Thể loại Giáo án bài giảng Ngữ văn 10
Số trang 1
Ngày tạo 12/1/2009 10:04:40 PM +00:00
Loại tệp doc
Kích thước 2.26 M
Tên tệp giao an van 10 cbda chinh sua doc
Ngày soạn: 10 tháng 8 năm 2009
Tiết:1.
Đọc văn:
tæng quan v¨n häc viÖt nam
A.Mục tiêu bài học:
Giúp hs:- Nhận thức được những nét lớn của nền VHVN về c¸c phương diện: các bộ phận hợp thành, các thời kì phát triển (thêi k× tõ thÕ kØ X- XIX).
- Biết vận dụng các tri thức đó để tìm hiểu và hệ thống hãa những tác phẩm sẽ học về VHVN.
- Bồi dưỡng niềm tự hào về VHVN.
B. Sự chuẩn bị của thầy và trò:
- Sgk, sgv và các tài liệu tham khảo.
- Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk.
- Gv thiết kế dạy- học.
C. Cách thức tiến hành:
Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các hình thức nêu vấn đề, trao đổi - thảo luận và trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình dạy học:
1. æn định tổ chức lớp.
2.Bài mới:
Ho¹t ®éng cña gv vµ hs |
Yªu cÇu cÇn ®¹t |
-VHVN bao gåm c¸c bé phËn lín nµo? -VH d©n gian lµ g×? Ngêi trÝ thøc cã tham gia s¸ng t¸c VH d©n gian ko? Nªu vµi VD mµ em biÕt?
- KÓ tªn c¸c thÓ lo¹i VH d©n gian?
- §Æc trng c¬ b¶n cña VH d©n gian?
- Vai trß cña VH d©n gian?
- VH viÕt lµ g×? |
I. C¸c bé phËn cña nÒn VHVN: 1. VH d©n gian: - K/n: Lµ s¸ng t¸c tËp thÓ vµ truyÒn miÖng cña nh©n d©n lao ®éng. - Ngêi trÝ thøc cã tham gia s¸ng t¸c VH d©n gian nhng ph¶i tu©n thñ c¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña VH d©n gian, trë thµnh tiÕng nãi t×nh c¶m chung cña nh©n d©n lao ®éng. VD: Bµi ca dao:“Trong ®Çm g× ®Ñp b»ng sen...”(Mét nhµ nho), “Th¸p Mêi ®Ñp nhÊt b«ng sen...”(B¶o §Þnh Giang), “Hìi c« t¸t níc bªn ®µng...”(Bµng B¸ L©n),... - C¸c thÓ lo¹i VH d©n gian: ThÇn tho¹i, truyÒn thuyÕt, sö thi, truyÖn cæ tÝch, truyÖn cêi, truyÖn ngô ng«n, tôc ng÷, c©u ®è, ca dao, vÌ, truyÖn th¬, chÌo. - §Æc trng: + TÝnh tËp thÓ. + TÝnh truyÒn miÖng. + TÝnh thùc hµnh (g¾n bã vµ phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau trong ®êi sèng céng ®ång). - Vai trß: + Gi÷ g×n, mµi giòa vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ d©n téc. + Nu«i dìng t©m hån nh©n d©n. + Gãp phÇn h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn VH viÕt. 2. VH viÕt: - K/n: Lµ s¸ng t¸c cña trÝ thøc, ®îc ghi l¹i b»ng ch÷ viÕt, mang dÊu Ên cña t¸c gi¶. |
- §Æc trng c¬ b¶n cña VH viÕt? - C¸c thµnh phÇn chñ yÕu cña VH viÕt? Nªu mét vµi t¸c phÈm thuéc c¸c thµnh phÇn ®ã? - HÖ thèng thÓ lo¹i cña VH viÕt?
Gv chuyÓn ý, dÉn d¾t. - Nªu c¸ch ph©n k× tæng qu¸t nhÊt cña VH viÕt VN? Ba thêi k× lín ®îc ph©n ®Þnh ntn? - Ch÷ H¸n ®îc du nhËp vµo VN tõ kho¶ng thêi gian nµo? T¹i sao ®Õn thÕ kØ X, VH viÕt VN míi thùc sù h×nh thµnh? - KÓ tªn mét sè t¸c gi¶, t¸c phÈm VH viÕt b»ng ch÷ H¸n tiªu biÓu?
