Hoạt động của GV - HS

Nội dung

Hoạt động 1: Tập thể

- GV sử dụng bản đồ thế giới giới thiệu vị trí địa lý của NB.

- PV: Tình hình NB vào đầu TK XIX?

- PV: Biểu hiện suy yếu của NB? đầu thế kỷ XIX?

- PV: Trước tình hình trên, Nhật bản đang đứng trước nguy cơ gì?

Hoạt động 2: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Nội dung, tính chất, kết quả, cuộc duy tân Minh Trị

* Tổ chức: GV phân chia nhóm và giao nội dung thảo luận cho các nhóm:

- Nhóm 1: Nội dung cải các về chính trị, Qsự

- Nhóm 2: Nội dung cải cách về kinh tế, giáo dục.

- Nhóm 3: Tính chất, kết quả cuộc duy tân Minh Trị.

* HS thảo luận và cử đại diện của nhóm lên trình bày, nhóm khác bổ sung và GV chốt ý.

GV cho HS khai thác ảnh Minh Trị

 - PV: Trong các nội dung cải cách trên, nội dung nào quan trọng nhất? Vì sao? (cải cách giáo dục, Vì được xem là chìa khoá nâng cao dân trí, tạo con người có khả năng nắm bắt KHKT, tư tưởng văn hoá tiên tiến để hội nhập vào thế giới TBCN. Nhật Bản là nước nông nghiệp, KT-VH - XH đều lạc hậu, muốn đưa Nhật tiến lên con đường hiện đại hoá phải coi trọng cải cách giáo dục, vì giáo dục thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội.)

Hoạt động 3: Cá nhân

- PV: Đặc điểm chung của CNĐQ?

- GV liên hệ tình hình NB cuối TK XIX đã có sự xuất hiện của các công ty độc quyền, chính sách bành truớng của Nhật Bản xâm lược thuộc địa.

- HS lên bảng trình bày bằng bản đồ sự bành trướng của NB.

- PV: Chính sách đối nội của Nhật Bản khi chuyển sang giai đoạn đế quốc?

1. Nhật bản từ đầu thế kỷ XIX đền trước năm 1868

* Chế độ Mạc phủ ở Nhật Bản đã lâm vào khủng hoảng suy yếu:

- Kinh tế: Nông nghiệp phong kiến lạc hậu, tô thuế nặng nề; kinh tế hàng hóa phát triển, công trường thủ công càng nhiều, mần mống kinh tế TBCN phát triển.

- Xã hội: Mâu thuẫn giữa nông dân, tư sản, thị dân với chế độ phong kiến gay gắt.

- Chính trị: Quyền lực thuộc về Tướng quân.

 * TB phương Tây dùng vũ lực đe dọa và buộc Nhật ký điều ư­ớc bất bình đẳng.

2.  Cuộc Duy tân Minh Trị

* Nội dung cuộc cải cách:

- Chính trị: Tổ chức chính phủ theo kiểu châu Âu, ban hành Hiến pháp 1889, thực hiện bình đẳng...

- Kinh tế: Xóa bỏ độc quyền ruộng đất của phong kiến, thống nhất tiền tệ và thị trường, tăng cường phát triển TBCN ở nông thôn...

- Quân sự: Huấn luyện theo phương Tây, chú trọng tàu chiến, sản xuất vũ khí.

- Giáo dục: Chú trọng KHKT, cử HS giỏi đi du học.

* Kết quả: Nhật thoát khỏi số phận thuộc địa  trở thành nước TBCN.

* Tính chất: là cuộc cách mạng tư sản không triệt để.

3. Nhật Bản chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa

- Hình thành các công ty độc quyền: Mitsubisi, Mítxưi, ...chi phối đời sống, kinh tế, chính trị.   

- Đầu thế kỷ XX, đẩy mạnh chính sách bành trướng xâm lược => thành đế quốc hùng mạnh nhất ở châu Á.

- Đàn áp và bóc lột công nhân nặng nề -> phong trào đấu tranh của công nhân phát triển.

=> CNĐQ Nhật được gọi là CNĐQ phong kiến quân phiệt, hiếu chiến.

Hoạt động của GV - HS

Nội dung

Hoạt động 1: Cả lớp.

GV: sơ lược về Ấn Độ, phát kiến địa lý của Vaxcôđờ Gama -> xâm nhập vào Ấn Độ là Anh và Pháp, sau chỉ còn Anh đặt ách thống trị.

- PV: Những chính sách cai trị của thực dân Anh?

- PV: Hậu quả chính sách cai trị của thực dân Anh?

Hoạt động 2: Cả lớp và cá nhân

- GV giải thích khái niệm “Xipay”

- HS: đọc hàng chữ nhỏ SGK/9

- PV: Nguyên nhân của cuộc khởi nghĩa?

- HS tường thuật diễn biến cuộc khởi nghĩa.

Hoạt động 3: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Sự ra đời và phân hóa của Đảng Quốc đại; Phong trào dân tộc 1885 – 1908 ở Ấn Độ.

* Tổ chức: GV chia nhóm và giao nội dung thảo luận cho các nhóm:

- Nhóm 1: khái quát sự ra đời và chủ trương của  Đảng Quốc Đại?

- Nhóm 2: Sự phân hóa của Đảng Quốc Đại?

- Nhóm 3: Phong trào dân tộc 1885 – 1908 và ý nghĩa?

* HS thảo luận và cử đại diện lên trình bày, nhóm khác bổ sung, GV chốt ý.

- GV kết hợp kể tiểu sử của Ti Lắc.

1. Tình hình kinh tế, xã hội Ấn Độ nửa sau thế kỉ XIX

- Đến giữa TK XIX Anh hoàn thành xâm lược và đặt ách cai trị ở Ấn Độ.

- Chính sách cai trị của thực dân Anh:

+ Kinh tế: Anh biến Ấn Độ thành thị trường cung cấp nguyên liệu.

+ Chính trị - xã hội: Chính phủ Anh nắm quyền cai trị trực tiếp, thực hiện chính sách chia để trị, mua chuộc giai cấp thống trị, khơi sâu sự cách biệt tôn  giáo, chủng tộc…

- Hậu quả: Kinh tế giảm sút, đời sống nhân dân cực khổ.

2. Cuộc khởi nghĩa Xipay (1857 - 1859)

- Nguyên nhân: Binh lính Xipay bị đối xử tàn tệ, tinh thần dân tộc và tín ngưỡng bị xúc phạm -> đấu tranh.

- Diễn biến - Kết quả

- Ý nghĩa: Thể hiện tinh thần đấu tranh bất khuất của nhân dân chống CNTD, giải phóng dân tộc.

3. Đảng Quốc đại và phong trào dân tộc (1885 - 1908)

*  Sự ra đời và phân hóa của Đảng Quốc đại:

- Từ giữa thế kỷ XIX giai cấp tư sản và tầng lớp trí thức Ấn Độ dần dần đóng vai trò quan trọng. Tư sản Ấn Độ muốn tự do để phát triển kinh tế và tham gia chính quyền nhưng bị thực dân Anh kìm hãm.

- 1885 giai cấp tư sản Ấn Độ thành lập Đảng Quốc đại.

- 20 năm đầu (1885-1905) Đảng chủ trương đấu tranh ôn hoà -> nội bộ Đảng phân thành 2 phái: ôn hoà và cực đoan.

* Phong trào giải phóng dân tộc 1885-1908:

- 10/1905, phong trào chống đạo luật chia cắt Ben-gan.

- 6/1908, cuộc tổng bãi công ở Bom-bay.

- Ý nghĩa: Cao trào 1905-1908 mang đậm ý thức dân tộc, đánh dấu sự thức tỉnh của nhân dân Ấn Độ.

Hoạt động của GV - HS

Nội dung

Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân

- PV: Nguyên nhân Trung Quốc bị xâm lược?

- GV kể chuyện chiến tranh thuốc phiện 1840-1842.

- HS quan sát hình Các nước đế quốc xâu xé “cái bánh ngọt” Trung Quốc => Bức tranh nói lên điều gì? Vì sao ví TQ như cái bánh nghọt khổng lồ bị chia cắt vậy?

- HS: Sử dụng bản đồ Trung Quốc chỉ các vùng bị các nước đế quốc chiếm đóng.

Hoạt động 2: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: PT đấu tranh chống PK chống xâm lược của nhân dân TQ.

