Tiết 7 + 8:

 THỰC HÀNH

KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM CÁC ĐỊNH LUẬT DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC ĐƠN

I. MUÏC TIEÂU.

- Bieát duøng phöông phaùp thöïc nghieäm ñeå xaùc ñònh :

 + Chu kyø dao ñoäng T cuûa con laéc ñôn khoâng phuï thuoäc vaøo bieân ñoä khi bieân ñoä dao ñoäng nhoû, khoâng phuï thuoäc vaøo khoái löôïng, chæ phuï thuoäc vaøo chieàu daøi l vaø gia toác rôi töï do cuûa nôi laøm thí nghieäm.

 + Tìm ra baèng thí nghieäm T = a, vôùi heä soá a2. Keát hôïp vôùi nhaän xeùt tæ soá vôùi g = 9,8 m/s2, ñeå töø ñoù nghieäm laïi coâng thöùc lyù thuyeát veà chu kyø dao ñoäng cuûa con laéc ñôn.

 + ÖÙng duïng keát quaû ño heä soá a ñeå xaùc ñònh gia toác troïng tröôøng g taïi nôi laøm thí nghieäm.

- Bieát thu thaäp vaø xöû lyù keát quaû TN :

+ Laäp baûng ghi keát quaû ño keøm sai soá

+ Xöû lyù soá lieäu baèng caùch laäp caùc tæ soá caàn thieát.

+ Veõ ñöôïc ñoà thò töø baûng ghi kq ño vaø ruùt ra nhaän xeùt.

II. CHUAÅN BÒ.

 1. Giaùo vieân.

  - Nhaéc HS chuaån bò baøi theo caùc noäi dung ôû phaàn baùo caùo thöïc haønh trong SGK.

  - chuaån bò 5-6 boä duïng cuï TN. Moãi boä goàm coù :

- Mét gi¸ ®ì cao 1m ®Ó treo con l¾c, cã tÊm chØ thÞ n»m ngang cã c¸c v¹ch chia ®èi xøng.

- Mét cuén chØ.

- Mét ®ång hå bÊm gi©y (hoÆc ®ång hå ®eo tay cã kim gi©y).

- Mét th­íc ®o ®é dµi cã giôùi haïn ño khoaûng 500 mm.

- Ba qu¶ nÆng 50g cã mãc treo.

 2. Hoïc sinh.

- Ñoïc kyõ baøi thöïc haønh ñeå xaùc ñònh roõ muïc ñích vaø quy trình thöïc haønh.

- Traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi ñeå ñònh höôùng baøi thöïc haønh.

- GiÊy kÎ « milimÐt ®Ó vÏ ®å thÞ vaø laäp saün caùc baûng ñeå ghi kq theo maãu ôû phaàn baùo caùo thöïc haønh.

III. TIEÁN TRÌNH THÖÏC HAØNH.

     Hoaït ñoäng 1 ( 5 phót): Xaùc ñònh muïc ñích cuûa baøi thöïc haønh.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS

NOÄI DUNG CÔ BAÛN

BOÅ SUNG

- Vieát CT tính chu kyø dao ñoäng cuûa con laéc ñôn ôû bieân ñoä nhoû ?

- Vôùi bieân ñoä dao ñoäng nhoû thì chu kyø naøy phuï thuoäc vaøo nhöõng yeáu toá naøo ?

Vaäy lieäu bieân ñoä, khoái löôïng vaät naëng coù aûnh höôûng ñeán chu kyø con laéc hay khoâng ? Ñoù cuõng chính laø noäi dung maø chuùng ta caàn nghieân cöùu trong baøi TH naøy.

-Muïc ñích cuûa baøi t/h naøy laø gì ?

-

 

 

- Phuï thuoäc vaøo l vaø g.

 

 

 

 

 

-Hoïc sinh n/c SGK traû lôøi.

I. Mục ñích:

 

Khảo sát thực nghiệm để phát hiện ảnh hưởng của biên độ, khối lượng, chiều dài con lắc đơn dối với chu kì dao động T. Từ đó tìm ra công thức chu kì và ứng dụng tính gia tốc trọng trường g tại nơi thí nghiệm.

 


          Hoaït ñoäng 2 ( 8 phót): Giôùi thieäu duïng cuï thí nghieäm.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS

NOÄI DUNG CÔ BAÛN

BOÅ SUNG

 

- GV giôùi thieäu duïng cuï TN nhö trong SGK ñoàng thôøi chæ cho hs bieát taùc duïng cuûa töøng duïng cuï moät.

 

 

 

- HS quan saùt ghi nhaän taùc duïng cuûa töøng duïng cuï.

