Giáo án dạy thêm Ngữ văn 9

TiÕt 1

«n tËp kiÕn thøc ng÷ v¨n

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

      - Gióp HS «n luyÖn c¸c phÐp tu tõ trong TiÕng ViÖt.

      - VËn dông c¸c phÐp tu tõ trong bµi v¨n thuyÕt minh

B. Lªn líp

I.  LÝ thuyÕt:

   1. PhÐp so s¸nh

   2. PhÐp nh©n ho¸.

   3. PhÐp Èn dô.

   4. PhÐp ho¸n dô.

   5. PhÐp ch¬i ch÷.

   6. PhÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh.

   7. PhÐp nãi qu¸.

   8. PhÐp t­¬ng ph¶n.

   9. PhÐp ®iÖp ng÷

   10. C©u hái tu tõ.

II. LuyÖn tËp:

 Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh vµ nªu t¸c dông cña c¸c phÐp tu tõ trong c¸c tr­êng hîp sau:

a. Tr¨ng nh­ c¸i liÒm vµng gi÷a ®ång sao

b. N¨m qua th¾ng lîi vÎ vang

N¨m nay tiÒn tuyÕn ch¾c cµng th¾ng to

c. "Chao «i ! Mong nhí ! «i mong nhí:

Mét c¸nh chim thu l¹c cuèi ngµn "

                          (Xu©n - CLV)

d. Hìi c« t¸t n­íc bªn ®µng

Sao c« móc ¸nh tr¨ng vµng ®æ ®i.

                           ( Ca dao)

e. Trªn quª h­¬ng quan hä

Mét lµn n¾ng còng mang ®iÖu d©n ca.

                          ( Phã §øc Ph­¬ng)

g. Buån tr«ng con nhÖn ch¨ng t¬

NhÖn ¬i! NhÖn hìi, nhÖn chê mèi ai?

Buån tr«ng chªnh chÕch sao mai

Sao ¬i! Sao hìi nhí ai sao mê?

                                                 ( Ca dao)

h. Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶

Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m.

                                                        ( “ Bµi ca vì ®Êt”  Hoµng Trung Th«ng)

TiÕt 1

«n tËp kiÕn thøc ng÷ v¨n

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

      - Gióp HS «n luyÖn c¸c phÐp tu tõ trong TiÕng ViÖt.

      - VËn dông c¸c phÐp tu tõ trong bµi v¨n thuyÕt minh

B. Lªn líp

I.  LÝ thuyÕt:

   1. PhÐp so s¸nh

   2. PhÐp nh©n ho¸.

   3. PhÐp Èn dô.

   4. PhÐp ho¸n dô.

   5. PhÐp ch¬i ch÷.

   6. PhÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh.

   7. PhÐp nãi qu¸.

   8. PhÐp t­¬ng ph¶n.

   9. PhÐp ®iÖp ng÷

   10. C©u hái tu tõ.

II. LuyÖn tËp:

 Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh vµ nªu t¸c dông cña c¸c phÐp tu tõ trong c¸c tr­êng hîp sau:

a. Tr¨ng nh­ c¸i liÒm vµng gi÷a ®ång sao

b. N¨m qua th¾ng lîi vÎ vang

N¨m nay tiÒn tuyÕn ch¾c cµng th¾ng to

c. "Chao «i ! Mong nhí ! «i mong nhí:

Mét c¸nh chim thu l¹c cuèi ngµn "

                          (Xu©n - CLV)

d. Hìi c« t¸t n­íc bªn ®µng

Sao c« móc ¸nh tr¨ng vµng ®æ ®i.

                           ( Ca dao)

e. Trªn quª h­¬ng quan hä

Mét lµn n¾ng còng mang ®iÖu d©n ca.

                          ( Phã §øc Ph­¬ng)

g. Buån tr«ng con nhÖn ch¨ng t¬

NhÖn ¬i! NhÖn hìi, nhÖn chê mèi ai?

Buån tr«ng chªnh chÕch sao mai

Sao ¬i! Sao hìi nhí ai sao mê?

                                                 ( Ca dao)

h. Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶

Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m.

                                                        ( “ Bµi ca vì ®Êt”  Hoµng Trung Th«ng)

TiÕt 1

«n tËp kiÕn thøc ng÷ v¨n

A. Môc tiªu cÇn ®¹t

      - Gióp HS «n luyÖn c¸c phÐp tu tõ trong TiÕng ViÖt.

