Giáo án cả năm

HĐcủa giáo viên và học sinh

NỘI DUNG CHÍNH

HĐ1: Tìm hiểu điểm

GV: Hãy đọc thông tin trong mục 1 SGK để trả lời các câu GV sau:

Điểm là gì?

Người ta dùng đại lượng nào để đặt tên cho điểm?

Hãy lấy vài ví dụ minh hoạ.

GV: Ơ hình 2 ta thấy mấy điểm? Có mấy tên?

Gv: Người ta gọi hai điểm A và C ở hình 2 là trùng nhau.

GV: Nêu điều kiện, quy ước cách gọi

Hs đọc chú ý trong SGK .

Một hình gồm bao nhiêu điểm?

Hình đơn giản nhất là hình nào?

HĐ2: Tìm hiểu đường thẳng.

Gv: Nêu một số hình ảnh trong thực tế về đường thẳng cho học sinh nhận biết đường thẳng.

Hãy đọc mục 2 trong SGK để trả lời các câu GV sau:

1. Điểm.

* Dấu chấm nhỏ trên trang giấy là hình ảnh của điểm.

* Người ta dùng chữ cái in hoa để đặt tên cho điểm.

Ví dụ:      A;       K;       H

Các điểm A; K; H.

Từ nay trở về sau khi nói đến hai điểm ta hiểu đó là hai điểm phân biệt.

Bất cứ hình nào cũng là một tập hợp các điểm.

Một điểm củng là một hình.

2. Đường thẳng.

Sợi chỉ căng thẳng, mép bảng, . . . cho ta hình ảnh của đường thẳng. Đường thẳng không bị giới hạn về hai phía.

Người ta dùng chữ cái thường để đặt tên cho dường thẳng.

Hình ảnh nào cho ta đường thẳng?

Cách viết tên đường thẳng? Cách vẽ đường thẳng như thế nào?

Nêu sự giống và khác nhau giữa đặt tên đường thẳng và tên điểm?

HĐ3: Khi nào điểm thuộc đường thẳng, không thuộc đường thẳng.

GV: Cho học sinh quan sát hình vẽ và xác định.

Điểm nào thuộc đường thẳng d?

Điểm nào không thuộc đường thẳng d?

Gv: Nêu kí hiệu thuộc, không thuộc cho học sinh nắm vững kí hiệu.

Gv: Nêu cách nói khác cho học sinh hiểu rộng hơn.

Hãy quan sát hình vẽ để trả lời câu GV trong SGK .

Hs lên bảng trình bày cách giải. Viết kí hiệu vào chỗ trống.

Hs nhận xét và bổ sung thêm

Gv: Uốn nắn thống nhất cách trình bày cho học sinh.

HĐ4: vận dụng

Hãy đặt tên cho các điểm và các đường thẳng còn lại ở hình 6

hình vẽ trên có mấy đường thẳng? Đã đặt tên mấy đường rồi? Còn lại mấy đường? Hãy đặt tên cho chúng.

Hình có mấy điểm? Đã đặt tên mấy điểm? Còn lại mấy điểm cần phải đặt tên?

Hs lên bảng trình bày cách thực hiện.

Hs nhận xét và bổ sung thêm.

HS đọc đề bài.

GV: Bài toán có mấy yêu cầu? Yêu cầu vẽ gì? có mấy điểm? Mấy đường thẳng cần vẽ?

HS: lên bảng trình bày cách vẽ

HS: Nhận xét và bổ sung thêm

    a

         đường thẳng a

3. Điểm thuộc đường thẳng, điểm không thuộc đường thẳng.

                                       B

                     

Điểm A thuộc đường thẳng d.

Kí hiệu: A d.

Điểm B không thuộc đường thẳng d.

Kí hiệu: B d.

  Trả lời                           a

                 C                         E

1. Điểm C thuộc đường thẳng a.

    Điểm E không thuộc đường thẳng a

b.  C      a;   E     a.

Luyện tập

Bài tập 1 SGK

                         M

a

Bài tập 5 SGK

Vẽ hình theo các kí hiệu sau:

A p;  B q.

HĐcủa giáo viên và học sinh

NỘI DUNG CHÍNH

HĐ1: Tìm hiểu ba điểm thẳng hàng

GV: Em hãy đọc thông tin trong mục 1 và cho biết:

Khi nào ta nói : Ba điểm A ; B ; C thẳng hàng?

Khi nào ta nói ba điểm A ; B ; C không thẳng hàng ?

GV : Gọi HS cho ví vụ về hình ảnh ba điểm thẳng hàng ? Ba điểm không thẳng hàng ?

GV : Để vẽ ba điểm thẳng hàng, vẽ ba điểm không thẳng hàng ta nên làm như thế nào ?

GV : Để nhận biết ba điểm có thẳng hàng hay không ta làm thế nào ? Dùng dụng cụ nào để nhận biết?

GV: Có thể xảy ra nhiều điểm cùng thuộc đường thẳng không  ? vì sao ? nhiều điểm không cùng thuộc đường thẳng không vì sao?

GV : giới thiệu nhiều điểm thẳng hàng, nhiều điểm không thẳng hàng.

