Giáo án cả năm

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS

NOÄI DUNG BAØI HOÏC

* Hoạt động 1: Vào bài

Gv nhắc lại một số kiến thức về mĩ thuật thời Lý và hướng các em tìm hiểu bài mới

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu vaøi neùt khaùi quaùt veà boái caûnh xaõ hoäi thôøi Traàn

-GV: yeâu caàu HS nhaéc laïi moät soá thaønh töïu cuûa mó thuaät thôøi Lyù

HS nhaéc laïi: chuøa Moät Coät(chuøa Dieân Höïu), töôïng A di ñaø(chuøa Phaät Tích – Baéc Ninh), ngheä thuaät trang trí roàng thôøi Lyù, ngheä thuaät goám…

-GV: Mó thuaät thôøi Traàn laø söï tieáp noái cuûa mó thuaät thôøi Lyù nhöng coù nhöõng ñaëc tröng rieâng

- GV: yeâu caàu HS sô löôïc veà boái caûnh xaõ

hoäi vaø trình baøy.

* HS: sô löôïc vaø nhaän xeùt boå sung

- GV: nhaän xeùt boå sung:

- Vieät Nam vaøo vaøo ñaàu theá kæ XIII coù nhöõng bieán ñoäng, quyeàn trò vì ñaát nöôùc töø nhaø Lyù chuyeån sang nhaø Traàn

I Vaøi neùt veà boái caûnh xaõ hoäi:

- Sau khi thay nhaø Lyù nhaø Traàn coù nhieàu chính saùch tieán boä ñeå xaây döïng ñaát nöôùc

- Tinh thaàn töï cöôøng töï chuû daân toäc ngaøy caøng naâng cao.

- Vai troø laõnh ñaïo ñaát nöôùc coù thay ñoåi nhöng nhìn chung cô caáu xaõ hoäi khoâng coù gì thay ñoåi lôùn, cheá ñoä trung öông taäp quyeàn ñöôïc cuûng coá, moïi kæ cöông vaø theå cheá ñöôïc cuûng coá vaø phaùt huy.

- Vôùi ba laàn ñaùnh thaéng quaân Moâng -Nguyeân tinh thaàn töï löïc töï cöôøng, tinh thaàn thöôïng voõ ñöôïc naâng cao trôû thaønh haøo khí daân toäc. Ñoù cuõng laø yeáu toá taïo söùc baät cho vaên hoïc – ngheä thuaät trong ñoù coù mó thuaät

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu vaøi neùt khaùi quaùt veà mó thuaät thôøi Traàn

? Mó thuaät thôøi Traàn laø söï tieáp noái thôøi Lyù nhöng caùch taïo hình nhö theá naøo?( caùch taïo hình hieän thöïc khoaùng ñaït khoûe khoaén hôn)

HS traû lôøi

-GV: nhaän xeùt boå sung

? Mó thuaät thôøi Traàn phaùt trieån trong ñieàu kieän thuaän lôïi nhö theá naøo?( moái quan heä vôùi quaàn chuùng côûi môû hôn vaø coù söï giao löu vaên hoùa vôùi caùc nöôùc laân caän)

HS traû lôøi

-GV: nhaän xeùt boå sung

=>Ñaëc ñieåm mó thuaät thôøi Traàn giaøu chaát hieän thöïc hôn mó thuaät thôøi Lyù caùch taïo hình khoeû khoaén => gaàn guõi vôùi cuoäc soáng cuûa nhaân daân lao ñoäng hôn.

? Thôøi Traàn coù nhöõng loaïi hình ngheä thuaät naøo?( kieán truùc, ñieâu khaéc vaø trang trí ñoà goám)

-GV: yeâu caàu HS thaûo luaän nhoùm caùc loaïi

hình ngheä thuaät chuû yeáu cuûa mó thuaät thôøi

Traàn(thaûo luaän 5 phuùt):

 Ngheä thuaät kieán truùc (nhoùm 1 vaø

nhoùm 4)

HS nhoùm 1 trình baøy nhoùm 4 boå sung

HS caùc nhoùm coøn laïi nhaän xeùt boå sung 

a Kieán truùc cung ñình:

- Vöông trieàu Traàn thaønh laäp ñaõ tieáp thu toaøn boä di saûn kieán truùc cung ñình cuûa trieàu Lyù: kinh thaønh Thaêng Long ñöôïc xaây döïng laïi vaø ñôn giaûn hôn.