      - VËn dông c¸c phÐp tu tõ trong bµi v¨n thuyÕt minh

B. Lªn líp

I.  LÝ thuyÕt:

   1. PhÐp so s¸nh

   2. PhÐp nh©n ho¸.

   3. PhÐp Èn dô.

   4. PhÐp ho¸n dô.

   5. PhÐp ch¬i ch÷.

   6. PhÐp nãi gi¶m nãi tr¸nh.

   7. PhÐp nãi qu¸.

   8. PhÐp t­¬ng ph¶n.

   9. PhÐp ®iÖp ng÷

   10. C©u hái tu tõ.

II. LuyÖn tËp:

 Bµi tËp 1: X¸c ®Þnh vµ nªu t¸c dông cña c¸c phÐp tu tõ trong c¸c tr­êng hîp sau:

a. Tr¨ng nh­ c¸i liÒm vµng gi÷a ®ång sao

b. N¨m qua th¾ng lîi vÎ vang

N¨m nay tiÒn tuyÕn ch¾c cµng th¾ng to

c. "Chao «i ! Mong nhí ! «i mong nhí:

Mét c¸nh chim thu l¹c cuèi ngµn "

                          (Xu©n - CLV)

d. Hìi c« t¸t n­íc bªn ®µng

Sao c« móc ¸nh tr¨ng vµng ®æ ®i.

                           ( Ca dao)

e. Trªn quª h­¬ng quan hä

Mét lµn n¾ng còng mang ®iÖu d©n ca.

                          ( Phã §øc Ph­¬ng)

g. Buån tr«ng con nhÖn ch¨ng t¬

NhÖn ¬i! NhÖn hìi, nhÖn chê mèi ai?

Buån tr«ng chªnh chÕch sao mai

Sao ¬i! Sao hìi nhí ai sao mê?

                                                 ( Ca dao)

h. Bµn tay ta lµm nªn tÊt c¶

Cã søc ng­êi sái ®¸ còng thµnh c¬m.

                                                        ( “ Bµi ca vì ®Êt”  Hoµng Trung Th«ng)

GV chia nhãm cho HS lµm vµ tr×nh bµy.

Bµi tËp 2: ViÕt ®o¹n v¨n tr×nh bµy t¸c dông cña phÐp tu tõ ®­îc sö dông trong khæ th¬ sau:

¤i, cã chi anh ®­îc vÒ víi HuÕ

Kh«ng ®îi tr­a nay, ph­îng në víi cê

VÒ víi ph¸ Tam Giang, nh­ con ChÝch, con Chuån d­íi bÓ

VÒ víi rõng l¸ bÕn tuÇn lîp nãn bµi th¬

                                                         (Bµi ca quª h­¬ng - TèH÷u)

*GVHD:

-              §äc kÜ khæ th¬ vµ t×m hiÓu hoµn c¶nh ra ®êi cña bµi th¬.

-              X¸c ®Þnh phÐp tu tõ  trong khæ th¬ vµ t×m hiÓu t¸c dông cña nã.

-              ViÕt thµnh ®o¹n v¨n diÔn dÞch.

*HS viÕt bµi vµ tr×nh bµy trong líp.

*GV nhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸.

Bµi tËp 3: ViÕt ®o¹n v¨n thuyÕt minh vÒ c©y ph­îng trªn s©n tr­êng em trong ®ã cã sö dông mét sè phÐp tu tõ trªn.

GVHD:

*X¸c ®Þnh ®èi t­îng thuyÕt minh:

-              §èi t­îng thuyÕt minh: ThuyÕt minh vÒ loµi c©y ( c©y ph­îng).

-              Ph¹m vi: Trªn s©n tr­êng em.

* T×m h×nh ¶nh vµ phÐp tu tõ phï hîp:

-              Gäi tªn c©y: b¸c ph­îng( nh©n ho¸)

-              Miªu t¶ c¸c bé phËn cña c©y:

          + Th©n ph­îng b¹c phÕch v× n¾ng giã -> nh­ kho¸c chiÕc ¸o n©u ®· b¹c mµu.

          + L¸ ph­îng: nhá xÝu nh­ chiÕc mãng tay em bÐ; cµnh ph­îng nh­ bµn tay vÉy vÉy d­íi ¸nh mÆt trêi thËt duyªn d¸ng

           + Hoa ph­îng: §á nh­ chïm hoa löa , nh­ nh÷ng chiÕc ®Ìn lång th¾p s¸ng c¶ mét gãc s©n tr­êng.

•          Yªu cÇu: HS viÕt thµnh ®o¹n v¨n vµ tr×nh bµy.
•          GV ch÷a vµ ®¸nh gi¸.

Bµi tËp 4: ViÕt ®o¹n v¨n ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c phÐp tu tõ ®­îc dïng trong bµi th¬ “ Khi con tu hó” cña nhµ th¬ Tè H÷u.

Khi con tu hó gäi bÇy

Lóa chiªm ®ang chÝn, tr¸i c©y ngät dÇn

V­ên r©m ®¹y tiÕng ve ng©n

B¾p r©y vµng h¹t ®Çy s©n n¾ng ®µo

Trêi xanh cµng réng, cµng cao

§«i con diÒu s¸o lén nhµo tõng kh«ng

Ta nghe hÌ dËy bªn lßng

Mµ ch©n muèn ®¹p tan phßng hÌ «i!

Ngét lµm sao, chÕt uÊt th«i

Con chim tu hó ngoµi trêi cø kªu!

