Tuyø theo yeâu caàu cuûa töøng moân theå thao coù theå dao ñoäng trong khoaûng 140 – 170 laàn/ phuùt.

+ Phöông phaùp giaõn caùch: Laø phöông phaùp taäp luyeän maø trong ñoù coù söï luaân phieân moät caùch heä thoáng giöõa caùc giai ñoaïn vaän ñoäng ngaén, trung bình vaø daøi vôùi caùc quaõng nghó chæ ngaén khoâng daãn ñeán söï hoài phuïc ñaày ñuû.

+ Phöông phaùp laëp laïi vaän duïng trong HL SB laø laëp laïi töøng phaàn cuûa caùc yeâu caàu cuûa thi ñaáu chuyeân moân. Yeáu toá chính cuûa LVÑ laø cöôøng ñoä vaän ñoäng vaø thôøi gian vaän ñoäng.

     Vieäc phaùt trieån SB thoâng qua caùc baøi taäp phaùt trieån chung vaø caùc baøi taäp chuyeân moân ñeå taïo neân nhöõng tieàn ñeà caàn thieát cho vieäc phaùt trieån SB thi ñaáu chuyeân moân trong caùc giai ñoaïn huaán luyeän tieáp theo.

4.4. Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) toá chaát kheùo leùo ( KL )

- Toá chaát kheùo leùo laø naêng löïc cuûa con ngöôøi theå hieän ôû khaû naêng vaø möùc ñoä tieáp thu nhanh choùng, coù chaát löôïng, khaû naêng sôùm hoaøn thieän cuõng coá vaø vaän duïng caùc kó naêng, kyõ xaûo, ñoäng taùc TDTT vaøo hoaït ñoäng taäp luyeän, thi ñaáu vaø cuoäc soáng.

* Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) toá chaát kheùo leùo goàm caùc naêng löïc phoái hôïp vaän ñoäng sau:

4.4.1. Naêng löïc lieân keát voän ñoäng. ( NLLKVÑ )

- Laø naêng löïc lieân keát caùc hoaït ñoäng vaän ñoäng cuûa töøng boä phaän cô theå, caùc phaàn cuûa ñoäng taùc trong moái quan heä vôùi hoaït ñoäng chung cuûa cô theå theo muïc dích haønh ñoäng nhaát ñònh,  theå hieän khaû naêng keát hôïp caùc yeáu toá veà khoâng gian, thôøi gian vaø duøng söùc trong quaù trình vaän ñoäng.

- NLLKVÑ coù yù nghóa vôùi taát caû caùc moân theå thao, ñaëc bieät laø caùc moâm mang tính kó thuaät nhö TDDC, TDNT, caùc moân boùng, moân TT ñoái khaùng.

- Cô quan phaân tích thò giaùc vaø caûm giaùc cô baép coù vai troø trong vieäc thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin.

4.4.2. Naêng löïc ñònh höôùng. ( NLÑH )

- Laø naêng löïc xaùc ñònh, thay ñoåi tö theá vaø hoaït ñoäng cuûa cô theå trong khoâng gian vaø thôøi gian.

- NLÑH coù yù nghóa vôùi caùc moân theå thao mang tính kó thuaät, moân boùng, moân ñoái khaùng, Vì caùc moân naøy vaän ñoäng luoân thay ñoåi tö theá, vò trí trong khoâng gian vaøo thôøi ñieåm khaùc nhau.

- Cô quan thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin laø : Phaân tích thò giaùc.

4.4.3. Naêng löïc thaêng baèng. ( NLTB )

- Laø naêng löïc oån ñònh traïng thaùi thaêng baèng cuûa cô theå ( TB tónh ) hoaëc duy trì vaø khoâi phuïc noù trong vaø sau khi thöïc hieän ñoäng taùc ( TB ñoäng ).

- Coù yø nghóa ñaëc bieät vôùi caùc moân TT TD ngheä thuaät, TDDC, tröôït baêng ngheä thuaät vaø toác ñoä, bôi, judo, vaät .

- Cô quan thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin laø : Phaân tích thò giaùc, tieàn ñình, caûm giaùc cô baép.

4.4.4. Naêng löïc nhòp ñieäu. ( NLNÑ )

- Laø khaû naêng nhaän bieát ñöôïc söï luaân chuyeån caù ñaëc tính  chuyeån ñoäng trong quaù trình thöïc hieän moät ñoäng taùc hoaëc theå hieän noù trong khi thöïc hieän caùc ñoäng taùc.

- NL naøy chuû yeáu theå hieän söï tieáp thu nhòp ñieäu töø beân ngoaøi nhö aâm nhaïc , aâm thanh…

- Coù yø nghóa ñaëc bieät vôùi caùc moân TT TD ngheä thuaät, TDDC, tröôït baêng ngheä thuaät vaø toác ñoä, laøm cô sôû cho vieäc naâng cao khaû naêng tieáp thu cho caùc moân TT khaùc.

- Cô quan thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin laø : Phaân tích tieàn ñình, xuùc giaùc vaø caûm giaùc cô baép.

4.4.5. Naêng löïc phaûn öùng. ( NLPÖÙ )

- Laø khaû naêng daãn truyeàn vaø thöïc hieän caùc phaûn öùng vaän ñoäng moät caùch hôïp lí vaø nhanh choùng ñoái vôùi moät tín hieäu ( Ñôn giaûn hoaëc phöùc taïp )

- Coù yø nghóa ñaëc bieät vôùi caùc moân boùng, ñoái khaùng, chaïy toác ñoä, bôi...

- Cô quan thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin laø : Phaân tích thò giaùc vaø thính giaùc.

4.4.6. Naêng löïc phaân bieät vaän ñoäng. ( NLPBVÑ )

- Laø naêng löïc ñaït ñöôïc moät söï chính xaùc cao vaø tinh teá trong töøng hoaït ñoäng rieâng leû,  töøng giai ñoaïn cuûa quaù trình thöïc hieän ñoäng taùc, khaû naêng phaân bieät chính xaùc caùc thoâng soá veà thôøi gian, khoâng gian vaø duøng söùc….

- Coù yø nghóa ñaëc bieät vôùi caùc moân mang tính kó thuaät cao caùc moân ñoái khaùng...

- Cô quan thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin laø : Phaân tích caûm giaùc cô baép.

4.4.6. Naêng löïc thích öùng. ( NLTÖÙ )

- Laø naêng löïc chuyeàn nhanh vaø hôïp lí caùc chöông trình haønh ñoäng ñeå phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh môùi, hoaëc tieáp tuïc thöïc hieän haønh ñoäng ñoù theo phöông thöùc khaùc döïa treân caùc cô sôû tri giaùc nhöõng thay ñoåi cuûa hoaøn caûnh hoaëc döï ñoaùn caùc thay ñoåi ñoù.

- Coù yø nghóa ñaëc bieät vôùi caùc moân mang tính ñoái khaùng vaø moân boùng...

- Cô quan thu nhaän vaø xöû lí thoâng tin laø : Phaân tích thò giaùc, xuùc giaùc vaø caûm giaùc cô baép.

* Vieäc löïa choïn caùc phöông phaùp, phöông tieän taäp luyeän nhaèm phaùt trieàn toá chaát KL caàn tuaân theo caùc nguyeân taéc sau: PP chính laø taäp luyeän, Phöông tieän chính söû duïng caùc baøi taäp theå chaát( BTTC ).

4.5. Phöông phaùp giaùo duïc (reøn luyeän ) naêng löïc meàm deûo ( NLMD )

4.5.1. Ñaëc ñieåm cuûa naêng löïc meàm deûo.

   Meàm deûo laø naêng löïc cuûa vaän ñoäng vieân thöïc hieän ñoäng taùc vôùi bieân ñoä lôùn vaø toái ña. Ñaây chính laø thöôùc ño cuûa NLMD

* NLMD ñöôïc phaân thaønh 2 loaïi: MD tích cöïc vaø MD thuï ñoäng.

+ Meàm deûo tích cöïc: Laø NL cuûa VÑV  thöïc hieän ñoäng taùc vôùi bieân ñoä lôùn ôû caùc khôùp, chính söï taùc ñoäng vaø noå löïc cao cuûa heä thoáng cô baép.

+ Meàm deûo thuï ñoäng: Laø NL cuûa VÑV thöïc hieän ñoäng taùc vôùi bieân ñoä lôùn ôû caùc khôùp, do taùc ñoäng cuûa ngoaïi löïc, nhö troïng löôïng cô theå, caùc ñoäng taùc boå trôï löïc ñeø eùp…  theo yeâu caàu cuûa GV hoaëc HLV.

- NLMD phuï thuoäc vaøo khaû naêng ñaøn tính cuûa cô baép vaø daây chaèng.

- Trong quaù trình GDTC cho HS THCS caàn chuù yù ñeán tính chaát ñaøn hoài cao cuûa boä maùy vaän ñoäng vaø söï phaùt trieån chöa oån ñònh cuûa heä thoáng xöông,khôùp trong löùa tuoåi thieáu nieân. Ñaây laø ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån NL MD.

4.5.2. YÙ nghóa cuûa naêng löïc meàm deûo.

    Meàm deûo laø toá chaát vaän ñoäng quan troïng ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho ngöôøi taäp coù theå ñaït ñöôïc nhöõng yeâu caàu veà soá löôïng vaø chaát löôïng cuûa ñoäng taùc. Neáu khoâng ñöôïc giaùo duïc phaùt trieån ñaày ñuû seõ daãn ñeán:

- Haïn cheá vaø khoù khaên trong quaù trình giaùo duïc phaùt trieån theå chaát toaøn dieän vaø khaû naêng ñaït thaønh tích cao.

- Keùo daøi thôøi gian hoïc vaø hoaøn thieän caùc kyõ xaûo vaän ñoäng hoaëc gaây trôû ngaïi daãn ñeán khoâng coù theå hoaøn thieän ñöôïc kó thuaät ñoäng taùc.

- Haïn cheá phaùt trieån caùc naêng löïc: SM, SN, SB vaø khaû naêng phoái hôïp vaän ñoäng.

- Laøm haïn cheá hoaït ñoäng cuûa bieân ñoä ñoäng taùc. Daãn ñeán aûnh höôûng söï phaùt trieån söùc nhanh cuûa ñoäng taùc.

- Haïn chaát löôïng thöïc hieän ñoäng taùc, do ñoù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán thaønh tích thi ñaáu cuûa VÑV nhö trong caùc moân theå thao mang tính kó thuaät  nhö TDDC, TD ngheä thuaät, nhaûy caàu…

4.5.3. Phöông phaùp giaùo duïc phaùt trieån naêng löïc meàm deûo.

   Phöông phaùp chính vaø hôïp lí nhaát laø giuùp vieäc keùo giaõn cô baép vaø daây chaèng döôùi caùc hình thöùc sau:

- Keùo giaõn trong thôøi gian daøi: Duy trì töø söï keùo giaõn caùc nhoùm cô vaø daây chaèng trong nhieàu giaây tôùi khi coù caûm giaùc ñau gaàn tôùi giôùi haïn chòu ñöïng. Thoâng thöôøng keùo giaõn töø 10 - 20 giaây vaø laëp laïi töø 3 - 4 laàn.

- Keát hôïp caùc ñoäng taùc keùo giaõn baèng ñaù laêng vôùi vieäc döøng laïi ôû vò trí cao nhaát cuûa ñaù laêng nhö: Laêng traùi vaø phaûi, tröôùc,  sau töø 5 - 6 laàn.