* Tổ chức:

- GV thiết kế bảng niên biểu và chia lớp thành 3 nhóm, giao nội dung thảo luân:

+ Nhóm 1: Khởi nghĩa Thái Bình thiên quốc

+ Nhóm 2: Phong trào Duy Tân

+ Nhóm 3: Phong trào Nghĩa Hoà đoàn.

- HS thảo luận theo nhóm dứới sự gợi ý của GV, HS trình bày, GV chốt ý.

- GV kết hợp kể chuyện Từ Hy Thái Hậu và vua Quang Tự để khắc sâu cuộc đấu tranh của nhân dân TQ thời gian này

Hoạt động 3: Cả lớp

- GV kể tiểu sử Tôn Trung Sơn.

- PV: Cương lĩnh của TQĐMH?

- PV: Nhận xét về chủ nghĩa tam dân, và mục tiêu của ĐMH (tích cực và hạn chế)?

 (Đáp ứng được nguyên vọng tự do, dân chủ và ruộng đất nên được nhân dân ủng hộ; chưa nêu cao được ý thức dân tộc chống ĐQ.)

- GV: Sử dụng lược đồ cách mạng Tân Hợi, gọi HS tường thuật, hướng dẫn HS lập bảng niên biểu về diễn biến cách mạng Tân Hợi.

* Lớp 11d, 11c: GV hướng dẫ học sinh thảo luận nhóm diễn biến, tính chất  và ý nghĩa.

- PV: Kết quả, tính chất CM mạng Tân Hợi?

- PV: Ý nghĩa CM mạng Tân Hợi?

- GV liên hệ ảnh hưởng CM Tân Hợi đến VN qua việc thành lập và hoạt động của VN QDĐ năm 1927 – 1930.

1. Trung Quốc bị các nước đế quốc xâm lược

- Nguyên nhân:

+ Các nước tư bản phương Tây tăng cường đi xâm chiếm thị trường thế giới.

+ TQ là một thị trường lớn, béo bở, chế độ PK suy yếu…

- Quá trình các nước đế quốc xâm lược Trung Quốc:

+ Chiến tranh thuốc phiện 1840 – 1842: chính quyền Mãn Thanh phải ký Hiệp ước Nam Kinh với thực dân Anh.

+ Các nước đế quốc như Đức, Pháp, Nga, Nhật...chia nhau xâu xé TQ.

2. Phong trào đấu tranh của nhân dân Trung Quốc giữa thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX

- 1/1/1851, khởi nghĩa Thái bình Thiên quốc: góp phần làm lung lay triều đình PK

- Năm 1898, cuộc vận động Duy tân => mở đường cho trào lưu tư tưởng tiến bộ vào TQ.

- Năm 1900, phong trào Nghĩa hòa đoàn.

- Năm 1901, Hòa ước Tân Sửu -> TQ thành nước nửa thuộc địa - nửa PK.

3. Tôn Trung Sơn và Cách mạng Tân Hợi 1911

 a. Tôn Trung Sơn và việc thành lập Trung Quốc đồng minh hội

- Đầu thế kỷ XX giai cấp tư sản TQ phát triển mạnh -> tập hợp lực lượng để lãnh đạo cách mạng.

- 8/1905 Tôn Trung Sơn thành lập TQ đồng minh hội - Mục tiêu: đánh đổ Mãn Thanh, khôi phục Trung Hoa, thành lập dân quốc, bình quân địa quyền.

b. Cách mạng Tân Hợi 1911

- Nguyên nhân:

+ Nhân dân TQ mâu thuẫn với ĐQ – PK.

+ Nhà Thanh trao quyền kiểm soát đường sắt cho đế quốc -> PT “Giữ đường” châm ngòi cho CM bùng nổ.

- Diễn biến:

+ 10/10/1911, khởi nghĩa ở Vũ Xương.      

+ 29/12/1911, Tôn Trung Sơn làm Đại tổng thống, thành lập Trung Hoa Dân quốc.

+ 6/3/1912 Viên Thế khải nhậm chức. CM chấm dứt.

-  Tính chất, kết quả:

+ Kết quả: lật đổ chế độ quân chủ, thành lập nền cộng hoà.

+ Là cuộc cách mạng tư sản không triệt để, vì không thủ tiêu chế độ sở hữu ruộng đất, không chia ruộng đất cho dân cày, không xoá bỏ ách nô dịch của đế quốc.

- Ý nghĩa: Lật đổ chế độ chuyên chế, thành lập nền cộng hòa, mở đường cho CNTB phát triển. Ảnh hưởng đến phong trào GPDT ở châu Á.

Thời gian

Sự kiện

Đầu năm 1905

Tháng 8/1905

Ngày 9/5/1911

Ngày 10/10/1911

Ngày 29/12/1911

Tháng 2/1912

Ngày 6/3/1912

Hoạt động của GV - HS

Nội dung

Hoạt động 1: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Quá trình xâm lược của CNTD vào các nước Đông Nam A

* Tổ chức:

- GV dùng lược đồ ĐNA cuối thế kỉ XIX - đầu thế kỉ

XX cho HS quan sát và chia nhóm, giao nội dung thảo luận:

+ Nhóm 1: Vị trí địa lí, lịch sử - văn hóa, vị trí chiến lược của ĐNA?

+ Nhóm 2: Tại sao ĐNA trở thành đối tượng xâm lược của tư bản phương tây?

+ Nhóm 3: Quá trình xâm lược TL, Inđônêxia, Philippin.

+ Nhóm 4: Quá trình xâm lược Miến Điện, Mã Lai, Đông Dương.

- GV hướng dẫn HS thảo luận nhóm có sử dụng lược đồ và lập bảng thống kê về quá trình xâm lược của CNTD ở ĐNA theo mẫu

Hoạt động 2: Tập thể.

- GV: Khái quát vài nét về đất nước Inđônêxia.

- HS: Lập niên biểu thống kê theo mẫu:

- PV: Nét mới trong PT đấu tranh của nhân dân Indđônêxxia?

Hoạt động 3: Thảo luận nhóm.

* Kiến thức: Lập bảng so sánh hai xu hướng chính trong PT GPDT ở Philippin vào những năm 90 của thế kỷ XIX về: Lãnh đạo, lực lượng tham gia, hình thức đấu tranh, chủ trương đấu tranh, kết quả và ý nghĩa.

* Tổ chức:

- GV giới thiệu sơ lược về Philippin.

- Chia nhóm giao nội dung thảo luận cho từng nhóm, HS thảo luận, cử đại diện lên bảng lập bảng theo mẫu.

Hoạt động 4: Cá nhân

- GV kết hợp sử dụng lược đồ Đông Nam Á, hướng dẫn HS lập bảng niên biểu vào vở.

Hoạt động 5: Cá nhân

- GV kết hợp sử dụng lược đồ Đông Nam Á, Cho HS trình bày PT đấu tranh của nhân dân Lào bằng lập bảng niên biểu:

Hoạt động 6: Cá nhân

- GV kết hợp sử dụng lược đồ Đông Nam Á, nêu vị trí địa lý của Xiêm.

- PV: Chính sách cải cách của RamaV?

- GV: giải thích vì sao Xiêm không trở thành nước thuộc địa- trở thành “Khu đệm” nằm giữa thuộc địa của Anh và Pháp.

- PV: Tính chất cuộc cải cách Rama V?

1. Quá trình xâm lược của CNTD vào các nước Đông Nam A

a. Nguyên nhân:

- Các nước tư bản cần thị trường, ...

- Là vùng chiến lược quan trọng, giàu tài

nguyên, chế độ PK suy yếu...

b. Quá trình xâm lược:

- Giữa thế kỷ XIX Hà Lan hoàn thành xâm chiếm và lập ách thống trị ở Inđônêxia.

- 1902 Philippin thành thuộc địa của Mỹ.

- 1885 Anh thôn tình Miến Điện và sát nhập Miến Điện thành một tỉnh của Anh.

- Đầu thế kỷ XIX Malaixia là thuộc địa của Anh.

- Cuối thế kỷ XIX Pháp hoàn thành xâm lược Đông Dương và tiến hành khai thác thuộc địa.

2. Phong trào chống thực dân Hà Lan của nhân dân Inđônêxia

- 1825-1830: PT đấu tranh của nhân dân đảo A-chê.

- 1873-1909: Khởi nghĩa nổ ra ở Tây Xumatơra.

- 1878-1907: Đấu tranh ở Ba Tắc.

