giáo án công nghệ 10 trọn bộ

Ho¹t ®éng THẦY - TRÒ

Néi dung

(?) Theo em n­íc ta cã nh÷ng thuËn lîi nµo ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng, l©m ng­ nghiÖp.

HS:+ KhÝ hËu, ®Êt ®ai thÝch hîp cho sinh tr­ëng, ph¸t triÓn cña nhiÒu loài vật nuôi, c©y trång.

      + Nh©n d©n ta ch¨m chØ, cÇn cï

GV: H­íng dÉn HS ph©n tÝch h×nh 1.1:

(?) C¬ cÊu tæng s¶n phÈm n­íc ta ®­îc ®ãng gãp bëi nh÷ng ngµnh nµo?

(?) Trong ®ã ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp ®ãng gãp nh­ thÕ nµo?

(?) Em h·y nªu 1 sè s¶n phÈm cña n«ng l©m, ng­ nghiÖp ®­îc sö dông lµm nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

I.  TÇm quan träng cña s¶n xuÊt, n«ng, l©m, ng­ nghiÖp trong nÒn kinh tÕ quèc d©n:

1. S¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp ®ãng gãp một phÇn kh«ng nhá vµo c¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong n­íc

Ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp ®ãng gãp 1/4 ®Õn 1/5 vµo c¬ cÊu tæng s¶n phÈm trong n­íc.

2. Ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp s¶n xuÊt vµ cung cÊp l­¬ng thùc

(?) Ph©n tÝch b¶ng 1 cã nhËn xÐt g× vÒ gi¸ trÞ hµng n«ng s¶n, l©m s¶n  xuÊt khÈu qua c¸c n¨m?

HS: t¨ng

(?) TÝnh tØ lÖ % cña s¶n phÈm n«ng, l©m, ng­ so víi tæng gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu? Tõ ®ã cã nhËn xÐt g×?

HS: TØ lÖ gi¸ trÞ hµng n«ng s¶n so víi tæng gi¸ trÞ xuÊt khÈu gi¶m dÇn

(?) §iÒu ®ã cã g× m©u thuÉn kh«ng? Gi¶i thÝch?

HS: + Gi¸ trÞ hµng n«ng s¶n t¨ng do ®­îc ®Çu t­ nhiÒu( gièng, kÜ thuËt, ph©n...)

       + TØ lÖ gi¸ trÞ hµng n«ng s¶n gi¶m v× møc ®é ®ét ph¸ cña n«ng nghiÖp so víi c¸c ngµnh kh¸c cßn chËm.

(?) Ph©n tÝch h×nh 1.2: so s¸nh c¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng trong ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp so víi c¸c ngµnh kh¸c? ý nghÜa?

Quan s¸t biÓu ®å vÒ s¶n l­îng l­¬ng thùc ë n­íc ta:

(?) Em h·y so s¸nh tèc ®é gia t¨ng s¶n l­îng l­¬ng thùc giai ®o¹n tõ 1995 ®Õn 2000 víi giai ®o¹n tõ 2000 ®Õn 2004

(?)H·y cho biÕt tèc ®é gia t¨ng s¶n l­îng l­¬ng thùc b×nh qu©n trong giai ®o¹n tõ n¨m 1995 ®Õn 2004.

(?) S¶n l­îng l­¬ng thùc gia t¨ng cã ý nghÜa nh­ thÕ nµo trong viÖc b¶o ®¶m an ninh l­¬ng thùc quèc gia.

(?) Cho vÝ dô mét sè s¶n phÈm cña ngµnh n«ng  l©m, ng­ nghiÖp ®· ®­îc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng quèc tÕ.

(?) Theo em t×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng, l©m ng­ nghiÖp hiÖn nay cßn cã nh÷ng h¹n chÕ g×.

, thùc phÈm cho tiªu dïng trong n­íc, cung cÊp nguyªn liÖu cho ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn.

VD:

3. Ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp cã vai trß quan träng trong s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu.