4.5.4. Moät soá nguyeân taéc giaùo duïc phaùt trieån naêng löïc meàm deûo.

* Trong quaù trình giaùo duïc phaùt trieån NLMD caàn ñaûm baûo nhöõng nguyeân taéc sau:

- Löïa choïn caùc BT phaùt trieån NLMD caàn xuaát phaùt töø trình ñoä phaùt trieån cuûa VÑV ,  töø yeâu caàu cuûa moân theå thao vaø töø caùc BT chuyeân moân khaùc.

- Taäp luyeän caàn ñöôïc tieán haønh thöôøng xuyeân vaø heä thoáng , caàn ñöôïc taäp luyeän haøng ngaøy. Neáu khoâng taäp haøng ngaøy seõ bò giaûm suùt nhanh choùng.

- Tröôùc khi taäp caàn phaûi coù khôûi ñoäng chu ñaùo.

- Giöõa caùc BT caàn boá trí xen keõ caùc baøi taäp thaû loûng hoaëc xoa boùp nheï.

- Caàn keát hôïp caùc baøi taäp phaùt trieån NLMD thu ñoäng vôùi caùc baøi taäp phaùt trieån NLMD tích cöïc.

- Khoâng neân saép xeáp caùc BT MD vaøo phaàn cuoái buoåi taäp hoaëc sau phaàn taäp söùc maïnh.

- Ñöa caùc baøi taäp giaùo duïc phaùt trieån söùc maïnh chuyeân moân vaøo chöông trình huaân luyeän naêng löïc meàm deûo.

4.5.5. Moät soá baøi taäp ñeå kieåm tra naêng löïc meàm deûo.

     Trong quaù trình giaûng daïy vaø huaán luyeän caàn thöôøng xuyeân söû duïng caùc baøi taäp ñeå kieåm tra möùc ñoä phaùt trieån cuûa naêng löïc meàm deûo. Goàm moät soá baøi taäp sau:

-  Caùc BT kieåm tra naêng löïc meàm deo cuûa khôùp vai.

+ Ñöùng döïa löng, moâng vaø goùt chaân vaøo hoøm theå duïc tay duoãi thaúng theo höôùng leân cao vaø ra sau. Ño goùc taïo thaønh giöõa tay vaø maët treân cuûa hoøm.

+ Xoay vai baèng gaäy theå duïc. Ño khoaûng caùch giöõa hai tay

-  Caùc BT kieåm tra naêng löïc meàm deo cuûa coät soáng.

+ Uoán caàu: Ño khoaûng caùch giöõa tay vaø chaân ( Y/c tay vaø chaân phaûi thaúng )

+  Naèm saáp naâng hai chaân leân cao. Ñ o ñoä cao töø ngoùn chaân tôùi maët ñaát.

-  Caùc BT kieåm tra naêng löïc meàm deo cuûa khôùp hoâng.

+ Ñöùng treân buïc goã cao khoaûng 50 - 60 cm gaäp thaân veà tröôùc hai chaân thaúng, tay vôùi saâu xuoâng maët tröôùc cuûa buïc ( coù baûng chia ñoä daøi theo cm ). Ño khoaûng caùch töø maët treân ñieåm traïm cuûa ngoùn giöõa.

+ Ñöùng töïa löng vaøo töôøng ñöa chaân ra tröôùc. Ño goùc taïo thaønh giöõa hai chaân.

+ Xoaïc ngang. Ño khoaûng caùch töø maët ñaát tôùi ñuøi.

 

 

 

 

CHÖÔNG VI

HEÄ THOÁNG GIAÙO DUÏC, MUÏC TIEÂU CHUNG, MUÏC TIEÂU GIAÙO DUÏC

CAÙC CAÁP, BAÄC HOÏC. (4 TIEÁT )

 

1. Nhaø tröôøng, cô sôû giaùo duïc.

- TDTT nhaø tröôøng laø cô sôû cuûa TDTT quoác daân, laø troïng ñieåm phaùt trieån TDTT cuûa moät quoác gia.

- Tình hình TDTT trong tröôøng hoïc laø noäi dung quan troïng nhaát ñeå ñaùnh giaù trình ñoä phaùt trieån TDTT cuûa moät quoác gia.

- Ñaàu tieân veà maët daân soá – thanh nieân chieám 1/ 3 daân soá caû nöôùc.

- Veà maët söùc khoeû – trong thôøi kyø giaùo duïc cô sôû neá laøm toát giaùo duïc theå chaát seõ aûnh höôûng ñeán vieäc taêng cöôøng söùc khoeû, theå chaát, nhaân caùch vaø hình thaønh thôøi gian taäp luyeän sau naøy.

- Haàu nhö caùc nhaø voâ ñòch theá giôùi, nhöõng vaän ñoäng vieân öu tuù ñeàu xuaát thaân töø tröôøng hoïc.

- Vieäc phoå caäp kieán thöùc TDTT vaø vieäc naâng cao söùc khoeû, toá chaát cho toaøn daân ñeàu laáy nhaø tröôøng laøm cô sôû.

2. Giaùo vieân.

• Giaùo vieân caàn coù caùc hoaït ñoäng sau:

- Xaùc ñònh nhieäm vuï, yeâu caàu cuûa giôø hoïc caàn roõ raøng cuï vaø cuï theå. Caên cöù vaøo traïng thaùi vaø khaû naêng cuûa hoïc sinh giôø hoïc tröôùc vaø hieän taïi, ñaùp öùng nhu caàu höùng thuù vaän ñoäng cuûa HS.

- Caàn phaûi chæ roõ nhöõng ñieåm noåi baät cuûa vieäc taäp luyeän saép tôùi. Thoâng baùo, giaûi thích veà kæ luaät traät töï vaø caùch thöùc giaûi quyeát caùc nhieäm vuï, caùch thöùc thöïc hieän ñ/t, söõ duïng d/cuï, kieåm tra ñaùnh giaù caùc haønh vi cuûa mình, sai soùt vaø nguy hieåm coù theå saûy ra trong taäp luyeän.

- Hình thaønh moät caùch coù heä thoáng caùc khaùi nieäm veà kó thuaät ñoäng taùc, giaûi thích quy luaät sinh lí, sinh cô cuûa chuùng, caùc nguyeân taéc vaän ñoäng trong ñieàu kieän thöïc teá. Trang bò cho HS nhöõng tri thöùc caàn thieát coù lieân quan ñeán caùc kó naêng kó xaûo vaän ñoäng, nhaèm taïo cô sôû cho caùc em tieáp thu coù keát quaû chöông trình ñaõ ñeà ra.

- Kieåm tra thöôøng xuyeân vieäc taäp luyeän, haønh vi cuûa hoïc sinh vaø keát hôïp vôùi vieäc töï kieåm tra cuûa caùc em… Kòp thôøi. Giaûi thích cho HS bieát veà tình traïng, noäi dung, tính chaát vaø keát quaû hoaït ñoäng cuûa caùc em. Chæ roõ nguyeân nhaân, sai soùt, ñeà ra caùch giaûi quyeát.

- Ñieàu chænh löôïng vaän ñoäng thích hôïp vôùi ñaëc ñieåm hoïc sinh vaø ñieàu kieän cuï theå.

- Baûo hieåm giuùp ñôõ kòp thôøi trong khi hoïc sinh taäp luyeän. Söï giuùp ñôõ naøy mang tính chaát löïa choïn tình huoáng, giai ñoaïn, ñaëc ñieåm, hoaït ñoäng…

- Theo doõi, ñaùnh giaù bieåu döông kòp thôøi caùc hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh, töø ñoù maø xaùc ñònh hieäu quaû taäp luyeän.

• Coâng taùc chuaån bò cuûa giaùo vieân. Goàm caùc khaâu:

+ Naém ñoái töôïng hoïc sinh.

- Naém tinh thaàn , thaùi ñoä, trình ñoä taäp luyeän, söùc khoeû cuûa hoïc sinh.. vaøo ñaàu naêm hoïc, ñaàu kì.

+ Xaùc ñònh noäi dung, nhieäm vuï, phöông phaùp giaûng daïy.

- Phaûi xaùc ñònh moät caùch cuï theå caùc nhieäm vuï giaùo döôõng vaø söùc khoeû, taùc ñoäng cuûa buoåi taäp ñeán hoïc sinh, quy ñònh noäi dung kieán thöùc, kó naêng, kó xaûo, dieãn bieán trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa hoïc sinh…

- Xaùc ñònh cuï theå nhöõng phöông phaùp giaùo duïc vaø bieän phaùp toå chöùc, löôïng vaän ñoäng cho töøng nhoùm taäp luyeän.

+ Yeâu caàu veà giaùo aùn.

- Trong giaùo aùn caàn xaùc ñònh cuï theå yeâu caàu cho töøng phaàn, lieät keâ caùc baøi taäp thích hôïp vaø ñònh roõ LVÑ cuõng nhö nhöõng chuû ñònh veà phöông phaùp vaø toå chöùc lôùp.

+ Giaûng taäp ( Taäp daïy )

- Kieåm tra laïi khaåu leänh cuûa mình, tính toaùn cuï theå löôïng vaän ñoäng, naém vöõng caùc khaùi nieäm caàn truyeàn thuï cho hoïc sinh, suy nghó nhöõng bieän phaùp thöïc hieän ñoäng taùc, döï kieán noäi dung vaø hình thöùc caàn trao ñoåi vôùi hoïc sinh, mieâu taû caùc troø chôi…

- Taäp luyeän nhöõng ñoäng taùc khoù vaø caàn laøm maãu caùch thöùc baûo hieåm giuùp ñôõ, taäp caùch dieãn ñaït …

+ Ñaøo taïo caùn söï.

- Daïy tröôùc cho caùc em moät soá ñoäng taùc vaø kieåm tra laïi nhöõng kó naêng, kó xaûo, ñaëc bieät laø veà maët toå chöùc maø caùc em seõ phaûi thöøa haønh traùch nhieäm nhö baûo hieåm giuùp ñôõ, ñieàu khieån troø chôi…

+ Chuaån bò saân taäp, duïng cuï.

- Nhaèm ñaûm baûo chaát löôïng vaø an toaøn cho giôø hoïc, nhö doïn veä sinh nôi taäp luyeän, kieåm tra duïng cuï ñaày ñuû veà soá löôïng vaø ñaûm baûo chaát löôïng tröôùc khi leân lôùp.

+ Soaïn giaùo aùn. ( Xem chöông VII phaàn 4 muïc 4.1.2. Maãu giaùo aùn )

3. Caùc ñieàu kieän ñaûm baûo cho giaùo duïc TDTT.

- Veä sinh nôi hoïc taäp , taäp luyeän, kieåm tra boá trí saân taäp, duïng cuï, phaân phoái duïng cuï.

- Ñaûm baûo veà trình ñoä chuyeân moân, cô sôû vaät chaát theo yeâu caàu cuûa caáp hoïc ñuùng vôùi yeâu caàu toái thieåu cuûa Boä GD&ÑT ñöa ra.

4. Quaûn lí nhaø nöôùc veà giaùo duïc . ( chæ giôùi thieäu veà TDTT )

4.1. Quaûn lí nhaø nöôùc veà giaùo duïc TDTT

4.1.1. Uûy ban TDTT:

Laø cô quan ngang boä tröïc thuoäc chính phuû ñaûm nhaän chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veå TDTT. Caáp trung öông coøn hình thöùc quaûn lyù  nhaø nöôùc veà TDTT ôû ngaønh ñaøo taïo, quoác phoøng, coâng an. Caùc cô quan naøy chòu söï laõnh ñaïo chöïc tieáp cuûa chính phuû vaø boä chuû quaûn veà TDTT. Caùc cô quan treân caàn phoái hôïp vôùi UBTDTT vaø chòu söï kieåm tra, giaùm saùt cuûa UBTDTT.

