Giáo án công nghệ 10

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Muïc ñích yù nghóa cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng caây troàng:

- Muïc ñích: Giuùp ta ñaùnh giaù khaùch quan chính xaùc ñaëc ñieåm cuûa gioáng ñeå coù theå coâng nhaän kòp thôøi ñöa vaøo heä thoáng luaân canh  cuûa khu vöïc.

- YÙù nghóa: Xaùc ñònh nhöõng yeâu caàu kyõ thuaät cuûa gioáng vaø höôùng söû duïng gioáng ñeå khai thaùc toái ña hieäu quaû cuûa gioáng.

Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích yù nghóa cuûa coâng taùc khaûo nghieäm gioáng caây troàng:

- Vì sao phaûi khaûo nghieäm gioáng caây troàng?

- caùc tính traïng vaø ñaëc ñieåm cuûa caây troàng: Naêng suaát vaø chaát löôïng, khaû naêng choáng chòu... do gen bieåu hieän döôùi taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng. ÔÛ nhöõng ñieàu kieän khaùc nhau  bieán ñoåi +

- Neáu ñöa gioáng môùi vaøo saûn xuaát ñaïi traø khoâng qua khaûo nghieäm, keát quaû seõ nhö theá naøo?

- Vaäy khaûo nghieäm gioáng mang yù nghóa gì?

- Ñeå ñaùnh giaù ñaëc ñieåm gioáng coù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän töï nhieân, vôùi heä thoáng luaân canh cuûa vuøng saûn xuaát hay khoâng.

- Coù theå toát, thöôøng khoâng hieäu quaû vì khoâng thích hôïp vôùi ñieàu kieän ñaát ñai, khoâng coù qui trình kyõ thuaät

II. Caùc loaïi thí nghieäm khaûo nghieäm gioáng caây troàng.

1. Thí nghieäm so saùnh gioáng:

- Muïc ñích: Xaùc ñònh gioáng môùi coù nhöõng tính öu vieät gì.

- So saùnh toaøn dieän veà caùc chæ tieâu:

+ Sinh tröôûng, phaùt trieån

+ Chaát löôïng saûn xuaát.

+ Naêng suaát.

+ Khaû naêng choáng chòu.

2. Thí nghieäm kieåm tra kyõ thuaät:

- Muïc ñích: Nhaèm kieåm tra nhöõng ñeà xuaát cuûa cô quan choïn taïo gioáng ñeå xaây döïng quy trình kyõ thuaät, chuaån bò cho saûn xuaát ñaïi traø.

- Ñöôïc tieán haønh trong maïng löôùi khaûo nghieäm quoác gia nhaèm xaùc ñònh thôøi vuï, maät ñoä gieo troàng, cheá ñoä phaân boùn cuûa gioáng... ñeå ñöa ra saûn xuaát ñaïi traø.

3. Thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo:

- Muïc ñích ñeå tuyeân truyeàn ñöa gioáng môùi vaøo saûn xuaát ñaïi traø.

- Gioáng môùi ñöôïc trieån khai treân dieän tích roäng lôùn. Trong thôøi gian laøm thí nghieäm caàn toå chöùc hoäi nghò ñaàu  bôø ñoàng thôøi quaûng caùo treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng.

Hoaït ñoäng 2:   Tìm hieåu caùc loaïi thí nghieäm, khaûo nghieäm gioáng caây troàng.

- Gioáng môùi ñöôïc boá trí so saùnh vôùi gioáng naøo? nhaèm muïc ñích gì?

- Khi so saùnh gioáng caàn chuù yù caùc chæ tieâu gì?

- Neáu keát quaû so saùnh thaáy gioáng môùi vöôït troäi thì göûi ñeán trung taâm khaûo nghieäm Gioáng Quoác gia ñeå tieáp tuïc khaûo nghieäm treân toaøn quoác baèng thí nghieäm kieåm tra kyõ thuaät.

- Muïc ñích cuûa thí nghieäm kieåm tra kyõ thuaät laø gì?

- Thí nghieäm kieåm tra kyõ thuaät ñöôïc tieán haønh trong phaïm vi naøo?

- Qua caùc thí nghieäm khaûo nghieäm neáu ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu kyõ thuaät, gieo troàng thì seõ ñöôïc caáp giaáy chöùng nhaän Quoác Gia vaø xaây döïng qui trình kyõ thuaät  gieo troàng ñoàng thôøi phoå bieán treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng baèng thí nghieäm saûn xuaát quaûng caùo.

- Gioáng môùi coù nhöõng ñieàu kieän gì  seõ ñöôïc toå chöùc  thí nghieäm saûn xuaát  quaûng caùo?

- Thí nghieäm saûn xuaát nhaèm muïc ñích gì?

- Laøm theá naøo gioáng môùi ñöôïc tuyeân truyeàn roäng raõi ñöa vaøo saûn xuaát ñaïi traø?

- Giaûi thích: “Hoäi nghò ñaàu bôø”.

- So saùnh vôùi gioáng ñaïi traø nhaèm xaùc ñònh gioáng môùi coù tính öu vieät gì.

- Sinh tröôûng, phaùt trieån naêng suaát, choát löôïng saûn phaåm, khaû naêng choáng chòu.

- Nhaèm kieåm tra gioáng ñeå ñöa ra quy  trình kyõ thuaät chuaån bò saûn xuaát ñaïi traø.

- Trong maïng löôùi khaûo nghieäm quoác gia.

- Sau khi ñöôïc caáp chöùng nhaän quoác gia.

- Tuyeân truyeàn gioáng môùi.

- Toå chöùc hoäi nghò ñaàu bôø, quaûng caùo treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng: sgk

II. Heä thoáng saûn xuaát gioáng caây troàng:

- Heä thoáng saûn xuaát caây troàng baét ñaàu töø khi nhaân haït gioáng do cô sôû nhaân taïo gioáng Nhaø nöôùc cung caáp ñeán khi coù ñöôïc haït gioáng xaùc nhaän

- Goàm 3 giai ñoaïn:

+ GÑ1: SX haït gioáng.

+ GÑ 2: SX haït gioáng NC töø SNC

+ GÑ3: SX haït gioáng xaùc nhaän

Haït gioáng SNC

NC

XN

                       Ñaïi traø

III. Quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng.

1. Saûn xuaát caây troàng noâng nghieäp.

a. Saûn xuaát gioáng ôû caây troàng töï thuï phaán

- Quy trình sx haït gioáng theo sô ñoà duy trì.

                    Haït SNC

SNC

                        NC

                        XN

- Quy trình sx haït gioáng theo sô ñoà phuïc traùng.

  SNC                              SNC

  NC  XN

Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu muïc ñích cuûa coâng taùc saûn xuaát gioáng caây troàng.

Giaùo vieân Yeâu caàu hoïc sinh ñoïc phaàn I sgk

Hoaït ñoäng 2:Tìm hieåu heä thoáng saûn xuaát gioáng caây troàng:

- Heä thoáng gioáng saûn xuaát gioáng caây troàng baét ñaàu töø ñaâu vaø khi naøo keát thuùc.

+ Haõy cho bieát heä thoáng saûn xuaát goàm nhöõng giai ñoaïn naøo?

+ Theá naøo laø haït gioáng SNC?

+ Nhieäm vuï cuûa giai ñoaïn 1 laø gì? Nôi naøo coù nghieäm vuï saûn xuaát haït gioáng SNC?

+ Theá naøo laø haït gioáng NC & XN? Cô quan naøo thöïc hieän saûn xuaát haït NC (cung caáp cho) & SX haït xaùc nhaän.

- Taïi sao haït SNC vaø haït NC caàn Sx taïi caùc cô sôû saûn xuaát  gioáng chuyeân ngaønh?

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng.

- Caây coâng nghieäp coù 2 phöông phaùp sinh saûn: Höõu tính vaø voâ tính. Sinh saûn höõu tính coù theå baèng töï thuï phaán hoaëc thuï phaán cheùo  vì vaäy saûn xuaát gioáng caây troàng noâng nghieäp coù quy trình töông öùng.

- Löu yù cho hoïc sinh: caùc oâ gaïch cheùo laø bieåu töôïng cho caùc doøng khoâng ñaït   neân khoâng thu haït.

+ Quan saùt sô ñoà hình 3.2. Em haõy cho bieát quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng töï thuï phaán töø haït taùc giaû thöôøng dieãn ra maáy naêm? Nhieäm vuï cuûa töøng naêm.

- Quy trình saûn xuaát gioáng caây troàng nhaát thieát phaûi qua choïn loïc.

+ Haõy cho bieát trong saûn xuaát caây troàng ñaõ aùp duïng nhöõng hình thöùc choïn loïc naøo?

- Töø haït taùc giaû, gieo troàng vaø choïn loïc, qua 3 vuï seõ ñöôïc haït SNC  haït XN. Ñoù laø quy trình sx baèng phöông thöùc duy trì. Vôùi gioáng nhaäp noäi, bò thoaùi hoaù thì caàn ñöôïc phuïc vuï traùng ñeå coù haït SNC.

+ Quan saùt sô ñoà, haõy cho bieát quaù trình choïn loïc ôû phöông thöùc phuïc traùng coù gì gioáng vaø khaùc quaù trình choïn loïc ôû phöông thöùc duy trì?

+ Nhìn vaøo sô ñoà, em haõy moâ taû quy trình sx gioáng caây troàng theo phöông  thöùc phuïc traùng

- Hoïc sinh ñoïc vaø töï ghi vaøo baøi hoïc.

- Baét ñaàu khi haït gioáng do cô sôû nhaân taïo gioáng nhaø nöôùc ñeán khi coù ñöôïc haït gioáng xaùc nhaän.

- Goàm 3 giai ñoaïn:

- Laø haït gioáng coù chaát löôïng vaø ñoä thuaàn khieát cao.

- Duy trì, phuïc traùng vaø saûn xuaát haït SNC vaø do caùc xí nghieäp, TTSX.gioáng.

- Haït NC: laø haït gioáng chaát löôïng cao ñöôïc nhaân töø haït SNC. Haït gioáng XN ñöôïc nhaân töø haït NC. Do caùc coâng ty gioáng TT gioáng caây troàng coù chöùc naêng sx haït NC, caùc cô sôû nhaân gioáng sx ra haït XN

- Ñoøi hoûi yeâu caàu kyõ thuaät cao töø söï theo doõi chaët cheõ, choáng pha taïp, ñaûm baûo duy trì & cuûng coá kieåu gen  thuaàn chuûng  cuûa gioáng

- Xem sgk vaø traû lôøi

- Choïn loïc caù theå ôû naêm thöù nhaát vaø thöù 2

- Gioáng: Ñeàu choïn loïc caùc theå

- Khaùc: Phuïc traùng coøn choïn loïc haøng loaït baèng thí nghieäm  so saùnh gioáng  SNC. thôøi gian daøi hôn.

