Giáo án cả năm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG 1:

Hướng dẫn HS tìm hiểu vài nét về b/cảnh xã hội.

- GV cho HS nhắc lại một số thành tựu của MT thời Lý, qua đó đánh giá MT thời Trần là sự nối tiếp của MT thời Lý.

- HS nhắc lại đặc điểm của MT thời Lý.

- GV trình bày một số điểm nổi bật về bối cảnh lịch sử thời Trần.

- HS thảo luận nhóm về cuộc đấu tranh chống quân xâm lược Nguyên Mông của quân và dân nhà Trần.

I. Vài nét về bối cảnh xã hội:

- Sau khi thay thế quyền lãnh đạo đất nước từ nhà Lý, nhà Trần đã có nhiều chính sách tiến bộ để củng cố và xây dựng đất nước. Với 3 lần chiến thắng quân Mông Nguyên đã thúc đẩy tinh thần dân tộc, đất nước giàu mạnh, tạo điều kiện cho nghệ thuật phát triển.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG 1:

Hướng dẫn HS tìm hiểu vài nét về b/cảnh xã hội.

- GV cho HS nhắc lại một số thành tựu của MT thời Lý, qua đó đánh giá MT thời Trần là sự nối tiếp của MT thời Lý.

- HS nhắc lại đặc điểm của MT thời Lý.

- GV trình bày một số điểm nổi bật về bối cảnh lịch sử thời Trần.

- HS thảo luận nhóm về cuộc đấu tranh chống quân xâm lược Nguyên Mông của quân và dân nhà Trần.

I. Vài nét về bối cảnh xã hội:

- Sau khi thay thế quyền lãnh đạo đất nước từ nhà Lý, nhà Trần đã có nhiều chính sách tiến bộ để củng cố và xây dựng đất nước. Với 3 lần chiến thắng quân Mông Nguyên đã thúc đẩy tinh thần dân tộc, đất nước giàu mạnh, tạo điều kiện cho nghệ thuật phát triển.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG 1:

Hướng dẫn HS tìm hiểu vài nét về b/cảnh xã hội.

- GV cho HS nhắc lại một số thành tựu của MT thời Lý, qua đó đánh giá MT thời Trần là sự nối tiếp của MT thời Lý.

- HS nhắc lại đặc điểm của MT thời Lý.

- GV trình bày một số điểm nổi bật về bối cảnh lịch sử thời Trần.

- HS thảo luận nhóm về cuộc đấu tranh chống quân xâm lược Nguyên Mông của quân và dân nhà Trần.

I. Vài nét về bối cảnh xã hội:

- Sau khi thay thế quyền lãnh đạo đất nước từ nhà Lý, nhà Trần đã có nhiều chính sách tiến bộ để củng cố và xây dựng đất nước. Với 3 lần chiến thắng quân Mông Nguyên đã thúc đẩy tinh thần dân tộc, đất nước giàu mạnh, tạo điều kiện cho nghệ thuật phát triển.

- HS trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác góp ý, bổ sung thêm.

HOẠT ĐỘNG 2:

Hướng dẫn HS tìm hiểu vài nét về MT thời Trần.

* GV giới thiệu về nghệ thuật kiến trúc.

- Cho HS quan sát tranh ảnh và kể tên các loại hình nghệ thuật thời Trần.

- HS quan sát tranh ảnh.

- GV cho HS quan sát và nêu nhận xét một số công trình kiến trúc tiêu biểu.

- HS quan sát và nhận xét các công trình kiến trúc tiêu biểu.

- GV cho HS thảo luận nhóm về đặc điểm của hai loại hình nghệ thuật kiến trúc: Cung đình và Phật giáo.

- HS thảo luận nhóm nhận xét về đặc điểm của 2 loại hình kiến trúc: Cung đình và Phật giáo.

- GV giới thiệu sơ bộ về lịch sử ra đời của nghệ thuật kiến trúc chùa làng.

- HS quan sát và nhận xét về  kiến trúc chùa làng.

* GV giới thiệu về nghệ thuật điêu khắc và chạm khắc trang trí.

- GV giới thiệu về nghệ thuật tạc tượng tròn.

- GV giới thiệu về nghệ thuật chạm khắc trang trí. Cho HS xem tranh một số tác phẩm tiêu biểu.

- GV giới thiệu về hình tượng con Rồng thời Trần. Cho HS so sánh Rồng thời Trần và thời Lý.