- Ngoaøi ra coøn coù caùc coâng trình kieán truùc khaùc:

II Vaøi neùt veà mó thuaät thôøi Traàn:

1 Kieán truùc:

a Kieán truùc cung ñình:

- Kinh thaønh Thaêng Long

- Khu cung ñieän Thieân Tröôøng(NamÑònh)

- Khu laêng moä An Sinh(Quaûng Ninh)

Khu cung ñieän Thieân Tröôøng (Nam Ñònh)

- Khu laêng moä An Sinh(Quaûng Ninh), laêng moä Traàn Thuû Ñoä(Thaùi Bình)

Thaønh Taây Ñoâ(Thanh Hoùa) coøn goïi laø thaønh nhaø Hoà.

b Kieán truùc phaät giaùo:

- Kieán truùc phaät giaùo theå hieän ôû nhöõng ngoâi chuøa thaùp ñöôïc xaây döïng khoâng keùm phaàn uy nghi, beà theá: Thaùp chuøa Phoå Minh(Nam Ñònh), Thaùp Bình Sôn(Vónh Phuùc).

- Kieán truùc chuøa laøng: do xaõ hoäi coù nhieàu bieán ñoäng, caùc cuoäc khôûi nghóa noâng daân noå ra ôû nhieàu nôi neân daân chuùng naûy sinh taâm lyù döïa vaøo thaàn quyeàn => chuøa laøng ñöôïc xaây döïng nhieàu nôi.

 Ngheä thuaät ñieâu khaéc vaø chaïm khaéc trang trí(nhoùm 2 vaø nhoùm 5)

Ñieâu khaéc vaø trang trí luoân gaén vôùi coâng trình kieán truùc

HS nhoùm 5 trình baøy nhoùm 2 boå sung

a Ngheä thuaät ñieâu khaéc:

- Phaät giaùo thôøi Traàn raát phaùt trieån caùc pho töôïng phaät ñöôïc taïc khaù nhieàu baèng chaát lieäu goã vaø ñaù nhöng do chieán tranh taøn phaù, khí haäu khaéc nghieät neân caùc pho

töôïng goã khoâng coøn, chæ coøn laïi moät soá pho töôïng baèng ñaù ôû caùc laêng moä: töôïng

quan haàu, töôïng thuù, töôïng hoå, töôïng traâu, ngöïa …

- Nhöõng beä roàng ôû moät soá di tích thôøi Traàn nhö chuøa Daâu(Baéc Ninh), khu laêng moä An Sinh … Ñieàu khaùc vôùi thôøi Lyù: hình töôïng con roàng thôøi Traàn coù thaân hình khoûe hôn.

b Chaïm khaéc:

Chaïm khaéc chuû yeáu ñeå trang trí laøm cho caùc coâng trình kieán truùc ñeïp hôn

- Nhöõng böùc chaïm khaéc goã vôùi caûnh nhaïc coâng, ngöôøi chim vaø roàng ôû chuøa Thaùi laïc(Höng Yeân)

- Chaïm khaéc trang trí beä ñaù hoa sen raát phoå bieán thôøi Traàn( beä ñaù coù hình khoái hoäp, hoa sen thöôøng ñöôïc taïo daùng theo ba phaàn: toøa sen, thaân vaø chaân beä)

 Ngheä thuaät goám( nhoùm3 vaø nhoùm 6)

HS nhoùm 3 trình baøy nhoùm 6 boå sung

- So vôùi goám thôøi Lyù beân caïnh vieäc phaùt huy ñöôïc truyeàn thoáng tröôùc ñaây, goám thôøi Traàn coù moät soá neùt noåi baät: xöông goám daøy thoâ vaø naëng hôn thôøi Lyù. Ñoà goám gia duïng phaùt trieån maïnh phuïc vuï nhaân daân. Ñaëc bieät ñaõ cheá taïo ñöôïc goám hoa naâu vaø hoa lam vôùi caùc neùt veõ treân goám khoaùng ñaït hôn.

b Kieán truùc Phaät giaùo:

- Chuøa Boái Kheâ(Haø Taây)

- Thaùp chuøa Phoå Minh(Nam Ñònh)

- Thaùp Bình Sôn(Vónh Phuùc)

2 Ñieâu khaéc vaø trang trí:

- Ñieâu khaéc: töôïng quan haàu, töôïng thuù, töôïng hoå...

