Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

-Giôùi thieäu: oxi laø nguyeân toá hoùa hoïc phoå bieán nhaát chieám 49,4% khoái löôïng voû traùi ñaát.

-Theo em trong töï nhieân, oxi coù ôû ñaâu ?

Hs:Trong töï nhieân, oxi coù nhieàu trong khoâng khí ( ñôn chaát ) vaø trong nöôùc ( hôïp chaát ).

 Trong töï nhieân oxi toàn taïi ôû 2 daïng:

+ Ñôn chaát

+ Hôïp chaát : ñöôøng, nöôùc, quaëng , ñaát, ñaù, cô theå ñoäng thöïc vaät .

-Haõy cho bieát kí hieäu, CTHH, nguyeân töû khoái vaø phaân töû khoái cuûa oxi ?

-Kí hieäu hoùa hoïc : O.

-CTHH: O2 .

-Nguyeân töû khoái: 16 ñ.v.C.

-Phaân töû khoái: 32 ñ.v.C.

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

-Yeâu caàu HS quan saùt loï ñöïng oxi  Neâu nhaän xeùt veà traïng thaùi , maøu saéc vaø muøi vò cuûa oxi ?

Hs:Quan saùt loï ñöïng oxi vaø nhaän xeùt: Oxi laø chaát khí khoâng maøu, khoâng muøi.

-Haõy tính tæ khoái cuûa oxi so vôùi khoâng khí ?  Töø ñoù cho bieát : oxi naêng hay nheï hôn khoâng khí ?

Hs:

 Vaäy oxi naëng hôn khoâng khí.

-ÔÛ 200C

+ 1 lít nöôùc hoøa tan ñöôïc 31 ml khí O2.

+ 1 lít nöôùc hoøa tan ñöôïc 700 ml khí amoniac.

Vaäy theo em oxi tan nhieàu hay tan ít trong nöôùc ?

Hs: Oxi tan ít trong nöôùc.

-Giôùi thieäu: oxi hoùa loûng ôû -1830C vaø coù maøu xanh nhaït.

- Haõy neâu keát luaän veà tính chaát vaät lí cuûa oxi .

I./ Tính chaát vaät lyù

- Oxi laø chaát khí, khoâng maøu, khoâng muøi, khoâng vò,  ít tan trong nöôùc

- Naëng hôn khoâng khí.

- Oxi loûng ôû -183C coù maøu xanh nhaït

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Ñeå bieát oxi coù nhöõng tính chaát hoùa hoïc gì chuùng ta laàn löôït nghieân cöùu moät soá thí nghieäm sau:

- Gv giôùi thieäu duïng cuï vaø hoùa chaát

-Laøm thí nghieäm ñoát löu huyønh trong oxi theo trình töï:

+Ñöa moät muoâi saét coù chöùa boät löu huyønh vaøo bình chöùa khí O2  Yeâu caàu HS quan saùt vaø nhaân xeùt ?

Hs: Quan saùt thí nghieäm bieåu bieãn cuûa GV vaø nhaän xeùt:

Hs: ÔÛ ñieàu kieän thöôøng S khoâng taùc duïng ñöôïc vôùi khí O2 .

+Ñöa moät muoâi saét coù chöùa boät löu huyønh vaøo ngoïn löûa ñeøn coàn.

 Yeâu caàu HS quan saùt

+Ñöa boät löu huyønh ñang chaùy vaøo loï ñöïng khí O2 .  Quan saùt vaø neâu hieän töôïng. So saùnh hieän töôïng S chaùy trong O2 vaø trong khoâng khí ?

Hs; - S chaùy trong khoâng khí vôùi ngoïn löûa nhoû, maøu xanh nhaït. S chaùy trong khí oxi maõnh lieät hôn, vôùi ngoïn löûa maøu xanh, sinh ra khí khoâng maøu.

Gv Khí sinh ra khi ñoát chaùy S laø löu huyønh ñioxit: SO

II./ Tính chaát hoùa hoïc

1./ Taùc duïng vôùi phi kim

a. Víi L­u huúnh.

* L­u huúnh ch¸y trong Oxi m·nh liÖt t¹o ra khÝ Sunfuro (L­u huúnh ®ioxit - SO2)

* PTHH: S(r) + O2(k) SO2(k)

2 coøn goïi laø khí sunfurô.

