Giáo án GDCD 12

Hoạt động của GV và HS

Kiến thức trọng tâm

Hoạt động 1: tìm hiểu khái niệm pháp luật. (15’)

Phương pháp: đàm thoại, gợi mở

- GV: Em hãy kể tên một số luật mà em biết? Những luật đó do cơ quan nào ban hành? việc ban hành luật đó nhằm mục đích gì?

* Vậy PL là gì?

- HS: Thảo luận

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

* Hoạt động 2: Tìm hiểu các đặc trưng cơ bản của pháp luật. (20’)

PP: Thuyết trình, vấn đáp, …

- GV: Giới thiệu một số luật, sau đó cho HS n/xét về nội dung, hình thức:

- Hãy phân tích đặc trưng của luật HN & GĐ về nội dung, hình thức và hiệu lực pháp lí của luật?

+ Nội dung: Nam nữ tự nguyện kết hôn trên cơ sở tình yêu, tôn trọng lẫn nhau… phù hợp sự tiến bộ xh.

+ Hình thức: Thể hiện các qui tắc: như kết hôn tự nguyện, một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng…

+ Về tính hiệu lực bắt buộc: Các qui tắc ứng xử trong quan hệ HN & GĐ trở thành điều luật có hiêu lực bắt buộc mọi công dân.

* Vậy đặc trưng của PL là gì?

- HS: Thảo luân, bổ xung ý kiến.

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

1. Khái niệm pháp luật

a) Pháp luật là gì?

* PL là hệ thống các qui tắc xử sự chung do nhà nước ban hành và đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước.

b) Các đặc trưng của pháp luật

- Tính qui phạm phổ biến vì: PL là những qui tắc xử sự chung, áp dụng với tất cả mọi người, trong mọi lĩnh vực của đời sống xh. ( khác các qui phạm xh khác- đạo đức xh).

- Tính quyền lực, bắt buộc chung:

Pháp luật do nhà nước ban hành, bảo đảm thực hiện, bắt buộc mọi tổ chức, cá nhân, bất kì ai cũng phải thực hiện, bất kì ai vi phạm cũng đều bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật ( Là điểm khác đạo đức). VD sgk.

- Tính xác định chặt chẽ về mặt hình thức vì:

+ Hình thức thể hiện của PL là các văn bản qui phạm PL

+ Thẩm quyền ban hành văn bản QPPL của các cơ quan nhà nước được quy định trong Hiến pháp và Luật Ban hành văn bản QPPL

+ Các văn bản QPPL nằm trong một hệ thống thống nhất.

Ngày ……tháng …… năm ………

Duyệt của Tổ trưởng

…………………………..

Hoạt động của GV và HS

Kiến thức trọng tâm

* Hoạt động 1: tìm hiểu bản chất giai cấp của pháp luật.(10’)

PP: Thảo luận nhóm, gợi ý

Thảo luận nhóm

- Em đã học về nhà nước và bản chất nhà nước. Hãy cho biết nhà nước có bản chất  như thế nào?

- Theo em PL do ai  ban hành? Nhằm  mục đích gì?

- HS: Thảo luân, bổ xung ý kiến.

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận. (Giáo viên có thể đưa ra sơ đồ phát triển của các chế độ xã hội trong lịch sử loài người, từ đó phân tích bản chất giai cấp của Pl, bản chất từng kiểu Pl để học sinh hiểu sâu hơn

* Hoạt động 2: Tìm hiểu bản chất xã hội của pháp luật.(15’)

PP: Đàm thoại, giảng giải

- GV: Theo em vì sao Nhà nước phải đưa ra quy định người ngồi trên mô tô, xe máy phải đội mũ bảo hiểm. Đưa ra quy định đó nhằm mục đích gì?

- GV: N/xét. Đánh giá. kết luận:, dẫn dắt vào kiến thức cơ bản:

+ Do các mối quan hệ xh phức tạp; để quản lí xh nhà nước phải ban hành hệ thống các qui tắc xử sự chung được gọi là PL.

