Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

 

Ngµy so¹n: 29/11/2007 

TiÕt pp : 38

                        Bµi 28:    hãa häc h÷u c¬ vµ hîp chÊt h÷u c¬.

 

I. Môc tiªu bµi häc :

 1. VÒ kiÕn thøc

   Hs biÕt:

     - Kh¸i niÖm hîp chÊt h÷u c¬, hãa häc h÷u c¬, vµ ®Æc ®iÓm chung cña hîp chÊt h÷u c¬.

     - Mét vµi ph­¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬.

2. VÒ kÜ n¨ng

     Hs n¾m ®­îc mét sè thao t¸c t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬.

II. ChuÈn bÞ :

  Gv : Dông cô ch­ng cÊt vµ phÔu chiÕt, b×nh tam gi¸c, giÊy läc, phÔu.

          Tranh vÏ bé dông cô ch­ng cÊt.

          Hãa chÊt, n­íc, dÇu ¨n.

III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc:

1/ æn ®Þnh líp:

2/ KiÓm tra bµi cò: kh«ng

3/ Bµi míi:

 

Néi dung

Ho¹t ®éng thÇy vµ trß

I. Hîp chÊt h÷u c¬ vµ hãa häc h÷u c¬:

 1/ Kh¸i niÖm hãa häc h÷u c¬ vµ hîp chÊt h÷u c¬

- Hîp chÊt h÷u c¬ lµ hîp chÊt cña cacbon (trõ CO, CO2, muèi cacbonat, xianua, cacbua...)

- Hãa häc h÷u c¬ lµ ngµnh hãa häc chuyªn  nghiªn cøu c¸c hchc.

 2/ §Æc ®iÓm chung cña c¸c hîp chÊt h÷u c¬:

  a) Thµnh phÇn cÊu t¹o :

   - Ph¶i cã cacbon, ngoµi ra cßn cã H, O, Cl, S...

   - LKHH ë c¸c hchc th­êng lµ LKCHT.

  b) TÝnh chÊt vËt lÝ :

   - Th­êng ts, tnc thÊp (dÓ bay h¬i)

   - Th­êng kh«ng tan hay Ýt tan trong n­íc, nh­ng tan trong dung m«i h÷u c¬.

Ho¹t ®éng 1

- Gv yªu cÇu Hs nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm vÒ hîp chÊt h÷u c¬, hãa häc h÷u c¬, so s¸nh tØ lÖ vÒ sè l­îng hîp chÊt h÷u c¬ so víi hîp chÊt cña cacbon.

- Gv kÕt luËn.

 

Ho¹t ®éng 2

- GV yªu cÇu HS

+ Nh¾c l¹i mét sè hîp chÊt h÷u c¬ ®· häc ë líp 9.    

+ NhËn xÐt thµnh phÇn ph©n tö, lo¹i liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬ ®ã.

- GV th«ng b¸o thªm vÒ tÝnh chÊt vËt lÝ vµ hãa häc chung cña hchc råi lÊy vÝ dô ®Ó chøng minh.

 

 

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

  c) TÝnh chÊt hãa häc :

   - §a sè hchc khi ®èt ch¸y, chóng kÐm bÒn víi nhiÖt nªn bÞ ph©n hñy bëi nhiÖt.

   - Ph¶n øng trong hchc th­êng x¶y ra chËm, kh«ng hoµn toµn, kh«ng theo mét h­íng nhÊt ®Þnh vµ ph¶i ®un nãng hay cÇn xóc t¸c.

II. Ph­¬ng ph¸p t¸ch biÖt vµ tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬:

1)    Ph­¬ng ph¸p ch­ng cÊt :

   + C¬ së cña pp: Dùa vµo nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau cña c¸c chÊt láng trong hh.

+ Néi dung :Lµ qu¸ tr×nh lµm hãa h¬i vµ ng­ng tô cña c¸c chÊt láng trong hh.

 vÝ dô: ch­ng cÊt : r­îu, tinh dÇu...

 

 

 

 

 

2) Ph­¬ng ph¸p chiÕt :

 + C¬ së cña pp : Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau trong n­íc hoÆc trong c¸c dung m«i kh¸c cña c¸c chÊt láng, r¾n.

+ Néi dung pp : Dïng dông cô chiÕt t¸ch c¸c chÊt láng kh«ng hßa tan vµo nhau ra khái nhau.

 

 

 

3) Ph­¬ng ph¸p kÕt tinh:

+ C¬ së cña pp : Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña c¸c chÊt r¾n theo nhiÖt ®é.

+ Néi dung : Hßa tan chÊt r¾n vµo dung m«i ®Õn b·o hßa, läc t¹p chÊt, råi c« c¹n, chÊt r¾n trong dd sÏ kÕt tinh  ra khái dd theo nhiÖt ®é.