- Naêm 1: Gieo vaät lieäu khôûi ñaàu, ñeå choïn caây öu tuù.

- Naêm 2: Gieo haït öu tuù thaønh doøng ñeå choïn laáy 4, 5 doøng toát nhaát

- Naêm 3: Haït caùc doøng toát nhaát  chia laøm 2: Moät nöûa tieáp tuïc gieo thöïc hieän thí nghieäm SS moät nöûa nhaân gioáng sô boä  - keát quaû thu haït NC.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

b. saûn xuaát gioáng caây troàng thuï phaán cheùo quy trình saûn xuaát ñöôïc tieán haønh nhö sau:

Loâ haït SNC

NGUYEÂN CHUÛNG

XAÙC NHAÄN

c. Saûn xuaát gioáng caây troàng  ôû caây nhaân  gioáng voâ tính.

Goàm 3 giai ñoaïn:

- Saûn xuaát gioáng SNC baèng phöông phaùp choïn loïc duy trì.

- Toå chöùc saûn xuaát gioáng NC töø goác SNC.

- Toå chöùc saûn xuaát gioáng ñaït tieâu chuaån thöông phaåm  töùc laø gioáng XN töø  gioáng NC.

2. Saûn xuaát gioáng caây röøng:

   Goàm 2 giai ñoaïn:

- Saûn xuaát gioáng SNC vaø NC thöïc hieän theo caùch choïn loïc caùc caây troäi ñaït tieâu chuaån SNC ñeå xaây döïng röøng gioáng hoaëc vöôøn gioáng.

- Nhaân gioáng caây röøng ôû röøng gioáng hoaëc vöôøn gioáng ñeå cung caáp gioáng saûn xuaát, coù theå baèng haït m baèng giaâm hom hoaëc baèng phöông phaùp nuoâi caáy moâ

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu quy trình saûn xuaát gioáng ôû caây thuï phaán cheùo:

+ Theá naøo laø hình thöùc sinh saûn thuï phaán cheùo? cho ví duï

+ Vì sao caàn choïn ruoäng saûn xuaát  haït gioáng ôû khu caùch ly?

+ Ñeå ñaùnh giaù theá heä choïn loïc ôû vuï thöù 2 & 3, Taïi sao caàn loaïi boû nhöõng caây khoâng ñaït yeâu caàu töø tröôùc khi caây thuï phaán?

+ Haõy trình baøy sô ñoà saûn xuaát haït gioáng ôû caây thuï phaán cheùo?

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu quy trình saûn xuaát gioáng ôû caây nhaân gioáng voâ tính

Goïi hoïc sinh ñoïc sgk muïc c.

Giaùo vieân: Hoaøn thieän laïi kieán thöùc cho hoïc sinh.

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu quy trình saûn xuaát  gioáng caây röøng:

+ Caây röøng coù ñaëc ñieåm gì khaùc vôùi caây löông thöïc, thöïc phaåm?

- Giaùo vieân caây röøng laø caây laâu ngaøy, neân quy trình saûn xuaát chuû yeáu goàm 2 giai ñoaïn.

- haït phaán cuûa caây naøy rôi treân nhuïy cuûa caây khaùc.

Vd: Ngoâ, vöøng...

- Khoâng ñeå caây gioáng thuï phaán  nhöõng caây khoâng mong muoán treân ñoàng ruoäng ñaûm baûo ñoä thuaàn khieát cuûa gioáng.

- Khoâng ñeå cho caây xaáu ñöôïc tung phaán vaøo nhöõng caây toát.

- Vuï thöù 1: Choïn ruoäng ôû khu caùch ly, chia laøm 500 oâ ñeå gieo haït SNC. + Choïn moäi oâ moät caây ñuùng gioáng ñeå laáy haït.

- Vuï thöù 2: Gieo haït caây ñaõ choïn – haït cuûa moãi caây gieo moät haøng. + Loaïi boû nhöõng haøng caây khoâng ñaït yeâu caàu + thu haït nhöõng caây coøn laïi troän laãn, laø haït SNC.

- Vuï thöù 3: Gieo haït SNC ñeå nhaân gioáng, tieáp tuïc choïn loïc loaïi boû nhöõng caây khoâng ñaït yeâu caàu. Thu ñöôïc haït NC.

- Vuï thöù 4: Nhaân haït NC, tieáp tuïc choïn loïc ñeå coù haït xaùc ñònh.

- Cho hoïc sinh ñoïc sgk.

- Thôøi gian sinh tröôûng daøi, töø khi gieo haït ñeán khi ra hoa keát quaû phaûi maát  haøng chuïc naêm.

4. Cuûng coá: Traû lôøi caâu hoûi 4 sgk.

5. Daën doø:

Traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi. Chuaån bò baøi thöïc haønh. Moãi nhoùm ñem 50 haït baép vaø löôõi lam ñeå caét haït

- Hoïc sinh ghi coâng vieäc veà nhaø

Hoaït ñoäng cuûa thaày

Hoaït ñoäng cuûa troø

* Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn qui trình thöïc haønh.

a) Giôùi thieäu phöông tieän thöïc haønh.

Chuùng ta tieán haønh kieåm tra, xaùc ñònh söùc soáng cuûa haït baèng thuoác thöû. Thuoác thöû ñaõ pha saün. Moãi nhoùm seõ ñöôïc chia 50 haït gioáng. Thuoác thöû duøng chung cho caû lôùp. Duøng oáng huùt ñeå laáy

-          Hoäp peâtri  ñöïng haït gioáng ngaâm trong thuoác thöû.

-          Reïp ñeå giöõ haït khi caét.

-          Dao caét caàn caàn saéc.

-          Lam kính laøm baøn phaûi saïch vaø khoâ.

-          Giaáy  thaám laøm saïch haït.

b) Quy trình thöïc haønh: Thöïc hieän theo 5 böôùc.

+ Böôùc 1: Laáy maãu: 50 haït gioáng, duøng giaáy thaám lau saïch roài  ñaët vaøo hoäp  peâtri cuõng ñöôïc lau saïch.

+ Böôùc 2: Duøng oáng huùt laáy thuoác  thöû cho vaøo hoäp peâtri cho ñeán khi ngaäp haït gioáng. ngaâm trong 10, - 15’.

+ Böôùc 3: Duøng keïp gaép haït gioáng ra giaáy thaám, sau ñoù duøng giaáy thaám lau saïch haït.

+ Böôùc 4: Duøng keïp caëp chaët haït ñeå treân lam kính, duøng dao caét ngang haït roài quan saùt noäi nhuõ, neáu noäi nhuõ bò nhuoäm maøu laø haït cheát ; khoâng nhuoäm maøu laø haït soáng.

+ Böôùc 5: Xaùc ñònh söùc soáng cuûa haït. Ñeám soá haït nhuoäm maøu vaø khoâng nhuoäm maøu ôû baûng theo doõi. Tính tyû leä soáng: A% = B/C x 100% (B= soá haït gioáng = soá haït khoâng nhuoäm maøu) ( C: toång soá haït thöû  (50)

* Nhaéc nhôû: Baøi thöïc haønh coù söû duïng hoaù chaát, xeáp taäp goïn gaøng. Khi thöïc haønh kheùo, traùnh ñoå vôõ.

* Hoaït ñoäng 2: Hoïc sinh thöïc haønh theo nhoùm.

- Giaùo vieân phaùt haït gioáng cho caùc nhoùm.

- Giaùo vieân theo doõi hoïc sinh laøm thöïc haønh nhaéc nhôû thöïc hieän ñuùng quy trình, giöõ veä sinh nôi laøm vieäc.

* Hoaït ñoäng 3:: Toång keát baøi thöïc haønh.

Giaùo vieân goïi 1 hoïc sinh leân ghi keát quaû thöïc haønh cuûa caùc nhoùm.

Giaùo vieân ñaùnh giaù veà tyû leä soáng.

* Keát thuùc tieát hoïc:

Giaùo vieân nhaän xeùt veà yù thöùc toå chöùc kyû luaät vaø veä sinh phoøng hoïc.

- Thu baùo caùo thöïc haønh.

- Hoïc sinh ghi toùm taét qui trình thöïc haønh vaøo vôû.

- Hoïc sinh chuù yù lau saïch neáu coøn thuoác thöû tính treân haït, khi caét noäi nhuõ quan saùt  khoâng chính xaùc.

- Khi thöïc haønh: 1 em caét haït, caùc em khaùc quan saùt vaø ghi vaøo 2 coät: haït nhuoäm maøu vaø haït khoâng nhuoäm maøu: baèng caùch moãi haït 1 gaïch. caét vaø quan saùt ñuû 50 haït.

- Hoïc sinh nhaän haït gioáng vaø tieán haønh thöïc hieän theo caùc böôùc  ñaõ höôùng daãn, keû baûng tính tyû leä haït gioáng vaø baûng ñaùnh giaù keát quaû.

- Moãi nhoùm cöû 1 hoïc sinh leân baùo caùo keát quaû: soá haït nhuoäm maøu, soá haït khoâng nhuoäm maøu

- Hoïc sinh thu doïn veä sinh, saép xeáp laïi duïng cuï hoïc taäp.

- Veä sinh phoøng hoïc

Nhoùm

Soá haït bò nhuoäm maøu

Soá haït khoâng bò nhuoäm maøu

Tyû leä soáng

1

2

3

4

Noäi dung baøi

Hoaït ñoäng cuûa thaày

Hoaït ñoäng cuûa troø

I. Khaùi nieäm:

- nuoâi caáy moâ teá baøo laø phöông phaùp taùch rôøi teá baøo, moâ ñem nuoâi caáy trong moâi tröôøng thích hôïp ñeå chuùng tieáp tuïc phaân baøo roài bieät hoaù thaønh moâ cô quan vaø phaùt trieån thaønh caây môùi

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu khaùi nieäm cuûa phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo.

- Goïi hoïc sinh ñoïc muïc I ôû sgk

- Giaûng giaûi: Moâi tröôøng thích hôïp laø moâi tröôøng dinh döôõng coù ñuû caùc nguyeân toá ña vi löôïng, glucoâzô, hay saccaro coù theâm chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng nhö Auxin, cytokinin.

- Hoïc sinh ñoïc

II. Cô sôû khoa hoïc cuûa phöông phaùp nuoâi caáy moâ teá baøo.

- Teá baøo TV coù tính toaøn naêng, coù khaû naêng phaân hoaù vaø phaûn phaân hoaù. Döïa treân nhöõng ñaëc ñieåm ñoù, ngöôøi ta coù theå ñieàu khieån coù ñònh höôùng baèng nuoâi caáy teá baøo trong moâi tröôøng ñaëc bieät ñeå taïo thaønh caây hoaøn chænh. Ñoù laø kyõ thuaät nuoâi caáy teá baøo.