- Chaïm khaéc: caûnh daâng hoa taáu nhaïc(Höng Yeân), vuõ nöõ muùa(Thanh Hoùa), roàng(Baéc Ninh)…

3 Ñoà goám:

- Cheá taùc ñöôïc goám hoa naâu hoa lam

- Ñeà taøi trang trí treân goám chuû yeáu laø hoa sen, hoa cuùc caùch ñieäu.

- Hoïa tieát trang trí chuû yeáu treân goám laø hoa sen, hoa cuùc caùch ñieäu vôùi theå thöùc khoâng thay ñoåi nhieàu so vôùi goám thôøi Lyù.

HS caùc nhoùm coøn laïi nhaän xeùt,boå sung

GV nhaän xeùt boå sung

GV: Do thôøi gian vaø chaát lieäu cuûa tranh (giaáy, vaûi, veõ treân töôøng) neân taùc phaåm hoäi hoïa thôøi Traàn ñaõ bò hoûng.

GV: Mó thuaät thôøi Traàn mang haøo khí thöôïng voõ cuûa daân toäc vôùi ba laàn ñaùnh thaéng quaân Nguyeân – Moâng vaø theå hieän ñöôïc veû ñeïp ôû söï khoaùng ñaït, khoeû maïnh. Tuy keá thöøa mó thuaät thôøi Lyù nhöng mó

thuaät thôøi Traàn gaàn vôùi hieän thöïc, giaûn dò vaø ñoân haäu.

* Hoaït ñoäng 4: Tìm hieåu ñaëc ñieåm mó thuaät thôøi Traàn

Gv: goïi hoïc sinh ñoïc thoâng tin vaø toùm taét

Hs : traû lôøi

Gv : nhaän xeùt choát yù

III Ñaëc ñieåm mó thuaät thôøi Traàn:

- Mó thuaät thôøi Traàn theå hieän ñöôïc veû ñeïp ôû söï khoaùng ñaït, khoeû maïnh

- Mó thuaät thôøi Traàn gaàn vôùi hieän thöïc, giaûn dò vaø ñoân haäu.

- Mó thuaät thôøi Traàn tieáp nhaän ngheä thuaät cuûa caùc nöôùc laùng gieàng.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS

NOÄI DUNG BAØI HOÏC

* Hoaït ñoäng 1: Vaøo baøi

Gv: neâu teân sô löôïc nhöõng coâng trình kieán truùc, ñieâu khaéc thôøi Traàn vaø hoûi:

- Em bieát gì veà nhöõng coâng trình naøy?

Hs: traû lôøi

Gv: nhaän xeùt vaø höôùng daãn Hs tìm hieåu baøi hoïc môùi

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu vaøi neùt veà coâng trình kieán truùc thôøi Traàn

Gv: chia nhoùm vaø cho Hs thaûo luaän(thôøi gian 5 phuùt)

* Nhoùm 1.2

1 Thaùp Bình Sôn ( Vónh Phuùc)

? Kieán truùc thôøi Traàn theå hieïân thoâng qua nhöõng theå loaïi naøo ( kieán truùc cung ñình vaø kieán truùc toân giaùo)

HS traû lôøi

GV: yeâu caàu ñaïi dieän nhoùm 1 trình baøy, nhoùm 2 nhaän xeùt.

  - Thaùp Bình Sôn thuoäc theå loaïi naøo?

  - Thaùp Bình Sôn ñöôïc laøm baèng gì? Hình daùng vaø caáu truùc nhö theá naøo?

HS caùc nhoùm khaùc laéng nghe, nhaän xeùt vaø boå sung

  - Laø kieán truùc chuøa thaùp thuoäc kieán truùc phaät giaùo ôû chuøa Vónh Khaùnh - Tam Sôn - Laäp Thaïch - Vónh Phuùc. Laø coâng trình baèng ñaát nung vôùi maët baèng hình vuoâng caøng leân cao caøng thu nhoû daàn ( hình daùng).

  - Veà caáu truùc coù nhöõng neùt rieâng bieät: loøng thaùp ñöôïc xaây thaønh moät khoái truï phía trong ñeå roãng, phía ngoaøi ñöôïc oáp kín baèng lôùp gaïch vuoâng coù trang trí.

  - Veà trang trí: beân ngoaøi ñöôïc trang trí baèng caùc hoa vaên phong phuù.

GV keát luaän: Thaùp Bình Sôn laø nieàm töï haøo cuûa kieán truùc coå Vieät Nam thaùp ñaõ ñöøng vöõng hôn 600 naêm trong ñieàu kieän khí haäu nhieät ñôùi.

