Giáo án cả năm

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

I.T¹i sao cÇn truyÒn chuyÓn ®éng

GV: Cho HS quan s¸t h×nh 29.1 sgk

- T¹i sao cÇn truyÒn chuyÓn ®éng quay tõ trôc gi÷a ®Õn trôc sau xe ®¹p?

- T¹i sao sè r¨ng cña ®Üa l¹i nhiÒu h¬n sè r¨ng cña lÝp?

GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn.

HS: Quan s¸t h×nh 29.1 sgk.

HS: V×

Trôc gi÷a vµ trôc sau cña xe ®¹p dÆt xa nhau.

Tèc ®é quay cña hai trôc kh¸c nhau.

HS: §Ó t¹o vßng quay nhiÒu cho lÝp.

HS: Ghi kÕt luËn.

C¸c bé phËn cña m¸y th­êng ®Æt xa nhau vµ ®­îc dÉn ®éng tõ mét chuyÓn ®éng ban ®Çu. Chóng cã tèc ®é quay kh¸c nhau khi lµm viÖc.

II. Bé truyÒn chuyÓn ®éng

1.TruyÒn ®éng ma s¸t – truyÒn ®éng ®ai

GV: Cho HS quan s¸t h×nh 29.2 sgk.

- Bé truyÒn ®éng ®ai gåm bao nhiÒu chi tiÕt?

- T¹i sao khi quay b¸nh dÉn b¸nh bÞ dÉn l¹i quay theo?

- B¸nh ®ai nµo cã tèc ®é quay nhanh h¬n?

- Khi nµo th× b¸nh bÞ dÉn quay ng­îc chiÒu b¸nh dÉn?

Sau ®ã gi¸o viªn ®­a ra c«ng thøc tÝnh tû sè truyÒn:

HS: Quan s¸t hÝnh 29.2 sgk.

HS: Bao gåm c¸c chi tiÕt sau: B¸nh dÉn, b¸nh bÞ dÉn vµ d©y ®ai.

HS: Nhê lùc ma s¸t gi÷a b¸nh ®ai vµ d©y ®ai.

HS: B¸nh bÞ dÉn quay nhanh h¬n.

HS: Khi m¾c d©y ®ai chÐo nhau th× b¸nh quay ng­îc chiÒu.

HS: Ghi c«ng thøc tÝnh tû sè truyÒn cña bé truyÒn ®éng ma s¸t - truÒn ®éng ®ai.

      i  =

- Em h·y rót ra c«ng thøc tÝnh n2 tõ c«ng thøc trªn?

GV: NhËn xÐt vµ gi¶i thÝch tõng ®¹i l­îng trong c«ng thøc trªn.

   i  =

HS: Rót ra c«ng thøc tÝnh n2.

                                               2.TruyÒn ®éng ¨n khíp

GV: Cho häc sinh quan s¸t h×nh 29.3. vµ m« h×nh bé truyÒn ®éng ¨n khíp .

- ThÕ nµo lµ bé truyÒn ®éng ¨n khíp ?

- §Ó hai b¸nh r¨ng ¨n khíp víi nhau hoÆc ®Üa ¨n khíp víi lÝp cÇn nh÷ng yÕu tè nµo?

- Em h·y so s¸nh ­u ®iÓm næi bËt cña bé truyÒn ®éng ¨n khíp so víi bé truyÒn ®éng ma s¸t ?

- TØ sè truyÒn cña bé truyÒn ®éng ¨n khíp ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc nµo ?

- Em h·y rót ra c«ng thøc tÝnh n2 tõ c«ng thøc trªn ?

- H·y nªu øng dông cña bé truyÒn ®éng ¨n khíp?

GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn.

HS: Quan s¸t h×nh 29,3 sgk vµ m« h×nh.

HS: Mét cÆp b¸nh r¨ng hoÆc ®Üa xÝch truyÒn chuyÓn ®éng cho nhau ®­îc gäi lµ bé truyÒn chuyÓn ®éng ¨n khíp.

HS: Quan s¸t vµ tr¶ lêi.

HS: Bé truyÒn ®éng ¨n khíp cã ­u ®iÓm:

Cho tØ sè truyÒn x¸c ®Þnh.

KÕt cÊu gän nhÑ.

HS: Tû sè truyÒn     i  =

HS:      

HS: Th¶o luËn vµ tr¶ lêi.

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

I. T¹i sao cÇn biÕn ®æi chuyÓn ®éng(10’)

GV: Cho HS quan s¸t h×nh 30.1 sgk.