Vd : kÕt tinh muèi, ®­êng...

 

 

 

Ho¹t ®éng 3

- Gv ®Æt vÊn ®Ò: trong tù nhiªn hchc th­êng tån t¹i ë d¹ng hh phøc t¹p. Ph¶n øng h÷u c¬ th­êng x¶y ra theo nhiÒu h­íng nªn sp thu ®­îc lµ hh nhiÒu chÊt. VËy muèn cã hchc tinh khiÕt ph¶i sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó t¸ch chóng ra khái hh.

- Gv nªu mét sè vÝ dô vÒ ch­ng cÊt : r­îu, tinh dÇu...d­íi sù dÉn d¾t cña Gv, Hs rót ra :

+ C¬ së cña pp: Dùa vµo nhiÖt ®é s«i kh¸c nhau cña c¸c chÊt láng trong hh.

+ Néi dung :Lµ qu¸ tr×nh lµm hãa h¬i vµ ng­ng tô cña c¸c chÊt láng trong hh.

- Gv cho Hs quan s¸t bé dông cô ch­ng cÊt.

Ho¹t ®éng 4

- Gv nªu mét sè vÝ dô vÒ ph­¬ng ph¸p chiÕt vµ lµm thÝ nghiÖm cho dÇu ¨n vµo n­íc, chiÕt lÊy dÇu ¨n. Hs rót ra nhËn xÐt :

+ C¬ së cña pp : Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau trong n­íc hoÆc trong c¸c dung m«i kh¸c cña c¸c chÊt láng, r¾n.

+ Néi dung pp : Dïng dông cô chiÕt t¸ch c¸c chÊt láng kh«ng hßa tan vµo nhau ra khái ngau.

Ho¹t ®éng 7

- Gv lÊy mét sè vÝ dô vÒ sù kÕt tinh : kÕt tinh muèi ¨n, ®­êng råi gîi ý hs so s¸nh rót ra kÕt luËn :

+ C¬ së cña pp : Dùa vµo ®é tan kh¸c nhau cña c¸c chÊt r¾n theo nhiÖt ®é.

+ Néi dung : Hßa tan chÊt r¾n vµo dung m«i ®Õn b·o hßa, läc t¹p chÊt, råi c« c¹n, chÊt r¾n trong dd sÏ kÕt tinh  ra khái dd theo nhiÖt ®é.

Cñng cè bµi: C¬ s¬ vµ néi dung cña pp t¸ch biÖt, tinh chÕ hîp chÊt h÷u c¬.

2)    DÆn dß : VÒ nhµ lµm bµi tËp 2, 3, 4, 5 Sgk.

                     Xem l¹i CTPT, CTCT, tªn cña mét sè hchc ®· häc ë líp 9.

3)    Rót kinh nghiÖm : Cho Hs t×m hiÓu tr­íc ë nhµ c¬ së vµ  ph­¬ng ph¸p ch­ng cÊt r­îu, tinh dÇu, kÕt tinh ®­êng ë ®Þa ph­¬ng.

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

 

Ngµy so¹n: 29/ 11/2005 

TiÕt pp : 39                                       

Bµi 29:      ph©n lo¹i vµ gäi tªn

          hîp chÊt h÷u c¬

 

I. Môc tiªu bµi häc :

 1. VÒ kiÕn thøc

  * Hs biÕt: - Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬.

                  - Gäi tªn m¹ch cacbon chÝnh gåm tõ 1 ®Õn 10 nguyªn tö cacbon.

2. VÒ kÜ n¨ng :  Hs cã kÜ n¨ng gäi tªn hîp chÊt h÷u c¬ theo c«ng thøc cÊu t¹o vµ kÜ n¨ng

                           tõ tªn gäi viÕt c«ng thøc cÊu t¹o.

II. ChuÈn bÞ :

  Gv : Tranh phãng to h×nh 5.4 Sgk.

          M« h×nh mét sè ph©n tö tronh h×nh 5.4 Sgk.

          B¶ng phô sè ®Õm vµ tªn m¹ch cacbon chÝnh.

          B¶ng s¬ ®å ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬.

III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc:

  1. æn ®Þnh líp :
  2. Bµi míi :

 

Néi dung

Ho¹t ®éng thÇy vµ trß

I. Ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬:

1. Ph©n lo¹i:

- Hidrocacbon: chØ chøa C vµ H.

- DÉn xuÊt cña Hidrocacbon: Ngoµi H,C cßn cã O, Cl, S...

 

 

 

 

 

2. Nhãm chøc:

- Lµ nhãm nguyªn tö g©y ra cac ph¶n øng hãa häc ®Æc tr­ng cña ph©n tö hchc.