II. DUÏNG CUÏ THÍ NGHIEÄM.

- Ba qu¶ nÆng 50g cã mãc treo.

- Mét sôïi daây maûnh daøi 1 m.

- Mét gi¸ ®ì cao 1m ®Ó treo con l¾c, cã tÊm chØ thÞ n»m ngang cã c¸c v¹ch chia ®èi xøng.

- Mét ®ång hå bÊm gi©y (hoÆc ®ång hå ®eo tay cã kim gi©y).

- Mét th­íc ®o ®é dµi cã giôùi haïn ño khoaûng 500 mm.

 

     Hoaït ñoäng 3 ( 30 phót): Caùc böôùc tieán haønh thí nghieäm.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA HS

NOÄI DUNG CÔ BAÛN

BOÅ SUNG

GV : Böôùc 1 : Kieåm tra xem chu kyø cuûa con laéc ñôn coù phuï thuoäc vaøo bieân ñoä dao ñoäng hay khoâng ?

- Ñeå kieåm tra xem chu kyø cuûa con laéc ñôn coù phuï thuoäc vaøo bieân ñoä dao ñoäng hay khoâng thì ta thay ñoåi ñaïi löôïng naøo vaø giöõ cho nhöõng ñaïi löôïng naøo khoâng ñoåi ?

- Thay ñoåi bieân ñoä dao ñoäng cuûa con laéc baèng caùch naøo ?

GV trình baøy cho hs bieát caùc böôùc laøm tieáp theo nhö trong SGK.

 

 

 

 

 

 

GV : Böôùc 2 : Ñeå kieåm tra xem chu kyø cuûa con laéc ñôn coù phuï thuoäc vaøo khoái löôïng m hay khoâng thì ta thay ñoåi ñaïi löôïng naøo vaø giöõ cho nhöõng ñaïi löôïng naøo khoâng ñoåi ?

- Thay ñoåi khoái löôïng cuûa con laéc baèng caùch naøo ?

 

 

 

 

 

- Giöõ cho KL m vaø chieàu daøi l cuûa con laéc khoâng ñoåi. Chæ thay ñoåi bieân ñoä dao ñoäng cuûa con laéc.

 

- Kéo quả nặng m ra khoûi

VTCB một khoảng naøo ñoù.

 

- HS laéng nghe, ghi nhaän.

 

 

 

 

 

 

 

 

- Giöõ cho bieân ñoä vaø chieàu daøi l cuûa con laéc khoâng ñoåi. Chæ thay ñoåi khoái löôïng cuûa con laéc.

 

 

- Mắc thêm các quả nặng để thay đổi KL m của con lắc.

III. CAÙC BÖÔÙC TIEÁN HAØNH.

1. Chu kì dao động T của con lắc đơn phụ thuộc vào biên độ dao động như thế nào?

- Chọn quả nặng m = 50g moùc vào đầu  một dây không dãn  có chiều dài l = 50cm.

- Kéo quả nặng m ra khoûi VTCB một khoảng A = 3cm töông öùng với góc lệch thả dao động tự do

- Đo thời gian con lắc thực hiện 10 dao động toàn phần. Ghi kết qủa ño vaøo baûng 6.1 trang 27.

- Thực hiện lại thao tác treân với A = 6, 9, 18cm.

- Đo thời gian trong 10 dao động toàn phần. Ghi kết quả và bảng 6.1

* Tính các giá trị sin α,  α, t, T theo bảng từ đó rút ra kết luận chu kì con lắc đơn dao động với biên độ nhỏ.

2. chu kỳ dao động của con lắc đơn phụ thuộc vào khối lượng m của con lắc như thế nào?

- Chọn quả nặng m = 50g moùc vào đầu  một dây không dãn  có chiều dài l = 50cm.

- Kéo quả nặng m ra một khoảng

A = 3cm với góc lệch roài thaû cho con laéc dao động tự do.

- Đo thời gian con lắc thực hiện 10 dao động toàn phần. Ghi kq vào 6.2

 


 

GV trình baøy cho hs bieát caùc böôùc laøm tieáp theo nhö trong SGK.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

GV : Böôùc 3 : Ñeå kieåm tra xem chu kyø cuûa con laéc ñôn coù phuï thuoäc vaøo chieàu daøi l hay khoâng thì ta thay ñoåi ñaïi löôïng naøo vaø giöõ cho nhöõng ñaïi löôïng naøo khoâng ñoåi ?

- Thay ñoåi chieàu daøi cuûa con laéc baèng caùch naøo ?

 

GV trình baøy cho hs bieát caùc böôùc laøm tieáp theo nhö trong SGK.