HS: Quan s¸t h×nh 30.1 sgk.

- T¹i sao chiÕc kim m¸y kh©u l¹i chuyÓn ®éng ®­îc?

- H·y m« t¶ chuyÓn ®éng cña bµn ®¹p, thanh truyÒn vµ b¸nh ®ai, kim kh©u?

GV: Yªu cÇu hco sinh hoµn thµnh c¸c c©u trong sgk.

Sau ®ã gi¸o viªn nhËn xÐt vµ kÕt luËn.

HS: Nhê c¬ cÊu biÕn ®æi chuyÓn ®éng.

HS: Tr¶ lêi.

- Bµn ®¹p chuyÓn ®éng l¾c.

- Thanh truyÒn: ChuyÓn ®éng lªn xuèng

- Kim kh©u: ChuyÓn ®éng lªn xuèng

- Kim quay: ChuyÓn ®éng quay trßn

HS: Ghi c¸c tõ cßn thiÕu vµo chç trèng trong c¸c c©u.

HS: Ghi kÕt luËn.

M¸y cÇn cã c¬ cÊu biÕn ®æi chuyÓn ®éng ®Ó biÕn chuyÓn ®éng ban ®Çu thµnh c¸c d¹ng chuyÓn ®éng kh¸c cho c¸c bé phËn.

II. Mét sè c¬ cÊu biÕn ®æi chuyÓn ®éng

GV: Cho HS quan s¸t h×nh 30.2 sgk vµ m« h×nh bé biÕn ®æi chuyÓn ®éng.

- Em h·y m« t¶ c¬ cÊu tay quay con tr­ît?

- Khi tay quay 1 quay ®Òu, con tr­ît sÏ chuyÓn ®éng nh­ thÕ nµo?

HS: Quan s¸t h×nh 30.2 sgk vµ m« h×nh bé biÕn ®æi chuyÓn ®éng.

HS: C¬ cÊu tay quay con tr­ît gåm cã 4 chi tiÕt:

Tay quay

Thanh truyÒn

Con tr­ît

Gi¸ ®ì.

- Khi nµo con tr­ît 3 ®æi h­íng chuyÓn ®éng?

- Cã thÓ biÕn chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn cña con tr­ît thµnh chuyÓn ®éng quay ®­îc kh«ng ?

- C¬ cÊu nµy ®­îc øng dông ë m¸y nµo mµ em biÕt?

GV: Cho häc sinh quan s¸t h×nh 30.3 sgk vµ giíi thiÖu vÒ cÊu t¹o cña c¸c c¬ cÊu b¸nh r¨ng- thanh r¨ng, vÝt - ®ai èc.

GV: Yªu cÇu häc sinh quan s¸t h×nh 30.4 sgk vµ m« h×nh c¬ cÊu tay quay- thanh l¾c.

- C¬ cÊu tay quay thanh l¾c gåm mÊy chi tiÕt- Chóng ®­îc nèi víi nhau nh­ thÕ nµo?

- Khi quay thanh AB quay ®Òu quanh A th× CD chuyÓn ®éng ntn?

- Cã thÓ biÕn ®æi chuyÓn ®éng l¾c thµnh chuyÓn ®éng quay ®­îc kh«ng?

GV kÕt luËn nguyªn lý lµm viÖc cña c¬ cÊu tay quay- thanh l¾c.

- H·y nªu øng dông cña c¬ cÊu tay quay thanh l¾c vµo m¸y mãc mµ em biÕt?

GV: NhËn xÐt.

HS: Con tr­ît chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn qua l¹i trªn gi¸ ®ì.

HS: Khi ®Õn §CT(®iÓm chÕt trªn) hoÆc §CD (®iÓm chÕt d­íi)

HS: §­îc

HS: M¸y kh©u, m¸y c­a, « t«…

HS: Quan s¸t h×nh 30.3 sgk.

HS: Quan s¸t.

HS: Gåm cã 4 chi: Tay quay,Thanh truyÒn, thanh l¾c, gi¸ ®ì.

- Chóng ®­îc nèi víi nhau b»ng khíp quay.

HS: CD l¾c qua l¾c l¹i quanh trôc D.

HS: Cã

HS: Chó ý l¾ng nghe.

HS: M¸y dÖt, m¸y kh©y ®¹p ch©n…

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

GV: Chia nhãm thùc hµnh, mçi nhãm tõ 4 ®Õn 5 häc sinh.