II. Vài nét về mỹ thuật thời Trần:

1. Kiến trúc:

a) Kiến trúc cung đình: Ngoài việc tu bổ lại kinh thành Thăng Long, nhà Trần còn cho xây dựng nhiều khu cung điện (Thiên Trường – Nam Định) và lăng mộ (An Sinh – Quảng Ninh).

b) Kiến trúc Phật giáo: Giai đoạn này nhiều ngôi chùa với quy mô lớn được xây dựng ở nhiều nơi. Ngoài ra kiến trúc chùa làng cũng rất phát triển.

2. Điêu khắc và chạm khắc trang trí:

- Tượng Phật và tượng thú vật được tạc nhiều dùng để thờ phụng. Chạm khắc trang trí cho những công trình kiến trúc, chạm khắc gỗ, đá đạt đến sự tinh xảo và hoàn mỹ. Rồng thời Trần có cách tạo hình mập mạp hơn so với Rồng thời Lý.

* GV giới thiệu về nghệ thuật gốm.

- Cho HS quan sát tranh ảnh về đồ gốm thời Trần.

- HS xem tranh về đồ gốm thời Trần.

- Cho HS nhận xét đặc điểm và nêu sự giống và khác nhau giữa gốm thời Trần và thời Lý.

- Học sinh nêu nhận xét của mình về đặc điểm của đồ gốm. So sánh giữa gốm thời Lý và gốm thời Trần.

- HS quan sát giáo viên giới thiệu về tượng tròn.

- HS quan sát giáo viên giới thiệu về chạm khắc trang trí.

- HS quan sát tranh ảnh và phát biểu cảm nhận.

- Quan sát hình Rồng và so sánh giữa Rồng thời Trần và Rồng thời Lý

3. Đồ gốm:

- Gốm thời Trần so với gốm thời Lý có đáng thô, dày và nặng hơn. Nét vẽ phóng khoáng, họa tiết trang trí thường là hoa sen, hoa cúc…

HOẠT ĐỘNG 3:

GV giới thiệu đặc điểm của MT thời Trần.

- Cho HS thảo luận tóm tắt lại đặc điểm chính của các loại hình nghệ thuật. Qua đó rút ra đặc điểm chính của MT thời Trần.

- Học sinh thảo luận nhóm tóm tắt lại đặc điểm chính của các công trình mỹ thuật và rút ra đặc điểm của mỹ thuật thời Trần.

III. Đặc điểm của mỹ thuật thời Trần:

- Mỹ thuật thời Trần mang dáng dấp chắc khỏe, phóng khoáng, cách tạo hình mập mạp và giàu tính dân tộc.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS

NỘI DUNG

HOẠT ĐỘNG 1:

Hướng dẫn HS tìm hiểu các tác phẩm về kiến trúc.

 + GV giới thiệu về Tháp Bình Sơn.

- GV cho HS quan sát tranh ảnh về Tháp Bình Sơn. Yêu cầu HS phát biểu cảm nhận.

- HS quan sát tranh ảnh về Tháp Bình Sơn và phát biểu cảm nhận của mình.

- GV gợi ý để HS nhận biết Tháp Bình Sơn thuộc thể loại kiến trúc gì.

I. Kiến trúc.

1. Tháp Bình Sơn (Vĩnh Phúc).

- Là một công trình kiến trúc bằng đất nung. Tháp Bình Sơn hiện còn 11 tầng, cao 15 mét. Tháp có bố cục mặt bằng vuông, càng lên cao càng nhỏ dần, tầng dưới cùng cao trội hẳn lên. Họa tiết trang trí bên ngoài tháp khá phong phú như: Hình Rồng, sư tử, hoa, lá, tháp tỏa hào quang… tháp Bình Sơn là niềm tự hào của kiến trúc cổ Việt Nam.

- HS nhận biết thể loại kiến trúc  của Tháp Bình Sơn.

- GV phân tích trên tranh ảnh nhấn mạnh về hình dáng, cấu trúc và trang trí của tháp.

- GV phân tích giá trị nghệ thuật của Tháp.

- Quan sát GV phân tích tác phẩm.

+ GV giới thiệu về khu lăng mộ An Sinh.

- GV cho HS quan sát tranh ảnh về khu lăng mộ An Sinh. Yêu cầu HS phát biểu cảm nhận.

- HS quan sát tranh ảnh về khu lăng mộ An Sinh và phát biểu cảm nhận.

- GV gợi ý để HS nhận biết khu lăng mộ An Sinh thuộc thể loại kiến trúc gì.

- HS nêu nhận biết của mình về thể loại kiến trúc này.

- GV phân tích trên tranh ảnh nhấn mạnh về hình dáng, kích thước và trang trí của các lăng mộ.

- Quan sát GV phân tích tác phẩm.