4.1.2. Sôû TDTT tænh – thaønh:

Laø cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà TDTT chòu söï laõnh ñaïo tröïc tieáp cuûa UBND tænh, thaønh. Ñoàng thôøi chòu söï laõnh ñaïo kieåm tra, giaùm saùt veà chuyeân moân vaø moät soá lónh vöïc (taøi chính, keá hoaïch, quoác teá) cuûa UBTDTT.

Cô quan Giaùo duïc - Ñaøo taïo, coâng an, Boä chæ huy quaân söï tænh ñeàu xaùc laäp cô quan quaûn lyù veà TDTT. Ngoaøi chöùc naêng chaêm lo coâng taùc giaùo duïc theå chaát coøn caàn phaûi phoái hôïp chaët cheõ vôùi sôû TDTT ñeå xuùc tieán hoaït ñoäng khaùc cuûa TDTT trong toaøn tænh, thaønh.

4.1.3. Phoøng TDTT quaän, thò, huyeän:

Laø cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà TDTT chòu söï laõnh ñaïo cuûa UBND quaän, thò, huyeän ñoàng thôøi chòu söï chæ ñaïo, laõnh ñaïo veà chuyeân moân cuûa sôû TDTT do UBND boå nhieäm.

- Coù ñaày ñuû chöùc naêng quaûn lyù nhaø nöôùc veà TDTT trong phaïm vi quaän, thò, huyeän.

- ÔÛ caùc phoøng Giaùo duïc – Ñaøo taïo, boä chæ huy quaân söï, coâng an huyeän coù caùn boä phuï traùch coâng taùc TDTT.

4.1.4. Ban vaên hoùa – theå thao xaõ, phöôøng, thò traán:

Laø cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà TDTT chòu söï laõnh ñaïo tröïc tieáp cuûa UBND xaõ, phöôøng, thò traán vaø chòu söï chæ ñaïo, laõnh ñaïo veà chuyeân moân cuûa phoøng TDTT quaän, thò do UBND boå nhieäm. Ñeå laøm toát coâng taùc TDTT caàn phoái hôïp chaët cheõ caùc giaùo vieân TDTT cô quan, xí nghieäp…

4.2. Heä thoáng quaûn lyù xaõ hoäi veà TDTT:

Heä thoáng naøy goàm caùc toå chöùc, cô quan TDTT ñöôïc thaønh laäp theo tính töï nguyeän, töï quaûn vaø theo luaät cuûa toå chöùc ñoù. Heä thoáng naøy cuõng xaây döïng theo 4 caáp töông xöùng vôùi heä thoáng quaûn lyù nhaø nöôùc veà TDTT vaø tuaân theo nguyeân taéc taäp trung daân chuû vaø nguyeân taéc quaûn lyù keát hôïp laõnh thoå – ngaønh.

4.2.1. Ban chaáp haønh caùc lieân ñoaøn theå thao trung öông:

- Do lieân ñoaøn baàu ra, theo luaät toå chöùc cuûa lieän ñoaøn.

- Lieân ñoaøn hoaït ñoäng theo phaùp luaät cuûa Vieät Nam, chòu söï kieåm tra, giaùm saùt moät soá maët cuûa UBTDTT.

- Chöùc naêng lieân ñoaøn laø quaûn lyù xaõ hoäi veà TDTT.

- Chòu traùch nhieäm veà söï phaùt trieån toaøn dieän moân theå thao ñoù trong phaïm vi caû nöôùc.

4.2.2. Ban chaáp haønh lieân ñoaøn theå thao caáp tænh, thaønh do baàu ra:

- Hoaït ñoäng theo luaät cuûa Vieät Nam, chòu söï kieåm tra giaùm saùt cuûa UBND tænh, thaønh vaø UBTDTT.

- Chòu söï laõnh ñaïo vaø chæ ñaïo veà chuyeân moân cuûa BCH lieân ñoaøn caáp trung öông.

- Coù ñaày ñuû chöùc naêng quaûn lyù xaõ hoäi veà TDTT. Chòu traùch nhieäm söï phaùt trieån moân theå thao ñoù trong tænh, thaønh.

4.2.3. Ban chaáp haønh lieân ñoaøn theå thao quaän, huyeän do baàu ra:

- Hoaït ñoäng theo luaät cuûa Vieät Nam.

- Chòu söï laõnh ñaïo cuûa UBND quaän, huyeän vaø chòu söï chæ ñaïo  veà chuyeân moân cuûa BCH lieân ñoaøn theå tænh.

- Coù ñaày ñuû chöùc naêng quaûn lyù xaõ hoäi veà TDTT. Chòu traùch nhieäm söï phaùt trieån moân theå thao ñoù trong quaän, huyeän.

4.2.4. Ban chaáp haønh ñôn vò TDTT cô sôû (Ban laõnh ñaïo CLB TDTT):

Ñöôïc thaønh laäp do nhu caàu cuûa nhaân daân, vaø phaùt trieån thaønh tích moân naøy ôû ñòa phöông (Xí nghieäp, tröôøng hoïc, cô quan, HTX…).

- Chuû nhieäm CLB do baàu ra hoaëc do boå nhieäm (neáu laø ñôn vò tö nhaân).

- Hoaït ñoäng theo luaät cuûa Vieät Nam vaø theo luaät toå chöùc rieâng cuûa lieân ñoaøn vaø ñôn vò ñoù.

- Chòu söï kieåm tra, chæ ñaïo cuûa BCH lieân ñoaøn theå thao caáp quaän, huyeän vaø UBND phöôøng, xaõ, laõnh ñaïo xí nghieäp, cô quan v.v…

- Coù traùch nhieäm toå chöùc taäp luyeän, loâi cuoán moïi ngöôøi tham gia taäp luyeän vaø phaùt trieån VÑV naêng khieáu.

5. Xaõ hoäi hoaù giaùo duïc vaø TDTT.

 

CHÖÔNG VII

BAØI: MUÏC ÑÍCH VAØ NHIEÄM VUÏ GDTC TRONG NHAØ TRÖÔØNG PHOÅ THOÂNG ( 6 TIEÁT )

1. YÙ nghóa vaø nhieäm vuï cuûa GDTC trong nhaø tröôøng phoå thoâng.

1.1 YÙ nghóa muïc ñích cuûa GDTC.

       Hieán phaùp nöôùc CHXHCN Vieät Nam naêm 1992, Ñieàu 41 coù ghi: " … qui ñònh cheá ñoä giaùo duïc theå chaát baét buoäc trong tröôøng hoïc ". Tính chaát " baét buoäc " naøy xuaát phaùt töø yù nghóa to lôùn cuûa nGDTC trong nhaø tröôøng.

       Muïc ñích cuûa heä thoáng TDTT Vieät Nam xuaát phaùt töø yeâu caàu coù tính qui luaät cuûa coâng cuoäc xaây döïng CNXH vaø baûo veä Toå quoác.

       Ñaát nöôùc ñang chuyeån sang moät thôøi kyø môùi, thôøi kyø coâng nghieäp hoùa vaø hieän ñaïi hoùa ( CNH , HÑH ), laøm cho daân giaøu nöôùc maïnh xaõ hoäi coâng baèng vaên minh. Ñeå thöïc hieän muïc tieâu ñoù con ngöôøi coù yù nghóa quyeát ñònh. Trong hoäi nghò laàn thöù 4 BCH TW Ñaûng khoùa VII ñaõ neâu ra “ Con ngöôøi phaùt trieån veà trí tueä, cöôøng traùng veà theå chaát, phong phuù veà tinh thaàn, trong saùng veà ñaïo ñöùc”  laø ñoäng löïc cuûa söï nghieäp xaây döïng xaõ hoäi môùi, ñoàng thôøi laø muïc tieâu cuûa CNXH.

       Xuaát phaùt töø nhöõng yeâu caàu treân, muïc ñích cuûa TDTT Vieät Nam laø nhaèm hoaøn thieän theå chaát vaø laøm phong phuù theâm ñôøi soáng vaên hoùa tinh thaàn cho nhaân daân, goùp phaàn tích cöïc vaøo söï nghieäp “ Naâng cao daân trí ñaøo taïo nhaân löïc vaø boài döôõng nhaân taøi ”

       Muïc ñích naøy mang tính chaát khaùch quan, vì noù phaûn aùnh yeâu caàu  coù tính qui luaät cuûa xaõ hoäi.

- Con ngöôøi phaûi chuaån bò veà caùc maët tinh thaàn vaø theå chaát ñeå coù ñieàu kieän tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa xaõ hoäi. Hoaït ñoäng laø ñieàu kieän caàn thieát ñaàu tieân ñeå toàn taïi cuûa con ngöôøi noù laø yeáu toá chuû ñaïo trong  söï nghieäp hình thaønh muïc ñích cuûa TDTT. Do vaäy caàn reøn luyeän moät caùch heä thoáng ñeå buø ñaép phaàn theå löïc thieáu huït ñoù.

- Moái quan heä cuûa TDTT vôùi kinh teá, vaên hoùa vaø caùc maët khaùc cuûa cuoäc soáng XH cuõng ñang thay ñoåi vaø môõ roäng.

- Trong moái quan heä naøy TDTT phaàn lôùn trôû thaønh giaù trò vaên hoùa raát coù yù nghóa, noù kích thích tính töï chuû, chuû ñoäng, tích cöïc cuûa caù nhaân trong taát caû caùc hoaït ñoäng haøng ngaøy cuûa hoï.

- Treân thöïc teá moïi löùa tuoåi ñeàu bò loâi cuoán vaøo caùc hoaït ñoäng TDTT khaùc nhau. Ñaây chính laø moät maët cuûa nhu caàu XH caàn phaûi coù hoaït ñoäng vui chôi giaûi trí. Cuøng vôùi thôøi gian raõnh roãi cuûa nhaân daân lao ñoäng ñöôïc taêng leân , TDTT coøn coù theâm moät chöùc naêng quan troïng  nöõa laø toå chöùc nghó ngôi tích cöïc, boài boå söùc khoûe nhaèm phaùt huy tieàm naêng saùng taïo cuûa con ngöôøi.

1.2. Nhieäm vuï cuûa GDTC ( TDTT ).

   GDTC trong nhaø tröôøng phoå thoâng laø moät boä phaän quan troïng trong söï nghieäp TDTT noùi chung. Noù ñöôïc tieán haønh phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm veà giaûi phaãu, taâm - sinh lí, giôùi tính cuûa hoïc sinh vaø caùc yeâu caàu khaùc. Caên cöù vaøo nhieäm vuï chung cuûa heä thoáng GDTC, nhieäm vuï cuûa GDTC trong tröôøng phoå thoâng ñöôïc cuï theå hoùa nhö sau:

1.2.1. Nhieäm vuï baûo veä vaø naâng cao  söùc khoeû.

Ñeå thöïc hieän ñöôïc nhieäm vuï naøy giaùo duïc TDTT phaûi thöôøng xuyeân thöïc hieän caùc yeâu caàu sau :

- Phaùt trieån hình thaùi chöùc naêng cuûa cô theå, hoaøn thieän theå chaát veà moïi maët, reøn luyeän cô theå thích nghi vôiù moâi tröôøng, coù khaû naêng choáng beänh vaø taêng tuoåi thoï.

- Phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc (toá chaát vaän ñoäng), bieát vaän duïng chuùng trong ñôøi soáng haøng ngaøy.

1.2.2. Nhieäm vuï giaùo döôõng.

- Trang bò cho HS nhöõng tri thöùc veà TDTT, kyõ naêng, kyõ xaûo vaän ñoäng, caàn thieát cho hoaït ñoäng khaùc nhau cuûa cuoäc soáng haøng ngaøy. 

- Cung caáp caùc tri thöùc vaø reøn luyeän thoùi quen giöõ veä sinh caù nhaân, veä sinh nôi coâng coäng, veä sinh taäp luyeän, neáp soáng vaên minh vaø laønh maïnh.

- Phaùt trieån höùng thuù vaø nhu caàu reàn luyeän thaân theå cöôøng traùng, hình thaønh thoùi quen töï taäp luyeän.

- Trang bò moät soá tri thöùc veà maët toå chöùc vaø phöông phaùp tieán haønh giôø theå duïc.

    Yeâu caàu voái caáp hoïc THCS

- Phaùt trieån kó naêng vaän duïng linh hoaït caùc ñoäng taùc trong nhöõng ñieàu kieän khaùc nhau nhö hoaït ñoäng vui chôi giöõa giôø, hoaït ñoäng Ñoaøn, Ñoäi, naâng cao tính ñoäc laäp giaûi quyeát caù nhieäm vuï vaän ñoäng. Maät khaùc höôùng nghieäp TDTT cho HS coù naêng khieáu.

1.2.3.  Nhieäm vuï giaùo duïc.

Nhaèm hình thaønh caùc phaåm chaát yù chí vaø ñaïo ñöùc caáp cao, thaám nhuaàn caùc chuaån möïc vaø haønh vi ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi môùi, goùp phaàn tích cöïc vaøo giaùo duïc trí duïc, giaùo duïc lao ñoäng vaø giaùo duïc thaåm myõ.

Toùm laïi: Nhieäm vuï hoaøn thieän cho con ngöôøi veà nhöõng maët : “ Ñöùc, trí, theå, mó, thieän”

1.2.4. Nhieäm vuï phaùt hieän vaø boài döôõng böôùc ñaàu nhaân taøi theå thao.

- Nhaân taøi TDTT trong töông lai chuû yeáu laø ôû caùc tröôøng phoå thoâng . Do ñoù GDTC coøn coù nhieäm vuï phaùt hieän caùc taøi naêng trong ñieàu kieän khaû naêng cuûa mình.

- Boài döôõng nhaân taøi TT cho ñaát nöôùc hoaëc thoâng baùo cho caùc toå chöùc - cô quan coù traùch nhieäm ñeå kòp thôøi boài döôõng nhaân taøi.

- GV TDTT caàn phaûi trang bò nhöõng hieåu bieát caàn thieát veà cô sôû khoa hoïc cuûa nhaân taøi theå thao.

2. Caùc hình thöùc toå chöùc GDTC.

2.1. Caùc hình thöùc GDTC trong nhaø tröøông phoå thoâng.

2.1.1. Giôø Theå duïc.

   Laø loaïi giôø hoïc baét buoäc thöïc hieän thoáng nhaát theo chöông trình qui ñònh cuûa nhaø nöôùc, nhaèm giaûi quyeát caùc nhieäm vuï cuûa GDTC trong nhaø tröôøng.

2.1.2. Caùc hình thöùc nghó ngôi, tích cöïc.

   Laø hình thöùc taäp luyeän haøng ngaøy coù toå chöùc theo nhoùm hoaëc caù nhaân HS nhö theå duïc buoåi saùng , TD giöõa giôø. Caùc troø chôi vui khoûe…

2.1.3. Caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoùa.

- Nhaèm phuï vuï cho hoaït ñoäng noäi khoùa do nhaø tröôøng quaûn lí. Goàm caùc toå, nhoùm ,ñoäi tuyeån, caùc hoaït ñoäng thi ñaáu  Hoäi khoûe Phuø Ñoång caùc caáp, tham quan vaø nghe noùi chuyeän veà TDTT …. Caùc hoaït ñoäng naøy do nhaø tröôøng quaûn lí thoáng nhaát theo keá hoaïch chung.

2.1.4. Caùc hình thöùc ( hay bieän phaùp ) toå chöùc taäp luyeän thoâng thöôøng.

+ Taäp theo lôùp ( taäp ñoàng loaït )

     Hình thöùc naøy coù ñaëc ñieåm laø hoïc sinh taäp cuøng moät ñoäng taùc (BT) döôùi söï chæ ñaïo tröïc tieáp cuûa giaùo vieân vaø theo moät khoaûng thôøi gian ñaõ ñònh tröôùc, theo moät ñoäi hình vaø nhòp ñoä thoáng nhaát.

• Hình thöùc naøy coù theå chia thaønh caùc phöông aùn sau:

-         Taát caû HS thöïc hieän ñoäng taùc; hoaëc taäp töøng ñoâi moät. Khi moät ngöôøi taäp, ngöôøi kia baûo hieåm, quan saùt, ñaùnh giaù ... vaø sau ñoù ñoåi vò trí cho nhau;

-         Thöïc hieän theo laøn soùng;

-         Thöïc hieän theo kieåu nöôùc chaûy ( lieân tuïc hay baêng chuyeàn ). Nhö nhaûy xa, cao ...

+ Taäp theo nhoùm.

     Ñaëc ñieåm cuûa hình thöùc toå chöùc naøy laø hoïc sinh ñöôïc phaân theo nhoùm veà trình ñoä kó thuaät, giôùi tính ... Moåi nhoùm coù nhieäm vuï rieâng, taäp ôû nhöõng vò trí khaùc nhau, giaùo vieân quaùn xuyeán chung vaø laàn löôït chæ ñaïo cuï theå töøng nhoùm.

Coù 2 nhoùm:

+ Nhoùm khoâng chuyeån ñoåi: Lôùp hoc ñöôïc chia thaønh moät soá nhoùm. Döôùi söï chæ ñaïo thoáng nhaát cuûa giaùo vieân, caùc nhoùm taäp luyeän theo yeâu caàu, noäi dung vaø thöù töï ñaõ ñöôïc quy ñònh tröôùc.

   Öu ñieåm: GV deã theo doõi vaø quaûn lí vieäc taäp luyeän cuûa hoïc sinh, thuaän tieän cho vieäc saép xeáp noäi dung vaø LVÑ .

   Nhöôïc ñieåm: Yeâu caàu veà saân taäp, duïng cuï taäp luyeän phaûi ñaày ñuû theo soá löôïng HS.

+ Nhoùm chuyeån ñoåi: Lôùp hoïc ñöôïc phaân chia thaønh moät soá nhoùm, moãi nhoùm theo noäi dung khaùc nhau. Sau moät thôøi gian quy ñònh, caùc nhoùm chuyeån ñoåi noäi dung, vò trí cho nhau.

   Öu ñieåm: Thöïc hieän ñöôïc trong ñieàu kieän saân taäp, duïng cuï thieáu thoán, hoïc sinh vaãn taêng soá laàn taäp luyeän; boài döôõng vaø reøn ñöôïc naêng löïc ñoäc laäp cho HS, giuùp ñôõ trong taäp luyeän.

   Nhöôïc ñieåm: GV khoù chæ ñaïo toaøn dieän, saép xeáp noäi dung vaø thôøi gian taäp luyeän gaëp khoù khaên.

• Coù nhieàu phöông aùn taäp luyeän theo hình thöùc nhoùm chuyeån ñoåi:

+  Hai nhoùm moät laàn chuyeån ñoåi;

+  Ba nhoùm hai laàn chuyeån ñoåi;

+ Hình thöùc hoån hôïp;

-         Tröôùc phaân nhoùm, sau hôïp nhaát;

-         Tröôùc hôïp nhaát, sau phaân nhoùm;

+ Taâp quay voøng ( Voøng troøn )

     Moãi ngöôøi taäp theo töøng ñoäng taùc (BT) rieâng roài laàn löôït theo trình töï taäp sang phaàn khaùc. Hình thöùc naøy phuø hôïp vôùi lôùp nhoû, ít ngöôøi.

+ Taäp caù nhaân.

     Moãi ngöôøi taäp coù nhieäm vuï rieâng, ñòa ñieåm rieâng hoaëc cuøng taäp moät baøi vôùi yeâu caàu khaùc nhau. Giaùo vieân seõ höôùng daãn töøng hoïc sinh theo söï löïa choïn cuûa mình.

2.2. Caùc hoaït ñoäng TDTT ngoaøi nhaø tröøông phoå thoâng.

- Caùc tröôøng lôùp theå thao nghieäp dö ( hay naêng khieáu theå thao )

- Caùc Caâu laïc boä theå thao

- Caùc hoaït ñoäng theå thao do Ñoaøn thanh nieân vaø khu phoá ( thoân, xaõ) toå chöùc trong dòp heø …

     Caùc hoaït ñoäng naøy do caùc toå chöùc ngoaøi nhaø tröôøng quaûn lí ( UB TDTT, sôû, phoøng TDTT, Ñoaøn TN … )  Moái quan heä chaët cheõ trong vaø ngoaøi cuøng nhau thöïc hieän moät nhieäm vuï chung laø GDTC cho theá heä thanh thieáu nieân.

3. Giôø hoïc Theå duïc trong nhaø tröôøng phoå thoâng.

3.1. Nhieäm vuï cuûa giôø Theå duïc.

    Coù 3 nhieäm vuï cô baûn cuûa GDTC: Söùc khoûe, giaùo döôõng, giaùo duïc ñöôïc theå hieän trong taát caû caùc giôø Theå duïc.

- Nhieäm vuï giaùo döôõng giöõ vai troø chuû ñaïo trong töøng giôø hoïc. Nhieäm vuï naøy caàn phaûi cuï theå hoùa ñeå ñaûm baûo tính heä thoáng veà kieán thöùc , KN, KXVÑ qua moãi giôø hoïc.

- Nhieäm vuï söùc khoûe vaø giaùo duïc cuõng raát quan troïng, nhöng raát khoù cuï theå hoùa cho töøng giôø hoïc. Thöôøng ngöôøi ta qui ñònh chung cho töøng giai ñoaïn naêm hoïc vaø hoïc kì.

- Giaùo vieân caàn nghieân cöùu kó khoâng chæ noäi dung qui ñònh trong chöông trình, maø coøn phaûi xem xeùt caû tình hình cuï theå cuûa giôø hoïc ñoù.

- Hoïc hoûi kinh nghieäm cuûa caùc giaùo vieân khaùc, tham khaûo taøi lieäu khaùc coù lieân quan ñeán chuyeân moân…  Treân cô sôû ñoù ruùt ra keát luaän rieâng, phöông phaùp rieâng cho ban thaân mình.

3.2. Noäi dung cuûa giôø Theå duïc.

   Noäi dung giôø hoïc Theå duïc ñaõ ñöôïc trình baøy ôø muïc 1  chöông IX. Moät soá neùt ñaëc tröng trong chöông trình Theå duïc ôû tröôøng phoå thoâng, coù moät soá baøi taäp sau:

- Veà theå duïc: Goàm caùc baøi taäp phaùt trieån toaøn dieän, thöïc duïng, theå duïc nhòp dieäu, theå duïc duïng cuï, mang , vaùc…

- Veà ñieàn kinh: Goàm caùc baøi taäp chaïy, nhaûy, neùm ….