GV: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.

GV: Cho c¸c nhãm th¶o luËn vÒ môc tiªu cÇn ®¹t cña bµi thùc hµnh.

GV: ChØ ®inh 2 nhãm ph¸t biÓu vÒ môc tiªu bµi thùc hµnh.

GV: Giao dông cô vµ thiÕt bÞ cho c¸c nhãm.

HS: Ngåi theo nhãm thùc hµnh.

HS: Th¶o luËn vÒ môc tiªu bµi thùc hµnh.

HS: Tr×nh bµy môc tiªu cÇn ®¹t cña bµi thùc hµnh.

HS: C¸c nhãm tr­ëng nhËn thiÕt bÞ vµ dông cô thùc hµnh.

GV: H­íng dÉn häc sinh dïng th­íc l¸ vµ th­íc cÆp ®Ó ®o ®­êng kÝnh b¸nh ®ai.

GV: H­íng dÉn häc sinh ®Õm sè r¨ng cña c¸c b¸nh ®ai vµ ®Üa xÝch.

1. §o ®­êng kÝnh b¸nh ®ai, ®Õm sè r¨ng

HS: §o ®­êng kÝnh c¸c b¸nh ®ai b»ng th­íc l¸ vµ th­íc cÆp sau ®ã ghi kÕt qu¶ vµo b¸o c¸o thùc hµnh.

HS: §Õm sè r¨ng cña c¸c b¸nh ®ai, ®Üa xÝch vµ ghi sè liÖu vµo b¸o c¸o thùc hµnh.

GV: H­íng dÉn vµ lµm thao t¸c mÉu l¾p r¸p c¸c bé truyÒn ®éng.

Sau ®ã gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh L¾p r¸p c¸c bé truyÒn ®éng.

GV: H­íng dÉn häc sinh ®Õm sè vßng quay cña b¸nh dÉn vµ b¸nh bÞ dÉn.

2. L¾p r¸p c¸c bé truyÒn ®éng vµ kiÓm tra tØ sè truyÒn

HS: Quan s¸t gi¸o viªn lµm thao t¸c mÉu.

HS: L¾p r¸p c¸c bé truyÒn ®éng.

HS: §Õm sè vßng quay cña b¸nh dÉn vµ b¸nh bÞ dÉn vµ ghi kÕt qu¶ vµo b¸o c¸o thùc hµnh.

GV: Cho häc sinh quan s¸t m« h×nh ®éng c¬ 4 kú ë h×nh 13.1 sgk.

- Khi pit-t«ng lªn ®iÓm cao nhÊt vµ ®iÓm thÊp nhÊt th× vÞ trÝ cña thanh truyÒn vµ trôc khuûu nh­ thÕ nµo ?

- Khi tay quay quay mét vßng th× pit- t«ng chuyÓn ®éng ra sao?

Sau khi häc sinh tr¶ lêi c¸c c©u hái, gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh ghi kÕt qu¶ vµo b¸o c¸o thùc hµnh theo mÉu.

3. T×m hiÓu cÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña m« h×nh ®éng c¬ 4 kú

HS: Quan s¸t m« h×nh ®éng c¬ 4 kú ë h×nh 13.1 sgk.

HS: Quan s¸t h×nh vÏ vµ tr¶ lêi.

HS: (…)

HS: Ghi kÕt qu¶ vµo b¸o c¸o thùc hµnh.

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

I. §iÖn n¨ng lµ g×,qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng

GV: Giíi thiÖu kh¸i niÖm vÒ ®iÖn n¨ng vµ nªu c©u hái.

- Em hiÓu thÕ nµo lµ ®iÖn n¨ng?

- Cã thÓ s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng tõ nh÷ng nguån n¨ng l­îng nµo ?

- Em h·y nªu quy tr×nh s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng ë nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn ?

- Quy tr×nh s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng ë nhµ m¸y thuû ®iÖn lµ g× ?

1. Kh¸i  niÖm ®iÖn n¨ng:

N¨ng l­îng cña dßng ®iÖn gäi lµ §N ( hay chÝnh lµ c«ng cña dßng ®iÖn).

2. C¸ch s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng:

Hs nghiªn cøu th«ng tin tr¶ lêi

- BiÕn ®æi tõ NL kh¸c thµnh ®iÖn n¨ng

- VÝ dô:C¸c nhµ m¸y biÕn ®æi: +Tõ nhiÖt n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng gäi lµ nhiÖt ®iÖn.