* Nhoùm 3.4

2 Khu laêng moä An Sinh ( Quaûng Ninh)

GV yeâu caàu ñaïi dieän nhoùm 3 trình baøy, nhoùm 4 nhaän xeùt.

- Khu laêng moä An Sinh thuoäc theå loaïi kieán truùc naøo? Haõy mieâu taû laêng moä An Sinh?

HS caùc nhoùm khaùc laéng nghe, nhaän xeùt vaø boå sung

  - Laêng moä thuoäc theå loaïi kieán truùc cung ñình (choân caát vaø thôø caùc vò vua thôøi Traàn)

  - Ñaây laø khu laêng moä lôùn cuûa caùc vua Traàn ñöôïc xaây döïng ôû rìa saùt chaân nuùi. Kích thöôùc cuûa caùc laêng moä töông ñoái lôùn, boá cuïc ñaêng ñoái qui tuï veà moät ñieåm ôû giöõa

I Kieán truùc:

1 Thaùp Bình Sôn (Vónh Phuùc):

- Laø kieán truùc phaät giaùo

- Ôû chuøa Vónh Khaùnh

- Laø moät coâng trình baèng ñaát nung

 - Trang trí caùc hoa vaên phong phuù2 Khu laêng moä An Sinh (Quaûng Ninh):

  - Thuoäc theå loaïi kieán truùc cung ñình

  - Laø khu laêng moä lôùn cuûa caùc vua Traàn

  - Trang trí: caùc pho töôïng ñöôïc gaén vaøo thaønh baäc.

GV nhaän xeùt boå sung.

* Hoaït ñoäng 3: Giôùi thieäu moät vaøi taùc phaåm dieâu khaéc vaø phuø ñieâu trang trí.

Gv: cho Hs thaûo luaän (thôøi gian 5 phuùt)

* Nhoùm 1,2

1.Töôïng hoå ôû laêng Traàn Thuû Ñoä ( Thaùi Bình )

Gv yeâu caàu nhoùm 2 trình baøy, nhoùm 1 nhaän xeùt

? Traàn Thuû Ñoä laø ai, oâng coù vai troø gì ñoái vôùi vöông trieàu Traàn ( laø thaùi sö trieàu Traàn laø ngöôøi uy duõng quyeát ñoaùn goùp phaàn döïng neân vöông trieàu Traàn, coù vai troø quan troïng trong chieán thaéng choáng quaân xaâm löôïc Moâng coå (1258)

HS traû lôøi

GV yeâu caàu ñaïi dieän nhoùm 3 trình baøy.

  -Kích thöôùc cuûa töôïng hoå ôû laêng Traàn Thuû Ñoä nhö theá naøo?

  - Hình khoái vaø caáu truùc nhö theá naøo? Daùng veû ra sao?

HS caùc nhoùm khaùc laéng nghe, nhaän xeùt vaø boå sung

  -Kích thöôùc gaàn nhö thaät ( daøi 1m43 cao 0.75m, roäng 0.64m)

  -Hình khoái ñôn giaûn döùt khoaùc caáu truùc chaët cheõ

  - Daùng veû oai phong laãm lieät

GV nhaän xeùt boå sung.

* Nhoùm 3,4

2. Chaïm khaéc goã ôû chuøa Thaùi Laïc (Höng Yeân)

GV yeâu caàu ñaïi dieän nhoùm 4 trình baøy, nhoùm 3 nhaän xeùt

  - Chaïm khaéc goã ôû chuøa Thaùi Laïc noäi dung goàm coù nhöõng gì? Caùch saép xeáp ra sao? Caùch taïo khoái nhö theá naøo?

HS caùc nhoùm khaùc laéng nghe, nhaän xeùt vaø boå sung

  - Noäi dung chuû yeáu laø caûnh daâng hoa taáu nhaïc.

  - Saép xeáp caân ñoái khoâng ñôn ñieäu buoàn teû. Caùch taïo khoái troøn mòn cuûa hình töôïng taïo neân söï eâm ñeàm yeân tónh phuø hôïp vôùi khoâng gian vöøa thöïc vöøa aûo laøm cho caùc böùc chaïm khaéc caøng lung linh sinh ñoäng.

II Ñieâu khaéc:

1. Töôïng hoå ôû laêng Traàn Thuû Ñoä (Thaùi Bình)

- Kích thöôùc gaàn nhö thaät.

- Hình khoái ñôn giaûn döùt khoaùc.

- Daùng veû oai phong.