( Tè H÷u)

*Yªu cÇu HS ®äc kÜ bµi th¬; t×m c¸c phÐp tu tõ; ph©n tÝch t¸c dông cña c¸c phÐp tu tõ ®ã- viÕt thµnh ®o¹n v¨n hoµn chØnh.

*VÒ nhµ: ¤n tËp v¨n thuyÕt minh.

tiÕt 2

«n tËp v¨n thuyÕt minh

ThuyÕt minh vÒ ®å dïng

A. Môc  tiªu cÇn ®¹t:

Gióp HS «n luyÖn kÜ n¨ng viÕt bµi v¨n thuyÕt minh vÒ ®å dïng

B. Lªn líp:

I. Lý thuyÕt:

  H: ThÕ nµo lµ thuyÕt minh ?

  H: Bè côc cña bµi v¨n thuyÕt minh ?

  H: Dµn ý ®¹i c­¬ng cña bµi v¨n thuyÕt minh ?

II. LuyÖn tËp:

Bµi tËp 1: ThuyÕt minh vÒ mét ®å vËt g¾n bã víi tuæi th¬ em.

*HD t×m hiÓu ®Ò:

- ThÓ lo¹i: KiÓu bµi v¨n thuyÕt minh vÒ ®å vËt.

- §èi t­îng: ®å vËt g¾n bã víi tuæi th¬ em( chiÕc bót, quyÓn s¸ch, chiÕc cÆcp s¸ch)

- Ph¹m vi: §å dïng.

*HD lËp dµn ý:

1.        Më bµi:

-              Giíi thiÖu ®èi t­îng thuyÕt minh: giíi thiÖu chiÕc bót.

-              Kh¸i qu¸t c¶m nghÜ cña em vÒ chiÕc bót.

2.        Th©n bµi:

* Giíi thiÖu vÒ lÞch sö cña chiÕc bót:

-              Tõ thêi nguyªn thuû: con ng­êi ®· dïng cµnh c©y v¹ch xuèng ®Êt, v¸ch nói nh÷ng kÝ hiÖu ®Ó nhËn ®­êng ®i vµ b¸o tin cho nh÷ng ng­êi trong bé l¹c cña minh nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt hoÆc hä dïng dao kh¾c lªn th©n c©y, t¶ng ®¸ ®Ó ®¸nh dÊu mèc thêi gian..

-              Thêi phong kiÕn: Con ng­êi ®· biÕt chÕ t¹o nh÷ng chiÕc bót b»ng l«ng ngçng viÕt lªn vá c©y tre hoÆc giÊy ®Ó ghi l¹i nh÷ng biÕn cè trong lÞch sö hoÆc nh÷ng kinh nghiÖm trong ®êi sèng nh»m l­u gi÷ tri thøc cña loµi ng­êi.

-              Khi c¸c ngµnh thñ c«ng chÕ t¸c kim laäi ra ®êi: con ng­êi ®· chÕ t¹o ra c¸c lo¹i bót cã th©n bót b»ng gç, kim lo¹i, nhùa vµ v× thÕ bót cã nhiÒu chñng lo¹i vµ c«ng dông kh¸c nhau

*Giíi thiÖu cÊu t¹o cña bót: Bót ch× hay bót m¸y, bót bi…®Òu cã 3 bé phËn.

-              Ngßi bót: cã thÓ ®­îc lµm b»ng nhiÒu chÊt liÖu kh¸c nhau nh­ng ®Òu dïng ®Ó viÕt( ngßi bót mùc, bót m¸y, bót bi)

-              Th©n bót: lµ phÇn ng­êi viÕt cÇm ®Ó viÕt còng ®­îc lµm b»ng nhùa, kim lo¹i hay gç

-              N¾p bót: lµ bé phËn dïng ®Ó b¶o qu¶n ngßi bót

* Giíi thiÖu c«ng dông cña bót:

-              §èi víi c¸c c« bÐ , cËu bÐ häc trß, häc sinh sinh viªn : bót lµ ®å dïng th©n thuéc nhÊt gióp c¸c b¹n ghi chÐp l¹i kiÕn thøc bµi c« gi¶ng

-              §èi víi nhµ khoa häc th× bót gióp hä ghi l¹i nh÷ng kh¸m ph¸, ph¸t minh tiÕn bé nh»m phôc vô lîi Ých cña con ng­êi

-              §èi víi ng­êi chiÕn sÜ: bót giøp hä ghi chÐp nh÷ng ®iÒu míi l¹ trªn mçi chÆng ®­êng hµnh qu©n vµ viÕt nh÷ng l¸ th­ chan chøa nghÜa t×nh cho ng­êi th©n

-              §èi víi ng­êi thÇy thuèc: Bót gióp hä ghi l¹i qu¸ tr×nh theo dâi ng­êi bÖnh vµ kª ®¬n thuèc ch÷a cho ng­êi bÖnh

-              §èi víi nhµ th¬, nhµ v¨n: Ghi l¹i nh÷ng c¶m xóc s©u s¾c nhÊt ®em l¹i nh÷ng gi©y phót s¶ng kho¸i cho ng­êi ®äc

-              §èi víi ng­êi n«ng d©n, c«ng nh©n: ghi l¹i kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ kÕt qu¶ lao ®éng

-              §èi víi c¸c ho¹ sÜ, nh¹c sÜ: Ghi l¹i nh÷ng s¶n phÈm tinh thÇn lµm tho¶ m·n ®êi sèng tinh thÇn cho con ng­êi

=> Bót lµ thø ®å dïng cÇn thiÕt, g¾n bã vµ cã c«ng dông v« cïng to lín ®èi víi ®êi sèng con ng­êi.