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu cô sôû khoa hoïc cuûa phöông phaùp nuoâi caáy teá baøo.

- Giaùo vieân hoûi: + Döïa vaøo nhöõng khaû naêng naøo cuûa teá baøo thöïc vaät maø coù theå nuoâi caáy teá baøo ñeå taïo ra cô theå môùi?

+ Trình baøy toùm taét quaù trình  phaùt trieån cuûa TV töø hôïp töû ñeán caây tröôûng thaønh.

+ Ñaëc ñieåm cuûa teá baøo chuyeân bieät ôû TV laø gì?

+ Kyõ thuaät nuoâi caáy moâ teá baøo gì?

- Giaûng giaûi: Phaûn phaân hoaù laø teá baøo tuy ñaõ chuyeån hoaù nhöng ôû ñieàu kieän thích hôïp laïi coù theå trôû veà daïng phoâi sinh coù khaû naêng phaân chia maïnh.

- Giaùo vieân keát luaän laïi vaø ghi baûng noäi dung baøi.

- teá baøo thöïc vaät coù tính toaøn naêng, chöùa heä gen gioáng nhö taát caû caùc teá baøo sinh döôõng khaùc trong cô theå, ñeàu coù khaû naêng sinh saûn voâ tính ñeå taïo thaønh caây hoaøn chænh

- Hôïp töû phaân chia  caùc teá baøo chuyeân hoaù  ñaëc bieät mang chöùc naêng chuyeân bieät  moâ, cô quan  caây tröôûng thaønh.

- Coù chöùc naêng khaùc  nhau, khoâng maát ñi khaû naêng khaùc nhau, khoâng maát ñi khaû naêng bieán ñoåi, trong ñieàu kieän thích hôïp, laïi trôû veà daïng phoâi sinh coù khaû naêng phaân chia maïnh.

- Laø kyõ thaät

III. Quy trình coâng ngheä nuoâi caáy moâ teá baøo:

1. YÙ nghóa:

Nhaân gioáng caây troàng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo:

- Coù theå nhaân gioáng caây troàng treân quy moâ CN.

- Coù heä soá nhaân gioáng cao.

- Cho ra saûn phaåm ñoàng nhaát veà maët di truyeàn.

- Vaät lieäu gioáng saïch beänh  caây saïch beänh

2. Quy trình coâng ngheä nhaân gioáng baèng nuoâi caáy moâ teá baøo.

  Choïn vaät lieäu gioáng  Khöû truøng vaät lieäu  Nuoâi caáy moâ trong moâi tröôøng nhaân taïo ñeå taïo choài  taïo reã  caáy caây trong moâi tröôøng thích hôïp  troàng caây trong vöôøn öôm caùch ly.

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu quy trình coâng ngheä nuoâi caáy moâ teá baøo.

- Goïi hoïc sinh ñoïc sgk muïc yù nghóa.

+ Haûy toùm taét caùc giai ñoaïn cuûa coâng taùc nhaân gioáng baèng nuoâi caáy teá baøo ñaõ hoïc ôû lôùp 9.

- Giaùo vieân thoâng baùo quy trình nhaân gioáng ñöôïc cuï theå hoaù baèng sô ñoà:

+ vaät lieäu nuoâi caáy laáy töø boä phaän naøo cuûa caây vaø phaûi ñaûm baûo yeâu caàu gì?

- Teá baøo moâ phaân sinh, sau khi ñaõ khöû truøng ñöôïc nuoâi caáy trong moâi tröôøng naøo? Nhaèm muïc ñích gì?

+ Coâng vieäc taïo reã cho choài ñöôïc tieán haønh nhö theá naøo?

+ Em haõy keå teân nhöõng gioáng caây troàng ñöôïc nhaân leân baèng phöông phaùp nuoâi caáy moâ.

GÑ 1: Nuoâi caáy teá baøo trong moâi tröôøng dinh döôõng thích hôïp ñeå taïo moâ seïo.

- GÑ 2: Nuoâi caáy moâ seïo trong moâi tröôøng ñaëc bieät coù hocmon kích thích ñeå taïo ra caây môùi.

- Töø moâ phoâi sinh cuõng coù theå laáy töø teá baøo phaán hoa, ñaûm baûo khoâng nhieãm beänh, giöõ ôû buoàng caùch ly tranh gaây beänh.

- Trong moâi tröôøng sinh döôõng nhaân taïo ñeå taïo choài.

- Luù chòu maën, khaùng ñaïo oân, döùa, daâu taây, chuoái, mía, ñu ñuû, traàm höông tuøng, hoàng, caø chua, caûi, baép, ngoâ, khoai taây, phong lan.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Keo ñaát vaø khaû naêng haáp thuï cuûa ñaát cuûa ñaát.

1. Keo ñaát:

a. Khaùi nieäm:

Laø nhöõng phaàn töû ñaát coù kích thöôùc döôùi 1µm, khoâng hoaø tan trong nöôùc maø ôû traïng thaùi  huyeàn phuø.

b. Caáu taïo keo ñaát:

1 haït keo ñaát goàm: Nhaân, lôùp ion quyeát ñònh ñieän, lôùp ion baát ñoäng, lôùp ion khueách taùn.

Löu yù: Veõ hình vaø chuù thích hình

2. Khaû naêng haáp phuï cuûa ñaát.

   Ngoaøi khaû naêng giöõ laïi caùc phaàn töû nhoû, keo ñaát coøn coù tính haáp phuï trao ñoåi: ñoù laø khaû naêng trao ñoåi ion  ôû taàng khueách taùn  vôùi ion trong dung dòch ñaát.

Vd: [KÑ] + (NH4)2SO4  [KÑ] + H2SO4

II. Phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát:

- Phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát chæ tính chua, kieàm hoaëc trung tính. Ngöôøi ta chæ soá pH ñeå tính ñoä chua cuûa ñaát hay duøng noàng ñoä H.

Neáu: [H]> [OH] thì pH < 7  coù phaûn öùng chua.

         [H]= [OH] thì pH = 7  trung tính.

           [H]< [OH] thì pH > 7  coù phaûn öùng kieàm

1. Phaûn öùng chua cuûa ñaát.

- Ñoä chua hoaït tính do noàng ñoä Htrong dung dòch ñaát gaây neân

2. Phaûn öùng kieàm cuûa ñaát:

- Ñaát chöùa caùc muoái kieàm Na2CO3, CaCO3..., caùc muoái naøy thuyû phaân taïo thaønh caùc hydroxít NaOH, Ca(OH)2.

III. Ñoä phì nhieâu cuûa ñaát:

1. Khaùi nieäm (sgk)

2. Phaân loaïi:

- Ñoä phì nhieâu töï nhieân: Hình thaønh döôùi thaûm TV töï nhieân, khoâng coù taùc ñoäng cuûa con ngöôøi.

- Ñoä phì nhieâu nhaân taïo: Do hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa con ngöôøi

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu keo ñaát & khaû naêng haáp thuï cuûa ñaát.

- Giaùo vieân neâu vaán ñeà: Neáu hoaø tan ñaát vaøo nöôùc thì (ñaát) dung dòch ñoù nhö theá naøo? Coù gioáng nhö dung dòch nöôùc ñöôøng hay nöôùc muoái khoâng?

- Giaûi thích: Ñöôøng hoaø tan trong nöôùc  nöôùc ñöôøng trong. Coøn dung dòch ñaát laø do caùc phaân töû nhoû khoâng hoaø tan trong nöôùc maø chæ ôû daïng lô löûng trong nöôùc: huyeàn phuø

- Chuyeån yù: Vì sao keo ñaát khoâng hoaø tan trong H2O? Vì keo ñaát coù naêng löôïng beà maët. Vaäy naêng löôïng beà maët cuûa keo ñaát do ñaëc ñieåm naøo  quyeát ñònh? Chuùng ta tieáp  tuïc tìm hieåu  veà caáu taïo keo ñaát.

- Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh: Quan saùt hình 7. haõy cho bieát keo ñaát coù caáu taïo goàm nhöõng phaàn naøo?

H. Khaû naêng haáp thuï cuûa keo ñaát laø gì?

+ Vì sao keo ñaát coù khaû naêng haáp phuï?

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát do yeáu toá naøo quyeát ñònh

- Chuyeån yù: Chuùng ta tìm hieåu phaûn öùng (chua) cuûa ôû ñaát.

- Hoûi:  + Ñoä chua cuûa ñaát ñöôïc chia laøm maáy loaïi? laø nhöõng loaïi naøo?

+ Ñoä chua hoaït tính vaø ñoä chua tieàm taøng khaùc nhau ôû ñieåm naøo?

+ Caùc loaïi ñaát naøo thöôøng laø ñaát chua?

- Chuyeån yù: Moät soá loaïi ñaát khoâng coù phaûn öùng chua maø ngöôïc laïi laø phaûn öùng kieàm.

Hoûi: Nhöõng ñaëc ñieåm naøo cuûa ñaát  laøm ñaát hoaù kieàm

+ Muoán caûi taïo ñaát chua ngöôøi ta phaûi laøm gì?

* Hoaït ñoäng 3:: Tìm hieåu ñoä phì nhieâu cuûa ñaát.

- chuyeån yù: Ñaëc ñieåm cuûa ñaát coù lieân quan ñeán ñoä phì nhieâu cuûa ñaát.

- Goïi hoïc sinh ñoïc muïc 1: Khaùi nieäm ôû sgk.

- Ñeå taêng ñoä phì nhieâu cuûa ñaát caàn boùn phaân höõu cô laøm ñaát, töôùi tieâu hôïp lí.

- Ñoä phì nhieâu coù 2 loaïi: Töï nhieân vaø nhaân taïo.

- Hoûi: Söï hình thaønh ñoä phì nhieâu töï nhieân vaø nhaân taïo khaùc nhau ôû ñieåm naøo?

- Dung dòch ñaát ñuïc hôn so vôùi nöôùc ñöôøng hay nöôùc muoái

- Hoïc sinh quan saùt hình traû lôøi: Nhaân, lôùp ion quyeát ñònh, lôùp ion baát ñoäng, lôùp ion khuyeách taùn.

- Laø söï huùt baùm caùc ion, caùc phaân töû nhoû nhö haït lion, haït seùt vaø haït beà maët cuûa keo ñaát, nhöng khoâng bò ñoàng hoaù, khoâng thay ñoåi baûn chaát..

- Vì keo ñaát coù caùc lôùp ion bao quanh nhaân vaø taïo ra naêng löïc beà maët haït keo.

- Do noàng ñoä H  & OH

- Ñoä chua hoaït tính & tieàm taøng.

- Ñoä chua hoaït tính do noàng ñoä ion Htrong dung dòch  ñaát gaây neân, ñoä chua tieàm taøng do ion  H& ALtreân beà maët keo ñaát gaây neân.