 

 

 

 

 

 

 

- HS laéng nghe, ghi nhaän.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

- Giöõ cho bieân ñoä vaø khoái löôïng m cuûa con laéc khoâng ñoåi. Chæ thay ñoåi chieàu daøi cuûa con laéc.

 

 

- Thay đổi con lắc khaùc  coù chiều dài l2, l3 từ  40cm,60cm

 

 

- HS laéng nghe, ghi nhaän.

 

Thực hiện lại thao tác với :

          m = 100g, 150g

- Đo thời gian trong 10 dao động toàn phần. Ghi kết quả vào bảng 6.2

* Tính chu kì T theo bảng 6.2 roài so sánh TA với TB và TC ñeå rút ra định luật về khối lượng của con lắc đơn.

* Phát biểu định luật về khối lượng của con lắc đơn dao động với biên độ nhỏ (α < 100)
3. Chu kì dao độ của con lắc đơn phụ thuộc vào chiều dài của con lắ như thế nào?

- Chọn quả nặng m = 50g, gắn vào đầu  một dây không dãn  có chiều dài l1 = 50cm. 

- Kéo quả nặng m ra một khoảng A = 3cm với góc lệch thả dao động tự do.

- Đo thời gian trong 10 dao động toàn phần roài tính chu kyø T1 vaø ghi kết quả vào bảng 6.3

Thay đổi con lắc khaùc  coù chiều dài l2, l3 từ  40cm, 60cm vaø Đo thời gian trong 10 dao động toàn phần . Tính T2, T3. Ghi kết quả vào bảng 6.3

* Tính bình phương , , vaø lập caùc tỉ số :

- Ghi kết quả vào bảng 6.3

* Vẽ đồ thị bieåu dieãn söï phuï thuoäc cuûa T vaøo l roài rút ra nhận xét.

* Vẽ đồ thị bieåu dieãn söï phuï thuoäc cuûa T2 vaøo roài rút ra nhận xét.

* Phát biểu định luật về chiều dài của con lắc đơn:

4. Kết luận về sự phụ thuộc của con lắc vaøo m,A,l vaø tính g taïi nôi laøm thí nghieäm.

 

     Hoaït ñoäng 4 ( 2 phót): Cuûng coá – daën doø :

Yeâu caàu hs veà nhaø :

-          Naém vöõng muïc ñích thí nghieäm.

-          CT tính chu kyø cuûa con laéc ñôn vaø söï phuï thuoäc cuûa noù.

-          Xem laïi cho chaéc caùc böôùc tieán haønh TN.

-          Ñoïc theâm SGK ñeå naém vöõng yeâu caàu baøi thöïc haønh.

-          GiÊy kÎ « milimÐt ®Ó vÏ ®å thÞ vaø laäp saün caùc baûng ñeå ghi kq theo maãu ôû phaàn baùo caùo thöïc haønh.

-          Tieát sau taäp trung ôû ñieåm THCS ñeå thöïc haønh laáy soá lieäu.( Thôøi gian cuï theå thoâng baùo sau).


IV. RUÙT KINH NGHIEÄM.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

THỰC HÀNH

KHẢO SÁT THỰC NGHIỆM CÁC ĐỊNH LUẬT DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC ĐƠN

I. MUÏC TIEÂU.

II. CHUAÅN BÒ.

III. TOÅ CHÖÙC CAÙC HOAÏT ÑOÄNG DAÏY HOÏC.

     Ho¹t ®éng 1 ( 5 phót) : æn ®Þnh tæ chøc.  KiÓm tra bµi cò.

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

- y/c lôùp tröôûng baùo caùo sæ soá .

- y/c hs tr¶ lêi vÒ mùc ®Ých thùc hµnh, c¸c b­íc tiÕn hµnh.

- GV ñaùnh giaù vaø cho ñieåm.

- Lôùp tröôûng baùo caùo sæ soá .

- 2-3 hs traû lôøi. Caùc hs khaùc NX caâu traû lôøi cuûa baïn.

 

     Ho¹t ®éng 2 ( 36  phót) : Bµi míi: TiÕn hµnh thÝ nghiÖm thùc hµnh.

Yeâu caàu: N¾m ®­îc c¸c b­íc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm, lµm thÝ nghiÖm, ghi kÕt qu¶.

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

- HD HS l¾p ®Æt thÝ nghiÖm.

+ H­íng dÉn c¸c nhãm l¾p ®Æt thÝ nghiÖm.

+ KiÓm tra c¸ch l¾p ®Æt, HD c¸ch l¾p cho ®óng.

- HD HS lµm TN theo c¸c b­íc.

