Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

Ngµy d¹y: 5 - 1 - 2013.

TiÕt 37      Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh

b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè

A-Môc tiªu:

1. KiÕn thøc: Gióp häc sinh hiÓu c¸ch biÕn ®æi hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng quy t¾c céng ®¹i sè . C¸ch gi¶i hÖ hai ph­¬ng tr×nh  bËc nhÊt hai Èn b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè .

2. KÜ n¨ng:  Gi¶i hÖ hai ph­¬ng tr×nh  bËc nhÊt hai Èn b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè .

3. Th¸i ®é: Chó ý, tÝch cùc tham gia ho¹t ®éng häc, cã tÝnh cÈn thËn khi gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh.

B-ChuÈn bÞ:

- GV: Néi dông theo yªu cÇu bµi häc, c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc cÇn thiÕt

- HS: §ñ SGK, ®å  dïng häc tËp vµ néi dung theo yªu cÇu cña GV

C- Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp

1. Tổ chức: (1ph)

2. KiÓm tra : Ho¹t ®éng 1:KiÓm tra bµi cò: (6ph)

Nªu quy t¾c thÕ vµ c¸ch gi¶i HPTh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ . Gi¶i hÖ

Häc sinh  Nªu quy t¾c thÕ vµ c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ .

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................. 3. Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 2:     (13 phót)        

- GV ®Æt vÊn ®Ò nh­ sgk sau ®ã gäi HS nªu quy t¾c céng ®¹i sè .

Quy t¾c céng ®¹i sè gåm nh÷ng  b­íc nh­ thÕ nµo ?

- §Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng quy t¾c céng ®¹i sè ta lµm theo c¸c b­íc nh­ thÕ nµo ? biÕn ®æi nh­ thÕ nµo ?

- GV h­íng dÉn tõng b­íc sau ®ã HS ¸p dông thùc hiÖn ? 1 ( sgk )

Ho¹t ®éng3:    (  17 phót)

-GV ra vÝ dô sau ®ã h­íng dÉn HS gi¶i HPT  b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè cho tõng tr­êng hîp .

- GV gäi HS tr¶ lêi ? 2 ( sgk )  sau ®ã nªu c¸ch biÕn ®æi .

- Khi hÖ sè cña cïng mét Èn ®èi nhau th× ta biÕn ®æi nh­ thÕ nµo ? nÕu hÖ sè cña cïng mét Èn b»ng nhau th× lµm thÕ nµo ? Céng hay trõ

- GV h­íng dÉn kü tõng tr­êng hîp vµ c¸ch gi¶i , lµm mÉu cho HS

1 :     Quy t¾c céng ®¹i sè

Quy t¾c ( sgk - 16 ) 

VÝ dô 1 ( sgk ) XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh : (I)

Gi¶i :

B­íc 1 : Céng 2 vÕ hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ (I) ta ®­îc :

( 2x - y ) + ( x + y ) = 1 + 2 3x = 3

B­íc 2: Dïng ph­¬ng tr×nh  ®ã thay thÕ cho ph­¬ng tr×nh  thø nhÊt ta ®­îc hÖ : (I’) hoÆc thay thÕ cho ph­¬ng tr×nh  thø hai ta ®­îc hÖ : (I”)

§Õn ®©y gi¶i (I’) hoÆc (I”) ta ®­îc nghiÖm cña hÖ lµ    

( x , y ) = ( 1 ; 1 )

? 1 ( sgk )   (I)

2 : ¸p dông

1) Tr­êng hîp 1 : C¸c hÖ sè cña cïng mét Èn nµo ®ã trong hai ph­¬ng tr×nh  b»ng nhau hoÆc ®èi nhau )

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

- H·y céng tõng vÕ  hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ vµ ®­a ra HPT míi t­¬ng ®­¬ng víi hÖ ®· cho ?

- VËy hÖ cã nghiÖm nh­ thÕ nµo ?

- GV ra tiÕp vÝ dô 3 sau ®ã cho HS th¶o luËn thùc hiÖn ? 3 ( sgk ) ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn .

- NhËn xÐt hÖ sè cña x vµ y trong hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ ?

- §Ó gi¶i hÖ ta dïng c¸ch céng hay trõ ? H·y lµm theo chØ dÉn cña ? 3 ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  ?