- Ñaát laâm nghieäp, ñaát pheøn, ñaát noâng nghieäp khoâng phaûi laø ñaát phuø sa.

- Ñaát chöùa caùc muoái kieàm.

- Boùn voâi boät.

- Hoïc sinh ñoïc.

- Neâu

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

* Hoaït ñoäng 1: Toå chöùc tieát hoïc.

- Chia nhoùm: Moãi nhoùm töø 3  5 hoïc sinh ( tuyø lôùp) phaân coâng nhieäm vuï cho töøng thaønh vieân trong nhoùm.

- Phaùt duïng cuï cho caùc nhoùm.

- Nhaéc nhôû yù thöùc toå chöùc kyû luaät, veä sinh trong thöïc haønh.

* Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn quy trình thöïc haønh:

- Giaùo vieân vöøa laøm maãu vöøa ghi toùm taét leân baûng.

+ Böôùc 1: Laáy maãu ñaát baèng dao coù theå tích baèng haït baép ñaët vaøo giöõa muoãng.

+ Böôùc 2: Duøng oáng nhoû gioït laáy dung dòch chæ thò maøu toång hôïp vaø nhoû töø töø töøng gioït vaøo maãu ñaát trong muoãng.

+ Böôùc 3: Sau 1 phuùt, nghieâng muoãng cho nöôùc trong maãu ñaát loïc ra  khoûi ñaát nhöng ñaát vaãn ôû trong thìa. So saùnh maøu nöôùc trong muoãng vôùi maøu nöôùc trong thang maøu chuaån, neáu phuø hôïp thì ñoïc chæ soá pH ôû thang maøu chuaån.

* Hoaït ñoäng 3: Hoïc sinh tieán haønh thöïc haønh.

- Giaùo vieân quan saùt nhaéc nhôû hoïc sinh laøm ñuùng quy trình, giöõ veä sinh nôi laøm vieäc.

- Nhoùm tröôûng coù nhieäm vuï nhaéc nhôû caùc thao taùc thöïc haønh, caùc thaønh vieân thay nhau thöïc hieän caùc thao taùc ; caân ñaát, cho dung dòch KCL 1N vaøo...

- Löu yù: Traùnh laøm ñoå nöôùc trong muoãng ra ngoaøi, nhaát laø traùnh laøm ñoå thang maøu chuaån.

- Yeâu caàu: Moãi nhoùm thöïc hieän vôùi 2 maãu ñaát, moãi maãu laøm 3 laàn, ñöôïc 3 chæ soá pH, sau ñoù laáy trò soá tb, ghi keát quaû vaøo maãu baùo caùo.

- Hoïc sinh baét ñaàu thöïc haønh.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

  Ñaát Vieät Nam coù ñaëc ñieåm:

- Ñieàu kieän khí haäu noùng aåm  chaát höõu cô vaø muøn deã bò khoaùng hoaù.

- Chaát dinh döôõng deã hoaø tan, bò röûa troâi.

- 70% phaân boá ôû vuøng ñoài nuùi  bò xoùi moøn maïnh thoaùi hoaù. Trong ñoù ñaùng löu yù laø ñaát xaùm baïc maøu, ñaát xoùi moøn maïnh trô soûi ñaù, ñaát maën, ñaát pheøn

I. Caûi taïo vaø söû duïng ñaát xaùm baïc maøu:

Muïc tieâu:

- Taêng ñoä phì nhieâu cuûa ñaát.

- Naâng cao naêng suaát caây troàng.

1. Ñieàu kieän – nguyeân nhaân hình thaønh:

- Hình thaønh giöõa vuøng giaùp ranh ñoàng baèng vaø mieàn nuùi.

- Ñòa hình doác thoaûi  Röûa troâi maïnh.

- Taäp quaùn canh taùc laïc haäu  Ñaát thoaùi hoaù maïnh.

- Chaët phaù röøng.

2. Tính chaát cuûa ñaát xaùm baïc maøu.

- Taàng ñaát maën moûng.

- Thaønh phaàn cô giôùi nheï.

- Thöôøng khoâ haïn.

- Chua ñeán raát chua.

- Ngheøo dinh döôõng, ngheøo muøn.

- VSV ít, hoaït ñoäng yeáu.

3. Bieän phaùp caûi taïo vaø höôùng söû duïng:

a. Bieän phaùp caûi taïo:

- Xaây döïng bôø röøng, bôø thöûa, töôùi tieâu hôïp lí, khaéc phuïc haïn haùn, taïo moä tröôøng thuaän lôïi cho VSV phaùt trieån.

- Caøy saâu daàn taêng ñoä daøy taàng ñaát maët.

- Boùn voâi giaûm ñoä chua.

- Luaân canh, chuù yù caây hoï ñaäu, caây phaân xanh, taêng cöôøng VSV coá ñònh ñaïm, khaéc phuïc tình traïng ngheøo dinh döôõng.

- Boùn phaân höõu cô vaø phaân hoaù hoïc hôïp lí, khaéc phuïc tình traïng ngheøo dinh döôõng, taêng löôïng muøn taïo moâi tröôøng thuaän lôïi cho VSV hoaït ñoäng vaø phaùt trieån.

b. Höôùng söû duïng:

- Do ñöôïc hình thaønh ôû ñòa hình doác thoaûi neân deã thoaùt nöôùc, thaønh phaàn cô giôùi nheï neân deã caøy böøa vì vaäy coù theå troàng ñöôïc nhieàu loaïi caây löông thöïc.

II. Bieän phaùp caûi taïo vaø söû duïng ñaát xoùi moøn maïnh trô soûi ñaù.

1. Nguyeân nhaân gaây xoùi moøn:

- Möa lôùn phaù vôõ keát caáu ñaát.

- Ñòa hình doác taïo thaønh doøng chaûy röûa troâi.

- Chaët phaù röøng giaûm ñoä che phuû  Toác ñoä doøng chaûy lôùn.

2. Tính chaát cuûa ñaát xoùi moøn maïnh trô soûi ñaù.

- Hình thaùi phaãu dieän khoâng hoaøn chænh.

- Caùt soûi chieám öu theá.

- Chua, ngheøo muøn, ngheøo chaát dinh döôõng.

- VSV ít, hoaït ñoäng yeáu.

3. Caûi taïo vaø söû duïng ñaát xoùi moøn maïnh.

Coù bieän phaùp coâng trình vaø bieän phaùp noâng hoïc.

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu ñaëc ñieåm cuûa ñaát Vieät Nam.

- Ñaát Vieät Nam coù ñaëc ñieåm gì?

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu nguyeân nhaân, bieän phaùp caûi taïo vaø höôùng söû duïng ñaát xaùm baïc maøu.

- Chuyeån tieáp: Tröôùc heát chuùng ta tìm hieåu veà ñaát xaùm baïc maøu.

- Muïc tieâu cuûa hoaït ñoäng caûi taïo vaø söû duïng ñaát xaùm baïc maøu laø gì?

- Nhöõng ñieàu kieän vaø nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng ñaát xaùm baïc maøu laø gì?

- Ñaát xaùm baïc maøu coù nhöõng tính chaát gì caàn chuù yù?

Chuyeån tieáp: Töø nhöõng tính chaát cuûa ñaát xaùm baïc maøu ñaõ neâu treân chuùng ta coù theå ñeà ra  caùc bieän phaùp caûi taïo.

- Hoïc sinh nghieân cöùu saùch giaùo khoa, hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp: bieän phaùp caûi taïo ñaát xaùm baïc maøu.

- Haõy keå teân moät soá loaïi caây ñöôïc troàng treân ñaát xaùm baïc maøu.

Chuyeån tieáp: Muoán ñaát coù ñoä phì nhieâu trôû laïi thì phaûi coù bieän phaùp caûi taïo.

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu bieän phaùp caûi taïo vaø söû duïng ñaát xoùi moøn maïnh trô soûi ñaù.

Hoïc sinh thaûo luaän caùc caâu hoûi.

- Xoùi moøn ñaát laø gì?

- Nguyeân nhaân naøo gaây xoùi moøn?

- Xoùi moøn ñaát thöôøng xaûy ra ôû vuøng naøo? Ñaát noâng nghieäp vaø ñaát laâm nghieäp ñaát naøo chòu taùc ñoäng cuûa xoùi moøn maïnh hôn.

- Haõy cho bieát tính chaát cuûa ñaát xoùi moøn maïnh trô soûi ñaù?

Chuyeån tieáp: Töø caùc nguyeân nhaân vaø ñaëc ñieåm ñaõ neâu, coù theå ñeà xuaát caùc bieän phaùp khaéc phuïc nhö theá naøo?

- Yeâu caàu hoïc sinh thaûo luaän tìm ra caùc bieän phaùp caûi taïo vaø taùc duïng cuûa caùc bieän phaùp caûi taïo ñoù.

- Nghieân cöùu thoâng tin SGK traû lôøi.

- Hoïc sinh thaûo luaän traû loøi caâu hoûi.

- Nghieân cöùu thoâng tin SGK ñeå traû lôøi.

- Nghieân cöùu thoâng tin SGK ñeå traû lôøi.

Hoaït ñoäng nhoùm hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp khi nghieân cöùu SGK vaø vaän suïng kieán thöùc cuûa mình.

- Ngoâ, xaén, luùa, laïc, ñaäu, vöøng.

- Laø quaù trình phaù huyû lôùp ñaát maët vaø taàng ñaát döôùi do nöôùc möa, nöôùc töôùi, tuyeát tan, gioù.

Nöôùc muaê roi phaù huyû keát caáu ñaát, baøo moøn ñaát maën, ñòa hình doác laøm xoùi moøn, röû troâi.

- Do chaët phaù röøng, nhaát laø röøng ñaàu nguoàn laøm nöôùc möa caùc vuøng ñoài nuùi, ñoài troïc caøng lôùn...

- Thöôøng xaûy ra ôû vuøng ñoài nuùi coù doác. Ñaát laâm nghieäp chòu taùc ñoäng maïnh hôn vì ñaát laâm nghieäp thöôøng ôû vuøng ñoài nuùi.

- Hoaït ñoäng theo nhoùm tìm ra bieän phaùp vaø taùc duïng cuûa noù baèng thoâng tin SGK vaø kieán thöùc cuûa mình.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Caûi taïo vaø söû duïng ñaát maën

1. Ñieàu kieän vaø nguyeân nhaân hình thaønh

- Ñaát maën laø loaïi ñaát coù chöùa nhieàu cation Na haáp phuï treân beà maët keo ñaát vaø trong dung dòch ñaát.

- Ñaát maën phoå bieán ôû vuøng ñoàng baèng ven bieån.

- ÔÛ Vieät nam ñaát maën ñöôïc hình thaønh do 2 taùc nhaân: chuû yeáu laø nöôùc bieån vaø nöôùc ngaàm, muøa khoâ, muoái hoaø tan theo caùc mao quaûn daàn leân, laøm ñaát maën.

2. Ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa ñaát maën:

- Ñaát coù thaønh phaàn cô giôùi naëng, tæ leä seùt cao 50, 60%.

- Coù nhieàu muoái tan NaCL, Na2 SO4.

- Phaûn öùng: Trung tính hoaëc kieàm yeáu.

- Ngheøo muøn, ngheøo ñaïm.

- VSV hoaït ñoäng yeáu

3. Bieän phaùp caûi taïo vaø höôùng söû duïng ñaát maën:

a. Bieän phaùp caûi taïo:

- Bieän phaùp thuyû lôïi.

+ Ñaép ñeâ bieån: Ngaên khoâng cho nöôùc maën traøn vaøo.

+ Xaây döïng heä thoáng möông maùng töôùi tieâu hôïp lí daãn nöôùc ngoït vaøo ñeå röûa maën.

- Boùn voâi: Thuùc ñaåy phaûn öùng trao ñoåi cation  giöõa Ca2+ vaø Na+, giaûi phoùng Na+ khoûi keo ñaát taïo thuaän lôïi cho röûa maën

KÑ + Ca2+ KÑ2+ + 2 Na+

- Thaùo nöôùc ngoït vaøo röûa maën, boå sung chaát höõu cô.

- Sau khi röûa maën, caàn boùn boå sung chaát höõu cô ñeå naâng cao ñoä phì nhieâu cho ñaát.

- Troàng caây chòu maën ñeå giaûm bôùt löôïng natri  trong ñaát, sau ñoù seõ troàng caùc loaïi caây khaùc.

c. Söû duïng ñaát maën:

-    Nuoâi troàng thuyû haûi  saûn

-    Troàng coùi, troàng röøng

-    Troàng luùa

II. Caûi taïo vaø söû duïng ñaát pheøn:

1. Ñieàu kieän vaø nguyeân nhaân hình thaønh. (sgk)

Ñaát pheøn ôû vuøng ñoàng baèng ven bieån  coù nhieàu xaùc sinh vaät chöùa löu huyønh. Khi phaân huyû trong ñieàu kieän yeám khí, löu huyønh keát hôïp vôùi saét trong phuø sa taïo thaønh hôïp chaát pirít  FeS2. Trong ñieàu kieän thoaùt nöôùc, thoaùng khí FeS2 bò oxy hoaù taïo thaønh H2SO4 laøm cho ñaát chua.

2. Ñaëc ñieåm tính chaát cuûa ñaát pheøn vaø bieän phaùp caûi taïo.

* Hoaït ñoäng 1:

Tìm hieåu caùc bieän phaùp caûi taïo vaø söû duïng ñaát maën:

- Tröôùc heát chuùng ta tìm hieåu veà nguyeân nhaân vaø ñieàu kieän hình thaønh.

Giaùo vieân hoûi:

+ Theá naøo laø ñaát maën?

+ Ñaát maën ôû nöôùc ta phoå bieán ôû vuøng naøo?

+ Taùc nhaân chuû yeáu vieäc hình thaønh ñaát maën ôû Vieät nam?

Giaùo vieân toùm taét vaø ghi baûng:

Chuyeån yù: Ñeå caûi taïo ñaát maën phuïc vuï cho saûn xuaát, naâng cao naêng suaát caây troàng, chuùng ta caàn tìm hieåu tính chaát cuûa ñaát maën.

Giaùo vieân yeâu caàu: Em haõy toùm taét nhöõng tính chaát cuûa ñaát maën.

- Giaùo vieân giaûng: Do tính chaát cuûa ñaát coù thaønh phaàn cô giôùi naëng, tyû leä seùt cao neân ñaát neùn chaët, khaû naêng thaám nöôùc keùm, khoâng tôi xoáp. Khi öôùt thì deûo dính, khi khoâ thì raén chaéc khoù laøm ñaát H.  löôïng muoái tan nhieàu, chuû yeáu laø cation Na+ neân aùp suaát thaåm thaáu cuûa dung dòch ñaát lôùn  caûn trôû söï haáp thuï nöôùc vaø caùc chaát dinh döôõng cuûa reã caây. Caùc ñaëc ñieåm treân daãn ñeán heä quaû laø ñaát ngheøo dinh döôõng, ngheøo muøn do VSV hoaït ñoäng keùm, khoâng phaùt trieån ñöôïc.

- Chuyeån yù: Vaäy caàn aùp duïng caùc bieän phaùp naøo  ñeå mang laïi hieäu quaû chuùng ta nghieân cöùu tieáp noäi 3

- Giaùo vieân hoûi:

+ Bieän phaùp thuyû lôïi ñöôïc aùp duïng ñeå caûi taïo ñaát maën goàm nhöõng khaâu naøo? Nhaèm muïc ñích gì?

+ Taïi sao ñaát maën thuoäc loaïi ñaát trung tính hoaëc kieàm yeáu maø ngöôøi ta vaãn aùp duïng bieän phaùp boùn voâi ñeå caûi taïo.

+ Sau khi boùn voâi cho ñaát moät thôøi gian caàn laøm gì ñaát.

+ Boå sung chaát höõu cô cho ñaát baèng caùch naøo? Coù taùc duïng gì?

Giaùo vieân giaûng: (sau khi) boå sung chaát höõu cô cho ñaát sau khi röûa maën chöa phaûi laø heát maën. Vì vaäy chuùng ta caàn troàng caùc caây chòu maën ñeå giaûm bôùt löôïng Na+ trong ñaát, sau ñoù môùi troàng caùc loaïi caây troàng khaùc. Quaù trình caûi taïo phaûi caàn moät thôøi gian daøi.

+ Theo em, caùc bieän phaùp neâu treân bieän phaùp naøo laø quan troïng nhaát? Vì sao?

- Giaùo vieân giaûng: ÔÛ vuøng ñaát maën coù theå nuoâi troàng thuyû haûi  saûn ñaát maën  thích hôïp vôùi vieäc troàng coùi, troàng röøng giöõa ñaát nhö troàng suù; veït. Moät khi ñaát maën ñöôïc caûi taïo seõ trôû neân phì nhieâu coù theå troàng luùa ñaëc bieät laø caùc gioáng luùa ñaëc saûn.

- Chuyeån yù: Vuøng ñoàng baèng ven bieån, ngoaøi ñaát maën coøn coù loaïi ñaát nöõa cuõng caàn ñöôïc caûi taïo laø ñaát pheøn.

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu nguyeân nhaân hình thaønh, bieän phaùp caûi taïo vaø söû duïng ñaát pheøn

Giaùo vieân giaûng: Ñaát pheøn ôû vuøng ñoàng baèng ven bieån  coù nhieàu xaùc sinh vaät chöùa löu huyønh. Khi phaân huyû trong ñieàu kieän yeám khí, löu huyønh keát hôïp vôùi saét trong phuø sa taïo thaønh hôïp chaát pirít  FeS2.. Trong ñieàu kieän thoaùt nöôùc, thoaùng khí FeS2 bò oxy hoaù taïo thaønh H2SO4 laøm cho ñaát chua. Vì vaäy, taàng chöùa FeS2ñöôïc goïi laø taàn sinh pheøn: 2 FeS2 + 7 O2 + H2O 2 FeSO4 + 2H2SO4  Ñaát pheøn thoaùt nöôùc, thoaùng khí, raát chua laø loaïi: “ñaát pheøn hoaït ñoäng” Trong phaãu dieän ñaát coù veät loang loå vaøng rôm ôû vuøng uùng nöôùc, pirít chöa bò oxy hoaù neân phaûn öùng dung dòch trung tính. Ñoù laø ñaát pheøn tieàm taøng. Khi nöôùc naøy thoaùt heát seõ trôû thaønh.”Ñaát pheøn hoaït ñoäng”.

- Giaùo vieân toå chöùc cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm theo noäi dung phieáu hoïc taäp sau: Tìm hieåu tính chaát vaø bieän phaùp caûi taïo.

- Hoïc sinh nghieân cöùu thoâng tin sgk vaø traû lôøi caâu hoûi.

- Hoïc sinh nghieân cöùu sgk toùm taét.

- Hoïc sinh laéng nghe.

- Hoïc sinh cuøng baøn thaûo luaän.

- Ñaép ñeâ bieån: Ngaên nöôùc  bieån traøn vaøo, xaây döïng heä thoáng möông maùng töôùi tieâu hôïp lí daãn nöôùc vaøo ñeå röûa maën.

- Thaùo nöôùc ngoït ñeå röûa maën  boå sung höõu cô

- Boùn phaân xanh, phaân höõu cô laøm taêng löôïng muøn cho ñaát. Giuùp SVS phaùt trieån + Ñaát tôi xoáp, giaûm tæ leä seùt, taêng tæ leä haït limon, haït keo.

- Laøm thuûy lôïi, boùn voâi vaø röûa maën.

- Hoïc sinh laøm vieäc nhoùm hoaøn thaønh phieáu hoïc taäp

+ Phaûn öùng cuûa dung dòch ñaát khi boùn voâi caûi taïo ñaát maën vaø ñaát pheøn coù gì khaùc nhau .

+ Vieäc giöõ nöôùc lieân tuïc vaø thay nöôùc thöôøng xuyeân coù taùc duïng gì ?

- Boùn voâi caûi taïo ñaát maën taïo ra phaûn öùng trao ñoåi , giaûi phoùng Na2+ thuaän lôïi cho vieäc röûa maën . coøn boùn voâi caûi taïo ñaát pheøn thì xaûy ra phaûn öùng trao ñoåi laøm cho hydroxít nhoâm AL(OH)3 .

- Khoâng ñeå pirit bò oxy hoaù laøm ñaát chua . giöõ nöôùc coøn laøm cho taàn ñaát maët khoâng bò khoâ cöùng , nöùt neû , thay nöôùc thöôøng xuyeân laøm giaûm chaát ñoäc haïi ñoái vôùi caây .

- caùc chaát ñoäc haïi nhö pirit laéng saâu , neáu caøy saâu seõ ñaåy chaát ñoäc haïi leân taàng ñaát maët thuùc ñaåy quaù trình oxy hoaù laøm ñaát chua . Böøa suïc coù taùc duïng laøm ñaát maët thoaùng , reã caây hoâ haáp ñöôïc .

Loaïi phaân boùn

Ñaëc ñieåm chính

Cho ví duï

Loaïi phaân boùn

Caùch söû duïng

Phaân hoaù hoïc

Phaân höõu cô

Phaân vi sinh

Phaân hoaù hoïc

Phaân höõu cô

Phaân vi sinh

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Moät soá loaïi phaân boùn thöôøng duøng trong noâng laâm nghieäp:

- Phaân hoaù hoïc

- Phaân höõu cô

- Phaân vi sinh.