+ VD: Bộ luật dân sự năm 2005 qui định: Tự do, tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác, trung thực... đảm bảo sự bình đẳng trong quan hệ PL dân sự ( mua bán, tặng cho,vay mượn, thừa kế…) góp phần bảo vệ lợi ích, trật tự công cộng, thúc đẩy sự phát triển KT – XH.

* Hoạt động 3: Tìm hiểu mối quan hệ giữa pl với đạo đức.(10’)

PP: Thuyết trình, vấn đáp, liên hệ

- GV:

+  cho hs đọc thêm phần mối quan hệ giữa pl với kinh tế và chính trị

2. Bản chất của pháp luật

PL vừa mang bản chất giai cấp, vừa mang bản chất xã hội.

a) Bản chất giai cấp của pháp luật

- PL do Nhà nước ban hành phù hợp với ý chí nguyện vọng của giai cấp cầm quyền mà nhà nước là đại diện

b) Bản chất xã hội của pháp luật

- PL mang b/c xh vì:

+ Các qui phạm PL bắt nguồn từ thực tiễn đời sống xh.; do thực tiễn cuộc sống đòi hỏi

+ PL không chỉ phản ánh ý chí của giai cấp thống  trị mà còn phản ánh nhu cầu, lợi ích của các giai cấp và các tầng lớp dân cư khác nhau trong xã hội.

+ Các QPPL được thực hiện trong thực tiễn đời sống xã hội, vì sự phát triển của xã hội.

3. Mối quan hệ giữa pháp luật với kinh tế, chính trị, đạo đức.

a) Quan hệ giữa pháp luật với kinh tế

- Đọc thêm

b) Quan hệ giữa pháp luật với chính trị

+ Sử dụng PP thuyết trình và giảng giải:

+ Có thể xuất phát từ nguồn gốc, bản chất và đặc trưng của PL để phân tích mối quan hệ giữa pl với đạo đức.

+ Cho HS đọc VD sgk và tự nhận xét.

* Quan hệ giữa PL với đạo đức:

Giáo viên: lấy ví dụ phân tích vi phạm đạo đức đồng thời vi phạm pháp luật, vi phạm đạo đức nhưng không vi phạm pháp luật, sau đó đẫn dắt học sinh:

+ Đạo đức là những qui tắc xử sự hình thành trên cơ sở các quan niệm về thiện, ác, nghĩa vụ, lương tâm, danh dự, nhân phẩm…(con người tự điều chỉnh hành vi một cách tự giác cho phù hợp những chuẩn mực chung của xh).

+ Các qui phạm PL luôn thể hiện các quan niệm về đạo đức. Các giá trị đạo đức khi đã trở thành nội dung của qui phạm PL thì đảm bảo thực hiện bằng quyền lực nhà nước.

+ PL là phương tiện đặc thù để thể hiện và bảo vệ các giá trị đạo đức. Những giá trị PL cũng là những giá trị đạo đức cao cả con người hướng tới.

- HS: Trao đổi. Nêu VD thực tiễn

- GV: N/xét, bổ xung, kết luận.

- Đọc thêm

c) Quan hệ giữa pháp luật với đạo đức

+ Trong hàng loạt QPPL luôn thể hiện các quan niệm về đạo đức có tính phổ biến, phù hợp với sự phát triển và tiến bộ xh, nhất là PL trong các lĩnh vực dân sự, hôn nhân và gia đình, văn hóa, xh, giáo dục.

+ PL la một phương tiện đặc thù để thể hiện và bảo vệ các giá trị đạo đức

+ Những giá trị cơ bản nhất của PL – công bằng, bình đẳng, tự do, lẽ phải cũng là những giá trị đạo đức cao cả mà con người luôn hướng tới.

Đạo đức

Pháp luật

Nguồn gốc

Hình thành từ đời sống xh

Các qui tắc xử sự trong đời sống xh, được nhà nước ghi nhận thành các qui phạm PL

Nội dung

Các quan niệm chuẩn mực thuộc đời sống tinh thân, tình cảm của con người (về thiện ác, công bằng danh dự, nhân phẩm…)

Các qui tắc xử sự ( việc được làm, phải làm, không được làm)

Hình thức thể hiện

Trong nhận thức, tình cảm con người.