- Mét sè lo¹i nhãm chøc quan träng: OH, COOH, Cl, -C=C, -O-...

 

 

Ho¹t ®éng 1

- Gv yªu cÇu Hs :

+  Hs quan s¸t h×nh 5.4 viÕt CTPT vµ tªn cña nh÷ng chÊt cã cÊu t¹o trong h×nh.

+ Hs nhËn xÐt sù gièng vµ kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn ph©n tö cua c¸c chÊt ®ã. Tõ ®ã rót ra kh¸i niÖm vÒ Hidrocacbon vµ dÉn xuÊt cña Hidrocacbon.

- Gv kh¸i qu¸t sù ph©n lo¹i hîp chÊt h÷u c¬.

 

Ho¹t ®éng 2

- Gv yªu cÇu Hs cho biÕt c¸c ph¶n øng sau cã x¶y ra kh«ng ? NÕu cã viÕt ph¶n øng hãa häc ?       CH4    + Na ->

CH3CH2OH + Na ->

CH3CH2OH + NaOH ->

CH3COOH  + NaOH ->

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

 

 

 

II. Danh ph¸p hîp chÊt h÷u c¬ :

1. Tªn th«ng th­êng 

Gäi theo nguån gèc t×m ra chÊt.

 

 

2. Tªn hÖ thèng theo danh ph¸p IUPAC:

  a) Tªn gèc-chøc :

Tªn phÇn gèc

Tªn phÇn ®Þnh chøc

Tªn phÇn gèc : CH3- : Metyl    C2H5- : Etyl...

Tªn phÇn ®Þnh chøc: X- (Cl, Br,I): Halogenua, -O-: ete

-OH : Hidroxyl, CH3COO- : axetat...

Vd : CH3Cl             Metyl             clorua

        CH3OH           Metyl             hi®roxyl

        CH3OC2H5      Etyl metyl     ete

  b) Tªn thay thÕ :

  - Tªn c¸c sè ®Õm vµ tªn m¹ch cacbon : Sgk

Tªn phÇn thÕ

Tªn m¹ch C chÝnh

Tªn phÇn ®Þnh chøc

Vd :           (cã thÓ kh«ng cã)   (ph¶i cã)         (ph¶i cã)

CH3CH3                                      Etan

CH3CH2Cl                Clo             Etan

CH2=CH2                                    Eten

CHoCH                                     Etin

CH2=CH-CH2-CH3                      But-1-en          

Chó ý: Tªn 1 sè phÇn ®Þnh chøc : OH (ol), C=C (en), CC (in), nÕu m¹ch C chØ chøa Lk ®¬n gäi lµ an...

            Theo c¸ch nµy Halogen lµ phÇn thÕ

NhËn xÐt vÒ c¸c nguyªn tö, nhãm nguyªn tö g©y ra ph¶n øng.

- Gv kÕt luËn vÒ nhãm chøc.

 Ho¹t ®éng 3

- Hs nghiªn cøu Sgk cho biÕt c¸ch gäi tªn th«ng th­êng cña hchc.

- Gv th«ng b¸o tªn cña 1 sè hchc vµ nguån gèc tªn cña chóng.

Ho¹t ®éng 4

- Gv yªu cÇu Hs gäi tªn mét sè hchc quen thuéc ®· biÕt CTCT råi Gv ph©n tÝch thµnh phÇn tªn gäi vµ rót ra c¸ch gäi tªn hchc theo kiÓu gèc chøc.

- Gv cho mét sè hchc kh¸c ®Ó Hs gäi tªn.

 

 

 

Ho¹t ®éng 5

- Gv yªu cÇu Hs nghiªn cøu sè ®Õm vµ tªn cña m¹ch cacbon trong Sgk.

- Gv yªu cÇu Hs gäi tªn mét sè hchc quen thuéc ®· biÕt CTCT råi Gv ph©n tÝch thµnh phÇn tªn gäi vµ rót ra c¸ch gäi tªn hchc theo kiÓu thay thÕ.

- Gv cho mét sè hchc kh¸c ®Ó Hs gäi tªn.

 

 

 

Cñng cè bµi : Gv dïng bµi tËp  3, 4 ®Ó cñng cè bµi

 

  1. DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp 1, 2, 3, 4, 5, 6 Sgk
  2. Rót kinh nghiÖm:  Cho Hs xem l¹i phÇn tÝnh chÊt hãa häc cña r­îu etylic, metan, axit axetic.

Bæ sung thªm cho Hs vÒ chØ sè vÞ trÝ nhãm ®Þnh chøc.