- 1884-1886: Đấu tranh ở Calimantan.

- 1890: Khởi nghĩa nông dân do Samin lãnh đạo.

3. Phong trào chống thực dân ở Philíppin

- 1872 khởi nghĩa ở Ca-vi-tô.

- 1892 hình thành hai xu hướng đấu tranh:

+ Xu hướng cải cách của Hô-xê Ri-đan.

+ Xu hướng bạo động của Bô-ni-pha-xi-ô.

- Cuộc cách mạng năm 1896, thức tỉnh nhân dân Philíppin trong cuộc đấu tranh giành ĐLDT.

4. Phong trào đấu tranh chống Pháp của nhân dân Campuchia

- 1861 – 1892, Khởi nghĩa Si-thô-va.

- 1863 – 1866, khởi nghĩa A-cha-xoa.

- 1866 – 1867, khởi nghĩa Pu-côm-pu.

5. Phong trào đấu tranh chống thực dân Pháp của nhân dân Lào đầu thế kỷ XX

- 1901 – 1903: khởi nghĩa Pha-ca-đuốc.

- 1901 – 1937, khởi nghĩa ong Kẹo và Com-ma-đam.

- 1918 – 1922, khởi nghĩa Châu Pa-chay.

6. Xiêm (Thái Lan) giữa thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX

* Năm 1752 triều đại Ra-ma thiết lập thực hiện chính sách đóng cửa.

* Giữa thế kỷ XIX, Ra-ma IV thực hiện mở cửa buôn bán với nước ngoài.

* Ra-ma V thực hiện nhiều cải cách:

+ Nội dung:

- Kinh tế: Giảm thuế ruộng, xóa bỏ lao dịch; khuyến khích tư nhân bỏ vốn kinh doanh, xây dựng nhà máy, mở hiệu buôn, ngân hàng.

- Chính trị cải cách theo phương Tây, chính phủ có 12 bộ trưởng; giúp việc có Hội đồng nhà nước.

- Quân đội, tòa án, trường học cải cách theo phương Tây.

- Xóa bỏ chế độ nô lệ vì nợ

- Thực hiện ngoại giao mềm dẻo.

+ Tính chất: Là cuộc cách mạng tư sản không triệt để.

Hoạt động của GV - HS

Nội dung

Hoạt động 1: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Các nước đế quốc xâm lược châu Phi và các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân châu Phi chống CNTD giành ĐLDT.

* Tổ chức:

- GV: dùng lược đồ châu Phi cuối TK XIX đâu XX giới thiệu về vị trí địa lý, văn hóa, kinh tế.  

- GV chia nhóm và phân nội dung thảo luận:

Nhóm 1: Các nước đế quốc xâm lược châu Phi.

Nhóm 2: Các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân châu Phi chống CNTD giành ĐLDT.

Nhóm 3: Kết quả và ý nghĩa PT đấu tranh chống CNTD giành ĐLDT?

- HS thảo luận theo nhóm và cử đại diện lên trình bày, nhóm khác bổ sung, GV kết luận.

* Lớp 11d, 11c: GV gọi HS lên bảng chỉ bản đồ nước có nhiều thuộc địa nhất ở châu Phi là Anh, Pháp.)

Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân

GV: dùng lược đồ khu vực Mĩ la tinh cuối TK XIX đâu XX giới thiệu về vị trí địa lý.  

- HS sử dụng lược đồ trình bày và lập niên biểu diễn biến phong trào đấu tranh của nhân dân MLT.

- PV: Nhận xét về Phong trào đấu tranh GPDT ở MLT?

(Hầu hết các nước đã thoát khỏi ách thống trị của CNTD, trở thành một quốc gia độc lập.)

- PV: Sau khi giành được độc lập tình hình các nước MLT ntn?

1. Châu Phi

* Các nước đế quốc xâm lược châu Phi:

- Những năm 70 – 80 của TK XIX các nước tư bản phương Tây đua nhau xâu xé châu Phi:

+ Năm 1882, Anh chiếm Ai Cập, Nam Phi, kênh đào Xuy-ê, Ni-giê-ni-a...

+ Năm 1883, Pháp chiếm Tuynidi, Xa ha ra, Ma-đa-ga-xca, Angiêri.

+ Năm 1884, Đức chiếm bắc Ca-mơ-run, Tô-gô, Tây Nam Phi.

- Đầu TK XX việc phân chia thuộc địa giưã các nước đế quốc ở châu Phi căn bản hoàn thành.

* Các cuộc đấu tranh tiêu biểu của nhân dân châu Phi:

- 1830-1847: Cuộc khởi nghĩa do Áp-đen-ca-đe lãnh đạo nhân dân Angiêri chống TD Pháp.

- 1879 – 1892, ở Ai Cập Atmet ARabi lãnh đạo PT “Ai Cập trẻ” .

- 1882-1898, Muhamét Átmét lãnh đạo nhân dân Xuđăng chống TD Anh

- 1889, nhân dân Êtiôpia kháng chiến chống thực dân Italia.

* Nhận xét:

- PT hầu hết bị thất bại do chênh lệch lực lượng, trình độ tổ chức thấp, bị TD đàn áp.

- Ý nghĩa: thể hiện tinh thần yêu nước tạo tiền đề cho giai đoạn đầu TK XX.

2. Khu vực Mĩ La tinh

* Chế độ thực dân ở Mĩ la tinh:

- Từ TK XVI,XVII đa số các nước MLT đều là thuộc địa của Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha -> thiết lập chế độ thống trị phản động, dã man, tàn khốc => Cuộc đấu tranh GPDT diễn ra quyết liệt.

* Phong trào đấu tranh giành độc lập:

- Cuối TK XVIII, ở Haiti bùng nổ cuộc đấu tranh => 1803 trở thành nước cộng hoà da đen đầu tiên ở Nam Mĩ.

- 20 năm đầu TK, PT nổ ra sôi nổi quyết liệt, 

các quốc gia độc lập ra đời: Paragoay 1811 Áchentina 1816, Mêhicô 1821, Pêru 1821,  Braxin 1822, Urugoay 1828, Côlômbia 1830, Êcuđo 1830.

* Tình hình ở MLT sau khi giành độc lập và chính sách bành trướng của Mĩ:

- Mĩ âm mưu biến MLT thành “sân sau” để thiết lập nền thống trị độc quyền.

- Thủ đoạn:

+ Đưa ra học thuyết Mơn-rô “Châu Mĩ của người Mĩ”, thành lập tổ chức “Liên Mĩ”.

+ Gây chiến và hất cẳng Tây Ban Nha khỏi MLT.

+ Thực hiện chính sách “cái gậy lớn”, “ngoại giao đồng đôla”.

=> MLT trở thành thuộc  địa kiểu mới của Mĩ.

Hoạt động của GV - HS

Nội dung

Hoạt động 1: cá nhân, cả lớp

- HS quan sát biểu đồ “Sự thay đổi vị trí KT-XH các nước ĐQ cuối TK XIX đầu TK XX”-> PV: Tình hình các nước đế quốc cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX?

- HS: Chỉ trên bản đồ các cuộc chiến tranh giành thuộc địa nổ ra: Trung-Nhật (1894-1895), Mĩ-TBN (1898), Nga-Nhật (1904-1905)…

- PV: Vì sao hình thành 2 khối ĐQ? Vẽ sơ đồ hình thành hai khối đế quốc?

- PV: Nguyên nhân sâu xa của cuộc CTTG thứ nhất?

- HS quan sát bản đồ CTTG thứ nhất -> PV: Nguyên cớ của CTTG thứ nhất?

Hoạt động 2: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: diễn biến của CTTG thứ nhất.

* Tổ chức: GV phân nhóm và giao nội dung thảo luận cho các nhóm:

- Nhóm 1 & 2: Diễn biến giai đoạn 1.

- Nhóm 3 & 4: Diễn biến giai đoạn 2.

- GV sử dụng CNTT hỗ trợ bài dạy. HS sử dụng SGK và bản đồ CTTG thứ nhất, tường thuật diễn biến và lập bảng niên biểu CTTG thứ nhất.

* Giai đoạn 1: 1914-1916

* Giai đoạn 2: 1917-1918

- GV cho HS quan sát hình Đức ký văn kiện đầu hàng nhận xét kết cục CTTG thứ nhất thất bại thuộc về phe nào..

- PV: Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918) gây ra hậu quả như thế nào?

