Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân

Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh

Yeâu caàu hs nghieân cöùu SGK

Cho bieát: kí hieäu ,CTHH cuûa ñôn chaát ,NTK vaø PTK cuûa Hiñro?

Gv giôùi thieäu hs quan saùt 1 loï H2 thu saün

-Caùc em quan saùt loï ñöïng khí hiñro vaø nhaän xeùt veà traïng thaùi maøu saéc?

Bieåu dieãn oáng nghieän chöùa khí Hiñro vaø quaû boùng bay

Taïi sao quaû boùng bôm khí H2 bay ñöôïc ?

Tính tæ khoái cuûa hiñro so vôùi khoâng khí?

-GV thoâng baùo :Hiñro laø chaát khí ít tan trong nöôùc: 1 lít nöôùc ôû 150C hoaø tan ñöôïc 20ml khí H

I./ Tính chaát vaät lyù

Hs n/c thoâng tin traû lôøi

-KHHH: H

-NTK : 1 ñvC

-CT ñôn chaát: H­2

-PTK: 2 ñvC

Hs quan saùt traïng thaùi, ngöûi muøi -> nhaän xeùt

-Khí Hiñro laø chaát khí khoâng maøu , khoâng muøi, khoâng vò.

Hs : H2 nheï hôn khoâng khí

- dH2 /KK=

Thu nhaän kieán thöùc

2

- Neâu keát luaän veà tính chaát vaät lyù cuûa hiñro?

Gv nhaän xeùt choát keát luaän

Hs töï ruùt ra keát luaän

-Keát luaän: Khí hiñro laø chaát khí khoâng maø, khoâng muøi, khoâng vò, nheï  trong caùc chaát khí, tan raát ít trong nöôùc.

Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân

Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh

- Y/c hs quan saùt TN do GV bieåu dieãn.

+Giôùi thieäu duïng cuï ñ/c hiñro

+GV giôùi thieäu caùch thöû ñoä tinh khieát cuûa hiñro.

-Gv ñoát H2 ngoaøi khoâng khí

-Gv ñöa ngoïn löûa hiñro ñang chaùy vaøo loï ñöïng oxi .

-Gv cho hs quan saùt thaønh loï

Ruùt ra keát luaän veà tính chaát hoaù hoïc cuûa hiñro ?

Vieát ptpö?

Gv nhaän xeùt choát keát luaän

- Gv gioùi thieäu: Hiñro chaùy trong oxi taïo ra hôi nöôùc, ñoàng thôøi toaû nhieät .Vì vaäy ngöôøi ta duøng hiñro laøm nguyeân lieäu  cho ñeøn xì  Oxi-Hiñro ñeå  haøn caét kim loaïi.

-GV giôùi thieäu:  Neáu VH : VO = 2:1 thì khi ñoát hiñro, hoãn hôïp seõ gaây noå maïnh ( hoãn hôïp noå)

-GV ñoát hoãn hôïp hiñro vaø oxi ñaõ thu saün trong oáng nghieäm theo tæ leä 2:1

- Cho hs ñoïc theâm SGK /109.

II./ Tính chaát hoaù hoïc

1./ Taùc duïng vôùi Oxi.

-Hs quan saùt => nhaän xeùt hieän töôïng

-Hiñro chaùy ngoïn löûa nhoû, xanh môø .

-Hiñro chaùy maïnh hôn.

- Treân thaønh loï xuaát hieän nhöõng gioït nöôùc nhoû.

Hs ruùt ra nhaän xeùt

1hs leân baûng vieát PTHH

- Hiñro taùc duïng vôùi oxi taïo thaønh nöôùc.

   2 H2   + O2         2 H2O

-HS nghe giaûng

-Hs quan saùt

-Hs ñoïc thoâng tin

Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân

Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh

Gv höôùng daãn hoïc sinh laép duïng cuï vaø caùc böôùc tieán haønh

- GV laép duïng cuï thí nghieäm nhö H 5.2

-Gv giôùi thieäu cho hs bieát veà 1 soá duïng cuï vaø taùc duïng cuûa noù

-Yeâu caàu hs quan saùt maøu cuûa CuO ban ñaàu (trong oáng nghieäm)

- Gv laøm thí nghieäm:

2./  Taùc duïng vôùi Ñoàng (II) Oxit  (CuO)

-HS nghe vaø quan saùt

- hs thaáy ñöôc CuO maøu ñen

+ Cho luoàng khí hiñro (sau khi ñaõ thöû ñoä tinh khieát) ñi qua oáng nghieäm chöùa CuO co maøu ñen.