- Caùc moân boùng töï choïn: Goàm boùng chuyeàn, boùng neùm, boùng baøn, caàu loâng, boùng ñaù…

- Ngoaøi ra coøn coù caùc loaïi troø chôi, bôi, côø vua, voõ, vaät …

     Ñeå ñaûm baûo giôø hoïc giaùo vieân thöôøng saép xeáp 2- 3 noäi dung nhaèm phaùt trieån theå chaát vaø taïo giôø hoïc sinh ñoäng, kích thích tính tích cöïc, höùng thuù hoïc taäp cuûa hoïc sinh.

3.3. Moät soá ñaëc ñieåm veà caáu truùc giôø Theå duïc.

    Caáu truùc chung cuûa giôø hoïc goàm 3 phaàn: Phaàn môû ñaàu, phaàn cô baûn vaø phaàn keát thuùc .

- Coù theå thöïc hieän theo nhieàu phöông aùn vaø yeâu caàu khaùc nhau, nhaèm phaûn aùnh ñöôïc ñaëc ñieåm löùa tuoåi cuûa hoïc sinh vaø tình hình cuï theå cuûa noäi dung chöông trình.

- Tuøy thuoäc vaøo ñaëc ñieåm löùa tuoåi caáp hoïc, giôùi tính, trình ñoä.

3.4. Toå chöùc giôø Theå duïc.

- Laø bieän phaùp raát quan troïng ñeå tieán haønh taäp luyeän ñaït hieäu quaû cao vaø coù yù nghóa giaùo duïc raát lôùn ñoái vôùi hoïc sinh.

- Toå chöùc lôùp hôïp lí, baûo ñaûm löôïng vaän ñoäng , giöõ vöõng kó luaät traät töï, ñoäng vieân tính tích cöïc taäp luyeän cuûa HS.

- Toå chöùc töø vieäc di chuyeån HS ra saân taäp, höôùng daãn cuï theå veà thôøi gian, ñöa ra noäi qui, höôùng daãn veà trang phuïc vaø vò trí saép xeáp.

- Caàn söû duïng caùn söï lôùp hoaëc toå tröïc ñeå toå chöùc , ñöa ra caùc bieän phaùp thi ñua caùc toå vôùi nhau.

- Höôùng daãn cho hoïc sinh giuùp ñôõ giaùo vieân trong vieäc toå chöùc chuaån bò saân taäp vaø duïng cuï tröôùc khi vaøo lôùp. Tuøy vaøo löùa tuoåi ñeå giao nhieäm vuï, chuù yù ñeán ñieàu kieän an toaøn. Traùnh maát thôøi gian trong tieát daïy vì vieäc di chuyeån ñoäi hình vaø di chuyeån duïng cuï.

- Caên cöù vaøo löùa tuoåi vaø trình ñoä cuûa hoïc sinh maø löïa choïn caùc hình thöùc toå chöùc taäp luyeän hôïp lí. Löu yù vieäc chuaån bò cho HS vaøo giôø hoïc tieáp theo.

3.5. Naâng cao tính tích cöïc taäp luyeän cuûa hoïc sinh.

    Ñeå kích thích tính tích cöïc töï giaù taäp luyeän cuûa HS giaùo vieân caàn phaûi taïo ñieàu kieän ñeå cho caùc em so saùnh, ñoái chieáu,  phaân tích caùc khaùi nieäm vaø haønh ñoäng thöïc teá. Ñoàng thôøi toå chöùc lôùp hôïp lí sao cho moãi HS ñeàu hoaït ñoäng töø ñaàu ñeán cuoái giôø.

* Nhöõng bieän phaùp cuï theå ñeå naâng cao tính tích cöïc töï giaùc cuûa hoïc sinh.

- Neâu nhieäm vuï phaûi haáp daãn, kích thích ñöôïc loøng mong muoán nhaän thöùc cuûa HS.

- Dieãn ñaït gôïi caûm, coù hình aûnh keøm theo minh hoïa cuï theå.

- Khi phaân tích ñoäng taùc kó thuaät caàn keát hôïp vôùi kieán thöùc cuûa caùc moân hoïc khaùc nhö: Toaùn, Vaät lí, Sinh lí…  ñeå giuùp HS hieåu roõ cô sôû khoa hoïc cuûa TDTT.

- Phaùt trieån naêng löïc tö duy cuûa caùc em khi quan saùt hoaëc thöïc hieän ñoäng taùc. Cuøng nhau quan saùt vaø phaân tích caùc ñoäng taùc cuûa baïn hoaëc töï phaân tích ñoäng taùc cuûa chính mình.

- Ñöa vaøo giôø hoïc moät soá baøi taäp ôû möùc cao hôn, cho pheùp hoïc sinh thöïc hieän theo caùch rieâng cuûa mình.

- Ñöa ra caùc yeâu caàu môùi ñoøi hoûi HS phaûi tìm caùch giaûi quyeát .

- Ñoái xöû caù bieät.

- Ñoåi môùi phöông phaùp nhö: phaân nhoùm taäp luyeän, taäp quay voøng …

- Giaùo vieân thöôøng xuyeân kieåm tra ñoäng vieân.

3.6. Caùc loaïi giôø hoïc.

* Thoâng thöôøng goàm maáy loaïi sau :

3.6.1. Giôø môû ñaàu.

- Laø giôùi thieäu nhöõng neùt cô baûn veà noäi dung chöông trình theå duïc trong hoïc kì hoaëc naêm hoïc.

- Neâu leân nhöõng yeâu caàu cuï theå ñoái vôùi hoïc sinh, phöông phaùp laøm vieäc cuûa giaùo vieân, sô boä naém tình hình hoïc sinh.

3.6.2. Giôø hoïc noäi dung môùi.

- Nhaèm giôùi thieäu nhöõng kieán thöùc môùi veà lí thuyeát cuõng nhö caùc ñoäng taùc , höôùng söï chuù yù vaø höùng thuù hoïc taäp cuûa HS vaøo vieäc hoïc taäp noäi dung môùi.

- Phaàn môû ñaàu vaø phaàn cô baûn gaén lieàn voái nhau raát chaët cheõ. Hoïc noäi dung môùi seõ baét ñaàu khi cô theå ôû vaøo traïng thaùi saün saøng vaø sung söùc nhaát.

- Löïac choïn caùc baøi taäp boå trôï daãn daét trong heä thoáng caùc baøi taäp phaùt trieån toaøn dieän phaûi nhaèm taïo neân caùc khaùi nieäm veà ñoäng taùc môùi.

- Vieäc toå chöùc lôùp phaûi ñaûm baûo sao cho coù theå ñieàu khieån vaø kieåm tra ñöôïc vieäc thöïc hieän caùc baøi taäp cuûa HS.

- Phaàn keát thuù nhaán maïnh laïi noäi dung môùi ñaõ hoïc vaø ra baøi taäp veà nhaø.

3.6.3. Giôø cuûng coá vaø naâng cao.

- Khaùc vôùi caùc moân hoïc khaùc, giôø Theå duïc caàn giaønh thôøi gian thoûa ñaùng ñeå cuûng coá caùc kó thuaät ñoäng taùc cô baûn vaø phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc, reøn luyeän cô theå.

- Phaûi khôûi ñoäng ñaày duû ñeå ñaûm baûo cho cô theå böôùc vaøo hoaït ñoäng vôùi cöôøng ñoä cao.

- Söû duïng roäng raõi caùc baøi taäp veà chaïy, nhaûy, neùm… raát ña daïng vaø linh hoaït; caùc baøi taäp ñoøi hoûi phaûn öùng nhanh vaø luoân luoân coù söï di chuyeån söùc chuù yù.

- Söû duïng caùc hình thöùc taäp luyeän theo nhoùm hoaëc coù theå söû duïng phöông phaùp quay voøng ñeå phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc.

- Caùc baøi taäp ñaõ naém vöõng neân ñöa vaøo caùc giai ñoaïn khoù khaên nhaát cuûa buoåi taäp. Coøn caùc baøi toång hôïp, tieáp söùc, troø chôi… neân ñöa vaøo döôùi daïng thi ñaáu.

- Phaàn thaû loõng, hoài tænh cuõng phaûi kó, vì vôùi giôø hoïc naøy cöôøng ñoä vaän ñoäng maïnh.

3.6.4. Giôø kieåm tra.

- Nhaèm ñaùnh giaù keát quaû daïy vaø hoïc cuûa töøng giai ñoaïn, heát moân hoaëc heát hoïc phaàn.

- Caàn taïo moïi ñieàu kieän ñeå hoïc sinh theå hieän heát trình ñoä khaû naêng cuûa mình baèng caùch ñoäng vieân, khuyeán khích , khôûi ñoäng chuyeân moân ñaày ñuû, thöû duïng cuï….

3.6.5. Giôø hoån hôïp.

- Ñaây laø loaïi giôø keát hôïp caùc loaïi giôø hoïc neâu treân vôùi nhau. Coù theå hôïp nhaát 2- 3 nhieäm vuï khaùc nhau, nhöng caàn chuù yù ñeán trình töï giaûi quyeát caùc nhieäm vuï: nhieäm vuï hoïc baøi môùi neân giaûi quyeát tröôùc, nhieäm vuï cuõng coá sau.

- Neáu kieán thöùc cuûng coá coù lieân quan ñeán noäi dung hoïc môùi thì phaûi hoïc tröôùc, phaùt trieån söùc nhanh, kheùo leùo tröôùc söùc maïnh söùc beàn.

3.7. Baøi taäp veå nhaø.

- Ñaëc ñieåm cuûa baøi taäp veà nhaø trong GDTC laø nhaèm naâng cao tính tích cöïc vaän ñoäng haøng ngaøy cuûa hoïc sinh.

- Nhieäm vuï cuûa noù laø nhaèm cuûng coá kieán thöùc, kó naêng, kó xaûo ñaõ tieáp thu ñöôïc treân lôùp, phaùt trieån caùc toá chaát theå löïc, giöõ gìn vaø naâng cao söùc khoûe.

4. Keá hoaïch giaûng daïy.

5. Baøi soaïn vaø baøi giaûng.

5.1. Baøi soaïn.

5.1.1. Trong baøi soaïn caàn xaùc ñònh ñöôïc:

- Muïc tieâu, yeâu caàu cuûa giôø hoïc.

- Phöông phaùp, phöông tieän giaûng daïy, thôøi gian vaø ñòa ñieåm leân lôùp.

- Cô sôû vaät chaát phuïc vuï cho giôø leân lôùp.

- Caùc böôùc tieán haønh töø ñaàu giôø ñeán keát thuùc. Goàm Phaàn môû ñaàu, cô baûn, keát thuùc.

5.1.2. Veà hình thöùc.

- Baøi soaïn coù theå ñöôïc trình baøy theo dieãn bieán thôøi gian vaø noäi dung cuûa giôø hoïc, hoaëc trình baøy theo maãu baøi soaïn theå duïc.

- Ñoái vôùi GV TD vôùi vaøo ngheà, vieäc chuaån bò baøi soaïn ñaày ñuû laø heát söùc caàn thieát. Tuy nhieân, caàn löu yù raèng, maãu baøi soaïn chi tieát phuï thuoäc vaøo sôû tröôøng cuûa giaùo vieân, tính chaát, noäi dung cuûa moân hoïc, vaøo caû ñoái töôïng tieáp thu nöõa.