- Em biÕt g× vÒ ch÷ N«m vµ sù ph¸t triÓn cña VH ch÷ N«m?
|
- §Æc trng: Lµ s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, mang dÊu Ên c¸ nh©n. - C¸c thµnh phÇn chñ yÕu: + VH viÕt b»ng ch÷ H¸n. + VH viÕt b»ng ch÷ N«m. + VH viÕt b»ng ch÷ quèc ng÷. - HÖ thèng thÓ lo¹i: + Tõ thÕ kØ X-XIX: VH ch÷ H¸n:+ V¨n xu«i. + Th¬. + V¨n biÒn ngÉu. VH ch÷ N«m:+ Th¬. + V¨n biÒn ngÉu. + Tõ ®Çu thÕ kØ XX- nay:+ Tù sù. + Tr÷ t×nh. + KÞch. * Lu ý: Hai bé phËn VH d©n gian vµ VH viÕt lu«n cã sù t¸c ®éng qua l¹i. Khi tinh hoa cña hai bé phËn v¨n häc nµy kÕt tinh l¹i ë nhng c¸ tÝnh s¸ng t¹o, trong nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö nhÊt ®Þnh ®· h×nh thµnh c¸c thiªn tµi VH (NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå ChÝ Minh,...). II. C¸c thêi k× ph¸t triÓn cña nÒn VHVN: 1. VH trung ®¹i (Thêi k× tõ thÕ kØ X-XIX): a. VH ch÷ H¸n: - Ch÷ H¸n du nhËp vµo VN tõ ®Çu c«ng nguyªn. - VH viÕt VN thùc sù h×nh thµnh vµo thÕ kØ X khi d©n téc ta giµnh ®îc ®éc lËp.
- C¸c t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: + LÝ Thêng KiÖt: Nam quèc s¬n hµ. + TrÇn Quèc TuÊn: HÞch tíng sÜ. + NguyÔn Tr·i: B×nh Ng« ®¹i c¸o, Qu©n trung tõ mÖnh tËp,... + NguyÔn Du: §éc TiÓu Thanh kÝ, Së kiÕn hµnh,... b. V¨n häc ch÷ N«m: - Ch÷ N«m lµ lo¹i ch÷ ghi ©m tiÕng ViÖt dùa trªn c¬ së ch÷ H¸n do ngêi ViÖt s¸ng t¹o ra tõ thÕ kØ XIII. -VH ch÷ N«m:+ Ra ®êi vµo thÕ kØ XIII. + Ph¸t triÓn ë thÕ kØ XV (t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: NguyÔn Tr·i- Quèc ©m thi tËp, Lª Th¸nh T«ng- Hång §øc quèc ©m thi tËp,...). + §¹t ®Õn ®Ønh cao vµo thÕ kØ XVIII- ®Çu thÕ kØ XIX (t¸c gi¶, t¸c phÈm tiªu biÓu: NguyÔn Du- TruyÖn KiÒu, §oµn ThÞ §iÓm- Chinh phô ng©m, Th¬ N«m Hå Xu©n H¬ng,...). - ý nghÜa cña ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m: + Chøng tá ý chÝ x©y dùng mét nÒn VH vµ v¨n hãa ®éc lËp cña d©n téc ta. |
- ý nghÜa cña ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m?
|
+ ¶nh hëng s©u s¾c tõ VH d©n gian nªn VH ch÷ N«m gÇn gòi vµ lµ tiÕng nãi t×nh c¶m cña nh©n d©n lao ®éng. + Kh¼ng ®Þnh nh÷ng truyÒn thèng lín cña VH d©n téc (CN yªu níc, tÝnh hiÖn thùc vµ CN nh©n ®¹o). + Ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh d©n téc hãa vµ d©n chñ hãa cña VH trung ®¹i. |
E. Cñng cè, dÆn dß:
Yªu cÇu hs:- Häc bµi.
- Lµm bµi tËp: lËp b¶ng so s¸nh VH d©n gian vµ VH viÕt.
Ngµy so¹n: 14 tháng 8 năm 2009
TiÕt: 2.
§äc v¨n:
tæng quan v¨n häc viÖt nam(tiÕp)
A.Mục tiêu bài học:
Giúp hs:- Nhận thức được các giai ®o¹n phát triển cña VHVNH§ và một số nét đặc sắc truyền thống của VH dân tộc.
- Biết vận dụng các tri thức đó để tìm hiểu và hệ thống hãa những tác phẩm sẽ học về VHVN.
- Bồi dưỡng niềm tự hào về VHVN.
B. Sự chuẩn bị của thầy và trò:
- Sgk, sgv và các tài liệu tham khảo.
- Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk.
- Gv thiết kế dạy- học.
C. Cách thức tiến hành:
Gv tổ chức giờ dạy- học theo cách kết hợp các hình thức nêu vấn đề, trao đổi- thảo luận và trả lời các câu hỏi.
D. Tiến trình dạy học:
1. æn định tổ chức lớp.
2. KiÓm tra bµi cò:
C©u hái: Ph©n biÖt VHDG vµ VH viÕt? C¸c thµnh phÇn cña VHT§? ý nghÜa cña ch÷ N«m vµ VH ch÷ N«m?