1. Nguyên nhân của chiến tranh

- Sự phát triển không đồng đều về kinh tế, chính trị của chủ nghĩa tư bản cuối TK XIX - đầu XX đã làm thay đổi so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc.

- Sự phân chia thuộc địa không đều => Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc ngày càng gay gắt.

- Đầu TK XX ở châu Âu hình thành hai khối quân sự đối đầu nhau: Khối Liên minh và khối Hiệp ước.

* Duyên cớ: 28/6/1914 Thái tử Áo - Hung bị phần tử Xéc bi ám sát -> CTTG I bùng nổ.

2. Diễn biến của chiến tranh

* Giai đoạn thứ nhất (1914 - 1916)

  * Giai đoạn thứ hai (1917- 1918)

3. Kết cục của cuộc Chiến tranh thế giới thứ nhất

- Gây nhiều tai họa cho nhân loại: 10 triệu người chết, 20 triệu người bị thương, nhiều làng mạc, thành phố bị tiêu hủy, thiệt hại 85 tỉ đô la.

- Cách mạng tháng Mười Nga và thành lập nhà nước Xô Viết đánh dấu chuyển biến lớn trong cục diện chính trị thế giới.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: cá nhân, tập thể

GV: giải thích khái niệm “văn hoá” – những giá trị vật chất, tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử….

- PV: Nguyên nhân phát triển văn hoá phương Tây?

HS: Lập bảng thống kê về các tác giả, tác phẩm nổi tiêng thuộc các lĩnh vực văn học, âm nhạc, hội hoạ, tư tưởng thời cận đại.

HS: trình bày trên lớp sau đó về nhà hoàn thành vào vở.

GV: cho HS xem ảnh Mô-da, kết hợp kể chuyện => giáo dục lòng say mê học tập.

H: Tác dụng thành tựu văn hoá đầu thời cận đai?

Hoạt động 2: Thảo luận nhóm

GV: chia lớp làm 2 nhóm, giao nội dung thảo luận nhóm:

- Nhóm 1: Tên tác giả, tác phẩm, nội dung về lĩnh vực văn học.

- Nhóm 2: Tên tác giả, tác phẩm, nội dung lĩnh vực nghệ thuật, âm nhạc.

- HS thảo luận nhóm sau đó cử đại diện trình bày. GV nhận xét và chốt ý

GV: kể chuyện Lðptenxtôi và cho HS xem ảnh Tago, Mácti…Nhận xét.

Hoạt động 3: Cá nhân

H: Hoàn cảnh dẫn đến sự ra đời của CNXHKH?

GV:  cho HS xem ảnh của Mác và Ăng ghen.

- PV: Nội dung cơ bản? vai trò của CNXHKH?

GV hướng dẫn HS so sánh với CNXHKT.

1. Sự phát triển của văn hoá trong buổi đầu thời cận đại

* Nguyên nhân: Kinh tế các nước có điều kiện phát triển sau các cuộc CMTS và CMCN.

* Thành tựu:

- Văn học:

+ Pi-e Cooc-nây, Nhà bi kịch cổ điển Pháp

+ La-phông-ten, nhà ngụ ngôn, nhà văn cổ điển Pháp

+ Mô-li-e, nhà hài kịch người Pháp

- Âm nhạc: Bét-tô-ven (Đức), Mô-da (Áo)

- Hội họa: Rem-bran (Hà Lan)

- Tư tưởng: Trào lưu triết học ánh sáng ở Pháp...

* Tác dụng: phản ánh hiện thực xã hội ở các nước, hình thành quan điểm, tư tưởng của con người tư sản, tấn công vào thành trì của CĐPK, góp phần vào thắng lợi của CNTB.

2. Thành tựu của văn học, nghệ thuật từ đầu thế kỉ XIX đến đầu thế kỉ XX

* Văn học:

- Phương Tây: Vích tô Huygô, Puskin, Lðptenxtôi, Máctuên, …

- Phương Đông: R.Tago, Lỗ Tấn, Hôxê Ridan, Hôxê Mácti ….

* Nghệ thuật:

- Cung điện Véc xai, bảo tàng Anh,…

- Hoạ sĩ: Van gốc, Phugita, Picatxô…

- Âm nhạc: Traicôpxki (opêra).

3. Trào lưu tư tưởng tién bộ và sự ra đời, phát triển của chủ nghĩa xã hội khoa học từ giưa thế kỉ XIX đên  đầu thế kỉ XX

* Những trào lưu tư tưởng tiến bộ:

 - Từ đầu thế kỷ XIX CNXH không tưởng ra đời, mong muốn xây dựng một xã hội tốt đẹp không có áp bức, không có tư hữu...

- Các nhà triết học Đức (Hêghen, Phoiơ bách) và kinh tế chính trị học Anh: (Xmít, Ricácđô) có tác động mạnh đến tư tưởng của Mác và Ăng-ghen.

- Cùng với sự phát triển của phong trào công nhân học thuyết CNXHKH ra đời.

* Sự ra đời của CNXH khoa học:

- Thành tựu KHTN và KHXH của con người

- Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng, Học thuyết tế bào ..

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Cá nhân, tập thể.

GV phát phiếu học tập theo bảng thống kê gợi ý phần bên, sau đó GV sửa, HS tự chấm điểm cho nhau để cộng điểm thưởng

Hoạt động 2: cá nhân, cả lớp

- GV hướng dẫn HS nhận thức đúng các vấn đề chủ yếu về CMTS.

 - PV: Mâu thuẫn cơ bản trong xã hội tư bản là gì?

- PV: Sứ mệnh của giai cấp vô sản?

- HS: Vì sao các nước tư bản tiến hành xâm lược các nước Á, Phi, Mĩ la tinh?

1. Những kiến thức cơ bản của chương trình

2. Nhận thức đúng những vấn đề chủ yếu

- Thắng lợi của CMTS và sự xác lập của CNTB.

- Mâu thuẫn cơ bản của chế độ TBCN.

- Sự ra đời và phát triển của PTCN quốc tế.

- Sự xâm lược thuộc địa của CNTB và phong trào đấu tranh của các dân tộc chống CNTD.

Các cuộc CMTS

Nguyên nhân

Hình thức

CMTS Hà Lan

CMTS Anh

CTGĐL ở Bắc Mĩ

CMTS Pháp

Thống nhất Đức, Italia

Nội chiến ở Mĩ

Cải cách Minh Trị

Nước

Sự kiện chính

Kết qủa - ý nghĩa

Trung Quốc

Ân Độ

Lào

Cam-pu-chia

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân

GV: Dùng bản đồ thế giới khái quát về vị trí nước Nga.

- PV: Tình hình nước Nga trước cách mạng về: chính trị, kinh tế, xã hội?

- HS quan sát hình “Những người lính Nga ngoài mặt trận” và nhận xét.

- PV: Tình hình KT-CT-XH đã dẫn đến vấn đề gì đối với đế quốc Nga?

(Nga trở thành nơi tập trung cao độ những mâu thuẩn của CNĐQ-> trở thành khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền CNĐQ -> cách mạng có thể tấn công và bẻ gẫy)

Hoạt động 2: Thảo luận

- HS xem fim CM tháng Mười Nga 1917, đọc SGK, thảo luận và làm bài tập trên phiếu học tập sau:

- GV tổ chức cho HS chấm bài trên phiếu học tập của nhau đổi chéo, cộng điểm thưởng.

Hoạt động 3: Cả lớp - cá nhân

- Học sinh xem ảnh Đại hội Xô Viết toàn Nga lần thứ hai -> nhận xét.

- PV: Nêu những chính sách của chính quyền XôvViết?

Hoạt động 4: Cả lớp, cá nhân

GV: Khái quát tình hình nước Nga cuối 1918.

PV: Chính quyền Xô viết đã thực hiện chính sách “cộng sản thời chiến” ntn?

GV: HS quan sát hình 24 SGK/51 được phóng trong màn hình, nhận xét?

Hoạt động 5: Cả lớp, cá nhân

- PV: Ý nghĩa lịch sử của Cách mạng tháng Mười  Nga 1917?

- PV lớp 12A: Vì sao nhân dân Xô-viết bảo vệ được thành quả CM? (Nhờ sự lãnh đạo của Lenin và Đảng B; Thực hiện CSCSTC; phát huy được lòng yêu nước của nhân dân; sự dũng cảm của HQLX).