HĐ2: Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng

1. Thế nào là ba điểm thẳng hàng

 Khi ba điểm A ; B ; C cùng thuộc một đường thẳng, ta nói chúng thẳng hàng.

      A ; B ; C thẳng hàng

– Khi ba điểm M ; N ; P không cùng thuộc bất kỳ đường thẳng nào, ta nói chúng không thẳng hàng

     M ; N ; P không thẳng hàng

GV: Vẽ hình lên bảng

Em có nhận xét gì về ba điểm A, B, C ?

GV: Điểm C và B nằm như thế nào đối với điểm A ?

GV : Điểm A và C nằm như thế nào đối với điểm B ?

GV : Điểm A và B nằm như thế nào đối với điểm C ?

GV : Điểm C nằm như thế nào đối với điểm A và B ?

GV : Có bao nhiêu điểm nằm giữa hai điểm  A và B ?

GV yêu cầu 1 vài HS nhắc lại nhận xét SGK

GV : Nếu nói rằng : “Điểm E nằm giữa hai điểm M và N thì ta biết được điều gì? Ba điểm này có thẳng hàng không?

GV khẳng định : Không có khái niệm nằm giữa khi ba điểm không thẳng hàng.

HĐ3: luyện tập

GV: Cho hai HS lên bảng trình bày các bài tập trên

HS: Nhận xét và bổ sung thêm

Với bài 2 có thể có mấy trường hợp? Hãy chỉ ra các trường hợp đó?

GV: Uốn nắn và thống nhất cách trình bày cho HS.

2. Quan hệ giữa ba điểm thẳng hàng

 Hai điểm B và C nằm cùng phía đối với A.

 Hai điểm A và C nằm cùng phía đối với B.

 Hai điểm A và B nằm khác phía đối với C.

 Điểm C nằm giữa hai điểm A và B

* Nhận xét :

Trong ba điểm thẳng hàng, có một điểm và chỉ một điểm nằm giữa hai điểm còn lại.

 Chú ý :

Nếu biết một điểm nằm giữa hai điểm thì ba điểm ấy thẳng hàng

Bài tập

1. Vẽ ba điểm thẳng hàng E ; F ; K (E nằm giữa F ; K)

2. Vẽ hai điểm M ; N thẳng hàng với E.

Chỉ ra điểm nằm giữa hai điểm còn lại

Giải

1.

2.

HĐcủa giáo viên và học sinh

NỘI DUNG CHÍNH

HĐ1: Tìm hiểu cách vẽ đường thẳng

GV:Cho điểm C hãy vẽ đường thẳng  đi qua điểm C. Vẽ được mấy đường thẳng ?

GV: Cho 2 điểm A và B. Hãy vẽ đường thẳng đi qua B, C. Vẽ được mấy đường thẳng ?

GV: Em đã vẽ đường thẳng BC bằng cách nào ?

HS: nêu cách vẽ đường thẳng đi qua hai điểm

GV: Như vậy qua hai điểm A và B vẽ được mấy đường thẳng ?

HS: Nêu nhận xét

Cho hai điểm P, Q vẽ đường thẳng đi qua hai điểm P, Q.

GV: Có mấy đường thẳng đi qua hai điểm P, Q ?

1. Vẽ đường thẳng

 Muốn vẽ đường thẳng đi qua hai điểm A và B  ta làm như sau :

+ Đặt cạnh thước đi qua hai điểm A và B

+ Dùng đầu chì vạch theo cạnh thước

* Nhận xét :

Có một và chỉ một đường thẳng đi qua hai điểm A, B

HS: Lên bảng trình bày cách vẽ.

GV: Cho hai điểm E ; F vẽ đường không thẳng đi qua hai điểm đó ? Số đường thẳng vẽ được

HĐ2: Tìm hiểu cách đặt tên cho đường thẳng

GV: Các em đã biết đặt tên đường thẳng ở bài 1 như thế nào?

GV: Vẽ ba đường thẳng với tên gọi khác nhau

GV: Giới thiệu tiếp hai trường hợp còn lại

GV: Yêu cầu HS giải bài tập  

GV: Nếu đường thẳng chứa ba điểm A, B, C thì gọi tên đường thẳng đó như thế nào?

GV: Qua mấy điểm ta có một đường thẳng ?

GV: Ta gọi đó là đường thẳng AB, BC, có đúng không ?

GV: Như vậy còn những cách gọi nào khác ? Hãy nêu tên các cách gọi khác của đường thẳng trên.

HĐ3: Tìm hiểu quan hệ giữa các đường thẳng

GV: Lấy bài tập   để giới thiệu các đường thẳng AB và CB trùng nhau.

GV:Hãy gọi tên các đường thẳng trùng nhau khác trên hình vẽ ?

GV: Vẽ hình hai đường thẳng AB, AC có 1 điểm chung A

GV: Hai đường thẳng này có trùng nhau không ?

GV: Giới thiệu hai đường thẳng phân biệt.

GV: Hai đường thẳng phân biệt AB, AC có mấy điểm chung ? được gọi là hai đường thẳng như thế nào ?