3.Bài mới:
Ho¹t ®éng cña gv vµ hs |
Yªu cÇu cÇn ®¹t |
-V× sao nÒn VHVN thÕ kØ XX ®îc gäi lµ VH hiÖn ®¹i? Hs thảo luận, tr¶ lêi: - VHH§ ®îc chia ra thµnh nh÷ng giai ®o¹n nhá nµo? Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña giai ®o¹n VH 1900-1930? - KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu trong giai ®o¹n nµy?
- Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña VHVN giai ®o¹n tõ 1930-1945? Gv gîi më: §©y lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn rùc rì nhÊt cña VHVNH§. NÒn VH níc ta khi Êy víi tr¨m nhµ ®ua tiÕng nh tr¨m hoa ®ua në. “Mét n¨m cña ta b»ng ba m¬i n¨m cña ngêi”(VòNgäc Phan). - NhÞp ®é ph¸t triÓn cña VHVN giai ®o¹n nµy ntn? C«ng cuéc hiÖn ®¹i hãa nÒn VH d©n téc ®· hoµn thµnh cha? - KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu?
- Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña VHVN giai ®o¹n tõ 1945-1975?
- VHVN ®îc sù chØ ®¹o vÒ t tëng, ®êng lèi cña tæ chøc nµo? phôc vô nhiÖm vô g×? Nh÷ng néi dung ph¶n ¸nh chÝnh cña nã? - KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu? |
2. VH hiÖn ®¹i (Tõ ®Çu thÕ kØ XX- hÕt thÕ kØ XX):
a. VHVN tõ 1900- 1930: - §Æc ®iÓm: Lµ giai ®o¹n v¨n häc giao thêi. + DÊu tÝch cña nÒn VH trung ®¹i: quan niÖm thÈm mÜ, mét sè thÓ lo¹i VH trung ®¹i (th¬ §êng luËt, v¨n biÒn ngÉu,...) vÉn ®îc líp nhµ nho cuèi mïa sö dông. + C¸i míi: VHVN ®· bíc vµo quü ®¹o hiÖn ®¹i hãa, cã sù tiÕp xóc, häc tËp VH ch©u ¢u. - C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu: T¶n §µ, Hå BiÓu Ch¸nh, Ph¹m Duy Tèn, Phan Béi Ch©u,... b. VHVN tõ 1930-1945: - §Æc ®iÓm: + VH ph¸t triÓn víi nhÞp ®é mau lÑ. + C«ng cuéc hiÖn ®¹i hãa nÒn VH ®· hoµn thµnh. - C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu: + ThÕ L÷, Xu©n DiÖu, ChÕ Lan Viªn, NguyÔn BÝnh,... + Ng« TÊt Tè, Nam Cao, Vò Träng Phông, NguyÔn Tu©n,... + Tè H÷u, Hå ChÝ Minh,... + Hoµi Thanh, H¶i TriÒu,...
c. VHVN tõ 1945-1975: - §Æc ®iÓm: Lµ giai ®o¹n VH c¸ch m¹ng. + VH ®îc sù chØ ®¹o vÒ t tëng, ®êng lèi cña §¶ng. + VH ph¸t triÓn thèng nhÊt phôc vô c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ. - Néi dung ph¶n ¸nh chÝnh + Sù nghiÖp ®Êu tranh c¸ch m¹ng. + C«ng cuéc x©y dùng cuéc sèng míi cña nh©n d©n. VH mang ®Ëm c¶m høng sö thi vµ chÊt l·ng m¹n c¸ch m¹ng. - C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu: Quang Dòng, NguyÔn §×nh Thi, Hoµng CÇm, T« Hoµi, Kim L©n, NguyÔn Minh Ch©u, Ph¹m TiÕn DuËt, Xu©n Quúnh,...
|
- Nªu ®Æc ®iÓm chÝnh cña VHVN giai ®o¹n tõ 1975- hÕt thÕ kØ XX?
- KÓ tªn c¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu?
Gv chuyÓn ý, dÉn d¾t. Mèi quan hÖ cña con ngêi ViÖt Nam víi thÕ giíi tù nhiªn ®îc biÓu hiÖn qua nh÷ng mÆt nµo? VD minh häa?
- Tõ mèi quan hÖ g¾n bã s©u s¾c cña con ngêi ViÖt Nam vµ thiªn nhiªn, em thÊy ngêi ViÖt cã t×nh c¶m víi thiªn nhiªn ntn?