- GV gäi Hs lªn b¶ng gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  c¸c HS kh¸c theo dâi vµ nhËn xÐt . GV chèt l¹i c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè .

- GV ra vÝ dô 4 HD häc sinh lµm bµi .

- H·y t×m c¸ch biÕn ®æi ®Ó ®­a hÖ sè cña Èn x hoÆc y ë trong hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ b»ng nhau hoÆc ®èi nhau ?

- Gîi ý : Nh©n ph­¬ng tr×nh  thø nhÊt víi 2 vµ nh©n ph­¬ng tr×nh  thø hai víi 3 .

- §Ó gi¶i tiÕp hÖ trªn ta lµm thÕ nµo ? H·y thùc hiÖn yªu cÇu ? 4 ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn ?

- VËy hÖ ph­¬ng tr×nh  cã nghiÖm lµ bao nhiªu ?

- GV cho HS suy nghÜ t×m c¸ch biÕn ®æi ®Ó hÖ sè cña y trong hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ b»ng nhau ? 5 ( sgk  )

- Nªu tãm t¾t c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ . GV treo b¶ng phô cho HS ghi nhí .

VÝ dô 1 : XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh  (II)

? 2 ( sgk ) C¸c hÖ sè cña y trong hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ II ®èi nhau ta céng tõng vÕ hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ II , ta ®­îc :  . Do ®ã

(II)

VËy hÖ cã nghiÖm duy nhÊt ( x ; y) = ( 3 ; - 3)

VÝ dô 2 ( sgk )?3( sgk) a) HÖ sè cña x trong hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ (III) b»ng nhau .

b) Trõ tõng vÕ hai ph­¬ng tr×nh  cña hÖ (III) ta cã :

(III) VËy HPT  cã nghiÖm duy nhÊt ( x; y) = .

2) Tr­êng hîp 2 : C¸c hÖ sè cña cïng mét Èn trong hai ph­¬ng tr×nh kh«ng b»ng nhau vµ kh«ng ®èi nhau

VÝ dô 4 ( sgk ) XÐt hÖ ph­¬ng tr×nh  :

(IV)

?4( sgk )

(IV)VËy HPT cã nghiÖm (x ; y) = ( 3 ; - 1)

?5 ( sgk ) Ta cã : (IV)

Tãm t¾t c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè ( sgk )

_ Nh©n hai vÕ cña mçi pt víi hÖ sè thÝch hîp  cho hÖ sè mét Èn nµo ®o b»ng nhau hoÆc ®èi nhau.

_¸p dông quy t¾c céng®¹i sè ®Ó ®­îc hªp ph­¬ng tr×nh míi trong ®ã cã mét ph­¬ng tr×nh mµ hÖ sè cña mét trong hai Èn b»ng 0 (PT mét Èn )

-Gi¶i ph­¬ng tr×nh mét Èn võa thu ®­îc råi suy ra nghiÖm cña hÖ ®· cho

Ho¹t ®éng4: Cñng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vÒ nhµ: (8 phót)

a) Cñng cè :   Nªu l¹i quy t¾c céng ®¹i sè ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  .

-         Tãm t¾t l¹i c¸c b­íc gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè .

- Gi¶i bµi tËp 20 ( a , b) ( sgk - 19 ) - 2 HS lªn b¶ng lµm bµi .

b) H­íng dÉn: N¾m ch¾c quy t¾c céng ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh. C¸ch biÕn ®æi trong  hai tr­êng hîp .

-         Xem l¹i c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a .Gi¶i bµi tËp trong SGK - 19 : BT 20 ( c) ; BT 21 . T×m c¸ch  nh©n ®Ó hÖ sè cña x hoÆc cña y b»ng hoÆc ®èi nhau .

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

Ngµy d¹y: 7 - 1 - 2013.

                              TiÕt 38      LuyÖn tËp

A-Môc tiªu:

1. KiÕn thøc: Cñng cè l¹i cho HS c¸ch gi¶i hÖ ph­­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ , c¸ch biÕn ®æi ¸p dông quy t¾c thÕ .

2. Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng ¸p dông quy t¾c thÕ ®Ó biÕn ®æi t­­¬ng ®­­¬ng hÖ ph­­¬ng tr×nh  , Gi¶i ph­­¬ng tr×nh  b»ng ph­­¬ng ph¸p   thÕ mét c¸ch thµnh th¹o

3.Th¸i ®é : TÝch cùc luyÖn tËp, cÈn thËn trong tÝnh to¸n

B. ChuÈn bÞ: - GV: Néi dông theo yªu cÇu bµi häc, c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc cÇn thiÕt

- HS: §ñ SGK, ®å  dïng häc tËp vµ néi dung theo yªu cÇu cña GV

C-TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:

 1. Tổ chức: (1ph)

2. KiÓm tra :

Ho¹t ®éng 1:KiÓm tra bµi cò: (6ph)

Nªu quy t¾c thÕ vµ c¸ch gi¶i HPT  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ .

Gi¶i hÖ

Häc sinh  Nªu quy t¾c thÕ vµ c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ .

 

Gi¶i bµi tËp 12 b

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Bµi míi:

 

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

 

 

Ho¹t ®éng 2:               (30 phót)

- Theo em ta nªn rót Èn nµo theo Èn nµo vµ tõ ph­¬ng tr×nh  nµo ? v× sao ?

- H·y rót y tõ ph­¬ng tr×nh  (1) sau ®ã thÕ vµo ph­¬ng tr×nh  (2) vµ suy ra hÖ ph­¬ng tr×nh  míi .

- H·y gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn .

- HS lµm bµi .

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Häc sinh

Nªu c¸c b­íc biÕn ®æi hÖ ph­¬ng tr×nh  vµ gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ .

 

 

LuyÖn tËp

1 :   Gi¶i bµi tËp 13 a)

hÖ ph­¬ng tr×nh  ®· cho cã nghiÖm lµ  ( x ; y) = ( 7 ; 5)

b)

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

 

 

 

- §Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn tr­íc hÕt ta lµm thÕ nµo ? Em h·y nªu c¸ch rót Èn ®Ó thÕ vµo ph­¬ng tr×nh  cßn l¹i

 

- Víi a = 0 ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn t­¬ng ®­¬ng víi hÖ ph­¬ng tr×nh  nµo ? H·y nªu c¸ch rót vµ thÕ ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn .

- NghiÖm cña hÖ ph­¬ng tr×nh  lµ bao nhiªu ?

- HS lµm bµi t×m nghiÖm cña hÖ

 

 

 

 

 

 

 

GV: gäi HS nhËn xÐt,ch÷a bµi

VËy hÖ ph­¬ng tr×nh  ®· cho cã nghiÖm ( x ; y) = ( 3 ; 1,5)

Gi¶i bµi tËp 15

a)     Víi a = -1 ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  :

Ta cã ph­¬ng tr×nh  (4) v« nghiÖm HÖ ph­¬ng tr×nh  ®· cho v« nghiÖm .

b) Víi a = 0 ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  :

   .

VËy hÖ ph­¬ng tr×nh  cã nghiÖm (x; y) = ( -2 ; 1/3)

Bµi tËp 16:

HS ho¹t ®éng nhãm, ®¹i diÖn lªn b¶ng

 

 

Ho¹t ®éng 3: Cñng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vÒ nhµ (5 phót)

a) Cñng cè :

-         Nªu c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ ( nªu c¸c b­íc lµm )

 b) H­íng dÉn :

N¾m ch¾c c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ ( chó ý rót Èn nµy theo Èn kia )

-         Xem l¹i c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a . h­íng dÉn gi¶i bµi tËp 18 ; 19

( BTVN 15 ( c) ;18 ; BT 19 )  

 

 

 

 

 

 

 

 

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

Ngµy d¹y: 8 - 1 - 2013.

                                      TiÕt 39:           LuyÖn tËp

A-Môc tiªu:

1. KiÕn thøc: Cñng cè l¹i cho häc sinh c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè .

2. Kü n¨ng:  RÌn luyÖn kü n¨ng nh©n hîp lý ®Ó biÕn ®æi hÖ ph­¬ng tr×nh  vµ gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè.Gi¶i thµnh th¹o c¸c hÖ ph­¬ng tr×nh ®¬n gi¶n b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè .

3. Th¸i ®é: Chó ý, tÝch cùc luyÖn tËp, cÈn thËn trong tÝnh to¸n

B. ChuÈn bÞ: - GV: Néi dông theo yªu cÇu bµi häc, c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc cÇn thiÕt

- HS: §ñ SGK, ®å  dïng häc tËp vµ néi dung theo yªu cÇu cña GV

C-TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:

 1. Tổ chức: (1phót)

2. KiÓm tra :

Ho¹t ®éng 1:KiÓm tra bµi cò: (6phót)

Nªu quy t¾c thÕ vµ c¸ch gi¶i HPT  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ . Gi¶i hÖ

Häc sinh  Nªu quy t¾c thÕ vµ c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p  thÕ .