+Tõ thñy n¨ng thµnh ®iÖn n¨ng gäi lµ thñy ®iÖn

+ Tõ nhiÖt n¨ng cña lß ph¶n øng h¹t nh©n thµnh ®iÖn n¨ng gäi lµ ®iÖn nguyªn tö…..

a, Nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn:

b, Nhµ m¸y thñy ®iÖn:

- Nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö cã nguyªn lÝ ho¹t ®éng nh­ thÕ nµo ?

GV: Cho häc sinh quan s¸t h×nh 32.3 vµ giíi thiÖu tr¹m ph¸t ®iÖn n¨ng l­îng giã.

- C¸c nhµ m¸y ®iÖn th­êng ®­îc x©y ë ®©u?

 - VËy ®iÖn n¨ng ®­îc truyÒn t¶i ®Õn n¬i tiªu thô nh­ thÕ nµo?

GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn

c, Nhµ m¸y ®iÖn nguyªn tö:

Nh­ nhµ m¸y nhiÖt ®iÖn NL nhiÖt ban ®Çu ®Ó ®un n­íc lÊy tõ ph¶n øng cña lß ph¶n øng h¹t nh©n nguyªn tö.

HS: ë n¬i gÇn c¸c nguån n¨ng lù¬ng, xa khu d©n c­.

3. TruyÒn  t¶i ®iÖn n¨ng ®i xa:

- Tõ nhµ m¸y SX ®iÖn ®Õn n¬i tiªu thô ë xa nhau nªn cÇn truyÒn t¶i ®iÖn.

- §iÖn tiªu dïng lµ ®iÖn ¸p thÊp tõ 220V ®Õn 380V- Dïng  ®­êng d©y h¹ ¸p.

-§­êng d©y cao ¸p: cã ®iÖn ¸p cao >1000V . Vd : ®­êng d©y cao ¸p B¾c Nam 500kV

II. Vai trß cña ®iÖn n¨ng

GV: Nªu c©u hái.

- §iÖn n¨ng gióp Ých g× cho con ng­êi ?

- Em h·y lÊy vÝ dô vÒ sö dông ®iÖn n¨ng trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i…

?Tõ ®iÖn n¨ng cã thÓ biÕn thµnh c¸c d¹ng n¨ng l­îng nµo ?

GV: NhËn xÐt vµ nhÊn m¹nh vai trß cña ®iÖn n¨ng trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.

HS: Tr¶ lêi.

1 §N cã vai trß rÊt quan träng trong SX vµ §/S:. .. lµ nguån ®éng lùccho c¸c m¸y H§, ;nguån n¨ng l­îng cho c¸c m¸y vµ thiÕt bÞ ....lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu trong sinh ho¹t ®êi sèng nh©n d©n.

2. §N lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn tù ®éng hãa vµ n©ng cao chÊt l­îng CS vÝ dô hÖ thèng tù ®éng hãa ë c¸c nhµ m¸y xÝ nghiÖp. Th«ng tin Internet, ®å ®iÖn tö, ®å dïng ®iÖn gia ®×nh…

HS: LÊy vÝ dô.

HS: Tõ ®iÖn n¨ng cã thÓ biÕn thµnh c¸c d¹ng n¨ng l­îng nh­: C¬ n¨ng, NhiÖt n¨ng,  Quang n¨ng…

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 1: T×m hiÓu nguyªn nh©n g©y tai n¹n vÒ ®iÖn.

GV: Cho häc sinh quan s¸t tranh ¶nh vÒ nh÷ng nguyªn nh©n tai n¹n ®iÖn.

GV: Nªu c©u hái.

- Gåm cã nh÷ng nguyªn nh©n nµo g©y tai n¹n ®iÖn ?

GV: Cho häc sinh hoµn thµnh ®iÒn c¸c tõ cßn thiÕu vµo c¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n ®iÖn.

- Em h·y lÊy c¸c vÝ dô vÒ tai n¹n ®iÖn mµ em biÕt ?

- Ngoµi c¸c nguyªn nh©n g©y t¹i n¹n ®iÖn ®· nªu ë trªn cßn nh÷ng nguyªn nh©n nµo kh¸c kh«ng ?

GV: NhËn xÐt vµ kÕt luËn vÒ c¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n ®iÖn.

HS: Quan s¸t trnh ¶nh.

HS: Th¶o luËn vµ tr¶ lêi.