- T¹i sao CN yªu níc l¹i trë thµnh mét trong nh÷ng néi dung quan träng vµ næi bËt nhÊt cña VHVN? |
d. VHVN tõ 1975- hÕt thÕ kØ XX: - §Æc ®iÓm: + VHVN bíc vµo giai ®o¹n ph¸t triÓn míi. + Hai m¶ng ®Ò tµi lín lµ: lÞch sö chiÕn tranh c¸ch m¹ng vµ con ngêi ViÖt Nam ®¬ng ®¹i. - C¸c t¸c gi¶ tiªu biÓu: Lª Lùu, NguyÔn Kh¾c Trêng, B¶o Ninh, NguyÔn Huy ThiÖp, NguyÔn ThÞ Thu HuÖ,... §¸nh gi¸: NÒn VHVN ®· ®¹t ®îc thµnh tùu to lín: + KÕt tinh ®îc nh÷ng t¸c gi¶ VH lín: NguyÔn Tr·i, NguyÔn Du, Hå ChÝ Minh,... + NhiÒu t¸c phÈm cã gi¸ trÞ ®îc dÞch ra nhiÒu thø tiÕng trªn thÕ giíi: TruyÖn KiÒu, NhËt kÝ trong tï, Th¬ t×nh Xu©n DiÖu,... + Cã vÞ trÝ xøng ®¸ng trong nÒn VH nh©n lo¹i. III. Con ngêi ViÖt Nam qua VH: 1. Con ngêi ViÖt Nam trong mèi quan hÖ víi thÕ giíi tù nhiªn: - NhËn thøc, c¶i t¹o, chinh phôc thÕ giíi tù nhiªn: VD: + ThÇn tho¹i ThÇn trô trêi, Qu¶ bÇu tiªn,... gi¶i thÝch sù h×nh thµnh thÕ giíi tù nhiªn vµ con ngêi. + TruyÒn thuyÕt S¬n Tinh- Thñy Tinh kh¸t väng chinh phôc thÕ giíi tù nhiªn. - Thiªn nhiªn lµ ngêi b¹n tri ©m, tri kØ: VD: + Ca dao vÒ quª h¬ng ®Êt níc: “ §êng v« xø NghÖ quanh quanh...” “ Hìi c« t¸t níc bªn ®êng...” “§øng bªn ni ®ång ngã bªn tª ®ång...” + Th¬ N«m NguyÔn Tr·i, Hå Xu©n H¬ng, NguyÔn KhuyÕn,... - Thiªn nhiªn g¾n víi lÝ tëng thÈm mÜ, ®¹o ®øc nhµ nho: VD: Tïng, cóc, tróc, mai cèt c¸ch ngêi qu©n tö (th¬ NguyÔn Tr·i, NguyÔn BØnh Khiªm,...). - Thiªn nhiªn thÓ hiÖn t×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc, yªu cuéc sèng vµ ®Æc biÖt lµ t×nh yªu løa ®«i: VD: Ca dao t×nh yªu nh÷ng vËt th©n thuéc t×nh yªu quª h¬ng ®Êt níc. Sãng (Xu©n Quúnh), T¬ng t (NguyÔn BÝnh), H¬ng thÇm (Phan ThÞ Thanh Nhµn),... Con ngêi ViÖt Nam cã t×nh yªu thiªn nhiªn s©u s¾c vµ thÊm thÝa. 2. Con ngêi ViÖt Nam trong mèi quan hÖ víi quèc gia d©n téc: - CN yªu níc - mét trong nh÷ng néi dung quan träng vµ næi bËt nhÊt cña VHVN. |
V×: + Nh©n d©n ta cã lßng yªu níc nång nµn, sím cã ý thøc x©y dùng mét quèc gia ®éc lËp, tù do. + Do ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®Æc biÖt ®Êt níc ta lu«n ph¶i ®Êu tranh chèng ngo¹i x©m ®Ó giµnh vµ gi÷ ®éc lËp lßng yªu níc ®îc mµi giòa. - Nh÷ng biÓu hiÖn cña CN yªu níc trong VHVN?
- Em h·y nªu nh÷ng biÓu hiÖn cña mèi quan hÖ gi÷a con ngêi ViÖt Nam vµ x· héi? Ph©n tÝch VD minh häa?
- Theo em, ý thøc c¸ nh©n lµ g×?
|
- BiÓu hiÖn: + T×nh yªu quª h¬ng (yªu c¶nh ®Ñp cña quª h¬ng ®Êt níc). + NiÒm tù hµo vÒ truyÒn thèng v¨n hãa d©n téc, lÞch sö dùng níc vµ gi÷ níc hµo hïng. + ý chÝ c¨m thï qu©n x©m lîc vµ tinh thÇn x¶ th©n v× ®éc lËp tù do... CN yªu níc lµ mét néi dung tiªu biÓu, mét gi¸ trÞ quan träng cña VHVN.
