Giáo án cả năm PTNL

Hoạt đông của GV - HS

HĐ1:

- PP: trực quan, vấn đáp, thảo luận nhóm

Nội dung cần đạt

I. Các dân tộc ở Việt Nam(15p)

- KT: đặt câu hỏi, chia nhóm.

GV cho hs quan sát ảnh chụp các dân tộc Việt.

? Bằng hiểu biết của mình em hãy cho biết nước ta có bao nhiêu dân tộc ? Ngoài các dt cô vừa giới thiệu, em còn biết những dân tộc nào nữa?

HS phát biểu.

? Quan sát H1.1, cho biết dân tộc nào có số dân đông nhất? Ít nhất?

Gv chốt bảng.

*HS thảo luận cặp đôi:

? Nêu sự khác biệt của dt Kinh và dt ít người về ngôn ngữ, trang phục, ptục tập quán, kinh nghiệm sx?

-         HS trình bày, nhận xét, bổ sung

Ngôn ngữ: có nhiều nhóm ngôn ngữ khác nhau (Atlat)

+Tạng-Miến: Hà Nhì, La Hủ...                                    

+ Mông-Dao: Mông, Dao, ...

+ Hoa- Hán: Hoa, Ngái, Sán Dìu...

+ Tày-Thái: Ka Đai, Tày, Thái, Nùng, Sán chay, Giáy...

+ Ma Lay Ô- Pô Li Nê Diêng: Gia Rai, Ê Đê, Chăm,...

+ Môn-Kme: Khơ Me, Ba Na, Xơ đăng, Cơ Ho, Hơ Rê...

- Phong tục, tập quán: DT Thái ở nhà sàn. DT Mông ở nhà đất ...

- Trang phục: Người Kinh: áo dài khăn thếp; người Tày: áo chàm, Người Thái: nam mặc quần áo thổ cẩm màu chàm, phụ nữ mặc áo ngắn (xửa cỏm), áo dài (xửa chái, xửa luổng), váy (xỉn), khăn (piêu), thắt lưng (xải cỏm), nón (cúp), xà cạp (pa păn khạ), hoa tai, vòng cổ...

- Kinh nghiệm sx: Người Kinh giàu kn thâm canh lúa nước, làm đồ thủ công tinh xảo; các DT ít người có nhiều nghề thủ công truyền thống, trồng rừng,..

? Kể tên một số sản phẩm thủ công nổi tiếng của các dân tộc ít người mà em biết?

- Việt Nam có 54 dân tộc cùng chung sống, dân tộc Việt (Kinh) chiếm đa số 86,2%. Các dân tộc ít người chiếm 13,8% dân số.

HS phát biểu: Dệt thổ cẩm, thêu thùa của ngư­ời Tày, ng­ười Thái; Làm gốm trồng bông dệt vải: Chăm; Khảm bạc: Khơme; Làm bàn ghế trúc: Tày,…

? Từ đó, em có nhận xét ntn về văn hóa của các dân tộc Việt Nam?

? E hãy nhận xét về trình độ phát triển kinh tế của DT Kinh và các DT ít người? Vai trò của các DT trong quá trình xây dựng và bảo vệ tổ quốc?

? Vậy có phải dân tộc ít người có vai trò thấp kém hơn đối với sự phát triển đất nước ko?

(HS lấy ví dụ cụ thể chứng minh – không đúng)

GV chốt bảng.

? Quan sát hình 1.2 (Lớp học vùng cao) em có nhận xét gì về đời sống vật chất và sinh hoạt tinh thần của họ?

HS quan sát, nx (còn khó khăn)

? Ý kiến trong sách giáo khoa: cộng đồng ngư­ời Việt Nam ở n­ước ngoài cũng là ng­ười Việt Nam - Em thấy nh­ư thế nào? (Có đúng không)

? Vì sao?

? Từ đó em thấy mối quan hệ của các dân tộc, các cộng đồng người Việt cả trong và ngoài nước ntn?

GV bổ sung: Bộ chính tri khẳng định: Là bộ phận không thể tích rời và là nguồn lực của cộng đồng VN

- 2.7 Tr ngư­òi /90 quồc gia;4/5 sống ở các n­ước PT

- 2008 l­ượng kiều hối gủi về: 8tỷ USD; tăng 1,3 tỷ so với 2007) Dù là dân tộc gi, dù SL nhiều hay ít: dù ở trong nứoc hay n­ước ngoài thì các DT VN vẫn cùng nhau gắn bó đoàn kết xây dựng và bvệ TQ.

- Mỗi dân tộc có nét văn hoá riêng, thể hiện trong trang phục, ngôn ngữ, phong tục tập quán….làm cho nền văn hóa Việt Nam phong phú giàu bản sắc.

+ Người Việt là dân tộc có nhiều kinh nghiệm trong thâm canh lúa nước, có nhiều nghề thủ công đạt mức tinh xảo. Là lực lượng đông đảo trong các ngành kinh tế và khoa học kĩ thuật.