 - ÔÛ nhieät ñoä thöôøng coù phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra khoâng?

+ Ñoát noùng CuO döôí ngoïn löûa ñeøn coà (khoaûng 4000C) roài cho luoàng khí H2 ñi qua.

Quan saùt hieän töôïng?

-GV yeâu caàu hs quan saùt maøu cuûa maãu trong thí nghieäm

- xaùc ñònh chaát phaûn öùng vaø saûn phaåm ?

- Ruùt ra Kl veà phaûn öùng ?

-Yeâu caàu hs vieát phöông trình phaûn öùng?

-Haõy nhaän xeùt thaønh phaàn phaân töû cuûa caùc chaát tham gia vaø taïo thaønh trong phaûn öùng?

- Khí hiñro coù vai troø gì trong phaûn öùng treân?

-GV: Do ñoù ngöôøi ta noùi  hiñro coù tính khöû (khöû oxi)

Ngoaøi hôïp chaát Ñoàng (II) Oxit. Hidro coøn coù khaû naêng khöû caùc oxit1 khaùc

Cho hs laøm baøi taäp 1/ SGK/109

-GV : Ñaây laø 1 trong caùc phöông phaùp ñeå ñieàu cheá kim loaïi ( döïa vaøo tính khöû cuûa hiñro)

- Chuyeån yù: GV yeâu caàu hs nhaéc laïi tính chaát hoaù hoïc cuûa hiñro

Nhöõng tính chaát naøy coù nhieàu öùng duïng trong ñôøi soáng vaø saûn xuaát.

-ÔÛ nhieät ñoä thöôøng khoâng coù phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra.

- Chaát raén maøu ñen trong oáng nghieäm bieán maát, xuaát hieän chaát raén maøu ñoû gaïch vaø xuaát hieän nhöõng gioït nöôùc.

- Hs : chaát phaån öùng H2 , CuO

Saûn phaåm : Cu, H2O

*TK : Hiñro taùc duïng vôùi ñoàng (II) oxit taïo thaønh ñoàng vaø nöôùc

-PTPÖ:

H2 + CuO      Cu  + H2O

-Nhaän xeùt: Tröôùc phaûn öùng, hiñro toàn taïi ôû daïng ñôn chaát. Cu vaø O toàn taïi daïng hôïp chaát

  Sau phaûn öùng : Hiñro toàn taïi daïng hôïp chaát,coøn Cu vaø O laïi toàn taïi daïng hôïp chaát.

-Khí hiñro ñaõ chieám oxi trong hôïp chaát CuO

*BT 1/ SGK/109

a ) 3 H2  + Fe2O3     2 Fe  + 3 H2O

b) H2  +  HgO           Hg   + H2O

c)   H­2   + PbO            Pb    + H2O

-Hs nhaéc laïi 2 tính chaát hoaù hoïc

Hoaït ñoäng cuûa Giaùo vieân

Hoaït ñoäng cuûa Hoïc sinh

-Gv y/c hs quan saùt  H 5.3 /SGK .

- Neâu caùc öùng duïng cuûa Hiñro?

- GV choát laïi kieán thöùc veà öùng duïng cuûa Hiñro

II./ ÖÙng duïng cuûa Hiñro

Hs thaûo luaän nhoùm traû lôøi caâu hoûi.

Ñaïi dieän nhoùm traû lôøi. Lôùp nhaän xeùt boå sung

*TK : Hiñro coù nhieàu öùng duïng :

- Do tính chaát raát nheï neân hiñro duøng ñeå bôm vaøo kinh khí caàu....

-Do tính khöû neân duøng ñeå ñieàu cheá 1 soá kim loaïi.

-Khi chaùy toaû nhieät lôùn neân duøng laøm nhieân lieäu cho caùc ñoäng cô.....

- Laø nguoàn nguyeân lieäu trong saûn xuaát amoniac , axit....

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

Gv giôùi thieäu duïng cuï , hoaù chaát

- GV neâu caùch tieán haønh vaø bieåu dieãn thí nghieäm.

+ Cho maûnh keõm (2-3 haït) vaøo oáng nghieäm vaø roùt 2-3 ml dd HCl vaøo.

- Yeâu caàu hs nhaän xeùt hieän töôïng.