3. Con ngêi ViÖt Nam trong mèi quan hÖ víi x· héi: - M¬ íc vÒ mét x· héi c«ng b»ng tèt ®Ñp íc muèn, kh¸t väng mu«n ®êi cña nh©n d©n ta. VD: TruyÖn cæ tÝch (TÊm C¸m, Th¹ch Sanh,...) kh¸t väng c«ng lÝ “ë hiÒn gÆp lµnh”, “¸c gi¶ ¸c b¸o”. - Tè c¸o, phª ph¸n c¸c thÕ lùc chuyªn quyÒn vµ bµy tá lßng c¶m th«ng víi nh©n d©n bÞ ¸p bøc. VD: TruyÖn KiÒu (NguyÔn Du), Chinh phô ng©m (§oµn ThÞ §iÓm), T¾t ®Ìn (Ng« TÊt Tè),... - NhËn thøc, phª ph¸n, c¶i t¹o x· héi. VD: Tõ H¶i (TruyÖn KiÒu), ChÞ Sø (Hßn ®Êt), ChÞ ót TÞch (Ngêi mÑ cÇm sóng),... lµ nh÷ng con ngêi víi ý chÝ quËt cêng, cã søc m¹nh tiÒm tµng ko chÊp nhËn lµ n¹n nh©n ®au khæ cña x· héi ¸p bøc bÊt c«ng mµ ko ngõng ®Êu tranh cho tù do, h¹nh phóc, nh©n phÈm vµ quyÒn sèng cña m×nh. - C¶m høng x· héi s©u ®Ëm lµ tiÒn ®Ò h×nh thµnh CN hiÖn thùc vµ CN nh©n ®¹o trong VHVN. - VHVN ®· vµ ®ang ®i s©u ph¶n ¸nh c«ng cuéc x©y dùng cuéc sèng míi tuy cßn khã kh¨n gian khæ nhng ®Çy høng khëi tin vµo t¬ng lai. VD: Mïa l¹c (NguyÔn Kh¶i), RÎo cao (Nguyªn Ngäc),...
4. Con ngêi ViÖt Nam vµ ý thøc vÒ b¶n th©n: - BiÓu hiÖn: |
- ý thøc vÒ b¶n th©n cña con ngêi ViÖt Nam ®îc biÓu hiÖn trong VH ntn? Gîi më: Mèi quan hÖ gi÷a ý thøc c¸ nh©n vµ ý thøc céng ®ång? Khi nµo ngêi ViÖt Nam chó träng ®Õn ý thøc c¸ nh©n, ý thøc céng ®ång? Nªu c¸c giai ®o¹n VH minh häa? - Xu híng cña VH níc ta hiÖn nay lµ g×? Em cã t¸n ®ång nh÷ng t¸c phÈm chØ ®Ò cao quyÒn hëng thô theo b¶n n¨ng cña con ngêi ko? V× sao?
Hs ®äc vµ häc phÇn ghi nhí (sgk). |
+ VHVN ghi l¹i qu¸ tr×nh lùa chän, ®Êu tranh ®Ó kh¼ng ®Þnh ®¹o lÝ lµm ngêi cña con ngêi ViÖt Nam trong sù kÕt hîp hµi hßa hai ph¬ng diÖn: ý thøc c¸ nh©n – ý thøc céng ®ång. + V× nh÷ng lÝ do kh¸c nhau nªn ë nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh, VHVN ®Ò cao mét trong hai mÆt trªn. Trong chiÕn tranh hoÆc c«ng cuéc c¶i t¹o, chinh phôc tù nhiªn, cÇn huy ®éng søc m¹nh cña c¶ céng ®ång, VHVN ®Ò cao ý thøc céng ®ång (VHVN giai ®o¹n thÕ kØ X-XIV, 1945-1975). Khi cuéc sèng yªn b×nh, con ngêi cã ®iÒu kiÖn quan t©m ®Õn ®êi sèng c¸ nh©n hoÆc khi quyÒn sèng cña c¸ nh©n bÞ chµ ®¹p, ý thøc c¸ nh©n ®îc ®Ò cao (VHVN giai ®o¹n thÕ kØ XVIII- ®Çu XIX, 1930-1945). + Xu híng cña VH níc ta hiÖn nay: x©y dùng ®¹o lÝ lµm ngêi víi nh÷ng phÈm chÊt tèt ®Ñp (nh©n ¸i, thuû chung, t×nh nghÜa, vÞ tha, ®øc hi sinh v× sù nghiÖp chÝnh nghÜa,...).VHVN ®Ò cao quyÒn sèng c¸ nh©n nhng ko chÊp nhËn chñ nghÜa c¸ nh©n cùc ®oan.
IV. Tæng kÕt bµi häc: Ghi nhí (sgk) |
E. Cñng cè, dÆn dß:
Yªu cÇu hs: - Häc bµi.
- Lµm bµi tËp: LËp b¶ng so s¸nh VHT§ vµ VHH§.
- §äc tríc bµi: Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.
Ngµy so¹n: 18/8/09.
TiÕt :3.