..................................................................................................................................................................................................................................................................................................

3. Bµi míi:

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 1:      (34 phót)

Nh¾c l¹i c¸c b­íc gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng ph­¬ng ph¸p céng ®¹i sè

- GV ra bµi tËp 22 ( sgk -19 ) gäi HS ®äc ®Ò bµi sau ®ã GV yªu cÇu HS suy nghÜ nªu c¸ch lµm .

- §Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè ta biÕn ®æi nh­ thÕ nµo ? Nªu c¸ch nh©n mçi ph­¬ng tr×nh  víi mét sè thÝch hîp ?

- HS lªn b¶ng lµm bµi .

- T­¬ng tù h·y nªu c¸ch nh©n víi mét sè thÝch hîp ë phÇn (b) sau ®ã gi¶i hÖ .

- Em cã nhËn xÐt g× vÒ nghiÖm cña ph­¬ng tr×nh  (3) tõ ®ã suy ra hÖ ph­¬ng tr×nh  cã nghiÖm nh­ thÕ nµo ?

- GV h­íng dÉn HS lµm bµi chó ý hÖ cã VSN suy ra ®­îc tõ ph­¬ng tr×nh  (3)

LuyÖn tËp

Mét HS tr¶ lêi

Gi¶i bµi tËp 22

a)    

VËy HPT  cã nghiÖm lµ ( x ; y) = ( )

b)   

Ph­¬ng tr×nh (3) cã v« sè nghiÖm hÖ ph­¬ng tr×nh  cã v« sè nghiÖm .

Gi¶i bµi tËp 24

)

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

 

 

- Nªu ph­¬ng h­íng g¶i bµi tËp 24 .

- §Ó gi¶i ®­îc hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn theo em tr­íc hÕt ta ph¶i biÕn ®æi nh­ thÕ nµo ? ®­a vÒ d¹ng nµo ?

- Gîi ý : nh©n ph¸ ngoÆc ®­a vÒ d¹ng tæng qu¸t .

- VËy sau khi ®· ®­a vÒ d¹ng tæng qu¸t ta cã thÓ gi¶i hÖ trªn nh­ thÕ nµo ? h·y gi¶i b»ng ph­¬ng ph¸p  céng ®¹i sè .

- GV cho HS lµm sau ®ã tr×nh bµy lêi gi¶i lªn b¶ng ( 2 HS - mçi HS lµm 1 ý )

- GV nhËn xÐt vµ ch÷a bµi lµm cña HS sau ®ã chèt l¹i vÊn ®Ò cña bµi to¸n .

- NÕu hÖ ph­¬ng tr×nh  ch­a ë d¹ng tæng qu¸t ph¶i biÕn ®æi ®­a vÒ d¹ng tæng qu¸t míi tiÕp tôc gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  .

 

GV h­íng dÉn Hs gi¶i bµi tËp 26

Gv  yªu cÇu häc sinh gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh   t×m a, b  vµ tr¶ lêi

 

§äc kü bµi 27 ( sgk - 20 ) råi lµm theo HD cña bµi  .

- NÕu ®Æt  u = th× hÖ ®· cho trë thµnh hÖ víi Èn lµ g× ? ta cã hÖ míi nµo ?

- H·y gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  víi Èn lµ u , v sau ®ã thay vµo ®Æt ®Ó t×m x ; y.

- GV ®­a ®¸p ¸n lªn b¶ng ®Ó HS ®èi chiÕu kÕt qu¶ vµ c¸ch lµm .