4. Ho¹t ®éng n«ng, l©m, ng­ nghiÖp cßn chiÕm trªn 50% tæng sè lao ®éng tham gia vµo c¸c ngµnh kinh tÕ.

II. T×nh h×nh s¶n xuÊt n«ng, l©m, ng­ nghiÖp cña n­íc ta hiÖn nay: 

1. Thµnh tùu:

a/ S¶n xuÊt l­¬ng thùc t¨ng liªn tôc.

b/  B­íc ®Çu ®· h×nh thµnh 1 sè ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ víi c¸c vïng s¶n xuÊt tËp trung ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc vµ xuÊt khÈu.

c/ Một sè s¶n phÈm cña ngµnh n«ng, l©m, ng­ nghiÖp ®· ®­îc xuÊt khÈu ra thÞ tr­êng quèc tÕ.

VD: G¹o, cµ phª, t«m, c¸ tra, gç,

c¸ basa..

2. H¹n chÕ:

- N¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm cßn thÊp.

- HÖ thèng gièng c©y trång, vËt nu«i, c¬ së b¶o qu¶n, chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n cßn l¹c hËu vµ ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ chÊt l­îng cao.

 III. Ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô ph¸t triÓn n«ng, l©m, ng­ nghiÖp n­íc ta

1. T¨ng c­êng s¶n xuÊt l­¬ng thùc ®Ó ®¶m b¶o an ninh l­¬ng thùc quèc gia.

(?) T¹i sao n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm cßn thÊp.

(?) Trong thêi gian tíi ngµnh n«ng, l©m ng­ n­íc ta cÇn thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô g×.

(?) Lµm thÕ nµo ®Ó ch¨n nu«i cã thÓ trë thµnh mét ngµnh s¶n xuÊt chÝnh trong ®iÒu kiÖn dÞch bÖnh nh­ hiÖn nay.

(?) thÕ nµo lµ mét nÒn n«ng nghiÖp sinh th¸i.

2. §Çu t­ ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®Ó ®­a ngµnh nµy thµnh ngµnh s¶n xuÊt chÝnh.

3. X©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng theo h­íng n«ng nghiÖp sinh th¸i - mét nÒn n«ng nghiÖp s¶n xuÊt ®ñ l­¬ng thùc, thùc phÈm ®¸p øng yªu cÇu trong n­íc vµ xuÊt khÈu nh­ng kh«ng g©y « nhiÔm vµ suy tho¸i m«i tr­êng.

4. ¸p dông khoa häc c«ng nghÖ vµo lÜnh vùc chän, t¹o gièng vËt nu«i, c©y trång ®Ó n©ng cao n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm.

5. §­a tiÕn bé khoa häc kÜ thuËt vµo kh©u b¶o qu¶n, chÕ biÕn sau thu ho¹ch ®Ó gi¶m bít hao hôt s¶n phÈm vµ n©ng cao chÊt l­îng n«ng, l©m, thuû s¶n.

Ho¹t ®éng THẦY - TRÒ

Néi dung

(?) NÕu ®­a gièng míi vµo s¶n xuÊt mµ kh«ng qua kh¶o nghiÖm th× kÕt qu¶ sÏ nh­ thÕ nµo.

(?) VËy môc ®Ých vµ ý nghÜa cña c«ng t¸c kh¶o nghiÖm gièng lµ g×.

(?) Gièng míi chän t¹o ®­îc so s¸nh víi gièng nµo. VËy môc ®Ých cña thÝ nghiÖm so s¸nh gièng lµ g×.

(?) So s¸nh vÒ c¸c chØ tiªu g×.

(?) Em hiÓu thÕ nµo lµ chÊt l­îng n«ng s¶n. Cho vÝ dô?

(?) T¹i sao ph¶i kh¶o nghiÖm gièng trªn m¹ng l­íi quèc gia.