2. Tên đường thẳng

 Ta đặt tên đường thẳng bằng một chữ cái thường, hai chữ cái thường hay tên của hai điểm xác định đường thẳng đó

             Đường thẳng a

              Đường thẳng xy

               Đường thẳng AB

   Hướng dẫn

Bốn cách gọi còn lại là:

Đường thẳng AC; BA ; BC; CA

3. Đường thẳng trùng nhau, cắt nhau, song song

a) Hai đường thẳng trùng nhau :

AB và BC là hai đường thẳng trùng nhau

b) Hai đường thẳng cắt nhau :

Hai đường thẳng AB, AC chỉ có một điểm chung, ta nói chúng cắt nhau.

GV: Vẽ hình hai đường thẳng xy và zt không trùng nhau, không cắt nhau

GV: Hai đường thẳng xy, zt có trùng nhau không ? chúng có điểm chung nào không?

GV: Giới thiệu hai đường thẳng song song

GV:Thế nào là hai đường thẳng song song?

GV:Thế nào là hai đường thẳng phân biệt?

GV: Hai đường thẳng phân biệt có thể xảy ra những quan hệ nào?

HS: Nêu chú ý

A là giao điểm của hai đường thẳng.

c) Hai đường thẳng song song :

Hai đường thẳng xy, zt không có điểm chung nào, ta nói chúng song song.

 Chú ý :

 Hai đường thẳng không trùng nhau còn được gọi là hai đường thẳng phân biệt.

 Hai đường thẳng phân biệt hoặc chỉ có một điểm chung hoặc không có điểm chung nào.

HĐcủa giáo viên và học sinh

NỘI DUNG CHÍNH

HĐ1: Nhận nhiệm vụ

GV Thông báo nhiệm vụ :

a) Chôn các cọc hàng rào thẳng hàng nằm giữa hai cột mốc A và B.

b) Đào hố trồng cây thẳng hàng với hai cây A và B đã có ở hai đầu lề đường

GV: Khi đã có những dụng cụ trong tay chúng ta cần tiến hành như thế nào ?

HĐ2:  Tìm hiểu cách làm

GV làm mẫu trước :

Bước 1 : Cắm cọc tiêu thẳng đứng với mặt đất tại hai điểm A và B

Bước 2: HS1: Đứng ở vị trí gần điểm A

   HS2 : Đứng ở vị trí gần điểm C

(điểm C áng chừng nằm giữa A và B)

Bước 3 : HS1 : ngắm và ra hiệu cho HS2 đặt cọc tiêu ở vị trí điểm C sao cho HS1 thấy cọc tiêu A che lấp hoàn toàn hai

cọc tiêu ở vị trí B và C  A, B, C thẳng hàng

HĐ3: Học sinh thực hành theo nhóm

GV quan sát các nhóm HS thực hành, nhắc nhở, điều khiển khi cần thiết.

I. Nhiệm vụ 

2 HS nhắc lại nhiệm vụ phải làm trong tiết học

Cả lớp ghi nhiệm vụ

II. Tìm hiểu cách làm 

Cả lớp cùng đọc mục 3 tr 108 (SGK) và quan sát kỹ tranh vẽ ở hình  24 và 25 trong thời gian 3 phút

 Hai HS đại diện nêu cách làm

 Lần lượt hai HS thao tác đặt cọc C thẳng hàng với hai cọc A, B trước toàn lớp (mỗi HS thực hiện một trường hợp về vị trí của C đối với A, B

III. Học sinh thực hành theo nhóm

 Nhóm trưởng phân công nhiệm vụ cho từng thành viên tiến hành chôn cọc thẳng hàng với hai mốc A và B mà giáo viên cho trước.

 Mỗi nhóm HS có ghi lại một bản thực hành theo trình tự :

1. Chuẩn bị thực hành : Kiểm tra từng cá nhân.
2. Thái độ, ý thức thực hành : cụ thể từng cá nhân.

Kết quả thực hành : Nhóm tự đánh giá : Tốt  khá  trung bình, hoặc có thể tự cho điểm

HĐcủa giáo viên và học sinh

NỘI DUNG CHÍNH

HĐ1: Hình thành khái niệm tia

GV : Vẽ hình  lên bảng

GV: Đường thẳng xy được chia thành mấy phần?

GV:  Điểm 0 trên đường thẳng xy thuộc nữa nào?

GV: Dùng phấn màu tô phần đường thẳng 0x

GV: Giới thiệu hình gồm điểm 0 và phần đường thẳng này là một tia gốc 0.

GV: Thế nào là một tia gốc 0 ?

GV : Giới thiệu tên của hai tia 0x, 0y còn gọi là nửa đường thẳng 0x, 0y.

GV: Tia 0x bị gới hạn ở điểm nào. Không bị giới hạn về phía nào?.

GV : Nên khi đọc (hay viết) tên của một tia, phải đọc (hay viết) như thế nào ?

1. Tia

Hình gồm điểm 0 và một phần đường thẳng bị chia ra bởi  điểm 0 được gọi là một tia gốc 0 (hay nửa đường thẳng gốc 0)

 Khi đọc (hay viết) tên một tia, phải đọc (hay viết) tên gốc trước