 

Ho¹t ®éng 2: KiÓm tra 13 phót

1.Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh b»ng 2 c¸ch

VËy hÖ ph­¬ng tr×nh  cã nghiÖm ( x ; y) = ( )

b)

VËy hÖ ph­¬ng tr×nh  cã nghiÖm lµ ( x ; y ) = ( -1 ; -4 )

 

Gi¶i bµi tËp 26

 §iÓm A(2:-2) thuéc ®å thÞ hµm sè y= a x+b nªn ta cã   -2 =  a.2+b            (1)

§iÓm B(-1:3) thuéc ®å thÞ hµm sè y= a x+b nªn ta cã   3 =  a.(-1) +b          (2)

Tõ (1) (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh:

Gi¶i bµi tËp 27            ®Æt  u =

hÖ ®· cho trë thµnh :

Gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh 

 

 

KiÓm tra 13 phót

;  

 

Ho¹t ®éng3 : Cñng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vÒ nhµ (3 phót)

a) Cñng cè : Nªu c¸ch gi¶i HPT  b»ng ph­¬ng ph¸p   céng  ( nªu c¸c b­íc lµm )

b) H­íng dÉn : N¾m ch¾c c¸ch gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng ph­¬ng ph¸p ( chó ý rót Èn nµy theo Èn kia )

Xem l¹i c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a .

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

Ngµy d¹y: 5 - 1 - 2013.

TiÕt40:     Gi¶i  bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh

A-Môc tiªu:

1. KiÕn thøc: HS n¾m ®­îc ph­¬ng ph¸p  gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  bËc nhÊt hai Èn .

2. Kü n¨ng: BiÕt c¸ch chuyÓn bµi to¸n cã lêi v¨n sang bµi to¸n gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn. VËn dông ®­îc c¸c b­íc gi¶i to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ hai ph­¬ng tr×nh bËc nhÊt hai Èn.

3. Th¸i ®é : Chó ý, tÝch cùc, hîp t¸c tham gia ho¹t ®éng häc.

B-ChuÈn bÞ

- GV: Néi dông theo yªu cÇu bµi häc, c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc cÇn thiÕt

- HS: §ñ SGK, ®å  dïng häc tËp vµ néi dung theo yªu cÇu cña GV

C-TiÕn tr×nh bµi gi¶ng: .................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

 

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 1:KiÓm tra bµi cò:                   5ph)

- Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh 

Ho¹t ®éng 2:     (15 phót)

 

- GV gäi HS nªu l¹i c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh  sau ®ã nh¾c l¹i vµ chèt c¸c b­íc lµm .

- Gv ra vÝ dô gäi HS ®äc ®Ò bµi vµ ghi tãm t¾t bµi to¸n .

 

- H·y nªu c¸ch chän Èn cña em vµ ®iÒu kiÖn cña Èn ®ã .

- NÕu gäi ch÷ sè hµng chôc lµ x , ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lµ y ta cã ®iÒu kiÖn nh­ thÕ nµo ?

- Ch÷ sè cÇn t×m viÕt thÕ nµo ? viÕt ng­îc l¹i thÕ nµo ? NÕu viÕt c¸c sè ®ã d­íi d¹ng tæng cña hai ch÷ sè th× viÕt nh­ thÕ nµo ?

- GV h­íng dÉn HS viÕt d­íi d¹ng tæng c¸c ch÷ sè .

- Theo bµi ra ta lËp ®­îc c¸c ph­¬ng tr×nh  nµo ? tõ ®ã ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  nµo ?

- Thùc hiÖn ? 2 ( sgk ) ®Ó gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn t×m x , y vµ tr¶ lêi .

 

Häc sinh - Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp ph­¬ng tr×nh theo SGK

 

1 :   VÝ dô 1  

? 1 ( sgk )

B1 : Chän Èn , gäi Èn vµ ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn .

B2 : BiÓu thÞ c¸c sè liÖu qua Èn

B3 : lËp ph­¬ng tr×nh  , gi¶i ph­¬ng tr×nh , ®èi chiÕu ®iÒu kiÖn vµ tr¶ lêi

VÝ dô 1 ( sgk ) Tãm t¾t :

Hµng chôc > hµng ®¬n vÞ : 1

ViÕt hai ch÷ sè theo thø tù ng­îc l¹i Sè míi > sè cò : 27

T×m sè cã hai ch÷ sè ®ã .

Gi¶i :

Gäi ch÷ sè hµng chôc cña sè cÇn t×m lµ x , ch÷ sè hµng ®¬n vÞ lµ y  . §K : x , y Z ; 0 < x   9 vµ 0 < y 9 .

Sè cÇn t×m lµ : = 10x + y .

Khi viÕt hai ch÷ sè theo thø tù ng­îc l¹i , ta ®­îc sè :

= 10y + x .