* Hoaït ñoäng 1:Tìm hieåu 1 soá loaïi phaân boùn thöôøng duøng trong noâng, laâm nghieäp.

- Haõy keå teân caùc loaïi phaân boùn maø noâng daân thöôøng duøng?

- Hoïc sinh thaûo luaän caâu hoûi sau (5’)

+ Theá naøo laø phaân hoaù hoïc, phaân höõu cô vaø phaân vi sinh.

+ Cho ví duï cuï theå veà moãi loaïi phaân.

Giaùo vieân nhaän xeùt boå sung:

- Phaân hoaù hoïc, phaân höõu cô, phaân vi sinh.

- Hoïc sinh chia nhoùm thaûo luaän vaø ñöa ra caùc KN.

+ Phaân hoaù hoïc:   Ñaïm phuù myõ, suppevlaân Long Thaønh.

+ Phaân höõu cô: Phaân rôm, beøo hoa daâu, phaân chuoàng.

+ Phaân vs: vs coá ñònh ñaïm, vs höõu cô

II. Ñaëc ñieåm tính chaát moät soá loaïi phaân boùn.

* Phaân vi sinh:

- Chöùa VSV soáng.

- Moãi loaïi chæ thích hôïp cho 1 hoaëc 1 nhoùm caây troàng.

- Boùn phaân vsv khoâng laøm haïi ñaát

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu ñaëc ñieåm, tính chaát cuûa 1 soá loaïi phaân boùn thoâng thöôøng:

- Hoïc sinh thaûo luaän sau: (5’)

Giaûi thích: + Taïi sao boùn phaân hoaù hoïc nhieàu naêm seõ laøm cho ñaát bò chua coøn boùn phaân höõu cô thì caûi taïo ñaát?

+ Phaân hoaù hoïc: Ñaïm: 46%ñaïm ; 15  16% laân, 3060% kali.

+ Phaân chuoàng: 0,30% ñaïm ; 0,16%laân, 0,6% kali.

Chuyeån yù: Töø nhöõng ñaëc ñieåm treân  chuùng ta coù nhöõng ñeà suaát kyõ thuaät söû duïng hôïp lyù.

- Hoïc sinh thaûo luaän vaø baùo caùo theo nhoùm

- Vì phaân hoaù hoïc coù chöùa goác axít: (NH4)2SO4, CO neân khi boùn keát hôïp vôùi ion H+ trong ñaát  axít chua.

III. Kyõ thuaät söû duïng:

1. Phaân hoaù hoïc:

- Ñaïm vaø Kali: deã tan, duøng ñeå boùn thuùc.

- Laân:khoù tan, duøng boùn loùt.

2. Phaân höu cô:

- Tröôùc khi boùn phaûi uû kyõ, duøng ñeå boùn loùt ñeå coù thôøi gian phaân chuyeån hoaù.

3. Phaân vi sinh:

- Troän hoaëc taåm vaøo haït, nhuùng reã vaøo phaân tröôùc khi gieo troàng hay boùn tröïc tieáp vaøo ñaát.

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu kyõ thuaät söû duïng 1 soá loaïi phaân boùn thoâng thöôøng.

- Hoïc sinh thaûo luaän caâu hoûi sau:

+ Neâu caùch söû duïng moãi loaïi phaân boùn treân.

- Giaùo vieân hoûi: + vì sao khoâng neân boùn phaân hoaù hoïc quaù nhieàu.

+ Taïi sao phaân  tröôùc khi boùn phaûi uû kyõ?

+ Boùn loùt vaø boùn thuùc laø boùn nhö theá naøo?

- Lieân heä: Ngaøy nay ngöôøi daân ñaõ quaù laïm duïng phaân hoaù hoïc vaø thuoác tröø saâu trong quaù trình canh taùc  gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vì vaäy chuùng caàn phaûi boùn phaân 1 caùch hôïp lí vaø keát hôïp boùn phaân höõu cô cho ñoàng ruoäng vaø canh taùc treân ñoàng ruoäng keát hôïp vôùi bieän phaùp IBM.

Ngoaøi ra caùc nhaø khuyeán noâng coøn khuyeán khích troàng ñaäu naønh treân ñoàng ruoäng sau moät vuï luùa ñeå taêng löôïng phaân höõu cô cho ñaát.

- Hoïc sinh thaûo luaän nhoùm vaø baùo caùo.

- Deã tan, caây khoâng haáp thu heát gaây laõng phí  vaø coù taùc duïng caûi taïo ñaát  ñaát chua.

- Thuùc ñaåy nhanh quaù trình phaân giaûi chaát höõu cô, traùnh hieän töôïng maát ñaïm, dieät maàm beänh vaø coù thôøi gian chuyeån hoaù thaønh chaát dinh döôõng cho caây.

- Boùn thuùc: Sau khi saï 10  15 ngaøy ñeå caây sinh tröôûng nhanh.

- Boùn loùt: Boùn tröôùc khi saï.

Ngaøy nay ngöôøi ta duøng phaân chuoàng uû ñeå laáy gas ñoát (biogas) vaø phaân sau khi uû laø thöù boät, nhuyeãn boùn cho caây raát toát.

4. Cuûng coá:

     1. Choïn caâu ñuùng sai

 a.   sai      Phaân hoaù hoïc laø loaïi phaân coù vai troø caûi taïo ñaát.

 b.   ñuùng     Phaân hoaù hoïc laø loaïi phaân deã tan (tröø phaân laân).

     2. Ñieàn vaøo choã troáng.

      Chaát dinh döôõng trong phaân höõu cô  khoâng    söû duïng ñöôïc ngay, vì vaäy caàn boùn    loùt  . ñeå sau thôøi gian, phaân ñöôïc  khoaùng hoaù   môùi cung caáp chaát dinh döôõng cho caây haáp thuï .

     3. Choïn caâu ñuùng nhaát.

    Phaân coù taùc duïng caûi taïo ñaát laø phaân:

     a. Phaân hoaù hoïc                   c. Phaân vi sinh

     b. Phaân höõu cô                     d. Phaân höõu cô vaø vi sinh.

5. Daën doø:

  Hoïc baøi cuõ, xem baøi môùi: Coù maáy loaïi phaân vi sinh. So saùnh thaønh phaàn vaø caùch söû duïng cuûa phaân  vi sinh vaät coá ñònh ñaïm vaø phaân VSV chuyeån hoaù laân.

- Hoïc sinh ghi coâng vieäc  veà nhaø.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Nguyeân lyù saûn xuaát phaân vi sinh

  Nhaân gioáng chuûng vsv ñaëc hieäu, sau ñoù troän vôùi chaát neàn.

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu nguyeân lyù saûn xuaát phaân VS

Cho hoïc sinh thaûo luaän caùc caâu hoûi sao:

+ Theá naøo laø coâng ngheä vi sinh?

+ Haõy cho bieát caùc loaïi phaân vi sinh duøng cho saûn xuaát noâng laâm nghieäp.

+ Haõy neâu nguyeân lyù saûn xuaát vi sinh.

- Chaát neàn: Than buøn cuøng vôùi ræ ñöôøng

- Nghieân cöùu khai thaùc hoaït ñoäng soáng vaø phaùt trieån kinh teá, xaõ hoäi.

- Phaân vsv coá ñònh ñaïm, chuyeån hoaù laân, chuyeån hoaù chaát höõu cô.

- Nhaân gioáng chuûng vsv ñaëc hieäu  troän vôùi chaát neàn.

II. Moät soá loaïi vi sinh vaät thöôøng duøng:

1. Phaân vi sinh coá ñònh ñaïm:

- Coù 2 loaïi phaân vsv coá ñònh ñaïm laø nitragin vaø Azoâgin.

+ Nitragin: Boùn cho caây hoï ñaäu.

+ Azoâgin: Boùn cho caây luùa.

- Caùch söû duïng: Taåm vaøo haït tröôùc khi gieo hoaëc boùn tröïc tieáp vaøo ñaát.

2. Phaân vi sinh vaät chuyeån hoaù  laân:

Coù 2 loaïi:

+ photphobacterin: chuyeån hoaù laân höõu cô  voâ cô.

+ Phaân höõu cô vsv: chuyeån hoaù laân khoù tan  deã tan.

- Caùch söû duïng boùn tröïc tieáp vaøo ñaát.

3. Phaân vi sinh vaät chuyeån hoaù chaát höõu cô:

- Laø loaïi phaân chöùa vsv phaân huyû, chuyeån hoaù chaát höõu cô  hôïp khoaùng cho caây haáp thuï.

- Thöôøng gaëp laø: Estrasol vaø mana duøng boùn tröïc tieáp vaøo ñaát.

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu moät soá loaïi vi sinh vaät thöôøng duøng.

  Cho hoïc sinh thaûo luaän:

+ Hieän nay chuùng ta duøng nhöõng loaïi phaân coá ñònh ñaïm naøo?

+ Haõy cho bieát thaønh phaàn cuûa nitragin. trong caùc thaønh phaàn ñoù, thaønh phaàn naøo ñoùng vai troø quan troïng?

+ Coù theå duøng nitragin  boùn cho caùc caây troàng khoâng phaûi caây hoï ñaäu ñöôïc khoâng? vì sao?

- Nitragin: Ñöôïc sx baèng caùch phaân laäp vsv coá ñònh coá ñònh ñaïm coäng sinh trong noát saàn reã caây hoï ñaäu  nuoâi döôõng taïo soá löôïng lôùn  troän vôùi than buøn, caùc chaát khoaùng, caùc nguyeân toá vi löôïng vsv coá ñònh ñaïm coù khaû naêng bieán ñoåi nitô töï do thaønh NH3 khi coù saéc toá maøu hoàng ôû caây hoï ñaäu  boùn caây khaùc caây hoï ñaäu thì khoâng mang laïi hieäu quaû cao

- Lieân heä: Ñeå taän duïng nguoàn ñaïm do vi khuaån toång hôïp ñöôïc, ta coù theå troàng xen canh, luaân canh vôùi caây hoï ñaäu.

+ Phaân Nitragin vaø Azoâgin khaùc nhau ôû ñieåm naøo?

+ Haõy neâu caùch söû duïng phaân vsv coá ñònh ñaïm..

Chuyeån yù: Ñeå thuùc ñaåy nhanh quaù trình chuyeån hoaù laân  Caây ngöôøi ta ñaõ saûn xuùaât phaân vsv chuyeån hoaù laân.

Hoïc sinh thaûo luaän caùc caâu hoûi:

+ Phaân vsv chuyeån hoaù laân coù nhöõng daïng naøo?

+ Söï khaùc nhau giöõa 2 loaïi phaân photphobacterin vaø phaân laân höõu cô vi sinh.

- Thaønh phaàn  cuûa phaân höõu cô coù vsv ôû VN sx?