Hs: Caùc boït khí xuaát hieän treân beà maët maûnh keõm roài thoaùt ra khoûi chaát loûng, maûnh keõm tan daàn

-GV : ñaäy oáng nghieäm baèng nuùt cao su coù oáng daãn khí xuyeân qua .( Chôø khí thoaùt ra 1 luùc )

-Ñöa que ñoùm coøn taøn ñoû vaøo oáng daãn khí. Yeâu caàu hs  nhaän xeùt

Hs: Khí thoaùt ra khoâng laøm cho than hoàng buøng chaùy

I./ Ñieàu cheá khí Hiñro:

1.Trong phoøng thí nghieäm

-Nguyeân lieäu:

kim loaïi : Zn, Al, ...

axit : HCl, H2So4, ...

- Phöông phaùp : cho kim loaïi vaøo axit

-. Khoâng phaûi O2

-GV ñöa que ñoùm ñang chaùy vaøo ñaàu oáng daãn khí. Yeâu caàu hs nhaän xeùt

Hs:Khí thoaùt ra chaùy trong khoâng khí vôùi ngoïn löûa maøu xanh nhaït

-Nhoû 1 gioït dd trong oáng nghieäm leân maët kính ñoàng hoà ,ñem coâ caïn

Yeâu caàu hs neâu hieän töôïng

Hs:Thu ñöôïc chaát raén maøu traéng. Ñoù laø ZnCl2

- Yeâu caàu hs vieát PTPÖ hoaù hoïc.

-GV thoâng baùo :ñeå ñieàu cheá khí hiñro coù theå thay Zn baèng caùc kim loaïi khaùc nhö Fe, Al, .... thay dd HCl baèng dd H2SO4 loaõng

Coù theå thu khí oxi baèng maáy caùch,? Giaûi thích cô sôû khoa hoïc moãi caùch ?

GV giôùi thieäu bình kíp ñôn giaûn vaø giôùi thieäu caùch söû duïng.

- Hướng dẫn hs đọc thêm caùch ñieàu cheá H2 trong coâng nghieäp ?

- PTPÖ:     Zn + 2HCl     ZnCl2   +H2

+ Coù hai caùch thu khí hiñro

H2 ñaåy khí khoûi oáng nghieäm ( uùp ngöôïc)

H2 ñaåy nöôùc khoûi oáng nghieäm

GV yªu cÇu HS lµm c¸c bµi tËp SGK

 Bµi tËp 1:

Ph¶n øng nµo dïng ®Ó ®iÒu chÕ hi®ro trong PTN?

Bµi tËp 3:

KhÝ oxi nÆng hay nhÑ h¬n kh«ng khÝ?

VËy khÝ hi®ro nÆng hay nhÑ h¬n?

Nªu c¸ch thu khÝ hi®ro?

Bµi tËp 4:

2 HS lªn b¶ng viÕt ph­¬ng tr×nh.

HS c¸c nhãm th¶o luËn c¸c bµi tËp SGK

Bµi tËp 1 SGK

Ph¶n øng ®Ó ®iÒu chÕ H2 trong PTN lµ:

a, Zn  + H2SO4  ZnSO4  + H2 

b, 2 Al  + 6HCl  2AlCl3  + 3H2 

Bµi tËp 3 SGK.

Thu khÝ oxi b»ng c¸ch ®Èy kh«ng khÝ th× ®Ó èng nghiÖm ®øng v× khÝ oxi nÆng h¬n kh«ng khÝ. Cßn ®èi víi hi®ro th× ®Ó óp èng nghiÖm v× khÝ hi®ro nhÑ h¬n kh«ng khÝ.

Bµi tËp 4 SGK.

 a, C¸c ph­¬ng tr×nh ho¸ häc:

    Zn  + H2SO4  ZnSO4  + H2 

GV: NhËn xÐt, cho ®iÓm

    Zn + 2HCl    ZnCl2  + 2H2

    Fe  + H2SO4  FeSO4  + H2 

    Fe  + 2HCl  FeCl2  + H2

b, Sè mol H2 thu ®­îc lµ:

        nH = = 0,1 mol.

Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng , ta cã:

nZn = nFe = nH= 0,1 mol

Khèi l­îng Fe cÇn lµ: 

    mFe = n . M = 0,1 . 56 = 5,6 gam

Khèi l­îng Zn cÇn lµ:

   mZn  = n . M = 0,1 . 65 = 6,5 gam

Hoạt động của giáo viên và học sinh

Nội dung

-GV ñöa ra 2 phaûn öùng:

  Zn  + 2HCl         ZnCl2   + H2

  Fe  +   H2SO4      FeSO4    +H2

Trong 2 pö treân ,nguyeân töû cuûa ñôn chaát Zn hoaüc Fe ñaõ thay theá nguyeân töû naøo cuûa axit ?