Theo bµi ra ta cã : 2y - x = 1 - x + 2y = 1 (1)

Theo ®iÒu kiÖn sau ta cã :

( 10x + y ) - (10y + x ) = 27 9x - 9y = 27 x - y = 3 (2)

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

- GV cho HS gi¶i sau ®ã ®­a ra ®¸p ¸n ®Ó HS ®èi chiÕu .

- GV ra tiÕp vÝ dô 2 ( sgk ) gäi HS ®äc ®Ò bµi vµ ghi tãm t¾t bµi to¸n .

- H·y vÏ s¬ ®å bµi to¸n ra giÊy nh¸p vµ biÓu thÞ c¸c sè liÖu trªn ®ã .

 

Ho¹t ®éng 3:     (15 phót)   

 

- H·y ®æi 1h 48 phót ra giê .

 

 

 

- Thêi gian mçi xe ®i lµ bao nhiªu ? h·y tÝnh thêi gian mçi xe ?

- H·y gäi Èn , ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn .

- Thùc hiÖn ? 3 ; ? 4 ? 5 ( sgk ) ®Ó gi¶i bµi to¸n trªn .

 

 

- GV cho HS th¶o luËn lµm bµi sau ®ã gäi 1 HS ®¹i diÖn lªn b¶ng lµm .

- GV ch÷a bµi sau ®ã ®­a ra ®¸p ¸n ®óng ®Ó HS ®èi chiÕu .

- §èi chiÕu §k vµ tr¶ lêi bµi to¸n trªn .

 

 

 

 

- GV cho HS gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  b»ng 2 c¸ch ( thÕ vµ céng ) .

Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  :       (I)

? 2 ( sgk )

Ta cã (I)

§èi chiÕu §K ta cã x , y tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cña bµi . VËy sè cÇn t×m lµ : 74

VÝ dô 2

VÝ dô 2 ( sgk ) Tãm t¾t :

Qu·ng ®­êng ( TP . HCM - CÇn Th¬ ) : 189 km .

Xe t¶i  : TP. HCM CÇn th¬  .

Xe kh¸ch : CÇn Th¬ TP HCM (Xe t¶i ®i tr­íc xe kh¸ch 1 h )

Sau 1  h 48’ hai xe gÆp nhau .

TÝnh vËn tèc mçi xe . BiÕt Vkh¸ch > Vt¶i : 13 km

Gi¶i : §æi : 1h 48’ = giê

- Thêi gian xe t¶i ®i : 1 h + h =

Gäi vËn tèc cña xe t¶i lµ x ( km/h) vµ vËn tèc cña xe kh¸ch lµ y ( km/h) . §K x , y > 0

? 3 ( sgk )

Mçi giê xe kh¸ch ®i nhanh h¬n xe t¶i 13 km ta cã ph­¬ng tr×nh  : y - x = 13 - x + y = 13 (1)

?4 ( sgk )

- Qu·ng ®­êng xe t¶i ®i ®­îc lµ : ( km)

- Qu·ng ®­êng xe kh¸ch ®i ®­îc lµ : ( km )

- Theo bµi ra ta cã ph­¬ng tr×nh  : (2)

?5 ( sgk )

Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  :

§èi chiÕu §K ta cã x , y tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cña bµi .

VËy vËn tèc cña xe t¶i lµ 36 ( km/h)

VËn téc cña xe kh¸ch lµ : 49 ( km/h)

Ho¹t ®éng 4: Cñng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vÒ nhµ  (10 phót)

-         Nªu l¹i c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  .

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

-         Gäi Èn , chän Èn , ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn vµ lËp ph­¬ng tr×nh  bµi tËp 28 ( sgk - 22 )

GV gäi Cho HS th¶o luËn lµm bµi . 1 HS lªn b¶ng lµm bµi . GV ®­a ®¸p ¸n ®Ó HS ®èi chiÕu .

  HÖ ph­¬ng tr×nh  cÇn lËp lµ :

-         N¾m v÷ng c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp  hÖ ph­¬ng tr×nh    .

-         Xem l¹i c¸c vÝ dô ®· ch÷a . Gi¶i bµi tËp 28 , 29 , 30 ( sgk )

BT ( 29 ) - Lµm nh­ vÝ dô 1 . BT 30 ( nh­ vÝ dô 2)

 

               

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ngµy d¹y: 5 - 1 - 2013.