 

 

MAÃU BAØI SOAÏN

GIAÙO AÙN THEÅ DUÏC

BAØI :

I/ MUÏC TIEÂU :

-

-

-

II/ ÑÒA ÑIEÅM – PHÖÔNG TIEÄN :

-

-

III/ NOÄI DUNG VAØ PHÖÔNG PHAÙP LEÂN LÔÙP :

                Ngaøy ..........thaùng...........naêm

                           Ngöôøi soaïn

 

5.2. Baøi giaûng.

   Laø söï toå chöùc thi coâng treân cô sôû söï chuaån bò cuûa baøi soaïn. Döïa vaøo söï toå chöùc thi coâng naøy maø ñaùnh giaù chaát löôïng giôø Theå duïc ôû phoå thoâng. Chuùng goàm caùc khaâu sau:

- Baøi giaûng phaûi coù yeâu caàu cuï theå, saùt ñoái töôïng vaø tình hình thöïc tieãn.

- Baûo ñaûm toå chöùc lôùp chaët cheõ, sinh ñoäng, an toaøn.

- Naâng cao tính tích cöïc taäp luyeän cuûa hoïc sinh vaø chieáu coá caù bieät.

- Caáu truùc cuûa giôø hoïc vaø ñieàu chænh löôïng vaän ñoäng hôïp lí.

- Chuaån bò saân taäp, duïng cuï taäp luyeän ñaày ñuû, boá trí thuaän tieän.

- Vaän duïng nhuaàn nhuyeãn vaø linh hoaït caùc nguyeân taéc, phöông phaùp giaûng daïy TDTT.

- Giaùo vieân giöõ vai troø chuû ñaïo: laõnh ñaïo, toå chöùc, ñieàu khieån giôø hoïc coù keát quaû.

- Tö theá taùc phong ñænh ñaïc, töï chuû.

6. Kieåm tra vaø ñaùnh giaù keát quaû GDTC.

6.1. YÙ nghóa.

   Kieåm tra vaø ñaùnh giaù keát quaû laø moät maët raát quan troïng cuûa quaù trình daïy hoïc. Kieåm tra, ñaùnh giaù coù heä thoáng vaø khaùch quan seõ ñoäng vieân vaø kích thích tính tích cöïc hoïc taäp cuûa hoïc sinh.

    Kieåm tra vaø ñaùnh giaù keát quaû giuùp cho GV ñieàu khieån ñuùng ñaén vaø hôïp lí quaù trình coâng taùc cuûa mình, xaùc ñònh ñöïôc trình ñoä taäp luyeän, trình ñoä naém vöõng caùc tri thöùc, kó thuaät ñoäng taùc cuûa hoïc sinh.

   Töø keát quaû kieåm tra maø giaùo vieân töï ñaùnh giaù vieäc thöïc hieän nhieäm vuï GDTC cuûa mình.

6.2. Caùc hình thöùc kieåm tra ñaùnh giaù.

- Kieåm tra sô boä böôùc ñaàu .

- Kieåm tra thöôøng xuyeân.

- Kieåm tra giai ñoaïn theo hoïc trình, hoïc phaàn.

- Ngoaøi ra, haøng naêm theo ñònh kì coù theå toå chöùc kieåm tra theå löïc vaø söùc khoûe hoïc sinh nhaèm ñaët cô sôû khoa hoïc vaø thöïc tieãn cho coâng taùc GDTC.

   Ñeå ñaûm baûo tính khaùch quan, vieäc kieåm tra ñaùnh giaù caàn ñöôïc toå chöùc heä thoáng, nghieâm tuùc, hình thöùc thích hôïp vaø ña daïng, tieâu chuaån roû raøng, thaùi ñoä GV phaûi coâng minh, khaùch quan.

*Hoaït ñoäng ngoaïi khoùa TDTT.

+ YÙ nghóa.

- Cuõng coá vaø naâng cao keát quaû hoïc taäp treân lôùp.

- Hình thaønh thoùi quen vaø loøng say meâ taäp luyeän.

- Giöõ gìn vaø naâng cao söùc khoûe, thoûa maõn ñöôïc nhu caàu vaän ñoäng, vui chôi, nghó ngôi tích cöïc.

- Thu huùt ñoâng ñaûo HS tham gia cheá ñoä reøn luyeän thaân theå, phaùt trieån theå löïc, phaåm chaát ñaïo ñöùc, trí tueä vaø caùc phaåm chaát khaùc.

- Chuaån bò cho vieäc ñònh höôùng theå thao.

- Boài döôõng löïc löôïng noøng coát veà TDTT cho nhaø tröôøng, tham gia Hoäi khoûe Phuø Ñoång.

+ Noäi dung hoaït ñoäng ngoaïi khoaù.

• Theo höôùng söùc khoûe

- Baûo veä vaø naâng cao söùc khoûe, nghó ngôi tích cöïc, duy trì vaø naâng cao naêng löïc laøm vieäc veà trí tueä, cuõng nhö veà theå löïc.

- Naâng cao trình ñoä vaän ñoäng nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa chöông trình TDTT noäi khoaù vaø thöïc hieän cheá ñoä reøn luyeän thaân theå.

• Theo höôùng theå thao

- Nhaèm hoaøn thieän moät soá maët veà trình ñoä taäp luyeän cuûa hoïc sinh. Chuùng ñöôïc tieán haønh trong caùc lôùp theå thao vaø thi ñaáu theå thao nhaèm thoaû maõn nhu caàu vaø höùng thuù theå thao cuûa caùc em hoïc sinh.

+ Yeâu caàu

- Phaûi phuïc vuï toát cho hoaït ñoäng noâïi khoaù

- Phaûi phuø hôïp vôùi ñoái töôïng, hình thöùc phaûi ña daïng, thu huùt ñöôïc ñoâng ñaûo hoïc sinh tham gia.

- Gaén lieàn vôùi caùc hoaït ñoäng ngoaïi khoaù khaùc cuûa nhaø tröôøng.

- Tranh thuû söï giuùp ñôõ cuûa hoäi phuï huynh hoïc sinh vaø caùc ñoaøn theå khaùc.

+ Toå chöùc vaø laõnh ñaïo hoaït ñoäng TDTT.

- Hoaït ñoäng noäi khoaù vaø ngoaïi khoaù TDTT laø moät maët höõu cô cuûa caùc hoaït ñoäng trong nhaø tröôøng nhaèm thöïc hieän caùc nhieäm vuï cuûa GDTC. ( Vieäc cô caáu toå chöùc do hoäi ñoàng nhaø tröôøng ra quyeát ñònh thaønh laäp ) Giaùo vieân theå duïc vôùi tö caùch laø tham möu.

 

CHÖÔNG VIII: LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN TDTT THEÁ GIÔÙI ( 5 TIEÁT )

 

I/ PHONG TRAØO OLYMPIC QUOÁC TEÁ.

1. Caùc hoaït ñoäng cuûa Uyû ban Olympic quoác teá.

2. Uyû ban Olympic Chaâu AÙ.

3. Uyû ban Olympic khu vöïc Ñoâng Nam AÙ.

4. Caùc Lieân ñoaøn Theå thao quoác teá.

III. SÖÏ PHAÙT TRIEÅN TDTT ÔÛ VIEÄT NAM.                              ( 6 TIEÁT )

1. Tröôùc Caùch maïng thaùng  8/ 1945. Thôøi kyø thöïc daân Phaùp xaâm löôïc.

- Vieät Nam luùc naøy laø thuoäc ñòa khai thaùc cuûa thöïc daân Phaùp ( TDP ). Phaùp ñaõ duøng coâng nhaân reõ maït ñeå khai thaùc taøi nguyeân khoaùng saûn v.v… raát ít caàn ñeán söùc khoeû kyõ thuaät vaø kieán thöùc  do vaäy TDP khoâng caàn ñeán TDTT.

- TDTT khoâng coù ích maø chæ coù haïi cho chuùng vì TDTT khoâng nhöõng goùp phaàn naâng cao söùc khoeû maø coøn goùp phaàn naâng cao kieán thöùc söï hieåu bieát vaø naêng löïc toå chöùc yù thöùc ñoaøn keát cuûa daân toäc VN. Chuùng ra söùc kìm haûm TDTT.

- Chuùng caám ñoaùn phaù phaùch nhöõng nhaân toá khoa hoïc laønh maïnh tieán boä cuûa neàn theå thao daân toäc maët khaùc ngaên chaën söï tieáp söùc cuûa ngöôøi Vieät Nam vôùi nhöõng hoaït ñoäng TDTT hieän ñaïi

- Chöùng caàm trong caùc tröôøng hoïc khoâng giaõng daïy moân hoïc theå duïc. Tuy nhieân vôùi caùc tröôøng tieåu hoïc cuûa ngöôøi phaùp thì laïi coù moân theå duïc, coù saân vaän ñoäng… chuùng cho raèng treû em VN khoeû maïnh thì chuùng khoâng öa. Vì vaäy moân theå duïc laø moân caám.

- TDP ra söùc ngaên caám reøn luyeän TDTT daân toäc nhöõng ngöôøi daïy voõ, daïy vaät coù theå bò gieát haïi hoaëc bò tuø, ñoái vôùi caùc moân theå thao khaùc chuùng cuõng gaây nhieàu khoù khaên .

- Sau chieán tranh theá giôùi thöù nhaát TDP kieät queä, chuùng chaáp nhaän phaûi chaáp nhaän söï tieáp suùc cuûa ngöôøi VN vôùi neàn vaên hoaù trong ñoù coù TDTT. Tuy nhieân voõ thuaät vaãn bò caám ñoaùn, coøn caùc moân TT khaùc chòu söï quaûn lí cuûa ngöôøi phaùp.

- TDP thaønh laäp nhöõng toå chöùc TDTT môùi, söû duïng nhöõng hoaït ñoäng TDTT mang tính truî laïc hoaù thanh nieân kích ñoäng tinh thaàn ñòa phöông cuïc boä gaây chia reõ. Chuùng toå chöùc nhieàu giaû ñaáu coù möu ñoà lôïi duïng TDTT ñeå  boùp naëng quaàn chuùng töø naêm 1938. Luùc naøy TDTT khoâng vì lôïi ích cuûa nhaân daân maø phuïc vuï cho lôïi ích giai caáp thoâng trò.

- Chieán tranh TG thöù 2 TDP thua traän phaùt xít Nhaät traøn vaøo Ñoâng döông, CM VN döôùi söï laõnh ñaïo cuûa Ñaûng ñaõ tieán leân thaønh cao traøo. TDP ñaõ döïa vaøo TDTT ñeå thoaùt khoûi nguy hieåm.

- Naêm 1941 chöông trình cöùu nöôùc cuûa maët traän Vieät minh ñaõ ghi khuyeán khích khuyeán khích vaø giuùp ñôû neàn theå duïc quoác daân laøm cho noøi gioáng ngaøy caøng theâm maïnh. Chöông trình ñoù chính laø cöông lónh ñaáu tranh choáng ñaáu tranh aâm möu cuûa TDP.

Toùm laïi: Töø nhöõng naêm ñaàu cuûa theá kyû 20 cho ñeán CM thaùng 8 ôø VN ñaõ xuaát hieän moät soá hoaït ñoäng TT mang tính chaát coù toå chöùc do nhaø nöôùc thöïc daân baûo hoä nhöng nhìn chung caùc hoaït ñoäng TT naøy môùi chæ giôùi haïn ôû thieåu soá taàng lôùp treân cuûa xaõ hoäi chuû yeáu laø thanh nieân tieåu tö saûn. Muïc ñích cuûa TDP laø khoâng phaùt ñoäng phong traøo TDTT saâu roäng, maø chæ lôïi duïng TDTT ñeå du nguõ yù thöùc ñaáu tranh cuûa quaøn chung ñaëcbieät laø thanh nieân. Trong thôøi kì naøy ôû phía Nam coù 2 tröôøng cao ñaúng theå duïc laø ôû Phan Thieát vaø Ñaø Laït  laø nhöõng nôi ñaøo taïo moät soá ít HLV theå thao.