 

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

 

 

Ngµy so¹n: 30/12/2005 

TiÕt pp : 40

                                   Bµi 30:      ph©n tÝch nguyªn tè

 

I. Môc tiªu bµi häc :

 1. VÒ kiÕn thøc

   Hsinh biÕt:

     - Nguyªn t¾c ph©n tÝch ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng nguyªn tè.

     - C¸ch tÝnh hµm l­îng phÇn tr¨m nguyªn tè tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch.

2. VÒ kÜ n¨ng

     RÌn luyÖn kÜ n¨ng tÝnh hµm l­îng% nguyªn tè tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch.

II. ChuÈn bÞ :

  Gv : Dông cô gåm èng nghiÖm, gi¸ s¸ch, phÔu thñy tinh, giÊy läc, èng dÉn khÝ.

          Hãa chÊt gåm Glucoz¬, CuSO4 khan, dd Ca(OH)2, dd AgNO3, CHCl3.

III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc:

1)    æn ®Þnh líp:

2)    KiÓm tra bµi cò: Hs lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 3 vµ 6 trang 124 Sgk

3)    Bµi míi:

 

Néi dung

Ho¹t ®éng thÇy vµ trß

I. Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh :

- Môc ®Ých : X¸c ®Þnh c¸c ngtè cã trong hchc.

- Ph­¬ng ph¸p : Ph©n hñy hchc thµnh hcvc ®¬n gi¶n råi nhËn biÕt b»ng p­ ®Æc tr­ng.

 1) X¸c ®Þnh Cacbon vµ hidro:

VËy hchc A cã mÆt C,H

 

 

2) X¸c ®Þnh nit¬ :

VËy hchc A cã mÆt N

3) X¸c ®Þnh halogen:

Hchc (C,H,O,Cl) -> CO2 + H2O + HCl

AgNO3 + HCl   ->  AgCl     +    HNO3

Ho¹t ®éng 1

- Gv nªu môc ®Ých vµ pp ph©n tÝch ®Þnh tÝnh.

- Gv lµm thÝ nghiÖm ph©n tÝch glucoz¬.

- Hs nhËn xÐt hiÖn t­îng vµ rót ra kÕt luËn.

  Glucoz¬ CO2 + H2O

  NhËn ra CO2 :

CO2 + Ca(OH)2dd -> CaCO3 + H2O

                                   VÉn ®ôc                       

  NhËn ra H2O :                          

                      CuSO4 + 5 H2O -> CuSO4.5H2O

                         Tr¾ng                         Xanh

KÕt luËn:Trong thµnh phÇn glucoz¬ cã C vµ H

- Gv tæng qu¸t lªn víi hchc bÊt kú.

Ho¹t ®éng 2

- Hs nghiªn cøu Sgk rót ra kÕt luËn pp x¸c ®Þnh sù cã mÆt cña nit¬ trong hchc.

- Gv tãm t¾t pp x¸c ®Þnh N ë d¹ng s¬ ®å.

Ho¹t ®éng 3

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

                             KÕt tña tr¾ng

 

 

II. Ph©n tÝch ®Þnh l­îng:

- Môc ®Ých: X¸c ®Þnh tØ lÖ khèi l­îng c¸c nguyªn tè trong hchc.

- Pph¸p: Ph©n hòy hchc thµnh hcvc råi ®Þnh l­îng chóng b»ng pp khèi l­îng hoÆc thÓ tÝch.

Vd:  PtÝch mA g hchc A

  1) §Þnh l­îng Cacbon vµ Hi®ro: Cho s¶n phÈm ph©n tÝch lÇn l­ît ®i qua c¸c b×nh:

- B×nh 1: HÊp thô H2O bëi H2SO4 ®Æc, P2O5, dd muèi b·o hßa.. = mb×nh 1

- B×nh 2: HÊp thô CO2 bëi CaO, dd kiÒm...

= mb×nh 2

mC=  =>    %C=

mC=   =>    %H=

  2) §Þnh l­îng nit¬: Sau khi hÊp thô CO2 vµ H2O ®o thÓ tÝch khÝ cßn l¹i råi quy vÒ ®kc

     mN = 28.V/22,4 => %N =

  3) §Þnh l­îng c¸c nguyªn tè kh¸c:

  - Halogen: ChuyÓn Halogen trong hchc thµnh HX. X¸c ®Þnh mHX => mX.

  - L­u huúnh: ChuyÓn S trong hchc thµnh SO42-, x® kl­îng SO42- => mS.

  - Oxi: mO = mA - ( mC + mH + m N +.....) Hay

%O = 100 - ( %C + %H + %N + ....)

 

- Gv lµm thÝ nghiÖm x¸c ®Þnh halogen.