Hs: Nguyeân töû cuûa ñôn chaát Zn ,Fe ñaõ thay theá  nguyeân töû H cuûa hôïp chaát axít

-GV : 2 pö treân ñöôïc goïi laø pö theá.

-   vaäy phaûn öùng theá laø gì?

Gv nhaän xeùt choát keát luaän

II./ Phaûn öùng theá laø gì?

Phaûn öùng theá laø phaûn hoaù hoïc giöõa ñôn chaát vaø hôïp chaát, trong ñoù nguyeân töû cuûa ñôn chaát naøy thay theá nguyeân töû cuûa 1 nguyeân toá trong hôïp chaát.

GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp 2 SGK/117.

Ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ho¸ hîp ?

Ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng thÕ ?

GV yªu cÇu HS lµm bµi tËp 5 SGK/117.

Gv hương dẫn phương pháp giải bt liên quan đến lượng chất dư

ViÕt ph­¬ng tr×nh ph¶n øng.

TÝnh sè mol cña s¾t vµ sã mol cña axit.

Tõ ph­¬ng tr×nh ph¶n øng , xem tØ lÖ sè mol cña chÊt nµo d­.

TÝnh sè mol chÊt cßn d­ khèi l­îng chÊt cßn d­.

TÝnh sè mol hi®ro theo chÊt ®· ph¶n øng hÕt.

Tõ ®ã tÝnh thÓ tÝch hi®ro (®ktc).

Bµi tËp 2 SGK.

a, 2Mg  + O2  2MgO

b,  2KMnO4   K2MnO4  + MnO2  + O2 

c,  Fe  +  CuCl2­   FeCl2  + Cu

a  lµ ph¶n øng hãa hîp

b  lµ ph¶n øng ph©n huû

c  lµ ph¶n øng thÕ

HS: Lµm bµi tËp theo h­íng dÉn cña GV

Bµi tËp 5 SGK/117.

Ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:

   Fe  + H2SO4  FeSO4  + H2 

a,  Sè mol Fe lµ:

   nFe = = 0,4 mol

Sè mol axit lµ:

    nH2SO4  = = 0,25 mol

Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng th×

     nFe =   nH2SO4  = 0,25 mol

VËy s¾t cßn d­:

  nFe d­ = 0,4 – 0,25 = 0,15 mol

GV: ®­a thªm bµi tËp:

Bµi tËp 1:

Hoµ tan hoµn toµn 18,6 gam hçn hîp kim lo¹i lµ Zn vµ Fe trong dung dÞch H2SO4 lo·ng, thu ®­îc 6,72 lÝt H2 (®ktc).

a, ViÕt c¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

b, TÝnh khèi l­îng cña mçi kim lo¹i ban ®Çu.

GV: NhËn xÐt, kÕt luËn , cho ®iÓm

Khèi l­îng s¾t d­ lµ:

  mFe = n . M = 0,15 . 56 = 8,4 gam

b,   Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng, ta cã:

    nH = nH2SO4  = 0,25 mol

   ThÓ tÝch khÝ hi®ro (®ktc) thu ®­îc lµ:

     VH = n . 22,4 = 0,25 . 22,4 = 5,6 lit

Bµi tËp 1:

a, C¸c ph­¬ng tr×nh ph¶n øng:

    Zn  + H2SO4  ZnSO4  + H2      (1)

    Fe  + H2SO4  FeSO4  + H2       (2)

b, Sè mol H2 thu ®­îc lµ:

   nH = = 0,3 mol

Gäi sè mol Zn tham gia ph¶n øng lµ x

Gäi sè mol Fe tham gia ph¶n øng lµ y

Theo ph­¬ng tr×nh ph¶n øng, ta cã

(1)    nH = nZn = x   mol

(2)    nH = nFe = y   mol

Theo bµi ra ta cã:

   x  + y = 0,3 mol   (3)

Khèi l­îng Zn tham gia ph¶n øng lµ:

  mZn  =  M . n = 65.x gam

Khèi l­îng Fe tham gia ph¶n øng lµ:

  mFe  = M . n = 56 .y   gam

Theo bµi ra ta cã:

  mZn  + mFe  = 18,6

   65x +56 y = 18,6              (4)

Tõ 3 vµ 4 ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh:

VËy khèi l­îng Zn tham gia ph¶n øng lµ:

  mZn = n . M = 0,2 . 65 = 13 gam

Khèi l­îng Fe tham gia ph¶n øng lµ:

   mFe = n . M = 0,1 . 56 = 5,6 gam