* Giíi thiÖu c¸ch b¶o qu¶n bót:

-              Bót ch×: ng­êi dïng ph¶I gi÷u g×n ®Ó ngßi khái g·y vµ lu«n gät h¬i nhän cho dÔ viÕt

-              Bót l«ng: ViÕt xong ph¶i röa ngßi vµ c¨m vµo lä ®Ó cho kh« vµ s¹ch

-              Bót qu¶n gç: lu«n lau cho ngßi s¹ch vµ ®Ëy n¾p cho khái gai ngßi.

-              Bót mùc vµ bót m¸y: ChÊm vµ b¬m mùc võa ®ñ ®Ó mùc khái ra tay, ®Ëy n¾p bót ®Ó b¶o qu¶n ngßi.

c. KÕt bµi:

-              §¸nh gi¸ vai trß vµ gi¸ trÞ cña bót ®èi víi mçi chóng ta( ng­êi dïng vµ ng­êi s¶n xuÊt)

-              Kh¼ng ®Þnh c¶m xóc víi ®å vËt( chiÕc bót).

*Yªu cÇu: HS viÕt bµi vµ tr×nh bµy.

                 GV ch÷a bµi vµ ®¸nh gi¸ chung.

Bµi tËp 2: ThuyÕt minh vÒ chiÕc qu¹t.

HD :

- ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh vÒ ®å vËt.

- §èi t­îng: ChiÕc qu¹t.

- Ph¹m vi: §å dïng gia ®×nh.

HD lËp dµn ý:

1.        Më bµi:

-              Giíi thiÖu vÒ chiÕc qu¹t.

-              Kh¸i qu¸t vÒ c«ng dông vµ c¶m xóc vÒ ®å vËt ( chiÕc qu¹t).

2.        Th©n bµi:

* Giíi thiÖu vÒ lÞch sö cña chiÕc qu¹t:

- Tõ xa x­a con ng­êi ®· dïng chiÕc mo cau lµm qu¹t.

+ Dïng nan tre ®Ó ®an qu¹t nan.

+ Dïng giÊy vµ nan tre ®Ó lµm nªn nh÷ng chiÕc qu¹t b»ng giÊy cã thÓ gÊp l¹i ®­îc tr«ng rÊt ®Ñp vµ tiÖn lîi.

      + Dïng l«ng chim ®Ó lµm nh÷ng chiÕc võa nhÑ l¹i võa mÒm m¹i duyªn d¸ng.

-              Khi khoa häc kÜ thuËt ph¸t triÓn vµ ph¸t minh ra nguån ®iÖn:

+ ChÕ t¹o ra nh÷ng chiÕc qu¹t cã c¸nh b»ng nhùa, kim lo¹i vµ ch¹y b»ng ®éng c¬

+ Qu¹t gåm cã nhiÒu chñng lo¹i: to, nhá tuú theo ng­êi dïng; qu¹t bµn, qu¹t c©y, qu¹t treo t­êng, qu¹t treo trªn trÇn nhµdùa vµo c¸c ®Æc ®iÓm ®ã ng­êi ta  ®Æt tªn c¸c lo¹i qu¹t…

* §Æc ®iÓm cÊu t¹o cña chiÕc qu¹t: chiÕc qu¹t gåm nhiÒu bé phËn vµ mâi bé phËn cã nhiÖm vô riªng ®Ó phôc vô tiÖn lîi nhÊt cho con ng­êi

+ Qu¹t mo cau, l¸ cä: Dï ®­îc lµm b»ng 1 chiÕc mo cau hoÆc tµu l¸ cä th× còng cã phÇn ®Ó cÇm vµ phÇn t¹o giã

+ Qu¹t nan: Cã c¸n ®Ó cÇm qu¹t, cã phÇn t¹o giã vµ ®­îc ®an thµnh nhiÒu lo¹i cã h×nh d¸ng kh¸c nhau: h×nh b¸n nguyÖt, h×nh trßn, h×nh tr¸i tim

+ Qu¹t giÊy: Cã h×nh tam gi¸c, cã bé phËn ®Ó cÇm qu¹t; cã h¬n chôc nan vµ ®­îc g¾n víi nhau b»ng lo¹i giÊy máng nhiÒu mµu, khi kh«ng dïng cã thÓ gÊp l¹i ®­îc