- GV phân tích giá trị nghệ thuật của khu lăng mộ An Sinh.

2. Khu lăng mộ An Sinh (Quảng Ninh).

- Đây là khu lăng mộ lớn của các Vua nhà Trần. Các lăng mộ được xây dựng cách xa nhau nhưng đều hướng về khu đền An Sinh. Kích thước các lăng mộ tương đối lớn, bố cục thường đăng đối quy tụ vào một điểm ở giữa. Trang trí: Các pho tượng thường được gắn và thành bậc hoặc sắp đặt như một cảnh chầu trông rất sinh động và trang nghiêm.

HOẠT ĐỘNG 2:

Hướng dẫn HS tìm hiểu các tác phẩm về điêu khắc và trang trí.

+ GV giới thiệu tượng Hổ ở lăng Trần Thủ Độ.

- GV cho HS nêu hiểu biết của mình về Thái sư Trần Thủ Độ.

- HS nêu hiểu biết của mình về Thái sư Trần Thủ Độ.

- GV cho HS quan sát tranh ảnh và yêu cầu HS nêu cảm nhận về tác phẩm.

- HS quan sát tranh ảnh và nêu cảm nhận về tác phẩm.

- GV gợi ý để HS nêu nhận xét về hình dáng, đường nét, hình khối của tượng Hổ.

- HS quan sát tranh ảnh và nêu cảm nhận về tác phẩm.

II. Điêu khắc và trang trí.

1. Tượng Hổ ở lăng Trần Thủ Độ.

- Được tạc với kích thước gần như thật (dài 1,43m), tượng Hổ được diễn tả trong tư thế thanh thản nhất: Nằm xoãi dài, đầu ngẩng cao, thân hình thon, ức nở nang, bắp vế căng tròn. Với cách tạo khối đơn giản, dứt khoát, chặt chẽ trong sắp xếp các chi tiết và sự nuột nà của đường nét đã lột tả được tính cách dũng mãnh của vị chúa sơn lâm cũng như lột tả được khí chất của Thái sư Trần Thủ Độ.

- GV dựa vào tranh ảnh tóm tắt lại những đặc điểm chính về tượng Hổ thông qua cách diễn tả hình khối, đường nét và dáng dấp làm nổi bật tính uy dũng của Hổ cũng như tích cách của Thái sư Trần Thủ Độ.

- HS nêu nhận xét về hình dáng, đường nét, hình khối của tượng Hổ.

- Quan sát GV phân tích tác phẩm.

+ GV giới thiệu về chạm khắc gỗ ở chùa Thái Lạc.

- GV giới thiệu sơ bộ về chùa Thái Lạc.

- Quan sát GV giới thiệu bài.

- GV cho HS quan sát các bức chạm khắc và yêu cầu HS nêu cảm nhận của mình.

- HS quan sát các bức chạm khắc và nêu cảm nhận của mình.

- GV hướng dẫn HS quan sát và nêu nhận xét cụ thể các bức chạm khắc về: Nội dung, bố cục, đường nét, họa tiết.

- HS quan sát và nêu nhận xét cụ thể các bức chạm khắc về: Nội dung, bố cục, đường nét, họa tiết.

- GV tóm tắt lại những đặc điểm chính và phân tích tác phẩm “Tiên nữ dâng hoa”.

- Quan sát GV phân tích tác phẩm.

- Cho HS nêu cảm nhận về tài năng của các nghệ nhân xưa.

- HS nêu cảm nhận về tài năng của các nghệ nhân xưa.

2. Chạm khắc gỗ ở chùa Thái Lạc.

- Nội dung chủ yếu là cảnh dâng hoa, tấu nhạc với nhân vật là vũ nữ, nhạc công, chim thần Kinari. Bố cục các bức chạm khắc thường cân đối, cách tạo khối tròn mịn với độ đục chạm nông sâu khác nhau đã tạo cho các bức chạm khắc thêm lung linh, sinh động.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HS

NỘI DUNG

Hoạt động 1: (8')

Hướng dẫn quan sát, nhận xét:

- GVgiới thiệu mẫu để HS rõ:

+ Mẫu vẽ gồm có 1 cốc và 1(2) quả hình cầu.

? Hãy phân tích các cách đặt bố cục của mẫu ? Trong các cách đặt mẫu , cách nào hợp lí và cân đối hơn cả?

? Đặt mẫu vẽ như thế nào để bài vẽ có bố cục đẹp mắt?

I. Quan sát ,nhận xét:

- HS quan sát mẫu và nhận xét.

+ Hình 1: Bố cục lệch lên phía trên

+ Hình 2: Bố cục lệch xuống phía dưới và chếch qua phía phải.

