Giáo án cả năm

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

Hoạt động 1:

* Cho hs nhắc lại một số kiến thức cơ bản của lớp 6.

* Tìm hiểu về chương trình địa lí 7.

- Phương pháp giải quyết vấn đề.

- Cá nhân.

* Hoạt động 2: Học sinh tìm hiểu về dân số nguồn lao động .

 - PP:: giải quyết vấn đề, gợi mở, trực quan….

- Cặp đôi.

            ( 15p)

Giáo viên ôn lại những kĩ năng cơ bản của địa lí 6.

Chương trình địa lí 7

- Phần I Thành phần nhân văn của môi trường.

- Phần II: Các môi trường địa lí.

- Phần III: Thiên nhiên và con người ở các châu lục.

HKI 19 tuần;  2 tiết/ tuần.

HKII 18 tuần; 2 tiết /tuần.

1. Dân số, nguồn lao động.

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

Hoạt động 1:

* Cho hs nhắc lại một số kiến thức cơ bản của lớp 6.

* Tìm hiểu về chương trình địa lí 7.

- Phương pháp giải quyết vấn đề.

- Cá nhân.

* Hoạt động 2: Học sinh tìm hiểu về dân số nguồn lao động .

 - PP:: giải quyết vấn đề, gợi mở, trực quan….

- Cặp đôi.

            ( 15p)

Giáo viên ôn lại những kĩ năng cơ bản của địa lí 6.

Chương trình địa lí 7

- Phần I Thành phần nhân văn của môi trường.

- Phần II: Các môi trường địa lí.

- Phần III: Thiên nhiên và con người ở các châu lục.

HKI 19 tuần;  2 tiết/ tuần.

HKII 18 tuần; 2 tiết /tuần.

1. Dân số, nguồn lao động.

Yêu cầu hs đọc thuật ngữ “dân số” SGK trang 186.

H: Muốn biết dân số của 1 địa phương người ta làm gì ? Mục đích ?

CH: Các cuộc điều tra dân số người ta cần tìm hiểu vấn đề gì?

H: DS thường được biêu hiện bằng hình thức nào?

Gv: Giới thiệu hình 1.1 sgk: Tháp tuổi.

* HS thảo luận cặp (  3 phút)

1. Cho biết tổng số trẻ em từ khi mới sinh cho đến 4 tuổi ở mỗi tháp, ước tính có bao nhiêu bé gái, bao nhiêu bé trai?

  2. Hãy so sánh số người trong độ tuổi lao động ở tháp 1 và 2 ?

 3 Nhận xét hình dạng hai tháp tuổi? Tháp tuổi có hình dạng nào thì tỷ lệ người trong độ tuổi lao động cao ?

Hs: Thảo luận nhóm, trả lời.

Gv: nhận xét, kết luận.

Gv: Thông qua tháp tuổi chúng ta biết điều gì về dân số ?

Hs: trả lời.

GV: nhận xét, kết luận.

CH: Hiện nay nguồn lao động của nước ta như thế nào? Những thuận lợi và khó khăn do nguồn lao động mang lại ở nước ta?

( 20p)

a. Dân số:

- Tổng số người của một nước hoặc 1 địa phương tại 1 thời diểm nhất định.

- DS thường được biểu hiện bằng tháp tuổi.

- Tháp tuổi cho biết đặc điểm cụ thể của dân số qua giới tính, độ tuổi, nguồn lao động hiện tại và tương lai của một địa phương.

b. Nguồn lao động:

Thúc đẩy sự phát triển KT – XH.

    Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung ( Ghi bảng )

 Hoạt động 2: Tìm hiểu về DSTG trong thế kỉ 19 và 20 ( GDMT)

- Trực quan, phân tích, gợi mở, vấn đáp,...

- Cặp đôi.

CH: Quan sát H1.2 nhận xét về tình hình tăng dân số thế giới từ CN đến 1804? Vì sao từ CN- 1804 ds tăng chậm?

DS bắt đầu tăng nhanh trong thời gian nào? Nguyên nhân?

* DS tăng nhanh sẽ ảnh hưởng như thế nào đến môi trường? ( hs thảo luận cặp)

 Dân số tăng nhanh ảnh hưởng rất lớn đến TNMT nên việc sử dụng TNTN cần hợp lí hơn.