HS: Quan s¸t tranh vÏ vµ hoµn thµnh bµi tËp.

HS: LÊy vÝ dô.

HS: Th¶o luËn vµ tr¶ lêi

HS: Ghi c¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n ®iÖn

- Do kh«ng cÈn thËn khi sö dông ®iÖn.

- Vi ph¹m kho¶ng c¸ch an toµn l­íi ®iÖn cao ¸p.

- Ch¹m vµo vËt mang ®iÖn.

- §Õn gÇn d©y ®iÖn ®øt bÞ r¬i xuèng ®Êt.

- §øng gÇn cét chèng xÐt khi bÞ xÐt ®¸nh.

- §ãng cÇu dao ë ®iÖn ¸p lín mµ kh«ng cã mÆt n¹ b¶o vÖ, cÇu dao l¹i tiÕp xóc kh«ng tèt.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu vÒ c¸c biÖn ph¸p an toµn ®iÖn.

Tõ c¸c nguyªn nh©n g©y tai n¹n ®iÖn, gi¸o viªn h­íng dÉn häc sinh th¶o luËn ®­a ra mét sè biÖn ph¸p an toµn ®iÖn.

GV: Cho häc sinh quan s¸t h×nh 33.4 vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp theo yªu cÇu.

- Nguyªn t¾c an toµn ®iÖn khi sö dông ®iÖn ?

- Khi tiÕn hµnh söa ch÷a ®iÖn ®Ó ®¶m b¶o an toµn chóng ta ph¶i thùc hiÖn nh­ thÕ nµo ?

- T¹i sao ph¶i che ch¾n c¸c thiÕt bÞ ®ãng ng¾t nh­ cÇu ch×, cÇu dao…?

- Cã nh÷ng dông cô nµo ®Ó ®¶m b¶o an toµn khi söa ch÷a ®iÖn ?

GV: Giíi thiÖu kÜ c¸c biÖn ph¸p an toµn chó ý ph©n tÝch c¸c biÖn ph¸p khã nh­ nèi ®Êt, kiÓm tra dông cô…

HS: Th¶o luËn theo nhãm.

Quan s¸t h×nh 33.4 vµ hoµn thµnh phiÕu häc tËp.

1. Tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c an toµn ®iÖn khi sö dông ®iÖn:

- c¸ch ®iÖn d©y dÉn ®iÖn an toµn

- KiÓm tra ®å dïng ®iÖn cã dß ®iÖn kh«ng

- nèi ®Êt c¸c thiÕt bÞ cè ®Þnh nh­ tñ l¹nh, m¸y b¬m, æn ¸p…

- kh«ng vi ph¹m k/c AT§ ë d­íi ®­êng d©y cao ¸p.

2. Nguyªn t¾c AT§ khi s÷a ch÷a ®iÖn:

- Tr­íc s÷a ch÷a ph¶i c¾t cÇu dao hoÆc ¸pt«m¸t hay cÇu ch×…

- Trong khi s÷a ch÷a dïng c¸c TB§ cã AT§. Cã lãt c¸ch ®iÖn, dông cô ph¶i cã chu«i c¸ch ®iÖn ®ñ tiªu chuÈn AT§, thö ®iÖn b»ng bót thö ®iÖn ®ñ TC AT§.

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 1: ChuÈn bÞ vµ nªu môc tiªu bµi thùc hµnh.

GV: Chia nhãm thùc hµnh, mçi nhãm tõ 4 ®Õn 5 häc sinh.

GV: KiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.

GV: Cho c¸c nhãm th¶o luËn vÒ môc tiªu cÇn ®¹t cña bµi thùc hµnh.

GV: ChØ ®inh 2 nhãm ph¸t biÓu vÒ môc tiªu bµi thùc hµnh.

GV: Giao dông cô vµ thiÕt bÞ cho c¸c nhãm.

GV: Nªu n«i quy an toµn ®iÖn khi thùc hiÖn bµi thùc hµnh.

HS: Nhåi theo nhãm thùc hµnh.

HS: Th¶o luËn vÒ môc tiªu bµi thùc hµnh.

HS: Tr×nh bµy môc tiªu cÇn ®¹t cña bµi thùc hµnh.

HS: C¸c nhãm tr­ëng nhËn thiÕt bÞ vµ dông cô thùc hµnh.

HS: Chó ý l¾ng nghe.

Ho¹t ®éng 2: T×m hiÓu c¸c dông cô an toµn ®iÖn.