-Haõy xaùc ñònh chaát tham gia vaø saûn phaåm  Vieát phöông trình hoùa hoïc xaûy ra ?

Hs: leân baûng vieát PTHH

-Giôùi thieäu vaø yeâu caàu HS nhaän xeùt traïng thaùi vaø maøu saéc cuûa P.

-GV bieåu dieãn thí nghieäm ñoát chaùy P ñoû trong khoâng khí vaø trong oxi.

+Ñöa moät muoâi saét coù chöùa boät P ñoû vaøo bình chöùa khí O2 yeâu caàu HS quan saùt vaø nhaân xeùt ?

Hs: ÔÛ ñieàu kieän thöôøng P ñoû khoâng taùc duïng ñöôïc vôùi khí O2

Gv:Ñöa moät muoâi saét coù chöùa boät P ñoû vaøo ngoïn löûa ñeøn coàn  yeâu caàu HS quan saùt

Gv: Ñöa boät P ñoû ñang chaùy vaøo loï ñöïng khí O2 . Quan saùt vaø neâu hieän töôïng. So saùnh hieän töôïng P ñoû chaùy trong O2 vaø trong khoâng khí ?

Hs:  P ñoû chaùy trong khí oxi maõnh lieät hôn, vôùi ngoïn löûa saùng choùi, taïo thaønh khoùi traéng daøy ñaëc.

-Chaát ñöôïc sinh ra khi ñoát chaùy P ñoû laø chaát boät maøu traéng - ñiphotphopentaoxit: P2O5 tan ñöôïc trong nöôùc.

-Haõy xaùc ñònh chaát tham gia vaø saûn phaåm  Vieát phöông trình hoùa hoïc xaûy ra ?

Hs:  leân baûng vieát PTHH

Gv nhaän xeùt vaø choát keát luaän

b. Víi Ph«tpho.

* P ch¸y m¹nh trong O2 víi ngän löa s¸ng chãi, t¹o ra khãi tr¾ng, dµy ®Æc b¸m vµo lä d­íi d¹ng bét lµ ®iphotpho-pentaoxit (P2O5).

* PTHH:

4P(r) + 5O2(k) 2P2O5(r)

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Gv treo baûng phuï Bt

Hs nghieân cöùu Bt  thaûo luaän nhoùm phöông phaùp giaûi

1 ñaïi dieän nhoùm leân chöõa. Lôùp boå sung

Ví duï 1: Tính theå tích khí oxi ñeå ñoát chaùy hoaøn toaøn 1,6 gam Löu huyønh. Tính khoái löôïng vaø theå tích khí Löu huyønh ñiOxit sinh ra khi ñoù.

III./ Luyeän taäp

Ví duï 1:

Phöông trình phaûn öùng:

S      +      O2            SO2

Soá mol cuûa Löu huyønh laø:

Theo PT

nO2 = nS = 0,05 (mol)

Theå tích khí Oxi ñaõ duøng:

VO= n . 22,4 = 0,05 . 22,4 = 1,12 (l)

Theo PT

nSO2 = nS = 0,05 (mol)

Gv nhaän xeùt. Choát laïi pp giaûi baøi taäp theo PTHH

Theå tích vaø khoái löôïng Löu huyønh ñiOxit laø:

VSO= n . 22,4 = 0,05 . 22,4 = 1,12 (l)

mSO= n.M = 0,05 . 64 = 3,2 (g)

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Tieát hoïc tröôùc chuùng ta ñaõ bieát oxi taùc duïng  ñöôïc vôùi moät soá phi kim nhö: S, P, tieát hoïc hoâm nay chuùng ta seõ xeùt tieáp caùc tính chaát hoùa hoïc cuûa oxi, ñoù laø caùc tính chaát taùc duïng  vôùi kim loaïi vaø moät soá hôïp chaát khaùc.

-GV bieåu dieãn thí nghieäm:

*Thí nghieäm 1: Giôùi thieäu ñoaïn daây saét  ñöa ñoaïn daây saét vaøo loï ñöïng khí oxi. Caùc em haõy quan saùt vaø nhaän xeùt ?