2. Dân số thế giới tăng nhanh trong thế kỉ XIX và thế kỉ XX.

( 16p)

- Trong nhiều TK, ds thế giới tăng hết sức chậm chạp do dịch bệnh, đói kém, chiến tranh.

- Từ năm đầu TK XIX đến nay, dân số TG tăng nhanh do những tiến bộ về KT, XH, y tế.

3.Sự bùng nổ dân số.

GV cho hs hiểu thêm về gia tăng tự nhiên và gia tăng cơ giới.

 Hoạt động 3: Tìm hiểu nguyên nhân bùng nổ dân số trên thế giới. (GDMT)

- Vấn đáp, thuyết trình,...

- Thảo luận nhóm

 Gv: Yêu cầu hs đọc thuât ngữ “tỉ lệ sinh” và “ tỉ lệ tử” SGK trang 188

TLS: Số trẻ em sinh ra trong 1 năm/ TSD x 1000.

TLT: tương tự TLS.

Gia tăng tự nhiên: TLS- TLT /10.

Gv: Yêu cầu hs quan sát hình 1.3 và 1.4.

Chia hs thành 2 nhóm thảo luận.(4P)

Nhóm 1-2: Hãy cho biết tỷ lệ sinh và tỷ lệ tử ở nhóm nước phát triển là bao nhiêu vào các năm 1950, 1980, 2000?

Nhóm 3-4: Cho biết tỷ lệ sinh và tỷ lệ tử ở nhóm nước đang phát triển vào năm 1950, 1980, 2000?

Hs: Thảo luận, trả lời.

GV: nhận xét, kết luận.

CH: Hãy nhận xét, so sánh tỷ lệ gia tăng tự nhiên của các nhóm nước? Nguyên nhân dẫn đến bùng nổ dân số ?

CH: Hậu quả của bùng nổ dân số gây ra cho các nước đang phát triển là gì ?Biện pháp khắc phục ?       

CH: Hiện nay ở nước ta có những biện pháp nào để hạn chế về dân số?

 * GD hs ủng hộ các chính sách và các hoạt động nhằm giảm tỉ lệ gia tăng dân số.

( 19p)

- Từ những năm 50 của TK XX, bùng nổ dân số đã diễn ra ở các nước châu Á, châu Phi và châu Mĩ La tinh do các nước này giành được độc lập, đời sống được cải thiện và những tiến bộ về y tế làm giảm nhanh  tỉ lệ tử vong, trong khi tỉ lệ sinh vẫn còn cao.

- Hậu quả: bùng nổ ds ở các nước đang phát triển đã tạo sức ép  đối với việc làm, phúc lợi xã hội, môi trường, kìm hãm sự phát triển KT-XH.

Biện pháp: nhiều nước có chính sách dân số và phát triển kinh tế xã hội tích cực để khắc phục bùng nổ dân số.

        Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

 Hoạt động 1:Tìm hiểu sự phân bố dân cư trên thế giới.

- PP: Trực quan, giảng giải, thuyết trình, …

- Cá nhân.

GV: Hướng dẫn cho HS phân biệt “dân cư” và “dân số”. Đọc thuật ngữ “ mật độ dân số”.

GV cung cấp công thức tính MDDS. Ý nghĩa của MĐDS?

1. Sự phân bố dân cư:

( 19p)

CH: Hiện nay ds TG có bao nhiêu người? MDDS TG là bao nhiêu?   * Yeâu caàu HS quan saùt löôïc ñoà 2.1 vaø giaûi thích caùch theå hieän treân löôïc ñoà : mỗi daáu chấm ñoû laø 500.000 ngöôøi . Nôi naøo nhieàu chaám laø ñoâng ngöôøi vaø ngöôïc laïi . Nhö vaäy maät ñoä chaám ñoû theå hieän söï phaân boá daân cö.

CH: Quan sát H 2.1, Tìm những khu vực tập trung đông dân ? Hai khu vực có mật độ dân số cao nhất ?

  Ñoâng : CT Baéc, ÑN Braxin, ÑB Hoa Kì, Taây vaø Taây AÂu, Trung Ñoâng, Taây Phi, Nam AÙ, ÑNAÙ .

 GV: Nhận xét về sự phân bố dân cư trên thế giới ?