- PV lớp 12A: Vai trò của Lênin trong CM tháng Mười?

- GV liên hệ ảnh hưởng Cách mạng tháng Mười Nga đối với CMVN.

I. Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917

1. Nước Nga trước cách mạng

- Chính trị: Nga là nước quân chủ chuyên chế, tàn tích chế độ phong kiến đã kìm hãm CNTB ở Nga.

- Xã hội: Năm 1914, Nga Hoàng đẩy nhân dân vào cuộc chiến tranh đế quốc, gây hậu quả nghiêm trọng cho đất nước.

=>  Nước Nga thành khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền của CNĐQ.

2. Từ cách mạng tháng Hai đến cách mạng tháng Mười

II. Cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ chính quyền xô viết

1. Xây dựng chính quyền Xô viết

  - 25/10/1917, Đại hội Xô viết toàn Nga lần thứ hai: thành lập chính quyền Xô viết.

- Chính sách của chính quyền:

+ Thông qua sắc lệnh hòa bình và sắc lệnh ruộng đất.

+ Thủ tiêu tàn tích phong kiến, đem lại các quyền tự do dân chủ cho nhân dân

+ Thành lập Hồng quân

+ Quốc hữu hóa các nhà máy, xí nghiệp của tư sản, xây dựng nền kinh tế XHCN.

2. Bảo vệ chính quyền Xô viết

+ Ký hòa ước Brét-lit-tốp với Đức.

+ Thực hiện chính sách cộng sản thời chiến.

- Kết quả: Cuối 1920 nhà nước Xô viết được bảo vệ, giữ vững.

III. Ý nghĩa lịch sử Cách mạng tháng Mười Nga 1917

- Đối với nước Nga:

 + Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến, tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.

+ Đưa công nhân và nông dân lên nắm chính

quyền, xây dựng chủ nghĩa xã hội.

- Với thế giới:

+ Làm thay đổi cục diện thế giới.

+ Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới 

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Chính sách kinh tế mới.

* Tổ chức: GV chia nhóm thảo luận

Nhóm 1: Hoàn cảnh lịch sử ra đời của NET

Nhóm 2: Nội dung của NEP?

Nhóm 3: Kết quả và ý nghĩa của chính sách kinh tế mới?

GV: khai thác bảng thống kê SGK/ 54

- PV: Sự khác nhau cơ bản giữa chính sách cộng sản thời chiến với chính sách kinh tế mới?-> Liên hệ chính  sách đổi mới ở VN từ 1986.

- PV: Thực chất của NET? (Chuyển từ nền Ktế do nhà nước độc quyền mọi mặt sang Ktế hàng hóa có điều tiết của nhà nước.)

Hoạt động 2: Cá nhân

- PV: Tại sao thành lập Liên bang? Việc  thành lập Liên bang có ý nghĩa gì?

- GV: khai thác hình 27 SGK/56

- GV: giảng phần chữ nhỏ SGK/55

Hoạt động 3: Cả lớp và cá nhân

- GV: giải thích CNH XHCN.

- PV: Vì sao LX phải CNH? Mục đích? biện pháp thực hiện? Kết quả?

- HS khai thác hình 28/57SGK, bảng thống kê SGK/ 57.

- PV: Kết qủa thực hiện hai kế hoạch 5 năm?

- PV: Những thành tựu công cuộc xây dựng CNXH 1925-1941 có ý nghĩa ntn

Hoạt động 4: Cá nhân

- PV: Những thành tựu của Liên Xô trong quan hệ ngoại giao?

I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế (1921-1925)

1. Chính sách kinh tế mới

* Hoàn cảnh lịch sử:

- Nền kinh tế tàn phá nặng nề.

- Tình hình chính trị không ổn định. Các lực lượng phản cách mạng chống phá gây bạo loạn khắp nơi.

- Chính sách cộng sản thời chiến kìm hãm nền kinh tế, nhân dân bất bình.

- 3/1921 Đảng (B) thông qua NEP của Lênin.

* Nội dung chính sách kinh tế mới (NEP)

- Nông nghiệp: Ban hành thuế nông nghiệp.

- Công nghiệp: Cho phép tư nhân xây dựng những xí nghiệp nhỏ. Khuyến khích nước ngoài vào đầu tư kinh doanh ở nước Nga. Nhà nước nắm các mạch máu kinh tế.

- Tự do buôn bán, mở lại chợ. Phát hành đồng rúp.

* Kết quả, ý nghĩa:

+ Kinh tế nước Nga khôi phục căn bản. động viên nhân dân phấn khởi sản xuất và hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế.

+ Để lại nhiều kinh nghiệm đối với công cuộc xây dựng CNXH ở một số nước trên thế giới.

2. Sự thành lập Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết

 - 12/1922,  Đại hội Xô viết toàn Nga đã tuyên bố thành lập LBCHXHCN Xô Viết (Liên xô).

- Thành lập Liên bang đã giải quyết đúng đắn vấn đề dân tộc, tạo điều kiện cho sự phát triển nhanh chóng của tất cả các nước cộng hòa. 

II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925-1941)

1. Những kế hoạch năm 5 đầu tiên và thành tựu

* Công nghiệp hóa XHCN: Biến LX thành một nước CN có những ngành công nghiệp chủ chốt

- Biện pháp: tiến hành với tốc độ nhanh, ưu tiên phát triển công nghiệp nặng.

- Kết quả: Giải quyết được vấn đề vốn, đào tạo cán bộ và công nhân lành nghề.

* Hoàn thành hai kế hoạch 5 năm (1928-1932), (1933-1937)

- Công nghiệp chiếm 77,4% tổng sản phẩm quốc dân (1937).

- Nông nghiệp: đưa 93% hộ nông dân với trên 90% diện tích vào HTX.

- Văn hoá- giáo dục: Xóa nạn mũ chữ, hoàn thành phổ cập cấp giáo dục tiểu học, thực hiện phổ cập THCS ở thành phố.

- Xã hội còn 2 giai cấp công nhân, nông dân và trí thức xã hội chủ nghĩa. 

2. Quan hệ ngoại giao của Liên Xô

- Từng bước xác lập quan hệ ngoại giao với một số nước láng giềng châu Á, châu Âu.

- Năm 1933 đặt quan hệ ngoại giao với Mĩ.

Tiêu chí so sánh

Chính sách cộng sản thời chiến

Chính sách kinh tế mới

Hoàn cảnh

Nội dung

Tác dụng

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

* Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân

- PV: Vì sao trật tự thế giới Véc-xai Oa-sinh-tơn  được xác lập?

- GV yêu cầu HS theo dõi trên lược đồ sự biến đổi bản đồ chính trị châu Âu sau đó trả lời câu hỏi:

- PV: Với hệ thống hòa ước Vecxai-Oasinhtơn trật tự thế giới mới được thiết lập như thế nào? Tính chất của hệ thống này? (mang tính chất ĐQCN, mang lại quyền lợi nhiều nhất cho các nước Anh, Pháp, Mĩ, xâm phạm chủ quyền và lãnh thổ của nhiều quốc gia, dân tộc, gây nên những mâu thuẫn sâu sắc trong nội bộ các nước ĐQ.)

Hoạt động 2: Tập thể và cá nhân

- PV: Nguyên nhân bùng nổ cao trào cách mạng 1918 - 1923 ở các nước tư bản?

- PV: Cao trào cách mạng 1918 - 1923 đưa tới hệ quả ntn?

- PV: Hoàn cảnh ra đời của QTCS?

- GV liên hệ nội dung Đại hội lần thứ 2 và 7

- PV: Vai trò của Quốc tế Cộng sản đối với PTCMTG?

Hoạt động 3: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Nguyên nhân, diễn biến, kết quả cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933?

* Tổ chức: GV cho HS quan sát hình 30 SGK và thảo luận theo nhóm.

- Nhóm 1: Nguyên nhân bùng nổ cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933?

- Nhóm 2: Diễn biến cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933?

- Nhóm 3: Hậu quả cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929-1933?

- GV: Liên hệ tác động của cuộc khủng hoảng này đến Việt Nam.

Hoạt động 4: Cá nhân

- PV: Vì sao phong trào mặt trận nhân dân chống phát xít và nguy cơ chiến tranh  bùng nổ?

- PV: Kết quả của phong trào mặt trận nhân dân chống phát xít và nguy cơ chiến tranh?