TiÕng ViÖt:
ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷
A. Môc tiªu bµi häc:
Gióp hs:- N¾m ®îc c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷; c¸c nh©n tè giao tiÕp: nh©n vËt, hoµn c¶nh, néi dung, môc ®Ých, ph¬ng tiÖn, c¸ch thøc giao tiÕp; hai qu¸ tr×nh trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.
- X¸c ®Þnh c¸c nh©n tè giao tiÕp trong mét ho¹t ®éng giao tiÕp, n©ng cao n¨ng lùc giao tiÕp khi nãi (viÕt) vµ n¨ng lùc ph©n tÝch, lÜnh héi khi giao tiÕp.
- Gi¸o dôc th¸i ®é vµ hµnh vi phï hîp trong mét ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.
B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:
- Sgk, sgv.
- Mét sè tµi liÖu vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.
- Hs ®äc tríc bµi häc.
- Gv thiÕt kÕ d¹y- häc.
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh:
Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái.
D. TiÕn tr×nh d¹y- häc:
1. æn ®Þnh tæ chøc líp.
2. KiÓm tra bµi cò:
C©u hái: Em h·y nªu c¸c bé phËn hîp thµnh cña VHVN? VH viÕt ®îc chia thµnh c¸c thêi k× chñ yÕu nµo? Con ngêi VN ®îc kh¾c häa qua nh÷ng mèi quan hÖ nµo trong VH? Qua ®ã, em thÊy con ngêi VN béc lé nh÷ng phÈm chÊt ®¸ng quý nµo?
3. Bµi míi:
* Giíi thiÖu bµi míi: Nhµ v¨n T« Hoµi trong t¸c phÈm DÕ MÌn phiªu lu kÝ cã mét ph¸t hiÖn thó vÞ vÒ loµi kiÕn. Theo «ng, loµi kiÕn còng biÕt giao tiÕp, chóng trao ®æi th«ng tin khi ch¹m ®Çu vµo nhau trªn ®êng di chuyÓn. Víi loµi ngêi, ho¹t ®éng giao tiÕp còng chÝnh lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Con ngêi cã thÓ giao tiÕp b»ng nhiÒu ph¬ng tiÖn kh¸c nhau. Nhng ph¬ng tiÖn giao tiÕp quan träng nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt, diÔn ra thêng xuyªn cña con ngêi trong x· héi ë mäi lóc, mäi n¬i lµ ng«n ng÷ (nãi vµ viÕt). §Ó thÊy ®îc ®iÒu ®ã, h«m nay, chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷.
Ho¹t ®éng cña gv vµ hs |
Yªu cÇu cÇn ®¹t |
Yªu cÇu hs ®äc ng÷ liÖu trong sgk, th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái: a. Ho¹t ®éng giao tiÕp ®îc VB trªn ghi l¹i diÔn ra gi÷a c¸c nh©n vËt giao tiÕp nµo? Hai bªn cã c¬ng vÞ vµ quan hÖ víi nhau ntn? |
I. T×m hiÓu ng÷ liÖu: 1. Ng÷ liÖu 1: VB Héi nghÞ Diªn Hång. - Nh©n vËt giao tiÕp: Vua vµ c¸c vÞ b« l·o. - C¬ng vÞ: + Vua- ngêi ®øng ®Çu triÒu ®×nh, cai qu¶n ®Êt níc, ch¨m lo cho mu«n d©n bÒ trªn. + C¸c vÞ b« l·o- ngêi ®¹i diÖn cho tr¨m hä bÒ díi.
- §æi vai: + Lît 1: Vua TrÇn nãi- c¸c b« l·o nghe. |
b. Trong ho¹t ®éng giao tiÕp trªn, c¸c nh©n v©t giao tiÕp lÇn lît ®æi vai (vai ngêi nãi- ngêi nghe) ntn? Ngêi nãi tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng cô thÓ nµo? Ngêi nghe thùc hiÖn nh÷ng hµnh ®éng t¬ng øng nµo? c. Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? (ë ®©u? vµo lóc nµo? khi ®ã níc ta cã sù kiÖn g× ®Æc biÖt?) d. Ho¹t ®éng giao tiÕp trªn híng vµo néi dung g×? e. Môc ®Ých cña cuéc giao tiÕp (héi nghÞ) lµ g×? Cuéc giao tiÕp ®ã cã ®¹t ®îc môc ®Ých ko? Hs th¶o luËn tr¶ lêi c¸c c©u hái trong sgk. Gv nhËn xÐt, chèt ý ®óng. a. C¸c nh©n vËt giao tiÕp qua VB trªn?
b. Ho¹t ®éng giao tiÕp ®ã diÔn ra trong hoµn c¶nh nµo? c.Néi dung giao tiÕp thuéc lÜnh vùc nµo? VÒ ®Ò tµi g×? Bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nµo? d. Môc ®Ých giao tiÕp lµ g×? (môc ®Ých cña ngêi viÕt, ngêi ®äc?)