+ Các dân tộc ít người có trình độ phát triển kinh tế khác nhau, mỗi dân tộc có kinh nghiệm riêng trong sản xuất và đời sống.

+ Người Việt định cư ở nước ngoài cũng là một bộ phận của cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

- Các dân tộc có trình độ pt kinh tế khác nhau nhưng đều tích cực tham gia xây và bảo vệ đất nước.

- Các DT đoàn kết cùng nhau xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

II. Sự phân bố các dân tộc(10p)

HĐ 2:

- PP: vấn đáp, hoạt động nhóm

- KT: đặt câu hỏi, thảo luận nhóm, chia nhóm

- GV tổ chức cho hs TLN:

? Dựa vào hiểu biết của mình hãy cho biết dân tộc việt ( kinh ) phân bố chủ yếu ở đâu ?

? Dựa vào vốn hiểu biết và thực tế hãy cho biết các dân tộc ít người thường sinh sống ở đâu ?

- GV: Treo bản đồ phân bố dân cư yêu cầu hs xác định các khu vực tập trung đông dân tộc Việt.

- HS xác định vùng phân bố của các dt ít người trên bản đồ.

? Việc phân bố dân tộc như vậy có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế, an ninh quốc phòng của đất nước ?

-> Có vai trò hết sức quan trọng vì đó là nơi đầu nguồn của các dòng sông, có nhiều TNTN và nằm trên các tuyến biên giới.

? Qsat bức tranh hình 1.2 sgk, em có nhận xét gì về cs của các bạn hs miền núi?

- GV:  Mặc dù cs còn rất nhiều khó khăn do đk tự nhiên và csvc còn nhiều thiếu thốn nhưng, hiện nay sự phân bố các dân tộc đó có nhiều thay đổi. Đảng, NN và các tổ chức quốc tế, nd miền xuôi luôn dành cho đồng bào m.núi sự quan tâm đặc biệt -> thay đổi diện mạo cs của đồng bào m.núi.

? Gần đây, với sự quan tâm của Đảng và nhà nước, đời sống của các dân tộc ít ng­ười có sự thay đổi như­ thế nào?

HS phát biểu.

? Đánh giá về sự phân bố của các dân tộc ở nư­ớc ta?

1. Dân tộc việt ( Kinh )

- Dân tộc việt sống trên khắp các vùng lãnh thổ, nhưng chủ yếu ở đồng bằng, trung du, ven biển.

2. Các dân tộc ít người

- Các dân tộc ít người cư trú chủ yếu ở vùng núi và trung du.

- TD&MN phía bắc là địa bàn cư trú của trên 30 dt ít người

- Trường Sơn-Tây Nguyên có trên 20 dân tộc it người

- Nam Trung Bộ và Nam Bộ có khoảng ba dt ít người sinh sống.

- Ổn định và phát triển cuộc sống: định canh, định cư­, xoá đói giảm nghèo, xây dựng cơ sở hạ tầng, khai thác du lịch…

=> Phân bố không đồng đều nên gây khó khăn trong phát triển kinh tế và bảo vệ ANQP.

Ghi nhớ sgk.

- Kết luận toàn bài

Hoạt động của thày – trò

Nội dung cần đạt

HĐ 1:

- PP: vấn đáp, trực quan

I. Số dân (5p)

- KT: đặt câu hỏi

Y/c hs chú ý kênh chữ sgk mục I và H 2.1

? Hãy cho biết số dân n­ước ta năm 2002, 2003 ?

? Diện tích và dân số nư­ớc ta đứng thứ mấy thế giới và khu vực ?

? Từ đây, nxét ntn về số dân của nư­ớc ta?

? Lợi ích của một n­ước có số dân đông là gì?

HS phát biểu nhanh (KT động não)

HĐ 2:

- PP: vấn đáp, trực quan, hoạt động nhóm

- KT: đặt câu hỏi, chia nhóm, TL nhóm

- NL giao tiếp, hợp tác, giải quyết vấn đề, sử dụng bản đồ, tranh ảnh.

- Phẩm chất: tự tin, tự chủ, tự lập, yêu quê hương đất nước, trách nhiệm

- Treo Hình 2.1 phóng to.

? Hình 2.1 thể hiện những yếu tố nào?

Hs miêu tả biểu đồ hình 2.1

? Từ biểu đồ, hãy quan sát chiều cao của cột, nhận xét sự thay đổi số dân của n­ước ta qua các năm?

? Qua H2.1, nhận xét sự thay đổi tỉ lệ gia tăng tự nhiên của dân số nư­ớc ta?

? Tại sao lại có sự thay đổi đó?

? Trung bình mỗi năm dân số nư­ớc ta tăng thêm bao nhiêu ngư­ời?

*HS thảo luận cặp đôi:

? Tại sao tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm mà dân số vẫn tăng nhanh?