1. Thiết lập trật tự thế giới mới theo hệ thống Véc xai - Oasinhtơn

- CTTG thứ nhất kết thúc, các nước tư bản đã tổ chức Hội nghị ở Vécxai (1919-1920) và Oasinhtơn (1921-1922) để phân chia quyền lợi => Một trật tự thế giới được thiết lập mang tên hệ thống hòa ước Vecxai - Oasinhtơn.

- Các nước thắng trận (A, P, M, NB) giành nhiều món lợi và xác lập sự nô dịch, áp đặt với các nước bại trận, gây nên mâu thuẫn sâu sắc giữa các nước đế quốc.

- Thành lập Hội quốc liên với sự tham gia của 44 nước ĐQ để duy trì trật tự TG mới.

2. Cao trào cách mạng 1918-1923 ở các nước tư

bản. Quốc tế cộng sản

a. Cao trào cách mạng 1918-1923:

- Nguyên nhân:

+ Do hậu quả của chiến tranh CTTG thứ nhất.

+ Thắng lợi CM tháng Mười Nga

- Một số phong trào tiêu biểu:

+ Thành lập các nước cộng hòa Xô-viết ở Hung 3/1919, Ba-vi-e ở Đức 4/1919...

+ Cuộc tổng bãi công của công nhân Anh 5/1919.

- Kết quả: Nhiều ĐCS ra đời ở các nước.

b. Quốc tế cộng sản:

- Hoàn cảnh:

+ Nhiều ĐCS ra đời ở nhiều nước.

+ Sự phát triển nhanh chóng của PTCMTG.

+ 3/1919, Đại hội thành lập Quốc tế Cộng sản ở Matxcơva...

- Hoạt động: từ 1919 - 1943, QTCS tiến hành 7 lần đại hội, vạch ra đường lối đúng đắn kịp thời cho từng thời kỳ phát triển của cách mạng thế giới.

- Vai trò: Công lao to lớn trong việc thống nhất và phát triển phong trào CMTG.

3. Cuộc khủng hoảng kinh tế 1929-1933 và hậu quả của nó

- Nguyên nhân: Cung vượt quá cầu, sự mất cân bằng về kinh tế trong nội bộ của từng nước, sự phát triển không đều giữa các nước TB.

- 10/1929, khủng hoảng nổ ra ở Mĩ rồi lan ra toàn bộ thế giới tư bản...

- Hậu quả:

+ Tàn phá kinh tế các nước tư bản, gây hậu quả nghiêm trọng về chính trị-xã hội

+ Hàng chục triệu công nhân thất nghiệp, nông dân mất ruộng đất, sống trong cảnh đói khổ.

+ Nhiều cuộc đấu tranh, biểu tình diễn ra liên tục.

+ Về quan hệ quốc tế: Hình thành hai khối đế quốc đối lập: Mĩ, Anh, Pháp >< Đức, Italia, Nhật Bản => ráo riết chạy đua vũ trang, báo hiệu nguy cơ của một cuộc CTTG mới.

4. Phong trào Mặt trân nhân dân chống phát xít và nguy cơ chiến tranh

- Mặt trận nhân dân chống phát xít được thành lập ở: Pháp, Italia, Tiệp Khắc, Hi lạp, TBN …

- Kết quả: Phong trào thắng lợi ở Pháp, còn lại đều bị thất bại.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

 Hoạt động 1: Cả lớp, cá nhân

- HS: Hoàn cảnh lịch sử bùng nổ cao trào cách mạng 1918 - 1923 ở nước Đức?

- HS quan sát hình 32 SGK và nhận xét.

Hoạt động 2: Cá nhân

- HS: Tình hình nước Đức trong những năm 1924 - 1929 như thế nào?

Hoạt động 3: Tập thể và cá nhân

- HS: Hậu quả cuộc khủng hoảng kinh tế TG  1929-1933 tác động đến nước Đức ntn?

- HS: Để đối phó lại khủng hoảng giai cấp tư sản Đức đã làm gì? Kết quả?

- HS quan sát hình 33 SGK và nhận xét nội dung bức hình nói lên điều gì?

Hoạt động 4: Thảo luận nhóm

* Kiến thức: Chính sách kinh tế, chính trị và đối ngoại của Đức 1933 - 1939

* Tổ chức: GV chia lớp thành 3 nhóm, giao nội dung thảo luận:

- Nhóm 1: Những chính sách về chính trị

- Nhóm 2: Những chính sách về kinh tế

- Nhóm 3: Những chính sách về đối ngoại

* HS thảo luận theo nhóm, cử đại diện trình bày, GV chốt ý.

I. Nước Đức trong những năm 1918-1929

1. Nước Đức và cao trào cách mạng 1918-1923

- Nước Đức sau chiến tranh:

+ Là nước bại trận, bị sụp đổ về kinh tế, chính trị, quân sự. Mâu thuẫn xã hội gay gắt.

+ Kí hòa ước Vecxai.

- Cao trào CM 1918-1923 tiếp tục dâng cao:

+ 12/1918 ĐCS Đức thành lập, lãnh đạo CM.

+ Thành lập nước cộng hòa Xô-viết Ba-vi-e.

+ 10/1923, cuộc khởi nghĩa CN Hăm-buốc...

2. Những năm ổn định tạm thời (1924-1929)

- Kinh tế: Sản xuất CN đứng đầu châu Âu.

- Chính trị: chế độ cộng hòa Vai-ma được củng cố, đàn áp phong trào công nhân.

- Về đối ngoại: tham gia Hội Quốc Liên, vị trí quốc tế được phục hồi.

II. Nước Đức trong những năm 1929-1939

1. Khủng hoảng kinh tế và quá trình Đảng Quốc xã lên cầm quyền

- Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới đã giáng một đòn nặng nề làm cho kinh tế, chính trị, xã hội của Đức khủng hoảng trầm trọng.

- Để đối phó lại khủng hoảng, giai cấp TS cầm quyền đưa Hítle - thủ lĩnh Đảng Quốc xã Đức lên cầm quyền.

- 30/1/1933 Hítle làm thủ tướng,CNPX Đức xác lập.

2. Nước Đức trong những năm 1933-1939

* Đối nội:

- Về chính trị: Khủng bố các đảng phái dân chủ tiến bộ, đặt ĐCS ra ngoài vòng pháp luật, thủ tiêu nền cộng hòa Vaima, thiết lập nền chuyên chính độc tài.

- Về kinh tế: tổ chức theo hướng tập trung, mệnh lệnh, phục vụ nhu cầu quân sự.

* Đối ngoại:

- 10/1933, rút khỏi Hội Quốc Liên để được tự do hành động.

- Lệnh tổng động viên, chuẩn bị phát động cuộc chiến tranh xâm lược.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Tập thể, cá nhân

- GV dùng lược đồ thế giới sau Chiến tranh thế giới thứ nhất giới thiệu vị trí của Mĩ

- HS: Nước Mĩ có lợi thế gì sau chiến tranh?

- HS: Sự phồn vinh của nước Mĩ được biểu hiện như thế nào?

- PV: Những biểu hiện phồn thịnh trên chứng tỏ điều gì?

(Kinh tế Mĩ tăng trưởng ở mức độ cao; Thực lực kinh tế của Mĩ rất mạnh hơn nhiều so với các nước tư bản chủ nghĩa châu Âu; Với tiềm lực kinh tế đó đã giúp Mĩ khẳng định vị trí số 1 của mình và ngày càng vượt trội các đối thủ khác.)

Hoạt động 2: Tập thể và cá nhân

- HS: Trong bối cảnh nền kinh tế phồn vinh như vậy, tình hình chính trị - xã hội ntn?

- GV minh họa 2 bức ảnh “Bãi đỗ ô tô ở Niu Oóc năm 1928” và “Nhà ở của những người lao động Mĩ trong năm 20 của thế kỉ XX” => hình ảnh tương phản trong xã hội Mĩ. => giáo dục bản chất của nền dân chủ Mỹ.

Hoạt động 3: Tập thể và cá nhân

- HS: Nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng kinh tế 1929-1933 ở nước Mĩ?

- HS: Biểu hiện của cuộc khủng hoảng?

 - GV: Khai thác biểu đồ hình 35 SGK/71 Tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ 1920-1946, HS nhận xét hậu quả của cuộc khủng hoảng?

Hoạt động 4: Tập thể và cá nhân

- HS xem ảnh và kể tiểu sử Tổng thống Mỹ Rudơven.

- HS: Nội dung của chính sách mới?