TiÕt 41       Gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh (TiÕp )

A-Môc tiªu:

1. KiÕn thøc:  C¸ch gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  bËc nhÊt hai Èn víi c¸c d¹ng to¸n n¨ng suÊt (khèi l­îng c«ng viÖc vµ thêi gian ®Ó hoµn thµnh c«ng viÖc lµ hai ®¹i l­îng tØ lÖ nghÞch, c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  ®èi víi d¹ng to¸n n¨ng suÊt trong hai tr­êng hîp ( Trong bµi gi¶i SGK vµ ? 7 )

2. Kü n¨ng: Tr×nh bµy lêi gi¶i râ rµng, hîp lý, gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh nhanh, chÝnh x¸c

3. Th¸i ®é:  Chó ý, tÝch cùc tham gia x©y dùng bµi, kiªn tr× trong gi¶i to¸n.

B. ChuÈn bÞ

- GV: Néi dông theo yªu cÇu bµi häc, c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc cÇn thiÕt

- HS: §ñ SGK, ®å  dïng häc tËp vµ néi dung theo yªu cÇu cña GV

C-TiÕn tr×nh bµi gi¶ng:

.................................................................................................................................................................................................................................................................................................

 

Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn

Ho¹t ®éng cña häc sinh

Ho¹t ®éng 1:KiÓm tra bµi cò: (8 ph)

1.Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  .

2.Gi¶i bµi tËp 30 ( sgk - 22 )

 

 

Nªu c¸c b­íc gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  .

Häc sinh Gi¶i bµi tËp 30 ( sgk - 22 )

 

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

Ho¹t ®éng 2: (30 phót)

- GV ra vÝ dô gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi sau ®ã tãm t¾t bµi to¸n .

- Bµi to¸n cã c¸c ®¹i l­îng nµo tham gia ? Yªu cÇu t×m ®¹i l­îng nµo ?

- Theo em ta nªn gäi Èn nh­ thÕ nµo ?

- GV gîi ý HS chän Èn vµ gäi Èn .

- Hai ®éi lµm bao nhiªu ngµy th× song 1 c«ng viÖc ? VËy hai ®éi lµm 1 ngµy ®­îc bao nhiªu phÇn c«ng viÖc ?

- Sè phÇn c«ng viÖc mµ mçi ®éi lµm trong mét ngµy vµ sè ngµy mçi ®éi ph¶i lµm lµ hai ®¹i l­îng nh­ thÕ nµo ?

- VËy nÕu gäi sè ngµy ®éi A lµm mét m×nh lµ x , ®éi B  lµm lµ y th× ta cã ®iÒu kiÖn g× ? tõ ®ã suy ra sè phÇn c«ng viÖc mçi ®éi lµm mét m×nh lµ bao nhiªu ?

- H·y tÝnh sè phÇn c«ng viÖc cña mçi ®éi lµm trong mét ngµy theo x vµ y ?

- TÝnh tæng sè phÇn cña hai ®éi lµm trong mét ngµy theo x vµ y tõ ®ã suy ra ta cã ph­¬ng tr×nh  nµo ?

- Mçi ngµy ®éi A lµm gÊp r­ìi ®éi B ta cã ph­¬ng tr×nh  nµo ?

- H·y lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  råi gi¶i hÖ t×m nghiÖm x , y ? §Ó gi¶i ®­îc hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn ta ¸p dông c¸ch gi¶i nµo ? ( ®Æt Èn phô a = )

- Gi¶i hÖ t×m a , b sau ®ã thay vµo ®Æt t×m x , y .

 

 

 

 

 

 

 

 

- GV gäi 1 HS lªn b¶ng gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh  trªn c¸c häc sinh kh¸c gi¶i vµ ®èi chiÕu kÕt qu¶ . GV ®­a ra kÕt qu¶ ®óng .

- VËy ®èi chiÕu ®iÒu kiÖn  ta cã thÓ kÕt luËn g× ?

 

 

VÝ dô 3 ( sgk )

§éi A + §éi B : lµm 24 ngµy xong 1 c«ng viÖc .

Mçi ngµy ®éi A lµm gÊp r­ìi ®éi B .

Hái mçi ®éi lµm mét m×nh mÊt bao nhiªu ngµy ?

Gi¶i :

Gäi x lµ sè ngµy ®Ó ®éi A lµm mét m×nh hoµn thµnh to¸n bé c«ng viÖc ; y lµ sè ngµy ®Ó ®éi B lµm mét m×nh hoµn thµnh toµn bé c«ng viÖc . §K : x , y > 0 .