  + Qu¹t ®iÖn: ®­îc ch¹y b»ng ®éng c¬, t¹o giã m¹nh hay nhÑ tuú theo ng­êi dïng lùa chän ; qu¹t cã bé phËn t¹o giã lµ nh÷ng chiÕc c¸nh máng cã thÓ lµm b»ng nhùa hoÆc kim lo¹i; ®Ó b¶o vÖ ng­êi dïng lo¹i qu¹t nµy th­êng cã bé phËn b¶o vÖ c¸nh qu¹t ®­îc lµm nh­ chiÕc lång nhá; nh÷ng chiÕc c¸nh ®ã ®­îc g¾n mét ®éng c¬ phÝa sau vµ ®­îc b¶o vÖ b»ng vá nhùa; PhÇn d­íi lµ th©n qu¹t ( ®é ng¾n dµi tuú ý ng­êi s¶n xuÊt vµ dïng( qu¹t c©y, qu¹t bµn, qu¹t t­êng, qu¹t trÇn)

* C«ng dông: §em l¹i nh÷ng luång giã m¸t cho con ng­êi vµo nh÷ng ngµy hÌ oi ¶ b¶o ®¶m søc khoÎ cho mäi ng­êi trong lóc  lao ®éng còng nh­ khi nghØ ng¬i

* C¸ch sö dông:

- C¸c lo¹i qu¹t mo, qu¹t nan, qu¹t giÊy: ph¶i dïng tay vµ søc ng­êi ®Ó qu¹t

- Qu¹t c©y, qu¹t bµn, qu¹t t­êng, qu¹t trÇn: dïng ®éng c¬ ®iÖn

* C¸ch b¶o qu¶n:

- C¸c lo¹i qu¹t lµm b»ng chÊt liÖu nh­ l¸ c©y, mo cau, tre khi dïng xong ph¶i gi÷ kh«; khi qu¹t ph¶I nhÑ nhµng kh«ng gÊp hoÆc vo l¹i

- C¸c lo¹i qu¹t ch¹y b»ng ®éng c¬: Khi dïng ph¶i ®iÒu chØnh ®iÖn hîp lÝ, khi kh«ng dïng ph¶I t¾t qu¹t vµ ph¶i lau s¹ch vµ tra dÇu b¶o vÖ ®éng c¬

c.KÕt bµi:

-         §¸nh gi¸ vai trß cña chiÕc qu¹t ®èi víi ®êi sèng con ng­êi.

-         C¶m xóc cña em vÒ chiÕc qu¹t trong gia ®×nh

*Yªu cÇu: Dïng c¸c yÕu tè nghÖ thuËt vµ miªu t¶ ®Ó thuyÕt minh vÒ chiÕc qu¹t.

VD:

- Qu¹t tù giíi thiÖu vÒ m×nh ( nghÖ thuËt nh©n ho¸)

- Dïng yÕu tè miªu t¶ nh÷ng chiÕc qu¹t giÊy, qu¹t l«ng chim( qu¹t cña c¸c nghÖ sÜ móa, chÌo, tuång, hoÆc cña vua chóa ngµy x­a).

*HS viÕt hoµn chØnh vµ ch÷a.

TiÕt 3

C¶m thô v¨n häc.

A. Môc tiªu cÇn ®¹t:

- Gióp HS cñng cè kÜ n¨ng dùng ®o¹n v¨n biÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc.

- TÝch hîp víi v¨n thuyÕt minh ®Ó giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶

B. Lªn líp:

I. Lý thuyÕt:

1. ThÕ nµo lµ ®o¹n v¨n?

2. C¸c b­íc t¹o lËp v¨n b¶n?

3. KiÓu ®o¹n v¨n vµ c¸ch x©y dùng ®o¹n?

a. §o¹n v¨n diÔn dÞch?

b. §o¹n v¨n qui n¹p?

c. §o¹n v¨n mãc xÝch?

d. §o¹n v¨n song hµnh?

e. §o¹n v¨n tæng ph©n hîp.

4. C¸ch giíi thiÖu t¸c gi¶ cña v¨n b¶n?

II. LuyÖn tËp:

BµI tËp 1: ViÕt ®o¹n v¨n nªu c¶m nghÜ cña em vÒ bµi th¬ “ Khi con tu hó” cña nhµ th¬ Tè H÷u.

HD:

* §o¹n v¨n diÔn dÞch:

- C©u më ®Çu: Giíi thiÖu vÒ t¸c gi¶ vµ  kh¸iqu¸t c¶m xóc vÒ bµi th¬

- C¸c c©u th©n ®o¹n(khai triÓn):

+ Nªu vµ ®¸nh gi¸ nh÷ng nÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt cña bµi th¬: C¸ch dïng c¸c tÝnh tõ chØ mµu s¾c ; dïng yÕu tè miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m; dïng thÓ th¬ lôc b¸t víi ng«n ng÷ gi¶n dÞ mµ cã søc gîi c¶m

+ Tr×nh bµy c¶m nhËn s©u s¾c vÒ néi dung cña bµi th¬: TiÕng lßng cña ng­êi tï c¸ch m¹ng ®èi víi quª h­¬ng; niÒm kh¸t khao tù do; t×nh yªu quª h­¬ng ®Êt n­íc thiÕt tha

- C©u kÕt: Kh¼ng ®Þnh l¹i gi¸ trÞ nghÖ thuËt vµ néi dung cña bµith¬ vµ liªn hÖ

HS tr×nh bµy thµnh ®o¹n v¨n diÔn dÞch vµ chuyÓn thµnh ®o¹n v¨n qui n¹p.