-         HS trình bày,  nhận xét

Do số dân đông, dân số trẻ, số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ nhiều, tỉ lệ sinh còn cao trên 1%.

GV: Từ 1954 đến 2009 tỉ lệ gia tăng tự nhiên giảm từ 3,9% -> 1,1%. Dân số VN vẫn tăng : năm 2009 tăng 9,47 triệu người so với năm 1999.

- Năm 2002: 79,7 triệu ng­ời

- Năm 2003: 80,9 triệu ng­ời

-> Đứng thứ 3 ĐNA và thứ 14 TG (diện tích đứng thứ 58 TG)

 VN là một n­ước đông dân

- Lợi ích: là thị trư­ờng tiêu thụ lớn, tạo ra nguồn lao động dồi dào.

II. Gia tăng dân số(10p)

- DS n­ước ta tăng nhanh, liên tục dẫn đến

bùng nổ dân số (từ thập kỉ 50 của thế kỉ XX đến cuối thế kỉ XX)

- Gần đây có xu hư­ớng chậm lại.

+ 1954 - 1970: tăng giảm không ổn định (nhất là 1954 - 1960 tăng 4%)

+ 1976 - 2003: giảm dần, năm 2003 là 1,3%, thấp hơn mức trung bình của TG)

->  Tốc độ gia tăng tự nhiên thay đổi từng giai đoạn, tỉ lệ gia tăng DS tự nhiên có xu hướng giảm.

(Do thực hiện chính sách KHHGD, nhận thức của người dân ngày một cao hơn…)

- Mỗi năm d.số n­ước ta tăng thêm 1tr ngư­ời.

* Tích môi trư­ờng:

Thảo luận nhóm lớn:

? Hậu quả của vấn đề dân số đông và tăng nhanh đối với sự phát triển kinh tế, XH, môi tr­ường?

- HS các nhóm nghe hướng dẫn, tiến hành thảo luận (4p)

- Đại diện nhóm trình bày, nhóm khác nx, bs

- GV chuẩn xác theo sơ đồ sau

* Hậu quả

? Hãy lấy ví dụ về tác động tiêu cực của gia tăng dân số tới môi trư­ờng?

Hs: lấy ví dụ thực tế.

GV giáo dục ý thức bảo vệ môi trư­ờng.

Yêu cầu HS quan sát bảng 2.1

? Nhận xét về tỉ lệ gia tăng TN ở các vùng?

(Vùng cao nhất, thấp nhất, cao hơn mức TB cả nư­ớc)

Gv: tiểu kết

HĐ 3: cơ cấu dân số

- PP: vấn đáp, trực quan, hđ nhóm

- KT: chia nhóm, động não, TL nhóm

GV: y.c hs quan sát bảng 2.2 sgk/9: cơ cấu dân số theo nhóm tuổi và theo giới tính ở VN.

*HS thảo luận theo bàn:

? Hãy nhận xét:

Nhóm chẵn: tỉ lệ nam - nữ (1979-1999)

+ ở đồng bằng, đô thị: TG thấp

+ ở miền núi, nông thôn: TG cao

-> Tỉ lệ gia tăng TN giữa các vùng không đồng đều.

III. Cơ cấu dân số(7p)

* Theo độ tuổi:

- Tỉ lệ trẻ em cao ->  có xu h­ớng giảm

Nhóm lẻ: Cơ cấu ds theo nhóm tuổi (79-99)

Hs: thảo luận theo bàn, báo cáo theo chỉ đạo của GV. Các nhóm nhận xét, bổ sung.

? Tại sao có sự thay đổi cơ cấu DS theo giới tính như­ vậy?

? Từ đây em có nhận xét chung gì về cơ cấu dân số nư­ớc ta giai đoạn 1979 - 1999?

? Qua tìm hiểu bài, em hãy đ­a ra những nhận xét khái quát nhất về tình hình dân số và gia tăng dân số ở nư­ớc ta?

- Tỉ lệ ng­ười già thấp -> có xu h­ớng tăng

- Tỉ lệ ng­` trong tuổi lđ cao nhất -> vẫn tăng

-> đặt ra các vấn đề cấp bách về văn hóa, y tế, giáo dục, việc làm...

* Theo giới tính:

- Tr­ước 1999: Nữ nhiều hơn nam

- Sau 1999: Nam nhiều hơn nữ

- NN: Hậu quả chiến tranh; do chính sách KHHGD -> sinh đẻ ít -> t­ư t­ưởng p/kiến

-> Nư­ớc ta có cơ cấu dân số trẻ, đang thay đổi theo chiều h­ướng tích cực

    Ghi nhớ (sgk/9)

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên    nhân

   Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Tình trạng mang thai phá thai ở tuổi vị thành niên

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

   Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS

Chủ đề

Hiện trạng

Nguyên nhân

   Hậu quả

Giải pháp

Học sinh cần phải làm gì ?

Tình trạng buôn bán trẻ em qua Việt Nam