e.Ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ vµ c¸ch tæ chøc VB cã ®Æc ®iÓm g× næi bËt?
|
+ Lît 2: C¸c b« l·o nãi- vua TrÇn nghe. + Lît 3: Vua TrÇn hái- c¸c b« l·o nghe. + Lît 4: C¸c b« l·o tr¶ lêi- vua TrÇn nghe. §æi vai lÇn lît. - Hµnh ®éng cña vua TrÇn (ngêi nãi): hái c¸c b« l·o liÖu tÝnh ntn khi qu©n M«ng Cæ hung h·n trµn sang. - Hµnh ®éng cña c¸c b« l·o (ngêi nãi): xin ®¸nh. - Hµnh ®éng t¬ng øng cña vua TrÇn vµ c¸c b« l·o (ngêi nghe): l¾ng nghe. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: + §Þa ®iÓm: ®iÖn Diªn Hång. +Thêi ®iÓm: qu©n Nguyªn x©m lîc níc ta lÇn 2(1285).
- Néi dung giao tiÕp: + Bµn vÒ nguy c¬ cña mét cuéc chiÕn tranh x©m lîc ®· ë vµo t×nh tr¹ng khÈn cÊp. + §Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nªn hoµ hay nªn ®¸nh. - Môc ®Ých cña ho¹t ®éng giao tiÕp : Thèng nhÊt ý chÝ vµ hµnh ®éng ®Ó chiÕn ®Êu b¶o vÖ tæ quèc. Môc ®Ých ®ã ®· thµnh c«ng.
2. Ng÷ liÖu 2: VB Bµi tæng quan VHVN. - C¸c nh©n vËt giao tiÕp: + Ngêi viÕt sgk. + Gi¸o viªn Ng÷ V¨n THPT. + Häc sinh líp 10 toµn quèc. - §Æc ®iÓm: + §é tuæi: tõ 65 tuæi trë xuèng 15 tuæi. + Tr×nh ®é: tõ c¸c gi¸o s, tiÕn sÜ xuèng häc sinh líp 10. - Hoµn c¶nh giao tiÕp: cã tÝnh chÊt quy ph¹m, cã tæ chøc, môc ®Ých, néi dungvµ ®îc thùc hiÖn theo ch¬ng tr×nh mang tÝnh ph¸p lÝ trong nhµ trêng. - Néi dung giao tiÕp: + LÜnh vùc: V¨n häc sö. + §Ò tµi: Tæng quan VHVN. + VÊn ®Ò c¬ b¶n: C¸c bé phËn hîp thµnh VHVN, tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, con ngêi VN qua VH. - Môc ®Ých giao tiÕp: + Ngêi viÕt: cung cÊp cho ngêi ®äc c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ VHVN. + Ngêi ®äc: lÜnh héi mét c¸ch tæng qu¸t nhÊt vÒ c¸c bé phËn, tiÕn tr×nh ph¸t triÓn vµ con ngêi VN qua VH. - Ph¬ng tiÖn ng«n ng÷: + Ng«n ng÷: thuéc lo¹i VBKH gi¸o khoa. |
Gv yªu cÇu hs dùa vµo kÕt qu¶ cña viÖc t×m hiÓu ng÷ liÖu vµ ®äc phÇn ghi nhí trong sgk ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái: - ThÕ nµo lµ ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷?
- C¸c qu¸ tr×nh diÔn ra trong ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷? Ai lµ ngêi thùc hiÖn mçi qu¸ tr×nh ®ã?
- C¸c nh©n tè cña ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷? |
+ Bè côc: râ rµng, hÖ thèng m¹ch l¹c. + LÝ lÏ chÆt chÏ, thuyÕt phôc, dÉn chøng tiªu biÓu. II. HÖ thèng ho¸ kiÕn thøc: 1. Kh¸i niÖm ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷: - Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ lµ ho¹t ®éng trao ®æi th«ng tin cña con ngêi trong x· héi, ®îc tiÕn hµnh chñ yÕu b»ng ph¬ng tiÖn ng«n ng÷ (d¹ng nãi hoÆc d¹ng viÕt) nh»m thùc hiÖn môc ®Ých vÒ nhËn thøc, t×nh c¶m, hµnh ®éng,... Ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷ lµ ho¹t ®éng “liªn c¸ nh©n” nh»m: + Trao ®æi th«ng tin. + Trao ®æi t tëng, t×nh c¶m. + T¹o lËp quan hÖ x· héi. 2. C¸c qu¸ tr×nh cña ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷: - T¹o lËp (s¶n sinh) VB: ngêi nãi (ngêi viÕt) thùc hiÖn. - LÜnh héi VB: ngêi nghe (ngêi ®äc) thùc hiÖn.