Hs : khoâng coù daáu hieäu naøo chöùng toû coù phaûn öùng xaûy ra.

*Thí nghieäm 2: Cho maåu than goã nhoû vaøo ñaàu maåu daây saét  ñoát noùng vaø ñöa vaøo bình ñöïng khí oxi. Yeâu caàu HS quan saùt caùc hieän töôïng xaûy ra vaø nhaän xeùt ?

Hs : maåu than chaùy tröôùc, daây saét noùng ñoû leân. Khi ñöa vaøo bình chöùa khí oxi  saét chaùy maïnh, saùng choùi, khoâng coù ngoïn löûa vaø khoâng coù khoùi.

-Haõy quan saùt treân thaønh bình vöøa ñoát chaùy daây saét  Caùc em thaáy coù hieän töôïng gì ?

- Hs: Coù caùc haït nhoû maøu naâu baùm treân thaønh bình.

GV: caùc haït nhoû maøu naâu ñoù chính laø oxit saét töø coù CTHH laø Fe3O4 hay FeO.Fe2O3 .

-Theo em taïi sao ôû ñaùy bình laïi coù 1 lôùp nöôùc ?

Hs: Lôùp nöôùc ôû ñaùy bình nhaèm muïc ñích baûo veä bình ( vì khi saét chaùy taïo nhieät ñoä cao hôn 20000C ).

-Yeâu caàu HS xaùc ñònh chaát tham gia , saûn phaåm vaø ñieàu kieän ñeå phaûn öùng xaûy ra ?

Vieát phöông trình hoùa hoïc cuûa phaûn öùng treân ?

Gv: ôû nhieät ñoä cao oxi coøn taùc duïng vôùi nhieàu KL khaùc: Al, Mg....

Gv giôùi thieäu khí buøn ao thaønh phaàn chuû yeáu laø metan CH4

Gv: ñoát khí cho hs quan saùt, nhaän xeùt hieän töôïng

Hs:Khí Metan chaùy trong khoâng khí vôùi ngoïn löûa maøu xanh

- Gv thoâng baùo saûn phaåm taïo thaønh laø: H2O vaø CO2

- Haõy vieát phöông trình hoùa hoïc.

I./ Tính chaát hoaù hoïc cuûa OXi (tt)

2./ Taùc duïng vôùi kim loaïi

+ Saét chaùy saùng choùi, khoâng coù ngoïn löûa, khoâng khoùi. Taïo ra caùc haït nhoû noùng chaûy maøu naâu (Oxi Saét töø)

+ PTHH:

3Fe(r) + 2O2(k) Fe3O4             

                             (Oxits¾t tõ)

                            (FeO.Fe2O3)

+ O2 t¸c dông víi nhiÒu kim lo¹i ë nhiÖt ®é cao: Fe; Al; Mg.....

3./ Taùc duïng vôùi hôïp chaát.

+Taùc duïng vôùi khí Metan( CH4)

- Khí Metan chaùy trong khoâng khí vôùi ngoïn löûa maøu xaïnh, toaû nhieàu nhieät

- Trong caùc saûn phaåm cuûa caùc phaûn öùng treân oxi coù hoaù trò maáy ?

Gv choát keát luaän

 - PTHH

CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Gv treo baûng phuï BT

Yeâu caàu hs thaûo luaän pp giaûi

Hs hoaït ñoäng nhoùm laøm baøi taäp:

1 ñaïi dieän nhoùm leân baûng trình baøy. Lôùp boå sung

Baøi taäp 4: (SGK) Ñoát chaùy 12,4 gam phoâtopho trong bính chöùa 17 gam khí Oxi taïo thaønh Ñiphoâtpho pentaOxit

a/ Phoâtpho hay Oxi chaát naøo coøn dö ? soá mol chaát dö laø bao nhieâu?

b/ Chaát naøo ñöôïc taïo thaønh? Soá gam laø bao nhieâu?