CH: Hai khu vöïc có MĐDS cao nhaát ? Taïi sao ? (2 khu vöïc ñoâng daân nhaát : Nam AÙ vaø Ñoâng Nam AÙ )

CH: Ở dịa phương em sự phân bố dân cư ntn ? Hướng giải quyết ?

 GV : choát yù : ngaøy  nay vôùi phöông tieän ñi laïi vaø KT hieän ñaïi , con ngöôøi coù theå sinh soáng ôû baát cöù nôi ñaâu treân TG.    

 Hoạt động 2: Tìm hiểu đặc điểm các chủng tộc trên thế giới.

- PP: Trực quan , thuyết trình, động não,..

- Hoạt động nhóm.

HS đọc thuật ngữ “Chủng tộc”

CH: Người ta dựa vào những đặc điểm nào để phân biệt và nhận biết các chủng tộc ?

GV: Cho Hs quan sát H 2.2 chia lớp 3 nhóm thảo luận.

N1: Đặc điểm hình thái và địa bàn phân bố chủ yếu của chủng tộc Môngôlốit ?

N2: Đặc điểm hình thái và địa bàn phân bố chủ yếu của chủng tộc Nêgroit ?

N3: Đặc điểm hình thái và địa bàn phân bố chủ yếu của chủng tộc Ơropêôit ?

Hs: Thảo luận, trả lời.

GV: Nhận xét, KL    

CH: Quan sát H2.2 SGK cho biết sự khác nhau về hình thái bên ngoài của 3 chủng tộc ?

GV: Sự khác nhau giữa các chủng tộc là đặc điểm hình thái bên ngoài, sự khác nhau này do di truyền. Ngày xưa khi con người còn phụ thuộc vào thiên nhiên  đã xuất hiện chủ nghĩa phân biệt chủng tộc (Apac thai) nặng nề ở châu Mỹ, châu Phi trong thời gian dài

- Không đồng đều:

+ Những nơi đk sinh sống và giao thông thuận tiện như đb, đô thị  hoặc các vùng khí hậu ấm áp, mưa nắng thuận hòa đều có dân cư đông đúc.

+ Các vùng núi, vùng sâu, vùng xa, giao thông khó khăn vùng cực giá lạnh hoặc hoang mạc... khí hậu khắc nghiệt có dân cư thưa thớt.

2. Các chủng tộc:

(16p)

-  Dựa vào đặc điểm hình thái bên ngoài chia thành 3 chủng tộc:

      + Môn-gô-lô-it da vàng chủ yếu sống ở châu Á.

      + Ơ-rô-pê-ô-it : da trắng chủ yếu sống ở châu Âu, châu Mĩ.

      + Nê-grô-it:da đen chủ yếu sống ở châu Phi.

. Tuy nhiên mọi người đều có cấu tạo cơ thể giống nhau, không có chủng tộc nào thấp hèn hơn hoặc cao quý hơn, ngày nay các chủng tộc cùng chung sống, làm việc học tập ở tất cả các quốc gia trên thế giới.

( H2.2)

CH: Ngày nay địa bàn cư trú của các chủng tộc ntn ? Cho ví dụ ?

Tên chủng tộc

Đặc điểm hình thái

bên ngoài cơ thể

Địa bàn phân bố

chủ yếu

Môngôlôit

Nêgrôit

Ơrôpêôit

Hoïat ñoäng GV_HS

Nội dung

Hoaït ñoäng 1 :Tìm hiểu đặc điểmquần cư nông thôn và quần cư đô thị .

-PP: Trực quan, vấn đáp, thuyết trình…

- Hoạt động nhóm

GV : Cho HS ñoïc phaàn khaùi nieäm “ quaàn cö” T186 SGK, phân biệt giữa quần cư và dân cư.

H: quan saùt hình 3.1 vaø 3.2  cho biết có mấy kiểu quần cư?

* HS thảo luận thời gian 5 phút.

  Nhóm 1,2: hình1.3.

  Nhóm 3,4: hình 1.4.

ND:Hãy tìm điểm khác nhau giữa 2 loại quần cư nông thôn và đô thị:

      + Nhà cửa, đường sá         .+ Lối sống (dân cư).

      +MDDS                            + Hoạt động kinh tế chính.

* Đại diện hs trình bày, GV nhận xét.      