- Hs quan s¸t hiÖn t­îng vµ gi¶i thÝch hiÖn t­îng. Tõ ®ã rót ra ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh sù cã mÆt cña halogen trong hchc

Ho¹t ®éng 4

- Gv nªu môc ®Ých vµ pp ph©n tÝch ®Þnh tÝnh.

- Hs quan s¸t s¬ ®å ph©n tÝch ®Þnh l­îng C, H (h×nh 5.1) t×m hiÓu vai trß c¸c chÊt trong c¸c thiÕt bÞ, thø tù l¾p thiÕt bÞ.

- Gv yªu cÇu Hs cho biÕt :

  + C¸ch x¸c ®Þnh khèi l­îng CO2, H2O sinh ra.

  + NÕu ®æi vÞ trÝ b×nh 1 vµ 2 ®­îc kh«ng ? v× sao ?

Hs nghiªn cøu SGK ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:

  + Trong tù nhiªn photpho tån t¹i ë nh÷ng d¹ng nµo ?

  + T¹i sao trong tù nhiªn nit¬ tån t¹i ë d¹ng tù do cßn photpho l¹i tån t¹i ë d¹ng ®¬n chÊt ?

  + Trong c«ng nghiÖp photpho ®­îc s¶n suÊt b»ng c¸ch  nµo ? ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng?        

- Gv cÇn dÉn d¾t, gîi ý gióp Hs tr¶ lêi c¸c c©u hái vµ cho Hs thÊy râ tÇm quan träng cña photpho ®èi víi sinh vËt vµ con ng­êi.

Cñng cè bµi: Gv dïng bµi tËp 1, 2 Sgk ®Ó cñng cè bµi.

 

3/ DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp Sgk

4/ Rót kinh nghiÖm: 

 

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

 

 

Ngµy so¹n: 1/12/2005 

TiÕt pp : 41

                           Bµi 30:     c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u

 

I. Môc tiªu bµi häc :

1. VÒ kiÕn thøc :

  Hs biÕt c¸c kh¸i niÖm vµ ý nghÜa : C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt, c«ng thøc ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬.

 2. VÒ kÜ n¨ng : Hs biÕt

  - C¸ch thiÕt lËp c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch nguyªn tè

  - C¸ch tÝnh ph©n tö khèi vµ c¸ch thiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö.

 II. ChuÈn bÞ : Hs chuÈn bÞ m¸y tÝnh bá tói.

 III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc:

  1. æn ®Þnh líp : KiÓm tra sÜ sè, t¸c phong.
  2. KiÓm tra bµi cò :  Hs lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 5 trang 127 Sgk
  3. Bµi míi:

 

Néi dung

Ho¹t ®éng thÇy vµ trß

I. C«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt :

1. C«ng thøc ptö vµ c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt:

- Vd :

 

Etilen

Axitelen

Axit axetic

R­îu etylic

CTPT

C2H4

(CH2)2

C2H2

(CH)2

C2H4O2

(CH2O)2

C2H6O

(C2H6O)1

TØ lÖ sè ntö

1:2

1:1

1:2:1

2:6:1

CT§G nhÊt

CH2

CH

CH2O

C2H6O

- ý nghÜa :  CTPT cho biÕt sè ngtö mçi ngtè trong ph©n tö.

                  CT§G nhÊt cho biÕt c¸c nguyªn tè vµ tØ lÖ tèi gi¶n sè ngtö c¸c ngtè trong ph©n tö.

2. ThiÕt lËp c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt:

a) Vd: Hchc A(C,H,O) : 73,14%C ;7,24%H

        LËp CT§G nhÊt cña A ?

Ho¹t ®éng 1

- Gv yªu cÇu Hs viÕt c«ng thøc ph©n tö mét sè hîp chÊt ®· biÕt, tõ ®ã

  + Nªu ý nghÜa cña CTPT.

  + T×m tØ lÖ sè nguyªn tö tõng nguyªn tè trong mçi c«ng thøc, suy ra c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt.

  + Nªu ý nghÜa CT§G nhÊt

- Hs:

 

Etilen

Axitelen

Axit axetic

R­îu etylic

CTPT

C2H4

(CH2)2

C2H2

(CH)2

C2H4O2

(CH2O)2

C2H6O

(C2H6O)1

TØ lÖ

sè ntö

1:2

1:1

1:2:1

2:6:1

CT§GN

CH2

CH

CH2O

C2H6O

ý nghÜa: CTPT cho biÕt sè ngtö mçi ngtè trong ph©n tö.

              CT§G nhÊt cho biÕt c¸c nguyªn tè vµ tØ lÖ tèi gi¶n sè nguyªn tö c¸c nguyªn tè trong ph©n tö.