I. Môc ®Ých, ý nghÜa cña c«ng t¸c kh¶o nghiÖm gièng c©y trång:

- Nh»m ®¸nh gi¸ kh¸ch quan, chÝnh x¸c vµ c«ng nhËn kÞp thêi gièng c©y trång míi phï hîp víi tõng vïng vµ hÖ thèng lu©n canh.

- Cung cÊp nh÷ng th«ng tin chñ yÕu vÒ yªu cÇu kÜ thuËt canh t¸c vµ h­íng sö dông nh÷ng gièng míi ®­îc c«ng nhËn.

II. C¸c lo¹i thÝ nghiÖm kh¶o nghiÖm gièng c©y trång:

1. ThÝ nghiÖm so s¸nh gièng

- Môc ®Ých: so s¸nh gièng míi chän t¹o hoÆc nhËp néi víi gièng phæ biÕn réng r·i trong s¶n xuÊt ®¹i trµ.

- Néi dung: so s¸nh c¸c chØ tiªu: sinh tr­ëng, ph¸t triÓn, n¨ng suÊt, chÊt l­îng n«ng s¶n

- KiÓm tra l¹i chÊt l­îng gièng

- ChØ cã trung t©m gièng Quèc gia míi cã kh¶ n¨ng triÓn khai kiÓm tra trªn ph¹m vi réng lín, ®­a ra c¸c vïng sinh th¸i kh¸c ®Ó thö kh¶ n¨ng thÝch øng, lµm t¨ng n¨ng suÊt.

(?) Quan s¸t h×nh 2.1 h·y ph©n tÝch c¸ch lµm ®Ó chän t¹o gièng lóa.

(?) Nghiªn cøu SGK cho biÕt môc ®Ých vµ ph¹m vi cña thÝ nghiÖm kiÓm tra kÜ thuËt.

(?) T¹i sao ph¶i bè trÝ thÝ nghiÖm kiÓm tra kÜ thuËt víi c¸c gièng míi.

(?) Gi¶i thÝch c¸ch bè trÝ thÝ nghiÖm ë h×nh 2.1 vµ h×nh 2.2

- H×nh 2.1: cïng nÒn ®Êt, yÕu tè m«i tr­êng gièng nhau, ®Ó so s¸nh gièng nµo tèt h¬n.

- H×nh 2.2: Cïng gièng, ®Êt nh­ nhau, l­îng ph©n bãn kh¸c nhau, so s¸nh ruéng nµo cho kÕt qu¶ tèt h¬n.

(?) ThÝ nghiÖm s¶n xuÊt qu¶ng c¸o nh»m môc ®Ých g×. Néi dung nh­ thÕ nµo ®Ó cã hiÖu qu¶?

phÈm, tÝnh chèng chÞu víi c¸c ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh.

- KÕt qu¶: nÕu gièng míi v­ît tréi so víi gièng phæ biÕn s¶n xuÊt ®¹i trµ th× ®­îc chän vµ göi ®Õn trung t©m kh¶o nghiÖm gièng Quèc gia ®Ó kh¶o nghiÖm gièng trªn toµn quèc.

2. ThÝ nghiÖm kiÓm tra kÜ thuËt

- Môc ®Ých: KiÓm tra nh÷ng ®Ò xuÊt cña c¬ quan chän t¹o gièng vÒ quy tr×nh kÜ thuËt gieo trång (x¸c ®Þnh thêi vô, mËt ®é, chÕ ®é ph©n bãn...)

-  Ph¹m vi: tiÕn hµnh trong m¹ng l­íi kh¶o nghiÖm gièng quèc gia.

- Néi dung: x¸c ®Þnh thêi vô, mËt ®é gieo trång, chÕ ®é ph©n bãn cña gièng.

- KÕt qu¶: x©y dùng quy tr×nh kÜ thuËt gieo trång ®Ó më réng s¶n xuÊt ra ®¹i trµ.

3. ThÝ nghiÖm s¶n xuÊt qu¶ng c¸o

- Môc ®Ých: ®Ó tuyªn truyÒn ®­a gièng míi vµo s¶n xuÊt ®¹i trµ.