- GV: Khai thác biểu đồ hình 36 SGK/72 và biểu đồ tỷ lệ thất nghiệp ở Mỹ 1920-1946.

- HS: Nhận xét tác dụng của chính sách mới?

- GV phân tích vì sao Mỹ thi hành chính sách đối ngoại này.

Lớp 11A: So sánh chính sách kinh tế mới của Lênin với chính sách mới của TT Ru-dơ-ven?

I. Nước Mĩ trong những năm 1918-1929

1. Tình hình kinh tế

- Sau CTTG thứ nhất nền kinh tế Mĩ bước vào thời kì phồn vinh trong thập niên 20 của TK XX.

- Biểu hiện:

+ Năm 1918 - 1929, sản lượng công nghiệp tăng 69%, chiếm 48% thế giới.

+ Đứng đầu thế giới về sản xuất ô tô, thép, dầu hỏa...

+ Năm 1929, nắm 60% dự trữ vàng thế giới.

- Hạn chế:

+ Nhiều ngành sản xuất chỉ sử dụng 60-80% công suất vì vậy nạn thất nghiệp xảy ra.

+ Không có kế hoạch dài hạn cho sự cân đối giữa sản xuất và tiêu dùng.

2. Tình hình chính trị - xã hội

- Đảng Cộng hòa thi hành chính sách ngăn chặn và đàn áp những tư tưởng tiến bộ của PTCN.

- Nạn thất nghiệp, nạn phân biệt chủng tộc, sự bất bình đẳng trong xã hội…

- Phong trào đấu tranh của công nhân diễn ra sôi nổi.

- 5/1921 Đảng Cộng sản Mĩ thành lập, đánh dấu bước phát triển của phong trào công nhân Mĩ.

II. Nước Mĩ trong những năm 1929-1939

1. Cuộc khủng hoảng kinh tế (1929- 1933) ở Mĩ.

- 29/10/1929 cuộc khủng hoảng bùng nổ trong lĩnh vực ngân hàng -> nền kinh tế ở Mĩ.

- Hậu quả: Tàn phá nghiêm trọng nền kinh tế Mĩ; hàng chục triệu người thất nghiệp, phong trào đấu tranh của nhân dân Mĩ.

2. Chính sách mới của Tổng thống Mỹ Rudơven

- Mục đích: đưa Mĩ thoát khỏi khủng hoảng,

- Nội dung:

+ Nhà nước can thiệp tích cực vào đời sống kinh tế;

+ Thông qua các đạo luật: Ngân hàng, phục hưng công nghiệp, điều chỉnh nông nghiệp...

+ Giải quyết nạn thất nghiệp

- Kết quả: Tạo thêm nhiều việc làm mới, khôi phục sản xuất, xoa dịu mâu thuẫn giai cấp, góp phần làm cho nhà nước Mỹ duy trì chế độ dân chủ tư sản.

- Đối ngoại:

+ Thực hiện chính sách “láng giềng thân thiện”;

+ 11/1933 công nhận và đặt quan hệ ngoại giao với Liên Xô;

+ Trung lập với các cuộc xung đột quân sự bên ngoài nước Mĩ.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Cá nhân

- GV sử dụng lược đồ Châu Á để giới thiệu NB.

- HS: Những lợi thế của Nhật sau chiến tranh?

- HS: Những biểu hiện tăng trưởng của kinh tế Nhật trong và sau chiến tranh?

- HS: Nguyên nhân đưa đến khủng hoảng?

Hoạt động 2: Cả lớp, cá nhân

- HS: Điểm nổi bật trong nền kinh tế Nhật Bản giai đoạn 1924 – 1929?

Lớp 11A, B: Điểm giống và khác nhau giữa nước Mĩ và Nhật trong thập niên đầu sau Chiến tranh thế giới thứ nhất?

(Giống: Là nước thắng trận, thu nhiều lợi trong và sau chiến tranh, không bị tổn thất gì nhiều.

Khác: Kinh tế Nhật phát triển bấp bênh không ổn định, chỉ phát triển một thời gian ngắn rồi lại lâm vào khủng hoảng. Còn nước Mĩ phát triển phồn vinh trong suốt thập kỉ 20 của thế kỉ XX.)

- PV: Tại sao có sự khác nhau đó?

(Mĩ: chú trọng cải tiến kỹ thuật, đổi mới quản lý sản xuất, sức cạnh tranh cao, nguyên liệu dồi dào, vốn lớn.

Nhật: nguyên liệu, nhiên liệu khan hiếm phải nhập khẩu quá mức, sức cạnh tranh yếu, công nghiệp không được cải thiện, nông nghiệp trì trệ lạc hậu, sức mua của người dân thấp.)

Hoạt động 3: Cả lớp, cá nhân

- HS: Cuộc khủng hoảng kinh tế đã tác động đến nền kinh tế Nhật và hậu quả của nó ntn?

- HS: Để thoát khỏi cuộc khủng hoảng, giai cấp cầm quyền ở NB đã làm gì?

Hoạt động 4: Cả lớp, cá nhân

- HS: Quá trình quân phiệt hóa bộ máy, nhà nước diễn ra như thế nào? Có đặc điểm gì?

- HS: So sánh với Đức?

- HS: Vì sao NB lại chọn con đường quân phiệt hóa, gây chiến tranh xâm lược?

GV: Khai thác hình 38 SGK/77

Hoạt động 5: Cả lớp, cá nhân.

- HS theo dõi SGK để thấy được:

+ Lãnh đạo phong trào

+ Hình thức đấu tranh

+ Mục tiêu đấu tranh.

+ Kết quả đấu tranh.

I. Nhật Bản trong những năm 1918-1929

1. Nhật bản trong những năm đầu sau chiến tranh (1918- 1923)

- Là nước thứ 2 thu nhiều lợi nhuận trong CTTG thứ nhất. Sản xuất công nghiệp tăng nhanh (74 SGK). Năm 1920-1921 Nhật Bản lâm vào khủng hoảng.

- Xã hội: Giá sinh hoạt đắt đỏ, đời sống của nhân dân khó khăn. PT đấu tranh của công nhân và nông dân bùng lên mạnh mẽ.

- 7/1922, ĐCS NB được thành lập.

2. Nhật Bản trong những năm ổn định (1924-1929)

- Kinh tế: Phát triển bấp bênh nhưng không ổn định.

- Chính trị: Trước năm 1927 chính phủ tương đối ổn định. Từ khi chính phủ Ta-na-ca thành lập đã thực hiện những chính sách đối nội, đối ngoại, phản động, hiếu chiến.

II. Khủng hoảng kinh tế (1929-1933) và quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước ở Nhật Bản

1. Khủng hoảng kinh tế ở Nhật Bản

- Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 -1933 đã giáng một đòn nặng vào nền kinh tế NB: Sản xuất CN giảm sút, khủng hoảng xảy ra nghiêm trọng nhất là nông nghiệp, thị trường trong và ngoài nước bị thu hẹp.

- Đẩy mạnh quá trình tập trung sản xuất, tăng cường quyền lực của các tập đoàn tư bản lớn.

2. Quá trình quân phiệt hóa bộ máy nhà nước

- Để thoát khỏi khủng hoảng giới cầm quyền Nhật chủ trương quân phiệt hóa bộ máy nhà nước, gây chiến tranh xâm lược.

- Đặc điểm:

+ Sự kết hợp giữa quân phiệt với nhà nước,

+ Tiến hành chiến tranh xâm lược Đông Bắc TQ.

=> NB trở thành lò lửa chiến tranh ở châu Á.

3. Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa quân phiệt của nhân dân Nhật Bản

- Cuộc đấu tranh chống CNQP diễn ra dưới nhiều hình thức phong phú mà hạt nhân lãnh đạo là ĐCS dẫn đến phong trào thành lập Mặt trận Nhân dân.

- Cuộc đấu tranh góp phần làm chậm lại quá trình quân phiệt hóa ở Nhật.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Cá nhân

- HS trình bày diễn biến của phong trào Ngũ Tứ: nguyên nhân, lực lượng tham gia, địa bàn, mục đích.

- HS: Nét mới và ý nghĩa của phong trào Ngũ Tứ?

(Lực lượng giai cấp công nhân tham gia với vai trò nòng cốt - trưởng thành và trở thành lực lượng chính trị độc lập, mục tiêu đấu tranh chống đế quốc và phong kiến.