2. Thôøi kyø 1945 – 1954 Thôøi kyø chieán tranh giaûi phoùng daân toäc.

- Caùch maïng (CM) thaùng 8/ 1945 thaønh coâng ñaõ môõ ra 1 kyõ nguyeân môùi trong lòch söû daân toäc. Nhaø nöôùc Vieät Nam daân chuû coäng hoaø ñaõ phaûi ñöông ñaàu vôùi muoân vaøn khoù khaên thöû thaùch khaéc nghieät haäu quaû cuûa naïn ñoùi cuoái naêm 44 ñaàu naêm 45 chöa ñöôïc khaéc phuïc. Naïn luït lôùn T8 naêm 1945 ôû 9 tænh Baéc boä tieáp tôùi haïn haùn keùo daøi laøm cho saûn xuaát bò ñình cheä naïi ñoùi laïi ñe doaï nhaân daân.

- Tröôùc tình hình ñoù vieäc dieät giaëc ñoùi, giaëc roát vaø naâng cao söùc daân caûi taïo noøi gioáng vöøa laø nhieäm vuï caáp thieát vöøa mang tính laâu daøi vì töông lai cuûa daân toäc Vieät Nam.

- Ñaûng vaø chính phuû ñaõ quyeát taâm phaùt ñoäng 1 phong traøo “ Khoeû vì nöôùc ” trong toaøn daân vaø giao cho Boä thanh nieân laø cô quan chæ ñaïo phaùt ñoäng.

- Ngaøy 30/1/1946 Chuû tòch Hoà Chí Minh ñaõ kí xaùc leäng soá 14 veà vieäc thieát laäp taïi Boä thanh nieân 1nha Theå duïc trung öông do oâng Döông Ñöùc Hieàn Boä tröôûng Boä thanh nieân phuï traùch. Nhieäm vuï cuûa Nha TD ñöôïc toùm taét trong 3 khaåu hieäu chính: Phoå thoâng TD – gaây ñôøi soáng maïnh – caûi taïo noøi gioáng.

- Ngaøy 1/3/1946 Nha TDTW ñaõ toå chöùc ñöôïc khoaù HL caùn boä TD ñaàu tieân cho 62 nam, nöõ thanh nieân töø khaép caùc tænh taïi tröôøng HL HCM ôû VN hoïc xaù thuoäc ñòa phaän tröôøng ÑH Baùch khoa. Nhöõng HLV naøy ñaõ trôû thaønh haït gioáng cho phong traøo “ Khoeû vì nöôùc ”

- Ngaøy 26/3/46 Baùc Hoà töï tay vieát lôøi keâu goïi toaøn daân taäp TD. Ngaøy 27/3/46 lôøi keâu goïi toaøn daân taäp TD  cuûa Baùc ñöôïc coâng boá treân baùo cöùu quoác cuøng voái vieäc Baùc kí xaùc leänh soá 38. Thieát laäp taïi Boä quoác gia giaùo duïc 1 nha thanh nieân vaø Theå duïc.

- Ghi nhôù söï kieän lòch söû naøy töø naêm 1991 ngaøy 27/3/1991 ñaõ ñöôïc choïn laø ngaøy “ Theå thao Vieät Nam ”.

- Lôøi keâu goïi toaøn daân taäp TD cuûa Baùc ngay laäp töùc ñaõ coù taùc ñoäng saâu saéc tôùi moïi giôùi, moïi nhaø., moïi ngöôøi daân, phong traøo “ Khoeû vì nöôùc ” thaät söï soâi ñoäng hôn bao giôø heát, caùc toå chöùc XH, caùc ñoaøn theå ñaõ nhieät lieät höôûng öùng vieäc luyeän taäp baèng caùch cöû caùc ñaïi bieåu ñi döï caùc lôùp HL do Nha TN vaø TD toå chöùc ñeå phoå bieán cho moïi ngöôøi daân.

- ÔÛ khaép caùc coâng sôû Xínghieäp UB haønh chính cuûa caùc tænh , thaønh ñaõ coù uyû vieân chuyeân traùch veà TDTT vaø thöïc hieän caùc bieän phaùp haønh chính nhö laäp quyû rieâng mua saém duïng cuï TDTT.

- Taïi caùc cô quan TW, ôû chieán khu caùc coâng sôû, tröôøng hoïc, ñôn vò boä ñoäi caùc caùn boä chieán só ñaõ taäp luyeän TDTT thöôøng xuyeân töø ñoù hình thaønh 1 phong traøo reøn luyeän söùc khoeû vôùi baøi theå duïc 32 ñuoäng taùc. Ngoaøi ra coøn coù caùc moân khaùc nhö chaïy vieät daõ, boùng chuyeàn … ñöôïc tham gia taäp luyeän vaøo phong traøo reøn luyeän thaân theå ñaõ goùp phaàn quan troïng vaøo caùc thaéng lôïi cuûa quaân vaø daân ta trong chieán dòch thu ñoâng 1947, chieán thaéng bieân giôùi naêm 1951 vaø chieán dòch lòch söû Ñieän bieân phuû naêm 1954 laäp laïi hoaø bình ôû 1 nöõa ñaát nöôùc.

3. Thôøi kyø 1954 – 1975 thôøi kyø chieán tranh thoáng nhaát ñaát nöôùc.

      Naêm 1954 cuoäc khaùng chieán choáng thöïc daân phaùp thaéng lôïi hoaø bình laäp laïi ôû moät nöûa ñaát nöôùc neàn TDTT môùi ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån chuùng ta ñaõ töøng böôùc xaây döïng cô sôû vaät chaát kyõ thuaät saân baõi, duïng cuï TDTT, kieän toaøn boä maùy quaûn lyù töø Trung öông tôùi caùc caáp, khu, tænh thaønh…

      TDTT ñaõ phuïc vuï cho coâng vieäc xaây döïng ôû Mieàn Baéc vaø ñaáu tranh ñeå thoáng nhaát ñaát nöôùc naêm 1955 – 1956 toaøn daân Mieàn Baéc taïi thuû ñoâ Haø noäi vaø caùc Thaønh phoá, thò xaõ ñaõ toå chöùc nhieàu cuoäc thi ñaáu Theå thao veà caùc moân nhö boùng ñaù, boùng chuyeàn, ñua xe ñaïp…

     Vaøo thaùng 06 naêm 1956 ñeå thoáng nhaát vieäc quaûn lí TDTT Chính phuû quyeát ñònh thaønh laäp TDTT Trung öông vaø ôû caùc caáp tænh, thaønh thì thaønh laäp Ban TDTT tænh thaønh. Ngaøy 16 thaùng 03 naêm 1957 Chính phuû ra thoâng tö soá 92 phaùt ñoäng cuoäc vaän ñoäng reøn luyeän thaân theå thu huùt ñoâng ñaûo quaàn chuùng tham gia.

     Ngaøy 02 thaùng 10 naêm 1958 Ban bí thö Trung öông Ñaûng ra chæ thò soá 106CT/W veà coâng taùc TDTT ñaây laø chæ thò ñaàu tieân cuûa Ban bí thö TW Ñaûng veà theå thao nöôùc ta.

     Naêm 1958 caùc hoaït ñoäng TDTT trong nöôùc vaø quoác teá raát soâi ñoäng. Ví duï giaûi voâ ñòch boùng baøn, boùng chuyeàn, boùng roå toaøn mieàn Baéc ñaõ ñöôïc toå chöùc. Giaûi bôi loäi thanh nieân toaøn mieàn Baéc ñöôïc toå chöùc. Giaûi vieät daõ baùo Tieàn phong ñöôïc toå chöùc laàn thöù` nhaát ngaøy 25 thaùng 12 naêm 1958.

      Naêm 1959 – 1960 laø 2 naêm phong traøo TDTT mieàn Baéc tieáp tuïc ñöôïc phaùt trieån maïnh meõ vaø soâi noåi, phong traøo reøn luyeän thaân theå theo tieâu chuaån vaø taäp luyeän caùc moân theå thao quoác phoøng ñaëc bieät soâi ñoäng.

      Ngaøy 23 thaùng 05 naêm 1959 Hoäi boùng baøn Vieät Nam ñaõ ra ñôøi ñaây laø toå chöùc xaõ hoäi theå thao ñaàu tieân ôû nöôïc ta.

Song song vôùi caùc phong traøo TDTT quaàn chuùng hoaït ñoäng Theå thao naâng cao cuõng ñöôïc chuù yù. Tröôøng huaán luyeän Theå thao TW ñöôïc thaønh laäp naêm 1959 ñeå ñaøo taïo vaän ñoäng vieân xuaát saéc.

      Coâng taùc ñaøo taïo Caùn boä TDTT ñaõ ñöôïc ñaåy leân moät böôùc quan troïng . Tröôøng Trung caáp TDTT TW ñaõ ñöôïc thaønh laäp naêm 1959 ñaøo taïo caùn boä TDTT coù trình ñoä trung caáp, beân caïnh ñoù caùc ban TDTT cuûa caùc tænh ñaõ chuù yù ñaøo taïo nhieàu höôùng daãn vieân theå duïc ôû cô sôû. Vieäc giaûng daïy TDTT cuõng ñöôïc ñöa vaøo tröôøng caáp III.

      Ñaëc ñieåm cuûa coâng taùc TDTT trong thôøi kyø töø naêm 1955 – 1960 ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaøo coâng cuoäc ñaáu tranh vì hoaø bình thoáng nhaát ñaát nöôùc.

      Naêm 1961 hoäi ñoàng chính phuû quyeát ñònh ñoåi Ban TDTT TW thaønh Uyû ban TDTT trong thôøi kyø töø naêm 1961 ñeán naêm 1975 cuoäc ñaáu tranh thoáng nhaát nöôùc nhaø chuyeån sang böôùc ngoaët môùi, coâng taùc TDTT coù söï chuyeån höôùng phong traøo theå duïc veä sinh vaø reøn luyeän thaân theå theo tieâu chuaån tieáp tuïc ñöôïc ñaåy maïnh vaø phaùt trieån roäng khaép caùc cô sôû.

      - Ngaøy 28 thaùng 02 naêm 1962 Ban bí thö TW Ñaûng ra chæ thò 38 veà taêng cöôøng coâng taùc TDTT quoác phoøng. Naêm 1964 Ñeá quoác Myõ tieán haønh cuoäc chieán tranh phaù hoaïi mieàn Baéc, coâng taùc TDTT ñaõ chuyeån höôùng laáy theå duïc phuïc vuï quoác phoøng laøm nhieäm vuï troïng taâm, vôùi noäi dung chuû yeáu laø phong traøo reøn luyeän 5 moân chaïy, nhaûy, bôi, baén, voõ. Vaø phong traøo luyeän vai traêm caân, luyeän chaân ngaøn daëm ñeå xeû doïc tröôøng sôn ñi cöùu nöôùc ñöôïc caùc taàng lôùp thanh nieân höôûng öùng saâu roäng. Caùc cuoäc thi ñaáu 5 moân ñöôïc toå chöùc ôû ñòa phöông caùc ngaønh. Naêm 1966 Ñaïi hoäi toaøn mieàn Baéc thi ñaáu 5 moân ñöôïc toå chöùc laàn ñaàu tieân, beân caïnh ñoù hoaït ñoäng theå thao naâng cao trong thôøi gian naøy vaãn ñöôïc duy trì vaø ñaåy maïnh.