- Néi dung: triÓn khai trªn diÖn tÝch lín, cÇn tæ chøc héi nghÞ ®Çu bê ®Ó kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ kÕt qu¶. §ång thêi cÇn phæ biÕn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng ®Ó mäi ng­êi ®Òu biÕt vÒ gièng míi.

C¸c lo¹i thÝ nghiÖm

Môc ®Ých

Néi dung

KÕt qu¶

1. TN so s¸nh gièng

2. TN kiÓm tra kÜ thuËt

3. TN s¶n xuÊt qu¶ng c¸o

Ho¹t ®éng THẦY - TRÒ

Néi dung

GV gi¶i thÝch c¸c thuËt ng÷: ®é thuÇn chñng, søc sèng, tÝnh tr¹ng cña gièng.

Quan s¸t h×nh 3.1 cho biÕt hÖ thèng s¶n xuÊt gièng c©y trång b¾t ®Çu vµ kÕt thóc khi nµo? Gåm mÊy giai ®o¹n?

(?) ThÕ nµo lµ h¹t SNC?

I.Môc ®Ých cña c«ng t¸c s¶n xuÊt gièng c©y trång

- Duy tr×, cñng cè ®é thuÇn chñng, søc sèng vµ tÝnh tr¹ng ®iÓn h×nh cña gièng.

- T¹o ra sè l­îng gièng cÇn thiÕt ®Ó cung cÊp cho s¶n xuÊt ®¹i trµ.

- §­a gièng tèt phæ biÕn nhanh vµo s¶n xuÊt.

II. HÖ thèng s¶n xuÊt gièng c©y trång

1. Giai ®o¹n 1: S¶n xuÊt h¹t gièng siªu nguyªn chñng

- H¹t gièng siªu nguyªn chñng lµ h¹t gièng cã chÊt l­îng vµ ®é thuÇn khiÕt rÊt cao.

(?) T¹i sao h¹t gièng SNC cÇn ®­îc s¶n xuÊt t¹i c¸c trung t©m s¶n xuÊt gièng chuyªn tr¸ch.

GV ph©n biÖt 3 lo¹i h¹t gièng vµ yªu cÇu HS vÏ s¬ ®å h×nh 3.1 vµo vë

(?) C¨n cø vµo ®©u ®Ó x©y dùng quy tr×nh s¶n xuÊt gièng c©y trång.

HS: Dùa vµo ph­¬ng thøc sinh s¶n cña c©y trång.( tù thô phÊn hoÆc thô phÊn chÐo)

GV giíi thiÖu cã 2 lo¹i quy tr×nh s¶n xuÊt gièng.

(?) Ph©n tÝch h×nh 3.2 ®Ó tr×nh bµy c¸ch s¶n xuÊt h¹t gièng theo s¬ ®å duy tr×?

(?) H×nh 3.2: t¹i sao n¨m thø 1 cã h¹t SNC råi mµ n¨m thø 2 l¹i ph¶i chän h¹t SNC?

- §Ó t¨ng sè l­îng ®ång thêi lo¹i bá nh÷ng c©y xÊu

(?) Ph©n tÝch h×nh 3.3 ®Ó tr×nh bµy c¸ch s¶n xuÊt h¹t gièng theo s¬ ®å phôc tr¸ng.

(?) T¹i sao s¬ ®å h×nh 3.3 cã 2 nh¸nh song song? lµ thÝ nghiÖm so s¸nh vµ nh©n gièng s¬ bé?

- NhiÖm vô: duy tr×, phôc tr¸ng vµ s¶n xuÊt h¹t gièng siªu nguyªn chñng.

- Ph¹m vi: thùc hiÖn ë c¸c xÝ nghiÖp, c¸c trung t©m s¶n xuÊt gièng chuyªn tr¸ch.