- Gv: CTPT cã thÓ trïng hoÆc lµ béi sè cña c«ng thøc ®¬n gi¶n nhÊt

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

CTPT A : CxHyOz

TØ lÖ sè mol (tØ lÖ sè ngtö) cña c¸c nguyªn tè trong A

nC : nH : nO = x : y : z =  : :=

                  = 6,095 : 7,204 :1,226 = 5 : 6 : 1

VËy CT§G nhÊt cña A lµ C5H6O. CTPT cña A cã d¹ng (C5H6O)n víi n lµ béi cña 5 : 6 : 1

b) Tæng qu¸t 

II. ThiÕt lËp c«ng thøc ph©n tö:

1. X¸c ®Þnh ph©n tö khèi : Dùa vµo

- TØ khèi h¬i cña hchc A so víi khÝ B (®· biÕt M)

= => MA = . MB  ( MKK = 29)

- Khèi l­îng riªng cña h¬i hchc A ë ®kc :

   d = => MA = d. 22,4

Vd: Hchc A cã tØ khèi h¬i so víi kk 2, hchc B cã khèi l­îng riªng lµ 5g/lit (®kc)

    MA = 29. 2 = 58

    MA = 5. 22,4 =

2. ThiÕt lËp CTPT:

a) VÝ dô : Sgk

    ë môc I.1 ta ®· x¸c ®Þnh CT§G nhÊt lµ C5H6O

    §Æt CTPT cña A lµ (C5H6O)n = CxHyOz

    MA = 164 = ( 2.12 + 6.1 + 16 )n => n=2

    VËy CTPT A lµ (C5H6O)2 = C10H12O2

b) Tæng qu¸t : (Sgk)         

 

Ho¹t ®éng 2

- Gv cho Hs xÐt vÝ dô Sgk d­íi sù dÉn d¾t cña Gv theo c¸c b­íc.

+ Hs ®Æt CTPT cña A.

+ HS lËp tØ lÖ sè mol c¸c nguyªn tè cã trong A.

+ Hs cho biÕt mèi liªn hÖ gi÷a tØ lÖ sè mol vµ tØ lÖ sè nguyªn tö.

+ Tõ mèi liªn hÖ trªn suy ra CT§G nhÊt cña A.

- Gv : NÕu ®Æt CTPT cña A lµ (C5H6O)n h·y nªu ý nghÜa cña n .

- Gv yªu cÇu Hs tãm t¾t c¸c b­íc lËp CT§G nhÊt cña mét hchc.

 

 

 

Ho¹t ®éng 3

- Hs nh¾c l¹i ý nghÜa cña tØ khèi h¬i cña khÝ A so víi B vµ c«ng thøc tÝnh khèi l­îng riªng cña mét chÊt khÝ ë ®kc.

- Gv kÕt luËn : §Ó x¸c ®Þnh ph©n tö khèi cña hchc ng­êi ta dùa vµo 2 c¸ch trªn, ngoµi ra ®èi víi nh÷ng chÊt r¾n hay láng khã bay h¬i cßn dùa vµo ®é gi¶m nhiÖt ®é ®«ng ®Æc hoÆc gi¶m nhiÖt ®é s«i cña dd so víi dung m«i. PhÇn nµy ®äc thªm trong Sgk.

- Gv cho vÝ dô ®Ó Hs ¸p dông.

 

Ho¹t ®éng 4

- Gv yªu cÇu Hs x¸c ®Þnh KLPT cña (C5H6O)n tõ ®ã x¸c ®Þnh n vµ suy ra CTPT cña A.

- Gv yªu cÇu Hs rót ra c¸c b­íc ®Ó timg CTPT mét hchc tõ mét hchc khi míi t×m ra.

Cñng cè bµi: Gv dïng bµi tËp 2a vµ 4a Sgk ®Ó cñng cè bµi häc.

 

 4. DÆn dß: VÒ nhµ n¾m l¹i c¸c b­íc vµ néi dung tõng b­íc ®Ó x¸c ®Þnh CTPT hîp chÊt h÷u c¬.

 Lµm bµi tËp 2, 3, 4 trang 130 vµ 131 Sgk.

5. Rót kinh nghiÖm

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

 

 

Ngµy so¹n: 08/12/2005 

TiÕt pp : 42, 43

                              Bµi 32:                         CÊu tróc

                          ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬

 

I. Môc tiªu bµi häc :

 1. VÒ kiÕn thøc

   Hs biÕt:  Kh¸i niÖm vÒ ®ång ph©n lËp thÓ, ®ång ph©n cÊu t¹o.

   Hs hiÓu: Nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n cña thuyÕt cÊu t¹o hãa häc.

2. VÒ kÜ n¨ng

     Hs biÕt viÕt CTCT cña c¸c hîp chÊt h÷u c¬.

II. ChuÈn bÞ :

  Gv : M« h×nh rçng vµ m« h×nh ®Æc cña ph©n tö etan.