- Sau đó GV cho 1 - 2 HS lên đặt mẫu cho đúng yêu cầu. GV chỉnh sửa lại cho hợp lí.

- GV cho HS xem tranh về các cách đặt bố cục

? Khung hình chung của mẫu là khung hình gì ?

? Khung hình riêng của mẫu là khung hình gì ?

? Em có nhận xét gì về vị trí của các vật mẫu?

? Ánh sáng chính chiếu lên mẫu từ hướng nào ?

+ Hình 3: Cốc to so với quả.

+ Hình 4: nhỏ so với quả.

+ Hình 5: Bố cục dàn hàng ngang.       

+ Hình 6: Bố cục cân đối hợp lí.

- Không nên tách rời quá xa , quá gần hoặc che khuất quá nhiều , có ánh sáng chiếu trực tiếp lên mẫu ....

- Chia làm 2 nhóm vẽ : Gần mẫu nào thì vẽ theo mẫu đó.

- Khung hình chung của mẫu là khung hình chữ nhật đứng

- Khung hình của quả là hình vuông, khung hình cái cốc là hình chữ nhật đứng.

- Quả nằm trước, cái cốc nằm sau, nên khi vẽ phải chú ý không được vẽ 2 vật ngang bằng nhau.

- Hướng từ phải sang trái (hoặc ngược lại).

Hoạt đông2: (5')

Hướng dẫn cách vẽ:

- GV treo hình minh hoạ các bước vẽ hình lên bảng.

? Có mấy bước vẽ hình?

+ B1: Vẽ phác khung hình.

+ B2: Xác định vị trí các bộ phận.

+ B3: Vẽ các nét chính.

II. Cách vẽ:

4 bước:

+ Đo, ước lượng, tìm tỉ lệ chung của khung hình bao quát, khung hình riêng từng vật , khoảng cách nếu có.

     Tìm tỉ lệ của từng vật mẫu, luôn so sánh để tìm tỉ lệ các bộ phận của mẫu sao cho cân đối.

+ Xác định vị trí các bộ phận của cốc và quả, đánh dấu vị trí của miệng, thân, đáy cốc. Vẽ gợi.

+ Vẽ phác các bộ phận của vật mẫu, chú ý tới tỉ lệ - sẽ làm cho  hình vẽ giống mẫu .

+ B4: Vẽ nét chi tiết.

* GV hướng dẫn HS xác định tỷ lệ và vẽ nét cơ bản

- Hướng dẫn HS so sánh tỷ lệ các bộ phận của vật mẫu.

- HS thảo luận trong nhóm về tỷ lệ khung hình ở mẫu vẽ của nhóm mình.

- Cho học sinh nêu tỷ lệ các bộ phận vật mẫu của mẫu vẽ ở nhóm mình.

- GV cho HS nhận xét về đường nét tạo dáng của mẫu và hướng dẫn trên bảng về cách vẽ nét cơ bản tạo nên hình dáng của vật mẫu.

- HS nhận xét về đường nét tạo dáng của vật mẫu và quan sát giáo viên vẽ minh họa.

* GV hướng dẫn HS vẽ chi tiết.

- GV cho HS quan sát bài vẽ của HS năm trước và quan sát vật mẫu rồi nhận xét cụ thể về đường nét tạo hình của vật mẫu.

HS quan sát bài vẽ của HS năm trước, quan sát vật mẫu thật và nhận xét về cách vẽ hình.

- GV vẽ minh họa trên bảng.

- Quan sát GV vẽ minh họa.

* GV hướng dẫn HS vẽ đậm nhạt.

- GV cho HS quan sát và nhận xét độ đậm nhạt của mẫu vẽ.

- HS quan sát và nhận xét độ đậm nhạt của mẫu vẽ.

- Cho HS nhận xét cách vẽ đậm nhạt ở bài vẽ mẫu.

- HS quan sát bài vẽ của HS năm trước và nhận xét về cách vẽ đậm nhạt.

- GV hướng dẫn trên bảng cách vẽ nét đậm nhạt phù hợp với hình khối và chất liệu của mẫu.

- Quan sát GV vẽ minh họa

     Phác  các bộ phận của mẫu, vẽ bằng những đường thẳng, chia trục đối xứng nếu vật có dạng hình cân đối.

+ Điều chỉnh tỉ lệ và đặc điểm các bộ phận của mẫu. Thường xuyên so sánh đối chiêu cho gần giống với mẫu.

1. Vẽ khung hình.

2. Xác định tỷ lệ và vẽ nét cơ bản.

3. Vẽ chi tiết.