- Là bước chuyển từ CMDC kiểu cũ sang CMDC kiểu mới. Là mốc mở ra thời kỳ cách mạng ở Trung Quốc)

Hoạt động 2: Cá nhân, tập thể

- HS xem Fim Chiến tranh Bắc phạt. 

- HS: Nguyên nhân thất bại của CTBP?

- HS xem phim Cuộc vạn lý trường trinh và nhận xét Cuộc Vạn lý trường trinh.

- HS tường thuật cuộc nội chiến Quốc-Cộng

Hoạt động 3: Thảo luận nhóm

- Kiến thức: Phong trào độc lập dân tộc ở Ấn Độ  (1918-1939)

- Tổ chức: GV chia nhóm và giao nội dung thảo luận:

+ Nhóm 1: Nét chính của phong trào đấu tranh thời kỳ (1918 - 1922)

+ Nhóm 2: Nét chính của phong trào đấu tranh thời kỳ (1929 - 1939)

GV: Nhấn mạnh sự kiện thành lập ĐCS Ấn Độ.

GV- HS: Khai thác hình 40 SGK/82

I. Phong trào cách mạng ở Trung Quốc (1919-1939)

1. Phong trào Ngũ Tứ và sự thành lập Đảng Cộng Sản Trung Quốc

- 4/5/1919 phong trào Ngũ Tứ, giai cấp công nhân TQ trở thành một lực lượng cách mạng độc lập.

- 7/1921 ĐCS TQ thành lập.

2. Chiến tranh Bắc phạt (1926 - 1927) và Nội chiến Quốc - Cộng (1927 - 1937)

- 1926-1927: Chiến tranh Bắc phạt.

- Nội chiến Quốc - Cộng (1927-1937):

+ Vạn lý Trường Chinh (tháng 10/11934).

+ 7/1937: Nhật Bản xâm lược, nội chiến kết thúc

-> kháng chiến chống Nhật

II. Phong trào độc lập dân tộc ở Ấn Độ  (1918 - 1939)

1. Phong trào độc lập dân tộc ở Ấn Độ  (1918 - 1929)

- Lãnh đạo

- Hình thức đấu tranh

- Lực lượng:

- Sự kiện chính:

2. Phong trào độc lập dân tộc ở Ấn Độ  (1929 - 1939)

  - Lãnh đạo

- Hình thức đấu tranh

- Lực lượng:

- Sự kiện chính:

Nội dung

1918 - 1922

1929 - 1939

Lãnh đạo

Đảng Quốc đại

Hình thức đấu tranh

Hòa bình, không sử dụng bạo lực

Lực lượng tham gia

Học sinh, sinh viên, công nhân. Lôi cuốn mọi tầng lớp tham gia.

Sự kiện tiêu biểu

- Tẩy chay hàng hóa Anh.

- Không nộp thuế

- 12/1925, ĐCS ra đời.

- Chống độc quyền muối.

- Bất hợp tác

- Hình thành Mặt trận thống nhất dân tộc

Thời gian

Nội dung sự kiện

4/5/1919

Phong trào Ngũ Tứ

7/1921

Đảng Cộng sản Trung Quốc ra đời

12/4/1927

Tưởng Giới Thạch tiến hành tàn sát, khủng bố những người cộng sản

10/1934

Hồng quân phá vây, tiến hành cuộc Vạn lý trường chinh.

1/1935

Hội nghị Tuân Nghĩa - Mao Trạch Đông trở thành người lãnh đạo

7/1937

Nhật tiến hành chiến tranh, Quốc - Cộng hợp tác lần hai cùng kháng chiến chống Nhật.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Tập thể, cá nhân

- GV sử dụng lược đồ Đông Nam Á: Gọi HS xác định vị trí 11 quốc gia trong khu vực. Từ đó, nhắc lại lịch sử cuối thế kỉ XIX.

- HS: Những thay đổi về KT, CT, XH ở ĐNA?

- HS: Tình hình thế giới có gì tác động mạnh đến khu vực ĐNA?

Hoạt động 2: Tập thể và cá nhân

- HS: Sau CTTG thứ nhất ở ĐNA xuất hiện những xu hướng cách mạng nào?

- HS: Những nét mới của phong trào đấu tranh thời kỳ này so với đầu thế kỷ XX? (Mang tính tự giác, chính đảng của giai cấp vô sản lãnh đạo)

Hoạt động 3: Thảo luận nhóm.

- Kiến thức: Các phong trào đấu tranh giành độc lập ở các nước ĐNA.

- Tổ chức: GV phát phiếu học tập và giao nội dung cụ thể cho từng nhóm thảo luận:

- HS thảo luận dưới sự hướng dẫn của giáo viên sau đó cử đại diện trình bày.

- HS: PT GPDT ở ĐNA sau CTTG thứ nhất có điểm gì mới?

I. Tình hình các nước Đông Nam Á sau chiến tranh thế giới thứ nhất

1. Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội

- Kinh tế: Bị lôi cuốn vào hệ thống kinh tế tư bản chủ nghĩa với tư cách là thị trường tiêu thụ và cung cấp nguyên liệu thô.

- Chính quyền thực dân khống chế và thâu tóm mọi quyền lực.

- Xã hội phân hóa giai cấp sâu sắc. Giai cấp tư sản dân tộc lớn mạnh, giai cấp vô sản tăng nhanh về số lượng và ý thức cách mạng.

- Cách mạng tháng Mười Nga và cao trào cách mạng thế giới đã tác động mạnh đến phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á.

2. Khái quát về phong trào độc lập dân tộc ở Đông Nam Á

- Khuynh hướng phong trào dân tộc tư sản: Đòi tự do kinh doanh và chính trị. Đảng Tư sản thành lập và ảnh hưởng rộng rãi trong xã hội.

- Khuynh hướng vô sản xuất hiện đầu thế kỷ XX, phát triển nhanh và xuất hiện các Đảng Cộng sản

II. Các phong trào đấu tranh tiêu biểu ở khu vực Đông Nam Á

Tên nước

Lãnh đạo.

Những nét chính

Inđônễxia

ĐCS, Đảng dân tộc (g/c tư sản)

- 5/1920, ĐCS Inđônêxia được thành lập.

- 1926 – 1927, khởi nghĩa vũ trang Giava và Xumatơra.

- Năm 1927, Đảng dân tộc chủ trương: Hòa bình, đoàn kết dân tộc, đòi độc lập.

- 12/1939: MTND chống phát xít, giành ĐLDT

Lào

- Ông Kẹo và Con ma đam

- Chậu Pa chay

- Kéo dài 30 năm; Phong trào phát triển mạnh mẽ.

- 1918-1922: Mang tính tự phát, lẻ tẻ.

CPC

Khởi nghĩa vũ trang của nhân dân Rôlêphan.

- 1925-1926: PT chống thuế, chống bắt phu.

- Có sự liên minh chiến đấu của cả 3 nước. Sự ra đời của ĐCS Đông Dương đã tạo nên sự phát triển mới của cách mạng ĐD

Mã Lai

Đảng cộng sản

- Đầu thế kỉ XX, phong trào bùng lên mạnh mẽ.

- Phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân phát triển. Tháng 4/1930 Đảng Cộng sản Mã Lai được thành lập.

Miến Điện

Ốttama

- Đầu XX, phong trào phát triển dưới nhiều hình thức bất hợp tác, tẩy chay hàng hóa Anh, không đóng thuế ..., lôi cuốn đông đảo tầng lớp nhân dân tham gia.

- 1937 MĐiện tách khỏi Ấn Độ và được hưởng quy chế tự trị.

Xiêm

Cuộc cách mạng năm 1932:

Giai cấp tư sản mà thủ lĩnh là: Priđi Phanômiông.

- Do sự bất mãn của các tầng lớp nhân dân với nền QCCC.

- Thực hiện cải cách kinh tế xã hội theo hướng tư sản nhưng vẫn duy trì ngôi vua.

- Lật đổ nền quân chủ chuyên chế, lập nên nền quân chủ lập hiến. Mở đường Xiêm phát triển theo hướng TB.

- Tính chất: Là cuộc cách mạng tư sản không triệt để.

Hoạt động của GV-HS

Nội dung

Hoạt động 1: Cả lớp và cá nhân

- HS: Đầu những năm 30 các nước phát xít Đức - Italia - Nhật đã có những hoạt động quân sự như thế nào? Những hoạt động đó nói lên điều gì?