          Mo h×nh ph©n tö cis - but - 2 - en vµ tran - but - 2 - en.

III. Tæ chøc ho¹t ®éng d¹y häc:

3. æn ®Þnh líp:

4. KiÓm tra bµi cò: Hs lªn b¶ng lµm bµi tËp sè 3 vµ 6 trang 124 Sgk

5. Bµi míi: Gv ®Æt vÊn ®Ò:

  1. VÊn ®Ò 1: T¹i sao víi rÊt Ýt nguyªn tè nh­ng l¹i t¹o ®­îc rÊt nhiÒu hchc ?
  2. VÊn ®Ò 2: Hãa trÞ cña cacbon ph¶i ch¨ng cã sù thay ®æi ?
  3. VÊn ®Ò 3: V× sao cã nhiÒu hchc cã cïng CTPT nh­ng l¹i cã tÝnh chÊt hãa häc kh¸c nhau ?
  4. VÊn ®Ò 4: C¸c nguyªn tö trong hchc ph¶i ch¨ng x¾p xÕp hçn ®én hay cã trËt tù?

 

Néi dung

Ho¹t ®éng thÇy vµ trß

I. ThuyÕt cÊu t¹o hãa häc:

 1) Néi dung thuyÕt cÊu t¹o hãa häc:

  a) LuËn ®iÓm 1 : (Sgk)

  Vd 

CTPT

           CTCT    

 

C2H6O

CH3-CH2-OH

R­îu etylic

CH3-O-CH3

Dimetyl ete

b) LuËn ®iÓm 2 : (Sgk)

Vd :

Ho¹t ®éng 1

- Gv : Franklin ®· ®­a ra kh¸i niÖm hãa trÞ, Kekule ®· thiÕt lËp r»ng C lu«n cã hãa trÞ 4, n¨m 1858 nhµ b¸c häc Cu-pe ®· nªu ra r»ng : C¸c ngtö C kh¸c c¸c ngtö c¸c ngtè kh¸c lµ chóng cã thÓ liªn kÕt víi nhau t¹o ra m¹ch th¼ng, nh¸nh hay vßng. N¨m 1861 But-le-rop ®· ®­a ra nh÷ng luËn ®iÓm lµm c¬ së cho thuyÕt cÊu t¹o hãa häc.

- Gv : Bulerop kh¼ng ®Þnh : C¸c nguyªn tö liªn kÕt theo ®óng hãa trÞ, s¾p xÕp theo trËt tù nhÊt ®Þnh, thay ®æi trËt tù x¾p xÕp sÏ t¹o ra chÊt míi

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

M¹ch th¼ng                M¹ch nh¸nh    M¹ch vßng    

 

c) LuËn ®iÓm 3 : (Sgk)

Vd :

CH4         CCl4             C4H10         C5H12

KhÝ           Láng           KhÝ            Láng

 

 

 

 

2) HiÖn t­îng ®ång ®¼ng, ®ång ph©n:

   a) §ång ®¼ng : C¸c chÊt trong d·y ®ång ®¼ng

  - Thµnh phÇn ptö h¬n kÐm nhau n nhãm CH2

  - Cã tÝnh chÊt t­¬ng tù nhau ( nghÜa lµ cã cÊu t¹o hãa häc t­¬ng tù nhau )

 

 

 

 

   b) §ång ph©n : Lµ nh÷ng chÊt kh¸c nhau nh­ngcos cïng CTPT.

Vd :  CH­3-CH2-OH               CH3-O-CH3

           R­îu etylic                   dimetyl ete

           ChÊt láng                          ChÊt khÝ

T¸c dông víi Na  Kh«ng t¸c dông víi Na

III. Liªn kÕt trong ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬:

 1) C¸c lo¹i Lk trong ph©n tö hchc:

- Lk ®¬n (Lk σ) : t¹o bëi 1 cÆp e chung.

- Lk ®«i (1 Lk π σ) : t¹o bëi 2 cÆp e chung

- Lk ba (2 Lk π σ) : t¹o bëi 3 cÆp e chung

Trong ®ã LK π t¹o nªn do sù xen phñ bªn, cßn Lk σ t¹o nªn bëi sù xen phñ trôc.

 2) C¸c lo¹i CTCT:  (Sgk)

 

- Gv : Tõ CTPT C2H6O viÕt ®­îc nh÷ng CTCT nµo ? -  Hs :  CH­3-CH2-OH                     CH3-O-CH3

- Gv :   ChÊt láng                           ChÊt khÝ

            T¸c dông víi Na         Kh«ng t¸c dông víi Na

- Hs tõ sù so s¸nh trªn nªu luËn ®iÓm 1.