- Trong caùc loaïi phaân vsv ñeàu coù than buøn laøm chaát neàn vì vaäy chuùng coù daïng boät. Veà maøu saéc thì phaânn vsv coá ñònh ñaïm coù maøu naâu saãm. Coøn phaân vs chuyeån hoaù laân  ñen.

Chuyeån yù:

Ngoaøi ra ngöôøi ta ñaõ phaân laäp nuoâi döôõng chuùng trong moâi tröôøng thích hôïp ñeå saûn xuaát phaân vsv chuyeån hoaù höõu cô.

+ Thaønh phaàn quan troïng nhaát trong vsv chuyeån hoaù chaát höõu cô laø gì?

+ Phaân vsv chuyeån hoaù chaát höõu cô thöôøng gaëp coù nhöõng loaïi naøo? vaø ñöôïc söû duïng nhö theá naøo?

- VSV phaân giaûi chaát höõu cô tieát ra enzym phaân giaûi xenlulozô vì vaäy boùn phaân vsv phaân giaûi chaát höõu cô coù taùc duïng thuùc ñaåy quaù trình khoaùng hoaù caùc chaát höõu cô, giuùp caây haáp thuï khoaùng.

- Nitragin, Azoâgin.

- Than buøn, vsv noát saàn caây hoï ñaäu, chaát khoaùng vaø nguyeân toá vi löôïng. Thaønh phaàn chuû ñaïo laø phaân vsv noát saàn trong reã caây hoï ñaäu

- Nitragin coù thaønh phaàn chính laø vi khuaån coäng sinh ôû noát saàn caây hoï ñaäu.

Azoâgin: Vi khuaån hoäi sinh vôùi caây luùa  boùn cho luùa.

- Taåm vaøo haït tröôùc khi gieo troàng, caàn tieán haønh nôi raâm maùt, traùnh aùnh naéng tröïc tieáp vaø laøm cheát vsv, coù theå boùn tröïc tieáp.

- photphobacterin vaø phaân laân höõu cô vi sinh.

- photphobacterin chöùa vsv chuyeån hoaù höõu cô thaønh voâ cô. coù theå taåm hoaëc boùn tröïc tieáp phaân laân höõu cô vsv chöù vsv chuyeån hoaù laân khoù tan  deã tan, boùn tröïc tieáp vaøo ñaát.

- Than buøn, boät photphat

- VSV phaân huyû vaø chuyeån hoaù caùc chaát höõu cô  hôïp chaát khoaùng cho caây haáp thuï.

- Thöôøng gaëp: Estrasol vaø mana, duøng boùn tröïc tieáp vaøo ñaát

4. Cuûng coá:

- Haõy saép xeáp caùc loaïi phaân: Mna, Azoâgin, Estrasol, laân höõu cô vs, nitragin, photphobacterin vaøo baûng sau:

5. Daën doø:

- Laáy haït ñaäu xanh uû naåy maàm troàng trong caùt taïo reã.

- Chuaån bò 1 chai nhöïa 1 lít coù naáp ñaäy. Giöõa naáp ñaäy khoeùt 1 loå troøn, ñk 1,5cm, hai beân ñuïc 2 loå nhoû, 1 mieáng xoáp 0,5cm 1 löôõi lam.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

* Hoaït ñoäng 1: Giôùi thieäu phöông phaùp tieán haønh:

      Ñeå troàng caây trong dung dòch, chuùng ta caàn thöïc hieän theo trình töï..

+ Böôùi 1: Chuaån bò nguyeân lieäu vaø phöông tieän thöïc haønh: dung dòch dinh döôõng. Caây con, bình troàng caây con, dung dòch H2 SO4 2% NaOH 2%, giaáy 3. Phaùt trieån baøi:.

+ Böôùc 2: Ñoå dung dòch dinh döôõng vaøo  bình troàng ñeán gaàn saùt mieäng, sao cho reã caây ngaäp trong dung dòch. Kieåm tra ñoä pH.

+ Böôùc 3:  Choïn caây khoeû maïnh, caét mieáng xoáp cho vöøa khít loã thuûng ñaõ khoeùt ôû naép bình, duøng dao caét ñoâi cho mieáng xoáp, ôû maët caét  khoeùt loã ñeå ñaët caây con vaøo ñoù.

+ Böôùc 4: Ñaët caây vaøo loã khoeùt cuûa mieáng xoáp, oáp 2 nöûa mieáng xoáp laïi, luoàn qua loã giöõa naép hoäp, ñeå 1 phaàn reã caây ngaäp trong dung dòch, phaàn coøn laïi cuûa reã ôû phaàn treân thöïc hieän chöùc naêng  hoâ haáp.

+ Böôùc 5: Theo doõi söï sinh tröôûng cuûa caây.

- Duøng giaáy ñen hoaëc vaûi ñen bao xung quanh bình ñeå khoâng cho aùnh saùng laøm bieán ñoåi tính chaát cuûa dung dòch.

- Chuyeån bình ñeán vò trí thích hôïp, ñuû aùnh saùng.

- Haøng tuaàn ño chieàu cao cuûa caây vaø ñieám soá laù, quan saùt maøu saéc laù, quan saùt söï phaùt trieån boä reã... ghi vaøo baûng theo doõi.

* Hoaït ñoäng 2: Hoïc sinh laøm thí nghieäm thöïc haønh

- Khi hoïc sinh thöïc haønh ; Giaùo vieân theo doõi nhaéc nhôû hoïc sinh thöïc hieän qui trình, giöõ veä sinh.

- Hoïc sinh laøm thí nghieäm thöïc haønh theo caùc böôùc höôùng daãn.

4. Toång keát baøi hoïc:

- Nhaéc nhôû caùc nhoùm chuyeån bình troàng caây ñeán vò trí thích hôïp

- Ñaùnh giaù keát quaû thöïc haønh.

+ Caùch boá trí caây trong bình.

+ Phöông phaùp laøm coù ñuùng quy trình khoâng?

+ Tinh thaàn laøm vieäc cuûa hoïc sinh.

+ Nhaéc nhôû caùc nhoùm laøm veä sinh, thu doïn duïng cuï nôi laøm vieäc.

5. Daën doø:

Theo doõi keát quaû thí nghieäm 3 tuaàn.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Nguoàn saâu, beänh haïi

- Coù saün treân ñoàng ruoäng

Bieän phaùp kyõ thuaät

- Caøy böøa phaùt quang veä sinh ñoàng ruoäng.

- Ngaâm ñaát, phôi aûi.

Taùc duïng

- Phaù nôi truù aån cuûa saâu beänh.

- Dieät aáu truøng vaø maàm beänh.

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu nguoàn phaùt sinh saâu beänh haïi caây troàng.

- Hoïc sinh thaûo luaän:

+Nhöõng loaïi saâu beänh naøo thöôøng gaëp treân ñoàøng ruoäng?

+ Caùc loaïi saâu beänh ñoù thöôøng gaëp ôû ñaâu?

+ Bieän phaùp ngaên ngöøa söï phaùt trieån cuûa saâu beänh.

+ Taùc duïng cuûa phaùp ñoù?

- Saâu keo, ñuïc thaân, cuoán laù, thoái reã, ñaïo oân.

- Caây coû bôø ruoäng, trong ñaát, haït, caây con.

- Caøy böøa, ngaâm ñaát, phôi aûi, phaùt quang veä sinh ñoàng ruoäng.

- Phaù nôi truù aån vaø tieâu dieät aáu truøng saâu beänh.

II. Ñieàu kieän khí haäu, ñaát ñai

1. Nhieät ñoä moâi tröôøng

- Aûnh höôûng ñeán quaù trình xaâm nhaäp vaø laây lan cuûa saâu beänh.

2. Ñoä aåm khoâng khí vaø löôïng möa

- Aûnh höôûng giaùn tieáp thoâng qua thöùc aên.

3. Ñieàu kieän ñaát ñai

- Ñaát thieáu hoaëc thöøa dinh döôõng  Saâu, beänh.

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu ñieàu kieän khí haäu, ñaát ñai, aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån cuûa saâu beänh.

- Haõy neâu nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán söï phaùt sinh vaø trieån cuûa saâu beänh?

Chuyeån yù: Trong nhöõng ñieàu kieän töï nhieân cuûa moâi tröôøng thì nhieät ñoä vaø ñoä aåm cuûa khoâng khí laø 2 yeáu toá quan troïng nhaát coù lieân quan maät thieát vôùi nhau  Phaùt trieån saâu beänh.

- Nhieät ñoä aûnh höôûng nhö theá naøo ñeán söï phaùt trieån cuûa saâu beänh?

- Ña soá saâu beänh coù giôùi haïn nhieät ñoä töø 100 – 520 C ngoaøi giôùi haïn ñoù saâu ngöøng hoaït ñoäng hoaëc coù theå cheát. Nhieät ñoä taêng saâu beänh phaùt trieån maïnh.

- Ñoä aåm vaø nhieät ñoä quaù cao 420 – 500 C trôû leân naám coù theå cheát.

- Ñoä aåm vaø möa coù aûnh höôûng nhö theá naøo?

- Ñoä aåm khoâng khí vaø löôïng möa nhö theá naøo thì saâu beänh phaùt trieån nhieàu?

- Haõy giaûi thích vì sao ñoä aåm khoâng khí vaø löôïng möa aûnh höôûng ñeán saâu beänh?

- Khi gaëp ñieàu kieän nhieät ñoä vaø ñoä aåm cao, chuùng ta caàn laøm gì ñeå haïn cheá saâu, beänh?

- Ñieàu kieän ñaát ñai cuõng aûnh höôûng ñeán söï phaùt trieån saâu beänh.

- Nhöõng loaïi ñaát naøo deã phaùt sinh saâu beänh? Cho ví duï cuï theå.

- Haïn cheá saâu beänh  Chuù yù coâng taùc choïn gioáng vaø cheá ñoä chaêm soùc.

- Nhieät ñoä, ñoä aåm khoâng khí, nöôùc möa, ñaát ñai.

- HS nghieân cöùu SGK vaø traû lôøi.

- Ñoä aåm khoâng khí cao, löôïng möa nhieàu.

- HS nghieân cöùu SGK traû lôøi.

- Taêng cöôøng kieåm tra ñoàng ruoäng, ñeå sôùm phaùt hieän vaø bieän phaùp phong tröø.

- Thieáu hoaëc thöøa dinh döôõng. Vd: giaøu muøn, giaøu ñaïm  Ñaïo oân, baïc laù. Ñaát chua deã maéc beänh tieâm löûa.

III. Gioáng caây troàng vaø cheá ñoä chaêm soùc:

- Xöû lí haït gioáng, caây con tröôùc khi gieo troàng. Choïn gioáng khaùng saâu beänh.

- Cheá ñoä chaêm soùc: Giöõ nöôùc vaø boùn phaân hôïp lí.