GV ch÷a bµivµ nhËn xÐt.

Bµi tËp 2 : Tr×nh bµy c¶m nghÜ cña em vÒ bµi  th¬ “ Quª h­¬ng” cña nhµ th¬ TÕ Hanh.

*HD t×m hiÓu ®Ò:

-         ThÓ lo¹i: BiÓu c¶m vÒ t¸c phÈm v¨n häc.

-         §èi t­îng biÓu c¶m: V¨n b¶n “ Quª h­¬ng”.

-         Ph¹m vi: V¨n häc ViÖt Nam tr­íc C¸ch m¹ng th¸ng T¸m ( th¬ TÕ Hanh).

* HD t×m ý:

- NghÖ thuËt:

   + ThÓ th¬: Tù do, nhÞp th¬ nhÑ nhµng, tha thiÕt; ng«n ng÷ th¬ méc m¹c mµ ®»m th¾m.

   + Ph­¬ng thøc biÓu ®¹t: BiÓu c¶m.

   + KÕt hîp nhuÇn nhÞ c¸c biÖn ph¸p tu tõ ®Ó t¹o bøc tranh sinh ®éng vÒ quª h­¬ng: Miªu t¶ kÕt hîp víi biÓu c¶m; dïng nghÖ thuËt so s¸nh kÕt hîp víi nh©n ho¸ vµ dïng tc¸c ®éng tõ m¹nh khiÕn cho h×nh ¶nh th¬ lung linh rùc rì; kÕt hîp t¶ thùc vµ liªn t­ëng t¹o sù g¾n bã gi÷a sù vËt vµ con ng­êi lµm nªn vÎ ®Ñp b×nh dÞ mµ sèng ®éng cña bøc tranh quª h­¬ng.

- Néi dung:

   + C¸ch giíi thiÖu lµng chµi võa b×nh dÞ l¹i võa s©u l¾ng c¶m xóc nhí quª.

   + H×nh ¶nh lµng chµi trong buæi s¸ng ®Ñp trêi khi nh÷ng chµng trai ra kh¬I ®¸nh c¸ thËt ®Ñp ®Ï vµ khoÎ kho¾n->hån quª h­¬ng ®­îc göi g¾m qua h×nh ¶nh c¸nh buåm võa quen thuéc l¹i thËt thiªng liªng…

+ H×nh ¶nh quª h­¬ng khi ®oµn thuyÒn ®¸nh c¸ trë vÒ th©t nhén nhÞp gîi kh«ng khÝ n¸o nøc cña ng­êi d©n sau ngµy lao ®éng mÖt nhäc vµ niÒm vui cña hä tr­íc thµnh qu¶ lao ®éng cña m×nh.

+ H×nh ¶nh con thuyÒn ®· trë thµnh biÓu t­îng cña quª h­¬ng…. ®ã lµ kh¸m ph¸ míi mÎ cña TÕ Hanh vµ chÝnh g×nh ¶nh ®ã t¹o nªn nÐt riªng trong th¬ «ng…

*T­ liÖu tham kh¶o: bµi th¬ “ Nhí con s«ng quª h­¬ng” cña TÕ Hanh.

VD:

- Giíi thiÖu:

Quª h­¬ng t«i cã con s«ng xanh biÕc

N­íc g­¬ng trong soi tãc nh÷ng hµng tre

T©m hån t«ilµ mét buæi tr­a hÌ

To¶ n¾ng xuèng dßng s«ng lÊp lo¸ng.

- Nhí vÒ quª h­¬ng víi nh÷ng h×nh ¶nh th©n thuéc:

T«i nhí kh«ng ngu«i ¸nh n¾ng mµu vµng

T«i quªn sao ®­îc s¾c trêi xanh biÕc

T«i nhí c¶ nh÷ng ng­êi kh«ng quen biÕt.

*Yªu cÇu : HS viÕt thµnh bµiv¨n hoµn chØnh vµ ch÷a bµi.

Bµi tËp 3: Tr×nh bµy c¶m nghÜ cña em vÒ v¨n b¶n “ N­íc §¹i ViÖt ta” – trÝch “ B×nh Ng« ®¹i c¸o” cña nhµ th¬ NguyÔn Tr·i.

*HD t×m hiÓu ®Ò bµi:

-         ThÓ lo¹i: biÓu c¶m.

-         §èi t­îng : V¨n b¶n “ N­íc §¹i ViÖt ta”.

-         Ph¹m vi: TrÝch “ B×nh Ng« ®¹i c¸o”- NguyÔn Tr·i.( V¨n häc trung ®¹i ViÖt Nam)

* HD t×m ý:

-         NÐt ®Æc s¾c vÒ nghÖ thuËt?