Gv  nhaän xeùt, choát ñaùp aùn

II./ Luyeän taäp

Baøi taäp 4: (SGK) Phöông trình hoaù hoïc:

4P       +      5O2         2P2O5

Soá mol Photpho:

Soá mol oxi:

Theo PTHH ta coù tyû leä :

a./ theo PTHH soá mol oxi phaûn öùng

nO2 = nP =.0,4 = 0,5 (mol)

Soá mol Oxi dö:

b./ theo PTHH

nP2O5 = ½.nP = ½.0,4 =0,2 (mol)  

khoái löôïng saûn phaåm

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Yeâu caàu hs nhaän xeùt caùc PTHH ôû ktbc

Caùc phaûn öùng treân coù ñieåm gì gioáng

nhau ?

Hs: quan saùt caùc PTHH ->  phaûn öùng ñeàu coù söï tham gia cuûa Oxi

Giaùo vieân nhaän xeùt . caùc phaûn öùng cuûa oxi vaø caùc chaát treân ñeàu laø söï Oxi hoaù chaát ñoù .

Vaäy söï Oxi hoaù laø gì?

Hs: bieåu khaùi nieäm söï Oxi hoaù.

Nhaän xeùt toång keát

I./ Söï Oxi hoaù

-Söï oxi hoùa 1 chaát laø söï taùc duïng  cuûa chaát ñoù (coù theå laø ñôn chaát hay hôïp chaát )vôùi oxi

Ví duï: CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O

     4P  +  5O2   2P2O5

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Nhaän xeùt soá chaát tham gia cuûa 3 PÖ ktbc coù gì gioáng nhau ?

Hs quan saùt PTHH thaûo luaän phaùt hieän ra ñaëc ñieäm chung cuûa caùc phaûn öùng treân -> nhaän xeùt

Ñeàu chæ coù sinh ra 1 saûn phaåm

Gv :Thoâng baùo cho hs bieát caùc phaûn öùng treân goïi laø phaûn öùng hoaù hôïp .

- Phaûn öùng hoaù hôïp laø gì? cho Vd ?

Gv nhaän xeùt.

Gv khí ñoát P chaùy trong oxi, sôø vaøo bình ta coù caûm giaùc gì? => giaûi thích

Hs: Sôø vaøo bình ta coù caûm giaùc noùng vì phaûn öùng toaû nhieät

Cho hs theâm caùc ví duï veà PÖHH  coù toaû nhieät.

Theá naøo laø phaûn öùng toaû nhieät. ? cho VD ?

Gv nhaän xeùt, choát keát luaän

II./ Phaûn öùng hoaù hôïp

+ Phaûn öùng hoaù hôïp laø phaûn öùnghoaù hoïc trong ñoù chæ coù moät chaát môùi (saûn phaåm) ñöôïc taïo thaønh töø hai hay nhieàu chaát ban ñaàu.

Ví duï

4P       +      5O2         2P2O5

- Caùc phaûn öøng sinh ra nhieät goïi laø phaûn öùng toaû nhieät.

Ví duï : Than chaùy taïo ra Cacbonic + Q

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Treo tranh veõ caùc öùng duïng cuûa Oxi.

Neâu vai troø cuûa oxi ñoái vôùi ñôøi soáng con ngöôøi ?

Hs: Quan saùt tranh.

Trình baøy caùc öùng duïng chuû yeáu cuûa oxi ñoái vôùi con ngöôøi. Thaáy ñöôïc vai troø to lôùn cuûa Oxi trong ñôøi soáng con ngöôøi.

Giaùo vieân nhaän xeùt toång keát

Loàng gheùp giaùo duïc moâi tröôøng. Thoâng baùo cho hs moät vaøi thoâng tin veà hoaït ñoäng moâi tröôøng vaø keá hoaïch caét giaûm löôïng khí thaûi cuûa caùc quoác gia treân theá giôùi

III./ ÖÙng duïng cuûa Oxi

Oxi raát caàn cho:

- Quaù trình hoâ haáp cuûa con ngöôøi vaø ñoäng vaät.

- Quaù trình ñoát nhieân lieäu trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát.

Phaûn öùng

Söï Oxi hoaù

PÖ Hoaù hôïp

C2H2 + O2 CO2 + H2O

4Na + O2  2Na2O

2Al +3 Cl2  2AlCl3

S + O2       SO2

CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O

4FeS2  + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2

H2CO3 + Ca(OH)2  CaCO3 + 2H2O

CaCO3 CaO + CO2

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

-Khi ñoát chaùy S, P, Fe trong oxi saûn phaåm taïo thaønh laø nhöõng chaát gì ?