- Mçi ngµy ®éi A lµm ®­îc : ( c«ng viÖc ) ; mçi ngµy ®éi B lµm ®­îc         ( c«ng viÖc ) .

- Do mçi ngµy phÇn viÖc cña ®éi A lµm nhiÒu gÊp r­ìi phÇn viÖc cña ®éi B lµm ta cã ph­¬ng tr×nh  :

                     

- Hai ®éi lµ chung trong 24 ngµy th× xong c«ng viÖc nªn mçi ngµy hai ®éi cïng lµm th× ®­îc ( c«ng viÖc ) ta cã ph­¬ng tr×nh  :

          

Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ ph­¬ng tr×nh  :

§Æt a =

? 6 ( sgk ) - HS lµm

Thay vµo ®Æt x = 40 ( ngµy )

                          y = 60 ( ngµy )

VËy ®éi A lµm mét m×nh th× sau 40 ngµy xong c«ng viÖc . §éi B lµm mét m×n th× sau 60 ngµy xong c«ng viÖc .

? 7 ( sgk )

- Gäi x lµ sè phÇn c«ng viÖc lµm trong mét ngµy cña ®éi A y lµ sè phÇn c«ng viÖc lµm trong mét ngµy cña ®éi B . §K x ,  y > 0

- Mçi ngµy ®éi A lµm ®­îc nhiÒu gÊp r­ìi ®éi B ta cã ph­¬ng tr×nh  : x =   (1)

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng


Tr­êng THCS Ph­¬ng §×nh   GA ®ai sè 9

 

- H·y thùc hiÖn ? 7 ( sgk ) ®Ó lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  cña bµi to¸n theo c¸ch thø 2 .

- GV cho HS ho¹t ®éng theo nhãm sau ®ãcho kiÓn tra chÐo kÕt qu¶ .

- GV thu phiÕu cña c¸c nhãm vµ nhËn xÐt .

- GV treo b¶ng phô ®­a lêi gi¶i mÉu cho HS ®èi chiÕu c¸ch lµm .

- Em cã nhËn xÐt g× vÒ hai c¸ch lµm trªn ? c¸ch nµo thuËn lîi h¬n ?

- Hai ®éi lµ chung trong 24 ngµy xong c«ng viÖc mçi ngµy c¶ hai ®éi lµm ®­îc ( c«ng viÖc ) ta cã ph­¬ng tr×nh  : x + y = (2)

Tõ (1) vµ (2) ta cã hÖ :

VËy ®éi A lµm mét m×nh xong c«ng viÖc trong 40 ngµy , ®éi B lµm mét m×nh xong c«ng viÖc trong 60 ngµy

             Ho¹t ®éng3: Cñng cè kiÕn thøc-H­íng dÉn vÒ nhµ  (7 phót)

a) Cñng cè :

- H·y chän Èn , gäi Èn vµ ®Æt ®iÒu kiÖn cho Èn sau ®ã lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  cña bµi tËp 32 ( sgk )

- GV cho HS lµm sau ®ã ®­a ra hÖ ph­¬ng tr×nh  cña bµi cÇn lËp ®­îc lµ :

    

b) H­íng dÉn :

-         Xem l¹i vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a , c¶ hai c¸ch gi¶i d¹ng to¸n n¨ng xuÊt ®· ch÷a .

-         Gi¶i bµi tËp 31 , 32 , 33 ( sgk ) - 23 ,24 .  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ngµy d¹y: 5 - 1 - 2013.

                                        TiÕt42         LuyÖn tËp

A-Môc tiªu:

-1. KiÕn thøc: Cñng cè l¹i cho häc sinh c¸ch gi¶i bµi to¸n b»ng c¸ch lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  c¸c d¹ng ®· häc nh­ vÝ dô 1 ; vÝ dô 2 .

2. Kü n¨ng: RÌn kü n¨ng ph©n tÝch bµi to¸n , chän Èn , ®Æt ®iÒu kiÖn vµ lËp hÖ ph­¬ng tr×nh  .

 RÌn kü n¨ng gi¶i hÖ ph­¬ng tr×nh thµnh th¹o .

1

TrÇn ThÞ Thanh H­¬ng

nguon VI OLET