Văn bản qui ph ạm PL

Phương thức tác động

Tự giác điều chinhr bằng lương tâm và dư luận xã hội

Giáo dục, cưỡng chế bằng quyền lực nhà nước

Ngày ……tháng …… năm ………

Duyệt của Tổ trưởng

…………………………..

Hoạt động của GV và HS

Nội dung chính của bài

* Hoạt động 1: Tìm hiểu vai trò của

4. Vai trò của pháp luật trong đời sống xã hội.

PL đối với Nhà nước(15’)

PP: Thảo luận nhóm, phân tích

- GV: Yêu cầu HS hiểu chức năng kép của PL: Vừa là phương tiện quản lí nhà nước, vừa bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của cong dân.

- Thảo luận nhóm:

+ Vì sao nhà nước phải quản lí xh bằng PL? Nêu VD?

+ Nhà nước quản lí xh bằng PL như thế nào? Liên hệ ở địa phương mà em biết?

- HS: Thảo luận, đại diện trả lời.

- GV: Nhận xét, bổ xung, kết luận.

* Hoạt động 2: Tìm hiểu vai trò của PL đối với công dân(20’)

PP: Đàm thoại, giải quyết tình huống,…

- Câu hỏi tình huống: Có quan điểm cho rằng, chỉ cần phát triển KT thật mạnh là sẽ giải quyết được mọi hiện tượng tiêu cực trong xh. Vì vậy, quản lí xh và giải quyết các xung đột bằng các công cụ KT là thiết thực nhất, hiệu quả nhất! Ý kiến của em?

- HS: Thảo luận, đại diện trả lời.

- GV: Nhận xét, bổ xung, kết luận.

* KL: PL vừa là phương tiện quản lí nhà nước, vừa là phương tiện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

(Nêu VD thực tiễn để HS khắc sâu kiến thức)

a) Pháp luật là phương tiện để nhà nước quản lí xã hội

- Không có PL, xã hội sẽ không có trật tự, ổn định, không thể tồn tại và phát triển được.

- Nhờ có PL, nhà nước phát huy được quyền lực của mình và kiểm tra, kiểm soát được các hoạt động của mọi cá nhân, tổ chức, cơ quan trong phạm vi lãnh thổ

- Quản lí bằng PL sẽ đảm bảo tính dân chủ, công bằng, phù hợp với lợi ích chung của các giai cấp và tầng lớp xã hội khác nhau, tạo được sự đồng thuận trong xã hội đối với việc thực hiện PL

-  PL do nhà nước ban hành để điều chỉnh các qhệ xã hội một cách thống nhất và đượcđảm bảo bằng sức mạnh quyền lực nhà nước nên hiệu lực thi hành cao.

- Nhà nước ban PL và tổ chức thực hiện PL trên phạm vi toàn xã hội, đưa PL vào đời sống của từng người dân và toàn xã hội.

b) Pháp luật là phương tiện để công dân thực hiện và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

-Quyền và nghĩa vụ của công dân được quy định trong các văn bản QPPL, trong đó quy định rõ công dân được phép làm gì. Căn cứ vào các quy định này, công dân thực hiện quyền của mình

- Các văn bản PLPL về hành chính, khiếu nại và tố cáo, hình sự, tố tụng quy định thẩm quyền, nội dung, hình thức, thủ tục giải quyết các tranh chấp, khiếu nại và xử lí các vi phạm PL xâm hại quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Căn cứ vào các quy định này, công dân bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình

 * Bài học: - Tôn trọng PL, thực hiện đúng các quy định của PL ở mọi lúc, mọi nơi phù hợp với lứa tuổi.

- Phê phán những hành vi vi phạm PL, khuyến khích những việc làm đúng PL

Ngày ……tháng …… năm ………

Duyệt của Tổ trưởng

…………………………..