Hs: Khi ñoát chaùy S, P, Fe trong oxi saûn phaåm taïo thaønh laø SO2, P2O5, Fe3O4 ( hay FeO.Fe2O3)

- Em coù nhaän xeùt gì veà thaønh phaàn caáu taïo cuûa caùc chaát treân ?

Hs: Trong thaønh phaàn caáu taïo cuûa caùc chaát treân ñeàu:

+ Coù 2 nguyeân toá.

+ 1 trong 2 nguyeân toá laø oxi.

Gv: Trong hoùa hoïc nhöõng hôïp chaát coù ñuû 2 ñieàu kieän nhö treân goïi laøoxit.

Vaäy oxit laø gì?

*Baøi taäp 1: Trong caùc hôïp chaát sau, hôïp chaát naøo thuoäc loaïi oxit ?

I./ Ñònh nghóa

Oxít laø hôïp chaát goàm hai nguyeân toá trong ñoù coù 1 nguyeân toá laø Oxi.

Ví duï: SO2, P2O5, Fe3O4 …

a. K2O                 d. H2S

b. CuSO4             e. SO3

c. Mg(OH)2         f. CuO

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Gv yeâu caàu

 - Nhaéc laïi quy taéc hoaù trò ñoái vôùi hôïp chaát goàm hai nguyeân toá?

Nhaéc laïi quy taéc hoaù trò ñoái vôùi hôïp chaát hai nguyeân toá.

- Nhaän xeùt thaønh phaàn nguyeân toá cuûa oxit ?

- Xaây döïng CTHH chung cuûa Oxít ?

Giaùo vieân nhaän xeùt , choát keát luaän.

Treo baûng phuï 2 ghi baøi taäp:

Haõy laäp coâng thöùc cuûa oxit cuûa:

a./ Nhoâm b./ Silic hoùa trò IV

Hs hoaït ñoäng nhoùm hoaùn thaønh baøi taäp

1 ñaïi dieän hs leân baûng chöõa

Gv höôùng daãn pp laäp nhanh: laáy boäi chung nhoû nhaát cuûa 2 hoùa trò ñem chia cho hoùa trò moãi nguyeân toá ta ñöôïc chæ soá nguyeân töû

Gv nhaän xeùt, choát ñaùp aùn

II./ Coâng thöùc

Coâng thöùc chung cuûa Oxit:

    M: kí hieäu cuûa 1 nguyeân toá khaùc               

    n: Hoaù trò cuûa M

     x, y laø caùc chæ soá ,thoaû maõn quy

             taéc hoaù trò: x.n = y. II

BT: Haõy laäp coâng thöùc cuûa oxit cuûa:

a./ Nhoâm b./ Silic hoùa trò IV

TL

a./ Goïi coâng thöùc Oxit caàn laäp laø

QTHT ta coù:  x.III = y.II 

vaäy coâng thöùc caàn laäp laø :

b./ Goïi coâng thöùc Oxit caàn laäp laø

ta coù

Vaäy coâng thöùc Oxit cuûa Silic: SiO2

Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh

Noäi dung

Gv treo baûng phuï coù caùc CTHH:MnO2, Hg2O, B2O3, SO3, NO2, H2O, Li2O, ZnO, Ag2O

Cho hs leân gaïch chaân caùc Oxít coù nguyeân toá phi kim trong coâng thöùc treân baûng 1.

Döïa vaøo thaønh phaàn coù theå chia caùc oxít treân thaønh maáy loaïi?

Hs: 2 loaïi Oxít cuûa caùc nguyeân toá phi kim vaø Oxít cuûa caùc nguyeân toá kim loaïi.

Gv : coù 2 loaïi oxit: oxit axit  vaø oxit bazô

Neâu ñaëc ñieåm cuûa moãi loaïi oxit treân ?

III./ Phaân loaïi

Coù theå phaân chia Oxít thaønh 2 loaïi:

+ Oxít Axit: Thöôøng laø Oxít cuûa phi kim vaø töông öùng vôùi moät Axít

Ví duï: CO2, SO3

+ Oxít Bazo:Laø Oxít cuûa kim loaïi vaø töông öùng vôùi