2. Giai ®o¹n 2: S¶n xuÊt h¹t gièng nguyªn chñng tõ h¹t gièng siªu nguyªn chñng

- H¹t gièng nguyªn chñng lµ h¹t gièng cã chÊt l­îng cao ®­îc nh©n ra tõ h¹t gièng siªu nguyªn chñng.

- Giai ®o¹n nµy tiÕn hµnh ë c¸c c«ng ty hoÆc c¸c trung t©m gièng c©y trång.

3. Giai ®o¹n 3: S¶n xuÊt h¹t gièng x¸c nhËn

- H¹t gièng x¸c nhËn ®­îc nh©n ra tõ h¹t gièng nguyªn chñng ®Ó cung cÊp cho n«ng d©n s¶n xuÊt ®¹i trµ.

- §­îc thùc hiÖn ë c¸c c¬ së nh©n gièng liªn kÕt gi÷a c¸c c«ng ti, trung t©m vµ c¬ së s¶n xuÊt.

III. Quy tr×nh s¶n xuÊt gièng c©y trång:

1. S¶n xuÊt gièng c©y trång n«ng nghiÖp:

a/ S¶n xuÊt gièng ë c©y trång tù thô phÊn:

(c©y lóa)

* §èi víi gièng c©y trång do t¸c gi¶ cung cÊp gièng hoÆc cã h¹t gièng siªu nguyªn chñng th× quy tr×nh s¶n xuÊt h¹t gièng theo s¬ ®å duy tr×:

+ N¨m thø 1: Gieo h¹t SNC, chän c©y ­u tó

+ N¨m thø 2: H¹t cña c©y ­u tó gieo thµnh tõng dßng. Chän c¸c dßng ®óng gièng, thu ho¹ch hçn hîp h¹t, nh÷ng h¹t ®ã ®­îc gäi lµ h¹t SNC.

+ N¨m thø 3: Nh©n gièng nguyªn chñng tõ gièng siªu nguyªn chñng.

+ N¨m thø 4: S¶n xuÊt h¹t gièng x¸c nhËn tõ gièng nguyªn chñng.

* C¸c gièng nhËp néi, c¸c gièng bÞ tho¸i ho¸

- §Ó tiÕt kiÖm thêi gian. Do VLK§ kh«ng râ nguån gèc nªn ph¶i phôc tr¸ng. NÕu s¬ bé kÕt qu¶ tèt, ®em s¶n xuÊt lu«n ( nh¸nh 1) cßn nÕu ®em so s¸nh víi VLK§ mµ kÕt qu¶ nh¸nh 2 h¬n nh¸nh 1 th× huû nh¸nh 1 t¹o SNC

(?) Dùa vµo 2 s¬ ®å trªn h·y so s¸nh quy tr×nh s¶n xuÊt gièng theo s¬ ®å duy tr× vµ phôc tr¸ng.

(?) Ph©n tÝch h×nh 3.4 vµ 3.5

th× s¶n xuÊt theo s¬ ®å phôc tr¸ng:

+ N¨m thø 1: Gieo h¹t cña VLK§ cÇn phôc tr¸ng, chän c©y ­u tó.

+ N¨m thø 2 : §¸nh gi¸ dßng lÇn 1:

Gieo h¹t c©y ­u tó thµnh dßng, chän h¹t cña 4-5 dßng tèt nhÊt ®Ó gieo ë n¨m thø 3

+ N¨m thø 3: §¸nh gi¸ dßng lÇn 2:

h¹t cña dßng tèt nhÊt ®­îc chia lµm 2 ®Ó nh©n s¬ bé vµ so s¸nh gièng . H¹t thu ®­îc lµ h¹t SNC ®· ®­îc phôc tr¸ng

+ N¨m thø 4: Nh©n h¹t gièng NC tõ h¹t SNC

+ N¨m thø 3: S¶n xuÊt h¹t gièng x¸c nhËn tõ h¹t gièng NC

Ho¹t ®éng THẦY - TRÒ

Néi dung

GV gi¶i thÝch kh¸i niÖm thô phÊn chÐo

( ®Æc ®iÓm, ­u, nh­îc) vµ lÊy vÝ dô vÒ 1 vµi ®èi t­îng thô phÊn chÐo.