3. C¸c nh©n tè cña ho¹t ®éng giao tiÕp b»ng ng«n ng÷: - Nh©n vËt giao tiÕp. - Hoµn c¶nh giao tiÕp. - Néi dung giao tiÕp. - Môc ®Ých giao tiÕp. - Ph¬ng tiÖn vµ c¸ch thøc giao tiÕp.
|
E. Cñng cè, dÆn dß:
Yªu cÇu hs:- §äc vµ lµm c¸c bµi tËp trong sgk trang 20, 21, 22.
- So¹n bµi: Kh¸i qu¸t VH d©n gian VN.
Ngµy so¹n: 20/8/09
TiÕt: 4.
§äc v¨n:
kh¸i qu¸t v¨n häc d©n gian
A. Môc tiªu bµi häc:
Gióp hs:- N¾m ®îc nh÷ng ®Æc trng, hÖ thèng thÓ lo¹i vµ nh÷ng gi¸ trÞ c¬ b¶n cña VH d©n gian.
- RÌn kÜ n¨ng t×m vµ tãm t¾t c¸c ý chÝnh cña bµi, t×m vµ ph©n tÝch c¸c dÉn chøng tiªu biÓu cho c¸c ý.
- Gi¸o dôc th¸i ®é tr©n träng ®èi víi VH d©n gian, di s¶n v¨n hãa cña d©n téc.
B. Sù chuÈn bÞ cña thÇy vµ trß:
- Sgk, sgv.
- Mét sè tµi liÖu vÒ VH d©n gian.
- Hs so¹n bµi theo c¸c c©u hái cña sgk.
- Gv thiÕt kÕ d¹y- häc.
C. C¸ch thøc tiÕn hµnh:
Gv tæ chøc giê d¹y- häc theo c¸ch kÕt hîp c¸c h×nh thøc trao ®æi- th¶o luËn, tr¶ lêi c¸c c©u hái.
D. TiÕn tr×nh d¹y- häc:
1. æn ®Þnh tæ chøc líp.
2. KiÓm tra bµi cò:
C©u hái: Nªu c¸c bé phËn cña VHVN? KÓ tªn c¸c thÓ lo¹i cña VH d©n gian? VD ? Vai trß cña VH d©n gian?
3. Bµi míi:
* Giíi thiÖu bµi míi: Trong m¹ch suy c¶m vÒ ®Êt níc, nhµ th¬ NguyÔn Khoa §iÒm ®· gi¶i thÝch vÒ sù h×nh thµnh c¸c ®Þa danh:
“Nh÷ng ngêi vî nhí chång cßn gãp cho ®Êt níc nh÷ng nói Väng Phu
CÆp vî chång yªu nhau gãp nªn hßn Trèng M¸i
Gãt ngùa cña Th¸nh Giãng ®i qua cßn tr¨m ao ®Çm ®Ó l¹i
ChÝn m¬i chÝn con voi gãp m×nh dùng ®Êt tæ Hïng V¬ng
Nh÷ng con rång n»m im gãp dßng s«ng xanh th¼m
Ngêi häc trß nghÌo gãp cho ®Êt níc m×nh nói Bót, non Nghiªn.”
(§Êt níc)
Nh÷ng xóc c¶m s©u s¾c ®ã cña «ng b¾t nguån tõ VH d©n gian. Kho tµng VH d©n gian cña d©n téc ta thùc sù lµ suèi nguån v« tËn cho th¬ ca vµ nh¹c häa. H«m nay, chóng ta sÏ cïng t×m hiÓu nh÷ng nÐt lín vÒ VH d©n gian.
Ho¹t ®éng cña gv vµ hs |
Yªu cÇu cÇn ®¹t |
- VH d©n gian lµ g×? T¹i sao nãi VH d©n gian lµ t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ? Hs th¶o luËn, tr¶ lêi. Gv nhËn xÐt, chèt ý: VH d©n gian lµ t¸c phÈm nghÖ thuËt ng«n tõ do VH d©n gian lÊy ng«n tõ lµm chÊt liÖu nghÖ thuËt. |
I. VH d©n gian lµ g×? Lµ nh÷ng t¸c phÈm ng«n tõ truyÒn miÖng ®îc tËp thÓ s¸ng t¹o nh»m phôc vô trùc tiÕp cho c¸c sinh ho¹t kh¸c nhau cña ®êi sèng céng ®ång.
|
© 2024 - nslide
Website chạy thử nghiệm. Thư viện tài liệu miễn phí mục đích hỗ trợ học tập nghiên cứu , được thu thập từ các nguồn trên mạng internet ... nếu tài liệu nào vi phạm bản quyền, vi phạm pháp luật sẽ được gỡ bỏ theo yêu cầu, xin cảm ơn độc giả