GV:Xu theá ngaøy nay ngaøy caøng coù nhieàu ngöôøi soáng trong caùc ñoâ thò , trong khi ñoù tæ leä ngöôøi soáng trong

I - QUAÀN CÖ NOÂNG THOÂN VAØ QUAÀN CÖ ÑOÂ THÒ : (17p)

Coù 2 kieåu quaàn cö chính : quaàn cö noâng thoân vaø quaàn cö thaønh thò.

- Quần cư noâng thoân MÑDS thöôøng thaáp ; làng mạc, thôn xóm thường phân tán gắn với đất canh tác, đồng cỏ, đất rừng, hay mặt nước; dân cư sống chủ yếu dựa vào sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp.

 - Quần cư đô thị : có MDDS cao, dân cư sống chủ yếu dựa vào sản xuất CN và dịch vụ.

* Lối sống nông thôn và đô thị có nhiều điểm khác biệt:

 caùc NT coù xu höôùng giaûm daàn .

Vì sao dân số thành thị ngày càng gia tăng?

HS: liên hệ thực tế địa phương mình.

Hoaït ñoäng 2 :Tìm hiểu quá trình đô thị hóa và các siêu đô thị trên thế giới. ( GDMT)

- PP: Trực quan,  vấn đáp, động não,..

- Cá nhân

GV : cho HS ñoïc KN ÑTH ôû phaàn thuaät ngöõ SGK.

Cho HS minh hoa ïKN “ ÑTH” qua hình 3.1 vaø 3.2 .

 HS : ñoïc SGK “ Các đô thị…….TG.”

CH: ÑT xuaát hieän treân TÑ töø thôøi kì naøo ?ở đâu?

? ÑT phaùt trieån maïnh nhaát khi naøo ?vì sao

CH: Sự xuất hiện và phát triển đô thị thúc đẩy những nhu cầu nào của xã hội loài người?

CH: Những yếu tố quan trọng thúc đẩy quá trình phát triển đô thị hóa? Hiện nay số người sống trong đô thị chiếm bao nhiêu %?

CH: Sieâu ÑT laø gi` ?

GV : cho HS quan saùt hình 3.3 ? Coù bao nhieâu sieâu ÑT treân TG coù töø 8 trieäu daân trôû leân?. ( 23)

? Chaâu luïc naøo coù nhieàu sieâu ñoâ thò töø 8 trieäu daân trôû leân nhaát. ( Chaâu AÙ – 12)

? Keå teân cuûa caùc Sieâu ÑT ôû C. AÙ töø 8 trieâu daân trôû leân ?

? Phaàn lôùn caùc  Sieâu ÑT lôùn thuoäc  caùc nuôùc nào?

? Theo em quaù trình phaùt trieån töï phaùt cuûa caùc Sieâu ÑT vaø ñoâ thò môùi ñaõ gaây ra nhöõng haäu quaû nghieâm troïng trong nhöõng lónh vöïc naøo ? Haõy cho 1 vaøi VD minh hoaï

* GV gd hs có ý thức BVMT đô thị, phê phán các hành vi làm ảnh hưởng xấu đến MT đô thị. 

- Mật độ dân số, nơi phân bố dân cư.

- Lối sống, nhà cửa, đường xá.

- Hoạt động kinh tế.

II - ÑOÂ THÒ HOAÙ _ CAÙC SIEÂU ÑOÂ THÒ :

- Caùc ÑT ñaõ xuaát hieän töø thôøi coå ñaïi  . Ñeán TK 20 ÑT xuaát hieän roäng khaép TG .

- Đô thị hóa xuất hiện là xu thế tất yếu của thế giới.

- Số dân đô thị trên thế giới ngày càng tăng, hiện có khoảng một nửa dân số thế giới sống trong các đô thị.

- Nhieàu ÑT phaùt trieån nhanh chóng trở thaønh caùc Sieâu ÑT .

* Các siêu đô thị tiêu biểu:

+ Châu Á: Bắc Kinh, Tô-ki-ô, Thượng hải, Xơ-un, Niu Đê-li, Gia- cac-ta.

+ Châu Âu: Mat-xcơ-va, Pa-ri, Luân Đôn.

+ Châu Phi: cai-rô, La-gốt.

+ Châu Mĩ: Niu I-ooc, Mê-hi-cô, Ri-ô đê Gia-nê-rô.