-         ý nghÜa s©u s¾c cña v¨n b¶n?

-         T­ t­ëng t×nh c¶m cña t¸c gi¶?

-         C¶m xóc cña em khi tiÕp nhËn v¨n b¶n?

*HD lËp dµn bµi.

a. Më bµi:

-         Giíi thiÖu hoµn c¶nh ra ®êi cña t¸c phÈm- kh¸i qu¸t vÒ t¸c gi¶, t¸c phÈm.

-         Nªu c¶m xóc khi ®äc v¨n b¶n.

b. Th©n bµi:

* Giíi thiÖu kh¸i qu¸t toµn bé t¸c phÈm “ B×nh Ng« ®¹i c¸o”- ¸ng thiªn cæ hïng v¨n cña NguyÔn Tr·i.

* Ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c yÕu tè nghÖ thuËt cña v¨n b¶n:

- ThÓ th¬ , ng«n ng÷ th¬, ©m h­ëng cña bµi th¬: ThÓ th¬ biÒn ngÉu, ng«n ng÷ th¬ võa dung dÞ võa trang träng thÓ hiÖn khÝ thÕ vµ niÒm vui chiÕn th¾ng cña c¶ d©n téc sau kh¸ng chiÕn chèng qu©n Minh-> ©m h­ëng bµi th¬ d¹t dµo, hµo s¶ng thÓ hiÖn niÒm tù hµo d©n téc…

- KÕt hîp ph­¬ng thøc tù sù vµ biÓu c¶m-> hiÖn thùc cña cuéc chiÕn vµ c¶m høng l·ng m¹n cña ng­êi chiÕn th¾ng

- C¸ch dïng tõ ng÷ , kiÓu c©u

- Bè côc cña bµi viÕt chÆt chÏ mµ khóc chiÕt

* Néi dung vµ ý nghÜa cña v¨n b¶n:

- Tæng kÕt l¹i qu¸ tr×nh khëi nghÜa Lam S¬n

- Kh¼ng ®Þnh ®éc lËp chñ quyÒn d©n téc, cuéc chiÕn

- Miªu t¶ khÝ thÕ tiÕn c«ng kÎ thï vµ nh÷ng thÊt b¹i th¶m h¹i cña chóng.

- NiÒm vui chiÕn th¾ng vµ t­ t­ëng nh©n nghÜa

-> V¨n b¶n ®­îc coi nh­ b¶n tuyªn ng«n ®éc lËp lÇn thø hai cña d©n téc ta

+ Chó ý so s¸nh víi v¨n b¶n “ S«ng nói n­íc Nam”-> ý thøc tù t«n d©n téc vµ t­ t­ëng nh©n nghÜa cña ng­êi ViÖt

c. KÕt bµi:

-         Kh¼ng ®Þnh l¹i c¶m xóc vÒ v¨n b¶n.

-         Liªn hÖ.

*Yªu cÇu: HS viÕt bµi hoµn chØnh .

*GV cñng cè l¹i c¸ch tr×nh bµy c¶m nghÜ vÒ t¸c phÈm v¨n häc ®Ó chuÈn bÞ t©m thÕ cho HS tiÕp thu kiÓu bµi nghÞ luËn v¨n häc.

*VÒ nhµ: ¤n lý thuyÕt kiÓu bµi v¨n thuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh.

TiÕt 4

ThuyÕt minh  vÒ danh lam th¾ng c¶nh vµ di tÝch lÞch sö

ThuyÕt minh vÒ di tÝch lÞch sö ë ®Þa ph­¬ng em.

I. Lý thuyÕt: ThuyÕt minh vÒ di tÝch lÞch sö vµ danh lam th¾ng c¶nh?

* Yªu cÇu: lµm næi bËt vÎ ®Ñp  vµ ý nghÜa cña di tÝch lÞch sö.

-HS ph¶i quan s¸t, miªu t¶, b×nh luËn ®¸nh gi¸, nªu c¶m xóc ®èi víi di tÝch ®ã.

*GV ®Þnh h­íng:

- Giíi thiÖu chung vÒ khu di tÝch.

- ThuyÕt minh vÒ vÞ trÝ ®Þa lÝ, ®Æc ®iÓm  ®Þa h×nh ®Þa thÕ

- Miªu t¶ tõ bao qu¸t ®Õn cô thÓ vµ nªu ý nghÜa cña khu di tÝch ®èi víi ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng vµ d©n téc VN

- Dïng nghÖ thuËt so s¸nh, dïng sè liÖu vµ yÕu tè miªu t¶, biÓu c¶m ®Ó lµm næi bËt vÎ ®Ñp cña c¶nh cïng c¶m xóc cña ng­êi viÕt.

*HS lËp dµn ý vµ viÕt bµi hoµn chØnh.

*GV cho c¸c em tr×nh bµy vµ ®¸nh gi¸.

Yªu cÇu: ThuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh ë quª em.