      Ngaøy 26 thaùnh 08 naêm 1970 ban chaáp haønh TW Ñaûng ra chæ thò 180 veà taêng cöôøng coâng taùc TDTT. Ngaøy 09 thaùng 01 naêm 1971 tröôùc yeâu caàu môùi thöôøng vuï Quoác hoäi vaø hoäi ñoàng chính phuû ban haønh quyeát ñònh chuyeån Uyû ban TDTT thaønh Toång cuïc TDTT. Naêm 1972 trong tình hình môùi mieàn Baéc tröïc tieáp coù chieán 1tranh coâng taùc TDTT caøng ñöôïc duy trì vaø ñaåy maïnh nhaèm phuïc vuï saûn xuaát chieán ñaáu vaø ñôøi soáng. TDTT ôû mieàn Nam döôùi thôøi Myõ nguïy ñöôïc xem laø moät ngaønh khoa hoïc phaùt trieån queøo quaët, boùng ñaù coù veû ñöôïc quan taâm hôn vaø deã coù ñieàu kieän phaùt trieån. Cho neân noù ñöôïc phaùt trieån hôn thôøi kì Phaùp thuoäc caùc moân theå thao daân toäc thì bò mai moät, khoâng coù tröôøng TDTT daøi haïn, khoâng coù cô sôû nghieân cöùu khoa hoïc kó thuaät vaø caùn boä khoa hoïc TDTT, cô sôû vaät chaát chæ taäp trung ôû caên cöù quaân söï lôùn cuûa Myõ ôû Saøi Goøn tuy boùng ñaù ñöôïc quan taâm nhieàu nhaát. Saân boùng vaø voøng ñua xe ñaïp ôû Hueá xaây döïng töø thôøi Phaùp cuõng khoâng ñöôïc söûa sang.

      - Tuy vaäy trong moät chöøng möïc nhaát ñònh quaàn chuùng vaãn baûo toàn ñöôïc caùc nhaân toá laønh maïnh trong truyeàn thoáng thöôïng voõ cuûa daân toäc. Sau ngaøy giaûi phoùng chính quyeàn caùch maïng ñaõ coá gaéng raát nhieàu treân moïi lónh vöïc keát hôïp caûi taïo vaø xaây döïng ñeå xoaù boû nhöõng teä haïi cuûa xaõ hoäi cuõ phaùt trieån nhöõng nhaân toá laønh maïnh trieån khai nhöõng hoaït ñoäng TDTT theo phöông höôùng XHCN. Trong baùo caùo chính trò taïi Ñaïi hoäi Ñaûng laàn 4 noùi “ÔÛ mieàn Nam chuû nghóa thöïc daân cuõ vaø môùi cuøng vôùi 3o naêm chieán tranh ñaõ ñeå laïi  nhöõng haäu quaû naëng neà treân lónh vöïc vaên hoaù tö tuôûng baèng nhieàu thuû ñoaïn thaâm ñoäc boïn Myõ nguïy coá taïo ra moät thöù vaên hoaù noâ dòch ñoài truïy laïi coøn cöïc kì phaûn ñoäng xoâ ñaåy moät soá thanh nieân trong caùc thaønh thò chaïy theo loái soáng gaáp vò kyû, sa ñoaï, aên baùm hoøng huyû hoaïi nhöõng vaên hoaù daân toâïc vaø neáp soáng cuûa nhaân daân ta ñoàng baøo mieàn Nam ñaõ kieân trì choáng laïi thöù vaên hoaù thöïc daân môùi ñoù giöõ vöõng vaø phaùt huy truyeàn thoáng yeâu nöôùc thöông noøi kieân cöôøng baát khuaát… Baûo veä vaø phaùt trieån nhöõng nhaân toá daân toäc vaø daân chuû trong vaên hoaù ngay caû trong nhöõng vuøng bò ñòch chieám ñoùng laâu naêm. Töø sau ngaøy giaûi phoùng döôùi söï chæ ñaïo cuûa Ñaûng nhaân daân ta ñaõ haêng haùi laøm nhieàu vieäc nhaèm xoaù boû nhöõng haäu quaû cuûa vaên hoaù thöïc duïng môùi vaø sau ngaøy hoaøn toaøn giaûi phoùng mieàn Nam. Töø sau naêm 1975 caùc tænh, thaønh vuøng môùi giaûi phoùng ñaõ nhanh choùng thaønh laäp caùc Sôû TDTT vaø toå chöùc beân döôùi ñaùnh daáu moät giai ñoaïn phaùt trieån môùi cuûa heä thoáng quaûn lí nhaø nöôùc treân caû nöôùc. Ngaøy 18 thaùng 11 naêm 1975 BCH TW Ñaûng ñaõ ra chæ thò soá 227 veà coâng taùc TDTT rong tình hình môùi “… khoâi phuïc vaø taêng cöôøng söùc khoeû cho nhaân daân xaây döïng con ngöôøi môùi phaùt trieån toaøn dieän phuïc vuï ñaéc löïc xaây döïng toå quoác …”

     Toång cuïc TDTT ñaõ ra chæ thò veà cuoäc vaän ñoäng ñaåy maïnh phong traøo TDTT ôû cô sôû. Tieán tôùi Ñaïi hoäi TDTT toaøn quoác laàn thöù nhaát naêm 1976 caùc hoaït ñoäng TDTT chaøo möøng ñaát nöôùc thoáng nhaát ñöôïc toå chöùc ôû khaép nôi. Moät soá giaûi theå thao veà boùng ñaù, boùng chuyeàn, boùng baøn… Nhöõng giaûi ñoù mang teân Tröôøng Sôn, Hoàng Haø, Cöûu Long ñöôïc toå chöùc ôû baéc, Trung, Nam. Vaø moät soá  chöông trình bieåu dieãn goùp phaàn töøng böôùc hoäi nhaäp TDTT trong toå quoác thoáng nhaát. Vaø phong traøo thi ñua tieân tieán veà TDTT ñaõ daáy leân trong toaøn quoác.

4. Thôøi kyø 1976 – 1986 vaø töø 1986 ñeán nay.

        Ñeán heát naêm 1976 toaøn quoác ñaõ coù hôn 5000 ñôn vò cô sôû ñöôïc coâng nhaän danh hieäu “Tieân tieán TDTT” trong ñoù coù 13 ñôn vò ñöôïc nhaø nöôùc taëng thöôûng huaân chöông lao ñoäng.

       Ñeán naêm 1980 Vieät Nam ñaõ gia nhaäp phong traøo Olympic quoác teá. Vaøo ngaøy 31 thang 03 naêm 1990 ngaønh TDTT ñaõ saùt nhaäp boä vaøo boä vaên hoaù thoâng tin theå thao du lòch, nhöng ñeán thaùng 11 naêm 1992 Toång cuïc TDTT ñöôïc thaønh laäp laïi. Toå chöùc cuûa ngaønh daàn daàn oån ñònh vaø cuûng coá.

      Ngaøy 24 thaùng 03 naêm 1994 ban bí thö TW Ñaûng ra chæ thò 36 CP/TW veà coâng taùc TDTT trong giai ñoaïn môùi chæ thò cuûa Ñaûng nhaán maïnh phaùt trieån TDTT laø moät boä phaän quan troïng trong chính saùch phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa Ñaûng vaø nhaø nöôùc nhaèm boài döôõng vaø phaùt huy nhaân toá con ngöôøi. Quaù trình chæ thò cuûa Ñaûng ñaõ thoáng nhaát trong thôøi kì ñoåi môùi.

Nhieäm vuï 1: Phaùt trieån saâu roäng TDTT cho moïi ngöôøi tích cöïc xaây döïng VÑV taøi naêng vaø khoâng ngöøng naâng cao thaønh tích theå thao cuûa ñaát nöôùc, ñaåy maïnh quan heä vieäc hôïp taùc quoác teá veà TDTT giôø ñaây ngaønh TDTT ñaõ böôùc vaøo thôøi kì môùi muïc tieâu phöông höôùng phaùt trieån theå duïc theå thao trong nhöõng naêm tôùi laø taïo ñöôïc böôùc tieán vaø nhöõng tieàn ñeà veà qui moâ, chaát löôïng cho TDTT böôùc vaøo theá kæ môùi phuïc vuï ñaéc löïc nhieäm vuï chính trò.

      Tröôùc heát laø goùp phaàn phaùt trieån theå chaát, naêng löïc tri thöùc vaø  yù trí con ngöôøi Vieät Nam ñeå tham gia coù hieäu quaû veà coâng cuoäc tham gia xaây döïng vaø baûo veä toå quoác hình thaønh heä thoáng ñaøo taïo taøi naêng theå thao quoác gia cuûng coá vaø môû roäng moät soá trung taâm ñaøo taïo VÑV treû vôùi chaát löôïng môùi ruùt ngaén khoaûng caùch, tham gia tích cöïc ôû caøc Ñaïi hoäi TDTT Ñoâng Nam AÙ, Chaâu AÙ vaø Theá giôùi.

- Oån ñònh toå chöùc veà quaûn lí nhaø nöôùc veà theå thao caùc caáp môû roäng caùc toå chöùc xaõ hoäi veà theå duïc theå thao ñöa coâng taùc keá hoaïch hoaù vaøo neà neáp hoaøn thaønh quy hoaïch veà cô sôû vaät chaát cho theå duïc theå thao treân phaïm vi toaøn quoác xuùc tieán moät soá coâng trình veà TDTT. Tieâu chuaån hoaù xaây döïng coâng trình theå thao caùc trung taâm theå duïc theå thao caáp huyeän ñoåi môùi vaø naâng cao chaát löôïng ñaøo taïo caùn boä TDTT. Taêng cöôøng veà soá löôïng vaø chaát löôïng caùn boä ñaùp öùng yeâu caàu giaùo vieân trong tröôøng hoïc. Tieáp thu vaø öùng duïng nhöõng thaønh töïu khoa hoïc vaø y hoïc theå thao nhöõng coâng ngheä vaø kyõ thuaät tieân tieán coù lieân quan ñeán TDTT.

    Ñeå phaùt trieån TDTT ñoång boä vaø ñuùng höôùng ngaønh TDTT ñaõ vaø ñang trieån khai thöïc hieän haøng loaït caùc bieän phaùp toaøn ngaønh quyeát taâm hoïc taäp naâng cao trình ñoä vöôn leân theo kòp yeâu caàu môùi cuûa söï nghieäp TDTT nhö vaäy hôn 60 naêm qua neàn TDTT Vieät Nam ñaõ töøng böôùc tröôûng thaønh qua caùc thôøi kì cuûa caùch maïng Vieän Nam TDTT Vieät Nam ñaõ goùp phaàn tích cöïc vaø xöùng ñaùng vaøo vieäc xaây döïng con ngöôøi môùi ñôøi soáng vaên hoaù tinh thaàn cho ñôøi soáng nhaân daân coù tham gia vaøo thaønh tích böôùc ñaàu treân vuõ ñaøi Theá giôùi, Chaâu luïc vaø Khu vöïc.

 

 

 

 

+  TẬP DẠY 10 TIẾT

 

 

----- HEÁT -----