2 Chaïm khaéc goã ôû chuøa Thaùi Laïc (Höng Yeân)

  - Noäi dung laø caûnh daâng hoa taáu nhaïc

  - Saép xeáp caân ñoái

GV nhaän xeùt boå sung.

GV phaân tích böùc Tieân nöõ ñaàu ngöôøi mình chim ñang daâng hoa:

  - Hai tieân nöõ chaïm khaéc caân ñoái ñaàu hôi nghieâng veà phía sau vaø ñoâi tay kính caån daâng hoa veà phía tröôùc vôùi ñoâi caùnh chim dang roäng ken ñaëc nhöõng hình xoaén oác ñeå dieãn taû hoa vaø maây, caùc hình saép xeáp caân ñoái nhöng khoâng ñôn ñieäu.

GV keát luaän: Qua böùc chaïm khaéc treân ta thaáy ngheä thuaät chaïm khaéc goã cuûa cha oâng ta ñaõ ñaït ñeán trình ñoä cao veà boá cuïc vaø caùch dieãn taû.

  - Caùch taïo khoái troøn mòn

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA GV VAØ HS

NOÄI DUNG BAØI HOÏC

* Hoạt động 1: Vào bài

Gv giới thiệu bài qua vật mẫu

* Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hoïc sinh quan saùt nhaän xeùt

-GV: goïi HS giôùi thieäu moät soá maãu ñaõ chuaån bò

-GV: giôùi thieäu vaø thoáng nhaát maãu veõ

HS ñaïi dieän leân ñaët maãu vaø thoáng nhaát vò trí ñaët maãu

I Quan saùt nhaän xeùt:

-    Tæ leä cuûa maãu

-    Ñoä ñaäm nhaït

-    Boá cuïc maãu

-GV: höôùng daãn HS quan saùt nhaän xeùt:

  - Hình daùng cuûa coác vaø quaû: chieàu cao

chieàu ngang cuûa mieäng coác, thaân coác, ñaùy coác vaø quaû

  - Vò trí cuûa coác vaø quaû

  - Tæ leä cuûa coác so vôùi qua

  - Ñoä ñaäm nhaït chính cuûa maãu

? Boá cuïc maãu veõ treân giaáy theá naøo laø khoâng ñeïp?( coác vaø quaû leäch leân phía treân, leäch xuoáng phía döôùi tôø giaáy)

? Boá cuïc maãu veõ treân giaáy theá naøo laø ñeïp?(coác vaø quaû ñöôïc saép xeáp caân ñoái treân tôø giaáy)

HS traû lôøi GV nhaän xeùt boå sung

* Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc sinh caùch veõ

GV höôùng daãn hoïc sinh tìm tæ leä cuûa khung hình:

  + Khung hình chung cuûa maãu

  + Khung hình cuûa caùi coác

  + Khung hình cuûa quaû

? Böôùc ñaàu tieân cuûa baøi veõ hình laø gì?

=> Veõ phaùc khung hình ( khung hình chung vaø khung hình cuûa töøng vaät maãu)

Hs traû lôøi

-GV: yeâu caàu HS khi phaùc khung hình phaûi phaùt ñuùng tæ leä maãu

-GV: höôùng daãn HS öôùc löôïng tæ leä caùc boä phaän cuûa caùi coác vaø quaû

=> Öôùc löôïng tæ leä caùc boä phaän

? Treân cô sôû coù ñöôïc tæ leä caùc boä phaän cuûa maãu böôùc tieáp theo laøm gì?

HS traû lôøi

=> Veõ phaùc neùt chính

-GV: nhaän xeùt löu yù veõ neùt chính laø nhöõng neùt thaúng

Treân cô sôû coù nhöõng neùt thaúng tieán haønh veõ caùc neùt cong

=> Veõ chi tieát   

=> Veõ ñaäm nhaït * Hoaït ñoäng 4: Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi

GV neâu yeâu caàu cuûa baøi

HS laøm baøi

II Caùch veõ:

- Veõ phaùc khung hình

- Phaùc khung hình töøng ñoà vaät

- Öôùc löôïng tæ leä caùc boä phaän vaø veõ phaùc neùt chính

- Veõ chi tieát

- Veõ ñaäm nhaït

GV theo doõi vaø nhaéc nhôû hoïc sinh:

+       Quan saùt maãu

+       So saùnh chieàu cao chieàu ngang cuûa caùi coác vaø quaû

+       Veõ neùt caàn coù ñoä ñaäm nhaït

III Thöïc haønh :

Veõ caùi coác vaø quaû treân giaáy khoå A4.(veõ baèng buùt chì ñen)