*HS th¶o luËn tù ®Æt ®Ò vµ t×m hiÓu ®Ò; t×m ý vµ lËp dµn ý cho bµi v¨n.

II. LuyÖn tËp:

Bµi tËp 1: §å S¬n lµ mét trong nh÷ng c¶nh ®Ñp næi tiÕng cña quª h­¬ng em.

*H­íng dÉn t×m hiÓu ®Ò:

- ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh vÒ danh lam th¾ng c¶nh.

- §èi t­îng: §å S¬n.

*H­íng dÉn t×m ý:

- VÞ trÝ ®Þa lÝ cña khu danh lam th¾ng c¶nh §å S¬n : B·i biÓn ®Ñp næi tiÕng cña thµnh phè H¶i Phßng c¸ch trung t©m thµnh phè 20 km

- TÇm quan träng cña khu nghØ m¸t næi tiÕng:

+ Lµ cöa ngâ cña thµnh phè , lµ n¬i ghi bao chiÕn cong thÇm lÆng cña qu©n d©n H¶i Phßng trong kh¸ng chiÕn chèng MÜ.( xuÊt ph¸t cña nh÷ng con tµu kh«ng sè vµ khëi nguån cña ®­êng Hå ChÝ Minh trªn biÓn).

+ Lµ n¬i thu hót hµng ngµn du kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc , gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ cho ®Þa ph­¬ng

- VÎ ®Ñp cña khu nghØ m¸t §å S¬n

+ Con ®­êng ra khu nghØ m¸t?

+ Khu I,II vµ III.

+ C¶nh quan n¬i ®©y? nói non, biÓn c¶ vµ tÊm lßng ng­êi d©n miÒn biÓn?

+ C¶nh b·i biÓn ?( ®«ng vui, ån µo, n¸o nhiÖt trªn b·i t¾m, khu vui ch¬i)

*Yªu cÇu HS lËp dµn ý .

*HS th¶o luËn vµ tr×nh bµy dµn ý.

GV nhËn xÐt vµ ch÷a dµn ý.

*VÒ nhµ: Hoµn chØnh bµi viÕt- buæi häc sau GV ch÷a bµi viÕt cho HS.

Bµi tËp 2: ThuyÕt minh vÒ khu di tÝch lÞch sö §Òn NghÌ.

*T×m hiÓu bµi:

- ThÓ lo¹i: ThuyÕt minh vÒ di tÝch lÞch sö.

- §èi t­îng thuyÕt minh: Khu di tÝch lÞch sö §Òn NghÌ.

*H­íng dÉn t×m ý:

- LÞch sö cña ng«i ®Òn: X©y dùng tõ thêi gian? Thê ai? Ng­êi ®ã cã vai trß thÕ nµo víi ®Þa ph­¬ng.

   + §Òn NghÌ lµ n¬i thê bµ N÷ t­íng Lª Ch©n , mét n÷ t­íng tham gia khëi nghÜa Hai Bµ Tr­ng ng­íi cã c«ng dùng lªn Trang an Biªn- tiÒn th©n cña thµnh phè H¶i Phßng ngµy nay.       

- VÞ trÝ vµ tÇm quan träng cña ng«i ®Òn:

   + Ng«i ®Òn n»m trªn con ®­¬ng nhá mang tªn Lª Ch©n, ngay gi÷a trung t©m thµnh phè

   +Ng«i ®Òn linh thiªng vµ thu hót nhiÒu du kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc- ®­îc nhµ n­íc c«ng nhËn lµ khu di tÝch lÞch sö cña ®Þa ph­¬ng  lµ niÒm tù hµo cña ng­êi d©n ®Êt c¶ng.

- Qui m« cña khu di tÝch( kiÕn tróc cña khu di tÝch): Cæng chÝnh? Ng«i §Òn cã kÕt cÊu?

- VÎ ®Ñp cña c¶nh quan n¬i ®©y? nÐt ®éc ®¸o cña c«ng tr×nh kiÕn tróc §Òn NghÌ? VÎ tinh x¶o cña c¸c hoa v¨n trªn t­êng, m¸i vµ pho t­îng?

- Kh«ng khÝ ng«i ®Òn vµo dÞp tÕt lÔ?

- TÊm lßng thµnh kÝnh cña ng­êi d©n h¶i Phßng mçi khi ®Õn th¾p h­¬ng t­ëng niÖm ng­êi anh hïng d©n téc?

- C¶m xóc cña em khi ®Õn th¨m khu di tÝch nµy?

- Em sÏ lµm g× ®Ó gãp phÇn gi÷ g×n khu di tÝch?

- Em sÏ giíi thiÖu víi quÝ kh¸ch tõ ph­¬ng xa tíi vÒ ng«i ®Òn ra sao?

*HS th¶o luËn vµ tr×nh bµy dµn ý tr­íc líp.

* GV nhËn xÐt ®¸nh gi¸ vµ ch÷a bµi.

*VÒ nhµ : HS lµm bµi hoµn chØnh-  Buæi häc sau GV cho HS tr×nh bµy vµ ch÷a bµi.