* Hoaït ñoäng 3: Gioáng caây troàng vaø cheá ñoä chaêm soùc

Cho HS thaûo luaän

- Vieäc laøm naøo cuûa noâng daân taïo ñieàu kieän cho saâu beänh phaùt trieån?

- Laøm gì ñeå khaéc phuïc vieäc laøm ñoù?

- Hoïc sinh thaûo luaän vaø traû lôøi.

IV. Ñieàu kieän ñeå saâu beänh phaùt trieån thaønh dòch

- OÅ dòch laø nôi xuaát phaùt saâu beänh treân ñoàng ruoäng.

- OÅ dòch phaùt trieån thaønh dòch khi gaëp ñieàu kieän moâi tröôøng thuaän lôïi ( Thöùc aên, nhieät ñoä, ñoä aåm )

* Hoaït ñoäng 4: Tìm hieåu ñieàu kieän ñeå saâu beänh phaùt trieån thaønh dòch

HS thaûo luaän

- Theá naøo laø oå dòch? Khi naøo thì oå dòch phaùt trieån thaønh dòch?

- Hoïc sinh nghieân cöùu SGK vaø traû lôøi.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

I. Khaùi nieäm:

- Phoái hôïp caùc bieän phaùp hôïp lyù ñeå phaùt huy öu ñieåm khaéc phuïc nhöôïc ñieåm ôû moãi phöông phaùp.

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu khaùi nieäm phoøng tröø toång hôïp dòch haïi caây.

+ Theá naøo laø phoøng tröø toång hôïp dòch haïi caây troàng?

+ Vì sao phaûi aùp duïng phoøng tröø toång hôïp dòch haïi?

- Phoái hôïp caùc phöông phaùp phoøng tröø  1 caùch hôïp lyù.

- SGK.

II. Nguyeân lyù cô baûn:

- Troàng caây khoeû.

- Baûo toàn thieân ñòch.

- Thöôøng xuyeân thaêm ñoàng

- Boài döôõng noâng trôû thaønh chuyeân gia.

* Hoaït ñoäng 2: Tìm hieåu nguyeân lyù phoøng tröø toång hôïp dòch haïi:

- Goïi hoïc sinh ñoïc muïc II sgk/54 vaø giaùo vieân toùm taét

- Hoïc sinh thaûo luaän caùc caâu hoûi.

+ Theá naøo laø caây khoeû?

+ Thieân ñòch laø gì? Neâu ví duï.

+ Taïi sao phaûi boài döôõng noâng daân trôû thaønh chuyeân gia?

Chuyeån yù:

Caùc nguyeân lyù cô baûn phoøng tröø dòch haïi phaûi coù caùc bieän phaùp cuï theå.

- Hoïc sinh ñoïc

- Caây khoâng mang beänh khaû naêng > < cao.

- Sinh vaät coù ích ; Ví duï: Chuoàn chuoàn. boï ruøa, eách nhaùi...

- Vì noâng daân tröïc tieáp saûn xuaát, neáu coù hieåu bieát seõ chuû ñoäng phoøng tröø dòch haïi coù hieäu quaû cao.

III. caùc bieän phaùp chuû yeáu:

1. Bieän phaùp kyõ thuaät.

- Caøy böøa.

- Veä sinh ñoàng ruoäng.

- Töôùi tieâu hôïp lyù vaø boùn phaân hôïp lyù.

- Luaân canh.

- Gieo troàng ñuùng thôøi vuï.

2. Bieän phaùp sinh hoïc:

- Duøng thieân ñòch hoaëc saûn phaåm cuûa chuùng dieät tröø saâu haïi.

3. Söû duïng caây troàng choáng chòu saâu beänh:

- Duøng caây gioáng chöùa gen choáng saâu beänh.

4. Bieän phaùp hoaù hoïc:

- Duøng thuoác hoaù hoïc phoøng tröø dòch haïi.

5. Bieän phaùp cô giôùi vaät lyù:

- Duøng baãy, vôït, tay... baét saâu haïi,

6. Bieän phaùp ñieàu hoaø:

- Giöõ dòch haïi ôû möùc nhaát ñònh nhaèm caân baèng sinh thaùi.

* Hoaït ñoäng 3: Tìm hieåu caùc bieän phaùp chuû yeáu.

+ Coù caùc bieän phaùp chuû yeáu naøo?

+ Neâu caùc bieän phaùp kyõ thuaät  vaø cho bieát taùc duïng cuûa töøng bieän phaùp.

+ Aùp duïng bieän phaùp sinh hoïc nhö theá naøo? Coù lôïi gì?

- Ñaây laø bieän phaùp tieân tieán nhaát hieän nay. Hieän nay caùc nöôùc ñaõ gaây nuoâi vaø nhaäp noäi caùc gioáng thieân ñòch vaø thuaàn hoaù ñöôïc 120 loaøi coân truøng kyù sinh vaø aên thòt. ôû vieän nghieân cöùu noâng nghieäp ñaõ saûn xuaát ong maét ñoû tröø saâu ñuïc thaân.

+ Chuùng ta caàn phaûi laøm gì ñeå goùp phaàn thöïc hieän toát bieän phaùp sinh hoïc?

- Giaùo vieân thoâng baùo: Khi caây troàng bò saâu beänh xaâm nhaäp, nhieàu caây troàng coù phaûn öùng töï veä...

- Khi saâu beänh phaùt trieån maïnh, ngöôøi ta söû duïng bieän phaùp hoaù hoïc.

+ Theá naøo laø bieän phaùp hoaù hoïc?

+ Coù neân söû duïng thuoác hoaù hoïc phoøng tröø saâu haïi? taïi sao?

+ Vaäy khi naøo thì môùi söû duïng thuoác hoaù hoïc?

- Giaùo vieân thoâng baùo: Ñaây laø bieän phaùp quan troïng, coù theå duøng vôït, tay, baãy  ñeå baét saâu haïi. Baãy ñeøn: Baét böôùm, baãy men, maät haáp daãn loaøi thích thôm, chua...

- Giaùo vieân thoâng baùo: Bieän phaùp ñieàu hoaø laø söï phoái hôïp caùc bieän phaùp phoøng tröø moät caùch hôïp lyù ñeå giöõ dòch haïi ôû möùc oån ñònh khoâng phaùt trieån thaønh dòch haïi.

- Chuùng ta bieát raèng, quaàn theå saâu beänh (phaùt trieån coù nhieàu daïng, neâu aùp duïng thieân veà moät bieän phaùp thì khoâng bò tieâu dieät maø coøn coù theå phaùt trieån thaønh dòch. Do ñoù chuùng ta caàn phoái hôïp caùc bieän phaùp vaø baûo veä thieân ñòch.

- Coù 6 bieän phaùp vaø taùc duïng.

- Duøng thieân ñòch hay caùc saûn phaåm cuûa chuùng.

- Baûo veä thieân ñòch, gaây nuoâi vaø baûo veä caùc loaøi coân truøng coù ích.

- Söû duïng thuoác hoaù hoïc phoøng tröø dòch haïi khoâng:

+ Coù haïi caây troàng: chay laù.

+ OÂ nhieãm moâi tröôøng,

+ Giaûm taùc duïng dieät tröø saâu haïi.

- Khi caùc bieän phaùp khaùc toû ra voâ hieäu vôùi dòch haïi.

4. Cuûng coá:

    Traû lôøi caùc caâu hoûi:

1. Theá naøo laø phoøng tröø toång hôïp dòch haïi caây troàng.
2. Haõy neâu nhöõng nguyeân lyù cô baûn phoøng tröø toång hôïp dòch haïi.
3. Bieän phaùp sinh hoïc laø gì? Öu ñieåm cuûa caùc bieän phaùp sinh hoïc? Cho ví duï veà söû duïng caùc bieän phaùp sinh hoïc.
4. Choïn caâu ñuùng (Ñ) sai (S).

a.........Gieo troàng ñuùng thôøi vuï.

b.........Phun thuoác hoaù hoïc tröø saâu  cho caây gioáng tröôùc khi gieo troàng.

c..........Töôùi tieâu vaø boùn phaân hôïp lyù.

d............Söû duïng gioáng coù khaû naêng khaùng saâu beänh.

5. Daën doø:

- Ñoïc kyõ baøi thöïc haønh.

- Traû lôøi caùc caâu hoûi cuoái baøi.

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA TROØ

* Hoaït ñoäng 1: Tìm hieåu taùc duïng cuûa dung dòch Boocñoâ 1%:

- Giaùo vieân thoâng baùo: Dung dòch Boocñoâ goàm: voâi toâi CuSO4. 5H2O coù khaû naêng phoøng tröø caùc beänh haïi do naám gaây ra: Caø chua, caûi baép, baïc laù mía, moác söông treân khoai taây... Duøng dung dòch Boocñoâ gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø caùc loaïi thieân ñòch

- Hoïc sinh nghe vaø ghi vaøo vôû.

* Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn quy trình pha cheá:

Böôùc 1: Caân 15 gram voâi toâi + 2000ml nöôùc, khuaáy tan, sau ñoù chaét boû saïn vaø ñoå vaøo chaäu (nhöïa, söù)

Böôùc 2: Caân 10gr CuSO4. 5H2O + 500ml nöôùc laéc cho tan heát.

Böôùc 3: Ñoå töø töø dung dòch CuSO4... vaø dung dòch  voâi toâi , vöøa ñoå vöøa duøng que khuaáy ñeàu.

Böôùc 4: Kieåm tra chaát löôïng saûn phaåm

+ Nhìn thaáy dung dòch coù maøu xanh bieån.

+ Duøng giaáy quyø thöû 3. Phaùt trieån baøi: (kieàm 7,8)

Vì söû duïng hoaù chaát neân nhaéc nhôû hoïc sinh laøm caån thaän traùnh ñoå vôõ.

- Theo doõi ghi caùc böôùc thöïc haønh

- Hoïc sinh laøm caån thaän.

* Hoaït ñoäng 3: Hoïc sinh thöïc hieän thao taùc pha cheá dung dòch Boocñoâ theo nhoùm:

- Giaùo vieân quan saùt nhaéc nhôû hoïc sinh thöïc hieän ñuùng quy trình, ñaûm baûo veä sinh.

4. Toång keát baøi hoïc:

Cho hoïc sinh töï ñaùnh giaù laãn nhau. theo 4 böôùc vaø chaát löôïng saûn phaåm.

- Giaùo vieân nhaän xeùt:

+ Thöïc hieän quy trình.

+ Ñaûm baûo veä sinh, an toaøn lao ñoäng.

5. Daën doø:

- OÂn baøi 15 & 17.

- Chuaån bò baøi môùi.

- Hoïc sinh thöïc hieän ñuùng quy trình

- Hoïc sinh töï ñaùnh giaù theo maãu.

NOÄI DUNG BAØI

HOAÏT ÑOÄNG CUÛA THAÀY