- Gv : Tõ luËn ®iÓm 1 ta ®· gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµo ®· nªu ë trªn ?

Ho¹t ®éng 2

- Gv : Belarut kh¼ng ®Þnh: C cã hãa trÞ 4, C cã thÓ lkÕt trùc tiÕp víi nhau t¹o m¹ch th¼ng, nh¸nh, vßng.

- Gv : Víi 4 C h·y ®Ò nghÞ c¸c d¹ng m¹ch C th¼ng, nh¸nh, vßng ?

- Hs tõ ®ã nªu luËn ®iÓm 2.

- Gv : Tõ luËn ®iÓm 2 ta ®· gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò nµo ®· nªu ë trªn ?

Ho¹t ®éng 3

- Gv : Belarop kh¼ng ®Þnh : TÝnh chÊt cña c¸c chÊt phô thuéc vµo thµnh ph©n tö (sè l­îng, b¶n chÊt nguyªn tö) vµ cÊu t¹o hãa häc(trËt tù x¾p xÕp).

- Gv cho c¸c vÝ dô :

  CH4         CCl4                 C4H10            C5H 12

KhÝ           Láng                KhÝ                Láng

- Hs so s¸nh thµnh phÇn (sè l­îng nguyªn tö, b¶n chÊt c¸c nguyªn tö), tÝnh chÊt. KÕt hîp víi vÝ dô ë môc I.1 tõ ®ã nªu luËn ®iÓm 3.

Ho¹t ®éng 4

- Gv lÊy 2 vÝ dô d·y ®ång ®¼ng nh­ Sgk

- Hs nhËn xÐt sù kh¸c nhau vÒ thµnh phÇn ph©n tö cña mçi chÊt trong tõng dÉy ®ång ®¼ng ? tõ ®ã rót ra kh¸i niÖm ®ång ®¼ng ?

- Gv chó ý Hs : C¸c chÊt trong d·y ®ång ®¼ng

 - Thµnh phÇn ptö h¬n kÐm nhau n nhãm CH2

- Cã tÝnh chÊt t­¬ng tù nhau ( nghÜa lµ cã cÊu t¹o hãa häc t­¬ng tù nhau )

Vd : CH3OH vµ CH3OCH3 kh«ng ph¶i lµ ®ång ®¼ng.

Ho¹t ®éng 5

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương


Tr­êng:THPT Kon Tum                                         Gi¸o ¸n 11 n¨m häc 2006 - 2007

III. §ång ph©n cÊu t¹o:

IV. C¸ch biÓu diÔn cÊu tróc kh«ng gian ph©n tö hîp chÊt h÷u c¬:

 

V. §ång ph©n lËp thÓ:

 

 

- Gv sö dông mét sè vÝ dô nh÷ng chÊt kh¸c nhau cã cïng CTPT ®Ó Hs rót ra kh¸i niÖm ®ång ph©n.

Ho¹t ®éng 6

- Hs nh¾c l¹i c¸c kh¸i niÖm :

+ LKCHT lµ g× ?

+ NÕu dùa vµo sè e Lk gi÷a 2 nguyªn tö th× chia LKCHT thµnh mÊy lo¹i ? §Æc ®iÓm cña tõng lo¹i ?

+ LK π σ ®­îc h×nh thµnh nh­ thÕ nµo ?

- Gv cho Hs quan s¸t h×nh vÏ sù xen phñ trôc vµ bªn vµ lÊy vÝ dô ®Ó cñng cè c¸c kh¸i niÖm Lk ®¬n, ®«i, ba

Cñng tiÕt häc: C¸c chÊt nµo sau ®©y lµ ®ång ®¼ng vµ ®ång ph©n cña nhau ?

 

 

 

 

 

Ho¹t ®éng 7

- Hs quan s¸t h×nh vÏ Sgk tr¶ lêi c¸c c©u hái sau :

 

  1. DÆn dß: VÒ nhµ lµm bµi tËp Sgk

6.Rót kinh nghiÖm

 

 

 

Ngµy so¹n: 15/12/2005

TiÕt pp :44, 45

Bµi 35:  luyÖn tËp

ChÊt h÷u c¬, CTPT vµ CTCT

 

I. Môc tiªu bµi häc :

 1. VÒ kiÕn thøc

   Hs biÕt:

     - C¸ch biÓu diÔn CTCT vµ cÊu tróc kh«ng gian cña c¸c ph©n tö h÷u c¬ ®¬n gi¶n.

     - Ph©n biÖt c¸c lo¹i ®ång ph©n cÊu t¹o vµ ®ång ph©n lËp thÓ.

2. VÒ kÜ n¨ng

Trang: 1

Gi¸o viªn: Bế Thị Mai Hương

nguon VI OLET