(?) Ph©n tÝch h×nh 4.1 ®Ó lµm râ quy trÝnh s¶n xuÊt gièng ë c©y trång thô phÊn chÐo.

1. S¶n xuÊt gièng c©y trång n«ng nghiÖp:

b/ S¶n xuÊt gièng ë c©y trång thô phÊn chÐo:(c©y ng«)

- Vô thø nhÊt:

+ Chän ruéng s¶n xuÊt gièng ë khu c¸ch li, chia thµnh 500 «

+ Gieo h¹t cña Ýt nhÊt 3000 c©y gièng SNC vµo c¸c «

+ Mçi « chän 1 c©y ®óng gièng, thu lÊy h¹t vµ gieo thµnh 1 hµng ë vô tiÕp theo

- Vô thø 2: ®¸nh gi¸ thÕ hÖ chän läc:

+ Lo¹i bá tÊt c¶ c¸c hµng kh«ng ®¹t yªu cÇu vµ nh÷ng c©y xÊu trªn hµng c©y ®¹t yªu cÇu tr­íc khi tung phÊn

+ Thu h¹t cña c¸c c©y cßn l¹i trén lÉn víi nhau, ta cã l« h¹t SNC

- Vô thø 3: Nh©n h¹t gièng SNC ë khu c¸ch li. Lo¹i bá c¸c c©y kh«ng ®¹t yªu cÇu tr­íc khi tung phÊn

GV gi¶i thÝch thuËt ng÷ nh©n gièng v« tÝnh

GV yªu cÇu HS tr×nh bµy c¸c giai ®o¹n  s¶n xuÊt gièng vµ so s¸nh víi c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt kh¸c, gi¶i thÝch v× sao cã sù sai kh¸c ®ã?

(?) C©y rõng cã nh÷ng ®iÓm g× kh¸c c¬ b¶n víi c©y trång. Tõ ®ã cho biÕt c¸ch s¶n xuÊt gièng c©y rõng?

Thu h¹t cña c¸c c©y cßn l¹i, ta ®­îc l« h¹t nguyªn chñng

- Vô thø 4: nh©n h¹t gièng NC ë khu c¸ch li. Lo¹i bá c©y xÊu tr­íc khi tung phÊn. H¹t cña c©y cßn l¹i lµ h¹t x¸c nhËn

b/ S¶n xuÊt gièng ë c©y trång nh©n gièng v« tÝnh

   TiÕn hµnh qua 3 giai ®o¹n:

- G§1: Chän läc duy tr× thÕ hÖ v« tÝnh ®¹t tiªu chuÈn cÊp SNC

- G§2: Tæ chøc SX vËt liÖu gièng cÊp NC tõ SNC

- G§3: SX vËt liÖu gièng ®¹t tiªu chuÈn th­¬ng phÈm tõ gièng NC

2/ SX gièng c©y rõng:

- §Æc ®iÓm c©y rõng: Thêi gian sinh tr­ëng dµi, tõ khi gieo h¹t ®Õn khi ra hoa kÕt qu¶ ph¶i mÊt hµng chôc n¨m.

- Quy tr×nh s¶n xuÊt gièng c©y rõng:

+ Chän nh÷ng c©y tréi, kh¶o nghiÖm vµ chän lÊy c¸c c©y ®¹t tiªu chuÈn ®Ó x©y dùng rõng gièng hoÆc v­ên gièng

+ LÊy h¹t gièng tõ rõng gièng hoÆc v­ên gièng s¶n xuÊt c©y con ®Ó cung cÊp cho s¶n xuÊt.

- Gièng c©y rõng cã thÓ nh©n ra b»ng h¹t hoÆc b»ng c«ng nghÖ nu«i cÊy m« vµ gi©m hom.