- H­íng dÉn c¸c nhãm ®äc vµ ghi kÕt qu¶ lµm TN.

- KiÓm tra kÕt qu¶ c¸c nhãm,HD t×m kÕt qu¶ cho chÝnh x¸c

y/c hs lµm Ýt nhÊt 3 lÇn trë lªn.

- TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ theo yªu cÇu cña bµi.

Trong quaù trình hoïc sinh tieán haønh thí nghieäm, giaùo vieân theo doõi caùch tieán haønh vaø xöû lyù soá lieäu cuûa töøng nhoùm ñeå höôùng daãn kòp thôøi.

- Nhaéc nhôû hs caùc coâng vieäc caàn laøm :

+ Thao taùc caån thaän ñeå keát quaû ñöôïc chính xaùc.

+ Laøm ít nhaát 3 laàn roài laáy giaù trò trung bình caùc laàn ño.

+ TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ theo yªu cÇu cña bµi.

+ Veõ ñoà thò töø kq vöøa ño vaø tính ñöôïc.

+ Neâu nhaän xeùt theo yeâu caàu ( Neáu coù).

- Chuù yù theo doõi gv höôùng daãn caùch laép ñaët TN.

- TiÕn hµnh l¾p ®Æt TN.

 

- TiÕn hµnh lµm THN theo c¸c b­íc.

- §äc vµ ghi kÕt qu¶ TN.

 

- Lµm Ýt nhÊt 3 lÇn trë lªn.

- TÝnh to¸n ra kÕt qu¶ theo yªu cÇu cña bµi.

 

 

 

 

 

 

 

+ Thöïc haønh laáy soá lieäu.

+ VÌ ®å thÞ...

+ Ph©n tÝch kÕt qu¶...

   + B¸o c¸o thÝ nghiÖm theo maãu trong SGK.

     Ho¹t ®éng 3( 2 phót) : Nhaän xeùt buoåi thùc hµnh.

     Ho¹t ®éng 4 ( 2 phót) : Cuûng coá – daën doø:

-          Yeâu caàu caùc nhoùm hoaøn thaønh baøi thöïc haønh vaø noäp vaøo tieát sau.

-          Xem tröôùc baøi “ Soùng cô vaø söï truyeàn soùng cô”.

IV. RUÙT KINH NGHIEÄM.

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------


b) PhiÕu häc tËp:

P1. Chän c©u §óng. Trong thÝ nghiÖm víi con l¾c ®· lµm, khi thay qu¶ nÆng 50g b»ng qu¶ nÆng 20g th×:

A. chu kú cña nã t¨ng lªn râ rÖt.   B. Chu kú cña nã gi¶m ®i râ rÖt.

C. TÇn sè cña nã gi¶m ®i nhiÒu.    D. TÇn sè cña nã hÇu nh­ kh«ng ®æi.

P2. Chän ph¸t biÓu §óng. Trong thÝ nghiÖm víi con l¾c lß xo th¼ng ®øng vµ con l¾c lß xo n»m ngang th× gia tèc träng tr­êng g

A. chØ ¶nh h­ëng tíi chu kú dao ®éng cña con l¾c th¼ng ®øng.

B. kh«ng ¶nh h­ëng tíi chu kú dao ®éng cña c¶ con l¾c th¼ng ®øng vµ con l¾c n»m ngang.

C. chØ ¶nh h­ëng tíi chu kú dao ®éng cña con l¾c lß xo n»m ngang.

D. chØ kh«ng ¶nh h­ëng tíi chu kú con l¾c lß xo n»m ngang.

P3. Cïng mét ®Þa ®iÓm, ng­êi ta thÊy trong thêi gian con l¾c A dao ®éng ®­îc 10 chu kú th× con l¾c B thùc hiÖn ®­îc 6 chu kú. BiÕt hiÖu sè ®é dµi cña chóng lµ 16cm. §é dµi cña mçi con l¾c lµ:.

A. 6cm vµ 22cm.   B. 9cm vµ 25cm.

C. 12cm vµ 28cm.   D. 25cm vµ 36cm.

P4. Mét con l¾c lß xo dao ®éng ®iÒu hoµ theo ph­¬ng t¹o thµnh 450 so víi ph­¬ng n»m ngang th× gia tèc träng tr­êng

A. kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn tÇn sè dao ®éng cña con l¾c.

B. kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn chu kú dao ®éng cña con l¾c.

C. lµm t¨ng tÇn sè dao ®éng so víi khi con l¾c dao ®éng theo ph­¬ng n»m ngang.

D. lµm gi¶m tÇn sè dao ®éng so víi khi con l¾c dao ®éng theo ph­¬ng n»m ngang.

nguon VI OLET